Uwagi i Opinie. Uwagi szczegółowe:

Transkrypt

1 Uwagi i Opinie Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT/Izba) do projektu nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji z dnia 4 lutego 2015 r. Zdaniem PIIT, projektowana nowelizacja zmienia w sposób znaczący obowiązujące dotąd reguły funkcjonowania rynku mediów i stanowi próbę zbudowania nowego ładu medialnego w naszym kraju. Jednak proponowane zmiany, już chociażby z racji zwiększenia i to pięciokrotnie czasu emisji programów zawierających udogodnienia dla osób z dysfunkcją narządu wzroku i słuchu w programach telewizyjnych, spowodują także znaczący wzrost kosztów funkcjonowania oraz istotne zmiany w ofertach programowych. Ponadto, ustawa wprowadza szereg nowych pojęć i definicji (program okolicznościowy, nadawca środowiskowy i lokalny etc.), co w wielu przypadkach zmusi nadawców i producentów do weryfikacji przyjętych strategii rynkowych. Jednak nasz największy niepokój, budzi nadmierna naszym zdaniem ilość delegacji ustawowych. Uważamy za niedopuszczalne regulowanie za pomocą rozporządzeń, kluczowych z punktu widzenia pewności obrotu gospodarczego kwestii, takich jak przenoszenie praw z koncesji, ustalanie ilości i rodzaju poszczególnych udogodnień dla osób niepełnosprawnych czy próba definiowania kryteriów dla nadawcy lokalnego i/lub środowiskowego poprzez odesłanie do zapisów koncesyjnych a więc w trybie administracyjnym a nie ustawowym. Pomimo tych zastrzeżeń, projekt uważamy za ważny, potrzebny i jako środowisko łączymy z nim nadzieje na uporządkowanie kwestii dotychczas niedoregulowanych i upatrujemy szansy na jakościowy rozwój rynku. Uwagi szczegółowe: Ad. art. 4 w zakresie definicji ustawowych ust. 13a - Definicja programu okolicznościowego Wprowadzenie w projekcie nowelizacji ustawy definicji programu okolicznościowego należy uznać za pozytywne rozwiązanie mające na celu wyjaśnienie dotychczasowych wątpliwości dotyczące prawnego charakteru tzw. usług pay per view. Dobrym rozwiązaniem jest jednoznaczne wskazanie, że nadawcy programów okolicznościowych nie mają obowiązku ubiegać się o koncesję ani nie mają obowiązku promowania twórczości europejskiej ani stosowania udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Jednak, istnieją naszym zdaniem uzasadnione wątpliwości, czy zaproponowana definicja jest adekwatna do praktyki rynkowej i kierunków jej rozwoju. Dla uniknięcia wątpliwości, proponujemy następujące zmiany zaproponowanej definicji: usunięcie ograniczenia czasowego obejmującego 30 dni lub zamianę na dłuższy okres czasu, wynoszący, co najmniej 12 miesięcy (dot. art. 4 ust. 13 a) lit a). W trybie programu okolicznościowego mogą być realizowane np. audycje poświęcone jednemu wydarzeniu sportowemu (np. igrzyska olimpijskie, mistrzostwa świata) lub obejmujące cały sezon str. 1

2 zmagań sportowych w jednej dyscyplinie sportowej (np. w przypadku Pucharu UEFA sezon trwa 12 miesięcy), może być realizowana trasa koncertowa obejmująca koncerty mające miejsce w różnych krajach na przestrzeni kilku miesięcy. Dla wymienionych powyżej przykładów, zawężenie definicji ustawowej do okresu 30 dni jest zbyt restrykcyjne i nie znajduje uzasadnienia funkcjonalnego; usunięcie kryterium czasowego obejmującego 24 godziny (dot. art. 4 ust. 13 a) lit b). Pozostawienie ww. kryterium może w przyszłości spowodować liczne kontrowersje i wątpliwości. Przykładam może być np. najdłuższy w historii mecz tenisa rozegrany pomiędzy Nicolasem Mahut a Johnem Isnerem, który trwał 11 godzin i 5 minut, ale transmisja był podzielona na 3 dni (tj. 22, 23 i 24 czerwca 2010 roku). W przypadku programów okolicznościowych, uważamy, że lepszym z praktycznego punktu widzenia kryterium definiującym te programy jest kwestia chwili ich udostępnienia. Programy okolicznościowe są udostępniane odbiorcom w terminie wskazanym przez nadawcę (co zazwyczaj wynika z warunków stawianych przez organizatorów wydarzeń okolicznościowych), a nie w momencie wybranym przez odbiorcę (w przeciwieństwie do usług audiowizualnych na żądanie). Oczywiście w późniejszym czasie programy okolicznościowe mogą się przekształcić w usługi audiowizualne na żądanie (np. archiwalne wydarzenia sportowe, koncerty i inne). Jednak, czas, w jakim są one dostępne nie jest kryterium decydującym o specyfice tych programów w stosunku do innych kategorii ustawowych. Obowiązujące obecnie przepisy ani propozycja przewidziana w projekcie nie pozwalają na jednoznaczne odróżnienie programów okolicznościowych od audiowizualnych usług na żądanie, dlatego wprowadzenie w przyszłości kryterium momentu udostępnienia, w naszej ocenie, może zakończyć dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne. Dodatkowo, należy wskazać, że wprowadzenie dwóch kryteriów czasowych 30 dni i 24 godziny jest niezrozumiałe w kontekście praktyki rynkowej. Poza kryterium czasowym zawartym w definicji, proponujemy także zmiany w zakresie: usunięcia kryterium dostępu za opłatą (dot. art. 4 ust. 13 a) lit b). Obecnie odpłatność za tego typu materiały nie musi być bezpośrednio ponoszona przez odbiorcę. Wiele modeli biznesowych przewiduje dokowanie opłaty albo w ramach abonamentu, albo przez podmiot trzeci sponsora transmisji albo finansowanie jej ze sprzedaży czasu reklamowego. Kryterium dostępu za opłatą nie ma znaczenia funkcjonalnego z punktu widzenia ustawy o radiofonii i telewizji, a pozostawienie go w projekcie ustawy może spowodować niepotrzebne ograniczenie zakresu regulacji do wybranych tylko modeli biznesowych. Bardziej stosowne wydaje się kryterium dostępu na żądanie. Tak jak w przypadku usługi audiowizualnej na żądanie, dostawca udostępnia program okolicznościowy wyłącznie na życzenie odbiorcy, co więcej może on także tworzyć katalogi programów okolicznościowych udostępnianych w ramach działalności nadawcy; poszerzenia katalogu przedmiotowego wydarzeń transmitowanych w ramach programów okolicznościowych (art. 4 ust. 13 a) lit a) oraz litera b). Projekt zawęża katalog wydarzeń transmitowanych w ramach programów okolicznościowych wyłącznie do wydarzeń sportowych, podczas, gdy w art. 4 ust. 13 a) lit a) wskazane zostały także wydarzenia społeczne, kulturalne, edukacyjne, rozrywkowe oraz religijne. W naszej ocenie, wprowadzenie takich ograniczeń przedmiotowych nie jest uzasadnione, zatem katalog ten powinien być taki sam jak w art. 4 ust. 13 a) lit a. Co więcej, oba katalogi powinny być poszerzone o wydarzenia rozrywkowe. Ewentualnie, proponujemy zmianę sposobu str. 2

3 wyliczenia przedmiotowego wydarzeń objętych definicją programu okolicznościowego z wyliczenia enumeratywnego na wyliczenie przykładowe. Ponadto Nie jest zrozumiałe, jaki jest cel wyodrębniania w ramach definicji programu okolicznościowego, punktu b) jeśli wydaje się, że punkt b) zawiera się w punkcie a). Jeśli punkt b) nie zawiera się w punkcie a), to w takim razie należałoby dookreślić relację tych punktów. Błędne wydaje się także określenie: transmisja sportowa z jednego wydarzenia. Powinno raczej być: transmisja z jednego wydarzenia sportowego. Inaczej nie jest jasne, jakimi środkami nadawca ma zapewnić sportowy charakter transmisji z (dowolnego) wydarzenia. Pkt. 10a i 10b definicja nadawcy środowiskowego i nadawcy lokalnego. Przedłożony projekt wprowadza definicje nowych kategorii nadawców nadawcę środowiskowego i nadawcę lokalnego, przewidując jednocześnie dla tych podmiotów szereg ulg, zwłaszcza finansowych. Nie negując, co do zasady, potrzeby takiej regulacji należy wskazać, iż projektowana definicja tych podmiotów winna być doprecyzowana już na gruncie ustawowym, a nie jak obecnie - poprzez odesłanie do zapisów koncesyjnych. W wypadku nadawcy środowiskowego zastrzeżenia budzi przesłanka zawarta w pkt. 10a pod lit. a) oraz lit. c) projektowanej definicji, natomiast w odniesieniu do nadawcy lokalnego przesłanka z art. 10b lit. a). Zgodnie z projektem nadawca środowiskowy rozpowszechnia program służący celom społecznym szczegółowo zdefiniowanym w koncesji Społeczny cel rozpowszechnianego programu ma stanowić podstawowy, jak można wnosić z uzasadnienia, element wyróżniający, przemawiający za szczególnym traktowaniem danego nadawcy. W takiej sytuacji ustawodawca powinien wskazać już w akcie o randze ustawowej cele społeczne, które uznaje za na tyle doniosłe, by uzasadniały odmienne traktowanie nadawcy, którego program je realizuje, zwłaszcza, że programy wszystkich nadawców służą przecież celom społecznym. Odesłanie w tym zakresie w całości do postanowień koncesyjnych a więc aktu o charakterze indywidualnym - nie realizuje zdaniem PIIT zasad prawidłowej legislacji, albowiem kryteria różnicujące sytuację prawną podmiotów prowadzących tę samą działalność gospodarczą nie mogą być wprowadzone decyzją administracyjną, bez należytego umocowania ustawowego. Nadto, rozwiązanie takie jest niepraktyczne, albowiem podmiot, który chciałby rozpocząć działalność, jako nadawca środowiskowy nie jest w stanie, przed wydaniem koncesji, ocenić czy planowana działalność, z uwagi na zawartość merytoryczną programu, będzie go uprawniała do uzyskania statusu nadawcy środowiskowego. Warto podkreślić, że jest to rozwiązanie, które odbiega od przyjętego dla nadawcy społecznego, mimo, iż ma realizować bardzo zbliżone cele. Zwracamy także uwagę, że przyjęta w projekcie przesłanka przeznaczania uzyskanego dochodu w całości na cele inne niż zarobkowe jest nieprecyzyjna, przez co może prowadzić w praktyce do problemów z prawidłową kwalifikacją poszczególnych wydatków, jak też do str. 3

4 występowania licznych nadużyć. W skrajnej interpretacji można by dojść do wniosku, że realizacją tej przesłanki byłaby wypłata każdorazowo całości rocznego zysku wspólnikom w postaci dywidendy (ewidentnie działanie nienakierowane na zarobek nadawcy), jednak przeznaczenie zysku na inwestycje bądź choćby lokaty bankowe byłoby sprzeczne z wymogiem ustawowym. Analogiczna sytuacja ma miejsce w wypadku definicji nadawcy lokalnego, z uwagi na wymóg rozpowszechniania programu zawierającego tematykę lokalną, której udział został szczegółowo zdefiniowany w koncesji. Należy również zauważyć, że o status nadawcy lokalnego występować będą mogły podmioty komercyjne, dla których prowadzenie stacji radiowej stanowiło będzie działalność gospodarczą, nastawioną na zysk. Podmioty te niejednokrotnie będą na tym samym rynku konkurować z nadawcami, którzy nie uzyskają statusu nadawcy lokalnego, przy czym konkurencja ta zostanie zaburzona z uwagi na niższe obciążenia publiczne ciążące na nadawcy lokalnym. Jeżeli wprowadzanie różnicowania w sytuacji prawnej podmiotów ma mieć charakter niedyskryminujący, winno wynikać z ustawowo wskazanych, ważnych kryteriów. W tym wypadku kryterium takie powinna stanowić zawartość tematyki lokalnej. Uzasadnione będzie odmienne traktowanie nadawcy lokalnego, jeżeli rozpowszechniany przez niego program będzie programem lokalnym, a więc wyspecjalizowanym tematycznie. Jednocześnie kryterium takiego różnicowania może zostać wprowadzone wyłącznie ustawowo. Wobec powyższego postulujemy doprecyzowanie przesłanek ustawowych poprzez określenie procentowego udziału tematyki lokalnej, jaki winien realizować nadawca lokalny. Jednocześnie wielkość udziału tej tematyki w programie powinna odpowiadać wyspecjalizowanemu charakterowi rozpowszechnianego programu, a więc oscylować w granicach wskazanych w art. 4 pkt. 13 ustawy o radiofonii i telewizji. Ad. art. 10 ustawy o radiofonii i telewizji uchylenie ust. 4 procedura nakładania kary na nadawcę. W uzasadnieniu dla wprowadzonej zmiany wskazano, iż zmierza ona do przyspieszenia procedury stosowania sankcji administracyjnych wobec nadawców. Zasadność wprowadzenia zmiany budzi wątpliwość w szczególności z uwagi na fakt, iż Krajowa Rada w swych oficjalnych dokumentach i wystąpieniach (np. w corocznych sprawozdaniach) nigdy nie zgłaszała potrzeby zwiększenia swych uprawnień o charakterze represyjnym. Praktyka funkcjonowania rynku wskazuje natomiast, że wezwanie nadawcy do usunięcia naruszeń kierowane na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji pełni funkcję dyscyplinującą bez konieczności nakładania kary finansowej. Należy też zwrócić uwagę, iż nowelizacja wyłącza w tym zakresie uprawnienia kolegialnego organu konstytucyjnego, jakim jest Krajowa Rada na rzecz jej Przewodniczącego, który wydaje w tym przedmiocie decyzje bez uzyskania uprzedniej uchwały Krajowej Rady. Ad. Zmiany art. 14a ust. 1 pkt. 2a oraz ust. 1a obowiązki informacyjne. Projektowana ustawa rozszerza obowiązki informacyjne ciążące na nadawcy o konieczność zapewnienia odbiorcom łatwego, bezpośredniego i stałego dostępu do informacji o osobach wchodzących w skład organów nadawcy oraz o jego strukturze kapitałowej (właścicielskiej). str. 4

5 Regulacja ta jest naszym zdaniem wadliwa pod względem legislacyjnym, a nadto zupełnie nieuzasadniona merytorycznie. Przede wszystkim należy wskazać, że działalność w zakresie rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych stanowi działalność gospodarczą podlegającą ogólnym zasadom, w tym ochronnym, właściwym dla ogółu przedsiębiorców. Ponieważ jednak działalność ta już niejako na wstępie podlega ograniczeniom z uwagi na jej regulowany charakter, stąd wszelkie dodatkowe obciążenia i obowiązki mogą być nakładane na prowadzące ją podmioty jedynie wyjątkowo, w sytuacjach, gdy jest to niezbędne dla ochrony istotnych społecznie wartości. Obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie informacji o składzie organów oraz strukturze kapitałowej są kompleksowo regulowane w ustawie kodeks spółek handlowych oraz ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Proponowana regulacja odnosi się, więc do materii regulowanej innymi aktami prawnymi, a nadto nakłada obowiązki dalej idące niż te statuowane powołanymi ustawami. Wystarczy tylko zauważyć, że ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym wymaga, w wypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wykazywania wyłącznie tych udziałowców, których udział w kapitale zakładowym wynosi co najmniej 10% (według projektu 5%), a nie nakłada w ogóle takiego obowiązku na akcjonariuszy spółek akcyjnych, (co oczywiste, jeżeli wziąć pod uwagę, iż w spółce tej mogą występować wyłącznie akcje na okaziciela). Co więcej, w wypadku osób fizycznych projekt ingeruje w materię objętą ustawą o ochronie danych osobowych. Zgodnie z projektem nadawca winien upublicznić dane osobowe wspólników (pod rygorem kary), a więc podmiotów wobec nadawcy zewnętrznych, na których nie ciąży obowiązek wyrażenia zgody na taką publikację. Innymi słowy nowelizacja określa sytuację prawną nie tylko nadawcy, ale również osób fizycznych, które nie podlegają regulacji ustawy o radiofonii i telewizji, kwestionując zarazem ochronę przewidzianą ustawą o ochronie danych osobowych. Jednocześnie przedstawione dla powyższej regulacji uzasadnienie nie stanowi merytorycznego uzasadnienia dla wprowadzanych obowiązków, a wręcz jest sprzeczne z zasadami wynikającymi z ustawy o radiofonii i telewizji. W uzasadnieniu wskazano, że przedmiotowe informacje są niezbędne, aby ustalić, kto jest rzeczywistym właścicielem danego nadawcy, a więc kto ma decydujący wpływ na kształt oferowanych przez niego programów Należy, więc zaznaczyć, że ustawa o radiofonii i telewizji nie pozostawia w tym zakresie wątpliwości zgodnie z art. 13 ust. 1 nadawca kształtuje program samodzielnie ( ) i ponosi odpowiedzialność za jego treść. Podmiotem, który ma decydujący, a w zasadzie wyłączny wpływ, na kształt oferowanych programów jest nadawca. Osoba inwestora nie ma w tym wypadku, zgodnie z ustawą, żadnego znaczenia. Ponadto, trudno sobie wyobrazić, by wspólnik posiadał jakikolwiek str. 5

6 wpływ na działalność nadawczą spółki z tej tylko przyczyny, że jest jej kilkuprocentowym udziałowcem. Ad, art Zmiana dotycząca audycji wytworzonej pierwotnie w języku polskim Proponujemy dodanie do art. 4 definicji pojęcia Format oraz Audycji wyprodukowanej na podstawie Formatu, która zaliczana będzie do kategorii audycji wytworzonych pierwotnie w języku polskim. Niezbędną do uregulowania kwestią pozostaje zdefiniowanie pojęcia Format oraz zakwalifikowanie audycji wyprodukowanych na jego podstawie, jako audycji wytworzonej pierwotnie w języku polskim. Zauważyć należy, że produkcja audycji produkowanej na podstawie zakupionego formatu w całości przebiega w Polsce, do wykonania jej zatrudnieni są polscy aktorzy i wykonawcy, nagrywana jest również w Polsce. Twierdzenie, iż scenariusz przygotowywany na potrzeby zakupionego formatu nie jest scenariuszem wytworzonym pierwotnie w języku polskim nie jest w tym przypadku prawdziwe. Ad. art. 15a -Udział audycji europejskich wytworzonych przez producentów niezależnych w programie telewizyjnym Proponujemy, usunięcie szczegółowych zapisów dotyczących określenia procentowego obowiązku rozpowszechniania audycji europejskich przez producentów niezależnych, gdyż nadrzędną regulacją jest emitowanie 50% audycji europejskich i 33% produkcji polskiej. W naszej opinii jest to wystarczające. Zgodnie z art. 15a u.r.t. nadawca obowiązany jest do przeznaczania, co najmniej 10% kwartalnego czasu nadawania programu na audycje europejskie wytworzone przez producentów niezależnych. W czasie przeznaczonym na audycje europejskie wytworzone przez producentów niezależnych, połowę czasu nadawania powinny zajmować audycje wytworzone w okresie 5 lat przed ich rozpowszechnieniem. Ustawodawca proponuje zmianę poprzez wskazanie, że nadawcy programów telewizyjnych przeznaczają, co najmniej 5% kwartalnego czasu nadawania programu na audycje europejskie wytworzone przez producentów niezależnych w okresie 5 lat przed rozpowszechnieniem w programie. Optymalnym rozwiązaniem byłoby pozostawienie w ustawie jedynie zapisów dotyczących obowiązku emitowania 50% audycji europejskich oraz 33% audycji wytworzonych pierwotnie w języku polskim, a usunięcie zapisów szczegółowych dotyczących obowiązku ich rozpowszechniania, gdyż naszym zdaniem rynku tego nie trzeba już bardziej regulować. Z uwagi na ilość nadawców oraz ilość dostępnych na rynku audycji oraz filmów europejskich wytworzonych przez producentów niezależnych zapewnienie poziomu procentowego audycji europejskich nie jest potrzebne. Zaproponowane regulacje są aktualnie niedostosowane do istniejących realiów i sytuacji rynkowej, wobec powyższego zmiana regulacji nie wpłynie na zmodyfikowanie przedstawianych w programach treści. Ad. art. 15a ust. 4 dot. wyłączenia prowadzenia ewidencji kwot europejskich Pkt. 1) str. 6

7 Nie wiadomo jest, jak mierzyć, dla jakiej liczby odbiorców były dostępne programy. Czy chodzi o kryterium liczby osób, które mieszkają na terytorium, na którym jest dostępny dany program, czy też osób, które mogłyby mieć dostęp do programu bez opłat, czy też tych, które wykupiły dostęp do programu (np. w pakiecie), czy też takich, które faktycznie, choć przez minutę korzystały z transmisji tego programu. Przepis należałoby doprecyzować. Pkt. 2) Nie jest wiadome, jak mierzony ma być średni roczny udział w widowni. Pomiary organizowane przez prywatne podmioty mogą się różnić. Wydaje się, że KRRiT, powinna w takiej sytuacji zapewniać dostępność danych pozwalających w jednoznaczny sposób określić udziały w widowni przynajmniej umożliwić nadawcy weryfikację udziału w widowni programu danego nadawcy. Określenie udział w widowni jest żargonowe i wymagałoby doprecyzowania. Ad. art. 16a ust 3 i 4 - Reklama Proponujemy wprowadzenie zmiany w art.16 a ust.3 ustawy o radiofonii i telewizji i zezwolenie na przerywanie filmów wyprodukowanych dla telewizji (z wyłączeniem serii, seriali i audycji dokumentalnych) oraz filmów kinematograficznych raz na 30 minut, zgodnie z treścią Dyrektywy o Audiowizualnych Usługach Medialnych. Nadto proponujemy uelastycznienie zasad przerywania audycji innych niż filmy wyprodukowane dla telewizji oraz filmy kinematograficzne poprzez wykreślenie zakazu ich przerywania, jeżeli okres między kolejnymi przerwami wynosi mniej niż 20 minut. W ostatnich latach jesteśmy świadkami procesu postępującej fragmentaryzacji rynku telewizyjnego w Polsce oraz dalszej presji konkurencyjnej. Dla widzów w języku polskim nadaje już ok. 200 programów telewizyjnych, w większości nadawanych z innych niż Polska państw Unii Europejskiej. Z tego punktu widzenia wydaje się niezrozumiałe, w świetle zasad wolnego rynku i uczciwej konkurencji na rynku audiowizualnym, utrzymywanie dla polskich nadawców bardziej restrykcyjnych, niż jest to przewidziane w Dyrektywie audiowizualnej, regulacji dotyczących przerywania audycji reklamami. Art.16 a ust.3 ustawy o radiofonii i telewizji zezwala na przerywanie filmów wyprodukowanych dla telewizji (z wyłączeniem serii, seriali i audycji dokumentalnych) oraz filmów kinematograficznych raz na 45 minut. Natomiast ustawodawca unijny przewiduje możliwość przerywania tych audycji, co 30 minut. Co więcej, wobec polskich nadawców wprowadzono dodatkowe ograniczenie, które nie ma żadnej podstawy w implementowanej Dyrektywie, tj. zakaz przerywania innych audycji, niż filmy telewizyjne i kinematograficzne, częściej, niż co 20 minut. Takie działanie polskiego ustawodawcy jest sprzeczne z intencją Parlamentu Europejskiego i Rady. Liberalizacja zasad umieszczania reklam jest jednym z najważniejszych kierunków zmian, wprowadzonych Dyrektywą audiowizualną. Jako podstawę tej liberalizacji wskazano słabnący potencjał rynku reklamy telewizyjnej w związku z rozwojem internetu. Jak podkreślił ustawodawca unijny, liberalizacja zasad umieszczania reklam telewizyjnych, w obliczu zmian str. 7

8 technologicznych, jest ceną, z którą odbiorcy powinni się liczyć, chcąc mieć dostęp do atrakcyjnych treści audiowizualnych. Polska regulacja w tym względzie wydaje się być całkowicie oderwana od rzeczywistości rynkowej, a dalsze jej utrzymywanie będzie tylko pogorszało pozycję polskich nadawców względem ich zagranicznych odpowiedników. W związku z powyższym proponujemy przy okazji przedmiotowej nowelizacji zmianę art.16a ust. 3 ustawy poprzez nadanie mu następującego brzmienia: Filmy wyprodukowane dla telewizji, z wyłączeniem serii, seriali i audycji dokumentalnych, oraz filmy kinematograficzne mogą zostać przerwane, w celu nadania reklam lub telesprzedaży, wyłącznie jeden raz podczas każdego okresu pełnych 30 minut przewidzianych w programie. Ponadto proponujemy zmianę art. 16a ust. 4 ustawy i nadanie mu następującego brzmienia: Audycje inne niż określone w ust. 2 mogą być przerywane w celu nadania reklam lub telesprzedaży z wyłączeniem audycji dziecięcych, które mogą być przerywane w celu nadania reklam lub telesprzedaży, jeżeli okres między kolejnymi przerwami w danej audycji dziecięcej wynosi w programie telewizyjnym, co najmniej 30 minut, a w programie radiowym, co najmniej 20 minut. oraz usunięcie art.16a ust.6 pkt 4). Ad. art. 16a ust. 5a - Zasady przerywania audycji Proponujemy usunięcie z projektu nowelizacji ust. 5a w art. 16a ustawy wprowadzającego zakaz przerywania audycji na dłużej niż 15 minut i w konsekwencji limitującego czas trwania ogłoszeń nadawcy w przerwach audycji. Dyrektywa o Audiowizualnych Usługach Medialnych wprowadziła 12 minutowy limit godzinowy emisji reklam jednocześnie nie wprowadzając jednocześnie żadnych ograniczeń ani limitów czasowych dla przekazów nadawcy dotyczących jego audycji. Dyrektywa nie przewiduje również ograniczeń długości przerw w audycji. W tym kontekście propozycję nowej regulacji proponowanej w art. 16a ust. 5a ustawy, wprowadzającą zakaz przerywania audycji na dłużej niż 15 minut, należy ocenić negatywnie w świetle zasad swobody prowadzenia działalności gospodarczej oraz konkurencji na rynku. Mając na uwadze, iż polski rynek telewizyjny jest bardzo konkurencyjny (obecnie w języku polskim nadaje już ponad 200 programów telewizyjnych), to wolny rynek i zdrowa walka o widza powinna decydować o tym jak często i na jak długo przerywany jest program. Podkreślić należy, że wprowadzenia takiego ograniczenia nie przewiduje, bowiem Dyrektywa. Dyrektywa nie wprowadza również limitów dla przekazów nadawcy dotyczących jego audycji i programu. Nadto należy wskazać, iż wprowadzenie sztywnego zakazu przerywania audycji na dłużej niż 15 minut nie uwzględnia zdarzeń o charakterze siły wyżej oraz innych zdarzeń o charakterze losowym, na których zaistnienie nadawca nie ma wpływu. Łatwo wyobrazić sobie sytuację, gdy przerwa w audycji musi być dłuższa niż 15 minut przykładowo z powodu tego, iż nie ma możliwości dalszego prowadzenia transmisji z powodu gwałtownych zdarzeń atmosferycznych. str. 8

9 Poprzez wprowadzanie takich regulacji nadawcy nadający w Polsce stawiani są w gorszej sytuacji rynkowej niż nadawcy nadający na licencjach wydanych przez innych regulatorów. Mając na uwadze powyższe wnosimy o usunięcie proponowanego ust. 5a w art. 16a ustawy. Ad. art. 16b ust. 3a i 3b - Reklama artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie nie jest wskazana Proponujemy pozostawienie w dotychczasowym brzmieniu art. 16b ust. 3a i 3b ustawy, zgodnie z treścią, którego audycjom dla dzieci nie powinny towarzyszyć przekazy handlowe dotyczące artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana. Przepisy te są, bowiem odzwierciedleniem mechanizmu zachęty z Dyrektywy o Audiowizualnych Usługach Medialnych dla dostawców usług audiowizualnych do opracowania sposobów postępowania wobec niestosownych handlowych przekazów audiowizualnych towarzyszących audycjom dla dzieci lub będących elementem tych audycji i stanowiących reklamę artykułów żywnościowych lub napojów, które zawierają składniki odżywcze i substancje o działaniu odżywczym lub fizjologicznym, niezalecane w nadmiernych ilościach w codziennej diecie. W dniu działający na rynku polskim nadawcy telewizyjni: ITI Neovision S.A., Telewizja Polsat Sp. z o.o., Telewizja Polska S.A., Telewizja Puls Sp. z o.o., TVN S.A., VIMN Poland Sp. z o.o. oraz The Walt Disney Company Limited zawarli porozumienie mające na celu zapewnienie skutecznej, szczególnej ochrony dzieci przed szkodliwymi dla nich treściami, w związku z przeciwdziałaniem promocji niezdrowego odżywiania. Nadawcy kierując się zawartym w Ustawie o radiofonii i telewizji zaleceniem, aby Audycjom dla dzieci nie towarzyszyły Reklamy i Wskazania sponsorskie artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana oraz mając na uwadze, że do zadań Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji należy w szczególności inicjowanie i wspieranie samoregulacji w zakresie dostarczania usług medialnych, jak również dostrzegając znaczenie dobrowolnie przyjętych zobowiązań, nadawcy telewizyjni, wykorzystując dorobek prac Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy i przy współpracy z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji, opracowali czytelne i jednoznaczne zasady kwalifikacji filmów reklamowych i wskazań sponsorskich emitowanych przy audycjach dla dzieci. W szczególności, nadawcy przyjęli opracowane przez Polską Federację Producentów Żywności i zweryfikowane przez Instytut Żywności i Żywienia Kryteria żywieniowe do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci poniżej 12. roku życia oraz założyli konieczność przedstawienia przez reklamodawcę oświadczenia o zgodności jego przekazu z ww. kryteriami. Reklamy i wskazania sponsorskie przekazywane nadawcom bez takiego oświadczenia nie zostaną wyemitowane przy audycjach dla dzieci, czyli tych, które ze względu na porę nadawania (w godzinach 6: 00 20: 00) i treść są adresowane głównie do małoletnich od 4 do 12 lat. Opracowane zasady przyjęły postać samoregulacji, której wykonywanie zakłada wspólne działania monitorujące i informacyjne na forum przedstawicieli nadawców. Jej realizacja str. 9

10 podlega również kontroli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na mocy ustawy o radiofonii i telewizji. Postanowienia samoregulacji obowiązują od 1 stycznia Wdrożenie porozumienia stanowi istotny krok w kierunku ochrony dzieci przed treściami reklamowymi dotyczącymi konsumpcji produktów, których nadmierna obecność w codziennej diecie jest niewskazana. Proponowane zapisy opierają się na wyważonym kompromisie, uzasadnionym praktyką wynikającą z regulacji prawnych innych państw członkowskich Unii Europejskiej, propozycją organizacji producentów żywności European Pledge oraz Kodeksem Etyki Reklamy. Równocześnie zapisy te są o tyle korzystne, że wprowadzają jasne i czytelne kryteria, zarówno wobec telewizyjnych audycji dla dzieci, jak i reklamowanych produktów. Na tym etapie, po niespełna trzech miesiącach od wejścia w życie samoregulacji, kiedy nie ma jeszcze możliwości wydania oceny, czy przyjęte rozwiązania działają prawidłowo, wprowadzanie nowych regulacji w tym zakresie, które de facto powodują wygaśnięcie samoregulacji, wydaje się szkodliwe i niecelowe. W tym miejscu warto wspomnieć, iż art. 9 ust. 2 Dyrektywy stanowi, iż Państwa członkowskie i Komisja zachęcają dostawców usług audiowizualnych do opracowania sposobów postępowania wobec niestosownych handlowych przekazów audiowizualnych towarzyszących audycjom dla dzieci lub będących elementem tych audycji i stanowiących reklamę artykułów żywnościowych lub napojów, które zawierają składniki odżywcze i substancje o działaniu odżywczym lub fizjologicznym, zwłaszcza takie jak tłuszcze, kwasy tłuszczowe trans, sól/sód i węglowodany, niezalecane w nadmiernych ilościach w codziennej diecie. Proponowane nowe brzmienie art. 16b ust. 3a oraz 3b ustawy jest wbrew zachęcie wynikającej z Dyrektywy oraz stawia pod znakiem zapytania dorobek nadawców w postaci wdrażanej samoregulacji. Warto przy tym wskazać, iż Polska jest jednym z niewielu rynków Unii Europejskiej, gdzie w tym zakresie w sposób skuteczny została wprowadzona samoregulacja. Jest to niewątpliwi sukces polskich nadawców osiągnięty przy aktywnej współpracy z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji oraz Związkiem Stowarzyszeń Rada Reklamy, który nie ma swego odpowiednika w Unii Europejskiej. Nadto podkreślenia wymaga, iż wprowadzanie dalszych restrykcji w przedmiocie emisji reklam przy audycjach dla dzieci będzie skutkowało dalszym wypychaniem kontentu kierowanego do najmłodszego widza z bezpłatnych programów telewizyjnych o profilu ogólnym do płatnych stacji tematycznych. Mając na uwadze powyższe proponujemy pozostawienie przedmiotowych zapisów w dotychczasowym brzmieniu. Ad. art. 17 ust. 1 - Ograniczenia dotyczące sponsorowania Proponujemy dostosowanie ustawy o radiofonii i telewizji do postanowień Dyrektywy o Audiowizualnych Usługach medialnych poprzez wprowadzenie możliwości sponsorowania str. 10

11 nie tylko audycji, ale również pasm oraz programu telewizyjnego, jako całości oraz wprowadzenie ograniczonej możliwości sponsorowania audycji poradniczych i konsumenckich. Proponujemy również wprowadzenie zmian w rozporządzeniu KRRiT w sprawie sponsorowania audycji oraz innych przekazów poprzez zniesienie limitu emisji zapowiedzi audycji ze wskazaniem sponsora, zniesienie zakazu sponsorowania premier częściej niż raz do roku oraz zniesienie limitu długości wskazania sponsora. W zasadę wolnego rynku i uczciwej konkurencji na rynku audiowizualnym, uderzają również bardziej restrykcyjne, niż wynika to z treści Dyrektywy audiowizualnej, ograniczenia dotyczące sponsorowania. W kontekście brzmienia art. 17 ust. 1 ustawy należy stwierdzić, że definicje sponsorowania, zawarte zarówno w Dyrektywie audiowizualnej (art. 1 ust. 1 lit. k ), jak również w polskiej ustawie o radiofonii i telewizji (art. 4 pkt. 18), nie wykluczają możliwości sponsorowania całości programu telewizyjnego, jako usługi medialnej, jak również bloków audycji (tzw. pasm). Wiele krajowych ustawodawstw europejskich wprowadza w związku z tym możliwość sponsorowania programu telewizyjnego ( kanału ), jako całości. Takie regulacje obowiązują przykładowo w Wielkiej Brytanii. Ten sposób sponsorowania jest bardzo popularny i wykorzystywany w szczególności przez nadawców kanałów tematycznych. Niestety, polskie regulacje nie wprowadzają możliwości poinformowania o takim rodzaju sponsorowania. W związku z powyższym proponujemy następujące brzmienie art.17 ust. 1. Odbiorcy powinni zostać wyraźnie poinformowani o sponsorowaniu. Sponsorowane: usługa medialna, audycje, bloki audycji lub inne przekazy są oznaczane przez wskazanie sponsora na ich początku lub na końcu. Wskazanie sponsora może zawierać w szczególności jego nazwę, firmę, znak towarowy lub inne oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorcę lub jego działalność lub odniesienie do jego towarów, usług lub ich znaku towarowego. Należy również rozważyć ograniczenie zakazu sponsorowania audycji poradniczych i konsumenckich (art. 17 ust. 7 pkt 3 ustawy o radiofonii i telewizji). Obecnie obowiązujący zakaz jest bardziej restrykcyjny niż regulacja wynikająca z Dyrektywy audiowizualnej, która wprowadza możliwość sponsorowania audycji poradniczych lub konsumenckich, lecz z ograniczeniem podmiotowym, polegającym na tym, iż sponsor programu nie może być bezpośrednio powiązany z typem produktów lub usług recenzowanych w danej audycji poradniczej lub konsumenckiej. W związku z powyższym proponujemy następujące brzmienie art.17 ust. 7 pkt. 3.: Zabronione jest sponsorowanie audycji poradniczych i konsumenckich przez producentów towarów lub dostawców usług recenzowanych w tych audycjach. Polski ustawodawca zdecydował się również na wprowadzenie ograniczenia liczby emisji wskazań sponsorskich przy zapowiedziach audycji. Przed ostatnią nowelizacją rozporządzenia KRRiT z dnia 6 lipca 2000 r. w sprawie sposobu sponsorowania audycji lub innych przekazów (Dz.U. z 2000r., Nr 65, poz. 785, z późn. zm.), dalej: Rozporządzenie, nadawcy mieli prawo do emisji 15 zapowiedzi audycji wraz ze wskazaniem jej sponsora. Obecnie, str. 11

12 zgodnie z aktualną treścią 2 ust. 2 Rozporządzenia, zapowiedź audycji ze wskazaniem sponsora może być rozpowszechniana nie więcej niż 10 razy w programie telewizyjnym. Należy podkreślić, że Dyrektywa audiowizualna nie przewiduje takiego ograniczenia. Wiele ustawodawstw krajowych również nie wprowadza ograniczeń w tym zakresie. Taki stan rzeczy ma istotny wpływ na konkurencyjność nadawców polskich nadających na podstawie koncesji KRRiT, w porównaniu z nadawcami zagranicznymi. W tym miejscu warto podkreślić, iż najczęściej sponsorowana jest rodzima produkcja własna nadawcy, która jest najkosztowniejsza, ale równocześnie najbardziej atrakcyjna dla widza. Dla nadawcy konieczne jest pozyskiwanie sponsorów, aby produkować polską produkcję na wysokim poziomie. Dalsze ograniczanie sponsorowania uniemożliwia działania nadawców ukierunkowane na jej promowanie, niezależnie od tego, czy jest do produkcja własna według rodzimych pomysłów, czy też produkcja polska oparta na sprawdzonych zagranicznych formatach. Proponujemy, zatem następujące brzmienie 2 ust. 2 rozporządzenia KRRiT z dnia 6 lipca 2000r. w sprawie sposobu sponsorowania audycji lub innych przekazów. Wskazanie sponsora może być zawarte w zapowiedzi audycji. Zapowiedź audycji ze wskazaniem sponsora może być rozpowszechniana wyłącznie przed pierwszym nadaniem tej audycji przez nadawcę. Z tego samego punktu widzenia należy negatywnie ocenić 2 ust. 1 Rozporządzenia, zgodnie z treścią, którego, jednorazowe wskazanie sponsora może być emitowane nie dłużej niż 8 sekund w przypadku jednego sponsora, 16 sekund w przypadku dwóch sponsorów i 24 sekundy w innych przypadkach. Dyrektywa audiowizualna również w tym przypadku nie przewiduje takiego ograniczenia. Wiele ustawodawstw krajowych również nie wprowadza ograniczeń w zakresie czasu emisji wskazania sponsorskiego, (np.: regulacje Wielkiej Brytanii limitowane są jedynie długości wskazań sponsorskich przy audycjach krótszych niż 5 minut oraz przy zapowiedziach audycji). Taki stan rzeczy również ma negatywny wpływ na konkurencyjność nadawców polskich względem nadawców zagranicznych operujących na rynku polskim. Proponujemy, zatem wykreślenie 2 ust. 1 rozporządzenia KRRiT z dnia 6 lipca 2000r. w sprawie sposobu sponsorowania audycji lub innych przekazów. Mając na uwadze swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, swobodę konkurencji, jak również zmiany na rynku mediów i dostarczania kontentu ważnym wydaje się również odejście od zasady wprowadzonej w 2 ust. 3 rozporządzenia. Szybsze rotowanie kontentu w warunkach postępującej konkurencji i fragmentaryzacji rynku, przy jednoczesnym dążeniu polskich nadawców do utrzymania jego wysokiego poziomu, wymusza działania sponsorskie w tym zakresie, a ograniczenia wynikające z przedmiotowego zapisu mają negatywny wpływ na jego jakość. Proponujemy, zatem wykreślenie 2 ust. 3 rozporządzenia KRRiT z dnia 6 lipca 2000r. w sprawie sposobu sponsorowania audycji lub innych przekazów. str. 12

13 Ad. art. 18 ust. 5c - Oznaczanie audycji Proponujemy, aby do art. 4 ustawy dodać definicję drastyczna scena. Nowelizacja ustawy przewiduje wprowadzenie ust. 5c do art. 18 zobowiązującego nadawców do ostrzegania widzów przed drastycznymi scenami rozpowszechnianymi w serwisach informacyjnych. Konieczne, zatem staje się wprowadzenie definicji drastycznej sceny, aby nadawca nie miał wątpliwości, przed którymi scenami powinien ostrzegać widzów. Ad. art. 18a - Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Podniesienie progu wymaganych audycji zawierających udogodnienia dla osób z dysfunkcją wzroku lub słuchu z 10% do 50% znacząco podnosi koszty działalności nadawców. Koszty produkcji audycji z napisami dla osób niesłyszących są około 8-krotnie wyższe niż audycji z lektorem w przypadku produkcji zagranicznych, co wynika ze znacznie dłuższego montażu takiego materiału. Dla wielu audycji, szczególnie tych traktujących o aktualnych wydarzeniach, istotny jest również czas, w jakim jesteśmy w stanie wyemitować program. Czas produkcji audycji z udogodnieniami w postaci napisów jest znacznie dłuższy niż standardowa produkcja z lektorem, co skutkuje późniejszym ukazaniem się audycji na antenie i niższą atrakcyjnością audycji. Koszty produkcji audycji z udogodnieniami w postaci tłumacza na język migowy jest jeszcze wyższy niż produkcja napisów. Ostatnią formą wskazaną w ustawie jest audiodeskrypcja. W tym przypadku wielokrotnie bardzo trudno będzie w ogóle zastosować tę formę ze względu na charakter materiałów emitowanych programach. Dodatkowo, należy podkreślić, iż kanały posiadające specjalizacje, takie jak np. programy sportowe, muzyczne czy informacyjne, w większości nadają program przekazywany widzowi na żywo, co ogranicza możliwość przygotowania udogodnień. Wprowadzenie obowiązku dostosowania polegające na obowiązku wprowadzenia audio deskrypcji w przypadku programów wskazanych powyżej w sposób drastyczny podnosi koszty ich realizacji, a wprowadzenie napisów jest praktycznie niemożliwe. W chwili obecnej nie znamy projektów rozporządzeń, które miałyby zostać wydane na podstawie przedmiotowego przepisu. Nie wiemy, jaki rodzaj udogodnień powinien być stosowany do różnych rodzajów audycji oraz czy programy wyspecjalizowane będą objęte niższymi kwotami audycji z udogodnieniami. Ponadto sposób dostosowania programu dla osób niepełnosprawnych powinien wynikać wprost z ustawy, tak, aby nadawcy mogli odpowiednio przygotować się do wypełnienia obowiązku. Dlatego też z uwagi na fragmentaryczność przedstawionego zagadnienia nie można ocenić go pozytywnie. Proponujemy alternatywnie wydłużenie okresu zwiększenia kwoty udogodnień oraz pozostawienie uzgodnień dotyczących realizacji obowiązków udogodnień dla kanałów posiadających specjalizację sportową, muzyczną oraz informacyjną na poziomie ustalonym aktem samoregulacji Porozumieniem nadawców z dnia 5 czerwca 2013 roku. str. 13

14 Zgodnie z art. 18a u.r.t., nadawcy zobowiązani są do wprowadzenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych w przypadku 10% kwartalnego czasu nadawania programu z wyłącznie reklam i telesprzedaży. Po stronie nadawców pozostawiono decyzję dot. kształtowania udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Zdaniem ustawodawcy w porównaniu do innych państwa członkowskich UE w Polsce kwota udogodnień jest zbyt niska. Propozycja zmiany obejmuje: - zwiększenie kwoty udogodnień dla osób niepełnosprawnych tak, aby co najmniej 50% kwartalnego czasu nadawania programu z wyłączeniem reklam i telesprzedaży posiadało tego rodzaju udogodnienia; - zwiększenie kwoty udogodnień osiągnięte powinno zostać w 2018 roku poprzez zwiększanie do: a) 15% w 2016 r., b) 25% w 2017 r., c) 35% w 2018 r. - możliwość doprecyzowani w akcie wykonawczym tj. rozporządzeniu KRRiT rodzaju udogodnień, udziału poszczególnych rodzajów tych udogodnień w łącznym czasie nadawania. Naszym zdaniem zwiększenie kwoty udogodnień powinno zostać wydłużone i przedstawiać się następująco: a) 15% w 2017 r., b) 25% w 2019 r., c) 35% w 2021 r., oraz d) 50% w 2023 r. Ad. art. 20b - Wydarzenia o zasadniczym znaczeniu społecznym Zdaniem PIIT, propozycja zmian dot. art. 20b jest nietrafna, i pogłębia tylko chaos i nieład w zakresie regulacji dotyczących ważnego wydarzenia, powodując brak przewidywalności w działalności gospodarczej nadawców. Poniżej prezentujemy stanowisko, które proponowaliśmy wielokrotnie i które niezmiennie podtrzymujemy. Na mocy art. 20b ust. 2 u.r.t. za ważne wydarzenia, ze względu na duże znaczenie społeczne, uznane zostały: 1) letnie i zimowe Igrzyska Olimpijskie; 2) półfinały i finały mistrzostw świata i Europy w piłce nożnej, a także wszelkie inne mecze w ramach tych imprez z udziałem reprezentacji Polski, w tym mecze eliminacyjne; 3) inne mecze z udziałem reprezentacji Polski w piłce nożnej w ramach oficjalnych rozgrywek oraz mecze z udziałem polskich klubów w ramach Ligi Mistrzów i Pucharu UEFA. str. 14

15 Ustawa w art. 20b ust. 3 daje Krajowej Radzie możliwość, w drodze rozporządzenia, określenia innych, niż wymienione w ust. 2, ważnych wydarzeń, uwzględniając stopień społecznego zainteresowania określonym wydarzeniem i znaczenie tego wydarzenia dla życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Określenie innych ważnych wydarzeń niż ujętych w art. 20 b ust. 2 z uwzględnieniem społecznego zainteresowania wydarzeniami i ich znaczenia społecznego jest trudne do realizacji przez jeden podmiot i może prowadzić do nadużyć. Dotychczasowa praktyka pokazała, bowiem, że prawo to może być nadinterpretowane, co ma daleko idące skutki dla rynku medialnego i możliwości zapewniania widzom możliwości obejrzenia wskazanych wydarzeń sportowych. Ostatnia próba skorzystania z tego prawa doprowadziła do stworzenia zdecydowanie za szerokiej listy, do której zakwalifikowano większość prezentowanych w mediach wydarzeń sportowych, jako ważnych wydarzeń, a wśród nich: 1) mecze z udziałem reprezentacji Polski w mistrzostwach świata i Europy w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn, w tym mecze eliminacyjne; 2) zawody Ligi Światowej w piłce siatkowej mężczyzn rozgrywane w Polsce; 3) półfinały i finały mistrzostw świata i Europy w piłce ręcznej mężczyzn, a także wszelkie inne mecze w ramach tych imprez z udziałem reprezentacji Polski, w tym mecze eliminacyjne; 4) Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym; 5) zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich; 6) zawody Pucharu Świata w biegach narciarskich kobiet; 7) Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce. Warto porównać jak taka lista wygląda w innych państwach Unii Europejskiej. Co zwraca uwagę: oprócz wydarzeń, które w naszym porządku prawnym zostały zakwalifikowane, jako ważne na mocy u.r.t., pojawiających się na listach wszystkich bez wyjątku krajów (w przypadku Niemiec, na tych wydarzeniach lista się kończy) na listy zostały wpisane wydarzenia sportowe: a. które są przez dany kraj organizowane np. Tour de France we Francji, czy Giro d Italia oraz Grand Prix w Formule 1 we Włoszech, finał turnieju Wimbledon w Anglii, często też obowiązek transmisji ograniczony jest tylko do fragmentów, w których biorą udział reprezentanci danego kraju; b. związane ze sportem narodowym danego kraju, w którym jego reprezentanci tradycyjnie odnoszą sukcesy np. Mistrzostwa w Narciarstwie Alpejskim w Austrii; charakterystyczne dla danego kraju np. ogólnokrajowe finały w futbolu gaelickim i w hurlingu w Irlandii lub ważne ze względu na wieloletnią tradycję w skali światowej np. finał Pucharu Anglii w piłkę nożną (są to najstarsze rozgrywki piłkarskie na świecie). W związku z powyższym widać wyraźnie, że proponowana ostatnio lista ważnych wydarzeń jest zbyt szeroka, a sama metoda jej określania prowadzić może do zbyt szerokiego stosowania takiej możliwości. Biorąc przykład z innych krajów europejskich, a także mając na uwadze tradycje polskiego sportu należałoby, bowiem zakwalifikować do rangi ważnego wydarzenia np. tylko mecze drużynowych reprezentacji Polski oraz występy reprezentantów Polski w sportach indywidualnych na imprezach rangi mistrzowskiej, z pominięciem str. 15

16 kwalifikacji, a wybór miejsca i sposobu transmisji innych wydarzeń odbywających się w ramach tych imprez pozostawić w gestii nadawców i operatorów. W przypadku skoków i biegów narciarskich analogicznie, wzorem innych krajów, za ważne wydarzenie powinny zostać uznane tylko zawody odbywające się w Polsce, a więc np. konkurs skoków w Zakopanem, a nie wszystkie zawody Pucharu Świata. W tym miejscu należy podkreślić, że ostateczny kształt listy ważnych wydarzeń, ma duże znaczenie zarówno dla nadawców programów telewizyjnych, jak i telewidzów zainteresowanych ewentualnymi transmisjami. Na mocy u.r.t., bowiem, zakwalifikowanie jakiegoś wydarzenia, do kategorii ważnych wydarzeń, wiąże się z koniecznością spełnienia przez nadawcę przeprowadzającego z niego transmisję określonych obowiązków ustawowych. Bezpośrednia transmisja z ważnego wydarzenia może zostać nadana tylko w programie ogólnokrajowym, dostępnym w całości bez opłaty (art. 20b ust. 1 pkt 1 u.r.t.). Jako przykład nieprawidłowego zakwalifikowania wydarzenia do ważnego wydarzenia można podać zawody Pucharu Świata w biegach narciarskich kobiet, których zainteresowanie społeczne wynikało tylko i wyłącznie z udziału i sukcesów Pani Justyny Kowalczyk. Oczywistym wydaje się to, że zainteresowanie społeczne a co za tym idzie oglądalność tego typu wydarzenia drastycznie spadnie, w momencie, kiedy Pani Justyna Kowalczyk zakończy karierę a nie będzie następnych sukcesów w dyscyplinie. Pomimo tego obowiązek emisji wydarzenia nadal zostanie utrzymany. Kształtując listę ważnych wydarzeń należy kierować się wytycznymi wskazanymi w u.r.t., czyli wziąć pod uwagę: stopień społecznego zainteresowania wydarzeniami, ich znaczenie dla życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Ponadto w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych Komisja wskazała, że aby wydarzenie mogło zostać uznane za ważne w rozumieniu powyższej dyrektywy muszą zostać spełnione, co najmniej dwa z czterech kryteriów: wydarzenie lub jego wynik wywołuje szczególny oddźwięk wśród widowni danego państwa członkowskiego, wykraczający poza wpływ, jaki wywołuje na osoby, które zwykle śledzą transmisje z przebiegu danej dziedziny sportu lub z przebiegu innego rodzaju wydarzenia, wydarzenie ma szczególne, ogólnie uznane znaczenie kulturalne dla populacji danego państwa członkowskiego, w szczególności, jako katalizator jego kulturowej tożsamości, wydarzenie obejmuje udział reprezentacji narodowej w danej dziedzinie sportu w wielkim turnieju międzynarodowym, relacja z danego wydarzenia była tradycyjnie nadawana w telewizji ogólnodostępnej i przyciągała dużą widownię telewizyjną w danym państwie członkowskim. Mając na uwadze wszystkie powyższe kryteria, przy kształtowaniu listy należy uwzględniać również specyfikę polskiego rynku telewizyjnego, na którym dominują nadawcy prywatni, niedotowani z budżetu państwa. str. 16

17 Jak wspomniano w stosunku do wydarzeń z listy przewidziane są ustawowo, wymagania wobec nadawców ograniczające ich swobodę w wyborze programu, w którym przeprowadzą transmisję. Nadawca prywatny, który przy kształtowaniu programu kieruje się z oczywistych względów rachunkiem ekonomicznym, może w takiej sytuacji uznać, że przeprowadzenie transmisji z wydarzenia sportowego na takich warunkach, będzie dla niego po prostu nieopłacalne. W rezultacie, na decyzji takiej, skorzystałaby telewizja publiczna, która zostanie pozbawiona konkurencji. Biorąc pod uwagę, że obecnie w Polsce dostęp do usług telewizji kablowej, oferty platform satelitarnych i w końcu multipleksów naziemnych obejmuje niemal całą populację, promowanie nadawcy publicznego, jako teoretycznie dysponującego jedynym sposobem dotarcia do większości obywateli, jest, więc tym bardziej nieuzasadnione. Zatem próba nadużywania prawa do tworzenia listy ważnych wydarzeń prowadzić może, zatem do ograniczenia możliwości oglądania przez widzów za pośrednictwem polskich nadawców wydarzeń sportowych oraz do ingerencji w system wolnej konkurencji pomiędzy nadawcami prywatnymi, który sprzyja poprawianiu, jakości przeprowadzanych transmisji, a także skutkuje wzrostem popularności i rozwojem polskiego sportu. Wielość czynników, które należy wziąć pod uwagę, ważny społeczny i gospodarczy wymiar tego prawa jest wystarczającą podstawą do przyjęcia transparentnego systemu tworzenia listy ważnych wydarzeń, co możliwe jest dzięki tworzeniu jej poprzez konsultacje międzyurzędowe w porozumieniu jednostką nadzorującą (MKiDN) i w porozumieniu z rynkiem mediów. Niedopuszczalna jest sytuacja, kiedy jeden urząd samodzielnie tworzył takie rozporządzenie mające tak istotny wpływ gospodarczy i społeczny oraz mogący prowadzić do tworzeniu nierównej sytuacji na rynku nadawców. Optymalnym dla rynku rozwiązaniem byłoby przyjęcie modelu niemieckiego, czyli de facto pozostanie przy liście wydarzeń wprowadzonej przez art. 20b ust. 2 u.r,.t. Jeżeli bowiem nawet przy sprzedaży praw do transmisji najbardziej atrakcyjnych pod względem komercyjnym wydarzeń tj. meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej pojawiły się problemy, których rezultatem był brak dostępu telewidzów do transmisji tych wydarzeń, można się spodziewać, że w przypadku mniej popularnych dyscyplin problem ten może pojawiać się notorycznie. W tej sytuacji, jedynym racjonalnym rozwiązaniem wydaje się pozostawienie nadawcom jak największej swobody w kwestii sposobu i miejsca przeprowadzania transmisji oraz zdanie się na reguły zdrowej konkurencji, a więc maksymalne ograniczenie listy ważnych wydarzeń. Jeżeli regulator chce pozostawić możliwość tworzenia listy dodatkowych wydarzeń to art. 20b ust 3 powinien zostać rozbudowany tak, aby: Krajowa Rada w porozumieniu z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przedstawicielami rynku mediów może, w drodze rozporządzenia, określić listę innych, niż wymienione w ust. 2, ważnych wydarzeń, uwzględniając stopień społecznego zainteresowania określonym wydarzeniem i znaczenie tego wydarzenia dla życia społecznego, gospodarczego i politycznego. str. 17

18 W rezultacie na decyzji KRRiT, która powinna być bezstronna, skorzysta telewizja publiczna, która zostanie pozbawiona konkurencji. Biorąc pod uwagę, że obecnie w Polsce dostęp do usług telewizji kablowej, oferty platform satelitarnych i w końcu multipleksów naziemnych obejmuje niemal całą populację, promowanie nadawcy publicznego, jako teoretycznie dysponującego jedynym sposobem dotarcia do większości obywateli oraz otrzymująca dofinansowanie ze środków publicznych jest, więc tym bardziej nieuzasadnione. Proponowana zmiana stawia telewizję publiczną posiadającą 9 kanałów naziemnej telewizji cyfrowej w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do pozostałych nadawców. Ad. art.36 ust 2. pkt.2 W projekcie ustawy proponuje się doprecyzowanie art. 36 ust. 2 pkt. 2, poprzez zastąpienie odniesienia do "danego terenu" odniesieniem do "rynku właściwego". Niestety pozostawienie w niniejszym przepisie odniesienia do "środków masowego przekazu" wprowadza wątpliwość, co do zakresu pojęcia "rynek właściwy". Na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów rynek właściwy jest ustalany zarówno od strony produktowej jak i od strony terytorialnej. Należałoby, więc w niniejszym przepisie wykreślić odniesienie do "środków masowego przekazu" i pozostawić jedynie odwołanie do rynku właściwego. A biorąc pod uwagę uzasadnienie do zmiany art. 38a ust. 3 - zmiana w zakresie art. 36 ust. 2 pkt. 2 powinna polegać na jego usunięciu. Jak bowiem wskazano w uzasadnieniu projektu, samo osiągnięcie pozycji dominującej nie stanowi zagrożenia dla zachowania konkurencji na rynku. Ad. art. 37a - Składanie sprawozdań finansowych do KRRiT Proponujemy ujednolicić zapisy ustaw i nałożyć obowiązek przedłożenia sprawozdania Krajowej Radzie w terminie, w którym spółki zobowiązane są do złożenia sprawozdań we właściwym rejestrze sądowym. Nowelizacja ustawy przewiduje zmianę art. 37 a, który dotychczas zobowiązywał dostawców usług medialnych do corocznego składania do Krajowej Rady sprawozdania finansowego, w formie przewidzianej w ustawie o rachunkowości. Proponowana zmiana nakłada na dostawców usługi medialnej zobowiązanego do sporządzania sprawozdania finansowego do Krajowej Rady w terminie 15 dni od dnia jego zatwierdzenia albo sporządzenia. Terminy sporządzenia sprawozdania finansowego zazwyczaj znacznie różnią się od terminów jego złożenia. Sporządzone sprawozdanie finansowe w przypadku spółek giełdowych nie może zostać ujawnione przed publikacją raportu rocznego. Ad. art. 38a i regulacje powiązane przekształcenia własnościowe. Zaproponowany w nowelizacji art. 38a nie odpowiada zasadom legislacji, zawiera rozwiązania, które nie są koherentne, a nadto sprzeczne z przedstawionym dla niego uzasadnieniem. W uzasadnieniu dla wprowadzanej zmiany art. 38a ust. 3 wskazano, iż Zmiana w tym zakresie jest związana ze sposobem rozumienia całokształtu spraw dotyczących kontroli kapitałowej. Nie można, bowiem ex ante oceniać, czy przejście uprawnień spowoduje str. 18

19 osiągnięcie pozycji dominującej. Samo osiągniecie pozycji dominującej nie jest zaś zgodnie z prawem konkurencji postrzegane, jako zagrażające warunkom konkurencji; za takie uważane jest dopiero nadużywanie pozycji dominującej Z powyższą konstatacją uzasadnienia należy się zgodzić, wprowadzenie jej jednak do ustawy winno polegać na usunięciu tej tylko przesłanki odmowy wyrażenia zgody na przejście uprawnień koncesyjnych. Zamiast tego projekt proponuje usuniecie wszelkich kryteriów, jakimi winna się kierować Krajowa Rada przy rozpoznaniu wniosku nadawcy. W miejsce dotychczasowej decyzji związanej, projekt wprowadza decyzję, która nie jest nawet decyzją uznaniową, lecz wręcz decyzją dowolną. Brak jest, bowiem jakichkolwiek kryteriów, które powinny być brane pod uwagę przez Krajową Radę i jej Przewodniczącego przy wydawaniu przedmiotowej decyzji. Powyższe oznacza jednocześnie, iż brak jest kryteriów, według których decyzja ta poddawana byłaby następnie kontroli sądowej, a to już oznacza, iż projekt narusza w tym zakresie gwarancje konstytucyjne. Co więcej, zmiany zostały wprowadzone w sposób niekonsekwentny, albowiem, jeżeli osiągnięty ma być cel z uzasadnienia, wówczas należało także uchylić tożsamą przesłankę z art. 36 ust. 2 pkt. 2 ustawy o radiofonii i telewizji. Nadto, z wprowadzoną zmianą nie został skorelowany ust. 3a w art. 38a, który pozostał bez zmian. Wadliwe są naszym zdaniem również propozycje regulacji powiązanych z art. 38a. W art. 10 ust. 2a zaproponowano rozszerzenie uprawnienia do żądania materiałów, dokumentów i wyjaśnień na postępowanie prowadzone na podstawie art. 38a, jednocześnie wprowadzając sankcje w postaci grzywny na wypadek nie udzielenia takich informacji przez nadawcę. Rozwiązanie takie jest ewenementem w prawie administracyjnym. Przede wszystkim należy wskazać, iż usuniecie kryteriów podejmowania decyzji sprawia, iż trudno określić, jaki miałby być zakres takiego wezwania nadawcy do udzielenia wyjaśnień czy przedłożenia dokumentów skoro nie wiadomo, co Krajowa Rada w takim postępowaniu powinna oceniać. Nadto, postępowania toczy się tu na wniosek strony, zgodnie z wszelkimi regułami prawa administracyjnego, które umożliwiają organowi wykorzystanie całości środków koniecznych do wyjaśnienia sprawy, z możliwością przeprowadzenia rozprawy włącznie. Przede wszystkim jednak konsekwencją nieprzedłożenia dokumentów, materiałów czy wyjaśnień, jeżeli uniemożliwia to organowi dokonanie rozstrzygnięcia i oceny wniosku, jest odmowa wyrażenia zgody. W sytuacji, gdy postępowanie toczy się wyłącznie w interesie nadawcy, który je zainicjował brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia do stosowania środków przymusu w odniesieniu do dostarczenia żądanych informacji. Wyłącznym gospodarzem tego postępowania jest nadawca, który decyduje o jego wszczęciu, jak też może je w każdym momencie zakończyć, cofając złożony wniosek. Równie nieuzasadnione jest przyjęcie dla działającego nadawcy, posiadającego koncesję, który chce dokonać określonych przekształceń, trybu postępowania takiego samego jak dla osoby zagranicznej spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego, gdzie przyjęte rozwiązania mają charakter ochronny, nacechowany daleko idącymi obostrzeniami. Pomijając fakt, iż regulacja ta jest wadliwa pod względem techniki legislacyjnej, to przede wszystkim brak jest uzasadnienia dla takiego zrównania sytuacji tych dwóch kategorii podmiotów. str. 19

20 Ad. art. 39a ust. 1 w zakresie koncesji dla telesprzedaży Nie jest jasne, czy dotyczy to tylko nadawania w sieciach telekomunikacyjnych innych niż systemy teleinformatyczne, czy też rozpowszechniania w dowolnej sieci telekomunikacyjnej innego niż rozpowszechnianie rozsiewcze naziemne, (czyli potencjalnie także w systemach teleinformatycznych). Ad. art. 42 ust. 1a - Rejestr programów rozprowadzanych W zakresie rejestru programów rozprowadzanych przez operatorów proponowana w projekcie zmiana polegająca na wprowadzeniu do ustawy domniemanego terminu wpisu do rejestru, jest de facto regulacją niemającą związku z praktyką rynkową. Liczba umów zawieranych przez nadawców na okres 10 lat lub czas nieoznaczony jest bardzo mała. Większość umów zawieranych jest na czas określony. Obecny jak i proponowany w analizowanym projekcie mechanizm zgłaszania programów do rejestru oraz przedłużania zezwoleń stanowi duże utrudnienie organizacyjne dla operatorów. Systemowa zmiana rejestru wydaje się konieczna. W naszej ocenie operatorzy powinni zgłaszać rozprowadzane programy, ale bez wskazania, na jaki czas posiada on zgodę na rozprowadzanie programu (w szczególności z uwagi na fakt, że prawo materialne nie przewiduje wymogu pisemności umów niewyłącznych dotyczących rozprowadzania programów). Proponujemy zamiast tego wprowadzenie mechanizmu polegającego na składaniu oświadczeń przez operatorów o zaprzestaniu rozprowadzania programu w terminie do 30 dni po zaprzestaniu rozprowadzania. Skutkiem takiego oświadczenia powinno być wydanie przez Przewodniczącego Krajowej Rady postanowienia o wykreśleniu programu z rejestru. Rozprowadzanie programu przez operatora, po doręczeniu operatorowi postanowienia o wykreśleniu programu z rejestru, powinno być traktowane na równi z rozprowadzaniem programu bez zezwolenia. Taki mechanizm zabezpieczy interesy określone przez ustawodawcę, ale jednocześnie bardzo uprości procedurę zgłoszeń i usunie niepotrzebne wątpliwości związane z brakiem postanowienia o wykreśleniu programu. Ad. art. 42a - Procedura zgłaszania programów okolicznościowych Procedura zgłaszania programów okolicznościowych jest jasna. Jedna uwaga techniczna, dla uniknięcia ewentualnych wątpliwości, określenie przed datą rozpowszechnienia, proponujemy zastąpić określeniem najpóźniej w dniu rozpowszechnienia. Ad. wejście w życie przepisów ustawy Zgodnie z projektem ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 14, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Jeżeli nastąpią zmiany w zakresie programów objętych must-carry, może to spowodować, że niektórzy nadawcy programów nieobjętych must-carry zażądają od operatorów opłat lub w ogóle nie zgodzą się na rozprowadzanie ich programów. W takiej sytuacji operatorzy będą musieli zmienić zawartość pakietów oferowanych aktualnym klientom. Będzie to stanowić zmianę umowy z abonentami. Przedsiębiorca nie ma gwarancji, że wycofanie programów nieobjętych must carry z oferty dla aktualnych abonentów będzie uznane za zmianę umowy, która wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów prawa (w rozumieniu art. 60a ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego). W związku z tym wskazane jest: 1) dłuższe vacatio legis w zakresie tego przepisu oraz str. 20