OCENA MONITORINGU WÓD PŁYNĄCYCH W 2004 ROKU NA TLE WYMAGAŃ RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ

Transkrypt

1 OCENA MONITORINGU WÓD PŁYNĄCYCH W 2004 ROKU NA TLE WYMAGAŃ RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ Rafalina Korol Urszula Szyjkowska Marzenna Strońska INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ, ODDZIAŁ WROCŁAW ZAKŁĄD MONITORINGU JAKOŚCI WÓD ŁÓDŹ, grudzień 2005

2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 lutego 2004 roku (Dz. U. nr 32, poz. 284), określa: klasyfikację wód dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposoby prowadzenia monitoringu stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposób interpretacji wyników i prezentacji stanu wód.

3 Pięć klas czystości: klasa I - wody bardzo dobrej jakości: klasa II - wody dobrej jakości: klasa III - wody zadowalającej jakości: klasa IV - wody niezadowalającej jakości: klasa V - wody złej jakości:

4 Wartości graniczne wskaźników jakości wód Lp. Parametr Jednostka klasa I Wartości graniczne w klasach jakości wód klasa II klasa III Klasa IV klasa V Wskaźniki fizyczne Temperatura wody Zapach Barwa Zawiesina ogólna Odczyn C krotność mg Pt/l mg/l ph ,0 15 6,5-8, ,0 25 6,0-8, ,0 50 6,0 9, , ,5 9,0 > 28 > 20 > 50,0 > 100 < 5,5 i > 9,0 Wskaźniki tlenowe 6 Tlen rozpuszczony mg O 2 /l 7,0 6,0 5,0 4,0 < 4,0 7 BZT 5 mg O 2 /l 2,0 3,0 6,0 12,0 > 12,0 8 ChZT-Mn mg O 2 /l 3,0 6,0 12,0 24,0 > 24,0 9 ChZT-Cr mg O 2 /l 10,0 20,0 30,0 60,0 > 60,0 10 Ogólny węgiel organiczny mg C/l 5,0 10,0 15,0 20,0 > 20,0 Wskaźniki biogenne 11 Amoniak mg NH 4 /l 0,5 2,0 4,0 > 4,0 12 Azot Kjeldahla mg N/l 0,5 2,0 4,0 > 4,0 13 Azotany mg NO 3 /l 5,0 15,0 25,0 50,0 > 50,0 14 Azotyny mg NO 2 /l 0,03 0,1 0,5 > 15 Azot ogólny mg N/l 2,5 5,0 10,0 20,0 > 20,0 16 Fosforany mg PO 4 /l 0,2 0,4 0,7 > 17 Fosfor ogólny mg P/l 0,2 0,4 0,7 >

5 Wartości graniczne wskaźników jakości wód Lp. Parametr Jednostka klasa I Wartości graniczne w klasach jakości wód klasa II klasa III Klasa IV klasa V Wskaźniki zasolenia 18 Przewodność w 20 C µs/cm > Substancje rozpuszczone mg/l > Zasadowość ogólna mg CaCO 3 /l > < Siarczany mg SO 4 /l > Chlorki mg Cl/l > Wapń mg Ca/l > Magnez mg Mg/l Fluorki mg F/l 0,5 1,5 1,7 > 1,7 Metale w tym metale cięŝkie 1) 26 Arsen mg As/l 0,01 0,01 0,10 > 0,10 27 Bar mg Ba/l 0,1 0,1 0,5 > 28 Bor mg B/l 0,5 2,0 4,0 > 4,0 29 Chrom ogólny mg Cr/l 0,10 > 0,10 30 Chrom (VI) mg Cr/l 0,02 0,02 0,02 0,04 > 0,04 31 Cynk mg Zn/l 0,3 0,5 2,0 > 2,0 32 Glin mg Al/l 0,1 0,2 0,4 0,8 > 0,8 33 Kadm mg Cd/l 0,0005 0,001 0,001 0,005 > 0, Mangan mg Mn/l 0,1 0,5 > 35 Miedź mg Cu/l 0,02 0,04 0,06 0,10 > 0,10 36 Nikiel mg Ni/l 0,01 0,02 0,2 > 0,2 37 Ołów mg Pb/l 0,01 0,01 0,02 > 38 Rtęć mg Hg/l 0,0005 0,001 0,001 0,005 > 0, Selen mg Se/l 0,01 0,01 0,02 0,04 > 0,04 40 śelazo mg Fe/l 0,1 0,3 2,0 > 2,0

6 Wartości graniczne wskaźników jakości wód Lp. Parametr Jednostka klasa I Wartości graniczne w klasach jakości wód klasa II klasa III Klasa IV klasa V Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych 41 Cyjanki wolne mg CN/l 0,02 0,02 > 42 Fenole (indeks fenolowy) mg/l 0,001 0,005 0,01 > 43 Pestycydy µg/l 0,1 2,5 5,0 > 5,0 44 Substancje powierzchniowoczynne anionowe mg/l 0,1 0,2 0,5 > 45 Oleje mineralne (indeks oleju mineralnego) mg/l 0,01 0,2 0,5 > 0,5 46 Wielopierścieniowe węglowodory arom. µg/l 0,01 0,2 > Wskaźniki biologiczne Saprobowość fitoplanktonu Saprobowość peryfitonu Indeks aprbow. 1,5 1,5 2,5 2,5 3,5 3,5 > 3,5 > 3,5 49 Makrobezkręgowce bentosowe, indeksy Indeks bioróŝnor. Indek biotyczny 5, ,0 70 2, < < Chlorofil a µg/l > 100 Wskaźniki mikrobiologiczne 51 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego W 100 ml > Liczba bakterii grupy coli W 100 ml >

7 Monitoring stanu wód powierzchniowych prowadzi się w następujących zakresach: diagnostycznym monitoring diagnostyczny, operacyjnym monitoring operacyjny, badawczym monitoring badawczy, monitoring obszarów chronionych.

8 Programy monitoringu diagnostycznego powinny zostać ustanowione w celu dostarczenia informacji dla: uzupełnienia i zatwierdzenia procedury oceny wpływu na środowisko, sprawnego i skutecznego zaprojektowania przyszłych programów monitoringu, oceny długoterminowych zmian w warunkach naturalnych, oraz oceny długoterminowych zmian wynikających z szeroko rozumianej działalności antropogenicznej.

9 Monitoring operacyjny podejmowany jest w celu: ustalenia stanu tych jednolitych części wód, które zostały określone jako zagroŝone niespełnieniem określonych dla nich celów ochrony środowiska, oraz oceny wszelkich zmian stanu tych jednolitych części wód wynikających z podjętych programów działań.

10 Monitoring badawczy przeprowadzony jest tam: gdzie nie jest znany powód Ŝadnego z przekroczeń, gdzie monitoring diagnostyczny wykazuje, Ŝe cele środowiskowe przypuszczalnie nie zostaną osiągnięte, a jeszcze nie został ustanowiony monitoring operacyjny, celem określenia przyczyn, z powodu których jednolite części wód lub grupa jednolitych części wód nie spełniają celów środowiskowych, gdzie naleŝy określić wielkości i wpływy przypadkowego zanieczyszczenia, gdzie naleŝy informować władze o koniecznym programie działań dla osiągnięcia celów środowiskowych oraz szczególnych działań dla zaradzenia skutkom przypadkowego zanieczyszczenia.

11 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu i trybu opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy oraz warunków korzystania z wód regionu wodnego (Dz. U. Nr 126, poz. 1318).

12 Monitoring obszarów chronionych jest prowadzony: w wodach powierzchniowych wykorzystywanych do pozyskiwana wody do picia, w wodach przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w wodach przeznaczonych do ochrony gatunków wodnych o znaczeniu ekologicznym, dla obszarów szczególnie naraŝonych, z których naleŝy ograniczyć odpływ azotu ze źródeł rolniczych, dla obszarów wyznaczonych dla ochrony siedlisk lub gatunków, gdzie utrzymanie lub poprawa jakości wód jest czynnikiem istotnym ich ochrony wraz z obszarami NATURA 2000.

13 Liczba stanowisk wg rodzajów monitoringu: D O A R W K N E Ch PN N2000

14 W 2004 roku łącznie monitorowano 2310 stanowisk obszarów chronionych 46% diagnostyczny 51% operacyjny 3%

15 Liczba stanowisk monitoringu w poszczególnych województwach: DOLNOŚLĄSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE LUBUSKIE ŁÓDZKIE OPOLSKIE PODKARPACKIE PODLASKIE POMORSKIE ŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE

16 Wyniki badań monitoringu diagnostycznego w 2004 roku: Liczba pobranych prób: Liczba wykonanych oznaczeń : Liczba oznaczeń normowanych wskaźników jakości:

17 Charakterystyka wyników monitoringu diagnostycznego wg 5-ciu klas czystości: do klasy I zaliczono (54,3%) oznaczeń, do klasy II zaliczono (20,5%) oznaczeń, do klasy III zaliczono (14,7%) oznaczeń, do klasy IV zaliczono (6,7%) oznaczeń, do klasy V zaliczono (3,8%) oznaczeń.

18 Charakterystyka wyników monitoringu diagnostycznego wg 5-ciu klas czystości: klasa IV 6,7% klasa V 3,8% klasa III 14,7% klasa I 54,3% klasa II 20,5%

19 Najniekorzystniejsze wyniki ocen w grupach wskaźników: Lp Barwa ChZT-Cr Selen Chlorofil a Parametr Azot Kjeldahla Substancje rozpuszczone Fenole (indeks fenolowy) Bakterie coli typu kałowego Liczba oznacz Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych klasa I 10,5 9,2 12 Wskaźniki zasolenia ,8 40,7 14,8 4,2 4,5 Metale w tym metale cięŝkie 1) 77 43,3 Wskaźniki biologiczne 74,3 Wskaźniki mikrobiologiczne 2,5 % oznaczeń w poszczególnych klasach jakości wód klasa II Wskaźniki fizyczne 12,7 Wskaźniki tlenowe 25 Wskaźniki biogenne 29 39,4 15,4 12,1 klasa III 30,4 30, ,9 10,1 5,9 32,7 Klasa IV 41,5 29,4 11 5,8 6,7 2,9 32,9 klasa V 4,9 6,2 11 1,3 0,5 1,5 19,8

20 Wyniki klasyfikacji stanu wód na podstawie monitoringu diagnostycznego w 2004 roku Parsęta Radew Grabowa 330 Wieprza 331 Łupawa Słupia 332 Brda Łeba Wierzyca Reda 333 Martwa Wisła Motława Nogat Elbląg 334 Pasłęka Łyna 335 Łyna Marycha Czarna Hańcza Klasy jakości wód: klasa I - wody o bardzo dobrej jakości klasa II - wody dobrej jakości klasa III - wody zadowalającej jakości klasa IV - wody niezadowalającej jakości klasa V - wody złej jakości Metry nr stanowisk wg wykazu w załączniku Myśla Ina Płonia Kwisa Odra Rega Warta Drawa Obrzyca Kaczawa Ścinawka Obra Piława Rów Polski Strzegomka Piława Gwda Kanał Mosiński Ślęza Noteć Sąsiecznica Oława ŁobŜonka Wełna Orla Widawa Polska Woda Opawa Mała Noteć Wda Prosna Stobrawa Oleśnica Bierawka Osa Zgłowiączka Liswarta Ner Kłodnica Gostynia Biała Soła Wisła Widawka Skrwa Bzura Pilica Skawa Drwęca Raba Wkra Rawka Orzyc Nidzica Nida Poprad Dunajec Radomka Czarna Omulew IłŜanka Ropa Świder Wisłoka Pisa Brok Liwiec Krzna Bystrzyca Wisłok Bystrzyca Nurzec San Tyśmienica Supraśl Tanew Wiar Zielawa StrwiąŜ Orlanka Narew Uherka Łabuńka Wieprz Lubaczówka Szkło Wisznia Świsłocz Leśna Huczwa Rata Muchawiec Bug Ług /

21 Legenda klasa I - bardzo dobra klasa II - dobra klasa III - zadowalająca klasa IV - niezadowalająca klasa V - zła nr stanowiska według tabeli 3 Nysa ŁuŜycka Miedzianka Lubsza Witka Siekierka Kwisa Oldza Bóbr Kamienna Czarna Woda Łomnica Obrzyca Skora Krzycki Rów Szprotawa Rudna Kaczawa Zimnica Wierzbiak Pełcznica Jedlina Kopanica Odra Jezierzyca Średzka Woda Ścinawka Samica Rów Polski Piława Bystrzyca Strzegomka Budzówka Bystrzyca Dusznicka Dąbroczna Kasina Ślęza Morawka Barycz Mała Ślęza Dobra Rdęca Orla Sąsiecznica Widawa Oleśnica Polska Woda Nysa Kłodzka Prudnik Czarna Woda Kuroch Biała Osobłoga Dąbrówka Złotnica Oziąbel Budkowiczanka Prószkowski Potok Brynica Baryczka Stobrawa Bogacica Lublinica Mała Panew Stoła / Kilometry Wyniki klasyfikacji ogólnej w 2004 roku

22 OCENA MONITORINGU WÓD PŁYNĄCYCH W 2004 ROKU NA TLE WYMAGAŃ RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ Rafalina Korol Urszula Szyjkowska Marzenna Strońska INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ, ODDZIAŁ WROCŁAW ZAKŁĄD MONITORINGU JAKOŚCI WÓD Zaklad.Monitoringu@imgw.wroc.pl