Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet"

Transkrypt

1 Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów 2006, 3, Andrzej Kwolek 1,3, Stanisław Rzucidło 2,3, Jolanta Zwolińska 1,3, Teresa Pop 1,3, Jarosław Janeczko 2,3, Łukasz Przygoda 3 PRACE POGLĄDOWE Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet 1 Z Oddziału Rehabilitacji Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie Ordynator Oddziału: dr hab. n. med. prof. UR A. Kwolek 2 Z Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie. Ordynator Oddziału: dr n. med. J. Janeczko 3 Z Instytutu Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego Dyrektor Instytutu dr hab. n. med. prof. UR A. Kwolek Autorzy omawiają w pracy różne formy leczenia WNM u kobiet. Choroba ta ze względu na częstość występowania stanowi poważny problem zdrowotny i społeczny. W leczeniu stosowane są zarówno metody operacyjne jak i zachowawcze. Leczenie zachowawcze obejmuje kompleksową rehabilitację w celu wzmocnienia mięśni przepony moczowo-płciowej. Wykorzystywana jest indywidualna i grupowa kinezyterapia oraz fizykoterapia: elektrostymulacja i neurostymulacja wolnozmiennym polem magnetycznym. W leczeniu operacyjnym stosuje się różne techniki, które dobierane są indywidualnie w zależności od stanu anatomicznego i typu schorzenia.przeprowadzona w tutejszym ośrodku wstępna ocena wyników operacyjnego i zachowawczego leczenia wskazuje, że są one do siebie zbliżone; w większości przypadków uzyskano zadowalającą poprawę kontroli oddawania moczu. Badania są kontynuowane. Mniejsze koszty leczenia zachowawczego, jak też minimalne ryzyko wystąpienia powikłań przemawiają za stosowaniem w pierwszej kolejności kompleksowej rehabilitacji. Conservative treatment of urinary stress incontinence in women In this research, the authors discuss various forms of treating women,s stress incontinentie This disease, because of its frequency, is a serious health and social problem. In treatment, there are surgical as well as preservative methods used. Preservative methods include complex rehabilitation in order to strengthen the urine-sexual diaphragm. The following are used: inddividual and group kinestherapy or phisico-theraphy: electrostimulation and neurostimulation by slow alternating magnetic field. In surgical treatment, there are various technics used, which are selected individually depending on an anatomical state and a type of disease. The initial estimation of the results of surgical and preservative treatment, which was conducted in this local centre, presents that the results approximate each other, in the majority of cases satisfactory improvement of urinate control was obtained. Lower costs of preservative treatment as well as the least possibility of complications are to by said for adhibiting complex rehabilitation in the first course of action. Nietrzymanie moczu określane jest jako stan niekontrolowanego, mimowolnego wyciekania moczu. Dolegliwość ta dotyczy dużej części współczesnego społeczeństwa. Jednocześnie jest przypadłością bardzo często ukrywaną przed bliskimi i lekarzem. Ocenia się, że około 2/3 wszystkich przypadków nietrzymania moczu jest zatajana z powodu wstydu i zażenowania oraz niedosta- 227

2 tecznej informacji o możliwościach leczenia. Pomiędzy pojawieniem się tej dolegliwości, a przyznaniem się do niej lekarzowi mija średnio dziewięć lat [1,2]. Najczęściej wyróżniane typy nietrzymania moczu: 1. wysiłkowe nietrzymanie moczu, 2. naglące nietrzymanie moczu, 3. nietrzymanie z wypływem moczu z przepełnienia, 4. przejściowe nietrzymanie moczu, 5. nietrzymanie moczu o typie mieszanym [3]. Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) jest to mimowolny wyciek moczu bez ciśnienia z powodu niewydolności mechanizmu zamykającego pęcherz [4]. Wyciek moczu ma miejsce podczas kichania, kaszlu, śmiechu czy dźwigania ciężarów, kiedy dochodzi do nagłego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej. Przyczyną tego objawu są zmiany w układzie powięziowomięśniowym dna miednicy. Do zmian takich może dojść w wyniku ciąży i porodu, obniżenia narządów moczowych i płciowych, wad wrodzonych narządów moczowych, przebytych urazów i zabiegów operacyjnych [1]. Spośród czynników ryzyka wymienia się otyłość, ciężką pracę fizyczną, sport wyczynowy, okołomenopauzalny niedobór estrogenów, a także uwarunkowane konstytucjonalnie osłabienie tkanki łącznej. Klinicznie wyróżnia się 3 stopnie wysiłkowego nietrzymania moczu (wg Stameya) [5]: I o wyciekanie moczu przy każdym nagłym wzroście ciśnienia w obrębie jamy brzusznej, II o wyciekanie przy wstawaniu, chodzeniu, ruchu, III o wyciekanie w pozycji leżącej. Wg WHO nietrzymanie moczu to jeden z najpoważniejszych problemów społeczno-zdrowotnych współczesnego świata. W Polsce (podobnie jak w Niemczech) cierpi na nie około 3 mln osób [4, 6]. Dolegliwość ta dotyczy dwukrotnie częściej kobiet niż mężczyzn, a jej częstotliwość nasila się wraz z wiekiem. Kobiety w wieku rozrodczym (25%) i aż 50% kobiet po menopauzie ma problemy z utrzymaniem moczu. Choroba ta dotyczy także osób młodszych; około 65% kobiet ciężarnych i około 30% kobiet w pierwszym roku po odbytym porodzie nie utrzymuje moczu [4, 6, 7, 8]. Ponad połowa wszystkich przypadków nietrzymania to wysiłkowe nietrzymanie moczu [4]. Przyczyny tak częstego występowania WNM to współczesny styl życia, przebyte porody, nieumiejętne podnoszenie ciężarów oraz otyłość. U osób z objawem gubienia moczu obserwuje się często ograniczenie kontaktów międzyludzkich i w efekcie znaczące obniżenie jakości życia. Przyczyną tego są trudności w utrzymaniu należytej higieny osobistej. Mogą one też powodować powstawanie odleżyn, większą podatność na zakażenia dróg moczowych oraz dyskomfort odczuwany przez pacjentkę. Pomocne tu są takie środki wchłaniające jak pieluchy, podkłady, pieluchomajtki czy wkładki anatomiczne. Polska należy do tych krajów europejskich, gdzie refundacja tych środków jest znacznie ograniczona. Ochronę przed wyciekiem moczu stanowić mogą także tampony, krążki, kapturki, wkładki silikonowe, koreczki, zatyczki, jednak koszty stosowania tych zabezpieczeń są również wysokie. W większości przypadków nietrzymanie moczu jest uleczalne niezależnie od wieku pacjentów. Jest to jednak choroba progresywna; nieleczone w porę objawy prowadzą do dalszej degradacji. Im dłuższy czas upływa od pierwszych objawów do podjęcia leczenia, tym gorsze są jego efekty. Badania wykazują, że najbardziej skuteczna jest terapia wdrożona w ciągu pierwszych czterech lat od wystąpienia pierwszych objawów [2]. Podstawowa diagnostyka wystarcza w 80 85% przypadków do rozpoczęcia leczenia. Obejmuje ona: ocenę ogólną stanu zdrowia ocenę nasilenia objawów ocenę jakości życia i potrzeby leczenia badanie fizykalne: brzucha miednicy mniejszej ocena odruchu opuszkowo-jamistego ocena stopnia estrogenizacji pochwy test kaszlowy badanie ogólne moczu z oceną bakteriologiczną ocenę zalegania moczu w pęcherzu. [9, 10,1 1]. Część chorych (15 20%) wymaga skierowania na szczegółowe badania diagnostyczne w celu weryfikacji rozpoznania wstępnego lub ustalenia parametrów mających znaczenie dla wyboru metody leczenia. Karta nietrzymania moczu umożliwia obserwację przebiegu schorzenia i jest bardzo przydatna do kontroli efektów leczenia. Prostym sposobem oceny nasilenia dolegliwości jest ważenie stosowanych przez pacjentki podpasek. Test podpaskowy laboratoryjny trwa ok. 1 godz., podczas której pacjentka wykonuje skoki, przysiady, itd. Test podpaskowy domowy trwa 1 lub 2 doby i polega na 228

3 ocenie ilości wyciekającego moczu w czasie zwykłych czynności wykonywanych w ciągu dnia. Wynik testu laboratoryjnego nie powinien przekraczać wartości 1g/godz., a testu domowego 10g /dobę [1]. Po przeprowadzeniu niezbędnej diagnostyki pacjentkę kwalifikuje się do odpowiedniej dla niej formy terapii. Większości pacjentek jako pierwszy etap leczenia proponuje się leczenie zachowawcze. W przypadku braku pozytywnych efektów jako kolejny etap należy rozważyć leczenie operacyjne. Pierwotnie do leczenia operacyjnego powinny być kierowane pacjentki z II i III obniżenia narządu rodnego. Leczenie operacyjne obejmuje około 150 różnych technik operacyjnych, w tym zabiegi z ostępu pochwowego, przezbrzusznego, operacje z użyciem pętli i z wykorzystaniem hydraulicznego zwieracza cewki. Powyższa mnogość świadczy o tym, że nie istnieje dotychczas idealna metoda leczenia tego schorzenia. Istnieją rozbieżności pomiędzy podawanymi przez autorów wynikami leczenia w zależności od metody [12]. Współczesne metody polegające na uniesieniu szyi pęcherza i cewki wypierają metody operacyjne polegające na podparciu ww. struktur. Względy ekonomiczne i długotrwałe efekty leczenia potwierdzone wieloletnią obserwacją spowodowały, że operacja metodą Burcha została uznana za złoty standard leczenia zabiegowego, wysiłkowego nietrzymania moczu. Poza tą metodą bardzo popularne są zabiegi przy użyciu różnego rodzaju taśm. Istotne jest, aby każda pacjentka bezpośrednio po zabiegu operacyjnym została objęta fachową opieką fizjoterapeutyczną [13 19]. Leczenie zachowawcze jest najtańszą i najbezpieczniejszą dla pacjentki metodą leczenia. W jego zakres wchodzi farmakoterapia, terapia behawioralna i fizjoterapia. Farmakoterapia znalazła zastosowanie w terapii WNM w leczeniu parć naglących i w postaci mieszanej. Stosowane są leki w formie miejscowej jak i preparaty do stosowania ogólnego. Leczenie miejscowe to preparaty estrogenowe, gdzie ideą tej formy terapii jest zwiększenie turgoru tkankowego w obrębie przedsionka pochwy. Od wielu lat stosowane były preparaty farmakologiczne w terapii nadreaktywności pęcherza. Są to leki działające receptorowo, a ich zastosowanie powoduje zwiększenie pojemności pęcherza. Nowym lekiem i jak dotąd jedynym jest duloteksyna kontrolująca odruch zamknięcia cewki moczowej na zasadzie zwiększenia napięcia i siły mięśniowej zwieracza cewki [5, 20]. Terapia behawioralna polega na zmianie stylu życia, a w tym na nabyciu nowych nawyków higienicznych oraz eliminacji czynników ryzyka, takich jak: otyłość, zaparcia, palenie papierosów. Ćwiczenia pęcherza określone często jako trening pęcherza polegają na oddawaniu moczu o ustalonych porach, a nie w chwili odczuwania parcia. Pęcherz opróżniany jest w równych odstępach czasu, a odstępy te są stopniowo wydłużane. Skuteczność treningu pęcherza moczowego dochodzi do 90%, chociaż nawrót dolegliwości przed upływem 3 lat obserwuje się u 40% pacjentów [1]. Przygotowując pacjentkę do leczenia zachowawczego trzeba przybliżyć jej zagadnienia z zaresu budowy i funkcji przepony moczowo-płciowej, a także informacje o przyczynach i stopniach ciężkości nietrzymania moczu. Pomocna jest też edukacja pacjentki z zakresu zdrowego odżywiania, odpowiedniej ilości ruchu i wysiłku. Zajęcia grupowe i wzajemne kontakty pacjentek, które chętnie wspierają się w różnych sytuacjach znacząco poprawiają skuteczność terapii. W zakres postępowania fizjoterapeutycznego wchodzą: kinezyterapia, masaż medyczny, elektroterapia i leczenie uzdrowiskowe. Badania wykazują, że najlepsze wyniki takiego postępowania osiąga się w wysiłkowej lub mieszanej postaci nietrzymania moczu I (ok. 80% pozytywnych wyników) jak też II (ok. 50% pozytywnych wyników). Przy III poprawę można uzyskać u 1/3 pacjentek, jednak całkowite wyleczenie nie jest już u tych pacjentek możliwe [4]. Efekty wdrożonej fizjoterapii uzależnione są też od postaw i aktywności pacjentek. Mięśnie dna miednicy stanowią elastyczny koszyczek mięśniowy tworzący dolne zamknięcie jamy brzusznej i miednicy mniejszej. Mięśnie te współdziałają z mięśniami brzucha w czasie wydalania kału i moczu, a także w czasie porodu. Trening siły i wytrzymałości tych mięśni ma podstawowe znaczenie dla profilaktyki nietrzymania moczu. Obniżone napięcie mięśni krocza, dna miednicy, powięzi oraz rozluźnienie tkanki łącznej jest przyczyną poważnych dolegliwości zdrowotnych i seksualnych. Ćwiczenia mięśni dna miednicy są bardzo istotne w przypadkach I i II nietrzymania moczu, również przy nieznacznym obniżeniu narządu rodnego, w czasie ciąży, porodu i połogu oraz po zabiegach operacyjnych. Prekursorem ćwiczeń mięśni dna miednicy był amerykański ginekolog Arnold Kegel. Zaleca on stosowanie tych ćwiczeń w chwili pojawienia się pierwszych objawów zwiotczenia mięśni w postaci mimowolnego popuszczania moczu przy kichaniu i śmiechu. 229

4 W programie rehabilitacji stosuje się: napięcia izometrycznych z wzrastającym czasie trwania skurczu od s powtarzanych w ciągu dnia 300 razy ćwiczenia czynne i czynne z oporem obejmujące mięśnie brzucha, pośladkowe oraz przywodziciele uda ćwiczenia oddechowe torem brzusznym ćwiczenia w wodzie biologiczne sprzężenie zwrotne masaż ręczny mięśni przywodzicieli i tylnej grupy mięśni kulszowo-goleniowych ćwiczenia ogólnousprawniające ćwiczenia w formie rakreacji: marsz, pływanie, jazda na rowerze, nord-waking Biologiczne sprzężenie zwrotne biofeedbeck, jako metodę kontrolowaną przez pacjenta, stosuje się z wykorzystaniem educatora. Jest to wkładka dopochwowa połączona ze wskaźnikiem umożliwiającym obserwacje nawet niewielkiego skurczu mięśni dna miednicy. Zadaniem pacjentki jest wykonanie takiego skurczu mięśni, aby wskaźnik wychylił się w granicach fizjologicznego lub zbliżonego do normy skurczu. Dodatkowe bodźce wzrokowe w znacznym stopniu przyśpieszają zdrowienie. Po opanowaniu umiejętności ćwiczenia właściwych mięśni educator może jedynie służyć do oceny postępów leczenia. Biologiczne sprzężenie jest szczególnie przydatne w przypadkach nieskoordynowanych ruchów i skurczów, nadmiernego napięcia mięśni i osłabionej zdolności do świadomego zapoczątkowania ruchu. Efektywność wykonywanych ćwiczeń maleje jednak wraz z wiekiem pacjentki, a po 45 roku życia tylko 20% kobiet wykonuje ćwiczenia prawidłowo. U młodych, sprawnych pacjentek można również stosować zaaplikowane do pochwy wkładki stożkowe, których ciężar stopniowo jest zwiększany [21]. Ćwiczenia mięśni dna miednicy prowadzone u kobiet ciężarnych poprawiają elastyczność i krwienie tych mięśni ograniczając występowanie zaburzeń, a wprowadzenie rehabilitacji poporodowej mięśni dna miednicy ogranicza w znacznym stopniu prawdopodobieństwo nietrzymania moczu. Ćwiczenia po porodzie należy rozpocząć w drugiej dobie, zaczynając od bardzo łagodnych ćwiczeń i powtarzać je kilka razy dziennie. Zaleca się wykonywanie tych ćwiczeń w pozycji leżącej z uniesionymi nogami, gdyż pozwala to uzyskać lepsze ukrwienie i mniejsze obciążenie naciskiem trzewii [22, 23]. W trakcie rehabilitacji przydatny jest dzienniczek postępów zawierający informacje o ilości wykonywanych skurczów i czasie ich trwania. Okresowo pacjentka sama może dokonywać oceny poprawy stanu mięśni poprzez zatrzymanie strumienia moczu lub metodą digitalną. Elektrostymulacja jest bardzo ważnym uzupełnieniem gimnastyki dna miednicy. Pobudzając mięśnie bodźcami elektrycznymi uświadamiamy pacjentowi, że skurcz tych mięśni jest możliwy, co daje powrót do centralnego sterowania pracą mięśni, czyli odbudowę łuku odruchowego. Ponadto zabieg elektrostymulacji ma pozytywny wpływ na fizjologię tkanki mięśniowej, tzn. poprawę ukrwienia i wzmocnienia mięśni. Skuteczność tego zabiegu zwiększa jeszcze bardziej świadome pogłębianie skurczów mięśnia, czyli wykorzystanie biologicznego sprzężenia zwrotnego. Elektrostymulację wykonuje się niekiedy przed wdrożeniem kinezyterapii, kiedy brak jest skurczów w obrębie dna miednicy lub są one zbyt słabe. Zabieg ten można też wykorzystać dla utrwalenia uzyskanych już efektów leczenia Z badań nad skutecznością ćwiczeń mięśni dna miednicy i elektrostymulacji wynika, że efekty obu tych metod są podobne [1].Ten rodzaj terapii został w ostatnich latach szczególnie doceniony w odniesieniu do chorych z NTM. Zabieg ten można przeprowadzić za pomocą sondy dopochwowej, doodbytniczej, jak też przezskórnie za pomocą typowych elektrod. Metodą inwazyjną jest podskórne wszczepienie generatora impulsów i elektrod stymulujących bezpośrednio korzenie nerwowe S3. Doniesienia na temat pozytywnego oddziaływania elektrostymulacji są bardzo liczne [1, 2, 4, 24, 25]. Przeważają prace przedstawiające efekty stymulacji wewnątrzodbytniczej i wewnątrzpochwowej. Pobudzenie bodźcem elektrycznym zwieracza cewki lub odbytu wywołuje odruchowy skurcz pozostałych mięśni przepony moczowopłciowej, gdyż są one filogenetycznie ze sobą powiązane. Z kolei pobudzenie mięśniówki dna miednicy powoduje wzrost ciśnienia zamykającego cewkę moczową i osłabienie aktywności skurczowej pęcherza. Kilkunastogodzinna stymulacja mięśni przepony moczowo-płciowej przynosi zmniejszenie dolegliwości w WNM, a szybki postęp miniaturyzacji obwodów elektronicznych i zastosowanie nowoczesnych, obojętnych biologicznie materiałów pozwala przywrócić dużą część chorych do normalnego funkcjonowania [1, 24]. 230

5 RYC. 1 Mięśniówka dna miednicy składa się w 70 95% z wolnokurczliwych włókien typu I i w 5-30% z włókien szybkokurczliwych typu II. Włókna typu I reagują na stymulację bodźcami o częstotliwości od 5 do 10 Hz, zaś włókna typu II reagują na bodźce o częstotliwości od 35 do 50 Hz. W celu oddziaływania na oba rodzaje włókien większość autorów zaleca stosowanie elektrostymulacji bodźcami o częstotliwości od 10 do 50 Hz [1, 4]. Niekiedy w przypadkach pooperacyjnej niewydolności zwieraczy zaleca się niższy zakres częstotliwości od 1 do 2 Hz. W przypadku słabych mięśni brzucha rehabilitację mięśni dna miednicy można wspomagać, stosując stymulację mięśni brzucha. Wzmocnienie tych mięśni znacznie zmniejsza nasilenie dolegliwości. Zalecana częstotliwość stymulacji wynosi w tym przypadku 45 Hz. [4, 24, 25, 26]. Producenci urządzeń do elektrostymulacji zalecają konkretne programy stymulacyjne. Np. producenci aparatu Workout-stimulator (ryc. 1) zalecają programy przeznaczone do stosowania w różnych postaciach NTM, przy czym częstotliwość impulsów zmienia się w trakcie zabiegu (przy WNM w zakresie 3 45 Hz) bądź pozostaje stała (w przypadku parć naglących) [1]. Producenci aparatu Galva 5 zalecają stymulacje mięśni dna miednicy prądami interferencyjnymi z zastosowaniem impulsów o średniej częstotliwości nośnej 8000Hz zmodulowanej w małą częstotliwość 50Hz. Elektrody rozmieszczone są w taki sposób, aby dno miednicy znalazło się w obszarze skrzyżowania dwóch obwodów. Taką stymulację stosuje się często u pacjentek starszych, po 60 roku życia, które lepiej znoszą ten rodzaj prądu. Pozwala ona uzyskać znaczne zmniejszenie dolegliwości zarówno w ocenie klinicznej jak i subiektywnej pacjentek [24]. Efekt terapeutyczny można uzyskać też w wyniku stosowania zmiennego pola magnetycznego. Przykładem zastosowania pulsacyjnej magnetycznej neuromodulacji jest aparat Neo Control firmy Neo Tonus. Zaleca się stosowanie pola magnetycznego dwa razy w tygodniu przez 20 minut w seriach 5 8 tygodniowych. Wyniki badań wskazują na 50% skuteczność tej terapii w przypadkach wysiłkowego nietrzymania moczu jak i niestabilności mięśnia wypieracza. Najlepsze kandydatki do leczenia polem magnetycznym to kobiety gubiące mocz w niedużych ilościach i niepoddane uprzednio operacjom naprawczym [27, 28]. Przeciwwskazania do stosowania elektrostymulacji to: ciąża, menstruacja, wszczepiony rozrusznik serca, ciężkie zaburzenia rytmu serca, infekcje dróg moczowych, stany zapalne pochwy, 231

6 zaleganie moczu w górnych drogach moczowych oraz implanty metalowe w okolicy stymulowanej. Zabiegi z zastosowaniem pola magnetycznego nie są zalecane kobietom w ciąży, jak też pacjentkom z rozrusznikiem serca [4, 24]. Lęk przed zabiegiem operacyjnym sprawia, że wiele pacjentek decyduje się na leczenie zachowawcze. W tutejszym ośrodku rozpoczęto badania skuteczności leczenia zachowawczego i operacyjnego WNM. Stworzone zostały dwie porównywalne grupy, z których jedna leczona była zachowawczo (9 pacjentek), a druga operacyjnie (10 pacjentek). U pacjentek rehabilitowanych zastosowano indywidualną kinezyterapię oraz elektrostymulację mięśni dna miednicy. W leczeniu operacyjnym wykonywany był jeden typ zabiegu, tj. operacja sposobem Burcha. W badaniach wykorzystano ankietę własną złożoną z pytań opartych o kwestionariusz Gaudenza [29]. Wstępne wyniki wskazują, że zadowalające efekty w zakresie poprawy kontroli nietrzymania moczu uzyskały pacjentki w obu grupach. Ze względu na zbyt małą liczbę badanych osób i krótki czas obserwacji wyniki nie są publikowane. WNIOSKI Decyzję o rodzaju leczenia zawsze podejmuje pacjentka, jednak zawsze powinna być ona poinformowana przez zespół leczący o zaletach i wadach obu sposobów leczenia. Względy ekonomiczne, jak również stres związany z zabiegiem operacyjnym, przemawiają za tym, aby w planowaniu leczenia WNM rozważać możliwość leczenia zachowawczego. PIŚMIENNICTWO 1. Bujanowska-Fedak M., Kassolik K., Andrzejewski W., Steciwko A., Nietrzymanie moczu [w:] Fizjoterapia w chorobach układu moczowo-płciowego, red. Steciwko A., Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego Wrocław Koszla M., Fizjoterapia szansą dla pacjentek z NTM, Kw. NTM 2006; 1: Rechberger T., Skorupski P., Nietrzymanie moczu problem medyczny, socjalny i społeczny [w:] Nietrzymanie moczu u kobiet patologia-diagnostyka-leczenie, red. Rechberger T, Jakowicki J., Wydawnictwo Bi Folium Lublin Pages I.-H., Komplexe Physiotherapie der weiblichen Harninkontinenz-Grundlagen, Durchfuhrung, Bewertung, Physikalische Medizin Rehabilitationsmedizin Kurortmedizin 1996; 2: Wlaźlak E., Surkont G., Wybrane aspekty leczenia farmakologicznego nietrzymania moczu, Przewodnik Lekarza 2005; 2: Mamos E., Drożej czyli taniej, Kwartalnik NTM 2005; 2: Bergman A., Charles A. Ballad., Nietrzymanie moczu, rozpoznanie i leczenie, Ginekologia. Alfa Medical Press; Diokon A., Brock B., At All., Prevalence of urinary incontinence and other urogical symptoms, J. Urol. 1986; 136: Karram MM., Bhaita NN., The Q-Tip TEST Obstet Gynecol 1988, 71/ Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie diagnostyki i leczenia nietrzymania moczu u kobiet, Ginekologia Polska 2005, XI, Largo-Jansen ALM., Debruyne FMJ., Van Veel C., Value of patient s case history in diagnostics, UI. Br J Urol. 1991: 67: Marianowski L., Diagnostyka i leczenie nietrzymania moczu, Kwartalnik NTM 2003 nr Alcalay M., Monga A., Stanton S.L., Burch Cocposuspension: A Year Follow-Up. Br. J, Obsetet GYN (9) Colombo M., Scalambrino S., Maggioni A., Milani R., Burch coplpsuspension versus modified Marshall- Marchetti-Krantz urethropexy for primary genuine stress urinary incontinence: a prospective, randomized clinical trial, Am. J. Obstet. Gynaecol. 1994; 171: Harriss D.R., Iacovou J.W., Lemberger R.J., Periurethal silicone microimplants (Macroplastique) for the treatment of genuine stress incontinence, Br. J. Urol. 1996; 78: Rezapour M., Ulmsten U., Tension-free vaginal type (TVT) in women with mixed urinary incontinence; long term follow up, Int. Urogynecol. J. 2001: 12 (Suppl.) 2: Rezapour M., Ulmsten U., Tension free vaginal type (TVT) in women with recurrent urinary incontinence, long term follow up, Int. Urogynecol. J. 2001; 12 (Suppl.): Cata G., Cerrone L., Iovenitti P., Tensio- free vaginal tape procedure for teatment of USI- Clin. Exp, Obs. Gyn 2002; 29: Zbrzeźniak M., Operacyjne leczenie nietrzymania moczu, Kwartalnik NTM 2005; 2: Barańska J., Nowe leki w terapii, Kwartalnik NTM 2005; 1: Liebergall-Wischnitzer M., Hochner-Celniker D., Lavy Y., Manor O., Arbel R., Paltiel O., Paula method of circular muscle exercises for urinary stress incontinence-a clinical trial, Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct 2005 Sep-Oct; Vol. 16 (5), pp Britnell SI., Colel V., Isherwood L., Sran MM., Britnell N., Burgi S., Candido G., Watson L., Postural health in women: the role of physiotherapy, Obstet Gynaecol Can 2005, Vol. 27 (5), Chen, Chia-Hsin, Huang, Mao-Hsiung, Chen, Tien-Wen, Weng, Ming-Cheng, Lee, Chia-Ling, Wang, Gwo-Jaw., Relationship between ankle position and pelvic floor muscle activity in female stress urinary incontinence, Urology; Aug 2005 Vol. 66 Issue 2, p288, 5p. 24. Franek A., Nowoczesna elektroterapia, Śląska Akademia Medyczna Katowice Łazowski J.: Podstawy fizykoterapii, Wydawnictwo AWF Wrocław Villet R., Salet-Lizee D., Zafiropulo M., Wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet, PZWL Warszawa Jóźwik M., Adamkiewicz M., Jóźwik Marcin, Pietrzycki B., Zachowawcze metody leczenia nietrzymania moczu 232

7 u kobiet [w:] Nietrzymanie moczu u kobiet patologia diagnostyka leczenie, red. Rechberger T, Jakowicki J., Wydawnictwo Bi Folium, Lublin Georgiew M., Leczenie zachowawcze NTM polskie realia, Kw. NTM 2006; 1: Gaudenz R., Questionarie with a New Urge-score and stress-score for the evoluation of female urinary incontinence, Gebursth Frauenheilkd 1979; 39: 784. ul. Kardynała Wyszyńskiego Łańcut tel. (17) fax. (017) kwoleka@o2.pl Andrzej Kwolek 233

NIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT

NIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT NIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT WPROWADZENIE Pacjenci coraz częściej zwracają uwagę na swoje problemy intymne. Problemy intymne zawierają w sobie schorzenia takie jak: nietrzymanie

Bardziej szczegółowo

Leczenie pęcherza nadreaktywnego

Leczenie pęcherza nadreaktywnego Leczenie pęcherza nadreaktywnego Trening pęcherza Leczenie zachowawcze stosowane w przypadku pęcherza nadreaktywnego cieszy się uznaniem lekarzy i pacjentów i stanowi zarówno alternatywę, jak i uzupełnienie

Bardziej szczegółowo

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pęcherza nadaktywnego (OAB) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY

Bardziej szczegółowo

Nietrzymanie moczu - możliwości leczenia chirurgicznego

Nietrzymanie moczu - możliwości leczenia chirurgicznego Nietrzymanie moczu - możliwości leczenia chirurgicznego Nietrzymanie moczu stanowi ważny problem kliniczny, socjalny i psychologiczny. W ciągu całego życia kobieta ma 50% szansę na wystąpienie u niej w

Bardziej szczegółowo

Kliniczny Oddział Urologiczny IV Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu

Kliniczny Oddział Urologiczny IV Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Kliniczny Oddział Urologiczny IV Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Operacyjne sposoby leczenia nietrzymania moczu Dr n. med. Tomasz Tuchendler Kliniczny Oddział Urologiczny, IV Wojskowy Szpital Kliniczny

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA MEDYCZNA BioBravo - elektrostymulator do terapii nietrzymania moczu Ogólne zalecenia dotyczące stosowania elektrostymulatora BioBravo

INFORMACJA MEDYCZNA BioBravo - elektrostymulator do terapii nietrzymania moczu Ogólne zalecenia dotyczące stosowania elektrostymulatora BioBravo INFORMACJA MEDYCZNA BioBravo - elektrostymulator do terapii nietrzymania Ogólne zalecenia dotyczące stosowania elektrostymulatora BioBravo Informacje i zalecenia ogólne Elektrostymulator BioBravo jest

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie ćwiczeń i elektrostymulacji w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet

Zastosowanie ćwiczeń i elektrostymulacji w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet Ewa Strupińska 1, Andrzej Gomuła 2 Józef Chojnacki 2 Zastosowanie ćwiczeń i elektrostymulacji w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet 1 Zakład Medycyny Sportowej Akademii Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

Leczenie zabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl

Leczenie zabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl Leczenie zabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu W zależności od stopnia zaawansowania wysiłkowego nietrzymania moczu, możliwe są do zastosowania zarówno procedury małoinwazyjne, jak i chirurgiczne. Te

Bardziej szczegółowo

Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie

Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie Michał Powolny, Piotr Pietrzak, Krzysztof Szafranko, Wojciech Borucki Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie

Bardziej szczegółowo

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN ze szczególnym uwzględnieniem łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH/BPE) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI

Bardziej szczegółowo

Wyniki operacyjnego leczenia ciężkich postaci wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet zmodyfikowaną operacją pętlową Aldridge a

Wyniki operacyjnego leczenia ciężkich postaci wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet zmodyfikowaną operacją pętlową Aldridge a Edward Kustra, Marek Maleńczyk, Danuta Zmyślona, Paweł Kozankiewicz Wyniki operacyjnego leczenia ciężkich postaci wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet zmodyfikowaną operacją pętlową Aldridge a Oddział

Bardziej szczegółowo

Fizjoterapia w połogu. Spotkanie szkoleniowo -integracyjne PTKiDL Łódź

Fizjoterapia w połogu. Spotkanie szkoleniowo -integracyjne PTKiDL Łódź Fizjoterapia w połogu Spotkanie szkoleniowo -integracyjne PTKiDL 17-19.03 2017 Łódź Układ kostno-stawowy powiększone fizjologiczne krzywizny kręgosłupa przykurczone w ciąży mięśnie (kręgosłupa lędźwiowego,

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałLekarski i Nauk o Zdrowiu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017 Kierunek studiów: Fizjoterapia

Bardziej szczegółowo

Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi

Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Włodzimierz Baranowski Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Wojskowy Instytut Medyczny MON Warszawa Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej

Bardziej szczegółowo

Rehabilitacja w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet

Rehabilitacja w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet Ewa Strupińska 1, Andrzej Gomuła 2, Józef Chojnacki 2, Roman Postawa 3 Rehabilitacja w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet 1 Zakład Medycyny Sportowej AWF w Warszawie, Kierownik Zakładu: prof.

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA STATYKI NARZĄDU RODNEGO NIETRZYMANIE MOCZU U KOBIET

ZABURZENIA STATYKI NARZĄDU RODNEGO NIETRZYMANIE MOCZU U KOBIET ZABURZENIA STATYKI NARZĄDU RODNEGO NIETRZYMANIE MOCZU U KOBIET APARAT ZAWIESZAJĄCY WIĘZADŁA Szerokie macicy Odbytniczo-maciczne Pęcherzowo-maciczne Obłe macicy Właściwe i wieszadłowe jajnika APARAT PODTRZYMUJĄCY

Bardziej szczegółowo

Metody fizjoterapeutyczne w leczeniu nietrzymania moczu

Metody fizjoterapeutyczne w leczeniu nietrzymania moczu Gerontologia Polska PRACA POGLĄDOWA tom 18, nr 3, 114 119 ISSN 1425 4956 Adrianna Maria Borowicz 1, 2, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 1 1 Katedra i Zakład Patofizjologii, Zakład Geriatrii i Gerontologii

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

UROLOGIA. broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego.

UROLOGIA. broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego. UROLOGIA broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego. Łagodny rozrost gruczołu krokowego i objawy z nim związane Powiększenie gruczołu krokowego znajduje się na 4

Bardziej szczegółowo

Alf Nachemson (1995)

Alf Nachemson (1995) Alf Nachemson (1995) Schorzenia kręgosłupa w krajach o rozwiniętej opiece socjalnej, mogą doprowadzić je do bankructwa PTO 2 PTO 130 Sztuczny nucleus pulposus PTO 5 Implanty stosowane w leczeniu zmian

Bardziej szczegółowo

Prof. Piotr Radziszewski Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI W ZAKRESIE LECZENIA NIETRZYMANIA MOCZU

Prof. Piotr Radziszewski Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI W ZAKRESIE LECZENIA NIETRZYMANIA MOCZU Prof. Piotr Radziszewski Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI W ZAKRESIE LECZENIA NIETRZYMANIA MOCZU Wiek populacji (lata) Występowanie OAB będzie stale rosnąć

Bardziej szczegółowo

Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie

Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Załącznik nr 1 do Zarządzenia Rektora UR Nr 4/2012 z dnia 20.01.2012r. Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Nazwa jednostki

Bardziej szczegółowo

Leczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu

Leczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu Andrzej Skręt, Tomasz Kluz Leczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu Oddział Ginekologii i Położnictwa Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Rzeszowie Ordynator Oddziału: prof. dr hab. Andrzej

Bardziej szczegółowo

SEMINARIA. Fizjoterapia w położnictwie 5. Fizjoterapia w ginekologii 5. Odniesienie do efektów kształcenia dla przedmiotu

SEMINARIA. Fizjoterapia w położnictwie 5. Fizjoterapia w ginekologii 5. Odniesienie do efektów kształcenia dla przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w chorobach narządów wewnętrznych: Ginekologia i Położnictwo dla studentów III ROKU Kierunku: Fizjoterapia- studia I stopnia licencjackie semestry VI, rok akad. 2013-2014 l.p. SEMINARIA

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI KIERUNEK FIZJOTERAPIA studia II stopnia DZIENNIK PRAKTYK STUDENCKICH - Imię i nazwisko studenta Nr albumu CELE KSZTAŁCENIA

Bardziej szczegółowo

Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie

Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Załącznik nr 1 do Zarządzenia Rektora UR Nr 4/2012 z dnia 20.01.2012r. Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Nazwa jednostki

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach EFEKTY KSZTAŁCENIA Z PRZEDMIOTU GINEKOLOGIA I OPIEKA GINEKOLOGICZNA realizowane

Bardziej szczegółowo

Wpływ fizjoterapii na nietrzymanie moczu u kobiet

Wpływ fizjoterapii na nietrzymanie moczu u kobiet PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS Renata ZYGMUNT Sławomir KOZIOŁ Waldemar HŁADKI Joanna GOLEC Wpływ fizjoterapii na nietrzymanie moczu u kobiet The influence of physiotherapy on incontinence in women Katedra

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI KIERUNEK FIZJOTERAPIA studia II stopnia DZIENNIK PRAKTYK STUDENCKICH Imię i nazwisko studenta Nr albumu 1 CELE KSZTAŁCENIA

Bardziej szczegółowo

NIETRZYMANIE MOCZU I STOLCA

NIETRZYMANIE MOCZU I STOLCA Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne NIETRZYMANIE MOCZU I STOLCA mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Nietrzymanie moczu - Wielki Problem

Bardziej szczegółowo

Fizjologia, biochemia

Fizjologia, biochemia 50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.

Bardziej szczegółowo

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego Wojskowa Akademia Medyczna im. S.M. Kirowa, Sankt Petersburg, Rosja prof. dr n. med. Siergiej Borysowicz Pietrow, dr n. med. Nikołaj Siemionowicz Lewkowskij, dr n. med. Anatolij Iwanowicz Kurtow, dr n.

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

ęścią Centrasorb Nowoczesna technologia implantacji 3 różr óżnymi sposobami Małoinwazyjny dostęp Obniżony koszt zestawu

ęścią Centrasorb Nowoczesna technologia implantacji 3 różr óżnymi sposobami Małoinwazyjny dostęp Obniżony koszt zestawu Taśma T- Sling z częś ęścią Centrasorb Nowoczesna technologia Możliwość implantacji 3 różr óżnymi sposobami Małoinwazyjny dostęp Obniżony koszt zestawu Prezentujemy nowy T-Sling, nową taśmę dwuskładnikową

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 237 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 237 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 2 SECTIO D 200 Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej

Bardziej szczegółowo

Choroby związane z wygasaniem czynności jajników.

Choroby związane z wygasaniem czynności jajników. Choroby związane z wygasaniem czynności jajników. Sytuacja hormonalna przed i po menopauzie Względny hyperestrogenizm - zmiany przerostowe (polipy, mięśniaki, przerost śluzówki macicy, mastopatia) Hypoestrogenizm

Bardziej szczegółowo

Zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej

Zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej Załącznik nr 2 Zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej Część I. 1. Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej i położna podstawowej opieki zdrowotnej, zwane dalej pielęgniarką

Bardziej szczegółowo

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak PATRONAT M ERYTO RYC ZNY K o m it e t R e h a b il it a c j i, K u l t u r y F iz y c z n e j i In t e g r a c j i S p o ł e c z n e j P A N Podstawy kompleksowej rehabilitacji kardiolosicznej Zbigniew

Bardziej szczegółowo

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak

Bardziej szczegółowo

Ocena stanu wiedzy kobiet na temat nietrzymania moczu

Ocena stanu wiedzy kobiet na temat nietrzymania moczu ROZDZIAŁ III ZDROWIE DOBROSTAN 4/2013 DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim Wydział Pedagogiki i Nauk o Zdrowiu Kierunek Pielęgniarstwo College

Bardziej szczegółowo

Program praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne)

Program praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne) Wyższa Szkoła Mazowiecka w Warszawie Wydział Nauk Medycznych Program praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne) Student studiów pierwszego stopnia (licencjat)

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Cykl kształcenia

Cykl kształcenia 014-017 SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia lekarstwem na jesienną chandrę

Ćwiczenia lekarstwem na jesienną chandrę Ćwiczenia lekarstwem na jesienną chandrę Jesienna pogoda sprzyja pogorszeniu samopoczucia. Wiele osób rezygnuje z aktywności fizycznej z powodu zmiennej pogody i chłodu. Tymczasem ruch na świeżym powietrzu

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r.

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r. Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 07/08 0/0 r. Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne Stopień studiów

Bardziej szczegółowo

Porady - co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć

Porady - co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć Porady - co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć Nietrzymanie moczu u mężczyzn Luty 2018 Nietrzymanie moczu to mimowolne jego wyciekanie. Nie jest to jednak choroba, a objaw wskazujący na problemy w obrębie

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia w oddawaniu moczu wstydliwy temat polskiego społeczeństwa

Zaburzenia w oddawaniu moczu wstydliwy temat polskiego społeczeństwa Zaburzenia w oddawaniu moczu wstydliwy temat polskiego społeczeństwa W naszym kraju jest tak, że o pewnych rzeczach się nie mówi. Panuje ogólne zacofanie świadomości społeczeństwa oraz głębokie przekonanie,

Bardziej szczegółowo

Specjalizacja: trening zdrowotny

Specjalizacja: trening zdrowotny Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w Cyklu Kształcenia 2014-2016 Katedra Fizjoterapii Jednostka Organizacyjna: Zakład Fizjoterapii Klinicznej i Praktyk Zawodowych Kierunek: Fizjoterapia

Bardziej szczegółowo

Społeczny aspekt nietrzymania moczu u kobiet

Społeczny aspekt nietrzymania moczu u kobiet DOI: 10.1515/pielxxiw-2017-0028 2017 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Artykuł jest udostępniony w systemie Open Access na podstawie licencji otwartej Creative Commons (CC-BY-NC-ND) Społeczny aspekt nietrzymania

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów. Fizjoterapia Studia I stopnia Niestacjonarne

SYLABUS. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów. Fizjoterapia Studia I stopnia Niestacjonarne SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów Poziom

Bardziej szczegółowo

Specjalizacja: trening zdrowotny

Specjalizacja: trening zdrowotny Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU Kształcenia 2014-2016 Katedra Fizjoterapii Jednostka Organizacyjna: Rodzaj studiów i profil : Nazwa przedmiotu: Tryb studiów Rok Zakład

Bardziej szczegółowo

Nowoczesna rehabilitacja urologiczna. Nietrzymanie moczu u pacjentow po operacjach prostaty. Radykalna prostatektomia i co dalej?

Nowoczesna rehabilitacja urologiczna. Nietrzymanie moczu u pacjentow po operacjach prostaty. Radykalna prostatektomia i co dalej? Nowoczesna rehabilitacja urologiczna. Nietrzymanie moczu u pacjentow po operacjach prostaty. Radykalna prostatektomia i co dalej? Urologia rehabilitacyjna/rehabilitacja urologiczna stanowi według wytycznych

Bardziej szczegółowo

- ankieta dla kobiet- Ankieta ma charakter poufny i służy jedynie optymalnemu przygotowaniu programu terapeutycznego.

- ankieta dla kobiet- Ankieta ma charakter poufny i służy jedynie optymalnemu przygotowaniu programu terapeutycznego. - ankieta dla kobiet- Ankieta ma charakter poufny i służy jedynie optymalnemu przygotowaniu programu terapeutycznego. Imię i nazwisko:... Adres e-mail:... Wiek:... Czego spodziewasz się po terapii? Jakie

Bardziej szczegółowo

Ocena efektów fizykoterapii u chorych z zaburzeniami statyki narządu płciowego i nietrzymaniem moczu

Ocena efektów fizykoterapii u chorych z zaburzeniami statyki narządu płciowego i nietrzymaniem moczu Krzysztof Cendrowski, Włodzimierz Sawicki, Beata Śpiewankiewicz, Jerzy Stelmachów Ocena efektów fizykoterapii u chorych z zaburzeniami statyki narządu płciowego i nietrzymaniem moczu Katedra i Klinika

Bardziej szczegółowo

JAK CHRONIĆ SWÓJ KRĘGOSŁUP

JAK CHRONIĆ SWÓJ KRĘGOSŁUP JERZY STODOLNY JOANNA STODOLNA-TUKENDORF JAK CHRONIĆ SWÓJ KRĘGOSŁUP ------------------------ PORADNIK DLA K A Ż D E G O --------- sk NATURA WYDAWNICTWO NATURA POPULARNEGO PORADNIKA dr n. med. Jerzy Stodolny

Bardziej szczegółowo

Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera?

Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera? Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera? Dr n. med. Marek Walusiak specjalista fizjoterapii Ruch jest bardzo ważnym elementem leczenia. Niewielki, systematyczny wysiłek może dać bardzo dużo. 30-45 minut

Bardziej szczegółowo

broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr. hab. n. med. Piotra Radziszewskiego oraz dr Barbarę Jacennik www.zdrowydialog.pl

broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr. hab. n. med. Piotra Radziszewskiego oraz dr Barbarę Jacennik www.zdrowydialog.pl U R O L O G I A broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr. hab. n. med. Piotra Radziszewskiego oraz dr Barbarę Jacennik Jeśli trzymasz w ręku tę broszurę, to jesteś po odbytej wizycie u lekarza-urologa.

Bardziej szczegółowo

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich

Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich dr n. med. Agata Korzeniecka - Kozerska Założenia TRUDNOŚCI Z USTALENIEM CZY

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 9 lipca 2018 r. Poz. 1319

Warszawa, dnia 9 lipca 2018 r. Poz. 1319 Warszawa, dnia 9 lipca 2018 r. Poz. 1319 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 27 czerwca 2018 r. w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych fizjoterapeuty Na podstawie art. 4 ust. 7 ustawy

Bardziej szczegółowo

- ankieta dla mężczyzn-

- ankieta dla mężczyzn- Ankieta ma charakter poufny i służy jedynie optymalnemu przygotowaniu programu terapeutycznego. Imię i nazwisko:... Adres e-mail:... Wiek:... Czego spodziewasz się po terapii? Jakie są Twoje oczekiwania

Bardziej szczegółowo

Ograniczenia dostępności innowacji w zakresie metody czystego cewnikowania przerywanego.

Ograniczenia dostępności innowacji w zakresie metody czystego cewnikowania przerywanego. Ograniczenia dostępności innowacji w zakresie metody czystego cewnikowania przerywanego. Dr Mariusz Kowalewski 24.11.2011 Page 1 Co to jest czyste cewnikowanie przerywane (CIC)? Czyste cewnikowanie przerywane

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 października 2005 r. (Dz. U. z dnia 28 października 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 października 2005 r. (Dz. U. z dnia 28 października 2005 r.) Dz.U.05.214.1816 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 28 października

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r.

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r. Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 207/208 202/2022 r. Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne Stopień

Bardziej szczegółowo

PRACA POGLĄDOWA. Małgorzata Dalewska 1, Anna-Kasicka-Jonderko 2, Krzysztof Jonderko 2, Henryk Augustyniak 3 ST R ES Z CZ E NI E

PRACA POGLĄDOWA. Małgorzata Dalewska 1, Anna-Kasicka-Jonderko 2, Krzysztof Jonderko 2, Henryk Augustyniak 3 ST R ES Z CZ E NI E PRACA POGLĄDOWA Wysiłek fizyczny lek bez recepty: znaczenie kinezyterapii w profilaktyce i leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet (w aneksie zestaw proponowanych ćwiczeń) Physical exercise a

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw 4 Poz ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ CZĘŚĆ I

Dziennik Ustaw 4 Poz ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ CZĘŚĆ I Dziennik Ustaw 4 Poz. 1567 ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ CZĘŚĆ I Załącznik nr 2 1. Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej, zwana dalej

Bardziej szczegółowo

Intersdyscyplinarne wytyczne diagnostyki i leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet (wytyczne opracowane na podst.

Intersdyscyplinarne wytyczne diagnostyki i leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet (wytyczne opracowane na podst. Intersdyscyplinarne wytyczne diagnostyki i leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet (wytyczne opracowane na podst. wytycznych AGUB) 1. Definicja Wysiłkowym nietrzymaniem moczu nazywamy bezwiedną

Bardziej szczegółowo

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Wygenerowano: 219-8-22 16:29:17.817369, F-2-18-19 Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa Medycyna fizykalna i balneoklimatologia I Kod F-2-3-6,17-18 Status Obowiązkowy

Bardziej szczegółowo

Głęboka Stymulacja Elektromagnetyczna FMS - Tesla CARE

Głęboka Stymulacja Elektromagnetyczna FMS - Tesla CARE Dane aktualne na dzień: 18-10-2019 02:42 Link do produktu: https://eresmedical.com.pl/gleboka-stymulacja-elektromagnetyczna-fms-tesla-care-p-563.html Głęboka Stymulacja Elektromagnetyczna FMS - Tesla CARE

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Fizjoterapii i Medycyny Sportowej /nazwa studiów podyplomowych/

Opis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Fizjoterapii i Medycyny Sportowej /nazwa studiów podyplomowych/ Załącznik nr 2 do Uchwała NrAR001-2 - V/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach z dnia 26 maja 2015r.w sprawie zatwierdzenia efektów kształcenia studiów podyplomowych

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz

Spis treści. 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz Spis treści 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz 1.1. Wstęp.... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej 1.2. Znaczenie rehabilitacji w chirurgii...

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Kombinacja podstawowa dla rejonu ogrzewacza dolnego (układ moczowo-płciowy)

Kombinacja podstawowa dla rejonu ogrzewacza dolnego (układ moczowo-płciowy) dla rejonu ogrzewacza dolnego (układ moczowo-płciowy) Ogrzewacz dolny jest odpowiedzialny za funkcje rozrodcze i wydalanie. Obejmuje podbrzusze i rejon narządów płciowych. Objawy: utrata energii, łatwa

Bardziej szczegółowo

z dnia 26 czerwca 2015 r.

z dnia 26 czerwca 2015 r. UCHWAŁA Nr 98/15/P-VII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 26 czerwca 2015 r. w sprawie przyznania dotacji na organizację doskonalenia zawodowego Na podstawie art. 35 ust. 1 i art. 4 ust. 1 pkt

Bardziej szczegółowo

[7ZSTZS/KII] Filozofia wellness

[7ZSTZS/KII] Filozofia wellness 1. Ogólne informacje o module [7ZSTZS/KII] Filozofia wellness Nazwa modułu FILOZOFIA WELLNESS Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

NTM - wysiłkowe po porodach, operacjach w obrębie miednicy małej, niepowodzeniach po operacjach wysiłkowego NTM.

NTM - wysiłkowe po porodach, operacjach w obrębie miednicy małej, niepowodzeniach po operacjach wysiłkowego NTM. UROTERAPIA - REHABILITACJA DNA MIEDNICY Leczymy: 1.Nietrzymanie moczu (NTM) NTM - wysiłkowe po porodach, operacjach w obrębie miednicy małej, niepowodzeniach po operacjach wysiłkowego NTM. NTM - wysiłkowe

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA Świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej realizowane są od poniedziałku do piątku w godzinach pomiędzy 8.00 18.00. Natomiast w godz. 18.00 8.00 dnia następnego oraz całodobowo

Bardziej szczegółowo

Informacja do Formularza Kontroli Jakości Nr 1

Informacja do Formularza Kontroli Jakości Nr 1 Formularz Kontroli Jakości Nr Informacja do Formularza Kontroli Jakości Nr Droga Koleżanko, drogi Kolego. Formularz Kontroli Jakości Nr (formularz w kolorze pomarańcowym) zawiera pytania dotyczące anamnezy,

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 016/017-018/019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

PRZYPORZĄDKOWANIE ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTÓW DO ODPOWIEDNICH GRUP WYDZIAŁ: NAUK O ZDROWIU AWF W POZNANIU KIERUNEK: FIZJOTERAPIA

PRZYPORZĄDKOWANIE ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTÓW DO ODPOWIEDNICH GRUP WYDZIAŁ: NAUK O ZDROWIU AWF W POZNANIU KIERUNEK: FIZJOTERAPIA Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 35/2019 Rektora z dnia 9 sierpnia 2019 r. PRZYPORZĄDKOWANIE ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTÓW DO ODPOWIEDNICH GRUP WYDZIAŁ: NAUK O ZDROWIU AWF W POZNANIU KIERUNEK: FIZJOTERAPIA LP.

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. (Dz. U. Nr 210, poz. 1540)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. (Dz. U. Nr 210, poz. 1540) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną

Bardziej szczegółowo

Materiał Przeznaczony Dla Osób, Które Chcą Wiedzieć Więcej O Problemach Nietrzymania Moczu I Stolca

Materiał Przeznaczony Dla Osób, Które Chcą Wiedzieć Więcej O Problemach Nietrzymania Moczu I Stolca Materiał Przeznaczony Dla Osób, Które Chcą Wiedzieć Więcej O Problemach Nietrzymania Moczu I Stolca Tekst: Centrum Inkontynencji w Västra Götaland Fotografie: Kajsa Lundberg Układ graficzny: Svensk Information

Bardziej szczegółowo

Fizjoterapia). Usługa Fizjoterapia jest limitowana i obejmuje wykonanie ogółem w 12 miesięcznym okresie obowiązywania umowy: 10 zabiegów fizykoterapeu

Fizjoterapia). Usługa Fizjoterapia jest limitowana i obejmuje wykonanie ogółem w 12 miesięcznym okresie obowiązywania umowy: 10 zabiegów fizykoterapeu Fizjoterapia). Usługa Fizjoterapia jest limitowana i obejmuje wykonanie ogółem w 12 miesięcznym okresie obowiązywania umowy: 10 zabiegów fizykoterapeutycznych oraz 10 zabiegów kinezyterapeutycznych (w

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

Bardziej szczegółowo

Porównanie odleg³ych wyników leczenia wysi³kowego nietrzymania moczu metodami Burcha, TVT i TVT-O na podstawie subiektywnej oceny operowanych kobiet

Porównanie odleg³ych wyników leczenia wysi³kowego nietrzymania moczu metodami Burcha, TVT i TVT-O na podstawie subiektywnej oceny operowanych kobiet Porównanie odleg³ych wyników leczenia wysi³kowego nietrzymania moczu metodami Burcha, i -O na podstawie subiektywnej oceny operowanych kobiet The comparison of long-term results of stress urinary incontinence

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA Świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej realizowane są od poniedziałku do piątku w godzinach pomiędzy 8.00 18.00. Natomiast w godz. 18.00 8.00 dnia następnego oraz całodobowo

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w ginekologii i położnictwie SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w chorobach

Bardziej szczegółowo

Nietrzymanie moczu dotyczy głównie

Nietrzymanie moczu dotyczy głównie Problemy pielęgnacyjne u kobiet z nietrzymaniem moczu mgr poł. Joanna Kowalczyk-Nowakowska Warszawski Uniwersytet Medyczny Nietrzymanie moczu u kobiet to coraz powszechniejszy problem medyczny. Występuje

Bardziej szczegółowo

Podstaw y rehabilitacji dla studentów m edycyny

Podstaw y rehabilitacji dla studentów m edycyny Podstaw y rehabilitacji dla studentów m edycyny Redakcja naukowa prof. dr hab. n. k. f. Zdzisława Wrzosek dr n. med. Janusz Bolanowski Warszawa Wydawnictwo Lekarskie PZWL Spis treści Wstęp - Zdzisława

Bardziej szczegółowo

Wytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostycznoterapeutycznego. moczu i pęcherzem nadreaktywnym

Wytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostycznoterapeutycznego. moczu i pęcherzem nadreaktywnym Wytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostycznoterapeutycznego u kobiet z nietrzymaniem moczu i pęcherzem nadreaktywnym Piotr Radziszewski (Przewodniczący) Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy ciała u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/

Opis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy ciała u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/ Załącznik nr 1 do uchwały nr AR001-7-XI/2014 z dnia 25.11.14. Opis efektów kształcenia Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/

Bardziej szczegółowo

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Medycyna rodzinna Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-MRodz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Fizjoterapia w zaburzeniach czynności układu naczyniowego po leczeniu chirurgicznym

Fizjoterapia w zaburzeniach czynności układu naczyniowego po leczeniu chirurgicznym 5 Fizjoterapia w zaburzeniach czynności układu naczyniowego po leczeniu chirurgicznym Marek Woźniewski Jednym z najpoważniejszych powikłań naczyniowych po zabiegach chirurgicznych jest zakrzepica żył głębokich,

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK PRAKTYKI ZAWODOWEJ

DZIENNIK PRAKTYKI ZAWODOWEJ DZIENNIK PRAKTYKI ZAWODOWEJ REALIZOWANEJ W RAMACH KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII Praktyka ciągła wybieralna (960 godzin, 38 ECTS) Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

Bardziej szczegółowo