Na przełomie wieków XVII XVIII społeczeństwo Wielkiego Księstwa
|
|
- Feliks Henryk Czarnecki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Hetmani litewscy w polityce rosyjskiej podczas wojny północnej Na przełomie wieków XVII XVIII społeczeństwo Wielkiego Księstwa Litewskiego przeżywało okres wewnętrznego kryzysu i konfliktów. Ród Sapiehów uzyskał od króla Jana III Sobieskiego najważniejsze urzędy na Litwie (kontrolę nad wojskiem i skarbem), uniemożliwiając innym rodom magnackim dostęp do wspomnianych godności w państwie. Wielokrotnie inne możne rody próbowały pozbawić Sapiehów dominującej pozycji 1, na drodze sądowej, a nawet poprzez zbrojne wystąpienia. Dopiero w roku 1700, przy cichym wsparciu króla Augusta II udało się konfederatom w bitwie pod Olkienikami (koło wsi Leipuny, lit. Leipūnai) zwyciężyć siły Sapiehów. Dzięki temu dominującą pozycję na Litwie uzyskały inne rody litewskie, jak: Wiśniowieccy, Ogińscy, Pociejowie, Kriszpin Kirszensztejnowie, Kociełłowie. Jednak Sapiehowie, którym konfederacja olkienicka 2 odebrała wpływy, nie chcieli uznać takiego stanu rzeczy i zaczęli szukać pomocy u króla Augusta II. Szybko jednak zrozumieli, że król nie tylko nie zamierza im pomóc, ale nawet nie widzi miejsca dla ich rodu w swoich dalekosiężnych planach dotyczących przyszłości Litwy. Wtedy Sapiehowie zwrócili się o pomoc do rywala Augusta II, króla Szwecji Karola XII. Ten szybko skorzystał z okazji i pod pretekstem obrony praw hetmana Kazimierza Jana Sapiehy wkroczył na ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W ten sposób wewnętrzny spór litewski 3 stał się częścią większego konfliktu w Europie Północno-Wschodnej. Skonfliktowana magnateria litewska była obiektem zainteresowania różnych grup wpływu i państw, które przy tej okazji realizowały własne interesy. Jednym z instrumentów takiej polityki stał się urząd hetmana litewskiego. Urząd hetmana w Wielkim Księstwie Litewskim został ustanowiony w końcu XV w., kiedy to wielki książę litewski, piastujący tę funkcję najczęściej razem z godnością króla Polski, nie był w stanie wypełniać obowiązków zwierzchnika wojska i powierzał ją wyznaczanym hetmanom. Początkowo urząd hetmana został utworzony tymczasowo, jednak od połowy XVI wieku stał się godnością stałą i dość znaczącą. W tradycji rodu Radziwiłłów, często pełniącego tę godność, urząd hetmana litewskiego wraz z nominacją na wojewodę wileńskiego, był najwyższym urzędem w Wielkim Księstwie Litewskim, co w praktyce czyniło go niekoronowanym władcą Litwy. Ponadto urząd hetmana dawał wielkie możliwości wzbogacenia się. Za poniesione koszta związane z pełnieniem urzędu hetman odpowiadał przed sejmem. Należy tutaj dodać, iż hetmani często ponosili koszty utrzymania wojska z własnych pieniędzy, które następnie zwracano im z wielkim opóźnieniem z powodu opłakanego stanu finansów Rzeczpospolitej. W tej sytuacji hetmani mieli wielkie prawa, z Гетьман Іван Мазепа: постать, оточення, епоха 43
2 ІСТОРІЯ których najważniejszym stało się prawo lokacji jednostek na «leże zimowe». Takie jednostki nota bene stanowiły problem dla starostw, w których stacjonowały, obawiano się, bowiem, że źle opłacani bądź w ogóle nieopłacani żołnierze będą stosować przemoc wobec miejscowej ludności. Hetman miał także prawo do nominacji oficerów 4. Specyfiką urzędów hetmańskich zarówno litewskich, jak i koronnych, była godność inter majestatis et libertatis. W czasach, kiedy demokracja szlachecka dążyła do dominacji politycznej, hetmani stali się przewodnikami maganterii przy prawie do mobilizacji całej szlachty. Ta realna władza stała się tym bardziej znacząca, gdy konflikt między władcą a magnaterią nasilał się. Stan konfliktu był właściwie ciągły od czasów panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, trwał za króla Jana III Sobieskiego, ale największe apogeum osiągnął w czasie panowania Augusta II Mocnego Sasa. Hetmani stali się rzeczywistymi liderami szlachty, a królowie tylko osobami koronowanymi z iluzoryczną władzą wykonawczą. Hetmani byli dość niezależni i mogli prowadzić swoją politykę międzynarodową. Taka polityka miała duże znaczenie w czasie bezkrólewia, a także podczas kryzysu monarchii w Polsce po elekcji Stanisława Leszczyńskiego. Sytuacja polityczna Rosji, jako jednego ze sprzymierzeńców Rzeczypospolitej Obojga Narodów, stała się dość krytyczna po klęsce pod Narwą w roku Jednak po zmianie głównego kierunku natarcia szwedzkiego na południe (1702 rok), Rosja miała czas na reorganizację wojska, a potem nawet na stopniowe uderzenie na twierdze ingermlandzkie i fińskie, a następnie inflanckie. Warunkiem powodzenia było podsycanie bezwładu panującego na ziemiach Polski i Litwy. Wojsko litewskie, mające wielkie problemy finansowe, stało się instrumentem polityki rosyjskiej, dlatego car Piotr I nie szczędził ani obietnic, ani nawet pieniędzy na podtrzymanie stanu wojska litewskiego, nawet przy prawdopodobieństwie, że znaczna część przekazywanych sum wpadała w ręce elit szlacheckich, bo to uzależniało ich od rosyjskiego monarchy 5. Legalność stosunków politycznych między szlachtą litewską a Rosją zapewniał sojusz między carem Piotrem I a królem Augustem II Mocnym. Zależność szlachty od Rosji zaczęła wzrastać po zrzeczeniu się tronu polskiego przez króla Augusta II. Tylko Rosja mogła zapewnić stronnikom Augusta II realną pomoc. Jednym z czynników podtrzymania związków między Piotrem I a stronnikami litewskimi Augusta II stała się sprawa urzędu hetmańskiego. Kazimierz Jan Sapieha, hetman wielki litewski już pod koniec roku 1701 zaczął wiązać swoją przyszłość z Karolem XII, królem Szwecji, utraciwszy nadzieje na utrzymanie się na urzędzie hetmana przy pomocy króla polskiego Augusta II. Wszystkie możliwości były stracone po zerwaniu sojuszu między magnatami litewskimi, który pod naciskiem wojska saskiego został podpisany na początku 1702 roku. Po tym wydarzeniu hetmanem polnym litewskim w miejsce zmarłego B. Słuszki został młody lider opozycji antysapieżyńskiej, Michał Serwacy Wiśniowiecki. Urząd hetmana polnego nie odebrał mu godności pułkownika generalnego, która miała wielkie znaczenie finansowe. Taka zmiana sytuacji nie podobała się drugiemu liderowi wspomnianej opozycji, 44
3 Grzegorzowi Antoniemu Ogińskiemu, mającemu jego zdaniem większe zasługi dla obozu antysapieżyńskiego. Rywalizacja o władzę hetmańską między nimi stała się ważnym czynnikiem w polityce wewnętrznej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Osobą rozstrzygającą miał być władca, posiadający prawo nominacji hetmanów, ale zakulisowy wpływ na obsadę tego stanowiska miał także car Piotr I, który poprzez swoich wysłanników lub nawet osobiście wspierał raz jednego, a raz drugiego z kandydatów. Taka postawa cara rosyjskiego zapewniła mu pozycję arbitra, który w sprzyjających okolicznościach mógł doprowadzić do podporządkowania sobie całego Wielkiego Księstwa, przy czym hetman nadal mógłby pozostać najważniejszą osobą na Litwie, ale jako namiestnik Jego Impieratorskogo Wieliczestwa. Takie plany Piotra I wobec ziem litewskich pojawiły się po raz pierwszy jeszcze przed bitwą pod Połtawą, a następnie podczas konfliktu między królem polskim Augustem II a szlachtą, mającym miejsce w latach Należy tutaj wspomnieć obszerniej o kandydatach do godności hetmana, wspieranych przez Rosję. Było ich trzech: najpoważniejszy z kandydatów Michał Serwacy Wiśniowiecki, następnie Grzegorz Antoni Ogiński oraz Ludwik Konstanty Pociej. M. S. Wiśniowiecki niecierpliwy z racji młodego wieku, po abdykacji króla Augusta II nie czekając na wsparcie Rosji, zaczął szukać porozumienia z królem-elektem Stanisławem Leszczyńskim 6, co automatycznie wyeliminowało go z listy osób popieranych przez cara Piotra I. Natomiast siłą G. A. Ogińskiego było to, że będąc wierny królowi polskiemu Augustowi II, pozostał lojalny wobec Rosji. Brał udział w ważniejszych spotkaniach cara Piotra I z królem Augustem II, dyplomatycznych misjach Wielkiego Księstwa Litewskiego do jej wschodniego sąsiada, dostawał jurgielt moskiewski i gdyby nie jego przedwczesna śmierć, zostałby niechybnie hetmanem wielkim litewskim 7. L. K. Pociej na scenie politycznej pojawił się w tym samym czasie co i G. A. Ogiński, pochodził z tego samego rodu, ale zawsze był subordynowany M. S. Wiśniowieckiemu i G. A. Ogińskiemu, zajmując ważny urząd podskarbiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Nigdy nie zdradził Piotra I, zawsze dostawał pomoc rosyjską na działalność i kupowanie popleczników. Natomiast z królem Augustem II jego stosunki układały się różnie, często prowadził samodzielną politykę, wykorzystując nastroje antysaskie na Litwie. Jednak jego przewrotność polityczna, częste zmiany frontu politycznego, a także zarzucane mu liczne sprzeniewierzenia środków finansowych doprowadziły w 1716 roku do utraty poparcia jego osoby przez szlachtę litewską, i chociaż przy pomocy cara Piotra I i jego sukcesorów pozostał na urzędzie hetmańskim, to nigdy już nie odegrał ważnej roli w historii Litwy. L. K. Pociej był idealnym hetmanem z punktu widzenia Rosji i odegrał znaczącą rolę w sprowadzeniu zarówno Litwy, jak i samej Rzeczypospolitej z podmiotu politycznego, jedynie do obiektu niemającego większego znaczenia na mapie Europy tamtych czasów. Właśnie ten hetman był gotowy za swój urząd, dający mu kontrolę nad wojskiem i finansami w kraju zapłacić unią z Koroną Polską, tworząc Wielkie Księstwo Litewskie pod protektoratem Rosji 8. Takie rozwiązanie polityczne nie raz pojawiło się na scenie politycznej w okresie
4 ІСТОРІЯ Król Polski August II Mocny Sas kilkakrotnie proponował carowi Piotrowi I część Rzeczypospolitej za poparcie dla wprowadzenia absolutystycznej władzy. Takie plany były dla Rosji ważne i interesujące, jednak często nierealne z powodu nastrojów miejscowej szlachty i całego polskiego systemu politycznego. Takie układy nie mogłyby liczyć na aprobatę, doprowadziłyby do wojny, która mogłaby zostać natychmiast wykorzystana przez nieprzyjaciół Rosji (Szwecję i Turcję). Korzystniejsze dla caratu było wykorzystywanie praw i wolności szlacheckich wartości, o których w samej Rosji nie mogło być mowy. Hetmani były uważani za przywódców szlachty, a ich ogromne prawa na przełomie wieków XVII XVIII i w czasie wojny północnej nikogo nie dziwiły. Taka pośrednia kontrola nad szlachtą poprzez kontrolę nad hetmanami dawała więcej korzyści, niż bezpośrednia władza nad częścią czy całym terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego. Urząd hetmana stał się najlepszym instrumentem prowadzenia takiej polityki. Tym samym pozycja Wielkiego Księstwa w omawianym okresie zbliżyła się do sytuacji Lewobrzeżnej Ukrainy, gdzie właśnie urząd hetmana był wykorzystywany jako tradycyjne narzędzie wiążące ten kraj z caratem rosyjskim. Omówiona powyżej sytuacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach , uprawnia do postawienia następujących wniosków: 1. Ewolucja społeczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wojna domowa w Wielkim Księstwie Litewskim oraz wojna północna doprowadziły do głębokiego kryzysu państwowości i instytucji społecznych na Litwie. Kryzys ten umożliwił sąsiadom, Szwecji i Rosji, wykorzystanie polityczne urzędu hetmana wielkiego litewskiego jako «instytucji» realizującej obcą politykę. 2. Hetman jako mediator między monarchą a szlachtą był korzystnym elementem dla krajów sąsiednich: aby go mianować nie trzeba było organizować elekcji, co było zawsze związane z akceptacją innych mocarstw; miał realną władzę, którą można było kontrolować poprzez finansowanie jego wojska, jurgielt osobisty, szantaż polityczny, podsycanie rywalizacji między konkurentami do stanowiska, obronę w przypadku sprzeniewierzenia funduszy, mediację przy obsadzie urzędu. 3. Hetmani musieli być ludźmi znanymi, «dobrze urodzonymi«, ambitnymi, ale mającymi słabą pozycję we własnym kraju, potrzebującymi wsparcia i obrony ze strony Rosji, której się odwdzięczali popierając jej interesy. 4. Próba doprowadzenia sytuacji politycznej w Wielkim Księstwie Litewskim do tej, jaka panowała na Lewobrzeżnej Ukrainie nie była jednak najważniejszym celem polityki rosyjskiej, chociaż taki wariant był rozważany jako możliwe rozwiązanie przy pogłębianiu się kryzysu politycznego na Litwie. Na przeszkodzie takiemu rozwiązaniu stały formalny status kraju, będącego w unii z Rzeczpospolitą, instytucja monarchy i tradycyjny styl życia w kraju, mającym głębokie tradycje demokracji szlacheckiej. Taki kraj nie byłoby trudno zająć zbrojnie, ale praktycznie nie można by liczyć na jego wierność. 5. Studia porównawcze nad sytuacją polityczną Wielkiego Księstwa Litewskiego i Lewobrzeżnej Ukrainy mogłyby stać się pomocne dla oceny ówczesnej polityki zagranicznej Szwecji i Rosji, a także dla zrozumienia głębokich procesów wewnętrz- 46
5 nych zachodzących w społeczeństwach obu krajów, a przede wszystkim służyłyby nawiązaniu szerszej dyskusji naukowej między badaczami z Ukrainy i Litwy. 1 Więcej o genezie tego konfliktu zob. w: G. Sliesoriūnas, Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė vidaus karo išvakarėse: didikų grupuočių kova , Vilnius Konfedrację olkienicką zawiązała szlachta po bitwie pod Olkienikami. Postanowiono wówczas nadal walczyć z wpływami Sapiehów i wyznaczono M. S. Wiśniowieckiego na pułkownika generalnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. 3 O znaczeniu tego konfliktu dla ogólnej sytuacji politycznej zob. w: J. Staszewski, Wojny XVIII w. Między barokiem a oświeceniem, wojny i niepokoje czasów saskich, Olsztyn 2004, s A. Mączak, Klientela, Warszawa, Układy polityczne między Piotrem I i magnatami litewskimi zaczęły się podczas spotkania Piotra I i Augusta II w Birżach w 1701 r. i potem były regularnie potrzymane przez jego specjalnych wysłanników, bądź osobiste spotkania. Poparcia takim układom udzieliły kolejne zjazdy szlachty litewskiej. 6 O. Didžiojo, Šiaurės karo frontas Lietuvoje II, «Karys» 1963, nr 4, s. 176; A. Rachuba, Michał Serwacy Wiśniowiecki [w:] Hetmani litewscy. Poczet hetmanów Rzeczypospolitej, Warszawa, A. Sowa, T. Waliszewski, Ogiński Grzegorsz (Hrehory) Antoni [w:] Polski słownik biograficzny (toliau PSB), t. XXIII/3, z. 98, 1978; A. Rachuba, Hrehory Antoni Ogińsk [w:] Hetmani litewscy. Poczet hetmanów..., op.cit. 8 A. Rachuba, Ludwik Konstanty Pociej [w:] Hetmani litewscy. Poczet hetmanów..., op.cit.; A. Sowa, Pociej Ludwik Konstanty [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław,
11 listopada 1918 roku
11 listopada 1918 roku 92 lat temu Polska odzyskała niepodległość Europa w II połowie XVII wieku Dlaczego Polska zniknęła z mapy Europy? Władza szlachty demokracja szlachecka Wolna elekcja Wojny Rzeczpospolitej
Bardziej szczegółowoRozwój demokracji szlacheckiej. Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r.
Rozwój demokracji szlacheckiej Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r. 1. Pozycja prawna szlachty Najpierw byli wojowie, potem rycerstwo, na końcu szlachta Szlachta silna z powodu otrzymywanych
Bardziej szczegółowo10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1)
10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1) A. 1496 B. 1505 C. 1569 D. 1572 11. Korzystając z poniższego fragmentu drzewa genealogicznego Jagiellonów, oceń prawidłowość
Bardziej szczegółowoWojna domowa i król Piast
Wojna domowa i król Piast 1. Rzeczypospolita po potopie Szlachta traciła w czasach wojen i majątki i wpływy; wpływy na rzecz magnaterii Szlachta stawała się klientami magnatów Zmalała rola króla; ma on
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowoHISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoRozkład materiału do historii w klasie III A
Rozkład materiału do historii w klasie III A 1. Rządy Jana III Sobieskiego. S 1. Źródła kryzysu monarchii polskiej w II połowie XVII wieku - przypomnienie materiału z kl. II 2. Elekcja Jana III Sobieskiego
Bardziej szczegółowoMORZE BAŁTYCKIE W KONCEPCJACH I POLITYCE POLSKI I LITWY: SPOJRZENIE NA PODRĘCZNIKI LITEWSKIE
2015.05.11 1 BALTIJOS JŪRA LENKIJOS IR LIETUVOS KONCEPCIJOSE IR POLITIKOJE: ŽVILGSNIS Į LIETUVIŠKUS VADOVĖLIUS / MORZE BAŁTYCKIE W KONCEPCJACH I POLITYCE POLSKI I LITWY: SPOJRZENIE NA PODRĘCZNIKI LITEWSKIE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
Bardziej szczegółowoHISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA
2016-09-01 HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je
Bardziej szczegółowo1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy
Turniej historyczny 1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy 2. Uzbrojenie przedstawia wojowników jakiego kraju?
Bardziej szczegółowoDział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski
Spis treści Do Czytelnika Przedmowa Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z historii dla technikum klasa I
Plan wynikowy z historii dla technikum klasa I Dział programowy Kształtowanie się Europy średniowiecznej. Temat / Środki dydaktyczne Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Ilość godzin 1. Geneza
Bardziej szczegółowo1. Wojna rosyjsko - turecka
Warszawa 2011 1 1. Wojna rosyjsko - turecka W drugiej połowie XVIII w. Imperium Rosyjskie uwikłane było w serie konfliktów z Turcją, która caryca Katarzyna usiłowała odepchnąć od Krymu i Kaukazu. Wojny,
Bardziej szczegółowo3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia
Klasa I ZS Temat Lp. Zakres treści Lekcja organizacyjna 1 Program nauczania System oceniania Źródła wiedzy o przeszłości i teraźniejszości 2 Epoki historyczne Źródła historyczne Dziedzictwo antyku Kształtowanie
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Historia nowożytna Polski (stacjonarne, I stopień) Kod Punktacja ECTS* 3
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Historia nowożytna Polski (stacjonarne, I stopień) Early Modern History of Poland Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Prof. dr hab. Franciszek
Bardziej szczegółowoEtap Centralny III Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów Rok szkolny 2018/2019 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Nr zadania Model /klucz Punktacja Schemat punktowania 1.1. PF 0 2 2 pkt za dwie poprawne 1.2. Jeden z np.: Umowa - Rosja z Prusami i Turcją w 1720 r., Umowa - Rosja
Bardziej szczegółowo2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę.
1. Uzupełnij schemat wpisując w odpowiednie miejsca podane pojęcia: wojsko, izba poselska, urzędnicy, skarb, prawo, waluta, król, senat, polityka zagraniczna. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW 2. Wpisz w odpowiednie
Bardziej szczegółowoWYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ
WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ Poniżej zapisano ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej kształcenia ogólnego z historii na III etapie kształcenia,
Bardziej szczegółowoKonstytucja 3 maja 1791 roku
Konstytucja 3 maja 1791 roku 3 maja, jak co roku, będziemy świętować uchwalenie konstytucji. Choć od tego wydarzenia minęło 226 lat, Polacy wciąż o nim pamiętają. Dlaczego jest ono tak istotne? Jaki wpływ
Bardziej szczegółowoSprawdzian IV. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej
Sprawdzian IV Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej GRUPA A Zadanie 1. (0 3 pkt) Podkreśl te pojęcia i postacie, które odnoszą się do konfederacji targowickiej. patriotyzm, zdrada, Seweryn Rzewuski, Tadeusz
Bardziej szczegółowoDlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja
Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja Wstęp Od 1768 r. Rzeczpospolita Obojga Narodów znajdowała się w zależności politycznej od Imperium
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje
Bardziej szczegółowoWiek XVII w Polsce. Wojny ze Szwecją.
XVII wiek Wiek XVII w Polsce Wojny ze Szwecją. Przyczyny: - Władcy Szwecji chcieli zdobyć ziemie mogące być zapleczem rolniczym kraju - Walka o dominację na Morzu Bałtyckim - Dążenie Zygmunta III Wazy
Bardziej szczegółowoTest z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego
Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego 1. Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem: A. dualistycznym i jednorodnym narodowo; B. zróżnicowanym kulturowo
Bardziej szczegółowoPierwsze konstytucje
KONSTYTUCJA Konstytucja to akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne
Bardziej szczegółowoJerzy Lubomirski. hetman polny koronny. marszałek nadworny koronny. wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego. marszałek wielki koronny
Jerzy Lubomirski wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego wielokrotny starosta hetman polny koronny marszałek nadworny koronny marszałek wielki koronny Urodził się on 20 stycznia 1616 w Wiśniczu, kształcił
Bardziej szczegółowoWOLNOŚCI! DĄŻENIA NASZYCH PRZODKÓW BYŁY UKIERUNKOWANE NA ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI, POPRZEZ:
1 P O L S K A 1 9 1 8 2 0 1 8 /Cz.1 lata 1772-1918/ Zostawcie to Polakom. Dla nich nie ma nic niemożliwego. laissez faire aux Polonais! Napoleon Bonaparte. Samosierra w 1808 r. 100 lat minęło, kiedy NASZE
Bardziej szczegółowo225. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja
225. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791-2016 Polska w przededniu katastrofy Rozbiór (kraju) oznacza zabranie części kraju przez inny często wbrew woli jego mieszkańców a nawet bez wypowiedzenia
Bardziej szczegółowo48. Proszę omówić sytuację w Rzeczypospolitej po drugim rozbiorze. 49. Proszę opisać przebieg insurekcji kościuszkowskiej i jej skutki. 50.
TEMATY ZAGADNIEŃ EGZAMINACYJNYCH Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA SŁUCHACZY Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych Semestr III klasa IIB i II B 2016/17 1. Proszę wymienić cechy charakterystyczne
Bardziej szczegółowoTest z historii. Małe olimpiady przedmiotowe. Imię i nazwisko
Małe olimpiady przedmiotowe Test z historii ORGANIZATORZY: Wydział Edukacji Urzędu Miasta Imię i nazwisko Szkoła Centrum Edukacji Nauczycieli Szkoła Podstawowa nr 17 Szkoła Podstawowa nr 18 Drogi Uczniu,
Bardziej szczegółowoNumer zadania Suma punktów
Sprawdzian 2. Nowożytność Grupa B Imię i nazwisko Klasa Ocena Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma punktów Liczba punktów Zadanie 1. (0 3) Określ, które z podanych zdań na temat demokracji szlacheckiej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R... 1
Spis treści Wstęp... XI DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R.... 1 Rozdział I. Monarchia patrymonialna... 3 Część I. Powstanie państwa polskiego... 3 Część II. Ustrój polityczny... 5 Część III. Sądownictwo...
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA SZLACHECKA
... imię i nazwisko ucznia czas trwania konkursu: 45 minut maks. liczba punktów: 65.... nazwa i adres szkoły RZECZPOSPOLITA SZLACHECKA 1505-1795 KONKURS Z HISTORII ROK SZKOLNY 2017/2018 Życzymy powodzenia!
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASAY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZAAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7 KWIECIEŃ 2018 Zadanie
Bardziej szczegółowoRAMOWY ROZKŁAD MATERIAŁU
RAMOWY ROZKŁAD MATERIAŁU Przedstawiamy propozycję ramowego rozkładu materiału na 4 lata nauki historii w liceum. Rozkład jest uproszczony i ma charakter orientacyjny. Właściwy rozkład materiału z celami
Bardziej szczegółowo48. Proszę omówić sytuację w Rzeczypospolitej po drugim rozbiorze. 49. Proszę opisać przebieg insurekcji kościuszkowskiej i jej skutki. 50.
TEMATY ZAGADNIEŃ EGZAMINACYJNYCH Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA SŁUCHACZY Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych Semestr III klasa IIB 2015/16 1. Proszę wymienić cechy charakterystyczne
Bardziej szczegółowoI rozbiór Polski
Karta pracy 10. Temat: W Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Cz.1. Oś czasu: 1548 1572 panowanie Zygmunta II Augusta 1573 - pierwsza wolna elekcja 1793 II rozbiór Polski 1569 unia lubelska Zadanie 1. Przeczytaj
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7 KWIECIEŃ 2016 Zadanie
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125,
Bardziej szczegółowoRoman Wróbel Rzeczpospolita Obojga Narodów
Roman Wróbel Rzeczpospolita Obojga Narodów Pierwsza wolna elekcja odbyła się wiosną 1573 roku. O tron polski postanowili walczyć: władca Moskwy Iwan IV Groźny, książę Ernest Habsburg i brat króla Francji
Bardziej szczegółowoPierwsze wolne elekcje. Król Henricus wyrządził Polakom psikus
Pierwsze wolne elekcje Król Henricus wyrządził Polakom psikus 1. Pierwsze bezkrólewie Lipiec 1572 r. umiera Zygmunt August; ale on nie zostawił potomka Bez króla nie działają np. sądy By nie dopuścić do
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.)
Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.) Kod: ECTS: 08.3-xxxx-140 Punkty ECTS: 1 Rodzaj studiów: studia stacjonarne I stopnia, rok III spec. archiwistyka Liczba godzin: 22
Bardziej szczegółowoHistoria Rzeczypospolitej z dziejami innych państw europejskich w XVIII wieku. Autor: Artur Brzeziński
Historia Rzeczypospolitej z dziejami innych państw europejskich w XVIII wieku Autor: Artur Brzeziński Skrócony opis lekcji W trakcie zajęć uczniowie poznają postać Stanisława Leszczyńskiego - jednego z
Bardziej szczegółowoRozdział II. Interpretacje historii Mazowsza... 22 Specyfika historyczna Mazowsza... 22 Kwestia zacofania Mazowsza w literaturze historycznej...
Spis treści Wstęp..................................................... 11 Rozdział I. Wprowadzenie................................... 15 Uwagi metodologiczne..................................... 15 O stanie
Bardziej szczegółowoKlasa II WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE ODRODZENIE I HUMANIZM W EUROPIE WIEK XVI Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący
Klasa II WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE ODRODZENIE I HUMANIZM W EUROPIE WIEK XVI Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący Wskazuje najważniejsze przyczyny wielkich odkryć geograficznych.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM POZIOM WYMAGAŃ KONIECZNY ocena dopuszczająca zna pojęcia: kolonia, odkrycia geograficzne, renesans, odrodzenie, humanizm, reformacja, kontrreformacja,
Bardziej szczegółowoEgzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego
Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ 2015 Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego Część humanistyczna z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie Klasa 2 Arkusz egzaminu próbnego składał się z 25 zadań
Bardziej szczegółowoSkarby Stanisława Augusta
Monety kolekcjonerskie Skarby Stanisława Augusta Aleksander Jagiellończyk (1501 1506) Skarby Stanisława Augusta Wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł Skarby
Bardziej szczegółowoZiemie polskie w latach
Ziemie polskie w latach1815-1830 1. Sprawa polska na kongresie wiedeńskim 1. Z części ziem Ks. Warszawskiego utworzono Królestwo Polskie związane unią personalną z Rosją 2. Z Krakowa i okolicznych ziem
Bardziej szczegółowoKOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?
KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ? ROZBIORY POLSKI PRZYCZYNĄ UTRATY NIEPODLEGŁOŚCI NASTĄPIŁY W II POŁOWIE XVIII W. NA DRODZE CESJI TERYTORIUM I RZECZYPOSPOLITEJ DOKONANEJ PRZEZ
Bardziej szczegółowoDział II: WIEK XVII ŁĄCZNIK CZY ODDZIELNA EPOKA? WYMAGANIA K P R D
Tematy 1. Absolutyzm we Francji. 2. Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII w. 3. Rzeczypospolita a Kozacy. 4.Konflikty Rzeczypospolitej z sąsiadami w drugiej połowie XVII w. 5.Przemiany
Bardziej szczegółowoZadania konkursowe Tygodnia Patriotycznego
Zadania konkursowe Tygodnia Patriotycznego środa 9.11.2016 1. Uzupełnij tabelę wpisując Piastów z poniższej rozsypanki do odpowiedniej rubryki oznaczającej miejsce ich pochówku. (0-8 p.) Kazimierz Wielki,
Bardziej szczegółowoKONKURS Z HISTORII GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY MODEL ODPOWIEDZI. Zadanie Model odpowiedzi Schemat punktowania
KONKURS Z HISTORII GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY MODEL ODPOWIEDZI Zadanie Model odpowiedzi Schemat punktowania Zadanie/części zadania Punkty za poszczególne Punkty części zadania za całe zadanie 1. 1. Salaminą
Bardziej szczegółowoKalendarz roku szkolnego 2013/2014
Kalendarz roku szkolnego 2013/2014 Termin Wydarzenie 2 września2013 r. Rozpoczęcie roku szkolnego 2i 3 stycznia 2013 r. Dzień wolny po odpracowaniu w dniu 14 i 28 września 2013r. Grudzień 2013 Próbne egzaminy
Bardziej szczegółowoSkarby Stanisława Augusta
Monety kolekcjonerskie Skarby Stanisława Augusta Władysław III Warneńczyk (1434 1444) Skarby Stanisława Augusta Wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł Skarby
Bardziej szczegółowo1. Kryzys państwa carów
Walka o koronę carów Potrzeba w miejscu, nadzieja w męstwie, zbawienie w zwycięstwie. Czyńcie swoją powinność! Mowa Żółkiewskiego przez bitwą pod Kłuszynem 1. Kryzys państwa carów Po Iwanie IV Groźnym
Bardziej szczegółowoOGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY ETAP II REJONOWY SZKOŁA PODSTAWOWA. 14 stycznia 2011 r. Czas trwania 120 minut
OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1531-1683 od Obertyna do Wiednia ETAP II REJONOWY SZKOŁA PODSTAWOWA 14 stycznia 2011 r. Czas trwania 120 minut. Kod ucznia
Bardziej szczegółowoUNIA LUBELSKA POCZĄTEK RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW
UNIA LUBELSKA POCZĄTEK RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW Pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego zostało zawarte porozumienie w dniu 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie.
Bardziej szczegółowoHABSBURGOWIE I JAGIELLONOWIE RODZINNA RYWALIZACJA
HABSBURGOWIE I JAGIELLONOWIE RODZINNA RYWALIZACJA Scenariusz lekcji do filmu edukacyjnego Noc w galerii HABSBURGOWIE I JAGIELLONOWIE RODZINNA RYWALIZACJA. CZĘŚĆ I: WPROWADZENIE 2 Czas pracy: 45 minut.
Bardziej szczegółowoB Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć. Victoria in Jesu Christo
B Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć Victoria in Jesu Christo Qui Leszczynsciorum genus ignorat Poloniam ignorat. Triumphalis
Bardziej szczegółowoZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII
ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII Zakładane osiągnięcia uczniów to wiadomości i umiejętności, którymi uczeń powinien się wykazywać po zakończeniu nauki w szkole podstawowej. Dzięki przyporządkowaniu
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 2 w Kutnie XX OGÓLNOPOLSKI KONKURS WIEDZY HISTORYCZNEJ DLA UCZNIÓW NIESŁYSZĄCYCH I SŁABO SŁYSZĄCYCH RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU KATEGORIA III : SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA
Bardziej szczegółowo. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie
. omasz Stępniewskr ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG ^, w pozimnowojennym świecie Wstęp 11 Geopolityka jako przedmiot badań - wprowadzenie 23 CZĘŚĆ 1 (Geo)polityka państw nadbrzeżnych regionu Morza
Bardziej szczegółowoARKUSZ II - MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
ARKUSZ II - MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Zadania od 41. do 59. związane z analizą źródeł wiedzy historycznej (30 punków) Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza II można uzyskać
Bardziej szczegółowoKazimierz Jagiellończyk ( 1447-1492)
Uzupełnij fragment drzewa genealogicznego. Kazimierz Jagiellończyk ( 1447-1492) Jan I Olbracht Anna Jagiellonka Aleksander Jagiellończyk Katarzyna Jagiellonka... 1492-1501 1501-1506 1506-1548 planowany
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoSpis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I. RELACJA ZALEŻNOŚCI W NAUCE O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 1.Pojęcie zależności 2. Historyczne i współczesne formy zależności 2.1. Okres przedwestfalski 2.2.
Bardziej szczegółowoSKARBY STANISŁAWA AUGUSTA
Monety kolekcjonerskie SKARBY STANISŁAWA AUGUSTA Wacław Ii Czeski SKARBY STANISŁAWA AUGUSTA Wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł SKARBY STANISŁAWA AUGUSTA
Bardziej szczegółowoRównocześnie z akcentowaniem politycznego separatyzmu Litwy,
Sobót ka 1982 3-4 PL IS SN 0037-7511 ANDRZEJ SOWA POLSCY I LITEWSCY MINISTROWIE AUGUSTA Il. PRÓBA PORÓWNANIA Historiografia omawiająca dzieje Rzeczypospolitej w początkach XVIII w. zgodnie podkreśla, widoczne
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 8. Etap rejonowy
Załącznik nr 8 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANY NA KONKURS HISTORYCZNY Z ELEMENTAMI WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Cele konkursu:
Bardziej szczegółowoKazimierz Jagiellończyk
Kazimierz Jagiellończyk 1427-1492 Narodziny i śmierć: Kazimierz Jagiellończyk urodził się 30 listopada 1427 roku w Krakowie. Zmarł 7 czerwca 1492 w Grodnie Działalność polityczna Rozpoczął ją Kazimierz
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZE GH-H7-142 KWIECIEŃ 2014 Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. Wymagania
Bardziej szczegółowoHISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny
HISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny - wymienia datę kongresu wiedeńskiego, cele i główne państwa - wie, na czym polegała rewolucja przemysłowa - potrafi wymienić nowe idee polityczne
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwiecień 2014 ISSN 2353-5822 NR 54/2014 O SYTUACJI NA UKRAINIE PRZED AKCJAMI SEPARATYSTÓW NA WSCHODZIE
Warszawa, kwiecień 2014 ISSN 2353-5822 NR 54/2014 O SYTUACJI NA UKRAINIE PRZED AKCJAMI SEPARATYSTÓW NA WSCHODZIE Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia 2014
Bardziej szczegółowoSobótka PL fssn GUSTAF JONASSON KAROL XII, AUGUST II I STANISŁAW LESZCZYŃSKI
Sobótka 1982 3--4 PL fssn 0037-7511 GUSTAF JONASSON KAROL XII, AUGUST II I STANISŁAW LESZCZYŃSKI W 1699 r. Dania, Rosja i Saksonia utworzyły Ligę skierowaną przeciwko Szwecji. August II, elektor saski
Bardziej szczegółowoPotop szwedzki Kończ waść! wstydu oszczędź! Potop H. Sienkiewicz, słowa wypowiedziane przez Kmicica do Wołodyjowskiego
Potop szwedzki 1655-1660 Kończ waść! wstydu oszczędź! Potop H. Sienkiewicz, słowa wypowiedziane przez Kmicica do Wołodyjowskiego 1. Przyczyny najazdu szwedzkiego 1. dążenie Szwecji do panowania nad Morzem
Bardziej szczegółowoKonstytucja 3 Maja z 1791 roku była jedną z najważniejszych ustaw w Polsce. Była ona drugą konstytucją w świecie - po Konstytucji Stanów
Konstytucja 3 Maja z 1791 roku była jedną z najważniejszych ustaw w Polsce. Była ona drugą konstytucją w świecie - po Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 r. - spisaną ustawą tego typu. Konstytucja
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H8
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H8 KWIECIEŃ 2016 Zadanie 1. (0 3) 2. Cywilizacje liskiego
Bardziej szczegółowo2. Świat polis Sparta ustrój społeczny i polityczny; Ateny ustrój społeczny i polityczny ( reformy Drakona, Solona, Klejstenesa, demokracja ateńska)
ZAKRES MATERIAŁU DO TESTU PRZYROSTU KOMPETENCJI Z HISTORII W ZAKRESIE ROZSZERZONYM ZROZUMIEĆ PRZESZŁOŚĆ 1. Historia jako nauka. 2. Chronologia w Historii. 3. Kalendarze. 4. Epoki historyczne. 5. Źródła
Bardziej szczegółowoT Raperzy. SSCy8
Władysław Łokietek T Raperzy https://www.youtube.com/watch?v=w4vrx- SSCy8 Panowanie Władysława Łokietka Polska w czasach Wladysława Łokietka Rodowód Władysława Łokietka Przydomek Imię otrzymał po swoim
Bardziej szczegółowoK O N K U R S Z H I S T O R I I dla uczniów szkoły podstawowej - etap rejonowy
pieczątka WKK Kod ucznia - - Dzień Miesiąc Rok DATA URODZENIA UCZNIA K O N K U R S Z H I S T O R I I dla uczniów szkoły podstawowej - etap rejonowy Drogi Uczniu, Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoRzeczypospolita w dobie Sejmu Wielkiego
Rzeczypospolita w dobie Sejmu Wielkiego 1. Sytuacja polityczna po I rozbiorze Panuje król, ale w porozumieniu z ambasadorem Rosji Poniatowski liczy na to, że Rosja zaangażowana w wojnie z Turcją zgodzi
Bardziej szczegółowoWspółpraca ze wschodnimi partnerami Polski jak działać pomimo trudnej sytuacji politycznej
Współpraca ze wschodnimi partnerami Polski jak działać pomimo trudnej sytuacji politycznej Pierwsza dyskusja na II Wschodnim Kongresie Gospodarczym dotyczyła sprawy dla gospodarki Podlaskiego, ale i pozostałych
Bardziej szczegółowoNarodziny monarchii stanowej
Narodziny monarchii stanowej 1. Przemiany społeczne Mimo władzy patrymonialne władca musiał liczyć się z możnymi Umowy lenne wiążą króla (seniora) z jego wasalami Wzajemna zależność i obowiązki X/XI w.
Bardziej szczegółowoNiedostateczną (1). Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych.
Jacek Matula Nauczyciel historii w Gimnazjum w Borui Kościelnej KRYTERIA OCENIANIA KOŃCOWOROCZNE Z HISTORII KLASA II, ROK SZKOLNY 2011/2012. Niedostateczną (1). Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który
Bardziej szczegółowoWarszawa, sierpień 2014 ISSN 2353-5822 NR 119/2014 KONFLIKT UKRAIŃSKI I WOJNA HANDLOWA Z ROSJĄ
Warszawa, sierpień 2014 ISSN 2353-5822 NR 119/2014 KONFLIKT UKRAIŃSKI I WOJNA HANDLOWA Z ROSJĄ Znak jakości przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia 2014 roku Fundacja Centrum
Bardziej szczegółowoKonkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2016/2017
PROGRAM MERYTORYCZNY KONKURSU HISTORYCZNEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I. CELE KONKURSU zachęcenie do samodzielnego poszukiwania i zdobywania wiedzy; wdrażanie do biegłego posługiwania
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Do roku 1506 (Henryk Samsonowicz) Historyczne losy Polski i Polaków (Janusz Tazbir) Przodkowie Polaków
SPIS TREŚCI Historyczne losy Polski i Polaków (Janusz Tazbir) Przodkowie Polaków Do roku 1506 (Henryk Samsonowicz) Przedmiot badań Ziemie polskie w czasach najdawniejszych Początki Słowian 13 Podziały
Bardziej szczegółowoAdam Grzegorczyk rok I stopień II gr. I
Adam Grzegorczyk rok I stopień II gr. I Poziom kształcenia (podkreślić): szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna Klasa: II Podstawa programowa: Podstawa programowa z komentarzami. Tom 4.
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z historii styczeń 2003 r. Arkusz III - starożytność i średniowiecze
Egzamin maturalny z historii styczeń 003 r. Arkusz III - starożytność i średniowiecze MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Temat. Przedstaw zmiany, które zachodziły w społeczeństwie rzymskim w okresie
Bardziej szczegółowoKLASA II GIMNAZJUM. Rozdział I Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej. Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA II GIMNAZJUM Rozdział I Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej Temat lekcji 1. O czym będziemy się uczyć na lekcjach wiedzy o społeczeńst
Bardziej szczegółowoWarszawa, maj 2014 ISSN 2353-5822 NR 59/2014 WYDARZENIA NA UKRAINIE A POCZUCIE ZAGROŻENIA W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ
Warszawa, maj 2014 ISSN 2353-5822 NR 59/2014 WYDARZENIA NA UKRAINIE A POCZUCIE ZAGROŻENIA W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia
Bardziej szczegółowoB Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć
B Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć E D Y K T KRÓLA POLSKI WOJCIECHA EDWARDA I DOKTRYNA LESZCZYŃSKIEGO Wzorując się na
Bardziej szczegółowoSkarby Stanisława Augusta
Monety kolekcjonerskie Skarby Stanisława Augusta Ludwik Węgierski (1370 1382) Skarby Stanisława Augusta Wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł Skarby Stanisława
Bardziej szczegółowoAutor: Zuzanna Czubek VIB
Autor: Zuzanna Czubek VIB 1795r.- III rozbiór Polski (dokonany przez Prusy, Austrię i Rosję), Polska na 123 lata zniknęła z mapy Europy i świata. Prusy w wyniku trzech rozbiorów zagarnęli: Pomorze, Wielkopolskie,
Bardziej szczegółowoMONARCHIA KAZIMIERZA WIELKIEGO ( )
Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Instytut Historii Państwa i Prawa Zakład Historii Administracji Studia Stacjonarne Administracji pierwszego stopnia Agata Jamróz MONARCHIA
Bardziej szczegółowo