WEWNĘTRZNY SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UEP: stan prawny i rekomendacje

Transkrypt

1 WEWNĘTRZNY SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UEP: stan prawny i rekomendacje (stan na dzień 1 marca 2016 r.) Opracowanie: UEP Przewodnicząca: dr hab. Dorota Appenzeller, prof. nadzw. UEP Członkowie: dr hab. inż. Anna Gliszczyńska-Świgło, prof. nadzw. UEP dr hab. Michał Jurek, prof. nadzw. UEP dr Justyna Majewska dr hab. Justyna Światowiec-Szczepańska, prof. nadzw. UEP mgr inż. Krzysztof Juś Poznań 2016

2 Spis treści WPROWADZENIE... 3 I. RAMY PRAWNE WSZJK NA UEP ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA PRAWNE ZADANIA WSZJK WYMIAR INSTYTUCJONALNY I DOTYCZĄCY PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA UREGULOWANIA WEWNĘTRZNE DOTYCZĄCE WSZJK NA UEP... 7 II. CHARAKTERYSTYKA WSZJK NA UEP CELE I STRUKTURA PODMIOTOWA WSZJK NA UEP PROCESY I ZADANIA W RAMACH WSZJK NA UEP... 9 III. SCHEMAT WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU ZAPEWNIANIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UEP SCHEMAT WSZJK NA POZIOMIE UCZELNI SCHEMAT WSZJK NA POZIOMIE WYDZIAŁU IV. REKOMENDOWANY ZAKRES ZADAŃ I OBOWIĄZKÓW PODMIOTÓW ODPOWIEDZIALNYCH NA UEP ZA JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA ZADANIA PEŁNOMOCNIKA REKTORA DS. JAKOŚCI KSZTAŁCENIA (PRJK) ZADANIA REKTORSKIEJ KOMISJI DS. JAKOŚCI EDUKACJI (RKJE) ZADANIA SENACKIEJ KOMISJI DS. KSZTAŁCENIA (SKK) ZADANIA WYDZIAŁOWEJ KOMISJI PROGRAMOWEJ (KP) ZADANIA WYDZIAŁOWEJ KOMISJI DS. JAKOŚCI KSZTAŁCENIA (KJK) ZADANIA KOORDYNATORA KIERUNKU (KK) ZADANIA KOORDYNATORA SPECJALNOŚCI (KS) ZADANIA LIDERA MODUŁU (LM) ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK 1 WYKAZ ZEWNĘTRZNYCH AKTÓW PRAWNYCH REGULUJĄCYCH WSZJK NA WYŻSZYCH UCZELNIACH (WRAZ Z WYCIĄGIEM NAJISTOTNIEJSZYCH UREGULOWAŃ) ZAŁĄCZNIK 2 WYKAZ WEWNĘTRZNYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH UEP W ZAKRESIE WSZJK ZAŁĄCZNIK 3 WYKAZ WEWNĘTRZNYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH UEP W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA ZAŁĄCZNIK 4 - WYKAZ WEWNĘTRZNYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH UEP POŚREDNIO WPŁYWAJĄCYCH NA POLITYKĘ JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UEP

3 Wprowadzenie Proces budowy kompleksowej polityki ukierunkowanej na doskonalenie jakości kształcenia, odpowiadającej standardom europejskim i jednemu z najważniejszych celów zapisanych w misji UEP, został zapoczątkowany wskutek wprowadzenia ogólnouczelnianego Wewnętrznego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia (WSZJK) na mocy uchwały nr 3 Senatu UEP z dnia 24 września 2010 r. (z późn. zm.). Obejmuje on założenia, cele, narzędzia oraz procedury związane z projektowaniem, realizacją, oceną i doskonaleniem jakości procesu kształcenia. Nadrzędnym celem systemu jest kształtowanie kultury jakości w środowisku akademickim oraz wiarygodności Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu przed interesariuszami. Wraz z przyjęciem programów kształcenia zgodnych z Krajowymi Ramami Kwalifikacji niezbędny stał się dalszy rozwój struktury instytucjonalnej WSZJK. Prace w tym zakresie powinny być prowadzone w trzech kierunkach: zapewnienia jakości, czyli spełnienia bieżących wymagań dotyczących jakości kształcenia (zgodność procesu kształcenia z przepisami zewnętrznymi i regulacjami wewnętrznymi), oceny jakości, czyli diagnozowania istniejącego stanu jakości kształcenia poprzez system oceniania procesu kształcenia przez studentów, absolwentów, pracowników dydaktycznych i administracyjnych oraz pracodawców, doskonalenia jakości, czyli promowania nowych inicjatyw mających na celu zapewnienie coraz wyższej jakości procesu kształcenia na Uczelni i wydziale. Niniejszy dokument przedstawia aktualny stan WSZJK na UEP oraz zawiera rekomendacje w zakresie rozwoju struktury instytucjonalnej i funkcjonowania WSZJK, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu wydziałów UEP. Dokument ten przygotowany został przez Komisję Rektorską ds. na podstawie: analizy uwarunkowań prawnych, zarówno zewnętrznych (ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i przepisy wykonawcze), jak i wewnętrznych (uchwały Senatu oraz zarządzenia rektora UEP), rekomendacji Polskiej Komisji Akredytacyjnej oraz ekspertów bolońskich, dotychczasowych doświadczeń Komisji Rektorskiej, zebranych w czasie czteroletniej działalności, mającej na celu podnoszenie jakości kształcenia na UEP. Zapewnianie jakości kształcenia na Uczelni jest procesem wymagającym bieżącej oceny i doskonalenia przyjętych założeń systemu oraz wiążącym się z podejmowaniem nowych wyzwań, w tym wynikających ze szczególnej odpowiedzialności wydziałów za programy kształcenia. Konieczne jest rozwijanie WSZJK na poziomie podstawowych jednostek organizacyj- 3

4 nych Uczelni oraz wzmocnienie na wydziałach roli wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia, koordynatorów kierunków i koordynatorów specjalności, liderów programów kształcenia czy liderów modułów. I. Ramy prawne WSZJK na UEP 1.1. Zewnętrzne uwarunkowania prawne Podstawowym aktem prawnym wprowadzającym wymóg rozwoju WSZJK na uczelniach wyższych jest Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (wraz z późn. zmianami w tym Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). W ramach wykonawczych przepisów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW), ważnych z punktu widzenia istoty, roli i zadań WSZJK na uczelniach zalicza się: Rozporządzenie MNiSW w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej z dnia 3 października 2014 r. oraz Rozporządzenie MNiSW w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia z dnia 3 października 2014 r. (zob. rys. 1). Na WSZJK wpływ mają także przepisy wykonawcze dotyczące warunków prowadzenia studiów trzeciego stopnia (Rozporządzenie MNiSW w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów doktoranckich z dnia 24 października 2014 r.). Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyzszym wraz z nowelizacją z 2014 r. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia WSZJK w zewnętrznych przepisach prawnych Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 października 2014 r. w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej Rys. 1. Główne akty prawne regulujące WSZJK na wyższych uczelniach Analiza zewnętrznych przepisów prawa w zakresie WSZJK pozwala wysunąć następujące wnioski: 1. Odpowiedzialność za uczelniany WSZJK ponosi rektor, a za jego wdrożenie i funkcjonowanie w podstawowych jednostkach organizacyjnych Uczelni dziekan (Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym). 4

5 2. WSZJK jest niezbędny do uzyskania oceny programowej i instytucjonalnej jednostki (Rozporządzenie MNiSW w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej). 3. Nie ma bezpośrednich wytycznych dotyczących formy organizacyjnej oraz zadań wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia uczelnie są autonomiczne w ich projektowaniu i doskonaleniu. 4. WSZJK musi uwzględniać działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia na każdym kierunku studiów, prowadzonym przez podstawową jednostkę organizacyjną uczelni (Rozporządzenie MNiSW w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej). Wyciąg z wybranych aktów prawnych dotyczących WSZJK zawiera Załącznik 1 do niniejszego opracowania Zadania WSZJK wymiar instytucjonalny i dotyczący programów kształcenia Do głównych zadań WSZJK należą: 1) weryfikacja efektów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów, 2) analiza oceny zajęć dydaktycznych dokonywanej przez studentów i doktorantów, 3) analiza wyników hospitacji zajęć, 4) analiza oceny procesu kształcenia i warunków studiowania przez osoby kończące studia I i II stopnia na poszczególnych kierunkach studiów, 5) analiza wniosków wynikających z monitorowania karier zawodowych absolwentów, 6) doskonalenie programów kształcenia. WSZJK można rozpatrywać w dwóch perspektywach: instytucjonalnej, jako pewien system obejmujący określone procedury i zasady dotyczące ogólnego funkcjonowania WSZJK oraz jako zakres zadań odnoszących się do weryfikacji efektów kształcenia dla konkretnego programu kształcenia (zob. rys. 2). INSTYTUCJONALNY/ SYSTEMOWY (struktura, komisje, procedury, podział odpowiedzialności, przepływ informacji) ODNOSZĄCY SIĘ DO KONKRETNEGO PROGRAMU KSZTAŁCENIA (weryfikacja efektów kształcenia dla konkretnego programu kształcenia w ramach struktury WSZJK) WSZJK Rys. 2. Wymiary wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia na uczelniach wyższych 5

6 Zadania WSZJK w podziale na zadania instytucjonalne, systemowe oraz związane z samymi programami kształcenia można odnieść zarówno do poziomu ogólnouczelnianego, jak i wydziałowego (zob. tabele 1 i 2). Tab. 1. Zadania WSZJK poziom ogólnouczelniany Zadania instytucjonalne/systemowe 1. Zaprojektowanie i doskonalenie struktury sytemu określenie roli/ zadań/ zakresu odpowiedzialności wydziałowych komisji programowych, wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia, koordynatorów kierunków/ koordynatorów specjalności, liderów programów kształcenia/ liderów modułów. 2. Stworzenie i ustawiczne doskonalenie ogólnouczelnianego systemu ankietyzacji studentów, doktorantów i absolwentów. 3. Stworzenie i ustawiczne doskonalenie ogólnouczelnianego systemu hospitacji zajęć dydaktycznych. 4. Badanie losów absolwentów i monitorowanie ich karier zawodowych. 5. Stworzenie i doskonalenie systemu informatycznego dla potrzeb KRK i WSZJK. 6. Wspieranie dobrych praktyk w zakresie jakości kształcenia. 7. Zapewnienie elastyczności WSZJK zachowanie różnorodności wydziałów przy jednoczesnej spójności działań z misją Uczelni. 8. Opracowanie zasad uwzględnienia opinii pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy studiów podyplomowych, absolwentów oraz interesariuszy zewnętrznych dotyczących procesu kształcenia i jego jakości. 9. Organizacja szkoleń i konferencji dotyczących procesu zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia. 10. Organizacja spotkań z pracodawcami w celu omawiania kierunków doskonalenia programów kształcenia. 11. Doskonalenie umiejętności dydaktycznych nauczycieli akademickich. Zadania odnoszące się do konkretnego programu kształcenia 1. Przyjęcie procedur, odnoszących się do realizacji procesu dydaktycznego i zapewnienie ich zgodności z obowiązującymi przepisami. 2. Przygotowanie wzorów dokumentacji związanej z procesem kształcenia. 3. Przyjęcie uchwałami Senatu efektów kształcenia dla poszczególnych kierunków. 6

7 Tab. 2. Zadania WSZJK poziom wydziału Zadania instytucjonalne/systemowe 1. Powołanie na wydziałach komisji ds. jakości kształcenia. 2. Ustalenie zasad oceny efektów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów. 3. Określenie zasad współpracy i wymiany informacji między podmiotami WSZJK (koordynatorami kierunków i specjalności) w procesie doskonalenia programów kształcenia. 4. Organizacja szkoleń i konferencji wydziałowych w zakresie sposobów i procedur podnoszenia jakości kształcenia, metod kształcenia, metod weryfikacji osiąganych efektów kształcenia, itp. 5. Organizacja spotkań wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia z wydziałowymi komisjami programowymi i innymi jednostkami w ramach Uczelni, a także z interesariuszami zewnętrznymi, poświęconych dydaktyce i jakości kształcenia. Zadania odnoszące się do konkretnego programu kształcenia 1. Opracowanie przez wydziałowe komisje ds. jakości kształcenia wytycznych dotyczących weryfikacji efektów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów. 2. Analiza pokrycia efektów kierunkowych w poszczególnych programach kształcenia. 3. Przyjęcie w drodze uchwał rady wydziału programów kształcenia dla poszczególnych kierunków. 4. Określenie działań na rzecz doskonalenia programów kształcenia na kierunkach studiów prowadzonych na wydziale Uregulowania wewnętrzne dotyczące WSZJK na UEP Funkcjonowanie WSZJK na UEP zostało sformalizowane w zapisach Statutu UEP, zarządzeniach rektora, uchwałach Senatu (w szczególności w uchwale nr 72 z dnia 22 lutego 2013 roku w sprawie Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia na UEP, wraz z późn. zm.) oraz regulaminach zob. rys. 3 i wykaz wewnętrznych przepisów prawnych UEP w zakresie WSZJK (załącznik 2). Określają one zarówno ramy instytucjonalne systemu, w tym podział odpowiedzialności w zakresie zapewnienia jakości kształcenia na UEP, jak i regulują w sposób bezpośredni i pośredni zapewnianie jakości kształcenia na UEP, procedury oraz zakres kształtowania programów kształcenia. Procedury w szczególności dotyczą: projektowania i rozwoju usług edukacyjnych, założeń i zasad prowadzenia hospitacji zajęć, wewnętrznego systemu badania ankietowego studentów w zakresie oceny zajęć. 7

8 Statut UEP Regulaminy Zarządzenia rektora WSZJK w wewnętrznyc h przepisach UEP Uchwały Senatu Uchwała nr 72 z dnia 22 lutego 2013 roku w sprawie Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia na UEP (wraz z późn. zm.) Rys. 3. Wewnętrzne regulacje UEP dotyczące WSZJK II. CHARAKTERYSTYKA WSZJK NA UEP 2.1. Cele i struktura podmiotowa WSZJK na UEP Zgodnie z uchwałą Senatu (Uchwała nr 72 z dnia 22 lutego 2013 roku w sprawie Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia na UEP wraz z późn. zm.) WSZJK to system założeń, celów, narzędzi i procedur związanych z projektowaniem, realizacją, oceną i doskonaleniem jakości procesu kształcenia. Do głównych celów WSZJK na UEP należą: 1) kształtowanie kultury jakości, 2) wsparcie realizacji aktywnej polityki Uczelni w zakresie zapewniania jakości kształcenia na wszystkich poziomach kształcenia, 3) uwiarygodnienie UEP przed interesariuszami. Cele szczegółowe WSZJK to: 1) zapewnienie zgodności jakości kształcenia z wymogami przepisów prawa dotyczącymi szkolnictwa wyższego oraz postanowieniami Deklaracji Bolońskiej, 2) monitorowanie jakości procesu kształcenia, 3) ocena procesu kształcenia, 4) doskonalenie procesu kształcenia, 5) gromadzenie informacji o procesie kształcenia, 6) udostępnienie informacji o procesie kształcenia na Uczelni. WSZJK na UEP tworzy trójpoziomową strukturę podmiotów (zob. rys. 4). Wyróżnia się poziom ogólnouczelniany, wydziałowy oraz poziom dotyczący programów kształcenia. 8

9 POZIOM UCZELNI REKTOR SENAT prorektor ds. edukacji i studentów kierownicy pozawydziałowych jednostek dydaktycznych senacka komisja ds. kształcenia pełnomocnik rektora ds. jakości kształcenia komisja rektorska ds. jakości edukacji POZIOM WYDZIAŁU DZIEKAN RADA WYDZIAŁU wydziałowa komisja programowa kierownicy studiów podyplomowych koordynatorzy kierunków wydziałowa komisja ds. jakości kształcenia kierownicy studiów doktoranckich koordynatorzy specjalności liderzy programów kształcenia POZIOM PROGRAMU KSZTAŁCENIA liderzy modułów przedmiotowych kierownicy katedr zespół realizujący program zajęć z modułu Rys. 4. Struktura podmiotowa WSZJK na UEP Uwaga: na wykresie linią przerywaną zaznaczono ten element WSZJK, którego wprowadzenie na wydziałach rekomenduje Zgodnie z uchwałą Senatu nr 72 z dnia 22 lutego 2013 roku ( 17) nadzór nad WSZJK pełni Senat UEP (raz w roku Senat otrzymuje sprawozdanie pełnomocnika rektora ds. jakości kształcenia na temat funkcjonowania systemu). Odpowiedzialność za organizację i funkcjonowanie systemu ponosi prorektor ds. edukacji i studentów. Na jego wniosek rektor powołuje rektorską komisję ds. jakości edukacji, która zajmuje się koordynacją działań systemu. Nadzór nad działaniem systemu na wydziałach sprawują rady wydziałów Procesy i zadania w ramach WSZJK na UEP Na podstawie przepisów wewnętrznych UEP można wyróżnić osiem zasadniczych procesów związanych z osiąganiem założonych celów WSZJK, którym odpowiadają właściwe zadania. Zebrano je w tabeli 3. Za realizację wyszczególnionych zadań w ramach wyróżnionych procesów zapewniania jakości kształcenia odpowiadają podmioty, stanowiące elementy 9

10 WSZJK oraz jednostki wspierające. Schemat odpowiedzialności tych podmiotów i jednostek za poszczególne zadania przedstawiono na rys. 5. Tab. 3. Procesy i odpowiadające im zadania WSZJK Proces 1. Planowanie procesu kształcenia 2. Dostosowanie procesu kształcenia do wymogów rynku pracy 3. Zapewnienie odpowiednich umiejętności i kwalifikacji kadry dydaktycznej 4. Dostosowanie zasobów do potrzeb dydaktycznych 5. Monitorowanie realizacji procesu kształcenia 10 Zadania 1.1. Projektowanie i modyfikacja programów kształcenia umożliwiających osiągnięcie kwalifikacji pierwszego i drugiego stopnia Projektowanie i modyfikacja programów kształcenia umożliwiających osiągnięcie kwalifikacji trzeciego stopnia Projektowanie i modyfikacja programów kształcenia umożliwiających osiągnięcie kwalifikacji podyplomowych Weryfikowanie pod względem formalnym i merytorycznym wniosków o utworzenie nowego kierunku/modyfikację kierunku na studiach pierwszego i drugiego stopnia Opiniowanie obsady zajęć dydaktycznych, programów studiów, nowych modułów Opiniowanie wniosków o utworzenie nowego kierunku/modyfikację kierunku na studiach pierwszego i drugiego stopnia Monitorowanie przepisów prawa w zakresie KRK dla Szkolnictwa Wyższego, minimów kadrowych, procedur administracyjnych i dokumentacji programów kształcenia Organizowanie cyklicznych spotkań z przedstawicielami pracodawców, w tym zrzeszonych w Klubie Partnera i innych organizacjach, w celu oceny funkcjonujących i projektowanych na UEP programów kształcenia Gromadzenie aktualnych informacji o rynku pracy Badanie losów absolwentów Organizowanie zajęć prowadzonych przez przedstawicieli praktyki gospodarczej Weryfikacja predyspozycji i przygotowania do pracy dydaktycznej kandydatów do zatrudnienia na UEP Działanie związane z doskonaleniem umiejętności i kwalifikacji dydaktycznych nauczycieli akademickich na poziomie Uczelni oraz katedr Bieżące i okresowe ocenianie pracy dydaktycznej kadry prowadzącej zajęcia dydaktyczne Organizowanie szkoleń w zakresie metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych dla młodej kadry Promowanie udziału pracowników Uczelni w wymianie międzynarodowej związanej z procesem dydaktycznym Zapewnienie infrastruktury dydaktycznej Organizowanie pracy Biblioteki Głównej UEP Zapewnienie kadrze prowadzącej zajęcia i studentom odpowiedniego wsparcia informatycznego Zapewnienie kadrze prowadzącej zajęcia i studentom odpowiednich zasobów bibliotecznych dla potrzeb dydaktycznych Bieżące monitorowanie procesu kształcenia w zakresie realizacji planów studiów Monitorowanie i opiniowanie semestralnych planów zajęć Prowadzenie hospitacji zajęć dydaktycznych Ocenianie stopnia osiągania efektów kształcenia Podejmowanie działań dotyczących realizacji procesu kształcenia w odpowiedzi na uwagi studentów, nauczycieli akademickich oraz pracowników administracyjnych.

11 Proces 6. Ocena procesu kształcenia 7. Doskonalenie procesu kształcenia 8.Gromadzenie i udostępnianie informacji o procesie kształcenia Zadania 6.1. Prowadzenie badań ankietowych studentów pierwszego i drugiego stopnia dotyczących oceny zajęć dydaktycznych Prowadzenie badań ankietowych studentów trzeciego stopnia dotyczących oceny zajęć dydaktycznych Prowadzenie badań ankietowych słuchaczy studiów podyplomowych dotyczących oceny zajęć dydaktycznych Prowadzenie badań ankietowych studentów programu ERASMUS dotyczących oceny zajęć dydaktycznych Prowadzenie badań ankietowych dla osób kończących studia Prowadzenie badań ankietowych absolwentów Dokonywanie corocznego przeglądu programów kształcenia na studiach pierwszego i drugiego stopnia mającego na celu weryfikację: zgodności istniejących programów kształcenia z KRK, wymaganych minimów kadrowych dla kierunków studiów, obsady zajęć, zgodności programów kształcenia z wymogami rynku pracy Dokonywanie corocznego przeglądu programów kształcenia na studiach trzeciego stopnia Dokonywanie corocznego przeglądu programów kształcenia na studiach podyplomowych Przeglądanie i modernizowanie infrastruktury dydaktycznej Upowszechnianie elektronicznego wsparcia procesu kształcenia Organizowanie szkoleń w zakresie doskonalenia metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych Wspieranie pracowników w organizacji przedsięwzięć mających na celu wymianę doświadczeń o charakterze dydaktycznym Uwzględnianie uzasadnionych uwag zgłoszonych w badaniu ankietowym przez studentów w zakresie doskonalenia procesu kształcenia Okresowy przegląd funkcjonowania i księgozbioru Biblioteki Głównej UEP Coroczny przegląd form upowszechniania informacji o procesie kształcenia Gromadzenie informacji dotyczących: programów kształcenia, kadry prowadzącej zajęcia dydaktyczne, populacji studentów, wyników kształcenia na kolejnych semestrach studiów Gromadzenie i prezentowanie radzie wydziału wyników badań ankietowych dotyczących oceny zajęć dydaktycznych Gromadzenie wyników badań absolwentów dotyczących oceny procesu kształcenia i warunków studiowania oraz przebiegu ich kariery zawodowej Gromadzenie informacji dotyczących infrastruktury dydaktycznej, zasobów Biblioteki Głównej UEP Przygotowywanie sprawozdań dla rad wydziałów z realizacji usług edukacyjnych Organizowanie corocznej konferencji dydaktycznej podsumowującej wyniki badań ankietowych dotyczących zajęć dydaktycznych, oceny studiów oraz badań ankietowych absolwentów Aktualizowanie informacji o ofercie dydaktycznej UEP. Źródło: Opracowanie na podstawie Załącznika nr 8 do Uchwały Senatu UEP nr 46 (2013/2014) z dnia 28 lutego 2014 roku Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia na UEP. 11

12 12 Rys. 5. Elementy WSZJK na UEP i odpowiedzialność za zadania w zakresie WSZJK POZIOM OGÓLNOUCZELNIANY LUB POZAWYDZIAŁOWY JEDNOSTKI WSPIERAJĄCE pełnomocnik rektora ds. zajęć otwartych (2.4) Dział Dydaktyki (8.1, 8.7) zespół ds. e-learningu (7.5) Katedra Edukacji i Rozwoju Kadr (3.4, 7.6) WSZJK SENAT senacka komisja ds. kształcenia (1.6, 1.7, 8.6) kierownicy pozawydziałowych jednostek dydaktycznych (1.3, 3.1, 3.2, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1, 7.7, 7.8) REKTOR (3.1) prorektor ds. edukacji i studentów (2.1, 3.2, 3.4, 4.1, 4.3, 6.1, 6.5, 7.3, 7.4, 7.6, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8, 7.10, 8.6, 8.7) pełnomocnik rektora ds. jakości kształcenia (3.4, 4.1, 7.4, 7.6, 7.10) komisja rektorska ds. jakości edukacji (1.7, 4.3, 7.7, 7.8, 8.6) JEDNOSTKI WSPIERAJĄCE prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą (4.2, 4.4, 7.2, 7.9) KANCLERZ (4.1, 4.3,7.4, 8.4) Centrum Informatyki (4.3, 6.1, 6.5, 6.6, 7.5) Dział Marketingu Biuro Promocji (8.7) p POZIOM WYDZIAŁU WYDZIAŁOWE JEDNOSTKI WSPIERAJĄCE dziekanat (8.1) wydziałowa komisja ds. oceny nauczycieli akademickich (3.3) pełnomocnik dziekana ds. praktyk (2.1) rada doktorantów (6.2) wydziałowa komisja ds. studiów doktoranckich (1.2, 7.2) RADA WYDZIAŁU wydziałowa komisja programowa (1.1, 1.4, 1.5, , 7.1) koordynatorzy kierunków (1.1, 5.1, 5.2, 7.1) koordynatorzy specjalności (1.1, 5.1, 7.1) liderzy modułów przedmiotowych DZIEKAN (1.1, 1.2, 1.8, 3.1, 3.3, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1, 6.5, 7.8, 8.2, 8.5) wydziałowa komisja ds. jakości kształcenia (1.7, 3.4, 5.1, 5.3, 6.5, 6.6, 7.1, 7.6, 7.7, 7.8, 8.2) kierownicy studiów podyplomowych (1.3, 6.3, 7.3) kierownicy studiów doktoranckich (1.2, 6.2, 7.2, 7.3) kierownicy katedr (1.3, 3.1, 3.2, 3.3, 5.2, 5.4, 7.8) Dział Marketingu - Biuro ds. Współpracy z Biznesem (2.1) Dział Marketingu - Biuro ds. Karier i Relacji z Absolwentami (2.2, 2.3, 6.5, 6.6, 8.3) dyrektor Biblioteki ( , 8.4) rada biblioteczna (7.9, 8.4) Dział ds. Badań Naukowych i Współpracy z Zagranicą (3.5, 6.4) dyrektor UEP-WSB (1.3, 4.2, 7.3)

13 III. Schemat Wewnętrznego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia na UEP 3.1. Schemat WSZJK na poziomie Uczelni Przyjęte na UEP regulacje w zakresie struktury instytucjonalnej i funkcjonalnej WSZJK można przedstawić w formie graficznej, ilustrującej ideę całościowego systemu, obejmującego poziom ogólnouczelniany oraz poziom wydziałowy. Na rysunkach 6 i 7 (odpowiednio dla poziomu Uczelni oraz wydziału) przedstawiono model całościowego systemu obejmującego: podmioty WSZJK są to: na poziomie ogólnouczelnianym: rektor i prorektor ds. edukacji i studentów, pełnomocnik rektora ds. jakości kształcenia, Senat i senacka komisja ds. kształcenia, komisja rektorska ds. jakości edukacji; na poziomie wydziałów: rada wydziału, dziekan, wydziałowa komisja ds. jakości kształcenia, wydziałowa komisja programowa oraz koordynatorzy kierunków, liderzy programów kształcenia, koordynatorzy specjalności oraz liderzy modułów; przedmiot WSZJK czyli program kształcenia (kierunki studiów na I i II stopniu wraz ze specjalnościami) 1 ; system zależności i odpowiedzialności. Do podmiotów WSZJK na wydziale, nie wyszczególnionych na rys. 7, zalicza się także kierowników studiów doktoranckich, kierowników studiów podyplomowych oraz kierowników katedr odpowiedzialnych za określone moduły (przedmioty) kształcenia Schemat WSZJK na poziomie wydziału Nadrzędnym celem WSZJK na wydziałach jest utrzymanie wysokiego poziomu jakości kształcenia na poszczególnych kierunkach, doskonalenie istniejących programów kształcenia i projektowanie nowych, odpowiadających na potrzeby studentów i pracodawców. Analiza obowiązujących na UEP uregulowań prawnych wskazuje na konieczność ciągłego doskonalenia WSZJK na wydziałach, zwłaszcza na poziomie poszczególnych programów kształcenia i wchodzących w ich skład modułów. Wymaga to przede wszystkim wzmocnienia na wydziałach roli koordynatorów kierunków, liderów programów kształcenia, koordynatorów specjalności i liderów modułów w zakresie bieżącego monitorowania i doskonalenia jakości kształcenia. W celu ujednolicenia i jednocześnie ułatwienia wdrożenia systemu zapewnienia jakości na poziomie wydziałów, przygotowała rekomendowany zakres zadań podmiotów uczestniczących w WSZJK. 1 WSZJK obejmuje także proces kształcenia na III stopniu oraz na poziomie podyplomowym. Dla zapewnienia przejrzystości schematu, system ograniczono do procesu kształcenia na I i II stopniu kształcenia. 13

14 Rys. 6. Schemat WSZJK na poziomie Uczelni WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK (5) (6) REKTOR PEiS WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK Senat SKK PRJK (2) OPINIA WNIOSKU RKJE (4) *) WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK (1) WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK POZIOM WYDZIAŁU RW RW KP WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK Oznaczenia: Symbole graficzne: Charakter powiązania: PEiS prorektor ds. edukacji i studentów PRJK pełnomocnik rektora ds. jakości kształcenia Funkcja Zależność między funkcjami SKK senacka komisja ds. kształcenia Obieg dokumentów w ramach WSZJK RKJE komisja rektorska ds. jakości edukacji (1) dokument wraz Informacja zwrotna nadzór, doradztwo RW rada wydziału z numerem kolejności KP wydziałowa komisja programowa w obiegu (3) 14 RW RW RW *) Wniosek ws. doskonalenia PK (zgodnie z Uchwałą Senatu UEP WSZJK - Załącznik nr 1 tj. Załącznik nr 2 do uchwały nr 55 (2014/2015) z dnia 27 marca 2015 roku) obejmuje: zmianę nazwy kierunku, zmianę KEK, zmianę nazwy specjalności bez zmiany treści programowych, dodanie nowej specjalności, likwidacja specjalności.

15 rektorska komisja ds. jakości edukacji (2a) RW Rys. 7. Schemat WSZJK na poziomie wydziału *) WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK (4) **)WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK (1) DW WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK (3) KJK (2b) **)WNIOSEK WS. DOSKONALENIA PK KK1 OPINIA WNIOSKU KIERUNEK 1 KIERUNEK 1 KP PROGRAM KSZTAŁCENIA I ST. LPK1 PROGRAM KSZTAŁCENIA II ST. LPK2 MODUŁYZ BLOKU A i B SPECJALNOŚĆ1 MODUŁY MODUŁ MODUŁ MODUŁY Z BLOKU A i B SPECJALNOŚĆ 1 MODUŁY MODUŁ MODUŁ LM1 LM1 LM1 KS1 KMS1 KMS1 KMS1 LM1 LM1 LM1 KS1 KMS1 KMS1 KMS1 Oznaczenia: Symbole graficzne: Charakter powiązania: DW dziekan wydziału główny element oferty zależność między elementami oferty KJK wydziałowa komisja ds. jakości kształcenia dydaktycznej dydaktycznej KP wydziałowa komisja programowa zależność między funkcjami KK koordynator kierunku funkcja obieg dokumentów w ramach WSZJK LPK lider programu kształcenia informacja zwrotna nadzór, doradztwo KS koordynator specjalności (1) dokument wraz 15 LM lider modułu w bloku A i B z numerem kolejności w obiegu *) Wniosek ws. doskonalenia PK (zgodnie z Uchwałą Senatu UEP WSZJK - Załącznik nr 1 tj. Załącznik nr 2 do uchwały nr 55 (2014/2015) z dnia 27 marca 2015 roku) obejmuje: zmianę nazwy kierunku, zmianę KEK, zmianę nazwy specjalności bez zmiany treści programowych, dodanie nowej specjalności, likwidacja specjalności. **) Wniosek ws. doskonalenia PK (zgodnie z Uchwałą Senatu UEP WSZJK - Załącznik nr 1 tj. Załącznik nr 2 do uchwały nr 55 (2014/2015) z dnia 27 marca 2015 roku) obejmuje: zmiana przedmiotów podstawowych, zmiana przedmiotów kierunkowych, zmiana przedmiotów specjalnościowych.

16 IV. Rekomendowany zakres zadań i obowiązków podmiotów odpowiedzialnych na UEP za jakość kształcenia 4.1. Zadania pełnomocnika rektora ds. jakości kształcenia (PRJK) 1. Dokonywanie analiz i inicjowanie działań w obszarze jakości kształcenia: organizowanie szkoleń w zakresie metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych dla młodej kadry, a także szkoleń i konferencji w zakresie tendencji zmian i doskonalenia metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych (zad. 3.4 i zad. 7.6 WSZJK), coroczny przegląd form upowszechniania informacji o procesie kształcenia (zad WSZJK). 2. Współdziałanie z prorektorem ds. edukacji i studentów oraz dziekanami wydziałów w zakresie jakości kształcenia. 3. Monitorowanie przestrzegania zasad i procedur związanych z realizacją zadań dydaktycznych na Uczelni. 4. Monitorowanie warunków infrastrukturalnych w salach dydaktycznych Uczelni (dbałość o zapewnianie infrastruktury dydaktycznej, przeglądanie i modernizowanie infrastruktury dydaktycznej) (zad 4.1. i 7.4 WSZJK). 5. Wnioskowanie do władz Uczelni o podejmowanie działań w dziedzinie jakości kształcenia Zadania komisji rektorskiej ds. jakości edukacji (RKJE) 1. Opracowywanie propozycji kształtowania uczelnianego systemu jakości edukacji, w tym: monitorowanie przepisów prawa w zakresie KRK dla Szkolnictwa Wyższego, (zad. 1.7 WSZJK), monitorowanie minimów kadrowych, procedur administracyjnych i dokumentacji programów kształcenia. 2. Diagnozowanie kierunków i poziomu kształcenia na Uczelni, w tym: opiniowanie wniosków o utworzenie nowego kierunku lub modyfikację kierunku (w tym zmianę nazwy kierunku, zmianę kierunkowych efektów kształcenia (KEK), zmianę nazwy specjalności, dodanie nowej specjalności, likwidację specjalności) na studiach pierwszego i drugiego stopnia; opiniowanie wniosków o likwidację kierunku na studiach pierwszego 16

17 i drugiego stopnia. 3. Inicjowanie i wspieranie działań mających na celu zapewnienie wysokiej jakości procesu kształcenia na studiach pierwszego i drugiego stopnia, w tym: organizowanie corocznej konferencji dydaktycznej podsumowującej wyniki badań ankietowych studentów dotyczących zajęć dydaktycznych, oceny studiów oraz badań ankietowych absolwentów (zad. 8.6 WSZJK), uwzględnianie uzasadnionych uwag zgłoszonych w badaniu ankietowym przez studentów w zakresie doskonalenia procesu kształcenia (zad. 7.8 WSZJK), wspieranie pracowników w organizacji przedsięwzięć mających na celu wymianę doświadczeń o charakterze dydaktycznym (zad. 7.7 WSZJK), zapewnienie kadrze prowadzącej zajęcia i studentom odpowiedniego wsparcia informatycznego (4.3 WSZJK) Zadania senackiej komisji ds. kształcenia (SKK) 1. Opiniowanie na potrzeby Senatu uchwał związanych z dydaktyką i zapewnianiem jakości kształcenia, w tym wniosków o utworzenie nowego kierunku/modyfikację kierunku na studiach pierwszego i drugiego stopnia. (zad. 1.6 WSZJK), 2. Monitorowanie przepisów prawa w zakresie KRK dla Szkolnictwa Wyższego, minimów kadrowych, procedur administracyjnych i dokumentacji programów kształcenia (zad. 1.7 WSZJK). 3. Wspieranie organizacji corocznej konferencji dydaktycznej podsumowującej wyniki badań ankietowych dotyczących zajęć dydaktycznych, oceny studiów oraz badań ankietowych absolwentów (zad. 8.6 WSZJK) Zadania wydziałowej komisji programowej (KP) 1. Projektowanie i modyfikacja programów kształcenia umożliwiających osiągnięcie kwalifikacji pierwszego i drugiego stopnia (zad WSZJK). 2. Weryfikowanie pod względem formalnym i merytorycznym wniosków o utworzenie nowego kierunku lub modyfikację kierunku (w tym zmianę nazwy kierunku, zmianę KEK, zmianę nazwy specjalności, dodanie nowej specjalności, likwidację specjalności) na studiach pierwszego i drugiego stopnia (zad WSZJK), przekazywanie wniosku do zaopiniowania do komisji rektorskiej ds. jakości edukacji i przedstawianie wniosku radzie wydziału. 17

18 3. Weryfikowanie pod względem formalnym i merytorycznym wniosków o likwidację kierunku na studiach pierwszego i drugiego stopnia, przekazywanie wniosku do zaopiniowania do komisji rektorskiej ds. jakości edukacji i przedstawianie wniosku radzie wydziału. 4. Weryfikowanie pod względem formalnym i merytorycznym wniosków o modyfikację kierunku polegającą na zmianie przedmiotów (podstawowych, kierunkowych lub specjalnościowych) na studiach pierwszego i drugiego stopnia, przekazywanie wniosku do zaopiniowania do wydziałowej komisji ds. jakości kształcenia i przedstawianie wniosku radzie wydziału. 5. Opiniowanie obsady zajęć dydaktycznych, programów studiów, nowych modułów (zad WSZJK). 6. Opiniowanie wniosków dotyczących uruchomienia studiów podyplomowych na wydziale, propozycji obsady zajęć na tych studiach, ich kierownika, programu i zmian w tym zakresie. 7. Monitorowanie przepisów prawa w zakresie KRK dla Szkolnictwa Wyższego, minimów kadrowych, procedur administracyjnych i dokumentacji programów kształcenia (zad. 1.7 WSZJK). 8. Współpraca z wydziałową komisją ds. jakości kształcenia w zakresie planowania i doskonalenia programów kształcenia. 9. Organizowanie cyklicznych spotkań z przedstawicielami pracodawców w celu oceny funkcjonujących i projektowanych na wydziale programów kształcenia. 10. Opracowywanie i modyfikowanie procedury przeprowadzania egzaminów dyplomowych oraz pytań na egzaminy dyplomowe. Za realizację wskazanych zadań wydziałowa komisja programowa odpowiada przed radą wydziału Zadania wydziałowej komisji ds. jakości kształcenia (KJK) 1. Monitorowanie przepisów prawa w zakresie KRK dla Szkolnictwa Wyższego, minimów kadrowych, procedur administracyjnych i dokumentacji programów kształcenia (zad WSZJK). 2. Bieżące monitorowanie procesu kształcenia w zakresie realizacji planów studiów (zad WSZJK). 3. Opiniowanie wniosków o modyfikację kierunku polegającą na zmianie przedmiotów (podstawowych, kierunkowych lub specjalnościowych) na studiach pierwszego i drugiego stopnia. 18

19 4. Analiza wyników hospitacji zajęć i przedstawianie wniosków radzie wydziału. 5. Analiza wyników sesji i przedstawianie wniosków radzie wydziału. 6. Gromadzenie i prezentowanie Radzie Wydziału wyników badań ankietowych dotyczących oceny zajęć dydaktycznych (zad. 8.2 WSZJK). 7. Gromadzenie i prezentowanie radzie wydziału wyników badań absolwentów dotyczących oceny procesu kształcenia i warunków studiowania oraz przebiegu ich kariery zawodowej. 8. Analiza sposobów weryfikowania oraz stopnia osiągania efektów kształcenia na kierunkach prowadzonych na wydziale (zad WSZJK). 9. Dokonywanie corocznego przeglądu programów kształcenia na studiach pierwszego i drugiego stopnia mającego na celu weryfikację (zad. 7.1 WSZJK): zgodności istniejących programów kształcenia z KRK, wymaganych minimów kadrowych dla kierunków studiów, obsady zajęć, zgodności programów kształcenia z wymogami rynku pracy. 10. Inicjowanie i organizowanie szkoleń i innych spotkań w zakresie metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych i pożądanych kierunków zmian w tym zakresie (zad WSZJK i zad. 7.6 WSZJK). 11. Wspieranie pracowników w organizacji przedsięwzięć mających na celu wymianę doświadczeń o charakterze dydaktycznym (zad. 7.7 WSZJK). 12. Podejmowanie działań doskonalących na podstawie wyników badań ankietowych i uwag zgłaszanych przez studentów (zad. 7.8 WSZJK). 13. Współpraca z koordynatorami kierunków, liderami programów kształcenia, koordynatorami specjalności oraz liderami modułów w zakresie doskonalenia jakości kształcenia. 14. Współpraca z wydziałową komisją programową w zakresie planowania i doskonalenia programów kształcenia. Za realizację wskazanych zadań wydziałowa komisja ds. jakości kształcenia odpowiada przed radą wydziału Zadania koordynatora kierunku (KK) 1. Koordynatora kierunku powołuje rada wydziału. 2. Do zadań koordynatora kierunku należy m.in.: a) zapewnienie dokumentacji programu kształcenia na kierunku, zgodnej z obowiązującym na UEP wzorem; 19

20 b) analiza po zakończeniu pełnego cyklu kształcenia stopnia realizacji celów kształcenia i osiągnięcia przez studentów założonych efektów kształcenia, w tym: analiza stosowanych sposobów weryfikowania efektów kształcenia oraz adekwatności tych sposobów do zakładanych efektów kształcenia, analiza poprawności przypisania punktów ECTS do modułów kształcenia, analiza raportów z realizacji modułów bloku A i B, analiza raportów z realizacji modułów specjalnościowych (specjalności) analiza wyników nauczania (ocen uzyskiwanych przez studentów danego kierunku), analiza wyników egzaminów dyplomowych studentów danego kierunku studiów; c) analiza, po zakończeniu każdego semestru, ocen zajęć dydaktycznych dokonywanych przez studentów danego kierunku; d) analiza użyteczności efektów kształcenia dla programu kształcenia, w tym: ocena wykorzystania wyników monitorowania karier absolwentów w definiowaniu efektów kształcenia, analiza zgodności zakładanych efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy; e) analiza i ocena nowo proponowanych modułów specjalnościowych pod kątem ich zgodności z programem kształcenia na kierunku; f) udostępnianie informacji o programach kształcenia na potrzeby informacyjno-promocyjne Uczelni lub wydziału; g) sporządzanie, po zakończeniu pełnego cyklu kształcenia, raportów z realizacji programów kształcenia na kierunku według przyjętego na wydziale wzoru i przedkładanie ich wydziałowej komisji ds. jakości kształcenia; 3. Koordynator kierunku w razie stwierdzonej potrzeby wnioskuje do dziekana o modyfikację programów kształcenia na kierunku. 4. Koordynator kierunku w celu zapewnienia jakości kształcenia współpracuje z liderami modułów bloku A i B, koordynatorami specjalności oraz wydziałową komisją ds. jakości kształcenia i komisją programową. 5. Dziekan wydziału może na wniosek koordynatora kierunku powołać liderów programów kształcenia na kierunku (dla różnych profilów i poziomów kształcenia), z którymi koordynator kierunku będzie dzielił swoje obowiązki. 6. Za realizację wskazanych zadań koordynator kierunku odpowiada przed radą 20

21 wydziału Zadania koordynatora specjalności (KS) 1. Koordynatora specjalności powołuje rada wydziału. 2. Do zadań koordynatora specjalności należy: a) zapewnienie dokumentacji programu kształcenia dla specjalności, zgodnie z obowiązującym na UEP wzorem; b) analiza stopnia realizacji przez studentów danej specjalności założonych celów i efektów kształcenia, w tym: - analiza stosowanych sposobów weryfikowania efektów kształcenia oraz adekwatności tych sposobów do zakładanych efektów kształcenia, - ocena jakości prac dyplomowych i zgodności tematyki prac dyplomowych z zakładanymi efektami kształcenia, - analiza wyników nauczania (ocen uzyskiwanych przez studentów danej specjalności), - analiza wyników egzaminów dyplomowych studentów danej specjalności; c) monitorowanie karier zawodowych absolwentów specjalności, d) sporządzanie, po zakończeniu pełnego cyklu kształcenia, raportów z realizacji modułów specjalnościowych (moduły z bloku C) według przyjętego na wydziale wzoru formularza i przedkładanie ich koordynatorowi kierunku. 3. Koordynator specjalności w celu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia współpracuje z prowadzącymi zajęcia na danej specjalności moduły z bloku C, z koordynatorem kierunku, wydziałową komisją programową oraz wydziałową komisją ds. jakości kształcenia. 4. Za realizację wskazanych zadań koordynator specjalności odpowiada przed koordynatorem kierunku i dziekanem wydziału Zadania lidera modułu (LM) 1. Lidera modułu (blok A i B) powołuje dziekan na wniosek kierownika katedry lub jednostki właściwej dla modułu (w przypadku bloku A i B sugerowane jest, aby lider modułu był autorem sylabusa, w przypadku bloku C autor sylabusa jest liderem modułu). 2. Do zadań lidera modułu należy: 21

22 a) dbałość o zapewnianie dla modułu aktualnego sylabusa, zgodnego z obowiązującym na UEP wzorem; b) analizowanie wyników badań opinii studentów w odniesieniu do modułu i uwzględnianie wniosków we wprowadzanych udoskonaleniach; c) dbałość o rozwój modułu oraz zapewnienie właściwej koordynacji w ramach modułu, w szczególności: - współpraca z koordynatorem kierunku (lub koordynatorami kierunków), - współpraca z prowadzącymi moduł, - zapewnienie realizacji modułu przez wszystkich prowadzących zgodnej z treścią obowiązującego sylabusa, - doskonalenie jakości kształcenia w ramach modułu; d) zapewnienie studentom odpowiednich informacji o module, w tym zwłaszcza o kryteriach i metodach weryfikacji efektów kształcenia oraz terminowe udostępnianie studentom odpowiednich materiałów w systemie Moodle; e) sporządzanie, po zakończeniu pełnego cyklu kształcenia, raportów z realizacji modułu według przyjętego na wydziale wzoru i przekazywanie ich koordynatorowi kierunku (lub koordynatorom kierunków). 3. Lider modułu w celu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia współpracuje z koordynatorem kierunku (lub koordynatorami kierunku), wydziałową komisją programową i wydziałową komisją ds. jakości kształcenia. 22

23 ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1 Wykaz zewnętrznych aktów prawnych regulujących WSZJK na wyższych uczelniach (wraz z wyciągiem najistotniejszych uregulowań) Prawo o Szkolnictwie Wyższym (z uproszczeniami) Art. 9. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia działanie instytucji i kryteria oceny wewnętrznych systemów zapewniania jakości kształcenia na uczelniach wyższych Art11a.1. Polska Komisja Akredytacyjna (PKA) ocenia jakość kształcenia na danym kierunku studiów, uwzględniając jego efekty, a także spełnianie określonych w przepisach warunków. Art. 48 do 53a: Zasady funkcjonowania PKA Art Konferencje rektorów działają na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego, nauki i kultury, a w szczególności: c) wspierają i monitorują działania na rzecz systematycznego podnoszenia jakości kształcenia oraz promowania jednostek oferujących kształcenie wysokiej jakości, co mogą realizować poprzez środowiskowe komisje akredytacyjne. Art Rektor sprawuje nadzór nad wdrożeniem i doskonaleniem uczelnianego systemu zapewnienia jakości kształcenia. Rozporządzenie MNiSW w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (z uproszczeniami) Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie, jeżeli: 1) senat uczelni w drodze uchwały: 1) określił nazwę kierunku studiów adekwatną do zakładanych efektów kształcenia, poziom kształcenia oraz formę studiów, 2) określił profil kształcenia, 3) przyporządkował kierunek studiów do obszaru lub obszarów kształcenia 2) jednostka ta: a) posiada program kształcenia dla tego kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia uwzględniający: opis zakładanych efektów kształcenia, 23

24 odrębny dla studiów prowadzonych w formie stacjonarnej i niestacjonarnej program studiów, w tym plan studiów, b) wskazała związek kierunku studiów z misją uczelni i strategią jej rozwoju, c) zapewnia studentom odbywanie praktyk zawodowych dla kierunku studiów o profilu praktycznym, d) spełnia wymagania dotyczące minimalnej liczby i kwalifikacji nauczycieli akademickich zaliczanych do minimum kadrowego kierunku studiów, e) spełnia wymagania dotyczące proporcji liczby nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego do liczby studentów na tym kierunku studiów, f) dysponuje infrastrukturą zapewniającą prawidłową realizację celów kształcenia, w tym zapewnia odpowiednie warunki do prowadzenia zajęć w salach dydaktycznych, laboratoriach i pracowniach, g) zapewnia możliwość korzystania z zasobów bibliotecznych, h) wdrożyła wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia uwzględniający działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia na prowadzonym kierunku studiów, i) dokonuje bieżącej analizy zgodności zakładanych efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia, odnoszący się do całego procesu kształcenia, uwzględnia w szczególności: 1) sposób weryfikowania efektów kształcenia w trakcie całego procesu kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów; 2) sposób wykorzystania wniosków z ocen nauczycieli akademickich dokonywanych przez studentów w trybie art. 132 ust. 3 ustawy; 3) ocenę realizacji zakładanych efektów kształcenia; 4) wnioski z analizy wyników monitoringu karier zawodowych absolwentów uczelni, o których mowa w art. 13b ust. 10 ustawy, a w przypadku gdy uczelnia prowadzi własny monitoring karier zawodowych absolwentów również wnioski z analizy wyników tego monitoringu; 5) działania uczelni w zakresie zapobiegania plagiatom i ich wykrywania. 2. Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni, po zasięgnięciu opinii nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia na określonym kierunku studiów, 24

25 poziomie i profilu kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem opinii nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego, przedkłada radzie tej jednostki na koniec roku akademickiego ocenę realizacji zakładanych efektów kształcenia. Wnioski z tej oceny uwzględnia się przy doskonaleniu programu kształcenia. Rozporządzenie MNiSW w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej OCENA PROGRAMOWA Ocena programowa obejmuje ocenę jakości kształcenia na określonym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia Podstawowymi kryteriami oceny programowej są : 1) spełnianie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia określonych w przepisach, w tym: a) spójność opisu zakładanych efektów kształcenia, b) przyporządkowanie kierunku studiów do obszaru lub obszarów kształcenia, c) realizacja programu studiów, w tym: przypisanie punktów ECTS do poszczególnych modułów zajęć, dobór treści kształcenia, w tym treści uwzgledniających najnowsze osiągniecia naukowe lub artystyczne, dobór metod kształcenia z uwzględnieniem metod pracy ze studentami, wkładu pracy własnej studenta i sposobu jej weryfikacji, dobór sposobów kształcenia i organizacja procesu kształcenia, w tym dobór zajęć obowiązkowych i fakultatywnych, z uwzględnieniem proporcji między rodzajami zajęć, w szczególności wykładami, konwersatoriami, ćwiczeniami i zajęciami warsztatowymi, oraz liczebność grup studenckich na poszczególnych zajęciach, sposoby weryfikacji efektów kształcenia osiągniętych przez studenta w całym procesie kształcenia z uwzględnieniem przygotowania pracy dyplomowej oraz przeprowadzenia egzaminu dyplomowego, d) spełnianie wymagań dotyczących minimum kadrowego i kwalifikacji nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia na kierunku studiów, w tym: adekwatność doboru kadry do programu kształcenia na kierunku studiów, 25

26 dostępność kadry dla studentów, prawidłowość proporcji między liczbą nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego a liczbą studentów danego kierunku studiów, e) dostosowanie infrastruktury do potrzeb i celów kształcenia; 2) sposób wdrożenia kierunku studiów, w tym: a) związek kierunku studiów z misją i strategią rozwoju uczelni oraz strategią rozwoju jednostki, b) polityka rekrutacyjna na kierunku studiów, c) plany rozwoju kierunku studiów; 3) funkcjonowanie potwierdzania efektów uczenia się ; 4) działanie i skuteczność wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia w zakresie oceny realizacji zakładanych efektów kształcenia na kierunku studiów i dokonywania zmian w programie kształcenia mających na celu jego doskonalenie; 5) spełnianie warunków prowadzenia kształcenia na odległość; 6) sposób organizacji i realizacji procesu kształcenia oraz udział studentów w jego kształtowaniu i ocenie z uwzględnieniem wsparcia studentów w zakresie opieki naukowej i dydaktycznej; 7) współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym w procesie kształcenia; 8) dostosowanie efektów kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym: a) wykorzystanie wniosków z analizy wyników monitoringu karier zawodowych absolwentów, b) wykorzystanie opinii pracodawców przy tworzeniu programów kształcenia, c) wykorzystanie wyników weryfikacji zakładanych efektów kształcenia i efektów kształcenia osiągniętych przez studenta w ramach praktyk; 9) w przypadku kierunku studiów o profilu praktycznym: a) program i wymiar praktyk zawodowych oraz dobór miejsc ich odbywania, b) warunki realizacji zajęć związanych z praktycznym przygotowaniem zawodowym; 10) z uwzględnieniem efektów kształcenia zakładanych w programie kształcenia oraz osiągniętych przez studenta efektów kształcenia w zakresie umiejętności praktycznych i kompetencji społecznych; 11) w przypadku kierunku studiów o profilu ogólnoakademickim uwzględnienie w procesie kształcenia badań naukowych prowadzonych w dziedzinie nauki lub 26

27 sztuki związanej z kierunkiem studiów oraz zapewnienie studentom tego kierunku: a) co najmniej przygotowania do prowadzenia badań w przypadku studiów pierwszego stopnia, b) udziału w badaniach w przypadku studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich; 12) w celu osiągniecia efektów kształcenia zakładanych w programie kształcenia, w szczególności w zakresie pogłębionej wiedzy i umiejętności prowadzenia badań naukowych Jeżeli jednostka prowadzi na danym kierunku studia o profilu ogólnoakademickim i studia o profilu praktycznym, Komisja dokonuje odrębnej oceny programowej każdego z profili kształcenia. 2. Dokonując oceny programowej na kierunku, poziomie i profilu kształcenia realizowanym w ramach indywidualnych studiów międzyobszarowych, Komisja uwzględnia specyfikę organizacji tego kształcenia. OCENA INSTYTUCJONALNA Ocena instytucjonalna obejmuje ocenę działalności podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni Podstawowymi kryteriami oceny instytucjonalnej są : 1) funkcjonowanie i doskonalenie systemów zapewnienia jakości kształcenia w jednostce z uwzględnieniem ich konstrukcji i oddziaływania na jakość kształcenia w jednostce; 2) zgodność działania jednostki z misją i strategią rozwoju uczelni, w szczególności w zakresie zapewnienia wysokiej jakości kształcenia i prowadzonych badań naukowych, z uwzględnieniem wyników kompleksowej oceny jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostki; 3) spójność rozwoju bazy dydaktycznej i naukowej ze strategią rozwoju jednostki; 4) współdziałanie z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w tym współpraca z instytucjami akademickimi i naukowymi w realizacji strategii rozwoju jednostki; 5) efektywność polityki kadrowej realizowanej przez jednostkę, w tym rozwój kadry dydaktycznej i naukowej; 27