Budżet zadaniowy z perspektywy parlamentarnej Dr. hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. WSFiZ

Transkrypt

1 Budżet zadaniowy z perspektywy parlamentarnej Dr. hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. WSFiZ Wicedyrektor Biura Analiz Sejmowych Poznań, 14 marca 2013 r.

2 Zadania BAS Wykonywanie i organizowanie doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i jego organów Przygotowywanie analiz w zakresie problematyki związanej z uchwalaniem i wykonywaniem ustawy budżetowej

3 Fot. Boston9/ CC-BY-SA-3.0/Wikimedia Commons Opinie BAS dla FPB przykład dla VII kadencji Sejmu Projekt budżetu państwa Wykonanie budżetu państwa- 102

4 Skład osobowy 91 osób w tym: 12 profesorów i dr hab. 25 doktorów eksperci zewnętrzni

5 Publikacje BAS

6 Wybrane publikacje BAS nt. budżetu zadaniowego Budżet zadaniowy, red. K. Marchewka-Bartkowiak, Z. Szpringer, Studia BAS nr 1(33)/2013 M. Korolewska, K. Marchewka-Bartkowiak, Budżet zadaniowy w miastach na prawach powiatu, Infos BAS nr 3(140)/2013 M. Korolewska, Budżet zadaniowy narzędziem realizacji polityki budżetowej, Studia BAS nr 3(23)/2010 J. Adamiec, Budżet zadaniowy w krajach Unii Europejskiej, Analizy BAS Nr 10(35)/2010 M. Postuła, P. Perczyński, Budżet zadaniowy - nowe możliwości dla polskich finansów publicznych, Infos BAS nr 14(84)/2010

7 Budżet zadaniowy w ekspertyzach budżetowych Od 2007 roku w ogólnych i szczegółowych ekspertyzach budżetowych pojawiają się odniesienia do: Planowania w układzie zadaniowym (projekt budżetu państwa), Informacji o wykonaniu wydatków w układzie zadaniowym (sprawozdanie z wykonania budżetu państwa)

8 Budżet zadaniowy w opiniach budżetowych VI i VII kadencji Sejmu Badaniu poddanych zostało 222 opinii ekspertów zewnętrznych dotyczących budżetu państwa (z czego 165 opinii powstało VI kadencji i 57 kadencji VII). Eksperci zewnętrzni odwoływali się do kwestii budżetu zadaniowego w VI i VII kadencji w 101 przypadkach (z czego 68 razy w VI kadencji i 33 razy w kadencji VII).

9 Przykłady odwołań do budżetu zadaniowego w ekspertyzach ogólnych Zalety BZ Działaniem pozytywnym jest za to wprowadzenie reguł budżetowania zadaniowego; jest to jednak zjawisko, które jak na razie w marginalnym stopniu wpłynie na efektywność wydatkowania środków budżetowych. prof. dr hab. Witold M. Orłowski, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2008 r. Przedstawienie budżetu w układzie zadaniowym wraz z zestawem mierników powinno poprawić jakość planowania średniookresowego w budżecie państwa. dr hab. Krzysztof Rybiński, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2009 r. Nowatorski jest przede wszystkim sposób prezentowania budżetu w formie budżetu zadaniowego. Widoczny jest w tym zakresie duży postęp, szczególnie cenne jest przedstawianie danych wg funkcji państwa, określanie celów zadań, podmiotów, które je realizują, różnych źródeł finansowania nie tylko budżetowych. prof. nadzw. dr hab. Emilia Denek, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2009 r. Należy docenić także wysiłek wkładany w prace nad tworzeniem budżetu zadaniowego. Dalszy postęp w pracach nad takim budżetem jest wielce wskazany. Niewątpliwą zaletą planowania budżetowego w układzie zadaniowym jest możliwość porządkowania i hierarchizowania wydatków publicznych i bardziej precyzyjnego przypisywania zadań podmiotom wiodącym i odpowiedzialnym za ich realizację. dr Bohdan Wyżnikiewicz, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2013 r.

10 Przykłady odwołań do budżetu zadaniowego w ekspertyzach ogólnych Wady BZ Jakość mierników mierzących efektywność działań w budżecie zadaniowym jest w wielu przypadkach bardzo niska, w niektórych przypadkach mierniki mogą generować patologiczne zachowania. prof. nadzw. dr hab. Krzysztof Rybiński, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2010 r.... wprawdzie w Omówieniu stosunkowo wiele miejsca poświęcono wyjaśnianiu koncepcji budżetu zadaniowego oraz trudności napotykanych przy jego wdrażaniu, z czym należy się zgodzić, to jednak wydaje się, że nawet na obecnym etapie można poprawić jakość przekazu o układzie budżetu zadaniowego. Chodzi zwłaszcza o mierniki zadań, których prezentacja jest niekiedy na rażąco niskim poziomie. Wydaje się, że lepszym rozwiązaniem jest niepodawanie pseudo mierników, gdyż kompromitują one ideę budżetu zadaniowego. prof. dr hab. Stanisław Owsiak, Opinia dot. sprawozdania z wykonania bp na 2009 r. Sformułowania zadań oraz konstrukcja mierników przypisanych zadaniom mają na obecnym etapie budowy budżetu zadaniowego nadmiernie formalny charakter. W niektórych przypadkach mierniki zadań opisują statutową działalność instytucji i są tak skonstruowane, że ich wykonanie jest automatycznie zagwarantowane. W takiej sytuacji wskazane byłoby przeprowadzenie niezależnego audytu zadań. dr Bohdan Wyżnikiewicz, Opinia do projektu ustawy budżetowej na 2013 r.

11 Najczęstsze uwagi zawarte w ekspertyzach ogólnych i szczegółowych odnosiły się do: Konstrukcji mierników zadań Braku informacji zarządczej Braku precyzyjnych definicji lub odniesień do definicji opisujących zadania, natomiast niektóre podzadania sformułowane są zbyt ogólnie, a brak mierników wyników ich realizacji uniemożliwia ocenę skuteczności wydatkowanych środków publicznych Braku wyjaśnienia przyczyn uzyskania niskich wyników

12 Ankieta BAS dot. budżetu zadaniowego Ankietę przeprowadzono w 2012 r. Celem ankiety było przedstawienie oceny dotychczasowego funkcjonowania budżetu zadaniowego oraz wniosków na przyszłość z punktu widzenia osób pracujących nad budżetem w Parlamencie. Z. Szpringer, Budżet zadaniowy z perspektywy prac parlamentarnych, w: Budżet zadaniowy metodą racjonalizacji wydatków, red. B. Woźnika, M. Postuła, CeDeWu.PL, Warszawa 2012

13 Ankieta BAS dot. budżetu zadaniowego Ankietę skierowano głównie do: Posłów i senatorów komisji właściwych ds. finansów publicznych Sekretarzy komisji sejmowych Pracowników BAS Ekspertów zewnętrznych współpracujących z BAS Pracowników JB przygotowujących materiały budżetowe Ankieta zawierała 15 pytań głównych 10 pomocniczych

14 Przykłady odpowiedzi uzyskane w ramach badania ankietowego Za (wybrane): decyzja o przygotowaniu budżetu zadaniowego uruchomiła proces racjonalizacji wydatków daje możliwości porównywania wskaźników ułatwi sterowanie wydatkowaniem środków publicznych z punktu widzenia strategicznych potrzeb i możliwości państwa Przeciw (wybrane): jest tylko inną formą zapisu budżetu, z którego prawie nikt nie korzysta jest obecnie całkowicie oderwany od rzeczywistości jest na razie sprawą wewnętrzną administracji centralnej

15 Ogólny wniosek z badania ankietowego Generalnie wskazywano, iż decyzja o wprowadzeniu budżetu w układzie zadaniowym była słuszna...jednak zdecydowana większość respondentów uznała, iż budżet zadaniowy nie spełnia jeszcze pokładanych w nim oczekiwań stąd też całkowite przejście na ten budżet będzie możliwe dopiero za jakiś czas, wiara Posłów w budżet zadaniowy jest nadal wysoka, co powinno sprzyjać doskonaleniu tego budżetu.

16 Perspektywy prac nad budżetem zadaniowym W 2013 roku Biuro Analiz Sejmowych (na zlecenie Komisji Finansów Publicznych) planuje wprowadzenie odrębnej ekspertyzy ogólnej dotyczącej planowania wydatków w układzie zadaniowym w ramach projektu budżetu państwa na 2014 rok. Ekspertyzy te dotyczyć będą również sprawozdania z wykonania budżetu państwa (pierwsza za 2013 r.).

17 Bardzo dziękuję za uwagę