IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych

Transkrypt

1 80 A. Tokarki _.. zabieg 3: g = A p = 0,6 ti = 0Q =63; /=0,8ć, >= zabieg : g= p = 0,6 L> = 68; / = 0,86, /u = 9 razem V (/t>) = gdzie / przekrój warstwy skrawanej. Przyjmując A' s = 3,/?,,, < 3,-6 30 kg/mnr, otrzymamy -30 tf.= *ZT = i0 > 6 kw<l,-u kw mocy obrabiarki 6U0 Czas główny / wyznacza najdłużej trwający zabieg o wymaganej ilości obrotów obróbki u 0 = 7> a zatem Czas pomocniczy obróbki /,, przy półautomatycznym cyklu pracy. Według tabl. A-79 przy pracy na trzpieniu gładkim (wielowypustowym) bez możności pokrycia czasu zakładania przedmiotu (o masie ok. kg) czasem maszynowym, wobec posiadania jednego trzpienia, czas t p = 0,66 min Masa przedmiotu z trzpieniem wynosi 7 8 kg, czyli mieści się w granicach < kg. Kontrola wymiarów co piątej sztuki (x0,9 = 0,76 min) czynność pokryta czasem maszynowym. Czas przygotowawczo -za kończeni o wy t Dt ustala się wg tabl, A-78 dla tokarki o maksymalnej średnicy obróbki ^00 mm: a) czynności organizacyjne (poz. ) min b) uzbrojenie obrabiarki do pracy w kkch (poz. ) -,, dodatek czasu na: c) pracę dwoma suportami (poz. 6) d) ustawienie 3 zderzaków na tarczy sterującej oraz zderzaków suportowych (poz. 9): 7x min 7 razem 37 min Całość obliczeń zarówno pomocniczych, jak ostatecznych zawiera karta normowania czasu operacji przedstawiona na rys, A/, Jak z niej wynika, obliczone normy czasu wynoszą: t p. = 37 min, tj,7 min IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych. Uwagi ogólne Tokarki tarczowe zwane krócej tarczówkami (lub czołówkami) (rys. A/), znajdiiją zastosowanie przy obróbce dużych i lekkich przedmiotów.

2 IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych 8 Typowymi robotami są: a) toczenie zewnętrzne podłużne tabl. A-8I, b) toczenie zewnętrzne poprzeczne labl. A-8 poz., c) toczenie wewnętrzne tabl. A-8 poz.. Rys. A/. Tokarka tarczowa czołowa model DP 3000 firmy VEB Werkzcugmascliinenfnbrik Zerbst, NRD Przez zainstalowanie dodatkowych urządzeń można wykonywać specjalne roboty, jak nacinanie gwintów oraz roboty wiertarskie. Te ostatnie wykonywane są z konika mającego swój oddzielny napęd. Dobór warunków obróbki odbywa się wg ogólnych zasad dla tego rodzaju robót tokarskich. Wytyczne robocze w tym zakresie podano w tabl. A-8 i A-8. Posuw suportów jest niezależny od obrotów wrzeciona i dlatego w charakterystyce obrabiarek podany jest posuw minutowy. Normatywy czasów pomocniczych t v dzielą, się na typowe cztery grupy: ) czynności mocowania i zdjęcia przedmiotu - tabl. A-89 (typowym sposobem mocowania jest mocowanie na tarczy tokarskiej przy zastosowaniu odpowiednich zacisków), ) czynności związane z przejściem obróbkowym - tabl. A-90 (należy zwrócić uwagę na rzeczywistą szybkość mechanicznego powrotu suportu, jaką ma dana obrabiarka), 3) czynności zmiany noży i warunków pracy tabl. A-9, ) czynności dodatkowego mierzenia kontrolnego - tabl. A-9. Czasy przygotowawczo-zakończeniowe podano w tabl. A-88, z której widać, że czynności te są mniej zróżnicowane, niż przy innych robotach tokarskich. Czasy uzupełniające t ze względu na mniejszy udział czasu technicznej obsługi t Bt przy tych dużych obrabiarkach powinny wypadać nieco mniejsze niż dla normalnych tokarek uniwersalnych.. Oblicza sieje w granicach -f-% czasu wykonania r,.

3 8 A. Tokarki. Tablice wytycznych i normatywów dla normowania czasu robót wykonywanych na tokarkach tarczowych Tablica A.-8. Wytyczne do obliczania czasów oliwnych na tokarkach tarczowych Szkice a) Przelotowe i- '. = L np Toc/cnic zewnętrzne Wytyczne robocze _L,7 = 38 _^_ P, -D Dobieg /j i wybieg Głębokość 30 90" = 90' 8 33 b) Do oporu Posuw p, mm/obr zgrubny - labl. A-83 wykańczający tabl. A-SS Szybkość skrawania v, m/min Grupa materiałowa Tablica Sta! A-B6 Żeliwo A-87 L = Jffimda<ltitik c) Pod obsadzenie na próbny wiór Współczynnik rodzaju i materia!li noża Kr, (dla p > 0,) J- i l; Zditerak prosty Zdiierak wijgięty Boczny odsądzony d) Z planującym wyprowadzeniem Ostrze ze stali szybkotnącej (SS),0 0,8 0,6 Ostrze z węglików spiekanych (WSp),0 0,90 0,7 Sprawdzenie na moc obrabiarki JV Wg rys. A/ z pomocą rys. A/ Posuw minutowy p m = np

4 IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych 83 Tablica A-8. Wytyczne do obliczania czasów głównych na tokarkach tarczowych Lp. Szkice Wytyczne robocze = n = " np P», D Toczenie zewnętrzne poprzeczne Dobieg Jj i wybieg l v jak przy toczeniu podłużnym - tabl. A-8J Posuw p, mrn/obr zgrubny tabl. A-83 wykańcz. labl. A-8 a) Przelotowe b) Nieprzelotowe Szybkość skrawania v, m/min m i 7 t Grupa materiałowa Tiililica stal A-E6 żeliwo A-87 Współczynnik rodzaju i matcriaiu noża Ku dla p > 0, Zdzierak prosty * Zdiierak wygięty ^ Boantj wygięty lp=mm~deiatet, a) Przelotowe n,3 0 bib Zależnie od stosunku JO, 'Pt i >0,,0 Z>,=0, bib >0, 0,9»*+ 0,9 Sprawdzenie mocy obrabiarki wg rys. A/ z pomocą, rys. A/ = 0^>0,S 0,6 Toczenie wewnętrzne Dobieg /j, wybieg /, f i próbny wiór /,, jak przy toczeniu podłużnym tabl. A-8 dodatek na próbny wiór I P mm _ Posuw p, mm/obr zgrubny tabl. A-8 wykańcz. tabf. A-8 Szybkość skrawania D, m/min Grupa materiałowa stal żeliwo Tablica A-86 A-87 Współczynnik rodzaju i materiału noża b) Nieprzelotowe ' T^i^ Oprawkowy x=$0 i><00 0, Oprawkowy x~90" < 00 0,7 Sprawdzenie mocy obrabiarki wg rys, A/ 7. pomocą rys. A/ 00 0,7

5 8 A. Tokarki Tablica A-83. Posuwy p (mm/obr) przy zewnętrznym zgrubnym toczeniu materiału ze skorupą nn dużych tokarkach (noże z ostrzami z węglików spiekanych S30 przy obróbce stali i H0 przy otjróhce żeliwa) Malcriii! obrabiany Stal R m < fio Stal n n = Stal R, > 80 Żeliwo 6,-,8,0-,,6-,0,6-3,,0-,!,6-,0,3-,6,-,8 Głębokość skrawaniu g, mm 0,6-,0,-,8,0-,,0-,6 Noże ze stali szybkotnącej.,-,6,0-, 0,8-,,6-, Stal 3-3-,8-3,6 i,6-3,,0-, 0,8-,0,3-.6.-,8 Uwagi: ) Większe WUtołd Kliniczni: duiyłzy malc] inlów o niniejszej twardości, n niniejsze w ekszej twnrdnici. ) Priy pracy udmsanittd wartoicl posuwów skorygować współczynnikiem 0,8. 3) Przy nbróhcc powi^rzclmi bez skorupy posuwy mnżnu zwiększyć,-, razy. ) l'r/y cibrńikc stali płytkami gatunku posuwy niiis/i hyi! mnic]sa od )),-,0 mmjdbt,» przy obróbce płytkami mniejsze od p Jy - -,3 mm/obr. Ta ) i ca A-8. l J osuwy p (mm/obr) przy wewnętrznym zgrubnym wytaczaniu na dużych tokarka cli Przekrój drąga wytaczarskiego o o pac - h ,8-,0 0,6-0,8 0,-0,6 0,3-0, stal, staliwo 0,7-0,9 0,-0,7 0,3-0, Obrabiany materio] Głębokość skrawania g, mm 0,-0,7 0,3-0,,-,3 0,9-U 0,7-0,9 0,-0,7 żeliwo 0,9-, 0,7-0,9 0,-0,7 0,-0, 0,7-0,9 0,-0,7 Xo 8 - y ,0-, 0,8-, ,8 0,9-, 0,7-0,9 0,-0,7 0,7-0,9 0,-0,7,3-,,-,3 0,9-,,-, 0,9-,0 0,7-0,8 0,8-,0 0,6-0,8 Uwago. Wyżsic wartości gra nieme dotyczą mnlerintów mi^kszycli, n niisa: twnrdycli. Tablica A-8. Posuwy p (mm/obr) przy wykańczającym toczeniu na dużych tokarkach (promień zaokrąglenia wierzchołka noża r > - mm) Mitteriai obrabiany Stal R = 0-70 Materiał ostrza noża SS WSp V 3 0,7-0,8 Chropowatość obróbki wg PN V 0,-0, V 0,- 0,-0,0 V 6 0,-0, 0,-0, V 7 0,-0, Żeliwo SS, WSp 0,9-, 0,6-0,7 0,3-0, 0,- Uwagi:!) Przy obróbce stali R = posuwy możnn wybierać,3 razy większe. } Wylsie warlości graniczne dotyczą korzystniejszych warunków procy dla uzyskania ilaiicj klasy chropowatości.

6 IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych 8 Tablica A-86. Szybkość skrawaniu t) (m/min' przy podłużnym toczeniu zewnętrznym stali węglowej konstrukcyjnej Ji m = kg/mm bez skorupy (kąt przystawienia -A = ") Posuw : p mm/obr 0, 0, 0, 0,0 0,60 0,80,00,0,0, Nóż ze stali szybkotnącej SW8 T = 90 min Nóż z ostrzem z węglików spiekanych, i S30, obróbka bez chłodzenia, 7--= 90-0 min dla p>0, ostrze ze ścinem, dla g = zaokrąglenie wierzchołka ostrza ; = l-j,6 mm, stępienie h v = mm; dla g >, r = i h = z chłodzeniem, lub li = bez chłodzenia. bez chłodzenia z chłodzeniem be be be z Chł. bez cht. be bez cht. bez chl. be z di!. bez ch!. bez chł, z cht. bez elit. z cht. be i z cht. Głębokość g, mm S Szybkość ).', m/min S , , 0 8, 0,,, 3 0, 8,,,,, 9, Ii O w SLO Sil) Sl> S30 S30 S30 Głębokość /?, mm t< S Szybkość s, m/min 'J 6 3 i: Współczynniki poprawkowe materiałowe KM Materiał St,, St3. St, 0 St, 3 St6, : '' Enne gatunki XM,,,,0,, r>:ili7 labl. A- Uwzględnienie stanu powierzchni K, Odlew lub odkuwka ze skorupa 0,7 Odkuwka,0 Odlew obrobiony 0,9

7 86 A. Tokarki Tablica A-87. Szybkości skrawania i (ni/min) przy podłużnym i toczeniu zewnętrznym żeliwa sta.. regu B = 8(-00he/, chłodzenia (kat przystawienia x ~ ") p mm/obr 0, 0, 0, 0,0 0,60 0,80,0,,0, 3,0 Rodzaj obróbka powierzchni Nóż ze stal i szybkotnącej SWI8 T=60 min. stępienie li,, mm dla g dla g Nóż z osirzem z węglików spiekanych -0 T= 0 min, stępienie mm przyjęło zaokrąglenie wierzchołka i -,(i mm. > i r = oraz przy p 7' 0, i g > oslrzc /.c Scinem Głębokość skrawania g, mm/obr żeliwa 3 3, 9, 7 3, 9, bez skorupy ze skorupą 9 3,, ,, Szybkość v, m/min 9, 6,, Dlii T (0 vi Współczynniki poprawkowe materiałowe K, y, ZI,,0 Z8, 0,9 szare ZI,0 0,7 Z6 0,8 0,70 Z30 0,7 0, sferoidalne MB 0- [ J -3 0,6 0, 0, 0, ,i -~ , 3 8, 7 modyfikowane ZIM ,8 0,70 ZIM ,6 Tablica A-88. Czasy przygotowhwczo-zakończcmonc (w min) dla robol na tokarkach kiir/oiyycti Lp. \ Czynności Czynności organizacyjne związane z przyjęciem i zakończeniem roboty z mocowaniem przedmiotu na tarczy uchwytowej na płycie kitowej Uzbrojenie obrabiarki do pracy jednym nożem śrubami 8 śrubami śrubami szczękami Dodatek czasu na: kontrolę pierwszej sztuki na maszynie na zamocowanie każdego następnego narzędzia obróbkowego na dokładne ustawienie suportu pod kątem pójście do rozdzielni robót lub rysunków Wielkość tokarki Średnica tarczy uchwytowej 00 fki() U Uwaga. Treść czynności oreaiiizjieyjnych potlajc labl. A-0.

8 IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych 87 Tablica A-89, Czasy pomocnicze (min) związane / mocowaniem i zdjęciem przedmiotu za pomoct) d/.wigu (zainstalowanego przy obrabiarce) Lp /3 6 8 V) Mocowanie przedmiotu na tarczy tokarskiej śrubami na tarczy tokarskiej ze szczękami na kątowniku śrubami Ustawienie przedmiotu prosie średnio trudne trudne Stan powierzchni ustawczej dodatek na każdą następna, śrubę proste średniolrudnc trudne proste średniotrudnc trudne 0 dodatek na knidu następny śrubę 80 7,7 9,,0,8 IJ," 6, 0,,9,7 6,3 7,6 9,,9,7 6,0 6,7 8, 9, J,O 0, Masa przedmiotu w kg do: ]0,l,7,6, 3,0,0,0 9,0 8,0 3,3 0, 7,0 0,7 0,7 6,0 9,0 7,60, 8,60,7,30,0,0,3,0 0, 6,3 7,7 8,,,, 0, 00 Jfi,6 8, ,8 UwaEn, W przypadku leonontanbt x suwnicy a(j6lrli>wursz[ni[iwej na ety dodać C3S 0c7.uk i wanta mi suwnicę ud 3 un 6 flfifaitf w zsilc^ności oj warunków pra^y suwnicy i & warsetiilit; ,0 Tablica A-90. Czasy (min) czynności pomocniczych związanych z zabiegiem na tokarkach tarczowych Lp Żabiej; obróbkowy wykonywany Długość obróbki L mm nożem ustawianym tio oporu lub <00 zgrubnie wg skali na każde następne 00 mni długości dodawać w -ch przejściach nożem ustawianym wg skali, z pomiarem przed drugim przejściem ooo na każde następne 00 mm długości dodawać nożem wykańczającym w klasie - ISA (z jednym próbnym wiórem) < 00 na każde następne 00 mpi długości dodawać nożem wykańczającym w klasie -9 ISA (z dwoma próbnymi wiórami) <00 Średnica obróbki D mm do do do Wielkość tokarki: średnica tarczy uchwytowej ,0 0,0 0,60 0,70 0,,0,30,,0,, , o,yo K0,,,30, - 0,,0,80,0 -,6,0S, ,70 0,90 0,3,70,90,,0 0,6,30,0,70, 0,3,00 :., ](),80 3,60 UWftgft. Powrót ni' ; mechaniczny: dla Lokiirck 0 > 000 mm z szybfcościei p m = 00 mm/min; ula Lokarck 0 <000 mm t siybkosciil p m 600 mm/min.

9 88, A. Tokarki Tablica A-9. Czasy (min) czynności pomocniczych związanych ze zmian; warunków pracy i narzędzi ili i tokarkach tarczowych Czynności Wielkość tokarki: średnica tarczy uchwytowej rękojeść i n 0, 0,3 0,6 Zmiana prędkości obrotowej przystawką 0, - 3 Zmiana wielkości posuwu rękojeściami zapadką 0, 0.0 0,3 0. 0, Zmiana kierunku posuwu lub obrotów 0, 0,3 0, (i śrubami,.,0 7 bułeczki!,30,0,70 8 Obrócenie górnego suportu o pewien kąt z zaciśnięciem 0,60 0,7 0,80 9 Włączenie dopływu chłodziwa i wyłączenie 0, II Przesunięcie tulei przesuwnej koniku ręcznie bez zacisku (lam i z powrotem),, lou mm 0,0 Dodatek cznsu na zacisk i zluzowanie kluczem 0, 3 do 0 mm 0, 0, na każde następne 00 mm 0, Włączyć przesuw mechaniczny 0,06 0,07 0,08 Tablica A-9. Czasy (min) czynności pomocniczych dodatkowego mierzenia kontrolnego Lp. Narzędzia miernicze 0 Mierzony wymiar w mm 00 do: Przymiar kreskowy Taśma stalowa Liniał ze szczękami Macki Suwmiarka o dokładności do 0, mm Średnicówka stała Srednicówka mikromelryczna Sprawdzian szczękowy dwustronny 0,08 0, 0,3 0, 0, 0, 0, 0,3 0,8 0,3 0,»0,0 0,3 0, 0, 0,0 0, 0,6 0,6 0,8 0, 0, 0,36 0,60 _ 0,,00

10 IV. Normowanie czasu robót na tokarkach tarczowych Przykład obliczeniowy W karcie instriikcyjnej na rys. A/3 pokazano szkic i treść operacji, dla której natęży ustalić normy czasu. Jest to operacja toczenia zgrubnego przed sezonowaniem. Obróbka odbywa się na tokarce tarczowej DP3000 (rys, A/) o następującej charakterystyce: a) średnica tarczy uchwytowej normalnej 000 mm, b) 8 wielkości prędkości obrotowych tt:,-,-,8-,-,8-3,3-,0-,6-7,-9-,-,0-8,0-,-8,0-3,-,0-6,0, c) 6 wielkości posuwów minutowych niezależnych p, (mm/min): 0, 0,8-- 0,-0,6-0,8-,-,6-,-3,-,-6,3-9,0-,-8,0-,0-36,0, Na/wii części: Kolo pędne Nazwa operacji: Toczenie zgrubne pod sezonowanie Nr rys. I Nr części I Nr opei MW Stanowisko: Tok. tarcz. DP-3000 Lp. Treść zabiegu P«x v R i 'omoce Toczyć z (3 060 na 0 00 podłużnie zgrubnie 0, 3, śrub zaciskowych Toczyć bok wieńca na wymiar 0 0, 3, NNZa 0x63 H0 Toczyć czoh piasty , NNZb 0x63 H0 Wytaczać otwór 3 ISO na i, j 6 Drąg wrtacz. Qx0;iiG~etnH0 i V" k 0 Hatsriul:Zt8 Zmiany OpraTowat; R.W. Sprawdził: ( Zatwierdzi':^ Ark, l/l Karla instrukcyjna obróbki Rys. A/3, Karta informacyjna obróbki wypełniana dla operacji tokarskiej wykonywanej na tokarce tarczowej (do przykładu * '

11 90 A. Tokarki d) przyspieszony przesuw suportów p mj = 00 mm/min, e) moc silnika napędu wrzeciona N s = kw. Masa obrabianego przedmiotu wynosi ok. 800 kg. Mocowanie odbywa się na tarczy tokarskiej 6 śrubami z ustawieniem wg rys traserskich (tzn, średnio trudne). Obliczanie czasów głównych Zabieg. Toczenie podłużne zgrubne z na 0 00 według tabj.a-8. a) Długość I.: dla g» 0, *», / +/, =, / = 0, więc L - 0+ = «7 mm. b) Posuw p: wg tabl. A-83 dla g = 0 w żeliwie p = +,6, dla żeliwa Z8 można przyjąć wstępnie p =,3 nim/obi'. c) Szybkość v: wg tabl. A-87 dla Q = 30, p =,, i noża z ostrzem z węglików spiekanych H0 u = 7, ale dla obróbki Z8 powierzchni ze skorupą: K M = = 0,9-v = 7-0,9 o,3 m/min. d) Sprawdzenie mocy tokarki N x : wg rys, A/ dla g =, ^ =,, sita i, = = 800 kg; dla g = 0 P. = -800 = 3600 kg; wg rys. A/ dla żeliwa HB = = 90 kg/mm, P t = 3600, oraz v = wypada N s = 0 kw, czyli mieści się w granicach mocy tokarki. e) Prędkość obrotowa n 3 n = 38'. ' = 3,87, najbliższe obroty n = 3, obr/min f) Posuw minutowy /;, = 3,-,3 = S,J, najbliższy: p, =t% mm/min, 7 g) Czas główny l g ~ ^-- = 3 min. Zabieg. Toczenie boku wieńca tabl. A-8 poz.. a) Dhtgość L: dla g = 0, «=, &+7 w = mm, / = 60, L = 60 + = = 8 mm, b) Posuw p, = 9 mm/min, prędkość obrotowa n = 3, obr/min (jak w zabiegu I). 8 c) Czas główny t a = - = 9, min Zabieg 3. Toczenie czoła piasty wg tabl. A-8 poz. I. a) Długość L:? d + / w = mm (jak w zabiegu } _ ~ ~ L= + = 3mm b) Posuw p i szybkość u jak w zabiegu. c) Prędkość obrotowa 3 = 9,3, najbliższe n = 8 obr/min

12 IV. Normowanie czasu robol na tokarkach tarczowych 9 d) Posuw minutowy p m = 8-,3 =,, istniejący maksymalny p, = = 36 mm/min. e) Czas główny: / = - Tr = 3,8 min. Zabieg. Wytaczanie otworu z 0 80 na tabl. A-8 poz. 3. a) Dhigość L: dla g =, K = 60, / (, + / lv = 7, / = 0 mm, stąd L = 0+7 =7 mm b) Posuw p: wg tabl. A-8 dla drąga 0x 0 o wysięgu w t = 600 mm i g - przy obróbce żeliwa będzie p = 0,7-0,9 mm/obr. c) Szybkość v. wg tabl. A-87 dla g =, p = 0,8 u = 7, zatem dla g = będzie ok. V, ale K M 0,9 (jak w zabiegu ) więc v -0,9 = 9, m/min, dla wytaczania z kątem x = 60 przy D < 00 K N = 0,9 i wtedy v = 9,-0,9 = =, m/min. d) Prędkość obrotowa n = 38 ' = 7, najbliższe n = 6 obr/min lyo e) Posuw minutowy p m = 6-0,8 =, istnieje maksymalny p, = 36 mm/min (wobec zmniejszonego posuwu można by zwiększyć prędkość obrotową ale nie ma już większych wielkości od n 6). 7 f) Czas główny f = =, min, Obliczenie czasów pomocniczych f Zabieg : a) mocowanie na tarczy śrubami (tabl. A-89 poz, ) dla masy przedmiotu 3000 kg 33,0 min b) dodatek na 8 następnych śrub (tabl. A-89 poz. 7) - 8,0 min c) czynności związane z zabiegiem: (tabl. A-90 poz, ) 0,0 min d) zmiany warunków pracy (tabl. A-9) ) zmiana noża (poz, 6), min ) zmiana prędkości obrotowej (poz. ) 0,3 3) zmiana posuwu (poz. 3) 0,3, Zabieg : razem 3,0 min a) pomiar dhjgości wieńca przymiarem kreskowym (tabi, A-9 poz. ) - 0, min b) zmiana noża (jak w zab. ), min c) czynności związane z zabiegiem (jak w zab. ) 0,0 min razem,86 mirt

13 9 A. Tokarki Zabieg 3: a) mechaniczny przesuw suporlu z toczenia zewnętrznego do planowania piasty na odległość 70 mm, z charakterystyki szybkość przesuwu 00 mm/min, stąd czas przesuwu ^r^ - 0,3 min b) włączenie przesuwu mechanicznego {tabl. A-9I poz. ) 0,07 c) zmiana prędkości obrotowej i wielkości posuwu jak poz. d i d3 zabiegu 0,6 d) czynności związane z zabiegiem (jak zabieg ) - 0,0 Zabieg : razem, min a) pomiar otworu mackami (tabl. A-9 poz, ) 0,3 min b) zmiana noża i prędkości obrotowej (jak w zab. ):, + + 0,3 -,38 c) czynności związane z zabiegiem jak. w zabiegu 0,0 d) powrót suportu do pozycji wyjściowej jak poz. a i b zabiegu 3-0,38,. razem,9 min Obliczanie czasu przygotowawczo-zakończeniowego I,,, w tabt, A-88 a) czynności organizacyjne (poz, ) min b) uzbrojenie tokarki do pracy na tarczy z śrubami (poz. ) ii c) dodatek na wytaczadlo i nóż zdzierak lewy (poz. 8) razem 36 min W wyniku takich obliczeń, jak to wskazuje zestawienie na karcie normowania pracy rys. A/, wypadną dla tej operacji następujące normy czasu t B, = 36 min, tj = 0 min Y. Normowanie czasu robót na tokarkach karuzelowych. Uwagi ogólne Tokarki karuzelowe (rys. A/) dzięki pionowej osi obrotu stołu pozwalają na dogodne ustawianie i mocowanie przedmiotu, dzięki czemu bardziej nadają się do obróbki dużych i ciężkich przedmiotów niż tokarki tarczowe. Są jednak obrabiarkami znacznie droższymi, ale za to charakteryzują, się większą uniwersalnością robót. Mniejsze tokarki karuzelowe mają na suporcie górnym głowicę rewolwerową natomiast tokarki o dużych wymiarach mają dwa suporty górne. Zainstalowanie bocznego suportu umożliwia wykonywanie obróbki przy pomocy zarówno suportów górnych, jak i suportu bocznego. W tych przypadkach przy obliczaniu czasów obróbki należy zwrócić uwagę na stopień pokrycia czasów maszynowych i pomocniczych. Zabiegi obróbkowe na tokarkach karuzelowych charakteryzują się dużymi czasami głównymi. Wobec tego w dużym stopniu możliwe jest pokrywanie czasów pomocniczych przy jednym suporcie pr?c/ cz;',s maszynowy pracy drugiego suportu.