Oszacowanie skutków transportu niebezpiecznych materiałów

Transkrypt

1 Oszacowanie skutków transportu niebezpiecznych materiałów

2 Dane do oszacowania skutków Do oszacowania skutków wypadków związanych z transportem niebezpiecznych materiałów wymagane są dane na temat: przewożonych materiałów, warunków magazynowania / przewozu (np. temperatura, ciśnienie), ilości ładunku, stanu technicznego cystern, dominujących warunków meteorologicznych charakterystycznych dla rozważanej sieci drogowej (w tym prędkośd i kierunek wiatru, stan równowagi atmosferycznej), charakterystyki topograficznej terenu (ukształtowanie naturalne i antropogeniczne), przestrzennego zróżnicowania zagospodarowania terenu wzdłuż tras przewozu, w tym gęstośd zaludnienia w wyszczególnionych strefach (np. mieszkaniowych, handlowych, użyteczności publicznej - szkoły, szpitale itp.).

3 OSZACOWANIE SKUTKÓW TRANSPORTU NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW Scenariusze wypadków mogą obejmowad: wyciek substancji z cysterny, zapalenie oparów, pożar lub wybuch cysterny, uwolnienie substancji toksycznych do środowiska. Skutki dla każdego scenariusza wypadku są liczone dla: warunków upływu ciepła, wybuchu podciśnienieniowego (implozja) toksycznej ekspozycji z wykorzystaniem narzędzi do modelowania skutków.

4 OSZACOWANIE SKUTKÓW TRANSPORTU NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW Na podstawie ww. oszacowao i danych o gęstości zaludnienia w poszczególnych strefach przylegających do każdej trasy można określid: liczbę osób narażonych poszkodowanych ofiar śmiertelnych w wypadku wystąpienia danego scenariusza wypadku. Rozmiary potencjalnych stref oddziaływania oblicza się pod kątem maksymalnych, rekomendowanych stref ewakuacyjnych w zależności od klasy niebezpiecznego materiału. Podane odległości są wyliczone biorąc pod uwagę większe niż mniejsze potencjalne oddziaływanie.

5 POTENCJALNA STREFA ODDZIAŁYWANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH KLAS NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW

6 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku Prawdopodobieostwo zaistnienia wypadku z udziałem przewożonych niebezpiecznych materiałów jest możliwością lub przypadkiem, że pojazd przewożący te materiały ulegnie wypadkowi drogowemu. Do obliczania prawdopodobieostwa stosuje się wskaźnik wypadków odpowiedni do obciążenia i odcinka drogi, a następnie dostosowuje się do ilości narażeo/ujawnieo lub zdarzeo samochodowych

7 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku Wymagane następstwo działao z tym związanych podano poniżej: a. określenie wskaźników wypadków na wybranej jezdni: wiarygodne dane o wypadkach powiązad z cysternami do przewozu niebezpiecznych materiałów i wyrazid stosunkiem liczby wypadków przy przewozie niebezpiecznych materiałów do liczby cystern Gdy brak takich informacji należy skorzystad ze statystycznych wskaźników wypadków dla wszystkich pojazdów i dostosowad je w celu odzwierciedlenia małego udziału niebezpiecznych materiałów w ruchu drogowym. Pierwszym krokiem jest uzyskanie z historycznych rejestrów danych statystycznych na temat wszystkich wypadków wyrażonych jako wypadki/km(przejechane) (A T );

8 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku b. obliczenie prawdopodobieostwa wypadku danego pojazdu bazując na danych dotyczących narażeo/ujawnieo samochodowych: prawdopodobieostwo, że dany pojazd będzie uwikłany w wypadek na danym odcinku drogi jest iloczynem wskaźnika wypadków na danym odcinku drogi (A T z (i)) i długości odcinka drogi (lub liczby narażeo/ujawnieo). Prawdopodobieostwo to jest wyrażone jako iloraz wypadków do liczby pojazdów;

9 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku c. wyliczenie współczynnika wyrażającego prawdopodobieostwo wypadku danego pojazdu w odniesieniu do incydentów ruchu drogowego związanych z przewozem niebezpiecznych materiałów z iloczynu prawdopodobieostwa otrzymanego w punkcie (b) i współczynnika wypadków z udziałem materiałów niebezpiecznych, który jest stosunkiem wypadków z materiałami niebezpiecznymi do wszystkich wypadków w transporcie drogowym. To prawdopodobieostwo jest wyrażone jako liczba wypadków z niebezpiecznymi materiałami/ liczbę pojazdów.

10 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku Przybliżone powyżej działania wymagane przy obliczaniu prawdopodobieostwa wypadku z udziałem materiałów niebezpiecznych można przedstawid w poniższej zależności: Symbol km(przejechane) odnosi się do całkowitej liczby kilometrów przejechanych przez wszystkie pojazdy, dla których są dostępne dane statystyczne o wypadkach

11 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku Gdy liczbę wypadków z udziałem niebezpiecznych materiałów można otrzymad z dostępnych danych statystycznych to następujące kroki można zastosowad bezpośrednio: 1. otrzymanie liczby wypadków z danych statystycznych dających się zastosowad do cystern przewożących niebezpieczne materiały i zamiana jej na liczbę wypadków z udziałem materiałów niebezpiecznych/km(przejechane) (tj. przez całkowitą liczbę km przejechanych przez wszystkie cysterny transportujące niebezpieczne materiały, do których mają zastosowanie dane statystyczne);

12 Obliczenie prawdopodobieostwa wypadku 2. uzyskanie prawdopodobieostwa wystąpienia wypadku z udziałem niebezpiecznych materiałów z poniższej zależności: km (pojazdy) łączna ilośd przejechanych kilometrów założonej ilości pojazdów Uwaga: w kilku dających się uzasadnid okolicznościach konieczne jest dodatkowe wprowadzenie współczynnika korygującego, który odzwierciedla fizyczną charakterystykę odcinka wybranej jezdni, który może zawyżad prawdopodobieostwo wypadku na wybranej jezdni.

13 Obliczanie ryzyka Potencjalne skutki (dla populacji i / lub mienia) oraz prawdopodobieostwo wypadku dla każdego odcinka drogi pomnożone przez siebie dają ryzyko dla danego odcinka drogi. Łączne sumowanie wszystkich odcinków drogi tworzy całkowite ryzyko dla drogi. Należy podkreślid, że prawdopodobieostwo wypadku wyprowadzono bezpośrednio z danych statystycznych

14 Obliczanie ryzyka cd. Prawdopodobieostwo uwolnienia i wystąpienia poważnego zagrożenia jest liczone z wykorzystaniem narzędzi takich jak: analiza drzewa zdarzeo analiza drzewa błędów w celu wprowadzenia takich czynników jak: naruszenie ładunku w wyniku wypadku, wielkośd utraconego ładunku/wycieku, skutecznośd procedur na wypadek zagrożenia prawdopodobieostwo, że uwolniona substancja lub plama wycieku dotrze do obszarów o wysokich walorach środowiskowych lub będzie negatywnie oddziaływad na ludzi, zabudowania itp.

15 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu Jeżeli rozważane jest przemieszczanie cystern, które przewożą drogami materiały niebezpieczne, w każdym pod-odcinku drogi (i), to istnieje prawdopodobieostwo, że cysterna będzie uwikłana w wypadek (P ai ). Dla każdego wypadku można przypisad wiele scenariuszy możliwych zdarzeo S j, dla każdego z nich można rozważad wystąpienie ofiar śmiertelnych w promieniu r j od wypadku z prawdopodobieostwem P sj.

16 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu cd. Liczba osób narażonych na skutki wypadku zależy od gęstości zaludnienia P i =Πr 2 jp i Tak więc, przy rozważaniu przejazdu cysterny przez odcinek drogi i, prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych w scenariuszu j jest określane wzorem: =P ai P sj Πr 2 jp i Prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych w wyniku przejazdu cysterny drogą po pod-odcinku i jest sumą prawdopodobieostw dla wszystkich możliwych scenariuszy wypadku: = Σ P ai P sj Πr 2 jp i

17 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu cd Prawdopodobieostwo ofiar śmiertelnych = P ai P i ΣΠr 2 jp sj. Dla każdego typu ładunku, wyrażenie Πr 2 jp sj jest stałe, niezależne od drogi. To wyrażenie można określid jako indeks szkodliwości dla ładunku (IS). Możliwa liczba ofiar śmiertelnych w konsekwencji wypadku z udziałem cysterny przewożącej ładunek L po pod-odcinku i jest wyliczana ze wzoru: =P ai P i (IS) L

18 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu cd Możliwa liczba ofiar śmiertelnych w konsekwencji wypadku z udziałem cysterny przewożącej ładunek L dla całej długości drogi oblicza się ze wzoru: =(IS) L Σ P ai P i Istnieje możliwośd porównania względnego bezpieczeostwa 2 wariantów dróg dla danego ładunku przez porównanie zależności Σ P ai P i, tj. gęstośd zaludnienia wzdłuż drogi mnożona przez prawdopodobieostwo wypadku.

19 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu Metoda obliczenia ryzyka transportowego wzdłuż różnych odcinków dróg opiera się na skumulowanym związku skutków i prawdopodobieostw wypadków.

20 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu Wykonuje się to następująco: 1. dla każdej przewożonej substancji (kategorii ładunku), ustanawia się zakres scenariuszy niebezpiecznych wypadków, prawdopodobieostwo wypadku i promieo zasięgu strefy z ofiarami śmiertelnymi (lub poszkodowanymi) dla każdego wypadku. Dokładnośd, zasięg i liczba scenariuszy zależed będą od wszechstronności przeprowadzonej analizy. W przypadku analizy uproszczonej możliwe jest oznaczenie prawdopodobieostwa i oszacowanie promienia zasięgu strefy z ofiarami śmiertelnymi (lub poszkodowanymi) dla każdego wypadku z dwu lub trzech scenariuszy;

21 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu cd. 2. z powyższego wynika ocena indeksu surowości dla każdej kategorii niebezpiecznego ładunku: - wyliczenie pπr 2 dla każdego niebezpiecznego scenariusza, gdzie: p= prawdopodobieostwo wystąpienia danego scenariusza (dla wypadku/awarii cysterny) r = promieo strefy oddziaływania Π = 3,1416, - obliczenie indeksu surowości (IS) z sumowania Σ pπr 2 dla wszystkich rozważanych scenariuszy,

22 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu 3. pomnożyd indeks surowości dla każdej kategorii ładunku (Σ pπr 2 ) przez prawdopodobieostwo wypadku z udziałem niebezpiecznego materiału; 4. pomnożyd wynik otrzymany w punkcie (c) przez gęstośd zaludnienia wzdłuż każdej rozważanej trasy w celu uzyskania ryzyka dla ludzi od rozważanych dróg w kontekście przewozu niebezpiecznych ładunków.

23 Szybkie porównanie ryzyka wariantowych tras przewozu cd. Uwaga: gęstośd zaludnienia (liczba ludności/km 2 ) może byd otrzymywana z obliczeo albo z danych statystycznych dot. różnych kategorii zagospodarowania terenu. (a) porównanie otrzymanych poziomów ryzyka dla ludzi od różnych wariantów tras przewozu.

24 Czynniki subiektywne ryzyka Subiektywne czynniki wytyczania tras w wyborze (lub eliminacji) tras do przewozu niebezpiecznych materiałów zwykle obejmują: 1. występowanie wzdłuż jezdni albo w jej sąsiedztwie obiektów chronionych/wrażliwych, takich jak: szpitale, szkoły, domy opieki społecznej lub zabytki o znacznych walorach kulturowych lub historycznych albo obszary o dużych walorach środowiskowych, w tym obszary chronionego krajobrazu, parki narodowe i rezerwaty; 2. infrastrukturę oraz plany ratowniczo-operacyjne i plany ewakuacyjne, łącznie z dostępnością procedur i planów ratowniczych lub planów ewakuacyjnych, rozmieszczeniem służb ratowniczych i ich możliwościami reagowania na uwolnienia niebezpiecznych materiałów oraz łatwośd ewakuacji.

25 Czynniki subiektywne ryzyka Subiektywne czynniki powinny odzwierciedlad priorytety wspólnoty lokalnej wypracowane zgodnie w czasie dyskusji. Czynniki te są ważne w procesie oceny, kiedy wśród wariantów nie ma jeszcze wariantu dominującego. Tak więc istotne jest, czy są wybierane i uwzględniane subiektywne czynniki, które będą zależed od wyniku obliczeo ryzyka i jak są wdrażane otrzymane wyniki badao.