PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla VI roku

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Choroby tropikalne i pasożytnicze 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49, Poznań Tel.: (61) , Fax: (61) Strona WWW: tropisk2@ump.edu.pl lub tropiki@spsk2.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Jerzy Stefaniak, Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. med. Jerzy Stefaniak 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS do listy studentów (koordynator przedmiotu) : Nazwisko: Dr hab. med. Małgorzata Paul Kierownik Pracowni Parazytologicznej Katedry i Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Tel. kontaktowy: (61) lub (61) Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce): Katedra i Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 14:00 oraz drogą elektroniczną, a także dodatkowo podczas dyżurów lekarskich po 1

2 uprzednim uzgodnieniu terminu w Sekretariacie Katedry, tel. (61) mpaul@ump.edu.pl Osoba zastępująca: Dr med. Elżbieta Kacprzak, Pracownia Medycyny Podróży Kontakt: tel. (61) Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: VI Semestr: 11 i Liczba godzin ogółem : 30 liczba pkt. ECTS: 2 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Katedra i Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Semestr zimowy i letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S 4 20 C 6 Razem: Cel nauczania przedmiotu Zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych są częścią działu chorób infekcyjnych i stanowią istotne uzupełnienie problematyki chorób zakaźnych, epidemiologii klinicznej oraz mikrobiologii lekarskiej, z którą studenci zapoznają się na niższych latach studiów. Celem kształcenia z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych jest: 1. Podkreślenie istotnego znaczenia lekarza pierwszego kontaktu we wczesnym rozpoznawaniu chorób tropikalnych, importowanych do Polski z krajów strefy gorącej i subtropikalnej. 2. Przekazanie wiedzy na temat konieczności uwzględniania zarażeń egzotycznych każdorazowo w diagnostyce różnicowej objawów chorobowych u pacjentów powracających do Polski z krajów o odmiennych warunkach klimatycznosanitarnych. 3. Zwrócenie uwagi na obowiązek podejrzewania i wykluczenia malarii, jako bezpośredniego stanu zagrożenia życia, w diagnostyce różnicowej gorączek 2

3 niejasnego pochodzenia u osób podróżujących na obszarach endemicznych (Afryka, Azja, Ameryka Łacińska). 4. Zapoznanie studentów z rozprzestrzenieniem geograficznym i czynnikami ryzyka najczęściej występujących w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych oraz możliwościami im zapobiegania. 5. Nauczenie zasad prowadzenia diagnostyki różnicowej w zespołach klinicznych przebiegających z gorączką, biegunką, eozynofilią, limfadenopatią, hepatosplenomegalią, zapaleniem siatkówkowo-naczyniówkowym oraz obecnością zmian ogniskowych w wątrobie, z uwzględnieniem rodzimych i tropikalnych inwazji pasożytniczych. 6. Przekazanie wiedzy na temat objawów chorobowych oraz charakteru przebiegu klinicznego najczęściej występujących w Polsce (toksoplazmoza, toksokaroza, włośnica, bąblowica jednojamowa, alweokokoza, tasiemczyce, glistnica, owsica, włosogłówczyca, wągrzyca) i na świecie chorób pasożytniczych (malaria, leiszmanioza, schistosomoza, trypanosomozy, ameboza, filariozy układu limfatycznego, onchocerkoza, zarażenia wywoływane przez tęgoryjce). 7. Przedstawienie aktualnych algorytmów postępowania diagnostycznoterapeutycznego w wybranych chorobach pasożytniczych, istotnych w codziennej praktyce lekarza rodzinnego (toksoplazmoza, toksokaroza, bąblowica jednojamowa, bąblowica wielojamowa, tasiemczyce, owsica). 8. Zaznajomienie studentów z aktualnymi przepisami prawnymi, dotyczącymi zasad postępowania sanitarnego i przeciwepidemicznego w przypadku zagrożeń zdrowotnych związanych z ryzykiem zawlekania do Polski pasożytniczych i zakaźnych chorób tropikalnych. 9. Zapoznanie studentów z zagrożeniami zdrowotnymi towarzyszącymi podróżom do krajów strefy gorącej oraz przeciwwskazaniami medycznymi do wyjazdu do krajów tropikalnych. 10. Zwrócenie uwagi na wielodyscyplinarny charakter parazytologii klinicznej i konieczność uwzględniania chorób pasożytniczych w diagnostyce różnicowej zespołów i jednostek chorobowych w wielu specjalnościach lekarskich (np. neurologia, okulistyka, dermatologia, chirurgia, hematologia, gastroenterologia, hepatologia, pediatria, położnictwo, radiologia). 3

4 Efekt kształcenia umiejętności i kompetencje: 1. Zdobycie podstawowej wiedzy klinicznej o najważniejszych rodzimych (toksoplazmoza, toksokaroza, włośnica, bąblowica jednojamowa, alweokokoza, tasiemczyce, glistnica, owsica, włosogłówczyca, wągrzyca) i tropikalnych inwazjach pasożytniczych występujących u człowieka (malaria, leiszmanioza, schistosomoza, trypanosomozy, ameboza, filariozy, zarażenia wywoływane przez tęgoryjce) oraz o możliwościach ich zwalczania i zapobiegania. 2. Zrozumienie patomechanizmów szerzenia się chorób pasożytniczych wśród ludzi, a także najważniejszych sposobów ich transmisji i rozprzestrzeniania się w najbliższym środowisku człowieka (drogi i źródła inwazji, wektory, czynniki ryzyka zarażenia). 3. Nabycie wiedzy na temat rozprzestrzenienia geograficznego najczęściej występujących na świecie chorób pasożytniczych w zależności od strefy klimatycznej i warunków sanitarno-higienicznych. 4. Posiadanie umiejętności poprawnego zbierania wywiadu epidemiologicznego u pacjentów powracających z krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej. 5. Nabycie umiejętności właściwego doboru badań diagnostycznych w kierunku pasożytniczych i infekcyjnych chorób egzotycznych u osób powracających do Polski z krajów strefy gorącej i subtropikalnej. 6. Podejmowanie decyzji w zakresie konieczności kierowania pacjenta do odpowiedniej jednostki specjalistycznej w przypadku podejrzenia importowania do kraju zagrażających życiu chorób egzotycznych, wymagających leczenia w ośrodkach referencyjnych (malaria, wirusowe gorączki krwotoczne, leiszmanioza trzewna i skórno-śluzówkowa, śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, schistosomoza, onchocerkoza, wuszererioza). 7. Znajomość podstawowych objawów klinicznych najczęściej występujących chorób pasożytniczych w Polsce i na świecie. 8. Umiejętność doboru odpowiednich procedur diagnostycznych oraz właściwego sposobu leczenia w wybranych chorobach pasożytniczych rodzimych i egzotycznych występujących u człowieka. 9. Rozpoznawanie chorób pasożytniczych i tropikalnych szerzących się epidemicznie (włośnica, wirusowe gorączki krwotoczne, cholera) oraz znajomość zasad postępowania w przypadku ogniska epidemii. 4

5 10. Znajomość aktualnych przepisów sanitarno-epidemiologicznych dotyczących prawnego obowiązku ścisłej rejestracji i zgłaszalności wybranych chorób pasożytniczych i tropikalnych do stacji sanitarno-epidemiologicznych. 11. Prowadzenie poprawnej diagnostyki różnicowej zespołów chorobowych przebiegających z wysoką gorączką, biegunką, limfadenopatią, eozynofilią, hepatosplenomegalią, zapaleniem narządu wzroku oraz obecnością zmian ogniskowych w wątrobie z uwzględnieniem rodzimych i tropikalnych inwazji pasożytniczych. 12. Poznanie zasad klinicznego i laboratoryjnego rozpoznawania pasożytniczych inwazji oportunistycznych (toksoplazmoza, pneumocytoza, kryptosporydioza, mikrosporydioza) towarzyszących pacjentom z obniżoną funkcją układu odpornościowego (HIV/AIDS, transplantacje narządów, chemioterapia, radioterapia, leczenie immunosupresyjne i immunomodulujące) oraz możliwości ich prewencji. 13. Rozpoznawanie chorób odzwierzęcych oraz znajomość właściwych zasad ich kwalifikacji do chorób zawodowych (włośnica, borelioza, toksoplazmoza, tasiemczyce). 14. Posiadanie podstawowej wiedzy medycznej z zakresu ustalania zasad indywidualnej profilaktyki zdrowotnej (farmakologiczna profilaktyka przeciwmalaryczna, profilaktyka mechaniczna, szczepienia ochronne dla podróżujących wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym, higiena tropikalna) przy wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej w zależności od celu i charakteru podróży oraz długości pobytu w tropiku. 15. Umiejętność poprawnej interpretacji wyników badań immunodiagnostycznych w parazytologii klinicznej i rozpoznawania odchyleń od stanu prawidłowego. 16. Nabycie umiejętności poprawnego wykonania i wstępnej oceny preparatów krwi obwodowej w kierunku malarii. 17. Posiadanie gotowości do samodzielnego poszerzania swej wiedzy z zakresu parazytologii klinicznej i medycyny tropikalnej. 5

6 10. SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Choroby tropikalne i pasożytnicze Lekarski I kierunek lekarski studia drugiego stopnia jednolite studia magisterskie polski Rodzaj przedmiotu obowiązkowy fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V VI , w tym: 4 - wykłady, 6 - seminaria, 20 ćwiczenia, 0 fakultety Zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych są częścią działu chorób infekcyjnych i stanowią istotne uzupełnienie problematyki chorób zakaźnych, epidemiologii klinicznej, parazytologii medycznej i laboratoryjnej oraz mikrobiologii lekarskiej, z którymi studenci zapoznają się na niższych latach studiów. Przedmiot posiada charakter interdyscyplinarny i łączy on zagadnienia kliniczne z zakresu chorób wewnętrznych, medycyny rodzinnej, neurologii, okulistyki, dermatologii, a także oświaty zdrowotnej, higieny i epidemiologii. Ze względu na zwiększającą się z każdym rokiem liczbę wyjazdów zagranicznych i coraz częstszą możliwość importowania do Polski i Europy chorób egzotycznych, z krajów o odmiennych warunkach geograficzno-środowiskowych i sanitarnohigienicznych, zajęcia obejmują nie tylko problematykę rodzimych inwazji pasożytniczych, ale koncentrują się przede wszystkim wokół zagadnień chorób tropikalnych i zdrowia międzynarodowego. Dynamiczny rozwój medycyny tropikalnej, która jest jedną z najbardziej rozwijających się w ostatnich latach gałęzi medycyny, wynikający z szybkiego rozwoju komunikacji, przekazu informacji oraz migracji ludności, spowodował nagłą konieczność szerszego kształcenia studentów w tej dziedzinie. Przedmiot obejmuje przedstawienie zagadnień dotyczących rozprzestrzenienia geograficznego, czynników ryzyka, objawów klinicznych, patomechanizmów, możliwości diagnostycznych oraz aktualnych metod zapobiegania i leczenia najczęściej występujących w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych, ze szczególnym uwzględnieniem aktualnych zagrożeń zdrowotnych w międzynarodowym ruchu turystycznym. Program nauczania przedmiotu został przygotowany z uwzględnieniem zarówno zajęć teoretycznych, jak i interaktywnych seminariów, dyskusji problemowych i ćwiczeń praktycznych, przy jednoczesnym ujęciu wybranych objawów klinicznych, zespołów i jednostek chorobowych w dziedzinie rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych, które uważa się za najistotniejsze w codziennej praktyce lekarskiej. Celem przedmiotu jest: (1) Podkreślenie roli lekarza pierwszego kontaktu we wczesnym rozpoznawaniu chorób tropikalnych, importowanych do Polski z 6

7 krajów strefy gorącej i subtropikalnej; (2) Ugruntowanie wiedzy na temat konieczności uwzględniania zarażeń egzotycznych w diagnostyce różnicowej objawów chorobowych u pacjentów powracających do Polski z krajów o odmiennych warunkach klimatyczno-sanitarnych; (3) Zwrócenie uwagi na obowiązek podejrzewania i wykluczenia malarii, jako stanu bezpośredniego zagrożenia życia, w diagnostyce różnicowej gorączek niejasnego pochodzenia u osób podróżujących na obszarach endemicznych; (4) Zapoznanie studentów z aktualnymi przepisami prawnymi, dotyczącymi zasad postępowania sanitarnego i przeciwepidemicznego w przypadku zagrożeń zdrowotnych związanych z ryzykiem zawlekania do Polski pasożytniczych i zakaźnych chorób tropikalnych; (5) Nauczanie zasad prowadzenia diagnostyki różnicowej w zespołach klinicznych przebiegających z gorączką, biegunką, eozynofilią, limfadenopatią, hepatosplenomegalią zapaleniem siatkówki oraz obecnością zmian ogniskowych w wątrobie, z uwzględnieniem rodzimych i tropikalnych inwazji pasożytniczych; (6) Zaznajomienie studentów z objawami chorobowymi i charakterem przebiegu klinicznego najczęściej występujących w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych; (7) Zwrócenie uwagi na wielodyscyplinarny charakter parazytologii klinicznej i konieczność uwzględniania chorób pasożytniczych w diagnostyce różnicowej jednostek chorobowych w wielu specjalnościach lekarskich (np. neurologia, okulistyka, dermatologia, chirurgia, hematologia, gastroenterologia, hepatologia, pediatria, położnictwo, radiologia); (8) Przedstawienie studentom aktualnych algorytmów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w wybranych chorobach pasożytniczych, istotnych w codziennej praktyce lekarza rodzinnego; (9) Podkreślenie konieczności kierowania pacjentów z podejrzeniem chorób tropikalnych, zwłaszcza bezpośrednio zagrażających życiu, do specjalistycznych ośrodków referencyjnych posiadających praktyczne doświadczenie kliniczne w tej dziedzinie; a także (10) Podstawowe przygotowanie studentów do wykonywania pracy medycznej w ośrodkach zdrowia w krajach tropikalnych. Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami K_W01 K_W02 OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Zna uwarunkowania środowiskowe i czynniki ryzyka najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w Polsce. Zna uwarunkowania środowiskowe, kulturowe i klimatyczne oraz rozprzestrzenienie geograficzne najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka, występujących w krajach tropikalnych i subtropikalnych. K_W03 Potrafi wymienić aktualne zagrożenia zdrowotne w międzynarodowym ruchu turystycznym i wie jak można im Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: 7

8 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 K_W11 K_W12 zapobiegać. Posiada podstawową wiedzę na temat charakteru pracy medycznej i humanitarnej lekarza w krajach rozwijających się strefy tropikalnej. Potrafi wymienić najważniejsze problemy zdrowotne krajów rozwijających się, położonych w strefie klimatu międzyzwrotnikowego i subtropikalnego. Wie jak należy prowadzić działania medyczne i sanitarnoepidemiologiczne w przypadku podejrzenia ryzyka importowania do kraju zakaźnych chorób tropikalnych, w tym wirusowych gorączek krwotocznych. Wie jak należy prowadzić działania medyczne i dochodzenie epidemiologiczne w ognisku epidemii włośnicy. Zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia epidemiologiczne stosowane w chorobach pasożytniczych i tropikalnych, w tym pojęcie autoinwazji, retroinwazji, reinwazji, hyperinwazji, źródeł i wrót inwazji, choroby endemicznej, epidemicznej, transmisyjnej, odzwierzęcej, geohelmintozy, izolacji pacjenta, nadzoru epidemiologicznego i kwarantanny. Zna czynniki ryzyka sprzyjające występowaniu najczęstszych chorób pasożytniczych w środowisku pracy oraz kryteria rozpoznawania chorób zawodowych o etiologii pasożytniczej. Zna i rozumie przyczyny występowania oraz zasady zapobiegania w odniesieniu do standardowych chorób pasożytniczych człowieka rozpowszechnionych w Polsce, w tym toksoplazmozy, toksokarozy, echinokokozy, alweokokozy, włośnicy, tasiemczycy, wągrzycy, giardiozy, glistnicy, włosogłówczycy, owsicy. Zna i rozumie patomechanizm oraz objawy kliniczne najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w Polsce oraz ich powikłania. Posiada wiedzę na temat zasad diagnozowania najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w Polsce. ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium K_W13 Zna i rozumie zasady postępowania terapeutycznego w ocena z prezentacji 8

9 K_W14 K_W15 K_W16 K_W17 K_W18 K_W19 K_W20 K_W21 K_W22 odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w Polsce. Zna i rozumie przyczyny występowania oraz zasady zapobiegania w odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego, w tym malarii, leiszmaniozy trzewnej, skórnej i skórno-śluzówkowej, amebozy, schistosomozy, filarioz układu limfatycznego, onchocerkozy, nekatorozy, ankylostomozy, zespołu larwy wędrującej skórnej, paragonimozy, strongyloidozy. Zna i rozumie patomechanizm, objawy kliniczne oraz powikłania najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego. Posiada wiedzę na temat zasad diagnozowania najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego. Zna i rozumie zasady postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego. Potrafi różnicować podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze z jednostkami chorobowymi o innej etiologii. Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty lokalizujące się w ośrodkowym układzie nerwowym. Posiada wiedzę na temat podstawowych rodzimych i importowanych z tropiku chorób pasożytniczych, wywołanych przez pasożyty lokalizujące się w narządzie wzroku. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w wątrobie i drogach żółciowych. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty lokalizujące się w jelicie cienkim i grubym. przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium ocena z prezentacji przypadku klinicznego, ocena z kolokwium 9

10 K_W23 K_W24 K_W25 K_W26 K_W27 K_W28 K_W29 K_W30 K_W31 K_W32 Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w skórze i tkance podskórnej. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w węzłach chłonnych i drogach limfatycznych. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w tkance płucnej. Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze, które przebiegają z eozynofilią we krwi obwodowej. Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze przebiegające z wysoką gorączką, w tym włośnicę, malarię, gorączki wirusowe, śpiączkę afrykańską, chorobę Chagasa. Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze przebiegające z zaburzeniami świadomości, w tym negleriozę, malarię mózgową, śpiączkę afrykańską, cysticerkozę mózgu. Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze przebiegające z żółtaczką, powiększeniem wątroby i/lub śledziony, w tym echinokokozę, alweokokozę, schistosomozę S. mansoni, fascjolozę, leiszmaniozę trzewną, malarię, zarażenia wywołane przez przywry dalekowschodnie. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z krajów strefy gorącej choroby pasożytnicze i tropikalne przebiegające z biegunką, w tym pełzakowicę jelitową, sprue tropikalne, cholerę i giardiozę. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze przebiegające z zapaleniem rogówki, siatkówki i naczyniówki, w tym akantamebozę, onchocerkozę, zespół larwy wędrującej ocznej, toksoplazmozę. Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku choroby pasożytnicze przebiegające z objawami alergii, w tym zespół larwy wędrującej trzewnej, askarydozę, strongyloidozę, schistosomozę. 10

11 K_W33 K_W34 K_W35 K_W36 K_W37 K_W38 K_W39 K_W40 K_W41 K_W42 Zna i rozróżnia najczęstsze importowane z tropiku choroby infekcyjne i pasożytnicze przebiegające z niedokrwistością i cechami skazy krwotocznej, w tym malarię, leiszmaniozę trzewną, wirusowe gorączki krwotoczne, nekatorozę i ankylostomozę. Zna i rozróżnia najczęstsze importowane z tropiku choroby infekcyjne i pasożytnicze przebiegające z uszkodzeniem układu moczowego i niewydolnością nerek, w tym malarię, schistosomozę S. haematobium i wirusowe gorączki krwotoczne. Zna i rozróżnia podstawowe choroby pasożytnicze będące zagrożeniem dla kobiet ciężarnych oraz typowe dla wieku dziecięcego (wrodzone i nabyte). Zna i rozróżnia podstawowe choroby pasożytnicze rozwijające się u pacjentów z obniżoną funkcją układu odpornościowego (np. pneumocystoza, toksoplazmoza, kryptosporydioza, mikrosporydioza, balantidioza, izosporoza i strongyloidoza). Posiada podstawową wiedzę na temat rodzaju badań laboratoryjnych stosowanych w parazytologii klinicznej i medycynie tropikalnej. Posiada podstawową wiedzę na temat rodzaju, zasad pobierania i warunków transportu materiału biologicznego przeznaczonego do badań laboratoryjnych w parazytologii klinicznej i medycynie tropikalnej. Potrafi wymienić najważniejsze szczepienia ochronne dla osób podróżujących, wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym. Zna i rozumie zasady higieny tropikalnej. Zna najważniejsze przeciwwskazania medyczne do wyjazdu do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. Zna podstawowe leki stosowane w chemioprofilaktyce malarii u osób podróżujących do krajów endemicznych. 11

12 K_W43 Potrafi wymienić podstawowe leki stosowane w terapii rodzimych i importowanych z tropiku chorób pasożytniczych, a także wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania. ocena ocena z kolokwium K_U01 K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U07 K_U08 K_U09 K_U10 K_U11 K_U12 UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Potrafi zebrać wywiad epidemiologiczny od pacjenta powracającego z krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej, dotyczący czynników ryzyka pasożytniczych i infekcyjnych chorób egzotycznych. Potrafi zebrać wywiad epidemiologiczny od pacjenta i jego rodziny na temat uwarunkowań środowiskowych i czynników ryzyka najczęstszych rodzimych chorób pasożytniczych. Ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta. Potrafi zebrać wywiad lekarski na temat dolegliwości i objawów klinicznych od pacjenta powracającego z krajów strefy tropikalnej. Potrafi zebrać wywiad lekarski na temat dolegliwości i objawów chorobowych od pacjenta z podejrzeniem inwazji pasożytniczych występujących w Polsce. Przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne pacjenta z podejrzeniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Interpretuje wyniki badań laboratoryjnych i identyfikuje przyczyny odchyleń od stanu prawidłowego. Kwalifikuje pacjenta do leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego. Prowadzi dokumentację medyczną pacjenta Szpitalnym oraz w Poradni Przyklinicznej. Potrafi wypełnić formularz podejrzenia lub potwierdzenia zachorowalności na choroby pasożytnicze i tropikalne do stacji sanitarno-epidemiologicznej, wg aktualnie obowiązujących przepisów prawnych. Planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i profilaktyczne u pacjentów z chorobami tropikalnymi i pasożytniczymi. Rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia w chorobach tropikalnych i pasożytniczych (np. malaria, leiszmanioza trzewna, neurotoksoplazmoza, ropnie pełzakowe, bąblowica wielojamowa wątroby, śpiączka afrykańska, denga i inne gorączki wirusowe). i Poradni Przyklinicznej K_U13 Monitoruje stan kliniczny pacjenta z chorobami tropikalnymi o 12

13 K_U14 K_U15 K_U16 K_U17 K_U18 K_U19 K_U20 K_U21 K_U22 K_U23 K_U24 K_U25 ciężkim przebiegu klinicznym i zagrażającymi życiu. Umie przedstawić wybrany przypadek kliniczny pacjenta podczas wizyty lekarskiej Klinicznym. Przygotowuje prezentację multimedialną na temat epidemiologii i obrazu klinicznego wybranej rodzimej lub importowanej z tropiku choroby pasożytniczej. Potrafi zaplanować i uzasadnić celowość przeprowadzenia konsultacji specjalistycznych u wybranych pacjentów. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową najważniejszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z gorączką, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z bólami brzucha i biegunką, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z obecnością zmian ogniskowych wątroby, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową najważniejszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z powiększeniem węzłów chłonnych, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z hepatosplenomegalią, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową najczęstszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z eozynofilią, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z zapaleniem siatkówki i naczyniówki, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych. Wykonuje podstawowe procedury i zabiegi medyczne, w tym: pomiar temperatury ciała, pomiar tętna, nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego, wstrzyknięcia dożylne, domięśniowe i podskórne, pobieranie obwodowej krwi żylnej i włośniczkowej do badań, monitorowanie podstawowych parametrów życiowych przy pomocy kardiomonitora i pulsoksymetru, prowadzenie tlenoterapii biernej. Asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów lekarskich: przetaczaniu krwi i preparatów krwiopochodnych, biopsji cienkoigłowej zmian ogniskowych wątroby i węzłów chłonnych, biopsji mięśniowej, nakłuciu seminariów interaktywnych 13

14 K_U26 K_U27 K_U28 K_U29 K_U30 K_U31 K_U32 K_U33 K_U34 K_U35 K_U36 K_U37 K_U38 lędźwiowym, punkcji przedniej komory oka, zgłębnikowaniu treści dwunastnicy. Asystuje przy przeprowadzaniu następujących badań specjalistycznych: badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, rektoskopia, kolonoskopia, gastroskopia, badanie dna oka. Potrafi zaplanować specjalistyczne badania laboratoryjne w rodzimych i importowanych z tropiku chorobach pasożytniczych (badania immunodiagnostyczne, bezpośrednie badania mikroskopowe, hodowla parazytologiczna, badania histopatologiczne). Umie wybrać właściwy materiał biologiczny do badań diagnostycznych w kierunku chorób tropikalnych i pasożytniczych (płyn z torbieli wątroby, popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe, bioptat skóry, wymaz z owrzodzenia, treść dwunastnicza, ciecz wodnista oka, płyn mózgowo-rdzeniowy, krew, mocz, kał). Proponuje wykonanie badań dodatkowych w najczęściej występujących chorobach tropikalnych i pasożytniczych (ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, elektrokardiografia, echografia, elektromiografia, elektroencefalografia). Potrafi samodzielnie wykonać i zinterpretować wyniki szybkich testów paskowych do wykrywania malarii. Potrafi poprawnie wykonać preparaty krwi obwodowej do badania mikroskopowego w kierunku pasożytów malarii (gruba kropla, cienki rozmaz). Potrafi poprawnie zinterpretować wyniki badań serologicznych w chorobach pasożytniczych, z uwzględnieniem czasu trwania zarażenia i aktywności inwazji. Potrafi rozpoznać standardową chorobę zawodową z dziedziny chorób pasożytniczych i tropikalnych u pacjentów z grup szczególnego ryzyka, w tym u misjonarzy, marynarzy, weterynarzy, kucharzy, leśników. Potrafi zaproponować podstawowe leczenie farmakologiczne w wybranych chorobach tropikalnych i pasożytniczych. Proponuje indywidualizację zaleceń leczniczych u pacjenta z dotychczasową nieskutecznością terapii standardowej. Potrafi wyjaśnić pacjentom zasady higieny tropikalnej, których powinni przestrzegać podczas podróży do krajów strefy gorącej. Kwalifikuje pacjenta dorosłego wyjeżdżającego do krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej do wykonania szczepień ochronnych obowiązkowych i zalecanych w międzynarodowym ruchu turystycznym. Proponuje dobór właściwych leków profilaktycznych w kierunku malarii, w zależności od rejonu świata i warunków podróży tropikalnej. ćwiczeń laboratoryjnych ćwiczeń laboratoryjnych seminariów dyskusyjnych i testu końcowego seminariów dyskusyjnych i testu końcowego 14

15 K_U39 K_U40 Potrafi zaproponować zestaw badań profilaktycznych przed wyjazdem do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. Potrafi zalecić badania kontrolne w kierunku pasożytniczych i infekcyjnych chorób tropikalnych u pacjenta powracającego do Polski z krajów odmiennej strefy geograficznej i klimatycznej. K_K01 KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Rozumie potrzebę kontynuowania nauki przez całe życie zawodowe, w celu stałego uaktualniania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych. K_K02 Posiada świadomość ograniczeń swojej wiedzy i umiejętności oraz wie kiedy skorzystać z porady innego specjalisty. K_K03 Okazuje dbałość o prestiż związany z wykonywaniem zawodu i właściwie pojętą solidarność zawodową. K_K04 Przestrzega tajemnicy zawodowej. Przestrzega praw pacjenta, w tym prawa do udzielania świadomej informacji na temat stanu zdrowia i proponowanego postępowania diagnostycznoleczniczego. K_K05 Potrafi współpracować z organizatorami usług turystycznych i przedstawicielami biur podróży w zakresie przygotowania medycznego grup turystów wyjeżdżających do krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej. K_K06 Potrafi koordynować pracę zespołu medycznego w przypadku wystąpienia ogniska epidemii rodzimej inwazji pasożytniczej, choroby egzotycznej importowanej z tropiku lub występującej w krajach rozwijających się. K_K07 Jest przygotowany do pełnienia funkcji lekarza wypraw turystycznych, sportowych i naukowych do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. K_K08 Jest przygotowany do pracy medycznej i humanitarnej w ośrodkach zdrowia i szpitalach w krajach strefy tropikalnej. w dyskusjach problemowych i multimedialnych zajęciach z e- learningu obserwacja podczas wizyty lekarskiej obserwacja podczas wizyty lekarskiej obserwacja podczas wizyty lekarskiej i seminariów interaktywnych seminariów interaktywnych seminariów interaktywnych seminariów interaktywnych PUNKTY ECTS 2 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Malaria (zimnica): aktualne rozprzestrzenienie na świecie, ryzyko importowania do Polski, zasady postępowania diagnostycznego i terapeutycznego, przebieg kliniczny, rokowanie, farmakologiczna profilaktyka przeciwmalaryczna obowiązująca przy wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. Bąblowica wywoływana przez Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis; występowanie w Polsce i na świecie, zapobieganie, rozpoznawanie różnicowe, możliwości lecznicze, rola technik obrazowych, immunodiagnostycznych Forma wykład i seminarium wykład i seminarium 15

16 i biopsyjnych w diagnostyce echinokokozy i alweokokozy u ludzi. Podstawowe zagadnienia medycyny podróży (szczepienia ochronne wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym, chemioprofilaktyczne leki przeciwmalaryczne, higiena tropikalna, badania profilaktyczne przed i po powrocie z podróży tropikalnej). Epidemiologia kliniczna wybranych chorób tropikalnych (czynniki ryzyka, źródła zarażenia, drogi inwazji, podatność populacji, międzynarodowe programy kontroli i zwalczania) z uwzględnieniem aktualnych zagrożeń zdrowotnych w międzynarodowym ruchu turystycznym. Choroby tropikalne importowane do Polski z krajów odmiennej strefy klimatycznosanitarnej (obraz kliniczny, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, zapobieganie, leczenie). Diagnostyka różnicowa zespołów klinicznych przebiegających z eozynofilią (toksokaroza, włośnica, filariozy układu limfatycznego, onchocerkoza, schistosomoza, zespół larwy wędrującej skórnej, strongyloidoza, nekatoroza, ankylostomoza, glistnica). Rola wątroby i śledziony w chorobach pasożytniczych. Diagnostyka różnicowa zespołów chorobowych przebiegających z hepatosplenomegalią (malaria, leiszmanioza trzewna, schistosomoza, pełzakowica pozajelitowa, bąblowica jednojamowa, alweokokoza). Różnicowanie limfadenopatii w inwazjach pasożytniczych (toksoplazmoza nabyta, leiszmanioza trzewna, onchocerkoza, trypanosomoza afrykańska, choroba Chagasa, filariozy układu limfatycznego). E-learning z wykorzystaniem programów multimedialnych przeznaczonych do samokształcenia w zakresie chorób tropikalnych i zdrowia międzynarodowego. Prezentacje multimedialne ciekawych przypadków klinicznych chorób tropikalnych. Praktyczne warsztaty laboratoryjne dotyczące zasad wykonywania oraz oceny preparatów krwi obwodowej w kierunku malarii. Laboratoryjna diagnostyka mikroskopowa rodzimych i importowanych z tropiku inwazji pasożytniczych przewodu pokarmowego. Praktyczne ćwiczenia kliniczne przy łóżku pacjenta. Ćwiczenia kliniczne w poradni specjalistycznej chorób pasożytniczych i odzwierzęcych. Wizyta lekarska Klinicznym. Specjalistyczne konsultacje parazytologiczne w Szpitalu. Praktyczne ćwiczenia kliniczne w izbie przyjęć Szpitala. Różnicowanie biegunek u osób powracających z tropiku. Obraz kliniczny, rozpoznawanie i leczenie amebozy. Dyskusja problemowa dotycząca wybranych przypadków klinicznych chorób pasożytniczych i tropikalnych prezentowanych w Klinice. Repetytorium z zakresu objawów klinicznych, rozpoznawania i leczenia rodzimych oraz importowanych z tropiku inwazji pasożytniczych. ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia ćwiczenia seminarium seminarium seminarium LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Pawłowski Z.S. i Stefaniak J. (red.): Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, pierwsza edycja, Warszawa, 2004: WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Uzyskanie pozytywnego wyniku z wstępnego kolokwium wejściowego, ustnej prezentacji przypadku klinicznego oraz końcowego sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim dniu zajęć. 16

17 11.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy Wykład 1. Wykład 2. Tematyka wykładów Bąblowica wywoływana przez Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis; występowanie w Polsce i na świecie, zapobieganie, rozpoznawanie różnicowe, możliwości lecznicze, rola technik obrazowych, immunodiagnostycznych i biopsyjnych w diagnostyce echinokokozy i alweokokozy u ludzi. Zimnica (malaria): aktualne rozprzestrzenienie na świecie, ryzyko importowania do Polski, zasady postępowania diagnostycznego i terapeutycznego, przebieg kliniczny, rokowanie, farmakologiczna profilaktyka przeciwmalaryczna obowiązująca przy wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Jerzy Stefaniak Małgorzata Paul Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenia - Semestr zimowy i letni Tematyka ćwiczeń Rola wątroby i śledziony w chorobach pasożytniczych. Diagnostyka różnicowa zespołów chorobowych przebiegających z hepatosplenomegalią (malaria, leiszmanioza trzewna, schistosomoza, pełzakowica pozajelitowa, bąblowica jednojamowa, alweokokoza). Podstawowe zagadnienia medycyny podróży (szczepienia ochronne wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym, chemioprofilaktyczne leki przeciwmalaryczne, higiena tropikalna, badania profilaktyczne przed i po powrocie z podróży tropikalnej). Epidemiologia kliniczna wybranych chorób tropikalnych (czynniki ryzyka, źródła zarażenia, drogi inwazji, podatność populacji, międzynarodowe programy Osoba odpowiedzialna Karolina Mrówka Elżbieta Kacprzak Małgorzata Paul 17

18 Ćwiczenie 4. Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. Ćwiczenie 9. Ćwiczenie 10. Ćwiczenie 11. Ćwiczenie 12. kontroli i zwalczania) z uwzględnieniem aktualnych zagrożeń zdrowotnych w międzynarodowym ruchu turystycznym. Choroby tropikalne importowane do Polski z krajów odmiennej strefy klimatycznosanitarnej (obraz kliniczny, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, zapobieganie, leczenie). Diagnostyka różnicowa zespołów klinicznych przebiegających z eozynofilią (toksokaroza, włośnica, filariozy układu limfatycznego, onchocerkoza, schistosomoza, zespół larwy wędrującej skórnej, strongyloidoza, nekatoroza, ankylostomoza, glistnica). Różnicowanie limfadenopatii w inwazjach pasożytniczych (toksoplazmoza nabyta, leiszmanioza trzewna, onchocerkoza, trypanosomoza afrykańska, choroba Chagasa, filariozy układu limfatycznego). Ćwiczenia kliniczne przy łóżku pacjenta. Podgrupa A i B (5 godzin). Ćwiczenia kliniczne w poradni specjalistycznej chorób pasożytniczych i odzwierzęcych (3 godziny). Zasady wykonywania oraz oceny preparatów krwi obwodowej w kierunku malarii. Ćwiczenia laboratoryjne. Rodzime i tropikalne parazytozy przewodu pokarmowego. E-learning z wykorzystaniem programów multimedialnych przeznaczonych do samokształcenia w zakresie chorób tropikalnych i zdrowia międzynarodowego (m.in. malaria, schistosomoza, leiszmaniozy, trąd, biegunki w tropiku, wirusowe gorączki krwotoczne, niedożywienie, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa). Prezentacje multimedialne ciekawych przypadków klinicznych chorób tropikalnych (m. in. malaria, denga, śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, loaoza, drakunkuloza, onchocerkoza, stopa madurska, leiszmanioza skórna i skórnośluzówkowa, węgorczyca, schistosomoza). Małgorzata Paul Łukasz Pielok Małgorzata Paul Elżbieta Kacprzak/Karolina Mrówka Łukasz Pielok Małgorzata Paul Matylda Kłudkowska Clinton Muoto Małgorzata Paul 18

19 Ćwiczenie 13. Wizyta lekarska Klinicznym (2 godziny). Jerzy Stefaniak Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminarium 4. Seminaria - Semestr zimowy i letni Tematyka seminariów Repetytorium wstępne z pasożytów chorobotwórczych dla człowieka. Malaria: rozprzestrzenienie geograficzne, patogeneza, obraz kliniczny, leczenie. Dyskusja problemowa dotycząca wybranych przypadków klinicznych chorób pasożytniczych i tropikalnych prezentowanych w Klinice (2 godziny). Repetytorium i zaliczenie końcowe z zakresu objawów klinicznych, rozpoznawania i leczenia rodzimych oraz importowanych z tropiku inwazji pasożytniczych (2 godziny). Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Elżbieta Kacprzak Elżbieta Kacprzak Małgorzata Paul Małgorzata Paul 12. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : REGULAMIN ZAJĘĆ: W roku akademickim 2015/16 zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych będą odbywać się dla całej grupy studenckiej, zgodnie z harmonogramem podanym przez Dziekanat dla VI Roku studiów. Zajęcia z przedmiotu prowadzone są w łącznym wymiarze 30 godzin, w tym 4 godzin wykładów, 20 godzin oraz 6 godzin seminariów. Zajęcia praktyczne w formie seminariów i ćwiczeń odbywają się w ciągu jednego tygodnia dla całej grupy administracyjnej. Dwa cykle wykładów odbywają się na początku roku akademickiego w październiku dla wszystkich studentów VI roku. Studenci, którzy nie będą mogli uczestniczyć w ćwiczeniach klinicznych we właściwym terminie, mogą uzyskać zgodę osoby odpowiedzialnej za prowadzenie zajęć dydaktycznych na dodatkowy termin odbywania zajęć wraz z inną grupą studencką tylko w uzasadnionych i usprawiedliwionych przypadkach oraz wyłącznie 19

20 przy dostępności wolnych miejsc w danej grupie administracyjnej i uzyskaniu pisemnej akceptacji tego faktu przez Dziekanat. Ze względu na ograniczone możliwości lokalowe Katedry oraz charakter zajęć praktycznych odbywanych w małych podgrupach, każda chęć zmiany terminu odbywania nawet pojedynczych ćwiczeń lub seminariów bezwzględnie wymaga zgody koordynatora odpowiedzialnego za sprawy dydaktyczne w Katedrze. W wyjątkowych sytuacjach (choroba, sprawy losowe) istnieje możliwość indywidualnego odrobienia pojedynczych nieobecności u asystentów odpowiedzialnych za prowadzenie poszczególnych tematów, po uzyskaniu zgody Kierownika Katedry. Zajęcia z chorób tropikalnych i pasożytniczych trwają przez tydzień, od poniedziałku do piątku. Rozpoczynają się każdego dnia punktualnie o godz. 8:00 w sali im. L. Rydygiera (Szpital Kliniczny im. H. Święcickiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 49, wejście C, I piętro) i kończą o godz. 12:15 w poniedziałek i środę oraz o godz. 13:00 we wtorek i czwartek. W piątek zajęcia kończą się o godz. 11:30 po odbyciu zaliczenia i kolokwium ustnego. Ze względu na zaostrzony reżim sanitarny i w Laboratorium Katedry i Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, studenci zobowiązani są do bezwzględnego przestrzegania następujących zaleceń: 1. Wchodząc do Oddziału należy posiadać obuwie medyczne. Osoby, które w wyjątkowych przypadkach nie posiadają obuwia szpitalnego proszone są o zgłoszenie się w Sekretariacie Katedry celem uzyskania jednorazowych ochraniaczy na obuwie. 2. Wierzchnie okrycie i torby należy zostawiać przed zajęciami w szatni szpitalnej. 3. Podczas zajęć studenci proszeni są o noszenie czystego, białego fartucha. Osoby nie posiadające fartucha lekarskiego nie będą mogły odbywać z pacjentami na terenie Oddziału Szpitalnego. 4. Na zajęcia w Klinice należy zabrać ze sobą identyfikator studenta, stetoskop, długopis lub ołówek, notatnik, podręcznik z parazytologii klinicznej i medycyny tropikalnej oraz kartę ćwiczeń otrzymaną w pierwszym dniu zajęć. 5. Torebki i rzeczy osobiste powinny być podczas zajęć zamknięte w specjalnie do tego celu przygotowanej szafce dla studentów, znajdującej się w pobliżu Sekretariatu Katedry. Za klucz i mienie pozostawione w szafce odpowiadają wyłącznie studenci. 6. Na Oddział Kliniczny oraz do Laboratorium nie wolno wnosić jedzenia, ani napojów. 20

21 7. Na zajęcia należy przychodzić punktualnie. Nieuzasadnione spóźnienia powyżej 15 min. będą traktowane jako nieobecności. 8. Ze względu na obszerny materiał dydaktyczny przedstawiany podczas krótkiego cyklu zajęć w Katedrze i Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych nie ma możliwości zwalniania studentów na inne ćwiczenia i egzaminy. PROGRAM ZAJĘĆ: Zajęcia z przedmiotu obejmują kliniczne ćwiczenia praktyczne przy łóżku chorego, omawianie wybranych przypadków zarażeń pasożytniczych występujących w Polsce oraz importowanych do kraju z obszarów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej, prezentacje multimedialne nt. medycyny tropikalnej i zdrowia międzynarodowego oraz ćwiczenia praktyczne w laboratorium. Ćwiczenia praktyczne przy łóżku chorego odbywają się każdorazowo na Oddziale Klinicznym, zajęcia laboratoryjne z zakresu rozpoznawania inwazji pasożytniczych prowadzone są w Pracowni Parazytologicznej Katedry (Szpital Kliniczny im. H. Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49, wejście E, II piętro), natomiast zajęcia seminaryjne oraz prezentacje multimedialne z wykorzystaniem programów komputerowych (e-learning) odbywają się w Sali wykładowej im. L. Rydygiera (Szpital Kliniczny im. H. Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49, wejście E, I piętro), zgodnie z kartą ćwiczeń, którą otrzymuje każdy student w dniu rozpoczęcia zajęć. Blok wykładów z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych (4 godziny) odbywa się na początku roku akademickiego w dniu 22 i 29 października 2015 r., w sali wykładowej im. Święcickiego, w Położniczo-Ginekologicznym Szpitalu Klinicznym Uniwersytetu Medycznego, przy ul. Polnej 33. Konsultacje pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry dla studentów szczególnie zainteresowanych tematyką chorób tropikalnych i pasożytniczych będą odbywać się po uprzednim umówieniu terminu spotkania w Sekretariacie Katedry, tel. (61) Program nauczania przedmiotu został przygotowany z uwzględnieniem zarówno zajęć teoretycznych, jak i interaktywnych seminariów i ćwiczeń praktycznych, przy jednoczesnym ujęciu wybranych objawów klinicznych, zespołów i jednostek chorobowych w dziedzinie rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych, które uważa się za najistotniejsze w codziennej praktyce lekarskiej. 21

22 Program zajęć z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych obejmuje: 1. Cykl seminariów dotyczących rodzimych inwazji pasożytniczych (toksoplazmoza, toksokaroza, bąblowica, alweokokoza, włośnica, borelioza, inwazje jelitowe), zagadnień wielodyscyplinarnych nt. zespołów klinicznych przebiegających z eozynofilią, wielokierunkowej diagnostyki różnicowej limfadenopatii i zmian ogniskowych w wątrobie, pasożytniczych inwazji oportunistycznych, chorób tropikalnych importowanych do Polski z krajów strefy gorącej (malaria, wirusowe gorączki krwotoczne, pełzakowica, leiszmaniozy, schistosomoza, filariozy układu limfatycznego, onchocerkoza, trypanosomozy, zespół larwy wędrującej skórnej), a także profilaktyki zdrowotnej u osób wyjeżdżających do krajów o odmiennych warunkach klimatyczno-sanitarnych. 2. Zajęcia teoretyczne wzbogacone są prezentacjami multimedialnymi przygotowywanymi przez nauczycieli akademickich Katedry, a także opracowanymi przez Światową Organizację Zdrowia w Genewie i Ośrodek Kontroli i Zwalczania Chorób Zakaźnych w Atlancie (CDC). 3. Zajęcia praktyczne Klinicznym przy łóżku chorego, podczas których student doskonali umiejętności badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta, uczestniczy w procedurach leczniczych wykonywanych w Klinice, bierze udział w konsultacjach specjalistycznych i wizycie lekarskiej oraz zapoznaje się z zasadami prowadzenia szpitalnej dokumentacji medycznej. 4. Praktyczne ćwiczenia laboratoryjne w Pracowni Parazytologicznej, podczas których student zapoznaje się z aktualnymi możliwościami diagnostycznymi stosowanymi w rozpoznawaniu rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych. 5. Zajęcia multimedialne nt. wybranych, ciekawych przypadków klinicznych chorób tropikalnych hospitalizowanych w Klinice. 6. Ćwiczenia interaktywne z zastosowaniem programów komputerowych (CD-Romy), przeznaczone do pogłębiania wiedzy z dziedziny medycyny tropikalnej i zdrowia międzynarodowego (malaria, leiszmanioza, trypanosomozy, schistosomoza, wirusowe gorączki krwotoczne, trąd, niedożywienie, HIV/AIDS, gruźlica). Podczas zajęć z chorób tropikalnych i pasożytniczych od studenta wymaga się: 1. Aktywnego udziału w seminariach (opracowanie wybranego tematu, uczestniczenie w dyskusji i interaktywnych zajęciach problemowych); 22

23 2. Przygotowania opisu i prezentacji historii choroby wybranego pacjenta, z uwzględnieniem umiejętności przeprowadzenia poprawnej diagnostyki różnicowej, doboru właściwych procedur diagnostycznych i badań pracownianych oraz zaleceniem właściwych leków przeciwpasożytniczych i objawowych; 3. Merytorycznego zaangażowania podczas wizyty lekarskiej ; 4. Czynnego udziału w rozpoznawaniu laboratoryjnym inwazji pasożytniczych przewodu pokarmowego, a także w praktycznym wykonywaniu badania grubej kropli i cienkiego rozmazu krwi obwodowej, a także wykrywaniu antygenów zarodźca malarii u gorączkujących pacjentów powracających z krajów strefy tropikalnej, hospitalizowanych w Klinice. Zakres wiadomości wymaganych do końcowego zaliczenia przedmiotu: 1. Znajomość pojęć stosowanych w chorobach pasożytniczych: autoinwazja, retroinwazja, zapalenie płuc Lőfflerowskie, martwica rozpływna wątroby, choroba odzwierzęca, choroba transmisyjna, choroba zakaźna, choroba inwazyjna, choroba endemiczna, geohelmintoza, podatność, oporność, odporność, epidemia, kwarantanna, źródło inwazji, żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny, wrota inwazji, postać inwazyjna pasożyta. 2. Obowiązujące jednostki chorobowe: toksokaroza (zespół larwy wędrującej trzewnej i ocznej), giardioza, pełzakowica jelitowa i ropień pełzakowy wątroby, toksoplazmoza (postać wrodzona, oczna, węzłowa, neurotoksoplazmoza), wągrzyca, tasiemczyca Taenia saginata i Taenia solium, leiszmanioza (postać trzewna kala-azar, skórnośluzówkowa i skórna), onchocerkoza (ślepota rzeczna), owsica, glistnica, węgorczyca, zarażenia tęgoryjcami (Necator americanus i Ancylostoma duodenale), hymenolepidoza, włośnica, bąblowica Echinococcus granulosus oraz Echinococcus multilocularis, schistosomoza Schistosoma haematobium, Schistosoma mansoni i Schistosoma japonicum, włosogłówczyca, zimnica Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale, Plasmodium malariae i Plasmodium knowlesi, filariozy wywoływane przez Wuchereria bancrofti i Brugia malayi, choroba Chagasa, śpiączka afrykańska, drakunkuloza, pneumocystoza, rzęsistkowica, zespół larwy wędrującej skórnej, paragonimoza. 3. Zagadnienia związane z wymaganymi jednostkami chorobowymi: wywiad, objawy kliniczne, odchylenia w badaniach dodatkowych, rozprzestrzenienie na świecie, obowiązek zgłaszania choroby w Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych, 23

24 różnicowanie z innymi chorobami, źródło zarażenia, czynniki ryzyka, wrota inwazji, forma inwazyjna, biotop, profilaktyka, leczenie (bez dawek leków), patomechanizm zmian chorobowych, nazwa łacińska pasożyta, wektor, powikłania, rokowanie. 4. Badania bezpośrednie i pośrednie w chorobach pasożytniczych: biopsja tkanek (mięśni, skóry, śluzówki jelita, śluzówki pęcherza moczowego, wątroby, szpiku, węzłów chłonnych, zmian ogniskowych wątroby), badania treści dwunastniczej, badania koproskopowe (w tym rozmaz hematoksylinowy kału i badanie metodą Kato), hodowla kału w kierunku nicieni jelitowych, badania serologiczne (interpretacja wyników), rektoskopia, badanie USG, badania radiologiczne (RTG: płuc, brzucha, miednicy, głowy), badanie plwociny, badanie parazytologiczne moczu, morfologia i rozmaz krwi obwodowej, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, badanie neurologiczne, gruba kropla i cienki rozmaz krwi obwodowej, ocena toru gorączkowego, badanie dna oka, scyntygrafia wątroby, KT i MR głowy, badanie koproantygenów, badanie eozynofilii metodą komorową, badanie ogólne i posiew bakteriologiczny, moczu, posiew bakteriologiczny kału, wymaz z gardła i z pochwy (w diagnostyce różnicowej chorób pasożytniczych). 5. Różnicowanie chorób pasożytniczych z jednostkami o innej etiologii: gorączki krwotoczne (gorączka Ebola/Marburg, żółta gorączka, gorączka denga), choroby wirusowe (WZW, HIV/AIDS, CMV, mononukleoza zakaźna), choroby bakteryjne (trąd, czerwonka bakteryjna, dur brzuszny, dury rzekome, salmoneloza, szigeloza, gruźlica), choroby przewodu pokarmowego (wrzodziejące zapalenie jelita), choroby nowotworowe (rak pierwotny wątroby, rak jelita grubego, chłoniaki, przerzuty nowotworowe), inne (sarkoidoza). 6. Leki stosowane w leczeniu i profilaktyce wybranych chorób pasożytniczych: albendazol (Zentel), mebendazol (Vermox), prymachina, metronidazol, tynidazol, meflochina (Lariam), pirymetamina (Daraprim), artemizyna (Artemether, Artesunate), kotrymoksazol (Biseptol), chinina, prazykwantel (Cesol, Biltricide), spiramycyna (Rovamycine), Fansidar, pyrantel (Combantrin), sulfadiazyna, glikokortykosteroidy, chlorochina (Arechin), doksycyklina, proguanil (Paludryna), Malarone. 7. Inne zagadnienia z dziedziny parazytologii klinicznej: eozynofilia w chorobach pasożytniczych, opis przypadku klinicznego, rozpoznawanie poszczególnych chorób pasożytniczych w oparciu o wywiad i badania dodatkowe, szczepienia ochronne wymagane i zalecane w ruchu międzynarodowym podczas podróży do krajów tropikalnych, profilaktyka przeciwmalaryczna, interpretacja wyników badań 24