Pismo przewodnie biznes planu

Transkrypt

1 Pismo przewodnie biznes planu Prezentuje biznes plan, wyjania jego cel, podaje tytuł planu oraz opisuje główne dziedziny, na których skoncentrował si autor planu. Dodatkowo moe zawiera takie elementy jak: geneza projektu (pomysł, historia, badania), zakres opracowania, ródła informacji, zakres odpowiedzialnoci autorów. Nazwa Twojej Firmy 1

2 Strona tytułowa Znajduje si tutaj: - Tytuł planu - Nazwa, adres, numer telefonu firmy oraz twój - Data ukoczenia planu W nagłówku (który bdzie widniał na wszystkich stronach) dobrze jest umieci wersj biznes planu, a w stopce nazw swojej firmy albo nazw przedsiwzicia. Nazwa Twojej Firmy 2

3 Streszczenie projektu Streszczenie powinno skrótowo zapozna (nie wicej ni na jednej, dwóch stronach) potencjalnych inwestorów z zawartoci biznes planu, zainteresowa ich i zachci do zapoznania si z całoci dokumentu. W streszczeniu powinny by zawarte informacje o biecym stanie firmy oraz o jej zamierzeniach na przyszło. Streszczenie obejmuje: - Cel sporzdzenia planu i opis spodziewanych korzyci - Wysoko rodków finansowych potrzebnych do osignicia celu - Krótki opis produktu i rynku - Najwaniejsze dane (projekcje) finansowe na 3-5 lat naprzód - Opis kadry menederskiej szczególnie istotny w przypadku firm dopiero rozpoczynajcych działalno jako czynnik zaufania do kompetencji, dowiadczenia i by moe etyki osób zarzdzajcych Streszczenie, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa bardzo istotn rol, dlatego warto je podda ocenie fachowców. Nazwa Twojej Firmy 3

4 Spis treci Lista nagłówków rozdziałów i podrozdziałów planu. Pozwala czytajcemu na szybkie zorientowanie si w zakresie i układzie prezentowanego materiału. 1. Firma i brana a. Historia i obecna sytuacja firmy b. Wizja, misja i cele do osignicia c. Charakterystyka brany d. Analiza strategiczna SWOT 2. Inwestycja a. Zakres inwestycji b. ródło finansowania 3. Plan sprzeday i marketingu a. Oferowany produkt lub usługa b. Analiza rynku c. Strategia marketingowa - Cena - Promocja - Dystrybucja 4. Plan zarzdzania i działania a. Działalno produkcyjna lub usługowa b. Zarzdzanie firm c. Harmonogram działa 5. Plan finansowy a. Nakłady inwestycyjne i ródła finansowania b. Aktualne dane finansowe c. Prognozy finansowe - Rachunek zysków i strat - Przepływy pienine - cash flow - Bilans - Punkt rentownoci (BEP) - Analiza wskanikowa - Ocena efektywnoci 6. Podsumowanie i ocena ryzyka przedsiwzicia 7. Załczniki Nazwa Twojej Firmy 4

5 1. Firma i brana a. Historia i obecna sytuacja firmy Zaczynamy od jednostronicowej informacji o firmie, zawierajcej nastpujce dane: - Nazwa firmy - Adres, telefon - Rodzaj prowadzonej działalnoci - Forma prawna (np. indywidualna działalno gospodarcza, spółka cywilna) - Główny oferowany produkt lub usługa - Posiadane znaki towarowe, patenty - Nazwiska załoycieli, wspólników - Ile lat działa firma w biznesie - Obecny i zakładany udział w rynku - Wielko aktualnie zainwestowanych rodków i ich ródło - Wielko potrzebnego dodatkowego finansowania - Proponowane terminy i sposób zwrotu dodatkowego finansowania - Warto biznesu na pierwszy dzie działalnoci operacyjnej - Nazwiska wiadczcych usługi prawne, ksigowe, doradcze Teraz naley przedstawi histori firmy zamieszczajc takie informacje jak: - Data i forma załoenia firmy - Najwaniejsze dane finansowe - Najbardziej znaczce osignicia firmy (wyroby, nagrody itp.) - Dane o poprzednich i obecnych udziałowcach - Obecny stan prawny, organizacyjny i finansowy b. Wizja, misja i cele do osignicia Sformułowanie wizji, misji i celów do osignicia powinno wynika z zaprezentowanej sytuacji firmy w przeszłoci. W przypadku podejmowania zupełnie nowych rodzajów działalnoci naley tak decyzj uzasadni. Wizj i misj naley sformułowa w kilku zdaniach. Wizja okrela jak twój biznes bdzie docelowo wygldał. Wizja powinna okrela wyidealizowany obraz twojej firmy przy załoeniu, e wszystkie cele zostan osignite a zadania zrealizowane. Wizja powinna zawiera: - Nazw twojego biznesu - Produkt lub usług, które bdziesz oferował - Docelowy rynek dla oferowanego produktu lub usługi. Misja okrela jak twój biznes bdzie docelowo funkcjonował. Jest to jakby super strategia działania. Misja opisuje: - Co twój biznes bdzie oferował Nazwa Twojej Firmy 5

6 - Na jakim rynku bdzie działał - Planowana lokalizacja biznesu - W jaki sposób twój biznes bdzie wzrastał, bdzie si rozwijał - Co odrónia (bdzie odrónia) twój biznes od konkurencji. Cele działania powinny okrela co firma pragnie osign w cigu najbliszych trzech do piciu lat. Sformułowanie celów jest jakby drogowskazem dla zrealizowania misji. Osiganie celów jest miar tego, e twój biznes posuwa si w dobrym kierunku. Cele zwykle s mierzalne i mog opisywa np.: - Zwrot z inwestycji - Podany udział (procentowy) w rynku - Spełnienie okrelonych załoe finansowych - Osignicie kolejnych etapów procesu technologicznego c. Charakterystyka brany Naley poda ogóln charakterystyk brany, w tym opisa głównych producentów działajcych na rynku. W miar moliwoci naley poda wyniki ich działalnoci, wielko sprzeday, wysoko zysków i ewentualnie przyczyny opuszczenia rynku przez niektórych producentów. Naley równie poda wymagania stawiane produktowi, który zamierzamy wprowadzi na rynek (jest on prawdopodobnie oferowany przez przedsibiorstwa naszej brany): - Jakie potrzeby nabywców s tu zaspakajane - Opis zalet i słabych stron tych produktów - Cechy produktu lub udogodnienia w sprzeday, które umoliwiaj osignicie na rynku pozycji mocniejszej ni konkurencja - Moliwoci ekspansji w produkcji i sprzeday produktu d. Analiza strategiczna SWOT Naley poda silne i słabe strony naszej firmy uwzgldniajc takie czynniki jak: - Majtek trwały - Zasoby finansowe - Kadra menederska - Siła robocza - Zarzdzanie zasobami ludzkimi - Cechy produktu - Promocja, dystrybucja Nastpnie naley opisa szanse i zagroenia płynce z rynku uwzgldniajc m.in.: - Czynniki polityczne - Czynniki prawne Nazwa Twojej Firmy 6

7 - Czynniki ekonomiczne - Czynniki społeczne - Czynniki etyczne - Czynniki technologiczne - Poziom rywalizacji pomidzy aktualnymi konkurentami - Moliwo pojawienia si nowej konkurencji - Moliwo pojawienia si substytucyjnych wyrobów - Siła przetargowa dostawców - Siła przetargowa odbiorców - Relacje z bankiem obsługujcym firm Teraz naley opisa wpływ wymienionych wyej czynników, to jest silnych i słabych stron naszej firmy oraz moliwoci i zagroe płyncych z rynku, na szanse realizacji całego przedsiwzicia osignicia celów i spełnienia oczekiwa włacicieli firmy. Mówic inaczej naley opisa pozycj strategiczn naszej firmy. Silne strony firmy: Słabe strony firmy: Szanse otoczenia rynkowego: Zagroenia otoczenia rynkowego: Pozycja strategiczna firmy: Nazwa Twojej Firmy 7

8 2. Inwestycja a. Zakres inwestycji Naley scharakteryzowa planowan inwestycj (jeli wystpuje). Naley poda rzeczowy zakres inwestycji wraz z ewentualn list potencjalnych dostawców i wykonawców. b. ródło finansowania Kluczowym elementem planowania inwestycji jest ustalenie ródeł i zasad jej finansowania. Naley poda czy i w jakim zakresie inwestycja zostanie sfinansowana ze rodków własnych, a w jakiej wysokoci potrzebne bd dodatkowe, zewntrzne fundusze. Jeeli zamierzamy zacign kredyt, to naley poda na jakich warunkach moe on zosta udzielony. Dodatkowo rozwaa si tu równie celowo i moliwo korzystania z majtku na zasadzie leasingu, dzierawy, uyczenia itp. Syntez planu inwestycji jest harmonogram inwestowania. Załoenia tutaj poczynione zostan szczegółowo ujte w planie finansowym. Nazwa Twojej Firmy 8

9 3. Plan sprzeday i marketingu a. Oferowany produkt lub usługa Opisz w szczegółach produkt lub usług, które chcesz sprzedawa, wskazujc na wszelkie unikalne cechy albo szczególne plusy czy zalety. Sprecyzuj w jaki sposób te szczególne cechy produktu lub usługi dadz Ci przewag nad twoimi konkurentami (albo przynajmniej równy z nimi poziom). Wska w jakim momencie rozwoju (produkcji) jest twój produkt: model, prototyp czy moe gotowy do sprzeday w pełni przetestowany produkt. Dobrze byłoby dołczy fotografi produktu (w ostatniej sekcji biznes planu załczniki). b. Analiza rynku Analizujc rynek chcemy uzyska pewno, a take przekona innych odbiorców biznes planu, e dogłbnie rozumiemy rynek na nasz produkt lub usług, i e w zwizku z tym jestemy zdolni konkurowa na rynku z innymi przedsibiorcami i osign załoone parametry sprzeday czyli osign sukces rynkowy. Naley opisa rynek wraz z podziałem na segmenty oraz wskaza ten segment (nisz rynkow), na którym chcemy si skoncentrowa. Powinnimy te zdecydowa jak cz tego segmentu chcemy opanowa czyli pozyska dla naszego produktu lub usługi. Rozpoznanie rynku jest działaniem niezwykle skomplikowanym. Po pierwsze brak jest ogólnie dostpnych i odpowiednio usystematyzowanych informacji o rynku (podczas gdy w krajach o rozwinitej gospodarce rynkowej takie informacje mona uzyska). Po drugie rynek bywa bardzo zmienny, dynamiczny, a reakcje klientów s czsto nieoczekiwane, a zatem w duej mierze nieprzewidywalne. Niemniej jednak badanie rynku jest absolutnie niezbdne i naley podej do tego procesu z wielkim zaangaowaniem i odpowiedzialnoci. Z braku danych statystycznych rzdowych lub komercyjnych najbardziej praktyczn metod s własne obserwacje, badania, rozmowy prowadzone ze sprzedawcami, dystrybutorami, klientami i potencjalnymi konkurentami. Ta cz biznes planu jest prawdopodobnie najtrudniejsza do przeprowadzenia, a zarazem najwaniejsza. Prawie wszystkie pozostałe czci biznes planu w sposób poredni lub bezporedni zale od jakoci analizy rynku, a co za tym idzie od realnoci poczynionych na tej podstawie prognoz sprzeday naszego produktu lub usługi. Analizujc rynek powinnimy wzi pod uwag nastpujce aspekty: - Rynek docelowy i klienci docelowi - Wielko (pojemno) rynku i trendy rynkowe - Konkurenci - Prognozowana wielko sprzeday naszej firmy i nasz udział w rynku (%) Nazwa Twojej Firmy 9

10 RYNEK DOCELOWY I KLIENCI DOCELOWI Zidentyfikuj kim s twoi docelowi klienci: indywidualni konsumenci, przedsibiorstwa, instytucje edukacyjne lub opieki medycznej, rzdowe, inne? Przeanalizuj czy docelowy rynek moe by podzielony na segmenty albo czy mona z niego wydzieli grupy klientów o okrelonych charakterystykach ze wzgldu na lokalizacj, wiek, wielko, bran przemysłow itp. Opisz profil swoich klientów. Kim s i gdzie si znajduj? Jakie s powody, e mieliby oni dokonywa zakupu twojego produktu lub usługi? Jakie korzyci odnios dokonujc zakupu u Ciebie zamiast u twojej konkurencji? Jeeli to moliwe wymie kilku głównych klientów albo (ewentualnie) list złoonych zamówie. WIELKO (POJEMNO ) RYNKU I TRENDY RYNKOWE Oce jaka jest aktualna pojemno rynku na twój produkt lub usług zarówno w sztukach jak i wartociowo. W jaki sposób sprzeda jest rozłoona pomidzy wyodrbnione segmenty rynkowe? Czy wystpuje zauwaalna sezonowo sprzeday (tygodniowa, miesiczna, według pory roku)? Spróbuj opisa jak zmieniała si wielko rynku w podziale na segmenty w ostatnich trzech latach. Wska jakie s twoje oczekiwania co do zmian, co do trendów, które bdzie mona zaobserwowa w horyzoncie najbliszych trzech do piciu lat. Dołcz analiz głównych czynników, które wpływały na wzrost rynku w przeszłoci; chodzi o trendy społeczne, ekonomiczne, przemysłowe, regulacji prawnych, polityki rzdowej, czynniki demograficzne. Jakie jest prawdopodobiestwo kontynuacji tych trendów w przyszłoci? KONKURENCI Zidentyfikuj głównych konkurentów. W stosunku do kadej z tych firm dokonaj realistycznego oszacowania jej siły rynkowej, oferowanych produktów i usług. Porównaj te konkurencyjne do twoich produkty lub usługi biorc pod uwag takie czynniki jak: cena, jako, uyteczno, serwis posprzedaowy, gwarancje itp. Zaprezentuj swoj ocen dotyczc wymienionych konkurentów pod ktem ich udziału w kadym segmencie rynku, zyskownoci, sprzeday, marketingu, dystrybucji, zdolnoci produkcyjnych. Jak twoim zdaniem czynniki te bd si zmienia w przyszłoci? NASZA PROGNOZOWANA SPRZEDA I UDZIAŁ W RYNKU Oce jak cz rynku w poszczególnych segmentach jeste w stanie obsługiwa w kadym kolejnym roku, na trzy do piciu lat naprzód. Prognoza na najbliszy rok powinna by zaprezentowana w układzie miesicznym, a dla kolejnych lat wystarcz wartoci kwartalne. Najlepiej przedstawi liczby w postaci tabelarycznej. Opisz jakie załoenia przyjłe do sporzdzenia powyszych prognoz sprzeday. c. Strategia marketingowa - Cena - Promocja - Dystrybucja Nazwa Twojej Firmy 10

11 Twoja strategia marketingowa albo inaczej twój plan marketingowy opisuje w jaki sposób zamierzasz osign cel, to jest uzyska w przyszłoci sprzeda na prognozowanym poziomie wartociowym i ilociowym. Plan marketingowy powinien odpowiedzie na pytania: - co trzeba zrobi - kiedy trzeba zrobi - w jaki sposób trzeba zrobi - kto bdzie realizował poszczególne zadania w zakresie strategii sprzeday, polityki cenowej, promocji i dystrybucji. CENA Podsumuj ogóln charakterystyk finansow brany dla produktów lub usług, które chcesz sprzedawa. Jaka jest typowa mara brutto? Jak si ona kształtuje wród rónych firm brany? Przedstaw szczegółow kalkulacj ceny dla kadego swojego produktu lub usługi z podziałem na koszty stałe (ponoszone niezalenie od poziomu sprzeday), zmienne (w wysokoci proporcjonalnej do wielkoci sprzeday) i ewentualnie półzmienne (czciowo zwizane z wielkoci sprzeday). Porównaj zaplanowane przez Ciebie ceny z tymi wystpujcymi obecnie na rynku, w tym z cenami u twoich głównych konkurentów. Czy twoja mara brutto jest wystarczajca, by pokry koszty transportu, sprzeday, reklamy i promocji, czynszu, amortyzacji itd. i jeszcze pozostanie jaka cz na zysku dla Ciebie? Zdecyduj czy twój produkt wyrónia si wystarczajco sporód innych podobnych produktów chodzi tu o róne osoby z całego procesu dystrybucji; czy maj oni dostateczn motywacj, aby sprzedawa włanie twój produkt a nie inne pochodzce od konkurencji. Okrel swoj polityk sprzeday i cigania nalenoci. Czy jest ona typowa dla brany. Czy planujesz i ewentualnie w jakim zakresie sprzeda za gotówk, a jaka cz sprzeday bdzie dokonywana z odroczonym terminem zapłaty (czyli bdziesz udziela klientom tzw. kredytu kupieckiego), a moe zamierzasz stosowa rabaty? Wska jak dua sprzeda jest potrzebna dla osignicia tzw. punktu rentownoci (równowagi) czyli jak dua sprzeda pokryje wszystkie twoje koszty. PROMOCJA Opisz w jaki sposób zamierzasz poinformowa potencjalnych klientów o swoim produkcie lub usłudze. Jakich klientów zamierzasz pozyska? Czy planujesz skorzysta z agencji reklamowej? Jakich mediów chcesz uy: radio, telewizja, gazety, czasopisma, billboardy, broszury, pokazy itd. Ile zamierzasz wyda na kade medium? Kiedy? SPRZEDA I DYSTRYBUCJA Wska w jaki sposób zamierzasz prowadzi sprzeda i dystrybucj. Czy planujesz zatrudni własnych sprzedawców na pensj lub prowizj, a moe chcesz korzysta z agentów, hurtowników, dystrybutorów, albo prowadzi sprzeda i dystrybucj mniej tradycyjnymi kanałami takim jak oferty listowe, pokazy u klienta, domy wysyłkowe, internet? Nazwa Twojej Firmy 11

12 Jeeli zamierzasz sprzedawa wykorzystujc własne rodki sprzedaowe, opisz jak due one bd i w jaki sposób zostan zorganizowane. W jaki sposób sprzedawcy bd dociera do klientów, jak bd rozliczani i wynagradzani. Czy jest to porównywalne do warunków typowych w brany. Jeli chcesz wykorzysta dystrybutorów i hurtowników, opisz w jaki sposób ich wybrałe lub wybierzesz, kim s (o ile to moliwe), na jakim obszarze bd działa, w jaki sposób bd zarabia na dystrybucji. Opisz te swoj polityk cigania nalenoci (terminy zapłaty) i inne specyficzne warunki, np. rabaty, wyłczne prawa dystrybucyjne na danym obszarze, wspólne działania promocyjne. Nazwa Twojej Firmy 12

13 4. Plan zarzdzania i działania a. Opis działalnoci produkcyjnej, usługowej, handlowej Jeeli twój produkt nie jest jeszcze gotowy, by go sprzedawa na rynku, opisz w jakim stadium rozwoju si znajduje (np. model, prototyp). Jakie koszty trzeba jeszcze ponie, aby stał si produktem gotowym do sprzeday? Ile to bdzie wymagało czasu i jakich dodatkowych zasobów? Teraz opisz szczegóły zwizane z prowadzeniem przez twoj firm normalnej działalnoci produkcyjnej, usługowej, handlowej. Jeeli jest to działalno produkcyjna, to trzeba uj informacje o dostawcach i surowcach czy materiałach do produkcji. Opisz w szczegółach takie aspekty jak: - Lokalizacja - Maszyny i wyposaenie - Plany i koszty produkcji - Siła robocza - Wymogi formalno-prawne LOKALIZACJA Opisz aktualn lub planowan lokalizacj swojego przedsibiorstwa analizujc jej zalety i wady pod ktem kosztów i dostpnoci siły roboczej, bliskoci i wygody dla klientów, dostpu do rodków komunikacji i transportu, zabezpieczenia w energi elektryczn i inne media, wreszcie spełnienia okrelonych wymaga formalnoprawnych. Przeanalizuj charakterystyk lokalizacji ze wzgldu na wielko rynku, natenie ruchu (jeeli potencjalni klienci przechodz np. obok twojego sklepu) itp. MASZYNY I WYPOSAENIE Opisz aktualne lub planowane zasoby w zakresie niezbdnych maszyn i wyposaenia. Chodzi tu równie o niezbdn przestrze na cele produkcyjne, magazynowe, biurowe, handlowe. Czy niezbdne wyposaenie bdzie zakupione czy uzyskane w drodze leasingu? Jakie s koszty i czas ich pozyskania? PLANY I KOSZTY PRODUKCJI Przeanalizuj koszty produkcji wyodrbniajc koszty surowców, komponentów, siły roboczej i pozostałe. Jaki jest wymagany poziom zapasów surowców, komponentów w zalenoci od wielkoci sprzeday wyrobów gotowych? Jak bdzie przejawiał si wpływ sezonowych zmian popytu na twoje produkty? Wymie głównych dostawców surowców i komponentów. Czy istniej inni potencjalni dostawcy? Jakie s normalnie terminy dostaw po złoeniu zamówienia? Opisz procedury kontrolne, które zminimalizuj sprzeda produktów wybrakowanych, co wie si z ponoszeniem w przyszłoci dodatkowych kosztów. Biorc pod uwag dostpne maszyny i urzdzenia jakie s twoje zdolnoci produkcyjne? Czy mog by zwikszone i w jaki sposób? Jak szybko mogłoby to nastpi i jakim kosztem? Nazwa Twojej Firmy 13

14 SIŁA ROBOCZA Ilu zatrudniasz obecnie lub planujesz zatrudni pracowników i o jakich kwalifikacjach? Ile wynosz wynagrodzenia? Jakie s ewentualnie inne wiadczenia na rzecz pracowników? WYMOGI FORMALNO-PRAWNE Wymie czy do prowadzenia twojej działalnoci konieczne jest spełnienie jakich wymogów formalnych i prawnych, np. ze wzgldu na ochron rodowiska czy konieczno uzyskania zezwolenia lub koncesji. b. Zarzdzanie firm Kadra zarzdzajca to klucz do sukcesu! Powiniene opisa kto jest za co odpowiedzialny i jakie s wymagane kwalifikacje. Jeeli bdziesz prezentował biznes plan potencjalnym inwestorom, to wiedz, e zwykle przykładaj oni znaczc wag do opisu kadry zarzdzajcej, a chodzi tu o czynnik zaufania. yciorysy zawodowe mona zamieci w załcznikach. W tym punkcie powinno si te poda list wspólników (jeeli twoja firma jest spółk) lub wskaza właciciela /włacicieli. Wymie nazwiska osób i nazwy firm, które wiadcz dodatkowe usługi takie jak: ksigowo, porady prawne, porady biznesowe, usługi bankowe. c. Harmonogram działa Harmonogram działa jest to spis wszystkich czynnoci, jakie naley wykona w zwizku z realizacj przedsiwzicia wraz z terminami rozpoczcia, czasem trwania i terminami zakoczenia tych czynnoci. Terminy w pierwszym roku ujmuje si w układzie miesicznym, w drugim kwartalnie. W takiej formie podaje si terminy planów opracowania wyrobu, produkcji, marketingu i sprzeday. Naley tez przemyle i wskaza jak bdzie wygldał harmonogram działa awaryjnych w przypadku, gdy co pójdzie nie tak jak zaplanowano. Nazwa Twojej Firmy 14

15 5. Plan finansowy a. Nakłady inwestycyjne i ródła finansowania Naley tutaj przedstawi w szczegółach wydatki inwestycyjne kwoty i terminy w układzie miesicznym oraz ródła finansowania inwestycji, np. zacignicie kredytu bankowego wraz z jego póniejsz spłat (kapitał i odsetki) równie w układzie miesicznym, kwoty i terminy. b. Aktualne dane finansowe Jeeli prowadzisz ju działalno, to naley dołczy sprawozdania finansowe: - Bilans - Rachunek zysków i strat - a jeeli moliwe, to równie Przepływy pienine za obecny oraz dwa ostatnie lata działalnoci. c. Prognozy finansowe - Rachunek zysków i strat - Przepływy pienine - cash flow - Bilans To bardzo wana cz biznes planu. Korzystajc z analizy dokonanej w czci opisowej biznes planu, zwanej analiz jakociow, musimy j teraz przełoy na analiz ilociow czyli konkretne projekcje finansowe. W pierwszym roku projekcje powinny by przedstawione w układzie miesicznym, a w kolejnych latach w układzie kwartalnym. Naley sporzdzi: - Rachunek zysków i strat - Przepływy pienine cash flow - Bilans RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Wskazuje na twoje oczekiwania odnonie wielkoci zysku bd straty, jakie biznes wygeneruje w załoonym horyzoncie czasowym. Rachunek dochodów powinien by oparty na realistycznych załoeniach odnonie wielkoci sprzeday i wielkoci kosztów. PRZEPŁYWY PIENINE CASH FLOW Prognoza przepływu rodków pieninych jest uwaana za najwaniejszy dokument finansowy poniewa pokazuje wszystkie uzyskiwane wpływy i ponoszone wydatki w konkretnych momentach czasowych. Typow sytuacj dla nowo powstałych firm, albo dla nowych przedsiwzi w ramach działajcych ju firm, jest to, e zyski operacyjne s na pocztku niewystarczajce, aby pokry operacyjne zapotrzebowanie na gotówk. Wpływy gotówkowe ze sprzeday uzyskujemy z opónieniem, natomiast wydatki Nazwa Twojej Firmy 15

16 operacyjne (stałe) ponosimy na bieco. W projekcji cash flow uwzgldniamy nasz polityk nalenoci (udzielanie kredytu kupieckiego) ile i co bdziemy sprzedawa za gotówk, a jak cz z oddalonym terminem zapłaty (np. 30 dni, 60 dni). W projekcji cash flow uwzgldniamy sposób regulowania naszych zobowiza za zakupione surowce, materiały, towary do dalszej odsprzeday musimy okreli jak cz regulujemy gotówk przy dokonywaniu zakupu, a ile bdziemy zobowizani zapłaci w póniejszym terminie (np. w cigu 30 dni). W odrónieniu od rachunku zysków i strat, w przepływach pieninych musimy pokaza cały proces inwestycyjny czyli np. wydatki na zakup maszyny (lecz nie uwzgldniamy póniejszej amortyzacji, bo jest ona kosztem, ale nie jest przecie wydatkiem), a take uwzgldniamy cały proces finansowy czyli np. pozyskanie rodków z tytułu przyznanego nam przez bank kredytu i póniejsze spłaty nie tylko odsetek ale i rat kapitałowych. BILANS Bilans wskazuje jakie aktywa bd potrzebne (np. maszyny, urzdzenia, wyposaenie, zapasy, nalenoci, gotówka) i w jakiej wysokoci, aby z powodzeniem prowadzi działalno operacyjn na załoonym poziomie oraz w jaki sposób te aktywa bd sfinansowane (własny kapitał, kredyty, poyczki, zobowizania u dostawców). - Punkt rentownoci (BEP) Osignicie punktu rentownoci albo inaczej równowagi (BEP = Break Even Point) wskazuje jaki musi by poziom sprzeday, aby pokry wszystkie nasze koszty operacyjne stałe, koszty zakupu surowców, materiałów, koszty odsetkowe itd. Jest to bardzo poyteczne wyliczenie zarówno dla Ciebie jak i dla kredytodawców, bo jasno pokazuje ile musisz sprzeda swoich produktów w sztukach przy załoonej mary na sprzeday, albo jak wielko całkowitej sprzeday w złotych musisz osign przy załoonej mary procentowej, aby wyj na zero i oczywicie daje pogld jak trudne to moe si okaza. - Analiza wskanikowa Wskaniki finansowe obliczane s na podstawie danych pochodzcych z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Wskaniki maj due znaczenie w okrelaniu siły finansowej firmy i s wnikliwie analizowane przez kredytodawców (banki). Wskaniki daj natychmiastowe sygnały wskazujce na odchylenia od planów i zaistnienie niekorzystnych zjawisk w zakresie: - Płynnoci finansowej (np. wskanik płynnoci biecej, wskanik płynnoci szybkiej) - Sprawnoci działania (np. wskanik rotacji nalenoci, wskanik rotacji zapasów, wskanik rotacji zobowiza) - Rentownoci (np. wskanik rentownoci brutto, wskanik rentownoci aktywów, Nazwa Twojej Firmy 16

17 wskanik rentownoci kapitału własnego) - Zadłuenia (np. wskanik zadłuenia kapitału własnego, wskanik pokrycia obsługi długu) Interpretacja wskaników nie jest zadaniem łatwym. Wymaga wyczucia i dowiadczenia, a czasem znajomoci specyfiki danej brany. - Ocena efektywnoci W przypadku realizacji przedsiwzicia o charakterze inwestycyjnym naley dokona oceny jego efektywnoci. Jedn z nich jest metoda wartoci zaktualizowanej netto (NPV = Net Present Value) oraz wewntrznej stopy zwrotu (IRR = Internal Rate of Return). Obliczenia wartoci NPV oraz IRR najlepiej przeprowadzi przy uyciu arkusza kalkulacyjnego Excel, który udostpnia gotowe do wykorzystania funkcje NPV(), IRR(). NPV daje warto netto całego projektu inwestycyjnego z uwzgldnieniem poniesionych nakładów inwestycyjnych (warto ujemna) oraz przyszłych korzyci finansowych w postaci wpływów pieninych netto z tytułu prowadzenia przedsiwzicia w kolejnych latach (wartoci zazwyczaj dodatnie). Obliczenia prowadzone s przy stałym poziomie stopy procentowej (tzw. stopy dyskontowej). Jeeli warto NPV jest dodatnia, to projekt inwestycyjny przynosi nam tak włanie realn warto dodan, a zatem moemy go realizowa. W przeciwnym razie kiedy NPV jest ujemne projekt naley oceni negatywnie, a zatem nie powinien on by realizowany przy przyjtych załoeniach. Czasami warto wiedzie przy jakiej wymaganej rocznej stopie procentowej NPV daje warto graniczn zero. Wówczas stop t nazywa si IRR. Im wysze IRR tym lepiej, bo jeli zadowoli Ci stopa procentowa całego przedsiwzicia na niszym poziomie ni IRR, to na pewno NPV bdzie dodatnie a im wiksza jest ta rónica, tzn. im nisz stop procentow całego przedsiwzicia w stosunku do poziomu IRR akceptujesz, tym wiksza jest dodatnia warto NPV, a wic tym wiksza efektywno całego przedsiwzicia opisanego w biznes planie. Nazwa Twojej Firmy 17

18 6. Podsumowanie i ocena ryzyka przedsiwzicia W podsumowaniu biznes planu naley skoncentrowa si na tych zagroeniach, które mog spowodowa załamanie si całego przedsiwzicia i doprowadzi tym samym do dotkliwych strat finansowych. Naley oszacowa skal tych zagroe i zaproponowa plan awaryjny łagodzcy niepodane skutki. Przedsiwzicie biznesowe jest zwykle wraliwe na: - Zachowania konkurencji (np. obnienie cen, wprowadzenie atrakcyjniejszych produktów) - Zmiany popytu - Niedobór siły roboczej - Przekroczenie wielkoci kosztów produkcji - Złe oszacowanie wielkoci produkcji, sprzeday, wyników finansowych - Złe zaplanowanie terminów wdroenia kolejnych etapów przedsiwzicia - Postp techniczny - Zmiany polityki gospodarczej, taryf, kursów walutowych - Trudnoci w uzyskaniu kredytów W planie przeznaczonym dla inwestorów ukazanie moliwych zagroe oraz sposobów reagowania jest zwykle przez tych inwestorów doceniane, bo wiadczy o uczciwoci i profesjonalizmie osób prezentujcych biznes plan. Nazwa Twojej Firmy 18

19 7. Załczniki W załcznikach zamieszcza si najczciej: - Słownik uywanych terminów - Harmonogram realizacji planu - Dane techniczne produktu - Badania rynku - Stan zapyta na oferowane wyroby oraz stan ju złoonych zamówie - yciorysy osób zarzdzajcych Nazwa Twojej Firmy 19

20 Tabela 1. Nakłady w ramach przedsiwzicia Dla wniosku... NAKŁADY KWOTA I. Wydatki w ramach poyczki: 0 z tego: II. Nakłady w ramach rodków własnych: 0 z tego: SUMA NAKŁADÓW (I+II) 0 RÓDŁA FINANSOWANIA: 1. rodki własne 2. Wnioskowana poyczka SUMA (1+2) 0 Nazwa Twojej Firmy 20

21 Tabela 2. Planowane przepływy rodków pieninych (I rok) Dla wniosku... MIESICE Wyszczególnienie 01/05 02/05 03/05 04/05 05/05 06/05 07/05 08/05 09/05 10/05 11/05 12/05 1. GOTÓWKA POCZTKOWA WPŁYWY 2.01 wpływy z handlu 2.02 wpływy z produkcji 2.03 wpływy w usług 2.04 spłata nalenoci 2.05 inne wpływy operacyjne 2. RAZEM WPŁYWY (2.01:2.05) WYDATKI 3.01 zakupy towarów 3.02 zakupy surowców/materiałów 3.03 wynagrodzenia pracowników 3.04 narzuty na wynagrodzenia 3.05 czynsz 3.06 transport 3.07 energia, co, gaz, woda 3.08 usługi obce 3.09 podatki lokalne 3.10 reklama 3.11 ubezpieczenia rzeczowe 3.12 koszty administracyjne i telekomunikacyjne 3.13 leasing 3.14 inne wydatki, ZUS właciciela(i) 3.15 odsetki od wnioskowanej poyczki 3.16 odsetki od innych kredytów 3.17 podatek dochodowy 3. RAZEM WYDATKI (3.01:3.17) 4. Rozliczenia VAT 5. GOTÓWKA OPERACYJNA ( ) INNE WYDATKI 6.01 zakupy inwestycyjne 6.02 spłata wnioskowanej poyczki 6.03 spłata kredytów długoterminowych 6.04 spłata kredytów krótkoterminowych 6.05 zmniejszenia kapitału 6.06 dywidendy/wynagrodzenie właciciela 6.07 inne 6. RAZEM INNE WYDATKI (6.01:6.07) INNE WPŁYWY 7.01 sprzeda majtku trwałego 7.02 zwikszenie kapitału 7.03 wnioskowana poyczka 7. RAZEM INNE WPŁYWY (7.01:7.03) 8. GOTÓWKA KO COWA (5-6+7) Nazwa Twojej Firmy 21

22 Tabela 3. Planowane przepływy rodków pieninych (II i III rok) Dla wniosku... Wyszczególnienie II ROK III ROK kwartał 1 kwartał 2 kwartał 3 kwartał 4 kwartał 1 kwartał 2 kwartał 3 kwartał 4 1. GOTÓWKA POCZTKOWA WPŁYWY 2.01 wpływy z handlu 2.02 wpływy z produkcji 2.03 wpływy w usług 2.04 spłata nalenoci 2.05 inne wpływy operacyjne 2. RAZEM WPŁYWY (2.01:2.05) WYDATKI 3.01 zakupy towarów 3.02 zakupy surowców/materiałów 3.03 wynagrodzenia pracowników 3.04 narzuty na wynagrodzenia 3.05 czynsz 3.06 transport 3.07 energia, co, gaz, woda 3.08 usługi obce 3.09 podatki lokalne 3.10 reklama 3.11 ubezpieczenia rzeczowe 3.12 koszty administracyjne i telekomunikacyjne 3.13 leasing 3.14 inne wydatki, ZUS właciciela(i) 3.15 odsetki od wnioskowanej poyczki 3.16 odsetki od innych kredytów 3.17 podatek dochodowy 3. RAZEM WYDATKI (3.01:3.17) 4. Rozliczenia VAT 5. GOTÓWKA OPERACYJNA ( ) INNE WYDATKI 6.02 spłata wnioskowanej poyczki 6.03 spłata kredytów długoterminowych 6.04 spłata kredytów krótkoterminowych 6.05 zmniejszenia kapitału 6.06 dywidendy/wynagrodzenie właciciela 6.07 inne 6. RAZEM INNE WYDATKI (6.01:6.07) INNE WPŁYWY 7.01 sprzeda majtku trwałego 7.02 zwikszenie kapitału 7.03 wnioskowana poyczka 7. RAZEM INNE WPŁYWY (7.01:7.03) 8. GOTÓWKA KO COWA (5-6+7) Nazwa Twojej Firmy 22

23 Tabela 4. Zestawienie przepływów rodków pieninych (lata: I, II, III) Dla wniosku... Wyszczególnienie redni miesic w I roku I rok kredytowania redni miesic w II roku II rok kredytowania redni miesic w III roku III rok kredytowania 1. GOTÓWKA POCZTKOWA WPŁYWY 2.01 wpływy z handlu 2.02 wpływy z produkcji 2.03 wpływy w usług 2.04 spłata nalenoci 2.05 inne wpływy operacyjne 2. RAZEM WPŁYWY (2.01:2.05) WYDATKI 3.01 zakupy towarów 3.02 zakupy surowców/materiałów 3.03 wynagrodzenia pracowników 3.04 narzuty na wynagrodzenia 3.05 czynsz 3.06 transport 3.07 energia, co, gaz, woda 3.08 usługi obce 3.09 podatki lokalne 3.10 reklama 3.11 ubezpieczenia rzeczowe 3.12 koszty administracyjne i telekomunikacyjne 3.13 leasing 3.14 inne wydatki, ZUS właciciela(i) 3.15 odsetki od wnioskowanej poyczki 3.16 odsetki od innych kredytów 3.17 podatek dochodowy 3. RAZEM WYDATKI (3.01:3.17) 4. Rozliczenia VAT 5. GOTÓWKA OPERACYJNA ( ) INNE WYDATKI 6.01 zakupy inwestycyjne 6.02 spłata wnioskowanej poyczki 6.03 spłata kredytów długoterminowych 6.04 spłata kredytów krótkoterminowych 6.05 zmniejszenia kapitału 6.06 dywidendy/wynagrodzenie właciciela 6.07 inne 6. RAZEM INNE WYDATKI (6.01:6.07) INNE WPŁYWY 7.01 sprzeda majtku trwałego 7.02 zwikszenie kapitału 7.03 wnioskowana poyczka 7. RAZEM INNE WPŁYWY (7.01:7.03) 8. GOTÓWKA KO COWA (5-6+7) Nazwa Twojej Firmy 23

24 Tabela 5. Rachunek wyników Dla wniosku... Wyszczególnienie redni miesic w I roku I rok kredytowania redni miesic w II roku II rok kredytowania redni miesic w III roku III rok kredytowania PRZYCHODY (brutto) 01 z działalnoci handlowej 02 z działalnoci produkcyjnej 03 z działalnoci usługowej 04 inne 1. RAZEM PRZYCHODY (01:04) KOSZTY (brutto) 01 zakupy towarów 02 zakupy surowców/materiałów 03 wynagrodzenia pracowników 04 narzuty na wynagrodzenia 05 czynsz 06 transport 07 energia, co, gaz, woda 08 usługi obce (np. remonty) 09 podatki lokalne (od nieruchomoci) 10 reklama 11 ubezpieczenia majtkowe 12 koszty administracyjne i telekomunikacyjne 13 leasing 14 amortyzacja 15 ZUS właciciela(i) 16 odsetki od wnioskowanej poyczki 17 odsetki od innych kredytów 18 inne koszty 2. RAZEM KOSZTY (01:18) 3. zmiany stanu produktów (+-) (zwikszenia+ zmniejszenia-) 4. rozliczenia VAT 5. KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW (2-3+4) 6. ZYSK BRUTTO (1-5) 7. PODATEK DOCHODOWY 8. ZYSK NETTO (6-7) SPŁATA KREDYTÓW I POYCZEK A. spłata wnioskowanej poyczki B. spłata kredytów długoterminowych C. spłata kredytów krótkoterminowych 9. ZYSK PO SPŁACIE KREDYTÓW I POYCZEK (8-A-B-C) D. odpis na cele konsumpcyjne E. odpis na cele rozwojowe 10. ZYSK POZOSTAŁY (9-D-E) Nazwa Twojej Firmy 24

25 Tabela 6. Bilans Dla wniosku... WYSZCZEGÓLNIENIE MAJTEK PRZEDSIBIORSTWA I. MAJTEK TRWAŁY Stan na dzie przed poyczk Stan na dzie z poyczk Stan na koniec I roku poyczkowego Stan na koniec II roku poyczkowego Stan na koniec II roku poyczkowego 1. Grunty i tereny 2. Budynki i budowle 3. Maszyny i urzdzenia 4. rodki transportu 6. Inwestycje 7. Wartoci niematerialne i prawne 8. Finansowe składniki majtku II MAJTEK OBROTOWY 1. Towary 2. Surowce. Materiały 3. Wyroby gotowe 4. Produkcja niezakoczona 5. Nalenoci do odbioru 6. rodki pienine (kasa + bank) 7. Krótkoterminowe papiery wartociowe 8. Rozliczenia midzyokresowe (czynne) III. RAZEM AKYWA (I+II) RÓDŁA FINANSOWANIA I. KAPITAŁY WŁASNE (1:3) 1. Kapitał podstawowy 2. Zysk (strata) z lat ubiegłych 3. Zysk (strata) roku obrotowego II. KREDYTY I POYCZKI (1:3) 1. Wnioskowana poyczka (warunkowo) 2. Pozostałe kredyty i poyczki (długoterminowe) 3. Pozostałe kredyty i poyczki (krótkoterminowe) III. ZOBOWIZANIA (1:5) 1. Zobowizania wobec dostawców 2. Zobowizania wobec pracowników 3. Zobowizania wobec budetu i ZUS 4. Zobowizania wekslowe 5. Rozliczenia midzyokresowe (bierne) IV. RAZEM PASYWA (I+II+III) Nazwa Twojej Firmy 25

26 ródło Nazwa Twojej Firmy 26