Polityka akcyzowa w odniesieniu do wyrobów tytoniowych w Polsce w latach i jej skutki ekonomiczne. Andrzej Jagiełło

Transkrypt

1 Polityka akcyzowa w odniesieniu do wyrobów tytoniowych w Polsce w latach i jej skutki ekonomiczne Andrzej Jagiełło Warszawa 2012

2 SPIS TREŚCI Wstęp 11 CZĘŚĆ I. PODATKI POŚREDNIE W POLITYCE GOSPODARCZEJ PAŃSTWA. PODATKI AKCYZOWE 15 ROZDZIAŁ 1. PODATKI POŚREDNIE W SYSTEMIE PODATKOWYM PAŃSTWA 17 Miejsce i rola podatków w polityce ekonomicznej państwa 17 Podatki bezpośrednie 18 Szczególne formy opodatkowania - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 30 Podatki pośrednie 45 Rodzaje podatków pośrednich i ich specyfika \ Podatek od towarów i usług VAT 47 Akcyza 54 Funkcje podatków pośrednich 65 Funkcje ekonomiczne 65 Funkcje społeczne 70 Funkcje mieszane 71 ROZDZIAŁ 2. SKUTKI GOSPODARCZE I SPOŁECZNE POLITYKI AKCYZOWEJ 73 Skutki ekonomiczne 73 Optymalizacja polityki akcyzowej z punktu widzenia maksymalizacji dochodów budżetowych 73 Polityka akcyzowa jako regulator poziomu aktywności branży objętej jej oddziaływaniem 74 Funkcje społeczno-ekonomiczne polityki akcyzowej państwa 76 Hamowanie nadmiernej konsumpcji, jako cel polityki akcyzowej państwa - względy wychowawcze o charakterze ogólnospołecznym 76 Hamowanie konsumpcji, jako cel polityki akcyzowej państwa - względy zdrowotne i inne koszty społeczne o wymiarze ekonomicznym 77 ROZDZIAŁ 3. CHARAKTERYSTYKA POLITYKI W ZAKRESIE PODATKÓW POŚREDNICH W POLSCE NA TLE POLITYKI PAŃSTW UE W TYM OBSZARZE 87

3 8 Autonomia w zakresie polityki podatkowej w państwach UE, jako cecha polityki wspólnotowej 87 Próba harmonizacji polityki podatkowej w UE i jej efekty 89 Podatki pośrednie w Polsce i w krajach UE - podstawowe różnice i podobieństwa 98 Podatek od gier 103 CZĘŚĆ II. POLITYKA AKCYZOWA, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM AKCYZY NAKŁADANEJ NA WYROBY PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO 109 ROZDZIAŁ 4. GŁÓWNE CELE POLITYKI AKCYZOWEJ W ODNIESIENIU DO WYROBÓW PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO 111 Zasięg polityki akcyzowej wobec wyrobów tytoniowych 111 Ekonomiczne i społeczne cele polityki akcyzowej państwa 115 Optymalizacja dochodów budżetowych 115 Wpływ na kondycję ekonomiczną polskiego przemysłu tytoniowego 119 Ograniczenie konsumpcji wyrobów tytoniowych jako cel polityki akcyzowej w Polsce '. 129 Ewolucja polityki akcyzowej w odniesieniu do wyrobów przemysłu tytoniowego w Polsce 148 Polityka akcyzowa w Polsce w okresie gospodarki planowej 148 Polityka akcyzowa w latach Polityka akcyzowa w latach ROZDZIAŁ 5. AKTUALNY POZIOM ROZWOJU PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO W POLSCE 164 Przemysł tytoniowy w Polsce w okresie gospodarki planowanej Poziom i zróżnicowanie przemysłu tytoniowego w 1945 roku 164 Rozwój i przekształcenia własnościowe w przemyśle tytoniowym w latach Monopol państwa i jego skutki dla kondycji przemysłu tytoniowego w Polsce 168 Transformacja systemowa a rozwój i stan przemysłu tytoniowego w Polsce w latach Wpływ prywatyzacji przemysłu tytoniowego w 1989 r. na rozwój tego przemysłu 181 Otwarcie gospodarki na wymianę z zagranicą i jego wpływ na rozwój przemysłu tytoniowego 188 Wpływ transformacji systemowej na zmianę wielkości i strukturę konsumpcji wyrobów tytoniowych 199

4 CZĘŚĆ III. EKONOMICZNE SKUTKI POLITYKI AKCYZOWEJ WOBEC WYROBÓW PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO W POLSCE W LATACH ROZDZIAŁ 6. WPŁYW WYSOKOŚCI AKCYZY NA DOCHODY BUDŻETOWE W LATACH Teoretyczne i oczekiwane efekty podwyżek akcyzowych w postaci zmian dochodów budżetowych. Rozważania na bazie teoretycznych koncepcji A. Laffera 229 Oczekiwane i rzeczywiste efekty zmian w wysokości akcyzy na dochody budżetowe w latach Zmiany w wysokości akcyzy w latach i jej skutki dla budżetu państwa 238 Wnioski w oparciu o dane i analizy otrzymane od Ministerstwa Finansów RP z lat , 244 Maksymalizacja wpływów budżetowych z akcyzy w warunkach mieszanej (kwotowo-procentowej) stawki akcyzy 247 Estymacja parametrów modelu wyjaśniającego utarg na jednej paczce papierosów 249 Wpływ realnej ceny papierosów na popyt na papierosy,. 252 Wykorzystanie wyników estymacji parametrów modeli utargu detalistów i popytu na papierosy do prognozowania wpływów z akcyzy na rok Szacowanie stawki akcyzy maksymalizującej wpływy z akcyzy od wyrobów tytoniowych 257 ROZDZIAŁ 7. WPŁYW ZMIAN W POLITYCE AKCYZOWEJ W LATACH NA KONDYCJĘ PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO W POLSCE 261 Analiza sytuacji polskiego przemysłu tytoniowego na podstawie danych makroekonomicznych 261 Analiza wpływu wzrostu akcyzy na kondycję przedsiębiorstw przemysłu tytoniowego na podstawie badania ankietowego 266 Zmiany w kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw przemysłu tytoniowego w Polsce, jako efekt poszczególnych decyzji rządu odnośnie do wysokości akcyzy według ocen przedsiębiorców 269 Wstępne wnioski 270 ROZDZIAŁ 8. WPŁYW POLITYKI AKCYZOWEJ W POLSCE W LATACH NA POZIOM I STRUKTURĘ KONSUMPCJI WYROBÓW PRZEMYSŁU TYTONIOWEGO Metodologia badań ankietowych mierzenia skutków zmian w wysokości akcyzy na poziom i strukturę konsumpcji wyrobów przemysłu tytoniowego w latach

5 10 Analiza wyników ankiet i ocen dokonanych przez konsumentów dotyczących zmian w poziomie i strukturze konsumpcji wyrobów tytoniowych na skutek zmian w wysokości akcyzy 280 Zmiana w poziomie i strukturze konsumpcji wyrobów tytoniowych pochodzących ze źródeł legalnych 280 CZĘŚĆ IV. WYNIKI BADAŃ SKUTKÓW POLITYKI AKCYZOWEJ PAŃSTWA ORAZ REKOMENDACJE POD ADRESEM KREATORÓW POLITYKI EKONOMICZNEJ PAŃSTWA 289 ROZDZIAŁ 9. OCENA SKUTKÓW POLITYKI AKCYZOWEJ PAŃSTWA W ODNIESIENIU DO ZMIAN W WYSOKOŚCI AKCYZY NA WYROBY TYTONIOWE W LATACH Ocena wpływu zmian według ekspertów Ministerstwa Finansów 291 Zmiany do ustawy w części dotyczącej uregulowań w zakresie opodatkowania podatkiem akcyzowym wyrobów tytoniowych 295 Ocena wpływu zmian według producentów wyrobów tytoniowych 302 Ocena Urzędów Celnych z przejść granicznych Polski Wschodniej (z Ukrainą, Białorusią i Rosją) 305 Sytuacja na Litwie 329 Ocena własna autora 359 WNIOSKI KOŃCOWE I REKOMENDACJE POD ADRESEM KREATORÓW POLITYKI EKONOMICZNEJ W POLSCE 361 Zakończenie 367 Bibliografia 369 Załączniki 376 Spis tabel, wykresów i rysunków 396