Opis zawartości bazy wyników badania uczniów w projekcie Badanie podłużne: Ścieżki rozwoju edukacyjnego młodzieży szkoły pogimnazjalne

Transkrypt

1 Opis zawartości bazy wyników badania uczniów w projekcie Badanie podłużne: Ścieżki rozwoju edukacyjnego młodzieży szkoły pogimnazjalne (opracowali dr Zbigniew Sawiński, dr Jacek Haman, mgr. Tomasz Żółtak) wersja z dnia 19 września Ogólna charakterystyka bazy Baza danych obejmuje 5923 uczniów stanowiących próbę w badaniu DNiP. Próba ta zasadniczo pokrywa się z próbą uczniów szkół ponadgimnazjalnych objętych opcją krajową badania PISA Spośród nich 4041 uczniów (68,2%) wzięło udział w badaniu DNiP w Udział polegał na wypełnieniu dwóch zeszytów, zawierających testy oraz kwestionariusz. Badanie DNiP kontynuowano w kwietniu 2010 roku. W tej transzy badani uczniowie wypełniali ponownie zeszyt zadań PISA oraz zeszyt zawierający dwa testy: STAI (Inwentarz Stanu i Cechy Lęku) oraz test samooceny SES Rosenberga. Ponadto, w 2010 roku dyrektorzy szkół wypełniali formularz określający liczbę godzin nauczania poszczególnych przedmiotów w klasach, do których uczęszczali badani uczniowie. O wypełnienie osobnych ankiet poproszono też nauczycieli. W poniższym zestawieniu podano liczbę uczniów, w wypadku których zgromadzono poszczególne rodzaje danych zarówno w obu transzach badania DNiP (2009 i 2010), jak też w samym badaniu PISA Dostępne dane liczba uczniów Dane ucznia z rekordu próby 5923 Dane dotyczące szkoły (z ankiety szkoły realizowanej równolegle do badania PISA 2009) Badanie PISA 2009: zeszyt zadań 4951 Badanie PISA 2009: ankieta ucznia 4938 Badanie PISA 2009: ankieta rodziców 5166 Badanie DNiP 2009: zeszyt Badanie DNiP 2009: zeszyt-2 (test Ravena) 4039 Badanie DNiP 2010: zeszyt testów (testy STAI i SES) 3989 Badanie DNiP 2010: zeszyt zadań PISA 3992

2 2. Format bazy, zasady identyfikacji i formatowania pól danych Baza danych skonfigurowana została w formacie systemowym pakietu SPSS (plik DNiP2010.sav). Uzupełnienie bazy stanowią syntaksy DNiP2010.mis oraz DNiP2010.sys, zawierające deklaracje braków danych. Dodatkowo, w pliku DNiP2010.mrg, przedstawiono marginesy wszystkich zmiennych utworzone za pomocą odrębnego oprogramowania. Informacje o każdym z uczniów zapisane zostały w postaci rekordu danych składającego się z 5096 pól (zmiennych). Pola w rekordzie podzielone zostały na umowne bloki odpowiadające narzędziom (źródłom) informacji. Układ bloków i ich zawartość omówione zostały w części 3. Każde z pól danych oznaczone zostało identyfikatorem składającym się z 8 lub większej liczby znaków. Pierwsze znaki identyfikatora określają na ogół narzędzie, z którego pochodzą informacje zapisane w polu. Oprócz identyfikatora, każdej zmiennej przyporządkowany jest deskryptor tekstowy. Na początku każdego deskryptora podano na ogół informacje o narzędziu, z którego pochodzą informacje. Pola nie zawierające informacji ze względu na fakt, że dane narzędzie nie zostało w przypadku danego ucznia zastosowane ( nie dotyczą ucznia), są wypełnione symbolem pola pustego. W SPSS pole takie jest identyfikowane jako tzw. SYSMIS i automatycznie pomijane podczas przetwarzania danych. Informacje w poszczególnych polach zapisanie są w formacie numerycznym. Znaczenie poszczególnych symboli podano jako tak zwane value labels. 3. Podział rekordu na bloki 3.1 Blok identyfikacyjny Blok zawiera informacje pozwalające na identyfikację rekordów oraz pola pomocne przy nawigacji. W sumie w skład bloku wchodzi 13 pól. Poniżej podano ich identyfikatory, deskryptory i scharakteryzowano ich zawartość. ID Identyfikator ucznia w projekcie DNiP oraz w badaniu PISA Ciąg 10 cyfr, z których pięć pierwszych jest symbolem szkoły, zaś pięć kolejnych symbolem ucznia w ramach szkoły. DNiP2009 [DNiP 2009] Uczeń: status uczestnictwa dotyczy fali z listopada 2009 w badaniu DNIP_Z1 [DNiP 2009] Uczeń: czy wypełnił Zeszyt-1 w fali realizowanej w listopadzie 2009 DNIP_Z2 [DNiP 2009] Uczeń: czy wypełnił Zeszyt-2 w fali realizowanej w listopadzie 2009 DNiP2010 [DNiP 2010] Czy ucznia dobrano do udziału w fali realizowanej wiosną 2010 w badaniu? ZZ_2010 [DNiP 2010] Zeszyt zadań: czy wypełniono w fali realizowanej wiosną 2010 Test2010 [DNiP 2010] Czy uczeń wypełnił zeszyt testowy? w fali realizowanej wiosną 2010 PISA_ZZ [PISA] Uczeń: czy wypełnił zeszyt zadań w badaniu PISA wiosną 2009 PISA_AU [PISA] Uczeń: czy wypełnił ankietę ucznia w badaniu PISA wiosną 2009 PISA_AR [PISA] Uczeń: czy wypełniona ankieta rodziców w badaniu PISA wiosną 2009 SZK_ID Identyfikator szkoły

3 SZK_RDZJ Rodzaj szkoły Szkoły podzielono następująco 2: liceum ogólnokształcące 3: liceum profilowane 4: technikum 5: zasadnicza szkoła zawodowa U_PLEC Uczeń: płeć 3.2 Blok ocen i wyników testów nadesłanych przez szkołę Oceny i wyniki testów uczniów nadsyłane były przez szkoły w fazie realizacji badania PISA. Oceny powinny więc dotyczyć pierwszego semestru roku szkolnego 2008/2009. U_EGZHUM [Oceny ucznia] egzamin gimnazjalny: część skala od 0 do 50 humanistyczna U_EGZMAT [Oceny ucznia] egzamin gimnazjalny: część skala od 0 do 50 matematyczno-przyrodnicza U_PNGPOL [Oceny ucznia] szkoła ponadgimnazjalna: ocena skala od 1 do 6 z polskiego U_PNGMAT [Oceny ucznia] szkoła ponadgimnazjalna: ocena skala od 1 do 6 z matematyki U_PNGBIO [Oceny ucznia] szkoła ponadgimnazjalna: ocena z biologii skala od 1 do Badanie DNiP 2009: Zeszyt nr 1 Blok rozpoczyna pole określające, w której sesji uczeń wypełnił zeszyt nr 1 (jeśli uczestniczył w badaniu). Następne pole zawiera numerator zeszytu nadawany w fazie przetwarzania danych. Numerator służy do ewentualnego odszukania zeszytu. Jest on wspólny dla Zeszytu nr 1 oraz dla Zeszytu nr 2. Oprócz numeratora, w omawianym bloku umieszczono pola zawierające dzień i miesiąc realizacji badania. SESJA [DNiP] Sesja zasadnicza/uzupełniająca pole początkowe zeszytu 1 NUMRATOR [DNiP] Numerator zeszytu DATADZN [DNiP] Data badania: dzień DATAMIES [DNiP] Data badania: miesiąc Zeszyt nr 1 obejmuje test Ravena (serie A, B, C, D, E) RAVEN_WIEK [DNiP test Ravena] Wiek ucznia w momencie pole początkowe testu i zeszytu 1 wypełniania testu Ravena [lat] RAVEN_WYN [DNiP test Ravena] Wynik łączny (0-60) RAVEN_STEN [DNiP test Ravena] Sten wyniku RAV_A_01 [DNiP] Raven seria A item 01: odpowiedź RAV_E_12 [DNiP] Raven seria E item 12: odpowiedź pole końcowe zeszytu 1

4 3.4 Badanie DNiP 2009: Zeszyt nr 2 INSTYTUT FILOZOFII I SOCJOLOGII Blok rozpoczynają wyniki Kwestionariusza Kompetencji Społecznych, kończy zaś item 5 pytania 13 kwestionariusza Twoi koledzy i koleżanki. Odpowiedzi na pytania dotyczące płci i daty urodzenia (pytania 14 i 15) nie zostały przedstawione, gdyż informacje te pokrywają się z danymi z próby (sekcja 3.1). Pierwszą część Zeszytu nr 2 stanowi Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Na początku wyszczególniono cztery pola zawierające zagregowaną punktację całego testu, a także punktację w trzech wymiarach: kontaktów interpersonalnych, ekspozycji społecznej oraz asertywności. Następnie podano odpowiedzi na 90 itemów testu. KKS_WYN [DNiP KKS] Wynik łączny (zakres: ) pole początkowe testu KKS i zeszytu-2 KKS_STEN [DNiP KKS] Sten wyniku łącznego KKS_I_WYN [DNiP KKS] Skala I wynik łączny: bliski kontakt interpersonalny (15-60) KKS_I_STEN [DNiP KKS] Sten wyniku na skali I: bliski kontakt interpersonalny KKS_ES_WYN [DNiP KKS] Skala ES wynik łączny: ekspozycja społeczna (18-72) KKS_ES_STEN [DNiP KKS] Sten wyniku na skali ES: ekspozycja społeczna KKS_A_WYN [DNiP KKS] Skala A wynik łączny: asertywność (17-68) KKS_A_STEN [DNiP KKS] Sten wyniku na skali A: asertywność KKS_01 [DNiP KKS.01] odebrać z lotniska ważnego gościa KKS_90 [DNiP KKS.90] zabawić towarzystwo, opowiadając jakąś ciekawa historię pole końcowe testu KKS Drugą część Zeszytu nr 2 stanowi Kwestionariusz Nadziei na Sukces. Na początku podano punktację całego testu oraz punktację dla jego dwóch podwymiarów: umiejętności znajdowania rozwiązań oraz siły woli. Następnie wyszczególniono odpowiedzi na 12 itemów testu. KNS_WYN [DNiP KNS] Wynik łączny (zakres: 8-64) pole początkowe testu KNS KNS_STEN [DNiP KNS] Sten wyniku łącznego KNS_UZR_WYN [DNiP KNS] Skala UZR wynik łączny: umiejętność znajdowania rozwiązań (4-32) KNS_UZR_STEN [DNiP KNS] Sten wyniku na skali UZR: umiejętność znajdowania rozwiązań KNS_SW_WYN [DNiP KNS] Skala SW wynik łączny: siła woli (4-32) KNS_SW_STEN [DNiP KNS] Sten wyniku na skali SW: siła woli KNS_01 [DNiP KNS.01] potrafię rozważać wiele sposobów wyjścia z kłopotu KNS_12 [DNiP KNS.12] osiągam cele, które sobie stawiam pole końcowe testu KNS

5 Trzecią część Zeszytu nr 2 stanowi Kwestionariusz Twoi koledzy i koleżanki TKK01 [DNiP TKK 1] obecna klasa: czy chodzą pole początkowe kwestionariusza koledzy/koleżanki z sąsiedztwa? TKK13_5 [DNiP TKK 13.5] komunikacja ze znajomymi: serwisy społecznościowe (grono.net, nasza-klasa itp) pole końcowe kwestionariusza i zeszytu nr Badanie PISA: Blok nawigacji Blok obejmuje informacje o realizacji zeszytów zadań w badaniu PISA U_ZZ_CZY [PISA] Zeszyt zadań: czy wypełniono U_ZZ_NR [PISA] Numer zeszytu zadań W badaniu stosowano 13 wersji zeszytu ponumerowanych od 1 do 13. Numer zeszytu był przydzielany w fazie losowania próby. U_ZZ_NUM [PISA] Zeszyt zadań: numerator Pięciocyfrowy symbol, którego dwie pierwsze cyfry określają numer zeszytu. Numerator służył do zarządzania wypełnionymi zeszytami w fazie kodowania i wprowadzania danych. U_ZZ_MUL [PISA] Zeszyt zadań: czy kodowano wielokrotnie Czy zeszyt zaliczono do grupy kodowanych wielokrotnie. Uwaga: zeszytów do kodowania wielokrotnego nie dobierano w opcji narodowej. Wszystkie przypadki w badaniu PISA 2009 obejmują więc zeszyty kodowane jednokrotnie. U_ZZ_PUD [PISA] Zeszyt zadań: symbol wiązki (pudełka) w fazie kodowania i nr kolejny w wiązce Do celów kodowania wypełnione zeszyty zostały podzielone na wiązki po egzemplarzy, które umieszczono w kartonowych pudełkach oznaczonych podanym symbolem. Pole może okazać się pomocne w razie potrzeby odnalezienia oryginalnego zeszytu w archiwum. Zawiera symbol wiązki oraz numer kolejny zeszytu w wiązce. 3.6 Badanie PISA: Wyniki uzyskane w zeszycie zadań Blok składa się z sześciu części. W pierwszych dwóch zostały podane estymatory umiejętności uczniów w poszczególnych dziedzinach (pseudoeap i Plausible Values - p. PISA Data Analysis Manual). Opisują one osiągnięcia uczniów na skali wyników badania PISA. W trzeciej części podana została sumaryczna punktacja uzyskana w poszczególnych zadaniach. Identyfikatory pól tej części bloku rozpoczynają się od oznaczenia ZZ_ (zeszyt zadań). W czwartej części podano symbole koderów. Część piąta zawiera odpowiedzi na poszczególne pytania zeszytów oraz punktację określającą poprawność odpowiedzi. W szóstej części podano odpowiedzi na pytania dotyczące zwyczajów czytania zamieszczone na końcu każdego zeszytu.

6 3.6.1 Zeszyty zadań: Wyskalowane wyniki testów - estymatory pseudoeap W tej części znajdują się zmienne opisujące wartość estymatorów pseudoeap (p. PISA Data Analysisi Manual) dla umiejętności uczniów w poszczególnych dziedzinach. Zestawienie utworzonych zmiennych poniżej. MATH_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny matematyka estymator pseudo EAP READ_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik z testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) estymator pseudoeap READ1_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) podskala access and retrieve estymator pseudoeap READ2_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) podskala integrate and interpret estymator pseudoeap READ3_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) podskala reflect and evaluate estymator pseudoeap READ4_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) podskala continuous text estymator pseudoeap READ5_2009_PSUEDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny czytanie (reading) podskala non-continuous text estymator pseudoeap SCIE_2009_PSEUDOEAP [PISA pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2009 z dziedziny nauki przyrodnicze (science) estymator pseudoeap Zeszyty zadań: Wyskalowane wyniki testów - estymatory Plausible Values W tej części znajdują się zmienne opisujące wartość estymatorów Plausible Values (p. PISA Data Analysisi Manual) dla umiejętności uczniów w poszczególnych dziedzinach. Każdej dziedzinie, a w przypadku czytania również każdej poddziedzinie, odpowiada pięć zmiennych z nazwami kończącymi się przyrostkami od PV1 do PV5. Zestawienie utworzonych zmiennych poniżej. od MATH_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu matematyki 2009 PV 1. 5 zmiennych do MATH_2009_PV5... PV 5. od READ_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania 2009 PV zmiennych do READ_2009_PV5 PV 5. od READ1_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania podskala 5 zmiennych do READ1_2009_PV5 access and retrieve PV PV 5. od READ2_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania podskala 5 zmiennych do READ2_2009_PV5 integrate and interpret PV PV 5. od READ3_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania podskala 5 zmiennych do READ3_2009_PV5 reflect and evaluate PV PV 5. od READ4_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania podskala 5 zmiennych do READ4_2009_PV5 continuous text PV PV 5. od READ5_2009_PV1 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu czytania podskala 5 zmiennych do READ5_2009_PV5 non-continuous text PV PV 5. od SCIE_2009_PV1 do SCIE_2009_PV5 [PISA PV] Wyskalowany wynik z testu nauk przyrodniczych 2009 PV PV 5. 5 zmiennych

7 3.6.3 Zeszyty zadań: Sumaryczna punktacja INSTYTUT FILOZOFII I SOCJOLOGII Zestawienie utworzonych sumarycznych wskaźników przedstawiono poniżej. ZZ ZAD [PISA Zeszyt zadań] Łączna liczba zadań w W polu podano liczbę zadań (itemów), które zeszycie podlegały ocenie. Poszczególne wersje ZZ KZAD ZZ NZAD ZZ MAT ZZ REA ZZ SCI ZZ POM ZZ PKT ZZ KPKT ZZ NPKT ZZ MPKT [PISA Zeszyt zadań] Liczba zadań kodowanych w zeszycie [PISA Zeszyt zadań] Liczba zadań niekodowanych w zeszycie [PISA Zeszyt zadań: matematyka] Liczba zadań w zeszycie [PISA Zeszyt zadań: reading] Liczba zadań w zeszycie [PISA Zeszyt zadań: science] Liczba zadań w zeszycie [PISA Zeszyt zadań] Łączna liczba pominiętych zadań [PISA Zeszyt zadań] Odsetek uzyskanych punktów (za wszystkie zadania) [PISA Zeszyt zadań] Odsetek punktów za zadania kodowane [PISA Zeszyt zadań] Odsetek punktów za zadania niekodowane [PISA Zeszyt zadań: matematyka] Odsetek punktów zeszytów różniły się liczbą tych zadań. Liczba zadań, w przypadku których o poprawności odpowiedzi decydował koder na podstawie zasad przyjętych w projekcie. Liczba zadań, w przypadku których poprawność odpowiedzi ustalana była automatycznie jako wybór odpowiedzi prawidłowej. Liczba zadań z dziedziny: matematyka. Uwaga: niektóre zeszyty nie zawierały zadań z tej dziedziny. Liczba zadań z dziedziny: reading. Wszystkie zeszyty zawierały zadania z tej dziedziny. Liczba zadań z dziedziny: science. Uwaga: niektóre zeszyty nie zawierały zadań z tej dziedziny. Liczba zadań, które uczeń pominął (brak zapisu świadczącego o tym, że uczeń przystąpił do rozwiązywania zadania). Odsetek punktów możliwych do uzyskania w przypadku poprawnego rozwiązania wszystkich zadań, których liczba podana jest w polu ZZ ZAD. Podczas obliczania wskaźnika zadania kodowane i niekodowane były punktowane tak samo. Wielkość odsetka podana jest z dokładnością do jednej cyfry po przecinku. Jw., dotyczy zadań kodowanych. Jw., dotyczy zadań niekodowanych. Jw., dotyczy zadań z matematyki. W wypadku uczniów, którzy w swoim zeszycie nie mieli zadań z matematyki, pole oceny pozostawiono puste. ZZ RPKT [PISA Zeszyt zadań: reading] Odsetek punktów Jw., dotyczy zadań z dziedziny reading ZZ SPKT [PISA Zeszyt zadań: science] Odsetek punktów Jw., dotyczy zadań z dziedziny science. W wypadku uczniów, którzy w swoim zeszycie nie mieli zadań science, pole oceny pozostawiono puste.

8 3.6.4 Zeszyt zadań: Symbole koderów INSTYTUT FILOZOFII I SOCJOLOGII Część druga zawiera symbole koderów. Każdy zeszyt podzielony był na 4 bloki (klastry) kodowane przez odrębnych koderów. Oprócz tego, w zeszytach kodowanych wielokrotnie podano koderów pierwszego, drugiego i trzeciego cyklu. Pełne zestawienie pól tej części podano poniżej. ZZ_KODS1 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/1 cluster kodowanie jednokrotne ZZ_KODS2 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/2 cluster kodowanie jednokrotne ZZ_KODS3 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/3 cluster kodowanie jednokrotne ZZ_KODS4 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/4 cluster kodowanie jednokrotne ZZ_KODM1 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/1 cykl kodowania wielokrotnego Uwaga: zeszytów do kodowania wielokrotnego nie dobierano w szkołach opcji narodowej. Wszystkie przypadki w badaniu PISA 2009 obejmują więc zeszyty kodowane jednokrotnie. ZZ_KODM2 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/2 cykl jw. kodowania wielokrotnego ZZ_KODM3 [PISA] Zeszyt zadań: symbol kodera/3 cykl kodowania wielokrotnego jw Zeszyt zadań: Szczegółowe odpowiedzi na pytania zeszytu i przydzielona punktacja Identyfikator pierwszego pola bloku Identyfikator ostatniego pola bloku M1_LZAD S425Q04 W tej części wyszczególniono wszystkie odpowiedzi ucznia na poszczególne pytania zeszytu zadań. Dla każdego pytania stanowiącego podlegające ocenie zadanie testu utworzono dodatkowo wskaźnik poprawności odpowiedzi (nazwany punktacją) przybierający wartości od 0,0 (odpowiedź niepoprawna lub brak odpowiedzi) do 1,0 (odpowiedź w pełni poprawna). W przypadku pytań kodowanych, w których stosowano gradację ocen (partial credit), oceny pośrednie przeliczano na skalę dziesiętną. Na przykład, gdy skala przewidywała trzy oceny poprawności rozwiązania zadania (0=no credit; 1=partial credit; 2=full credit), to ocenę pośrednią przeliczano na wartość 0,5. 0 odpowiedź niepoprawna (lub brak odpowiedzi); 1 odpowiedź częściowo poprawna; 2 odpowiedź w pełni poprawna. Jeśli przedmiotem jednej oceny było kilka itemów zeszytu łącznie, to punktację umieszczano przed pierwszym z itemów. Wskaźniki punktacji nie były tworzone w przypadku pytań dotyczących postaw wobec zdobywania wiedzy oraz w przypadku pytań nie podlegających ocenie (przykładowe odpowiedzi). Obliczając punktację uwzględniono ogólną regułę, w myśl której zadania uszkodzone nie podlegają ocenie. W takim przypadku zamiast symbolu punktacji w polu umieszczano symbol pola pustego (SYSMIS). Oceniane zadania zostały opatrzone identyfikatorami pól zgodnymi z oznaczeniami zadań stosowanymi w międzynarodowej dokumentacji projektu. Punktacja zawsze poprzedza oceniane zadanie i jej

9 identyfikator rozpoczyna się od liter X, Y lub Z, które zastępują odpowiednio litery M, R i S międzynarodowego oznaczenia zadania. Ilustruje to poniższy przykład. Identyfikator: Z425Q02 Deskryptor: [PISA] PUNKTACJA (nkd): [S3/S425] WYSPA PINGWINÓW Q2 Frekwencje, symbole w polach i deskryptory pól ,2% 'SYSMIS' ,2% '0,0' ,6% '1,0' Identyfikator: S425Q02 Deskryptor: [PISA S3/S425] WYSPA PINGWINÓW Q2 Frekwencje, symbole w polach i deskryptory pól ,2% 'SYSMIS' 71 3,1% '1' A ,6% '2' B 59 2,6% '3' C 177 7,7% '4' D 9 0,4% '8' Inna odpowiedź 34 1,5% '9' Brak odpowiedzi Przykładowe zadanie było niekodowane (oznaczenie (nkd) w deskryptorze pola punktacji), czyli punktacja była przydzielana automatycznie. Odpowiedzi poprawnej odpowiada w tym wypadku wybór w zeszycie odpowiedzi oznaczonej symbolem B. Brakom odpowiedzi oraz odpowiedziom należącym do kategorii innych (nie na temat) został w wymiarze punktacji przypisany symbol 0,0 (odpowiedź niepoprawna/brak odpowiedzi). Łącznie we wszystkich 13 wersjach zeszytu wystąpiło 13 klastrów (każdy zeszyt zawierał 4 różne klastry). W bazie danych odpowiedzi uczniów zostały przedstawione w następującym porządku klastrów pozycja symbol 1 M-1 2 R-1 3 S-1 4 R-3A 5 R-4A 6 R-5 7 R-6 8 R-2 9 M-2 10 S-2 11 M-3 12 R-7 13 S-3 Porządek ten jest zgodny z symbolem pierwszego klastru w kolejnych zeszytach. Rozwiązanie to pozwala na zachowanie identycznego porządku pytań dla wszystkich uczniów, mimo że porządek pytań w poszczególnych wersjach zeszytów był różny. Fakt ten zarazem oznacza, że każdy z uczniów ma w bazie pola dotyczące wszystkich itemów, niezależnie od tego, czy dany item występował w wypełnianej wersji zeszytu, czy nie. Itemy, które nie występowały w zeszycie wypełnianym przez danego ucznia, mają w odpowiadających im polach wpisany symbol SYSMIS.

10 W bazie pierwszy item każdego z klastrów poprzedzony został dwoma dodatkowymi polami, w których podano liczbę zadań i sumaryczną punktacją uzyskaną dla danego klastra. Identyfikatory tych pól składają się z oznaczenia klastra (bez myślnika) oraz rozszerzenia _LZAD dla liczby zadań oraz _PKT dla uzyskanej punktacji. Na przykład, liczbę zadań w klastrze R-3A podano w polu o identyfikatorze R3A_LZAD, zaś uzyskaną punktację w polu R3A_PKT Zeszyt zadań: Pytania o zwyczaje czytania Identyfikator pierwszego pola bloku Identyfikator ostatniego pola bloku NAUKA_1A NAUKA_2I Na końcu każdego zeszytu zamieszczone były pytania dotyczące zwyczajów i częstości zachowań związanych z czytaniem. Identyfikatory pól zawierających odpowiedzi na omawiane pytania rozpoczynają się od napisu NAUKA_. 3.7 Ankieta rodziców Rodzice uczniów uczestniczących w badaniu PISA 2009 wypełniali przygotowaną dla nich ankietę, która stanowi kolejny moduł danych. Zawiera ona 23 pytania, dotyczące w pierwszym rzędzie sytuacji zawodowej i wykształcenia ojca i matki oraz dochodów gospodarstwa domowego. Identyfikatory zmiennych odpowiadających ankiecie rodziców rozpoczynają się od liter KR. Należy zaznaczyć, że zawody ojca i matki kodowane były za pomocą polskiej Społecznej Klasyfikacji Zawodów 1 (zmienne KRZO_SKZ i KRZM_SKZ). W pliku dostępne są też wartości siedmiu skal dla każdego kodowanego zawodu. U_KR_NUM [PISA] Kwestionariusz/ankieta rodziców: pole początkowe numerator KR24_MAT [PISA KR24] Wykształcenie dziadka ze strony matki pole końcowe 3.8 Kwestionariusz ucznia Kwestionariusze wypełniane były przez uczniów w ramach badania PISA Zawierają pytania dotyczące sytuacji w domu rodzinnym, warunków wychowywania się, dostępności pomocy naukowych, oceny stosunków w szkole oraz postaw wobec nauki. Identyfikatory zmiennych odpowiadających kwestionariuszowi ucznia rozpoczynają się od liter KU. W kwestionariuszu ucznia znalazły się między innymi pytania o zawód ojca i matki. Zawody te kodowane były nie tylko za pomocą polskiej Społecznej Klasyfikacji Zawodów, lecz również Międzynarodowej Standardowej Klasyfikacji Zawodów ISCO-88 (zmienne KUZOISCO oraz 1 Henryk Domański, Zbigniew Sawiński i Kazimierz M. Słomczyński Nowa klasyfikacja i skale zawodów. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN

11 KUZMISCO). W pliku dostępne są też wartości sześciu skal stanowiących uzupełnienie polskiej klasyfikacji. KU_NUMER [PISA] Kwestionariusz/ankieta ucznia: numerator pole początkowe KU73F [PISA K73 A67] Jak często twoi rodzice: [f] chodzą z tobą do kina, pole końcowe 3.9 Dane zbiorcze dotyczące szkoły Blok ten zawiera ogólne informacje o szkole, do której uczęszczał badany uczeń w czasie prowadzenia badania PISA Należy zaznaczyć, że dane w tej części rekordu są wspólne dla wszystkich uczniów, którzy uczęszczali do tej samej szkoły. SZKOLA [PISA] Identyfikator szkoły w próbie pole początkowe SZ_OPCJA [PISA] Opcja projektu Wszyscy uczniowie uczestniczący w badaniu DNiP wcześniej brali udział w tak zwanej opcji narodowej projektu PISA SZ_NTS [PISA] Symbol terytorialny miejscowości, w której zlokalizowana jest szkoła SZ_WOJEW [PISA] Województwo, w którym zlokalizowana jest szkoła SZ_GMINA [PISA] Nazwa gminy, w której zlokalizowana jest szkoła SZ_MSWSC [PISA] Nazwa miejscowości, w której zlokalizowana jest szkoła SZ_WLKMS [PISA] Wielkość miejscowości, w której zlokalizowana jest szkoła SZ_ZESP [PISA] Nazwa zespołu szkół, w którego skład wchodzi szkoła Oficjalna klasyfikacja zwana Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS). Może służyć do tworzenia linków do zasobów innych baz danych. 16 województw pole tekstowe pole tekstowe 9 kategorii wielkości ta i dalsze zmienne identyfikują konkretną szkołę Kolejne pola rekordów zawierają informacje o średnich wynikach egzaminu gimnazjalnego oraz średnich ocenach otrzymywanych przez uczniów z wybranych przedmiotów. SZ EHUM [PISA] Egzamin gimnazjalny część humanistyczna: średni wynik Średni wynik dla uczniów, którzy uczestniczyli w badaniu PISA Obliczony na podstawie informacji podanych przez szkołę. SZ EMPR [PISA] Egzamin gimnazjalny część jw. matematyczno-przyrodnicza: średni wynik SZ_PGPOL [PISA] Średnia ocen z polskiego w szkole ponadgimnazjalnej dostarczone przez szkołę oceny z poprzedniego semestru SZ_PGMAT [PISA] Średnia ocen z matematyki w szkole jw. ponadgimnazjalnej SZ_PGBIO [PISA] Średnia ocen z biologii w szkole ponadgimnazjalnej jw.

12 Kolejny blok opisuje wielkość próby oraz wielkości kategorii uczniów nie uczestniczących w badaniu: nie posiadających zgody rodziców, wykluczonych ze względu na upośledzenia czy dysleksję, którzy zmienili szkołę. Blok kończą oszacowania współczynników realizacji (tzw. response rate). SZ_PROBA [PISA] Liczba uczniów wylosowanych do pole początkowe bloku badania PISA SZ_RR_Z [PISA] Odsetek uczniów, którzy pisali test spośród niewykluczonych (response rate) SZ_RR_K [PISA] Odsetek uczniów, którzy oddali kwest.ucznia spośród niewykluczonych (response rate) SZ_PRODZ [PISA] Odsetek uczniów w próbie, których rodzice wypełnili kwestionariusz pole końcowe bloku W następnym bloku podano średnie wskaźników wypełnienia zeszytów zadań PISA oraz średnie ocen uzyskanych z poszczególnych dziedzin i w poszczególnych klastrach. Odpowiada to wskaźnikom przyjętym przy tworzeniu sumarycznych ocen dla uczniów (3.6.1) SZ POM [PISA] Wyniki testu: Odsetek pominiętych zadań pole początkowe bloku SZ S3 [PISA] Wyniki testu: odsetek punktów za klaster S-3 pole końcowe bloku 3.10 Ankieta szkoły Ankieta ta wypełniana była przez dyrektora szkoły podczas realizacji badania PISA Zawiera głównie pytania dotyczące stanu kadry nauczycielskiej, finansowania oraz wyposażenia szkoły. Tak jak w poprzednim bloku, informacje z ankiety szkoły są identyczne dla wszystkich uczniów uczęszczających do tej szkoły. SZ_KWEST [PISA] Szkoła: rodzaj wypełnianego pole początkowe bloku kwestionariusza AS27 [PISA AS27] Rok od którego (dyrektor) pracuje w tej szkole pole końcowe bloku 3.11 Badanie DNiP 2010: Wyniki uzyskane w zeszycie zadań Ten blok rozpoczyna informacje dopisane do rekordów danych po zrealizowaniu w kwietniu 2010 roku drugiej fali badania DNiP. Uwaga: Mnemoniki wszystkich zmiennych zawierających informacje z badania zrealizowanego w 2010 roku rozpoczynają się od symboli A_. Pozwoliło to zachować relewantność wobec analogicznych informacji gromadzonych we wcześniejszych badaniach (np. odpowiedzi na to samo pytanie zeszytu

13 zadań w oryginalnym teście PISA oraz w teście PISA powtórzonym w 2010 roku w ramach badania DNiP). W przypadku zmiennych opisujących poziom umiejętności na skali wyników PISA oprócz dodania przedrostka A_ zmieniono również rok w nazwie zmiennej (z 2009 na 2010). Drugą falę badania DNiP rozpoczynają informacje dotyczące ponownego wypełnienia zeszytu zadań PISA. W fazie doboru próby zeszyty do ponownego testu przydzielano losowo - lecz zarazem w taki sposób, aby w żadnym wypadku numer zeszytu nie pokrył się z zeszytem wypełnianym przez ucznia w badaniu PISA Tym niemniej, zeszyty zadań PISA skonstruowane są w taki sposób, że każde dwa dowolne zawierać muszą dokładnie jeden klaster wspólny. Blok rozpoczynają pola opisujące sam fakt wypełnienia zeszytu oraz pozwalające odnaleźć zeszyt wypełniony przez ucznia. A_DNIP2010 [DNiP 2010] Czy ucznia dobrano do udziału w pole początkowe bloku badaniu? A_U_ZZ_NR [DNiP 2010] Numer przydzielonego zeszytu zadań A_U_ZZ_CZY [DNiP 2010] Zeszyt zadań: czy wypełniono A_U_ZZ_NUM [DNiP 2010] Zeszyt zadań: numerator A_U_ZZ_PUD [DNiP 2010] Zeszyt zadań: symbol wiązki (pudełka) w fazie kodowania i nr kolejny w wiązce Po nich następują pola zawierające sumaryczne charakterystyki osiągniętych wyników, odpowiedzi na poszczególne pytania oraz sposób ich oceny. Struktura pól jest identyczna jak w wypadku testu PISA realizowanego w 2009 roku, toteż nie będziemy jej omawiać. Kolejność pól oraz zasady ich tworzenia podano w części 3.6. Należy nadmienić, że identyfikatory wszystkich pól w badaniu DNiP 2010 zostały utworzone na bazie identyfikatorów pól w badaniu PISA 2009, drogą poprzedzenia ich symbolami A_. A_MATH_2010_PSEUDOEAP [ZZ 2010 pseudoeap] Wyskalowany wynik testu 2010 z dziedziny matematyka estymator pseudo EAP pole początkowe bloku A_NAUKA_2I [ZZ 2010 nauka 2i] Jak często musiał: wyjaśnić związki między fragmentami tekstu pole końcowe bloku 3.12 Badanie DNiP 2010: Wyniki testów Kolejny blok zawiera wyniki dwóch testów, wypełnianych przez uczniów jako zeszyt testowy. Blok rozpoczynają dwa pola dotyczące samego faktu wypełnienia zeszytu testowego oraz pozwalające na jego identyfikację. A_TEST2010 [DNiP 2010] Czy uczeń wypełnił zeszyt pole początkowe bloku testowy? A_TEST_NUM [DNiP 2010] zeszyt testowy: numerator

14 Następny blok obejmuje odpowiedzi Inwentarza Stanu i Cechy Lęku STAI 2. Dla każdego ucznia obliczono sumaryczną punktację obu skal (Stanu lęku i Cechy lęku), a także podano wynik na skali stenowej. A_STAI_S_WYN [DNiP 2010] [STAI S] Sumaryczna pole początkowe bloku punktacja skali stanu lęku A_STAI_S_STEN [DNiP 2010] [STAI S] Sten wyniku na skali stanu lęku odpowiedzi na poszczególne itemy skali stanu lęku A_STAI_C_WYN [DNiP 2010] [STAI C] Sumaryczna punktacja skali cechy lęku A_STAI_C_STEN [DNiP 2010] [STAI C] Sten wyniku na skali cechy lęku odpowiedzi na poszczególne itemy skali cechy lęku A_STAI_40 [DNiP 2010] [STAI C item 40] Staję się napięty lub rozdrażniony, gdy myślę o swoich niedawnych kłopotach pole końcowe bloku Kolejny blok obejmuje odpowiedzi kwestionariusza Samooceny SES 3. Dla każdego ucznia obliczono sumaryczną punktację skali oraz podano wynik na skali stenowej. A_SES_WYN [DNiP 2010] [SES] Sumaryczna punktacja pole początkowe bloku skali samooceny SES Rosenberga A_SES_STEN [DNiP 2010] [SES] Sten wyniku na skali samooceny SES Rosenberga odpowiedzi na poszczególne itemy skali A_SES_10 [DNiP 2010] [SES item 10] Niekiedy uważam, że jestem do niczego pole końcowe bloku 3.13 Siatka godzin wypełniona przez dyrektora szkoły W trakcie badania DNiP 2010 dyrektora szkoły proszono o wypełnienie siatki godzin nauczania poszczególnych przedmiotów (osobno dla roku szkolnego 2008/2009 gdy realizowane było badanie PISA 2009 oraz dla roku szkolnego 2009/2010 gdy prowadzono badanie DNiP 2010). Wyniki te umieszczono jako kolejny fragment rekordu. Informacje dyrektora dotyczące siatki godzin są jednakowe dla wszystkich uczniów z danej szkoły. A_DYR_CZY [DNiP 2010] Czy dyrektor szkoły wypełnił pole początkowe bloku formularz dot. siatki godzin nauczania A_DY_8POL [DYR 2008/2009] Język polski: liczba godzin tygodniowo A_DY_CZYUW [DYR] Czy dyrektor wpisał uwagi lub pole końcowe bloku 2 Kazimierz Wrześniewski, Tytus Sosnowski, Aleksandra Jaworowska i Diana Fecenec Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Polska adaptacja STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych. 3 Irena Dzwonkowska, Kinga Lachowicz-Tabaczek i Mariola Łaguna Samoocena i jej pomiar SES. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

15 komentarze do ankiety W rekordach pominięto niektóre informacje z formularza wypełnianego przez dyrektora. Pełny zbiór danych z wypełnianych przez dyrektorów formularzy dostępny jest odrębnie jako DNiP2010_DYR.sav Ankiety wypełniane przez nauczycieli przedmiotów Nauczycieli uczących w badanej klasie poproszono o wypełnienie ankiety dotyczącej ich satysfakcji zawodowej oraz postaw wobec problemów nauczania i szkoły. W poszczególnych szkołach ankietę wypełniała niejednakowa liczba nauczycieli, różniących się przedmiotem, którego nauczali. W sumie, ankiety wypełniło 1703 nauczycieli 14 przedmiotów. Zestawienie 1 Przedmioty, których nauczyciele wypełnili ankiety symbol przedmiotu nazwa przedmiotu liczba ankiet '01' Biologia 147 '02' Chemia 147 '03' Fizyka 185 '04' Geografia 183 '05' Historia 181 '09' Język polski 186 '10' Matematyka 194 '14' WOS 57 '17' Język angielski 161 '18' Język niemiecki 74 '20' Język rosyjski 11 '21' Język francuski 14 '31' Przedmiot zawodowy (1) 89 '32' Przedmiot zawodowy (2) 74 Ogółem 1703 Dla każdej szkoły utworzono więc rekord obejmujący zmienne dla wszystkich możliwych 14 przedmiotów, których nauczycieli badano. Gdy w danej szkole nie było nauczyciela danego przedmiotu, to odpowiednie pola pozostały niewypełnione. W sumie więc dane zostały zapisane w postaci ciągu 14 ankiet, z których każda dotyczy innego przedmiotu. Ankietę dla każdego z przedmiotów rozpoczynają i kończą następujące pola. A_NXX_CZY Naucz. przedm.xx:nazwa] Czy jest pole początkowe bloku wypełniona ankieta nauczyciela tego przedmiotu? A_NXX_G9_5 [Naucz.przedm.XX:nazwa] G9.5] Czy pracuje również: w branży nie związanej z edukacją? pole końcowe bloku gdzie w miejscach oznaczonych jako XX podany jest symbol przedmiotu z zestawienia 1.

16 W sumie więc blok odpowiedzi wszystkich nauczycieli na pytania ankiety zawiera się między następującymi polami: A_SZK_ANKNAU [DNiP 2010] Liczba nauczycieli, którzy pole początkowe bloku wypełnili ankiety A_N32_G9_5 [Naucz.przedm.32:zawodowy(2)] G9.5] Czy pracuje również: w branży nie związanej z edukacją? pole końcowe bloku Blok ankiet nauczycieli ma identyczną zawartość dla wszystkich uczniów uczęszczających do danej szkoły. Odpowiedzi na pytania ankiety nauczycieli dostępne są również w postaci osobnego pliku DNIP2010_AN.sav, którego rekordy odpowiadają wypełnionym ankietom (1703 rekordy) Wagi Ostatni blok zawiera zestaw wag, pozwalających uwzględnić przy prowadzeniu analiz na zbiorze fakt złożonego schematu doboru próby. Obejmuje on wagę analityczną oraz zestaw wag replikacyjnych (p. PISA Data Analysis Manual). WAGA [Waga] Waga analityczna pole początkowe bloku FAY1 [BRR] wagi replikacyjne, metoda Fay'a, rho=0,5 FAY108 [BRR] wagi replikacyjne, metoda Fay'a, rho=0,5 pole końcowe bloku Waga analityczna, której należy używać w analizach danych prowadzonych na zbiorze, została wyliczona do danych z fali badania przeprowadzonej w 2009 r. i pokrywa się z wagami dla uczniów w ramach opcji krajowej badania PISA 2009 (wykluczającej tzw. szkoły dodatkowe). Została ona wyliczona tak, aby: Uzgodnić ze znanym rozkładem empirycznym rozkład uczniów w poszczególnych typach szkół (ZSZ, LP, Technika, LO). Uwzględnić efekty zróżnicowanego w szkołach poziomu realizacji próby (zasadność takiego postępowania może być przedmiotem dyskusji w tym wypadku rozstrzygające było przyjęcie procedury stosowanej w badaniu międzynarodowym PISA). Tak obliczone wagi przyjmują takie same wartości dla wszystkich uczniów danej szkoły. Jeśli w kolejnej fali panelu zebrano dane o uczniu, który był nieobecny podczas badania PISA 2009 (choć został zakwalifikowany do badania), została mu przypisana taka sama waga, jaką wyliczono wcześniej dla innych uczniów danej szkoły. Wykorzystanie ważenia danych przy pomocy zmiennej WAGA gwarantuje uzyskanie nieobciążonych estymatorów punktowych dla danych z pomiaru umiejętności 2009 i w przybliżeniu nieobciążonych estymatorów punktowych dla pozostałych narzędzi wykorzystanych panelu. Przedłożono tu możliwość posługiwania się tylko jedną zmienną opisującą wagi oraz zgodność uzyskiwanych wyników z opublikowanymi już wynikami opcji krajowej badania PISA 2009 ponad chęć wyeliminowania niewielkich obciążeń estymatorów związanych z nierównomiernością w poziomie realizacji dla poszczególnych narzędzi.

17 Uzyskanie prawidłowych oszacowań błędów standardowych wymaga posłużenia się wagami replikacyjnymi (BRR, p. PISA Data Analysis Manual). Zostały one dołączone do zbioru w postaci zmiennych FAY1 do FAY108. Zostały one wyliczone wg metody Fay a ze współczynnikiem replikacji 0,5, a więc tego samego typu, co w badaniu międzynarodowym PISA. 4. Koniec rekordów W obecnej wersji pole FAY108 kończy rekordy danych połączonej bazy, obejmującej wyniki badań DNiP 2009 i DNiP 2010 oraz informacje z badania PISA 2009.