wp drózy Niemcy 25 lat później Podróże Rocznica upadku Muru Berlińskiego Poland in a shot PKP Intercity Jest sieć! Styl życia Powakacyjny spleen

Transkrypt

1 wp drózy wrzesień Jesteśmy tam, gdzie są podróżni Styl życia Powakacyjny spleen Jak sobie z tym poradzić? Nic prostszego! PKP Intercity Jest sieć! Mamy więcej pociągów z Wi-Fi ISsN: x Podróże Niemcy 25 lat później Rocznica upadku Muru Berlińskiego Poland in a shot TOP 10 Most interesting Polish movie sets Page 24

2 Czas na

3 egzotykę! PODRÓŻUJ DREAMLINEREM! MEKSYK ZANZIBAR KUBA TAJLANDIA DOMINIKANA

4 spis treści Podróże 6 Holenderskie osobliwości 12 Niemcy 25 lat później 14 Białoruś biała plama 18 Nad Niemnem 20 Kaziu, czyli brazylijskie przygody 24 Poland in a shot/polska filmowa 28 Baśniowa Suwalszczyzna 34 Szlak połamanych semaforów 37 Podróż z rodziną się opłaca! 38 Raj dla nurków 38 Krzyżacka historia 40 Wirtualne zwiedzanie 40 Tężnie na zdrowie 41 Ciuchcią na skraj puszczy 42 Ełk spod igły 43 Dworzec na warsztat 44 Oto Polska! 50 Kartonowy obieżyświat 52 Kuchnia meksykańska temperament na talerzu 56 Pies w wielkim mieście BIZNES 60 Przyszłość jest w chmurach 62 Wielofunkcyjny pomocnik 64 Biuro w podróży 66 Top gadżet 70 Przygotuj się do negocjacji 74 Przyszłość Europy wymyślona w Sopocie 76 Psiastka, psiaffiny, psiastkejki 64 Partnerzy pisma:

5 spis treści Styl życia 78 Powakacyjny spleen 80 Love laboratorium 84 Kiedy świat wywraca się do góry nogami Cudowny dotyk 90 Pomaganie kolejarze mają to we krwi 92 Dziecko jest najważniejsze 94 Jesień? Na zdrowie! 96 Jej wysokość dynia 98 Czas na las 100 Sportowy look 102 Być piękną 104 ABC tuningu 106 Rekordowy maraton 106 Wojenne losy 107 Siła zwycięstwa 107 Tour de marzenia 107 Przepis na wygraną 108 Super Puchar w rękach Fiorentiny 110 Team Polaczyk Kultura 112 Marzenia zamieniam w plany 114 Festiwal dla dzieci 114 Europejska stolica gitary 110 Partnerzy działów: wp drózy Wydawca: KOW media&marketing sp. z o.o. Al. Jerozolimskie Warszawa tel wpodrozy@kow.com.pl Redaktor naczelny: Agnieszka Pietrzak Redakcja stron PKP Intercity S.A.: Magdalena Grzeszczuk Kierownik studia multimedialnego: Łukasz Rosiński Reklama: Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży Marlena Karbowniak marlena.karbowniak@kow.com.pl tel tel. kom Korekta: Weronika Walasek-Jordan foto na okładce: Fotolia Znajdziesz nas na: wpodrozy Redakcja nie odpowiada za treść reklam i nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów, adiustacji i zmian w nadesłanych tekstach oraz do przedruku artykułów ze wskazaniem ich źródła.

6 podróże świat Holenderskie Kilkudniowa wizyta w Amsterdamie, zwanym Wenecją Północy, oraz Rotterdamie określanym jako brama Europy to świetny sposób na poznanie dwóch różnych oblicz Holandii. Tego historycznego i tego bardziej nowoczesnego. tekst: Bartosz Król 6

7 podróże świat C hoć siedzibą holenderskich instytucji rządowych jest Haga, to właśnie Amsterdam i Rotterdam z różnych względów aspirują do miana najważniejszych miast kraju tulipanów. Oba mają ku temu wiele przesłanek, obu nie brakuje też charakterystycznego uroku. Miasto na wodzie W przypadku Amsterdamu nadają go przede wszystkim kanały, których jest tu nawet więcej niż w Wenecji (łącznie 165, a ich całkowita długość przekracza 100 kilometrów). Mają one około trzech metrów głębokości, a pomiędzy nimi znajduje się 90 wysp, które łączy mniej więcej 1,5 tysiąca mostów. Zimą zamarznięte kanały służą mieszkańcom miasta do jazdy na łyżwach, która jest przecież jednym z narodowych sportów w Holandii. W pozostałych porach roku Keizersgracht (Kanał Cesarza), Prinsengracht (Kanał Książęcy), Herengracht (Kanał Panów) i reszta układających się koliście kanałów są atrakcją głównie dla turystów. Mimo nietypowego ukształtowania powierzchni, miasto jest osobliwości znakomicie skomunikowane. Sieć tramwajów, autobusy oraz cztery linie metra nawet przy 800 tysiącach mieszkańców sprawiają, że bez problemu dotrzemy również w miejsca położone na peryferiach. Podkreślić jednak trzeba, że prawie wszystkie największe atrakcje można bez większego wysiłku obejść na piechotę. I amsterdam Jedną z nich jest choćby słynny plac Dam, z którego jednej strony stoi pomnik pamięci ofiar II wojny światowej i luksusowy Hotel Krasnapolsky (założony przez Polaka w XIX wieku), a z drugiej Nieuwe Kerk (Nowy Kościół) i Pałac Królewski, który do czasów napoleońskich pełnił rolę ratusza i powstawał, kiedy Amsterdam był jednym z najbogatszych i najważniejszych miast Europy. Ślady XVII-wiecznej świetności i ogromnych aspiracji ówczesnych władz łatwo odnaleźć podczas zwiedzania tego rozległego budynku. Tłumy z całego świata spotkamy też w okolicach Museumplein, czyli Placu Muzealnego. REKLAMA WAKACYJNE KLIMATY Holandia od 1299 zł

8 podróże świat Ogród botaniczny Hortus z liczącą blisko 380 lat historią jest jednym z najstarszych tego typu miejsc na świecie. Na terenie ośrodka można podziwiać około 4 tysięcy gatunków roślin. Kilkaset metrów dalej znajduje się ogród zoologiczny Artis Royal. Bilety wstępu nie należą może do najtańszych, ale są warte każdego wydanego euro. Rijksmuseum powstało w 1800 roku w Hadze pod nazwą Nationale Kunst-Gallerij, a osiem lat później król Ludwik Napoleon, brat Napoleona Bonapartego, przeniósł je do Amsterdamu. W 1885 roku kolekcja została umieszczona w obecnej siedzibie łączącej elementy architektury gotyckiej i renesansowej. To właśnie tam stoją biało-czerwone litery ułożone w hasło I amsterdam. Nawiązująca do języka angielskiego gra słów podkreśla identyfikację gości z Amsterdamem i stanowi jego oficjalny marketingowy slogan. Wokół placu, jak sugeruje jego nazwa, znajdują się niezwykle popularne muzea: Diamentów, Van Gogha, Stedelijk oraz Rijksmuseum. W pierwszym z nich możemy zobaczyć z bliska, jak szlifuje się najdroższe z kamieni szlachetnych, poznać najsłynniejsze okazy i zaznajomić się z wieloma ciekawostkami dotyczącymi efektownie mieniących się kryształków (w końcu Amsterdam uchodzi za drugą po Antwerpii światową stolicę diamentów!). Pozostałe trzy muzea to z kolei prawdziwy raj dla miłośników sztuki. Muzeum Van Gogha co roku odwiedza blisko półtora miliona osób chcących podziwiać na żywo największą na świecie kolekcję obrazów i rysunków niedocenianego za życia XIX-wiecznego artysty. Prawie milion osób rocznie przekracza z kolei progi Rijksmuseum, czyli Muzeum Państwowego. Z racji nagromadzenia i zróżnicowania występujących tam eksponatów w odnowionym niedawno budynku można spędzić nawet cały dzień. Nie brakuje tam sztuki azjatyckiej, porcelany, sreber czy nawet misternie wykonanych domów dla lalek, ale w praktyce największym magnesem okazują się dzieła drugiego z najwybitniejszych holenderskich malarzy Rembrandta van Rijna na czele ze Strażą nocną i Syndykami cechu sukienników. Niezwykle popularnym, patrząc po wijącej się ulicą kolejce, jest w Amsterdamie Dom Anny Frank, nastoletniej autorki słynnego dziennika, która wraz z rodziną i czwórką znajomych w zakamuflowanych pokojach ukrywała się przed nazistowskimi prześladowaniami podczas II wojny światowej. Tuż obok znajduje się Westerkerk (Kościół Zachodni) z wieżą, z której rozciąga się najładniejszy widok na centrum miasta. W pobliżu mają siedzibę także dwa muzea poświęcone 8

9 Czy wiesz, że? Do holenderskiej stolicy dojedziesz komfortowym pociągiem PKP Intercity, w składzie którego znajdują się wagony sypialne, wagon z miejscami do leżenia oraz wagony typu sleeperette. Ceny biletów już od 29 euro. najbardziej typowym holenderskim produktom: tulipanom i serom. W tym drugim, nie wydając centa, można spróbować nawet najbardziej wymyślnych w smaku wyrobów lokalnych serowarów. Największą atrakcją Muzeum Morskiego w Amsterdamie jest replika XVIII-wiecznego galeonu Amsterdam, który niczym Titanic imponował po powstaniu swoimi wymiarami (56-metrowy maszt!), a następnie zatonął w dziewiczym rejsie. Z pokładu olbrzymiego żaglowca nie sposób nie dostrzec flotylli statków, których kajuty służą jako przytulne (i całkiem niedrogie) miejsca noclegowe dla turystów. REKLAMA WAKACYJNE KLIMATY Holandia od 1299 zł CALL CENTER Z KOMÓRKI NAJBLIŻSZE BIURO PODRÓŻY:

10 podróże świat Osobliwości dla każdego Zupełnie innego rodzaju atrakcje znajdują się w sąsiedztwie gotyckiego Oude Kerk (Starego Kościoła). To właśnie tam usytuowana jest Dzielnica Czerwonych Latarni, w której świadczone są najróżniejsze usługi erotyczne. Więcej o kulisach pracy miejscowych przedstawicielek najstarszego zawodu świata dowiemy się podczas wizyty w tamtejszym Muzeum Prostytucji jednej z najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych w mieście. Niedaleko mieści się też równie osobliwe Muzeum Haszyszu, Marihu- any i Konopi, a także Hanky Panky Tatooing, który szczyci się mianem najsłynniejszego na świecie, działającego od blisko 35 lat, salonu tatuażu. Na trasie zwiedzania Amsterdamu warto także umieścić Heineken Experience, czyli dawną siedzibę najbardziej znanego amsterdamskiego browaru (obecnie produkcja odbywa się poza centrum). Fani piłki nożnej bez wątpienia nie powinni sobie odpuścić możliwości zwiedzenia z przewodnikiem stadionu Ajaxu, czyli jednego z najbardziej utytułowanych europejskich klubów. Różnej maści kolekcjonerom oraz miłośnikom drobnych zakupów wypada natomiast polecić pchli targ na Waterlooplein. Jeśli tutaj czegoś nie kupisz, to znaczy, że ta rzecz po prostu nie istnieje mówią o tym miejscu tubylcy. I rzeczywiście, na straganach znajdziemy imponujący asortyment wszelkiego rodzaju od dzieł sztuki i starych płyt przez kosmetyki oraz ubrania po sprzęt rowerowy. Przy okazji trzeba też koniecznie wstąpić do znajdującego się w pobliżu Domu Rembrandta, gdzie w XVII wieku, do momentu swojego bankructwa, mieszkał i malował holenderski mistrz pędzla. Modernistyczny szyk W Rotterdamie nie zobaczymy tylu kanałów, a także zabytkowych budowli (z uwagi na bardzo duże zniszczenia spowodowane nalotami niemieckimi w trakcie II wojny światowej), ale na pewno docenimy wszechobecny tam modernistyczny styl. Szczególnie widoczny jest on w dzielnicy Blaak z osiedlem przechylonych domów-kostek, a także w centrum pełnym niebanalnie zaprojektowanych drapaczy chmur. Mocno w pamięci zostaje również rejs po największym w Europie (i trzecim na świecie) porcie. Futurystyczny klimat miasta uzupełnia Most Erazma, zwany potocznie Łabędziem. Wizytówką Rotterdamu jest także Lijnbaan pierwszy na świecie deptak handlowy z prawdziwego zdarzenia. Miasto w całej okazałości najlepiej widać z perspektywy mającej 185 metrów wysokości wieży Euromast. Przebywając w rodzinnym mieście Erazma, słynnego filozofa z okresu renesansu, warto też wybrać się do Oude Haven (Starego Portu) oraz wejść do pobliskiego, jedynego czynnego w mieście, tradycyjnego holenderskiego młyna De Distilleerketel. Wrażliwych na sztukę (nie tylko malarską) na pewno zadowoli pobyt w Muzeum Boijmans Van Beuningen oraz w galerii Kunsthal. Ze zrozumiałych względów wiele do zaoferowania ma również Muzeum Morskie. Zamieszkałe łodzie oraz barki to forma zakwaterowania, która zrobiła się szczególnie popularna po II wojnie światowej, kiedy był problem z tradycyjnymi mieszkaniami, a na rynku pojawiło się wiele jednostek niepotrzebnych już siłom militarnym. Obecnie około 2,5 tysiąca takich łodzi jest zamieszkanych na stałe (liczba ta jest odgórnie określona przez władze Amsterdamu). Mają one dostęp do instalacji gazowej, prądu oraz bieżącej wody, a wkrótce także do systemu kanalizacji. W zależności od lokalizacji i stanu technicznego koszt zakupu domu na wodzie wynosi od 300 tysięcy do miliona euro (plus coroczna specjalna opłata na rzecz miasta). fot. istockphoto, B. Król 10

11

12 Turystyka przygraniczna Niemcy 25 lat później A. Braune, DZT B. Breuer, IMG Sachsen-Anhalt mbh P. Frischmuth, DZT Podróże dają energię, poszerzają horyzonty i powodują, że czujemy się wolni i szczęśliwi. Przez ostanie 25 lat, od upadku Muru Berlińskiego, bardzo dużo zmieniło się w naszej mentalności. Zaczęliśmy podróżować nieco dalej niż po krajach bloku wschodniego, poznawać kulturę sąsiadów i otwierać się na nowe doświadczenia. Aby odwiedzić Niemcy, nie potrzeba już wizy, ani paszportu. Granice przekracza się niezauważalnie, a różnice językowe przestają mieć jakiekolwiek znaczenie. Kraj zachwyca różnorodnością parków narodowych i krajobrazowych, mnóstwem zabytków historycznych, w tym aż 39. obiektami z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, bogactwem słynnych na cały świat muzeów czy festiwalami kulturalnymi. Nie do przecenienia są również liczne jarmarki prezentujące regiony i specjały lokalnej kuchni. Podróżowanie bez granic to czysta przyjemność. Na dwóch kółkach i nie tylko Wszyscy miłośnicy aktywnego wypoczynku na dwóch kółkach znajdą w Niemczech fantastyczne trasy rowerowe. W całym kraju jest ponad kilometrów tras biegnących głównie po nizinach, idealnie przygotowanych na rodzinne wycieczki. Przykładem takiej wymarzonej transgranicznej ścieżki rowerowej jest szlak biegnący wzdłuż Nysy i Odry aż do Bałtyku. Cały szlak to aż 630 kilometrów, ale liczba miejsc do odwiedzenia zapiera dech w piersiach. Jeden szlak, dwie rzeki i aż trzy kraje. Mieszanka kultury z regionu Śląska, Brandenburgii i Saksonii, Park Narodowy Dolnej Odry, park krajobrazowy księcia Pücklera, Geopark Łuk Mużakowski (niem. Muskauer Faltenbogen) czy podmokłe łąki Niziny Odrzańskiej. Można też przesiąść się na kajak i podziwiać przyrodę z perspektywy wody, gdzie bezkresny krajobraz znika za kolejnym zakolem pięknie wijącej się Nysy i Odry. Nie należy też zapominać o wspaniałej kuchni, gdzie regionalne produkty powodują zawrót głowy. Ręcznie produkowane kozie sery, lokalne wina czy specjały klasztornych browarów to tylko ułamek specjałów, które czekają nas na trasie. Czy zwiedzamy Zgorzelec czy Gorlitz, a może Frankfurt nad Odrą lub Słubice, Świnoujście czy Ahlbeck nie potrzebujemy ani wizy, ani paszportu. Wszystkie te cuda natury i kultury czekają na nas o każdej porze roku. Pieszo po przygodę Kto nigdy nie odwiedził północnych krańców Niemiec, ten nie wie, że turyści mają tam do dyspozycji piękne szerokie plaże z drobnym, białym piaskiem i wygodnymi koszami plażowymi oraz niezliczoną liczbę knajpek. A co ciekawe można się tam dostać... na piechotę. Gdy będziemy spacerować po plaży w Świnoujściu, zupełnie niepostrzeżenie przed naszymi oczami pojawiają się wspaniałe cesarskie kurorty Herringsdorf czy Ahlbeck. Nie inaczej jest w Parku Mużakowskim. Ten wyjątkowo piękny park krajobrazowy idealnie wkomponowany w dolinę Odry wraz ze swoimi wspaniałymi budowlami może zachwycić każdego. Rozległe łąki, stare drzewa, muzea, pałace, rzeczki i mosty. A wszystko to na 522 hektarach, z czego po stronie niemieckiej aż 206 hektarów. Zaczynając zwiedzanie na jednej z tras po stronie polskiej, niepostrzeżenie przechodzimy przez jeden z odbudowanych mostów i jesteśmy w Niemczech. I jak tu nie kochać podróży?

13 Pociągiem czy samochodem? Kultura i sztuka, a może tylko weekendowe zakupy. Warto wybrać dogodną dla nas chwilę i... w drogę! Pociągiem ze Słubic do Frankfurtu nad Odrą jedzie się 15 minut. Z Warszawy do Berlina około sześciu godzin. Idealna okazja, aby odwiedzić Wyspę Muzeów, udać się na wiosenne wyprzedaże w zabytkowym domu towarowym KaDeWe lub zimą poczuć atmosferę bożonarodzeniowych jarmarków. Nie do przecenienia są również możliwości edukacyjne otwierające się także przed polską młodzieżą, na przykład we Frankfurcie nad Odrą na Europejskim Uniwersytecie Viadrina lub w szkołach wyższych innych niemieckich miast. Berlin symbol zjednoczenia Berlin po 25 latach to multikulturalna, otwarta na świat, przełamująca bariery i stereotypy stolica. Zakupy na Kurfürstendamm, zwiedzanie zabytkowego pałacu Charlottenburg z pięknym ogrodem, Wyspa Muzeów czy odpoczynek przy kawie w jednej z kawiarenek awangardowego zaułku zwanego Kreuzkölln to tylko nieliczne atrakcje pobytu w Berlinie. Tutaj pomysły na zwiedzanie się nie kończą. W tym roku stolicę Niemiec warto odwiedzić przede wszystkim w październiku, aby wspólnie świętować radość i wolność podróżowania podczas obchodów 25-lecia upadku Muru Berlińskiego. Miasto przygotowało dla wszystkich zainteresowanych imponująco dużo wystaw, multimedialnych instalacji i koncertów. Można będzie przejechać się rowerem, lub jak kto woli kultowym trabantem, wzdłuż dawnego Muru Berlińskiego i posłuchać przewodnika opowiadającego o jego historii. Warto też wejść do pozostałych z tamtych czasów wież kontrolnych i posłuchać historii sprzed 25 lat opowiadających o ucieczkach i powrotach mieszkańców Berlina. Kulminacją obchodów będzie 15-kilometrowa świetlna instalacja pod hasłem Symbol nadziei na świat bez murów biegnąca wzdłuż dawnego Muru Berlińskiego, którą tworzyć będą wielokolorowe, świecące balony. Zostaną wypuszczone w powietrze jako symbol wolności, upamiętniając dzień zburzenia Muru. Autor: Kamila Zabrocka Dirk Topel Kommunikation GmbH, DZT Claudio und Marco Fragasso, PICworld Deustchland Kilka ciekawostek budowa: w nocy z 12/13 sierpnia 1961 długość całkowita: 155 km długość odcinka z Berlinem Wschodnim: 43 km wieże strażnicze: 302 przejścia graniczne: 14 bunkry: 20 stanowiska z psami: 259 koszt budowy: 400 mln marek NRD wysokość maksymalna: 4,20 m szerokość pasa granicznego: m personel (1989): osób próby ucieczek: ofiary śmiertelne: ok. 200 upadek: 9 listopada 1989

14 podróże świat Białoruś biała plama Mało o niej wiemy, więc jej nie odwiedzamy. Nie odwiedzamy jej, bo mało o niej wiemy. Klasyczne błędne koło. Problemem staje się także konieczność wyrobienia wizy. Jednak gdyby tylko Polacy mieli świadomość, co mogą znaleźć po drugiej stronie granicy, zdecydowanie wyruszaliby tam dużo częściej. tekst: Jarosław Kowalczyk Na pierwszy rzut oka ciężko wymienić turystyczne atuty naszego wschodniego sąsiada. Białoruś to drugi, obok Mołdawii, kraj Europy, w którym nie ma ani gór, ani morza. Podczas kolejnych wojen przeróżne armie przetaczały się po tych terenach, grabiąc i niszcząc zabytki architektury. Białoruskie skarby schowane są jednak znacznie głębiej. Polskie ślady Podróże po Białorusi to prawdziwa gratka dla miłośników polskiej historii i kultury. Zwłaszcza w zachodniej części kraju trafimy na ślady polskich dziejów. Tak jak w Krewie. To właśnie w tej wsi, gdzie większość domów nadal jest drewniana, podpisany został pierwszy z kilku aktów unii między Polską a Litwą. To tutaj zadecydowano, że Władysław Jagiełło zostanie królem naszego państwa. Na Białorusi urodzili się Stanisław Sobór Ducha Świętego w Mińsku, dawna świątynia katolicka jest dziś prawosławną cerkwią katedralną. Jednymi z największych skarbów Białorusi są z pewnością ludzie, niezwykle ciepli i gościnni. Pamiętajmy, że turyści są tutaj rzadkim widokiem, dlatego też możemy być dla nich dużą atrakcją. Niech nie zdziwi więc nikogo, gdy zostanie zaproszony na obiad lub nocleg przez dopiero co poznanych ludzi. 14

15 podróże świat Moniuszko, Czesław Niemen, Eliza Orzeszkowa, Tadeusz Kościuszko i wielu, wielu innych sławnych Polaków. Wśród nich Adam Mickiewicz, któremu poświęcona jest jedna z głównych ulic w chyba każdym białoruskim mieście. Ten wielki poeta urodził się w Nowogródku i podczas zwiedzania okolic tego miasteczka co chwilę słyszymy echo jego twórczości. Na głównym placu możemy bez stresu jeść, pić i lulki palić w karczmie Rzym, jeśli tylko nie podpisywaliśmy nigdy cyrografu na byczej skórze. Trochę na południe, po drodze do Baranowicz, znajduje się jezioro Świteź, na którego dzikich brzegach łowczy z miejscowego boru czekał ponoć na ukochaną. Na Białorusi swoje rezydencje miały również wielkie rody Rzeczypospolitej. Radziwiłłowie byli posiadaczami między innymi zamku w Mirze oraz pałacu w Nieświeżu. Te dwa wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO obiekty dzieli mniej niż 30 kilometrów, można je więc zwiedzić podczas jednodniowej wycieczki. Warto to zrobić, bo poza malowniczym położeniem mogą się one pochwalić pięknymi wnętrzami, w których urządzono muzea. Zielony raj Gdyby brać pod uwagę widoki, to Białoruś powinna nazywać się raczej Rusią Zieloną. Gdzie nie spojrzymy, widzimy park lub las. Stanowią one około jednej trzeciej powierzchni kraju. Najsłynniejsza jest oczywiście znajdująca Na pierwszy rzut oka ciężko wymienić turystyczne atuty naszego wschodniego sąsiada. Białoruś to drugi, obok Mołdawii, kraj Europy, w którym nie ma ani gór, ani morza. Podczas kolejnych wojen przeróżne armie przetaczały się po tych terenach, grabiąc i niszcząc zabytki architektury. Białoruskie skarby schowane są jednak znacznie głębiej. 15

16 podróże świat się częściowo w Polsce Puszcza Białowieska. Żyjący tu żubr jest jednym z symboli kraju. Był on również maskotką odbywających się w maju mistrzostw świata w hokeju na lodzie. Swoje źródła ma tu Niemen, a przepływają przez ten kraj również Dźwina i Dniepr najdłuższe rzeki odpowiednio Litwy, Łotwy i Ukrainy. Ukształtowanie terenu powoduje, że wiele z rzek dzieli się na mniejsze odnogi, a co chwila możemy trafić na mniejsze i większe jeziora, takie jak w Naroczańskim czy Brasławskim Parku Narodowym. Na południu, przy granicy z Ukrainą, rzeka Prypeć wraz z dopływami tworzy jeden z największych w Europie terenów podmokłych. Bagna Polesia, bo o nich mowa, to jedne z najmniej zmienionych przez człowieka obszarów na naszym kontynencie. Cisza, spokój, jeziora i rzeki wszystko to sprawia, że Białoruś może być rajem dla miłośników wędkowania czy kajakarstwa. Żywe muzeum socrealizmu Niestety II wojna światowa była bezlitosna dla białoruskiej architektury. Obecnie tylko Grodno zachowało zwarte fragmenty starej zabudowy (czytaj na str. 18). W pozostałych miastach znaleźć możemy tylko kilka starszych budynków, większość stanowią zaś domy wybudowane po 1945 roku. Mimo to, a może właśnie dlatego, fani architektury powinni odwiedzić Mińsk. To najlepszy na świecie przykład socrealizmu. To tutaj udało się sowieckim architektom to, na co nie mogli pozwolić sobie w Moskwie. O ile tam nie odważono się na wyburzenie Kremla i okolic, by stworzyć całkowicie nową Dworek Mickiewicza zbudowany w drugiej połowie XIX wieku na miejscu i na wzór XVIII-wiecznej spalonej siedziby rodziny Mickiewiczów. Nasz narodowy wieszcz spędził tu młodość; obecnie dworek jest siedzibą Muzeum Adama Mickiewicza. Zamek w Mirze, jeden z największych i najlepiej zachowanych zamków na Białorusi. stolicę ZSRR, o tyle tutaj pomogli Niemcy. Najpierw, w wyniku walk na froncie wschodnim, przedwojenny Mińsk został praktycznie zrównany z ziemią, potem nowa stolica radzieckiej Białorusi budowana była rękoma niemieckich jeńców wojennych. Przyjeżdżających tutaj pociągiem Mińsk wita potężnymi wieżowcami tworzącymi ogromną bramę do ulicy Kirowa. Idąc nią, a następnie skręcając w Swierdłowa, możemy dojść do Prospektu Niezależności, przy którym znajdują się najbardziej okazałe gmachy parlament, poczta główna, była siedziba KGB (z popiersiem Feliksa Dzierżyńskiego po drugiej stronie ulicy) czy Pałac Republiki. Prospekt jest główną arterią centrum stolicy, a ciągnie się aż do wschodnich granic miasta. W miejscu, w którym przecina rzekę Świsłocz, otaczają go parki, między innymi Janka Kupały i Maksyma Gorkiego. W tej okolicy znajdują się również nieliczne pozostałości po przedwojennym Mińsku, a także współczesne wariacje na temat dawnej architektury. To Górne Miasto z katolicką katedrą oraz ratuszem oraz przedmieścia Rakowskie i Troickie. Widać, że władze chcą, by tego typu zabudowa zajmowała coraz więcej miejsca. Zapewne rozmyje to jednolity, socrealistyczny wizerunek miasta, dlatego też warto odwiedzić Mińsk jak najszybciej. 16

17 Zaprezentuj swoją firmę podczas Białoruskiego Tygodnia Transportowego Transport i Logistyka, który odbędzie się w dniach 7-9 października w Mińsku na Białorusi Ta jedna z najważniejszych imprez transportowo-logistycznych na Białorusi jest niepowtarzalną okazją do promocji polskich producentów, którzy ze swoimi produktami i usługami są gotowi wejść na rynki wschodnie. Ich wizytę na Białorusi, pod auspicjami Ministerstwa Gospodarki, organizuje KOW media&marketing. Katalog polskich firm Podczas wszystkich wydarzeń Białoruskiego Tygodnia Transportowego Transport i Logistyka 2014 prezentowany będzie nowoczesny, rosyjskojęzyczny katalog przygotowany przez KOW media&marketing, w którym swoją ofertę mogą zamieścić wszyscy przedsiębiorcy zainteresowani obecnością biznesową na Wschodzie Europy, również ci, którzy nie będą obecni w Mińsku podczas Tygodnia Transportowego. Katalog ukaże się w nakładzie kilku tysięcy egzemplarzy. Naroczański Park Narodowy stworzony w 1999 roku, chroniący między innymi unikatowe walory przyrodnicze Jeziora Narocz. Polskie stoisko narodowe Potencjał polskich firm z branży transportu kolejowego, przemysłu okołokolejowego, logistyki i spedycji, prezentowany będzie również na polskim stoisku narodowym o powierzchni około 200 m². Będzie to doskonała przestrzeń do integracji przedstawicieli polskiego biznesu, ale przede wszystkim będzie to miejsce wielu bezpośrednich spotkań z białoruskimi przedsiębiorcami. W zorganizowaniu takich rozmów wesprze Państwa KOW media&marketing we współpracy z partnerami z Białorusi. fot. istockphoto, wikipedia Mińsk to najlepszy na świecie przykład socrealizmu. To tutaj udało się sowieckim architektom to, na co nie mogli pozwolić sobie w Moskwie. O ile tam nie odważono się na wyburzenie Kremla i okolic, by stworzyć całkowicie nową stolicę ZSRR, o tyle tutaj pomogli Niemcy. REKLAMA Jeśli jesteście Państwo zainteresowani udziałem w wydarzeniach organizowanych przez KOW media&marketing podczas Białoruskiego Tygodnia Transportowego Transport i Logistyka 2014, prosimy o kontakt: Monika Sołtysiak monika.sołtysiak@kow.com.pl

18 Nad Niemnem Spośród ponad 300 tysięcy mieszkańców Grodna, około jedną czwartą stanowią Polacy. To aktualnie piąte co do wielkości miasto na Białorusi w XVI i XVII wieku miało status nieformalnej stolicy Polski lub jak kto woli trzeciej stolicy Rzeczypospolitej. 18 Rodzinny dom Czesława Niemena w Starych Wasiliszkach wypełniają pamiątki po piosenkarzu. Otamtych czasach przypominają między innymi dwa zamki stojące na wzgórzu nad Niemnem. W starym zmarli Kazimierz Jagiellończyk i Stefan Batory, tam też odbywał się co trzeci sejm zwyczajny Rzeczypospolitej. Nowy zamek pełnił funkcję letniej rezydencji polskich królów, był miejscem obrad sejmu, a także podpisania traktatu rozbiorowego w 1793 roku i abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego dwa lata później. Na placu Sowieckim, głównym placu miasta, obok bazyliki katedralnej św. Franciszka Ksawerego (pierwotnie kościoła jezuitów) stoi natomiast pałac, tzw. Batorówka dawna rezydencja Stefana Batorego i Augusta II Mocnego, w której obecnie mieści się Akademia Medyczna. Innym polskim akcentem jest Muzeum Elizy Orzeszkowej działające w kopii domu, w którym pisarka mieszkała przez ostatnie kilkanaście lat życia. Warto dodać, że wśród grodzieńskiej społeczności cieszyła się ona tak dużym szacunkiem, że gdy umierała, kupcy przejeżdżający obok budynku brukowanym traktem obwiązywali koła wozów szmatami, aby nie zakłócać jej spokoju. Nie dziwi zatem, że przy ulicy Orzeszkowej jednej z najdłuższych w całym mieście stoi także pomnik artystki. Sowiecka potęga Przy ulicy Orzeszkowej nie brakuje też innych godnych uwagi miejsc. Bez wątpienia zalicza się do nich sobór Pokrowski z początków XX wieku (nazywany również soborem Przenajświętszej Bogarodzicy lub cerkwią Opieki Matki

19 fot. istockphoto, b. król Boskiej). Efektownie wygląda także, powstały w miejscu ogrodu botanicznego, Park Żylibiera, przez który przepływa rzeka Grodniczanka. Przy ulicy Orzeszkowej stoi też główny budynek uniwersytetu, a na jej końcu usytuowany jest plac Lenina wraz z ogromnym pomnikiem wodza rewolucji. Bo w Grodnie, choć nie wskazują może na to odnowione elewacje kamienic i równe drogi, bez trudu natrafimy też na relikty sowieckiego totalitaryzmu. Wystarczy wspomnieć, że głównym deptakiem miasta jest ulica Sowiecka, a główny plac miasta również nosi miano Sowieckiego. Poza wspomnianą już katedrą możemy tam zobaczyć między innymi czołg-pomnik, którego lufa skierowana jest na Berlin (monument ten upamiętnia zwycięstwo nad hitleryzmem), a także gmach Teatru Dramatycznego, którego bryła przypomina mauzoleum króla Gotów Teodoryka w Rawennie. Malownicza Grodzieńszczyzna Choć w zgodnej opinii tak Polaków, jak i Białorusinów, Grodno jest jednym z najpiękniejszych białoruskich miast, warto także wybrać się do innych, mniejszych ośrodków Grodzieńszczyzny. W Starych Wasiliszkach nie tylko poznamy klimat białoruskiej prowincji, ale i obejrzymy rodzinny dom Czesława Niemena pełen pamiątek po piosenkarzu, w tym archiwalnych zdjęć rodziny Wydrzyckich (tak brzmiało prawdziwe nazwisko zmarłego przed 10 laty artysty). Przy odrobinie szczęścia spotkamy nawet ostatnich dawnych sąsiadów, którzy opowiedzą nam oczywiście po polsku o dzieciństwie niezapomnianego muzyka i realiach życia na białoruskiej wsi na przestrzeni minionych dekad. W Lidzie, jednym z największych miast Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV-XVI wieku, interesującym przeżyciem będzie natomiast wizyta w pięknie odrestaurowanym zamku zbudowanym przez litewskiego księcia Giedymina. Grodzieńszczyzna zachwyca też licznymi jeziorami i lasami, pośród których funkcjonują ośrodki wypoczynkowe. Zwolenników z pewnością znajdzie też miejscowa sztuka ludowa, z niezwykle klimatyczną muzyką folkową w szczególności. Biorąc pod uwagę niemal zupełny brak bariery językowej, warto też udać się do tego regionu ze względu na niezwykle przyjaznych ludzi, którzy w miarę możliwości starają się trzymać jak najdalej od polityki. Jak głosi stare białoruskie przysłowie: co dusza ma, tym i gości przyjmuje (BK) WAKACYJNE KLIMATY Brazylia od 7259 zł Muzeum Elizy Orzeszkowej to w tym domu miały powstać takie utwory, jak Ad astra, Argonauci i Gloria victis. REKLAMA CALL CENTER Z KOMÓRKI NAJBLIŻSZE BIURO PODRÓŻY:

20 podróże świat Kaziu, czyli brazylijskie przygody tekst: Beata Pawlikowska Wiatr był ciepły i przynosił w sobie słodką obietnicę wolności. Zamknęłam oczy. Niech ostatnie promienie słońca głaszczą mnie po twarzy. Ocean szumiał pod moimi stopami. Pomarańczowe niebo zapowiadało kolejny piękny dzień. Właściwie, jak się nad tym zastanowić, każdy taki był. Tropikalny i nieśpieszny jak rybacka łódź wracająca do portu przed świtem. No i ten Kaziu. Uśmiechnęłam się. Kaziu był pyszny i pochodził właśnie stąd. Ale zacznę od początku. Dawno temu była sobie wioska. Północno-wschodnie wybrzeże Brazylii, tuż nad Atlantykiem, niedaleko For- talezy. Ale nikt nie pamiętał, że gdzieś jest jakieś wielkie miasto z zestresowanymi ludźmi, którzy miotają się między biurem, samochodem, sklepem i bankiem. W wiosce był maleńki port, gdzie na piasku cumowały rybackie łodzie. Był gość, który sprzedawał dojrzałe arbuzy na plastry. I sklep, gdzie można było kupić artykuły pierwszej potrzeby, czyli ryż, cukier, makaron, prażony maniok i oczywiście plastikowe klapki. Bo innych butów nikt tu nigdy nie nosił. Temperatura w nocy nie spada poniżej 20 stopni, w dzień przez cały rok jest około 30. Nie ma ulic pokrytych betonem. Jest tylko biały, miękki, morski piasek. Targowisko ze świeżymi rybami. Poranne wyścigi papug. Błękitna poświata na plaży, kiedy zapadnie zmrok. Ach, jest i słowo, które dla miejscowych brzmi przyjaźnie i znajomo, a dla obcych niepokojąco dziwnie. Słowem tym jest Jericoacoara. Kiedyś była to mała, nikomu nieznana rybacka wioska w Brazylii. Aż do pewnego dnia, kiedy dziennik The Washington Post opublikował listę najpiękniejszych plaż świata i umieścił na niej to dziwne słowo, którego nikt nie potrafił wymówić. Wtedy coś się zmieniło. Przyjechał pierwszy zaintrygowany turysta. I pomyślał, że chyba zostanie tu na zawsze. Przyjechał drugi i też miał ochotę zarzucić tu kotwicę na resztę życia. Przyjechał trzeci, czwarty i piąty, a potem zaczęli przybywać tysiącami. Wtopili się w chaty kryte strzechą, zrzucili buty i każdego popołudnia siadali na Wydmie Zachodzącego Słońca, tak jak ja teraz, żeby chwytać jego ostatnie promienie, zanim zniknie za horyzontem. Mała rybacka wioska jest teraz trochę większą wioską. Ale wciąż nie ma ulic, są tylko drogi pokryte Beata Pawlikowska pisarka, podróżniczka, autorka ponad czterdziestu książek. Prowadzi audycję Świat według Blondynki w Radiu ZET. Organizuje egzotyczne wyprawy i jest ich przewodnikiem. oraz facebook.com/beatapawlikowska 20

21 podróże świat fot. B. PAWLIKOWSKA piaskiem, jest gość z arbuzami, targowisko i klapki we wszystkich możliwych rozmiarach, fasonach i kolorach. Jest parę małych hoteli i barów. No i jest Kaziu. W połowie sierpnia zaczynają kwitnąć drzewa nanerczowe. Po pewnym czasie pojawiają się na nich owoce. Podobne kształtem do gruszki, ale z czymś, co wygląda jak dziwna narośl. Gdybyś był tam na początku lutego i zapytał znajomego Brazylijczyka co to jest, odpowiedziałby bez wahania: To jest Kaziu! A właściwie, dokładniej mówiąc, powiedziałby: To jest caju! To jedna z zagadek języka portugalskiego. Słowo caju wymawia się kaziu. Nazwa wioski Jericoacoara to żerikłakłara z akcentem na ostatnie a. A caju (czyli kaziu) to po prostu orzech nerkowca. Ta dziwna narośl na owocach nanerczowych ma kształt nerki. W środku znajduje się pojedyncze nasiono. Znane na świecie jako orzech nerkowca. W północno- -wschodniej Brazylii w połowie lutego trwają nerkowcowe dożynki. Świeże orzechy pieką się w ogniskach na plaży. Wtedy właśnie brazylijski Kaziu czyli caju jest najlepszy na świecie. REKLAMA WAKACYJNE KLIMATY Brazylia od 7259 zł zł 21

22

23

24 travel Poland 1 Poland in a shot A movie is an art of trickery. Let us quote a classic: There is a truth of time and a truth of screen. Two shots make it possible to join together sites that are distant from one another. The Kłodzko Basin can stand for Siberia, and the regions of Warsaw for Lithuania in the works of Mickiewicz. While wandering across Poland it is good to recollect the places where the movies that touch us or make us laugh were created... by Robert Makowski 1. Mr Car and the Templars (pol. Samochodzik i Templariusze). This is probably the best setting to film Zbigniew Nienacki's novel, even though it was created 42 years ago. The characteristic shape of the castle with two towers can be seen in Radzyń Chełmiński. It was one of the mightiest fortresses of the State of the Teutonic Order. This castle was the place where Stanisław Mikulski together with a group of scouts looked for signs leading them to the treasure of the Templars. Also the underground scenes were prepared there. And the treasure was hidden in a small church not so far away in Okonin. The vehicle of Mr Car (everyone who had ever seen the movie dreamt of driving it) is a German amphibian from the Second World War VW Schwimmwagen. 2. Four tank-men and a dog (pol. Czterej pancerni i pies). While following the road of the members of Rudy 102 [tr.note Rudy 102 was a tank from World War II] an enormous area of Poland can be crossed starting from the Lubelskie Region, Studzianki, Praga [tr.note A borough in Warsaw] and ending in Gdańsk and Oksywie. However, this is only the route of the protagonists, as most of the shots were made on a training groud in Żagań and Biedrusk near Poznań. The Kłodzko Basin acted as the snowy Siberia in the first episode and the fort from the last episode is the Fortress Kłodzko. The barrier in the German village that was planned to be exploded to stop the advancing Soviet army remains untouched in Bydgoszcz. Even though the scenes of the greatest battle in which the Polish tanks took part on the Eastern front were shot in Lubuskie region, it is worth visiting the authentic Studzianki that with the passing of time gained the nickname 'Pancerne'. And Rudy, or In fact, one of the tanks used in the movie to shoot the scenes inside a tank, can be found in the Museum of Armors in Poznań. 24

25 Travel Poland 3. The Cruise (pol. Rejs). Do you have a ticket? Of course not! And you? Where should I get it from? Ok. So let's get on this is the beginning of the initial dialogue from Mark Piwowski's movie. The scene takes place on the waterfront near the Bulwar Filadelfijski in Toruń. Although the very name and present shape of the boulevard were created later on, the city walls and the characteristic bridge over the Vistula river can be noticed. The place where The Cruise was filmed in 1969 is marked with a board and graffiti with quotes from the movie dialogues. The boulevard is also famous for being the place where in 2006 the first dead swan in Europe with avian flu was found. The very bird had its statue made of straw but it is not longer existing Alternative Street (pol. Alternatywy 4) and Teddy Bear (pol. Miś). It is enough to ask on Grzegorzewska Street in Warsaw (Ursynów borough) where Stanisław Anioł had his office and everyone will point the number 3 building and say: "And there was the locomotive (episode 'The Twentieth level of power'). Even on the board placed on the building one can read: 'Earlier 4 Alternative Street'. Bareja often created his movies in Warsaw, using such sites as the entrance to the Victoria Hotel (Terrible boorishness from all around the world gathers here. And the groats is undercooked). If one wants to find the tracks of the Teddy Bear, it is worth visiting Glinianki Schneider [tr. note A fishing spot]. It was the place where, in one of the final scenes in the movie a straw man fell into the water causing the mud to fall all over Ewa Bem who was singing a lullaby-carol Lulejże mi, lulej. On the 30 th anniversary of creating the movie a statue of a teddy bear was placed in the middle of the lake of course, within the range of our possiblities. It was burnt in July last year. Another one, that was for the sake of safetiness placed in the neighbourhood of the Bemowskie Centrum Kultury, was unfortunatelly also burnt. 5. The Promised Land (pol. Ziemia Obiecana). Although Reymont renounced himself from the suspicions of portreting the contemporary industrialists from Łódź, 85 years after writing The Promised Land it was filmed on the lands of such persons. In Wajda's movie Łódź act itself; the authentic photographs were made in the interiors of existing factories and lands of industrialists. The Herman Bucholc Factory is the old Izrael Poznański factory today the Manufaktura shopping centre. The Bucholc Palace are the Palaces of Izrael Poznański and his son Karol (the present Muzeum Miasta Łodzi and the Music Academy). The Mullers' Palace (Let the people know that the Muller can have palaces) is the Palace of Maurycy Poznański

26 travel Poland 7 (at present a branch of of the Museum of Art in Łódź) to which a wooden house was attached for a moment, the everyday flat of the Mullers. But the interiors were shot in the Karol Scheibbler palace, presently the Museum of Cinema. 6. Sir Thaddues (pol. Pan Tadeusz). The last Lithuanian Foray, towards Wajda's needs took place mainly near Warsaw, and also in Sierpc and Piotrków Trybunalski. The tavern from the Museum Of Mazovian Countryside became Jankiel's tavern, the small manor house in Turowa Wola became the manor in Soplicowo, the hunting scenes were filmed in Natolin, and the marketplace in Piotrków Trybunalski became the view from the window in Paris from Mickiewicz's work. Simultaneosuly, numerous decorations were build for the movie and after finishing the shots were transported to Cichowo, 60 km from Poznań. The entire manor was placed there: the coachhouse, the stables, the granary, the henhouse, the well with a crane, the discard pile and authentic movie fence. 7. Our Folks (pol. Sami Swoi). The homesteads of Kargul and Pawlak are present even today in Dobrzykowice, a village placed almost 15 km from Wrocław. In 2000 a special board was placed there to remind of this story. Going 150 km West, one can find Lubomierz, another town in which shots were made to all three best known movies of Sylwester Chęciński. Also the cat that Witia [tr.note The son of the Pawlak family] exchanged for his bike came from Lubomierz. In the town there is the Kargul and Pawlak Museum and the Polish Comedy Film Festival takes place Father Mathew (pol. Ojciec Mateusz). The figure of Artur Żmijewski passing the marketplace on his bike with his cassock flowing has rooted into the scenery of Sandomierz. The city is worth visiting and can be sightseen taking the tour of Mathew Żmigrodzki. The police station is placed in the Revenue Office, the local town hall becomes the court, the post office is transformed into a bank and the entrance to the town underground became a corridor leading to a brothel. And however the representative Bishop's Palace in Sandomierz seems appropriate for the residence of the movie diocesan,

27 travel Poland his office is placed in Nieborów in the Radziwiłł Palace. 9 fot. fotolia, r. makowski, wikipedia 9. Ranch. The village from the movie, Wilkowyje, is in reality dispersed among numerous villages throughout the Mazowsze region. Most of the shots are taken in the village Jeruzal, 25 km from Mińsk Mazowiecki. Yet, the small manor house of Lucy is placed 130 km West, near Żyrardów. The same manor was used in the movie 'Nights and Days' (pol. Noce i Dnie). Let us come back to Jeruzal. We can find here the shop with its inseparable bench, on which the Mamrot wine is being drunk, the vicarage with the greenhouse where many discussions take place, and also the old and new house of the Więcławski family. The commune office and the police office are placed in Latowicz, 6 km from Jeruzal. 10. Sexmission. It is said that the budget of this movie reached 80 million zlotys, and in 1983 when the movie was produced, long before the denomination, it was a signifficant amount of money. Most of it was spent on the decorations. Part of the shots were taken in the exteriors which, as for the year 2044 (when the action takes place) look quite familar. Primarily, it is the salt mine in Wieliczka, where the scenes from the Decadence Camp were produced (Our people were here). As the producers of the movie recollect, it is said that 40 cakes were ordered for those scenes but only 36 actually arrived. No one knows what happened to the remaining ones. The scenes in which the main protagonists get on the surface (Direction East! Some civilisation has to be there) are taken in Łeba. And the mansion of Her Excellency is a private mansion near Łódź, the same that was used in the second part of Vabank. Tłum. Biuro Tłumaczeń Language Partner REKLAMA

28 podróże Polska Baśniowa Suwalszczyzna Choć niesłusznie zaliczana do Mazur, ani trochę nie ustępuje im uroku. Wciąż nieodkryta stanowi też znakomity punkt wypadowy aż do trzech krajów sąsiednich Białorusi, Litwy oraz Rosji (Obwodu Kaliningradzkiego). tekst: Bartosz Król 28

29 podróże Polska Z wiedzanie najdalej wysuniętego na północny- -wschód krańca Polski warto zacząć od wizyty w stolicy regionu, która większości kojarzy się głównie z krajowym biegunem zimna. Znacznie mniej osób wie już natomiast, że Suwałki szczycą się choćby jedną z najlepiej zachowanych w Polsce starówek w stylu klasycystycznym, a także krasnoludkami, które można zobaczyć w różnych punktach miasta znajdujących się na szlaku turystycznym imienia Marii Konopnickiej. Wiedzie on między innymi do domu rodzinnego pochodzącej z Suwałk poetki. Na terenie posesji stoi również nawiązujący do mroźnej sławy miasta Zimowy Pałacyk Świętego Mikołaja, do którego co roku przychodzą listy od dzieci z całej Polski. Z kolei w ogrodzie od niedawna zlokalizowany jest Zaułek Krasnoludków jedna z siedmiu Wiosek Bajek tworzących tzw. Baśniowy Szlak, na którym rodzice mogą wypocząć wśród pięknych krajobrazów, a dzieci poznają ciekawostki świata przyrody i historii w towarzystwie doświadczonych animatorów oraz bohaterów utworów Konopnickiej. w różnego typu świątyniach lub ich pozostałościach), ale także w kuchni, która słynie z wielu unikatowych potraw. Należą do nich między innymi: kartacze ziemniaczane kule wypełnione gałką mięsa, zwane też ze względu na kształt cepelinami, bliny placki ziemniaczane faszerowane mięsem, babki ziemniaczane, wędzone ryby (w szczególności sieje i sielawy występujące w jeziorze Wigry) oraz sękacz, do wypieczenia którego potrzeba, zgodnie z tradycyjną recepturą, aż 40 jajek. Region pełen smaków W Suwałkach i najbliższej okolicy bardzo dobrze można też poczuć wyjątkowy klimat pogranicza kilku narodów zarówno kulturowego, jak i religijnego. Wpływy ze strony różnych nacji przejawiają się nie tylko w architekturze (zwłaszcza Kościół i były klasztor zakonu kamedułów w Wigrach gościł Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki do kraju w 1999 roku. 29

30 podróże Polska Szlakiem Ojca Świętego Suwalszczyzna to doskonałe miejsce na aktywny wypoczynek. Wycieczki rowerowe, piesze i konne oraz spływy kajakowe po miejscach, w których łatwo odnieść wrażenie, że czas się zatrzymał, na długo zostają w pamięci osób żyjących na co dzień w ciągłym pośpiechu. Będąc na terenie dawnego województwa suwalskiego, trudno sobie również odmówić przyjemności odbycia rejsu po tamtejszych jeziorach. Największą popularnością cieszy się podróż Szlakiem Papieskim, którą można odbyć statkiem wycieczkowym, katamaranem, gondolą, kajakiem czy kanu. Trasa nawiązuje do miejsc odwiedzonych przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki w 1999 roku i prowadzi przez najładniejsze zakątki Puszczy Augustowskiej po Kanale Augustowskim oraz rzekach i jeziorach, które tworzą fascynujący labirynt wodny. Spośród najbardziej charakterystycznych obiektów na szlaku wypada wymienić Papieski Fotel pomnik na jeziorze Białym przy Oficerskim Yacht Clubie Pacyfik, upamiętniający miejsce, gdzie Ojciec Święty oczekiwał na statek. Z kolei na wyspie jeziora Wigry, we wsi o takiej samej nazwie, można w klasztorze pokamedulskim zwiedzić apartamenty papieskie, w których Jan Paweł II zatrzymał się w czasie wspomnianej pielgrzymki. Sylwetka zespołu poklasztornego, którego historia sięga XVII wieku, wraz z opływającymi ją wodami jest obecnie jednym z najlepiej rozpoznawalnych znaków Suwalszczyzny. Tysiące atrakcji Równie pięknie Wigierski Park Narodowy i Puszcza Augustowska prezentują się z perspektywy Wigierskiej Kolei Wąskotorowej, która ma bazę w Płocicznie. Z myślą o pasjonatach fotografii podczas blisko dwuipółgodzinnej przejażdżki w najciekawszych miejscach urządzane są przystanki Centrum Suwałk widokowe. Na początkowej (końcowej) stacji w Muzeum Kolejki czekają na odwiedzających dodatkowo oryginalne rekwizyty dotyczące kolejnictwa wąskotorowego. Ławeczka Marii Konopnickiej w Suwałkach W Suwałkach i najbliższej okolicy wpływy ze strony różnych nacji przejawiają się nie tylko w architekturze (zwłaszcza w różnego typu świątyniach lub ich pozostałościach), ale także w kuchni, która słynie z wielu unikatowych potraw. 30

31

32 podróże Polska Miejscowa ludność śmieje się, że mieszka nie tylko w krainie tysiąca jezior, ale i tysiąca bunkrów, które powstały w ramach niemieckiej linii obrony. Bodaj najlepiej zachowany (z 1940 roku) znajduje się w Skansenie Fortyfikacji Prus Wschodnich w Bakałarzewie. Nie powinni też narzekać miłośnicy militariów miejscowa ludność śmieje się bowiem, że mieszka nie tylko w krainie tysiąca jezior, ale i tysiąca bunkrów, które powstały w ramach niemieckiej linii obrony. Bodaj najlepiej zachowany (z 1940 roku) znajduje się w Skansenie Fortyfikacji Prus Wschodnich w Bakałarzewie. Co więcej, opiekun tego obiektu to prawdziwy pasjonat, który godzinami potrafi opowiadać ciekawostki o zgromadzonych eksponatach, a także detalach technicznych związanych z budynkiem. Jak choćby takich, że wystający z ziemi odlew staliwny o wadze 52 ton wyprodukowano w Dortmundzie, skąd przyjechał ponad 1300 kilometrów na 11-osiowej (!) platformie. Niedaleko na Kresy Po przystąpieniu Polski do strefy Schengen i likwidacji przejść granicznych z Niemcami, Suwalszczyzna może się pochwalić jedynym działającym w kraju rzecznym przejściem granicznym. Placówka Rudawka-Lesnaja z graniczną śluzą Kurzyniec (jedną z 18 na Kanale Augustowskim) pozwala w dość nietypowy sposób dostać się na terytorium Białorusi oczywiście po uprzednim załatwieniu sobie odpowiedniej wizy. Obojętnie, czy wodą, czy lądem (bezpośrednio lub przez Litwę, gdzie zwykle na granicy są krótsze kolejki do odprawy), warto się wybrać do wschodnich sąsiadów, aby choć trochę poznać obszar dawnych Kresów Rzeczypospolitej. fot. b. król, wikipedia, istockphoto 32

33 Wybierz Bilet dla studentów 30 BILET ZTM + ZKM+ MZK do 30 km Kupując jednocześnie Promocyjny Bilet Miesięczny na pociągi SKM i PR Regio do 30 kilometrów oraz Bilet Metropolitalny Promocyjny ważny w pojazdach ZTM w Gdańsku, ZKM w Gdyni i MZK Wejherowo możesz podróżować taniej niż dotychczas! Bilet 30+ jest dostępny w wybranych punktach sprzedaży przy stacjach SKM. Miesięczny Bilet Metropolitalny 110 ZŁ Bilet 30+ za 97,90 Promocyjny Bilet Miesięczny SKM i PR 53,90 44 ZŁ 11% taniej! Bilet Metropolitalny Promocyjny ZŁ ZŁ

34 podróże Polska Szlak połamanych semaforów Żytkiejmy, Kiepojcie, Botkuny dla większości mieszkańców naszego kraju to nazwy cokolwiek egzotyczne. Łączy je niezwykła turystyczna trasa szlak połamanych semaforów. tekst: Robert Makowski 34

35 podróże Polska 35

36 podróże Polska Kiedy 90 lat temu budowano linię kolejową Gołdap Żytkiejmy, trasa ta już na etapie planów musiała robić wrażenie swoim rozmachem. Chociaż to niespełna 30 kilometrów w linii prostej. Jednak pofałdowany teren, po którym miały przebiegać tory, wymusił konieczność poprowadzenia ich częściowo po wysokim nasypie oraz zbudowania licznych jak na tę krótką trasę wiaduktów i mostów. Pierwsi pasażerowie przejechali nią w październiku 1927 roku. Kursowały wówczas trzy pary pociągów dziennie. Z czasem, z myślą o turystach, w weekendy dodano czwartą. Nie minęło jednak 18 lat, kiedy linia po prostu przestała istnieć po II wojnie światowej tory zabrała ze sobą wycofująca się na wschód Armia Czerwona w ramach reparacji, wszak były to tereny Prus Wschodnich. Pozostały jednak budynki dworcowe, nasypy, wiadukty oraz mosty. I chociaż miejscami przyroda odzyskała już zabrane jej tereny, po 70 latach wciąż wyraźnie widoczny jest ślad przebiegu linii. To doskonałe miejsce na wycieczkę: pieszą, rowerową lub dla spieszących się samochodową. Raz pod mostem, raz na moście Wyprawę najlepiej zacząć w Botkunach. To nawet nie wieś, a osada położona trzy kilometry na wschód od Gołdapi. Pierwszy kontakt ze szlakiem połamanych Akwedukty Puszczy Rominckiej Prawdziwą wisienką na torcie tej wyprawy są wiadukty w Stańczykach. Należą do jedsemaforów może być zaskoczeniem jest wszystko oprócz torów, a stojący samotnie na otwartej przestrzeni charakterystyczny budynek dworcowy wygląda z lekka surrealistycznie. Całej trasy nie da się przejechać samochodem, trzeba sporo kluczyć po okolicznych drogach, by jej nie zgubić. Tuż za Botkunami dawna linia kolejowa wchodzi w las. Warto dobrze się rozglądać, bo łatwo przegapić most nad rzeką Jarką. Lokalne drogi krzyżują się z nasypem kolejowym, a czasami nim podążają. Mniej uważnych może czekać niespodzianka, a emocje związane z odkryciem, że właśnie wjechaliśmy na szukany przez nas most niewiele szerszy od samochodu i że kilka ładnych metrów pod nami płynie woda, należą do tych niezapomnianych. Warto obejrzeć ów most również z dołu, z poziomu koryta rzeki, dopiero wtedy można docenić jego wielkość i urodę surowego betonu. Polecam przewędrować cały szlak, bo okolica, przez którą przebiega, jest bardzo malownicza. Jednak bardziej niecierpliwi mogą od razu przemieścić się do wiaduktu w Kiepojciach, łączącego dwa fragmenty wysokiego nasypu kolejowego ponad lokalną drogą. Budowla z czerwonej cegły idealnie wpisuje się w sielski krajobraz okolicznych pól. Daje też wyobrażenie o nakładzie pracy, jakiej wymagało poprowadzenie tej linii. Gołdap historia zapisana w kamieniu Dobrą bazą wypadową do zwiedzania szlaku połamanych semaforów i nieodległej Puszczy Rominckiej jest Gołdap. Wizytę w tym niewielkim mieście najlepiej rozpocząć od odwiedzenia wieży ciśnień zamienionej na kawiarnię i wieżę widokową z perspektywy ponad 40 metrów całe miasteczko będzie widoczne jak na dłoni. Obecnie jest to uzdrowisko, w czasie II wojny światowej na terenie obecnego sanatorium mieściła się kwatera dowództwa Luftwaffe. Miejsce może być gratką dla miłośników militariów do tej pory dostrzec można pozostałości schronów. Inną niezwykłością Gołdapi jest pomnik związany z Immanuelem Kantem, który zimą 1775 roku wypuścił się w najdłuższą podróż swojego życia: pokonał 120 kilometrów z Królewca do ówczesnego Goldap, co uznano za stosowne udokumentować w kamieniu. A w Puszczy Rominckiej, oprócz torfowisk, uroczysk i bagien, warto wypatrywać głazów wręcz z kronikarską precyzją upamiętniających jelenie ustrzelone przez Wilhelma II, niemieckiego cesarza i króla Prus. 36