GAMBIT Mazowiecki działania wdrożeniowe WORD w Radomiu

Transkrypt

1 214 Marcin Dąbrowski WORD w Radomiu GAMBIT Mazowiecki działania wdrożeniowe WORD w Radomiu Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego należą do obowiązków ustawowych i statutowych Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Radomiu. Ich kierunki wyznaczone są w oparciu o Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT Mazowiecki oraz wniosków dyrektorów placówek oświatowych w zakresie edukacji motoryzacyjnej, a także oceny stanu bezpieczeństwa na drogach subregionu radomskiego. W zakresie ustawowym oraz statutowym WORD wspiera tylko i wyłącznie działania związane z popularyzowaniem przepisów ruchu drogowego oraz podnoszące kulturę jazdy kierowców, w szczególności jednak te, które mają na celu kształtowanie odpowiednich postaw uczestników ruchu drogowego z uwzględnieniem dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Wsparcie edukacji motoryzacyjnej prowadzonej w placówkach oświatowych przebiega wieloetapowo poprzez prelekcje o tematyce BRD, pokazy multimedialne z uwzględnieniem symulatorów jazdy czy współorganizowanie konkursów i festynów, podczas których prowadzone są działania profilaktyczne. Kształtowanie postaw dorosłych uczestników ruchu drogowego bardzo często odbywa się podczas wywiadówek szkolnych, podczas których pracownicy WORD przeprowadzają krótkie prezentacje uświadamiające dorosłym, że to od ich postaw w ruchu drogowym uzależnione są zachowania ich własnych dzieci. Zagrożenia w ruchu drogowym biorą się bowiem tylko i wyłącznie z czynników ludzkich. Wymiar uświadamiania rodziców ma również podstawy psychologiczne bardzo często to właśnie dzieci wzorują się na swoich opiekunach jednocześnie ignorując ostrzeżenia osób trzecich wychowawców czy policjantów. Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego jest częścią systemu instytucji i organizacji działających na polu poprawy bezpieczeństwa

2 GAMBIT Mazowiecki działania wdrożeniowe WORD w Radomiu 215 w ruchu drogowym. Każda z nich prowadzi akcje dostosowane w odpowiednim stopniu dla własnego obszaru działalności. Bardzo często są to działania prowadzone ad hoc, bez spójności i bez planowania efektywności. Brak tej spójności, wprowadzenie szumu informacyjnego związanego z kampaniami BRD doprowadza do niskiej aktywności społeczności lokalnych, od których w zakresie poprawy BRD bardzo dużo zależy. Często, działania prowadzone przez samorządy i placówki oświatowe nie mają jasno postawionych celów, chociażby wzrostu świadomości użytkowników dróg, zmniejszenia liczby zdarzeń drogowych, czy poprawy infrastruktury drogowej w obszarze szkolnym. Sformułowanie celów powinno być wskazaniem założeń do planowania wszelkich działań w tym zakresie. W innym wypadku wszelkie akcje i festyny na terenie samorządów są niczym innym jak pseudodziałaniami. Innymi słowy marnotrawieniem środków finansowych. Zmniejszanie liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych jest celem nadrzędnym wszelkich działań BRD. Jest on zapisany między innymi w Narodowym Planie Rozwoju na lata , Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego oraz Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Mazowieckiego. Priorytety wynikają również z programu GAMBIT Krajowy 2005, w którym uwzględniono między innymi stworzenie podstaw do prowadzenia skutecznych i długofalowych działań BRD, czyli zorganizowanie skutecznego systemu planowania, koordynacji i zarządzania działaniami na rzecz BRD. Wynika z tego jasno potrzeba stworzenia wojewódzkich, a co za tym idzie regionalnych, powiatowych i gminnych programów BRD. I tak, zgodnie z uchwałą Mazowieckiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego z dnia 4 lutego 2008 roku, powstał program GAMBIT Mazowiecki. Pełnomocnikiem Marszałka Województwa do spraw wdrażania wytycznych programu w regionie radomskim został dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Radomiu, Mirosław Szadkowski. Działaniami w zakresie BRD radomski WORD obejmuje osiem powiatów (białobrzeski, grójecki, kozienicki, lipski, przysuski, radomski, szydłowiecki oraz zwoleński) oraz miasto Radom. Na tym obszarze skupiają się wszelkie działania związane z wdrożeniem polityki prewencyjnej programu, a co za tym idzie stworzenie warunków instytucjom, organizacjom oraz społecznościom lokalnym do rozszerzenia dotychczasowych i zaplanowania nowych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

3 216 GAMBIT Mazowiecki W marcu 2010 roku Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Radomiu zorganizował spotkanie dla przedstawicieli samorządów oraz policji, poświęcone omówieniu programu GAMBIT Mazowiecki. W jego wyniku ukształtowały się struktury odpowiednich pełnomocników powiatowych (przy siedzibach starostw) oraz pełnomocnika Prezydenta Miasta Radomia. W dalszej kolejności pozwoliło to na zorganizowanie spotkań powiatowych, podczas których utworzono zespoły robocze do spraw opracowania lokalnych programów bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ich wdrażania i mierzenia efektywności. Jednocześnie WORD w Radomiu rozpoczął wsparcie merytoryczne zespołów poprzez przekazanie ich członkom, przedstawicielom gmin, dyrektorom szkół podstawowych i gimnazjalnych pełnego opracowania programu GAMBIT Mazowiecki oraz jego syntezy. Pracownicy WORD służą też w każdej chwili pomocą w zakresie opracowania treści, zagadnień oraz wskaźników efektywności opracowywanych programów. Aktualne problemy omawiane są na powoływanych w razie bieżących potrzeb spotkaniach pełnomocników w siedzibie WORD. Na każdym szczeblu spotkań roboczych podkreśla się ważną rolę gmin i sołectw we wdrażaniu działań BRD oraz aktywizacji społeczności lokalnych, bez których akceptacji i zrozumienia ważności problematyki, nie da się przeprowadzić żadnych zmian w poprawie BRD. Aby wspomóc samorządy w tym zakresie nakreślono plan dotarcia do mieszkańców regionu radomskiego. Długoletnie doświadczenia WORD-u wskazują jednoznacznie, że jednym z miejsc, które skupiają społeczności lokalne są między innymi placówki oświatowe, dlatego w dalszych działaniach aktywizujących mieszkańców starano się pozyskać do szerszej pomocy dyrektorów szkół oraz nauczycieli, którzy zajmują się w procesie nauczania edukacją motoryzacyjną. Poprzez szkoły i ich oddziaływanie na dorosłych, a przez nich na najmłodszych starano się uzyskać akceptację zmian, a w następnej kolejności podtrzymywanie rozpoczętego już procesu potrzeby poprawy BRD i kształtowania odpowiednich postaw wszystkich użytkowników ruchu drogowego. Dlatego w maju 2010 roku wspólnie z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Radomiu oraz Mazowieckim Kuratorium Oświaty Delegaturą w Radomiu zorganizowano dla przedstawicieli oświaty konferencję pod nazwą Realizacja programu poprawy BRD GAMBIT Mazowiecki w placówkach oświatowych regionu radomskiego. Podczas spotkania dyskutowano o zadaniach i potrzebach szkół wynikających z realizacji wychowania komuni -

4 GAMBIT Mazowiecki działania wdrożeniowe WORD w Radomiu 217 kacyjnego oraz zadań dla samorządów lokalnych w zakresie wsparcia, wynikającego z obowiązków gmin jako organów prowadzących placówki oświatowe. W rezultacie WORD wystąpił do wójtów, burmistrzów oraz Prezydenta Miasta Radomia z propozycją doposażenia szkół ze środków budżetowych samorządów oraz Ośrodka pod warunkiem opracowania szkolnych projektów edukacyjnych ukierunkowanych na realizację zadań programu GAMBIT Mazowiecki. W odpowiedzi na propozycję wystosowaną do wszystkich jednostek samorządowych, WORD otrzymał zgłoszenie jedynie z 49 szkół. Ta liczba pokazuje, że mimo deklarowanego zrozumienia problematyki BRD przez wszystkie władze samorządowe, wiele pozostaje jeszcze do zrobienia w zakresie rozpoczęcia i sukcesywnego kontynuowania deklarowanych działań przez władze lokalne. Samorządy muszą mieć bowiem świadomość, że tylko długofalowe i zaplanowane działania, również w sferze edukacji szkolnej, przynoszą realne efekty zmniejszenia poziomu zagrożenia na drogach. Czasem wydaje się, iż w niektórych przypadkach dyskusje o poprawie BRD kończą się bowiem jedynie na pustych deklaracjach. W ramach wyżej wspomnianego programu, WORD zakupił i przekazał placówkom oświatowym w pełni skompletowane rowerowe tory przeszkód oraz zestawy rowerów. Rozpoczął również doposażenie zgłoszonych szkół w pomoce dydaktyczne, a uczniów tych placówek w elementy odblaskowe i ochronne pieszego i rowerzysty. Samorządy z kolei zadeklarowały sfinansowanie dodatkowych zajęć z zakresu edukacji motoryzacyjnej oraz udział w zakupie potrzebnych materiałów dydaktycznych. Realizacja programu jest monitorowana przez WORD w okresach rocznych (jako okres rozliczeniowy przyjęto rok szkolny). Aby wesprzeć efektywnie zajęcia szkolne z edukacji motoryzacyjnej, WORD wspólnie z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Radomiu, wyprzedzając niejako wytyczne programu GAMBIT Mazowiecki, prowadzi od 2006 roku szkolenia koordynatorów wychowania komunikacyjnego w szkołach. Z kursów, finansowanych ze środków WORD-u, skorzystało już ponad 200 nauczycieli. Pozwala to na wprowadzenie standardu kwalifikacji i ujednolicenie pedagogiczne osób prowadzących zajęcia z uczniami szkół wszystkich szczebli oraz przedszkoli, które w ostatnich kilku latach coraz częściej zajmują się profilaktyką BRD wśród wychowanków. Głównym bowiem celem wychowania komunikacyjnego jest nauczanie dzieci i młodzieży, jak nie powodować zagrożeń

5 218 GAMBIT Mazowiecki w ruchu drogowym i jak ich unikać będąc użytkownikiem ruchu drogowego. W ramach działań promocyjno-reklamowych wytycznych programu GAMBIT Mazowiecki, Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Radomiu współpracuje w tym zakresie z mediami lokalnymi. Stałymi partnerami Ośrodka są Radio Plus, Tygodnik Radomski oraz OK!magazyn. Doraźnie materiały redakcyjne oraz audiowizualne ukazują się w pozostałych mediach lokalnej telewizji Dami, programach regionalnych TVP Info, Radiu Rekord FM oraz Echu Dnia. Systematyczne prowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych jest ważnym elementem w zakresie uświadamiania społeczeństwu zagrożeń w ruchu drogowym oraz sposobów ich unikania. Ale to również sposób na przekazywanie informacji o charakterze pozytywnym, czyli wskazywanie dobrych praktyk w zakresie BRD, prezentowanie organizacji, instytucji oraz osób, w tym uczniów i nauczycieli, jako tych z których warto brać przykład. To chwalenie osiągnięć przede wszystkim szkół, z których kilka można nazwać wyróżniającymi się w skali kraju. Wielokrotnie szkoły z regionu radomskiego reprezentowały województwo mazowieckie w finałach krajowych ogólnopolskich turniejów BRD, zajmując czołowe miejsca (w ostatnich latach były to między innymi Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 w Radomiu, Publiczne Gimnazjum w Jedlińsku) lub zdobywając tytuł najlepszej drużyny w kraju (Zespół Szkół Agrotechnicznych i Gospodarki Żywnościowej w Radomiu). Wyniki szkół to nic innego jak systematyczna praca nauczycieli, często pasjonatów poświęcających prywatny czas i nierzadko własne środki finansowe. Dlatego też ważne jest, i ten cel przyświeca Wojewódzkiemu Ośrodkowi Ruchu Drogowego, aby w kampaniach medialnych pokazywać wzory do naśladowania. W akcjach medialnych, bazujących na wytycznych programu GAMBIT Mazowiecki, WORD porusza jednak w głównej mierze zagadnienia, które powinny uzmysłowić społeczeństwu rzeczywisty stan zagrożeń w ruchu drogowym, co pozwoliłoby z kolei pobudzić motywację społeczną do inicjowania i realizowania konkretnych zadań poprawiających stan BRD. Głównie akcje medialne ukierunkowane są na działania uświadamiające rolę prędkości, nietrzeźwość kierujących, używanie pasów bezpieczeństwa oraz fotelików ochronnych dla najmłodszych, a także zmiany w przepisach prawa o ruchu drogowym.

6 GAMBIT Mazowiecki działania wdrożeniowe WORD w Radomiu 219 Zagadnienia edukacyjne programu GAMBIT Mazowiecki w zakresie promocji BRD wśród uczestników ruchu drogowego uwzględniają również konkursy, jako jedną z formą kampanii informacyjnych. Turnieje z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego stanowią również dla Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego jedną z form mierzenia efektywności prowadzonych w placówkach oświatowych zajęć z edukacji motoryzacyjnej. Konkursy to doskonałe sprawdzenie wiedzy i umiejętności praktycznych uczniów w zakresie kierowania rowerem, motorowerem czy pojazdem samochodowym. WORD, wspierając ten rodzaj działań, jest organizatorem i często jedyną jednostką finansującą gminne, powiatowe oraz regionalne etapy Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz Ogólnopolskiego Turnieju Motoryzacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych. W okresie roku szkolnego Ośrodek wspiera merytorycznie bądź finansowo około 100 konkursów organizowanych przez placówki szkolne czy domy kultury. W tym roku Ośrodek otrzymał w ramach użyczenia przez Ministerstwo Infrastruktury mobilne miasteczko ruchu drogowego. Jego wykorzystanie przede wszystkim w ramach konkursów oraz sprawdzianów w zakresie zdobycia przez uczniów karty rowerowej jest jednym z priorytetów WORD-u jako środka dydaktycznego w pełni profesjonalnego, ale jednocześnie urozmaicającego zajęcia. Realizowanie działań związanych z wdrażaniem programu BRD GAMBIT Mazowiecki jest prowadzone przez WORD sukcesywnie i konsekwentnie. Partnerami Ośrodka są Komenda Wojewódzka Policji zs. w Radomiu, Komenda Miejska Policji w Radomiu, Komendy Powiatowe Policji, samorządy lokalne, Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Mazowieckie Kuratorium Oświaty oraz domy kultury i placówki oświatowe. Mimo podjętych działań w zakresie wdrożenia programu, wiele z wytycznych nie zostało w pełni wdrożonych. Dotychczas powstały tylko dwa programy poprawy BRD w powiecie zwoleńskim oraz gminie Przyłęk. W wielu gminach powstają dopiero zarysy lokalnych programów. Samorządy lokalne muszą mieć świadomość, że społeczeństwo coraz częściej nie godzi się na zabijanie na drodze. Wszyscy czują potrzebę zmian, która w znacznym stopniu uzależniona jest od władzy lokalnej, czyli starosty, prezydenta, burmistrza czy wójta. Skuteczna realizacji programu będzie na pewno cenzurką wystawioną za zaangażowanie władzy w działania na rzecz mieszkańców i regionu.