SPIS TREŚCI 1. POMOC HUMANITARNA NA ŚWIECIE 3 2. POLSKI SYSTEM POMOCY HUMANITARNEJ 8

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI 1. POMOC HUMANITARNA NA ŚWIECIE 3 2. POLSKI SYSTEM POMOCY HUMANITARNEJ 8 3. UDZIAŁ POLSKI W MIĘDZYNARODOWEJ POLITYCE HUMANITARNEJ POLSKA W UNIJNEJ POLITYCE HUMANITARNEJ WSPÓŁPRACA Z WYBRANYMI ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI GOOD HUMANITARIAN DONORSHIP JAK POLSKA REAGOWAŁA NA KRYZYSY W LATACH ? BUDOWANIE ODPORNOŚCI NA KATASTROFY 23 Opracowanie: Małgorzata Jahns Monika Kacprzak Katarzyna Kot-Majewska Małgorzata Osas Olga Piaskowska Marta Wytrykowska Zdjęcie na okładce: Obóz dla uchodźców syryjskich Za atri w Jordanii. Dziewczynka przy punkcie poboru wody fot. Olga Piaskowska Projekt graficzny i skład: HeroldArt.pl fot. UNHCR / A. Coseac Uchodźcy wewnętrzni w Torit w Sudanie Południowym, 2010 r. 2

3 1. POMOC HUMANITARNA NA ŚWIECIE ILE JEST KRYZYSÓW HUMANITARNYCH NA ŚWIECIE i GDZIE WYSTĘPUJĄ? W bardzo wielu miejscach na świecie, życie i zdrowie ludzi jest zagrożone w wyniku sytuacji kryzysowych. Podstawowe potrzeby ofiar kryzysów humanitarnych, dotyczące dostępu do wody, pożywienia, schronienia czy opieki medycznej, nie mogą być zaspokojone. Według szacunków Biura NZ ds. Pomocy Humanitarnej (UN OCHA) w 2012 r. 62 miliony ludzi potrzebowało pomocy humanitarnej. Przyczyny i charakter kryzysów humanitarnych na świecie są zróżnicowane. Ludzie potrzebują pomocy humanitarnej zarówno w wyniku katastrof naturalnych (np. trzęsień ziemi, powodzi), jak i kryzysów wywołanych działalnością człowieka, w tym konfliktów zbrojnych. Kryzysy humanitarne mogą występować nagle, jak na przykład po tsunami w Azji Południowo-Wschodniej w 2004 r., mogą też stopniowo narastać (np. kryzys humanitarny w Syrii) lub trwać przez wiele lat (np. kryzys humanitarny w Sudanie Południowym). Niektóre kryzysy humanitarne mają charakter cykliczny, jak kryzysy żywnościowe w Sahelu czy Rogu Afryki, które zostrzają się co parę lat w związku z niedostateczną ilością opadów. LICZBA OSÓB POTRZEBUJĄCYCH POMOCY HUMANITARNEJ W LATACH mln 74 mln 60 mln 40 mln Trzęsienie ziemi w Haiti Powódź w Pakistanie 62 mln 62 mln Konflikt w Libii Klęska głodu w Rogu Afryki Konflikt w Syrii Kryzys żywnościowy w Sahelu 20 mln Inne kryzysy nagłe i długotrwałe Inne kryzysy nagłe i długotrwałe Inne kryzysy nagłe i długotrwałe Źródło: na podstawie Mid-year Fact Sheet OCHA 2012 oraz Global Humanitarian Assistance Report

4 Skutki kryzysów humanitarnych są coraz bardziej dotkliwe. Ma to związek z kilkoma czynnikami, takimi jak zmieniający się charakter konfliktów, zmiany klimatu, rywalizacja o dostęp do źródeł energii i zasobów naturalnych, skrajne ubóstwo, słabe rządy i niestabilne sytuacje. W największym stopniu cierpi ludność cywilna, często osoby najuboższe i najbardziej bezbronne, żyjące głównie w krajach rozwijających się. Skutkiem kryzysów humanitarnych jest duża liczba osób przesiedlonych, zarówno uchodźców, jak i osób przesiedlonych wewnętrznie (ang. Internally Displaced Persons IDPs). Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (DG ECHO) publikuje co roku wyniki analizy Światowych Potrzeb Humanitarnych (ang. Global Needs Assessment GNA) oraz analizy Zapomnianych Kryzysów Humanitarnych (ang. Forgotten Crises Assessment FCA). Metodologia DG ECHO pozwala zidentyfikować kryzysy humanitarne występujące na świecie w danym roku, określić ich potencjalne nasilenie oraz stwierdzić, które z nich przyciągają najmniejszą uwagę donatorów i mediów. Według analiz opublikowanych w październiku 2012 r.: 68 państw lub regionów jest obecnie dotknięte przez co najmniej jeden kryzys humanitarny; 15 państw lub regionów zostało wskazanych jako szczególnie narażone na skutki kryzysów humanitarnych, z czego 9 położonych jest w Afryce Subsaharyjskiej; W 9 państwach lub regionach występują zapomniane kryzysy humanitarne. fot. T. Kaliński, Caritas Polska Źródło: Obóz dla uchodźców syryjskich w Za atri w Jordanii, 2012 r. 4

5 KRAJE I REGIONY SZCZEGÓLNIE NARAŻONE NA SKUTKI KRYZYSÓW HUMANITARNYCH WG DG ECHO ZAPOMNIANE KRYZYSY HUMANITARNE W LATACH WG DG ECHO Algieria ludność Sahrawi Bangladesz ludność Rohingya 3. Republika Środkowej Afryki Kolumbia konflikt wewnętrzny Indie ruch naksalitów, Dżammu i Kaszmir, Północno-Wschodnie Indie Birma / Myanmar ludność Rohingya Pakistan kryzys dot. uchodźców wewnętrznych Sri Lanka kryzys dot. uchodźców wewnętrznych 9. Jemen 1. Somalia 2. Sudan Południowy 3. Republika Środkowej Afryki 4. Czad 5. Demokratyczna Republika Konga 6. Liberia 7. Mali 8. Rosja Czeczenia 9. Sudan 10. Afganistan 11. Haiti 12. Republika Konga 13. Pakistan Źródło: Global Needs Assessment, Forgotten Crises Assessment , DG ECHO: strategy_en.htm 14. Birma / Myanmar 15. Jemen Kraje i regiony przedstawiono, zaczynając od najbardziej narażonych na kryzysy humanitarnej i w największym stopniu doświadczone przez zapomniane kryzysy. 5

6 POMOC HUMANITARNA CO TO JEST I GDZIE SIĘ JEJ UDZIELA? Według Europejskego Konsensusu ws. Pomocy Humanitarnej z 2007 r.: Pomoc humanitarna jest dostarczana w odpowiedzi na sytuacje kryzysowe spowodowane przez człowieka i na katastrofy naturalne, w zależności od potrzeb. Celem pomocy humanitarnej jest ochrona życia, zapobieganie ludzkiemu cierpieniu i łagodzenie go oraz zachowanie godności ludzkiej w sytuacji, gdy rządy i instytucje lokalne są przeciążone, niezdolne lub niechętne do podjęcia działań. Pomoc humanitarna jest udzielana zgodnie z zasadami humanitaryzmu, neutralności, bezstronności i niezależności oraz zasadami Good Humanitarian Donorship (definicje zasad s. 17). Główną rolę w koordynacji pomocy humanitarnej pełni ONZ, zwłaszcza Biuro NZ ds. Pomocy Humanitarnej (UN OCHA). Częścią pomocy humanitarnej są także działania związane z budowaniem zdolności do zapobiegania katastrofom i łagodzenia ich skutków. Pomoc humanitarna nie jest narzędziem zarządzania kryzysowego. Początek humanitaryzmu i udzielania pomocy humanitarnej jest związany z historią utworzenia przez H. Dunanta Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża po bitwie pod Solferino w 1859 r. Pomoc humanitarna może dotyczyć wielu dziedzin, np. pomocy żywnościowej i rzeczowej, pomocy medycznej, logistyki, schronienia, zapewnienia dostępu do wody, ochrony, podstawowej edukacji. W ramach mechanizmu koordynacji humanitarnej ONZ, sektory wsparcia nazywa się klastrami (clusters) 1. Z założenia, pomoc humanitarna dotyczy podstawowych potrzeb i powinna mieć charakter tymczasowy. W niektórych przypadkach, zwłaszcza w odpowiedzi na kryzysy długotrwałe, pomoc humanitarna udzielana jest przez wiele lat. Stąd, niezbędne jest włączanie w pomoc humanitarną elementów rozwojowych oraz ścisła koordynacja działań z sektorem pomocy rozwojowej. 2 Według organizacji Development Initiatives 3, w latach najwięcej pomocy humanitarnej otrzymały Sudan, Autonomia Palestyńska, Afganistan, Etiopia i Irak. fot. Ambasada RP w Kairze Projekt pomocy żywnościowej dla Libii realizowany przez Ambasadę RP w Kairze, 2010 r. 1. Pojęcie wprowadzone wskutek tzw. reformy humanitarnej rozpoczętej na forum ONZ w 2005 r., która miała na celu polepszenie koordynacji pomocy humanitarnej i wdrożenie lekcji z międzynarodowej reakcji na tsunami w Azji Południowo-Wschodniej w 2004 r. 2. Podejście to nazywa się po angielsku: Linking Relief, Rehabilitation and Development (LRRD). 3. Global Humanitarian Assistance Report 2012, 6

7 10 NAJWIĘKSZYCH BENEFICJENTÓW POMOCY HUMANITARNEJ W LATACH mld USD Sudan 9,7 Autonomia Palestyńska 6,5 Afganistan 5,6 Etiopia 5,3 Irak 5,2 Pakistan 4,6 Haiti 3,7 DRK 3,7 Somalia 2,7 Indonezja 2,4 Nowoczesny system międzynarodowej pomocy humanitarnej został wprowadzony przez rezolucję Zgromadzenia Ogólnego NZ nr 46/182 w 1991 r. Rezolucja ta powołała do życia Departament ds. Humanitarnych NZ (DHA), który w 1998 r. przekształcono w Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (UN OCHA). 7

8 2. POLSKI SYSTEM POMOCY HUMANITARNEJ W Polsce pomoc humanitarna udzielana jest na podstawie ustawy o współpracy rozwojowej z 16 września 2011 r. Zgodnie z ustawą, pomoc humanitarna jest obok pomocy rozwojowej i edukacji globalnej jedną z części współpracy rozwojowej polskiego rządu. Jest ona adresowana do państw wymienionych na liście biorców pomocy rozwojowej ustalonej przez Komitet Pomocy Rozwojowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Definicja pomocy humanitarnej w ustawie o współpracy rozwojowej: POMOC HUMANITARNA polega w szczególności na zapewnieniu pomocy, opieki i ochrony dla ludności, która została poszkodowana w wyniku konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych lub innych kryzysów humanitarnych spowodowanych przez naturę lub człowieka. Ustawa o współpracy rozwojowej: Wyróżnia formy współpracy rozwojowej, w tym pomocy humanitarnej oraz podmioty uczestniczące w realizacji współpracy rozwojowej. Określa zasady realizacji współpracy rozwojowej, w tym zakłada opracowanie Wieloletniego Programu Współpracy Rozwojowej i planów rocznych oraz odwołuje się do ustaleń na forach organizacji międzynarodowych i regulacji Unii Europejskiej. Wprowadza możliwość zlecenia przez MSZ realizacji zadania dotyczącego udzielenia pomocy humanitarnej bez otwartego konkursu ofert. (art. 10 ust. 2 ustawy o Współpracy rozwojowej). Wskazuje udzielanie pomocy humanitarnej jako jedno z zadań Ministra właściwego do spraw zagranicznych. Polska jest sygnatariuszem Konwencji Genewskich dot. międzynarodowego prawa humanitarnego (MPH). Podczas 31. Międzynarodowej Konferencji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca na przełomie listopada i grudnia 2011 r. polski rząd zobowiązał się do świadczenia pomocy humanitarnej zgodnie z potrzebami oraz zasadami humanitaryzmu, neutralności, bezstronności i niezależności. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych za pomoc humanitarną odpowiada Departament Współpracy Rozwojowej. 8

9 Zgodnie z Wieloletnim programem współpracy rozwojowej na lata polska pomoc humanitarna jest udzielana zgodnie z Europejskim Konsensusem ws. Pomocy Humanitarnej i zasadami neutralności, bezstronności, humanitaryzmu i niezależności. Udziela się jej w odpowiedzi na konkretny apel tam, gdzie istnieją zweryfikowane potrzeby humanitarne. Polska uwzględnia nie tylko potrzeby humanitarne 4 spowodowane nagłymi, nieprzewidzianymi i medialnie nagłośnionymi kryzysami, lecz również potrzeby ludności poszkodowanej w wyniku tzw. kryzysów przedłużających się (protracted crises) oraz kryzysów zapomnianych (forgotten crises). Od początku lat 80. XX w., Polski Czerwony Krzyż we współpracy z Międzynarodowym Komitetem Czerwonego Krzyża co roku organizuje Warszawską Szkołę Letnią Międzynarodowego Prawa Humanitarnego. W 2012 r. odbyła się 30., jubileuszowa edycja Szkoły. Polskie działania humanitarne są zgodne z zasadami Good Humanitarian Donorship (więcej na s. 17) oraz dokumentami i wytycznymi przyjętymi przez Polskę głównie na forum ONZ, UE i Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Ponadto, w trakcie realizacji polskiej pomocy humanitarnej uwzględniane są specjalne potrzeby grup najwyższego ryzyka/defaworyzowanych (tzw. vulnerable groups) kobiet, dzieci, osób starszych, chorych i niepełnosprawnych, a także aspekty ochrony przed przemocą seksualną i przemocą ze względu na płeć. 4. Czyli niezależnie od określonych w Planie współpracy rozwojowej priorytetowych obszarów wsparcia. Polska pomoc żywnościowa dla Korei Północnej w ramach projektu WFP, 2011 r. fot. M. Skotnicki 9

10 PODSTAWOWE ZASADY POMOCY HUMANITARNEJ humanitaryzm (ang. humanity) rozumiany jako zobowiązanie podmiotów mających możliwość działania do reagowania wobec sytuacji zagrożenia ludzkiego życia; neutralność (ang. neutrality) oznacza, że przyznawanie poszkodowanym pomocy nie może być uzależnione od ich przynależności do jednej ze stron konfliktu; bezstronność (ang. impartiality) rozumiana jako uznanie potrzeb humanitarnych za priorytetowe, bez względu na podziały występujące w poszkodowanej ludności (np. etniczne, religijne, itp.) w chwili świadczenia pomocy; niezależność (ang. independence) odnosi się do celów, jakimi kierują się aktorzy świadczący pomoc humanitarną, które powinny być niezależne od interesów ekonomicznych, politycznych czy wojskowych i koncentrować się wyłącznie na zapobieganiu i redukowaniu cierpienia ofiar. fot. UNHCR / A. Duclos Uchodźcy na granicy libijsko-tunezyjskiej w czasie konfliktu w Libii, 2011 r. 10

11 Zgodnie z Wieloletnim programem współpracy rozwojowej na lata , polskie działania humanitarne są realizowane poprzez: budowanie partnerstwa z międzynarodowymi organizacjami humanitarnymi, przede wszystkim UN OCHA (głównie w ramach OCHA Donor Support Group, CERF i UNDAC), MKCK, UNHCR, WFP, UNICEF i UNRWA; współpracę z innymi donatorami pomocy humanitarnej na forum ONZ, UE i GHD; prowadzenie skoordynowanych na poziomie ONZ lub/i UE działań w zakresie ochrony ludności, w szczególności pomocy ratowniczej; wsparcie działalności i programów humanitarnych polskich organizacji pozarządowych; budowanie zdolności i wzmacnianie koordynacji polskiej pomocy humanitarnej; redukowanie ryzyka występowania katastrof i budowanie odporności (resilience) na katastrofy, zwłaszcza w państwach niestabilnych (fragile states). Polska aktywnie uczestniczy w europejskim stowarzyszeniu uniwersytetów prowadzących studia humanitarne (NOHA Network on Humanitarian Assistance), w którym jest reprezentowana przez Uniwersytet Warszawski. WARTOŚĆ POLSKIEJ POMOCY HUMANITARNEJ W LATACH mln PLN 14,29 13, , ,07 6,75 5,56 2 1,78 1,68 3, Źródło: dane MSZ (w dane z 2011 i 2012 r. wliczono wpłaty humanitarne na rzecz Afganistanu) 11

12 3. UDZIAŁ POLSKI W MIĘDZYNARODOWEJ POLITYCE HUMANITARNEJ 3.1. POLSKA W UNIJNEJ POLITYCE HUMANITARNEJ Pomoc humanitarna należy do wspólnych kompetencji państw członkowskich i Unii Europejskiej. Najważniejszymi dokumentem dotyczącym europejskiej polityki humanitarnej jest Europejski Konsensus ws. Pomocy Humanitarnej, który Polska wraz z innymi krajami członkowskimi przyjęła w 2007 r. Traktat lizboński wprowadził pomoc humanitarną jako samodzielną dziedzinę stosunków zewnętrznych UE i określił zasady jej udzielania (art. 214 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Komisja Europejska jest zaangażowana w pomoc humanitarną już od lat 60. XX w. Pomocą humanitarną UE zarządza Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (DG ECHO). W 2012 r. DG ECHO obchodziło 20-lecie istnienia. W opinii 88% obywateli Unii Europejskiej, ważne jest, aby UE finansowała pomoc humanitarną (Eurobarometr 2012). Traktat lizboński przewiduje utworzenie Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej (EU Aid Voluteers) nowego programu europejskiego wolontariatu humanitarnego. Trwają prace nad projektem rozporządzenia: Więcej: Unia Europejska i państwa członkowskie udzielają ponad połowę światowej pomocy humaniatarnej Część polskiej składki do budżetu ogólnego Unii Europejskiej jest przeznaczana na działania humanitarne prowadzone przez DG ECHO. Przez ostatnie pięć lat DG ECHO corocznie świadczyła pomoc humanitarną o wartości przekraczającej 1 mld EUR. Polska decyduje o wydatkowaniu tych środków poprzez udział w pracach Komitetu Pomocy Humanitarnej (Humanitarian Aid Committee). Ponadto, Polska kształtuje unijną politykę humanitarną uczestnicząc w pracach grupy roboczej Rady UE ds. Pomocy Humanitarnej i Żywnościowej (COHAFA). W mandacie grupy roboczej COHAFA szczególne miejsce zajmują takie zagadnienia jak: wdrażanie Europejskiego Konsensusu ds. Pomocy Humanitarnej, reagowanie na konkretne kryzysy humanitarne oraz pomoc żywnościowa. Podczas polskiej prezydencji w Radzie UE w 2011 r. Polska przewodniczyła obradom COHAFA. fot. Justyna Pabian Podsekretarz Stanu MSZ Krzysztof Stanowski wraz z Komisarz UE ds. Współpracy Międzynarodowej, Pomocy Humanitarnej i Reagowania Kryzysowego Kristaliną Georgievą w obozie dla uchodźców Dadaab w Kenii, 2011 r. 12

13 POLSKA PREZYDENCJA W RADZIE UE W ZAKRESIE POMOCY HUMANITARNEJ Rozpoczęcie polskiej prezydencji w Radzie UE zbiegło się w czasie z zaostrzeniem kryzysu żywnościowego w Rogu Afryki i ogłoszeniem klęski głodu w Somalii. Z tego względu, Polska 5 na początku prezydencji, w dniu 18 lipca 2011 r. zdecydowała o zwołaniu nadzwyczajnego posiedzeniu COHAFA, na którym przedstawiciele największych organizacji humanitarnych (m.in. UNHCR, UNICEF, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Lekarze bez Granic i Oxfam) apelowali do 27 krajów członkowskich UE i Komisji Europejskiej o wsparcie dla ofiar kryzysu w Rogu Afryki. Koordynacja działań pomocowych i uzgodnienie wspólnego stanowiska krajów członkowskich wobec aspektów humanitarnych kryzysu w Rogu Afryki było przedmiotem dyskusji na wszystkich spotkaniach COHAFA do listopada 2011 r. Poza kryzysem żywnościowym w Rogu Afryki, polska prezydencja zainicjowała na forum COHAFA dyskusje mające na celu wypracowanie rekomendacji humanitarnych w stosunku do szeregu kryzysów nagłych i przedłużających się, takich jak np. humanitarne skutki Arabskiej Wiosny, kryzysy humanitarne w Sudanie Południowym, Autonomii Palestyńskiej, Sahelu czy Afganistanie. Ponadto, podczas polskiego przewodnictwa COHAFA pracowała nad wdrożeniem rekomendacji zawartych w konkluzjach nt. Średniookresowego Przeglądu Planu Wdrażania Europejskiego Konsensusu ws. Pomocy Humanitarnej. W grudniu 2011 r. zakończone zostały negocjacje nowego tekstu Konwencji o Wsparciu Żywnościowym. Grupa śledziła też prace Komisji Europejskiej związane z utworzeniem Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej oraz przygotowaniem założeń dla finansowania pomocy humanitarnej UE w ramach Nowej Perspektywy Finansowej KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ związanych z polityką humanitarną w trakcie polskiej Prezydencji w Radzie UE w drugiej połowie 2011 r lipca 18 lipca 20 lipca lipca listopada 1 2 grudnia Nieformalne spotkanie Ministrów UE ds. rozwoju w Sopocie, podczas którego dyskutowano m.in. na temat sytuacji w Rogu Afryki Nadzwyczajne posiedzenie grupy roboczej Rady UE ds. pomocy humanitarnej i żywnościowej (COHAFA) w Brukseli ws. klęski głodu w Rogu Afryki Posiedzenie Rady Gospodarczo-Społecznej ONZ (ECOSOC) w Genewie. Podczas wspólnej konferencji prasowej podsekretarz stanu w MSZ K. Stanowski oraz V. Amos, Zastępczyni Sekretarza Generalnego ONZ ds. Pomocy Humanitarnej, ogłosili stan klęski głodu w Somalii. Wspólna wizyta podsekretarza stanu w MSZ K. Stanowskiego oraz K. Georgievej, Komisarz UE ds. Pomocy Humanitarnej, w Kenii w obozie Dadaab, w celu zapoznania się z sytuacją humanitarną wywołaną napływem somalijskich uchodźców. Nieformalne spotkanie grupy COHAFA w Warszawie z udziałem R. Khalikova, Dyrektora Biura UN OCHA w Genewie, poświęcone budowaniu odporności na katastrofy na przykładzie kryzysu żywnościowego w Rogu Afryki oraz reformie systemu humanitarnego ONZ (Transformative Agenda) Konferencja podsumowująca Europejski Rok Wolontariatu w Warszawie z panelem dyskusyjnym nt. Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej. 5. Obradom grupy przewodniczy kraj członkowski UE sprawujący prezydencję w Radzie UE. 13

14 3.2. WSPÓŁPRACA Z WYBRANYMI ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI Organizacje międzynarodowe aktywne w dziedzinie pomocy humanitarnej, są obok polskich organizacji pozarządowych i instytucji publicznych kluczowymi partnerami w realizacji działań humanitarnych. Polska wspiera ich działania poprzez wpłaty, a także w coraz większym stopniu uczestniczy w dialogu strategicznym donatorów z tymi organizacjami. Do najważniejszych z nich należą agendy humanitarne ONZ: Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (ang. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Assistance); Wysoki Przedstawiciel NZ ds. Uchodźców (ang. United Nations High Commissioner for Refugees UNHCR) Światowy Program Żywnościowy (ang. World Food Programme WFP) Fundusz NZ na Rzecz Dzieci (ang. UN Children s Fund UNICEF) Agencja NZ ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (ang. United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East UNRWA) Corocznie, 19 sierpnia, obchodzony jest Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej. Data ta nie jest przypadkowa w dniu 19 sierpnia 2003 r. w siedzibie ONZ w Bagdadzie doszło do wybuchu bomby, na skutek którego zginęły 22 osoby pracownicy humanitarni ONZ, w tym Specjalny Przedstawiciel NZ ds. Iraku, Sérgio Vieira de Mello. oraz Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (ICRC) oraz Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (IFRC). BIURO NZ DS. KOORDYNACJI POMOCY HUMANITARNEJ UN OCHA Szczególne miejsce wśród międzynarodowych organizacji humanitarnych, z którymi współpracuje Polska, pełni Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (UN OCHA). Zostało ono powołane rezolucją Zgromadzenia Ogólnego NZ 46/182, aby wzmocnić zdolność reagowania ONZ na kryzysy humanitarne. Obecnie UN OCHA pełni wiodącą rolę w koordynacji międzynarodowej pomocy humanitarnej. Zajmuje się także rozwojem światowej polityki humanitarnej, rzecznictwem humanitarnym, zarządzaniem informacją w sytuacjach kryzysowych oraz przygotowaniem rządów do stawiania czoła katastrofom. W latach r. poza wpłatą do budżetu ogólnego organizacji Polska wspierała finansowo UN OCHA poprzez dofinansowanie działalności biura UN OCHA w Birmie/Myanmar, Afganistanie i Syrii. W 2011 r. Polska po raz pierwszy wzięła udział w zarządzanym przez UN OCHA mechanizmie finansowym typu Common Humanitarian Fund (wpłata na UN OCHA prowadzi stronę internetową Można na niej znaleźć m.in. aktualne informacje nt. sytuacji kryzysowych na świecie oraz oferty pracy w dziedzinie pomocy humanitarnej. UN OCHA zajmuje się również współpracą cywilno-wojskową w pomocy humanitarnej. W ramach tej współpracy wypracowane zostały zasady wykorzystania zasobów wojskowych i obrony cywilnej w operacjach humanitarnych. Są to tzw. Oslo Guidelines oraz MCDA Guidelines. Więcej: UN-CMCoord/overview 14

15 Somalia Common Humanitarian Fund w odpowiedzi na klęskę głodu w tym kraju). W 2012 r. Polska dofinansowała zarządzany przez UN OCHA Syria Emergency Response Fund. OCHA DONOR SUPPORT GROUP (ODSG) ODSG jest grupą wybranych krajów-donatorów, które regularnie wspierają Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (UN OCHA) finansowo i poprzez strategiczny dialog. Polska została formalnie przyjęta do tej grupy donatorów w lutym 2012 r. Obecnie ODSG liczy 25 krajów. W czerwcu 2012 roku polska delegacja po raz pierwszy uczestniczyła w Spotkaniu Wysokiego Szczebla ODSG w Tromso w Norwegii. CENTRALNY FUNDUSZ REAGOWANIA KRYZYSOWEGO (CERF) Polska uczestniczy w finansowaniu Centralnego Funduszu Reagowania Kryzysowego (CERF Central Emergency Response Fund) od momentu, gdy został on utworzony w 2006 r. Fundusz ten zarządzany przez UN OCHA umożliwia natychmiastowe uruchomienie zgromadzonych w nim środków w odpowiedzi na nagłe kryzysy humanitarne oraz wypełnienie luk w finansowaniu kryzysów zapomnianych przez donatorów i media (tzw. forgotten crises). W latach Polska wpłaciła do CERF łącznie PLN. W pracach Rady Doradczej CERF w latach uczestniczył polski przedstawiciel, Pani Janina Ochojska 10 NAJWIĘKSZYCH BENEFICJENTÓW ŚRODKÓW POMOCOWYCH Z CERF W LATACH Rok 2011 Rok 2012 Somalia Sudan Południowy Etiopia Pakistan Pakistan Syria Polska jest pierwszym krajem z UE-12 i Europy Środkowo-Wschodniej przyjętym do OCHA Donor Support Group. Sudan Południowy Kenia Czad Sudan Wybrzeże Kości Słoniowej Sri Lanka Niger Demokratyczna Republika Konga Niger Jemen Sudan Birma / Myanmar Burkina Faso Czad Źródło: Polska pomaga uchodźcom palestyńskim na Bliskim Wschodzie poprzez wsparcie działań UNRWA. W latach Polska przeznaczyła na ten cel 1,3 mln PLN. 15

16 SKONSOLIDOWANE APELE HUMANITARNE Co roku UN OCHA publikuje oficjalne apele humanitarne. Apele ogłaszane dla długotrwałych kryzysów humanitarnych nazywane są Skonsolidowanymi Apelami (Consolidated Appeals). Dla nagłych kryzysów UN OCHA doraźnie ogłasza tzw. Flash Appeals. Apele humanitarne służą koordynacji pomocy humanitarnej, planowaniu strategicznemu, wyznaczaniu priorytetów i pozyskiwaniu środków na pomoc humanitarną. Uczestniczą w nich m.in. agendy humanitarne ONZ oraz wiele organizacji pozarządowych. Apele stanowią dla donatorów pomocy ważne źródło informacji nt. potrzeb humanitarnych MAPA SKONSOLIDOWANYCH APELI HUMANITARNYCH OGŁOSZONYCH W 2012 R. Haiti Mauretania Mali Liberia Wyb. Kości Słoniowej Burkina Faso Niger Rep. Środkowej Afryki Sudan Czad Autonomia Palestyńska Jemen Dżibuti Somalia Kenia Sudan Płd. Zimbabwe Dem. Rep. Konga Afganistan Filipiny Czy wiesz, że? Zawód pracownika humanitarnego jest jednym z najbardziej ryzykownych. W okresie ostatnich 10 lat na świecie aż 800 pracowników humanitarnych poniosło śmierć, a 1300 zostało porwanych bądź odniosło obrażenia w trakcie wykonywania misji, świadcząc pomoc w bardzo trudnych warunkach, m.in.: w Afganistanie, Sudanie, Syrii czy Somalii. Źródło: Humanitarian Action at Mid-year: OCHA Factsheet (16 lipca 2012 r.) UNDAC Polska od początku 2011 r. uczestniczy w mechanizmie UNDAC (United Nations Disaster and Assessment Coordination), w ramach którego UN OCHA deleguje grupy ekspertów narodowych na misje humanitarne w sytuacjach kryzysowych. W latach r. w ramach systemu UNDAC przeszkolono dwóch Polaków, natomiast w marcu 2012 r. pierwszy Polak, przedstawiciel Państwowej Straży Pożarnej, uczestniczył w misji UNDAC w Republice Konga. Polska uczestniczy również w corocznych konferencjach Rady Doradczej UNDAC w Genewie. 16

17 3.3. GOOD HUMANITARIAN DONORSHIP Good Humanitarian Donorship (GHD) to międzynarodowa inicjatywa państw świadczących pomoc humanitarną, której celem jest wzmocnienie koordynacji i poprawa jakości działań humanitarnych, podejmowanych przez kraje członkowskie, m.in. poprzez opracowanie katalogu zasad określających standardy efektywnego świadczenia pomocy. Najważniejsze z nich odnoszą się do apolityczności świadczonej pomocy oraz dostosowania działań do skali i rodzaju potrzeb poszkodowanej ludności. W 2003 roku wypracowane doświadczenia ujęte zostały w dokumencie: 23 zasady i dobre praktyki świadczenia pomocy humanitarnej (ang. 23 Principles and Good Practice). Plakat z kampanii Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża Healthcare in danger fot. ICRC W ramach przewodnictwa w Good Humanitarian Donorship, Polska i Niemcy zainicjowały nowy nurt prac grupy dot. budowania odporności na katastrofy (tzw. PDR4 Preparedness, Disaster Risk Reduction, Response and Resilience) Polska, będąca członkiem GHD od 2007 r., stara się stosować ww. zasady oraz aktywnie uczestniczyć w międzynarodowym dialogu dotyczącym świadczenia pomocy humanitarnej. Polskie zaangażowanie w działania GHD zostało docenione. Od lipca 2011 roku do sierpnia 2012 roku Polska wraz z Niemcami objęły roczne przewodnictwo w GHD. W tym czasie, spotkania państw-członków inicjatywy GHD były organizowane przez Stałe Przedstawicielstwo RP i Niemiec przy ONZ w Genewie. Do priorytetów polsko-niemieckiego przewodnictwa należało promowanie zagadnień związanych z przeciwdziałaniem występowaniu klęsk i katastrof poprzez budowanie lokalnych systemów bezpieczeństwa (disaster preparedness i disaster risk reduction). W dniu 17 lipca 2012 r., na marginesie obrad Rady Gospodarczo-Społecznej ONZ, Polska i Niemcy zorganizowały w Nowym Jorku Spotkanie Wysokiego Szczebla Good Humanitarian Donorship. Więcej informacji: 17

18 4. JAK POLSKA REAGOWAŁA NA KRYZYSY W LATACH ? AFGANISTAN 2011 I 2012 R. Afganistan jest obecnie jednym z najbiedniejszych krajów na świecie. Według indeksu HDI (ang. Human Development Index) w 2011 r. Afganistan zajmował 172 miejsce spośród 187 krajów i jednocześnie był ostatnim krajem azjatyckim na tej liście. Od 1979 roku ma w Afganistanie miejsce długotrwały kryzys humanitarny spowodowany konfliktem zbrojnym. Kraj jest też często nawiedzany przez różnego rodzaju katastrofy naturalne: susze, powodzie, trzęsienia ziemi. Według Amnesty International, konflikt w Afganistanie przyczynia się do tego, że dziennie średnio 400 mieszkańców jest zmuszonych opuścić swoje miejsce zamieszkania. Według danych UNHCR, liczba osób przesiedlonych wewnętrznie (IDPs) wzrasta stale od 2008 r., a tylko w pierwszej połowie 2011 r. przesiedlonych zostało aż 100 tysięcy osób. Łączna liczba IDPs wynosi obecnie ok. 500 tys. osób. Wraz z całymi rodzinami pozostawiają oni za sobą swój dobytek i ruszają do regionów, gdzie sytuacja bezpieczeństwa jest na tyle stabilna, że pozwala na lepsze życie. Najczęściej migrują do dużych miast w tym do Kabulu. Przesiedlenia pociągają za sobą znaczący wzrost potrzeb ludności w zakresie schronienia i instalacji sanitarnych. Wieloletni konflikt w Afganistanie przyczynia się też do pogorszenia sytuacji bezpieczeństwa żywnościowego. Według danych Światowego Programu Żywnościowego (World Food Programme WFP) 7,6 mln z 35 mln mieszkańców Afganistanu jest zagrożonych niedożywieniem. Szczególnie narażone są domostwa IDPs, w których głową rodziny jest kobieta, liczą więcej niż 10 osób, są doświadczone przez katastrofy naturalne, a ich głównym źródłem dochodu jest migracja sezonowa, praca najemna bądź pożyczka. Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznacza co roku środki na pomoc humanitarną na rzecz Afganistanu. W roku 2011 MSZ przekazało łącznie 1,5 mln PLN celem wsparcia programów Międzynarodowego Komitetu Czerwonego oraz Światowego Programu Żywnościowego (ang. World Food Programme, WFP) w Afganistanie. Natomiast w roku 2012 r. MSZ przekazało łącznie 2,85 mln PLN na wpłaty na rzecz MKCK, WFP oraz biura UN OCHA w Kabulu. Pomoc żywnościowa dla Afgańczyków w ramach projektu WFP, 2011 r. fot. WFP, David Matern 18

19 LIBIA 2011 R. Polska aktywnie wspierała działania humanitarne na rzecz uchodźców libijskich od chwili wybuchu konfliktu w Libii w 2011 r. Wsparcie finansowe dla libijskich uchodźców przebywających na pograniczu tunezyjskim i egipskim zostało przekazane przez polski MSZ za pośrednictwem UNHCR na początku marca 2011 r. W wyniku dalszego pogarszania się sytuacji w Libii, w kwietniu 2011 r. Prezes Rady Ministrów zdecydował o wyasygnowaniu z budżetu państwa dodatkowych środków w wysokości 1,5 mln PLN na pomoc humanitarną. Pozwoliły one na wsparcie programów realizowanych na obszarze Libii przez UNHCR i UNICEF. Do działań humanitarnych włączyła się także Ambasada RP w Kairze, która zorganizowała transport trzech ton witaminizowanego mleka w proszku dla niedożywionych i głodujących dzieci. 3 października 2011 r. dotarł do Libii pierwszy z dwóch zespołów medycznych, którego zadaniem było świadczenie pomocy ludności poszkodowanej w wyniku toczących się walk. Misje medyczne stacjonowały w Misracie i Benghazi. Lekarze i pielęgniarki, w zmieniających się okresowo zespołach, pozostali w Libii do końca 2011 r. Wraz z zespołem medycznym na pokładzie samolotu specjalnego przetransportowano do Libii także pomoc medyczną w postaci odczynników dla stacji dializ oraz urządzeń i materiałów dla centrum leczenia oparzeń. Na działania humanitarne w Libii w 2011 r. MSZ przekazało łącznie środki w wysokości 3 mln PLN. fot. UNHCR / A. Duclos Uchodźcy libijscy w drodze do obozów przejściowych, 2011 r. 19

20 RÓG AFRYKI 2011 I 2012 R. 20 lipca 2011 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła najpoważniejszy od lat stan klęski głodu w Rogu Afryki. W wyniku suszy, bardzo wysokich cen żywności, a także niestabilnej sytuacji politycznej, dziesiątki tysięcy ludzi w regionie, w tym głównie dzieci, zmarło w konsekwencji niedożywienia. Kryzys ogarnął Somalię, Etiopię, Kenię i Dżibuti, zmuszając setki tysięcy ludzi do opuszczenia domów w poszukiwaniu żywności. Polska, sprawująca w tym czasie prezydencję w Radzie UE, na bieżąco reagowała na unijnym forum w kwestii pogarszającej się sytuacji humanitarnej w Rogu Afryki. Kryzysy żywnościowe związane z suszą i niestabilną sytuacją polityczną występują również w regionie Sahelu. W 2012 r. Polska przeznaczyła 1,4 mln PLN celem wsparcia programu humanitarnego Światowego Programu Żywnościowego (WFP) w Mali. W 2011 r. Polska przekazała dwie wpłaty do organizacji międzynarodowych na pomoc dla mieszkańców Rogu Afryki: pierwszą na rzecz OCHA w wysokości 1 mln PLN, drugą na rzecz Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, również w wysokości 1 mln PLN. Ponadto za pośrednictwem Fundacji Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej zrealizowano projekt o wartości 500 tys. PLN na rzecz uchodźców somalijskich przebywających w obozie w Dadaab. Projekt przeprowadzony przy wsparciu Fundacji dla Somalii, obejmował przekazanie uchodźcom zestawów do gotowania posiłków. Na działania humanitarne w Rogu Afryki Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznaczyło w 2011 r. łącznie 2,5 mln PLN. Ponadto, na forum Zgromadzenia Ogólnego NZ Polska wraz z Kenią prowadziła negocjacje rezolucji pt. Strengthening humanitarian assistance, emergency relief and rehabilitation in response to the severe drought in the Horn of Africa region (A/RES/66/120). Rezolucja została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne NZ w dniu 15 grudnia 2011 r. W 2012 r. MSZ kontynuował pomoc dla tego regionu poprzez wsparcie programu MKCK w Etiopii. fot. Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej Projekt humanitarny Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej na rzecz uchodźców somalijskich w obozie Daadab w Kenii, 2011 r. 20

21 SUDAN POŁUDNIOWY 2011 I 2012 R. Południowy Sudan to jeden z najuboższych państw świata. Od kilkudziesięciu lat jest on areną konfliktu o podłożu etnicznym, religijnym i surowcowym. Wieloletnie negocjacje doprowadziły do podpisania porozumienia pokojowego w 2005 r. Zawarte w nim postanowienia dały możliwość przeprowadzenia podziału kraju. Społeczność południa Sudanu zdecydowała w drodze referendum niepodległościowego o proklamowaniu nowej Republiki Sudanu Południowego w lipcu 2011 r. Nowe państwo boryka się z wieloma problemami, dotyczącymi zwłaszcza sektorów ochrony zdrowia, edukacji i zabezpieczeń socjalnych. Ponad połowa mieszkańców Sudanu Południowego nie ma dostępu do czystej wody. Wszystkie ww. okoliczności czynią ten kraj szczególnie wrażliwym i niestabilnym. W odpowiedzi na skonsolidowane apele humanitarne ogłoszone przez UN OCHA w roku 2011 i 2012 r., Ministerstwo Spraw Zagranicznych zdecydowało o wsparciu projektów UNHCR skierowanych do uchodźców, osób wewnętrznie przesiedlonych oraz reemigrantów powracających z Północy. Wartość wsparcia udzielonego przez Polskę w latach wyniosła 1,6 mln PLN. SYRIA 2012 R. Trwający od marca 2011 r. konflikt w Syrii niesie bardzo poważne konsekwencje humanitarne dla ludności cywilnej. Wg szacunków Biura NZ ds. Pomocy Humanitarnej (UN OCHA) do końca 2012 roku blisko 2,5 miliona osób zostało poszkodowanych, z czego 1,2 mln z nich było zmuszonych do poszukiwania tymczasowego schronienia na terenie kraju. Około 500 tys. ofiar konfliktu opuściło granice kraju w poszukiwaniu schronienia w państwach ościennych, przede wszystkim w Libanie, Jordanii, Turcji oraz Iraku. POMOC HUMANITARNA DLA POSZKODOWANYCH W SYRII Od początku konfliktu dostęp pracowników humanitarnych do poszkodowanej ludności na obszarze Syrii był utrudniony, zarówno przez brak zgody ze strony władz syryjskich, jak i niestabilną sytuację bezpieczeństwa. Z tego względu, działania pomocowe na terenie Syrii prowadzone były przez najbardziej wyspecjalizowane organizacje humanitarne takie, jak Syryjski Arabski Czerwony Półksiężyc oraz agendy ONZ. fot. UNHCR / A. Coseac Ludność Sudanu Południowego powracająca do swojego kraju po odzyskaniu niepodległości, 2011 r. fot. PCPM / Kociszewski Za pomocą takich kart bankomatowych przekazywane są środki finansowe na pokrycie kosztów wynajmu mieszkań przez uchodźców syryjskich oraz na wsparcie goszczących ich rodzin libańskich w projekcie PCPM 21

22 Polska udzieliła wsparcia dla mechanizmu koordynacji pomocy humanitarnej wewnątrz Syrii, dokonując wpłaty w wysokości 500 tys. PLN na rzecz Biura NZ ds. Pomocy Humanitarnej (UN OCHA) w Damaszku. Przekazała również środki w wysokości 550 tys. PLN na Syryjski Fundusz Reagowania Kryzysowego (Syria Emergency Response Fund ERF) zarządzany przez UN OCHA. Ponadto, uwzględniając rosnące potrzeby humanitarne końcem 2012 r., Polska wzmocniła zaangażowanie poprzez dodatkową wpłatę w wysokości 1 mln PLN na działania UNHCR w odpowiedzi na Plan Pomocy Humanitarnej dla Syrii. POMOC HUMANITARNA DLA UCHODŹCÓW SYRYJSKICH W REGIONIE Państwa graniczące z Syrią musiały zmierzyć się z masowym napływem uchodźców. Polska udzieliła wsparcia uchodźcom syryjskim w Jordanii i Libanie za pośrednictwem polskich organizacji pozarządowych: Caritas Polska oraz Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej W północno-wschodniej części Libanu, w regionie graniczącym z Syrią, realizowany był projekt Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM). Projekt ten uzyskał dofinansowanie z MSZ w wysokości 1 mln PLN. Jego celem było udzielenie pomocy finansowej z wykorzystaniem kart bankomatowych około 400 rodzinom uchodźców syryjskich wynajmujących mieszkania w Libanie. Przez pięć miesięcy środki przekazywano na opłacanie czynszów oraz małe inwestycje infrastrukturalne. Projekt PCPM, wzorowany na rozwiązaniach wypracowanych przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), był pierwszym tego rodzaju działaniem pomocowym realizowanym dla uchodźców syryjskich na północy Libanu. Został on włączony przez UNHCR w Regionalnym Planie Pomocy dla Uchodźców Syryjskich. cykl szkoleń. W ramach projektu ponad 350 młodych uchodźców w miejscowościach Mafraq oraz Zarqa objętych zostało programem zajęć wyrównawczych oraz integracyjnych, wspierających proces asymilacji z nowym środowiskiem. Projekt otrzymał dotację z MSZ w wysokości 745 tys. PLN. Polska wsparła dodatkowo działania społeczności międzynarodowej na rzecz syryjskich uchodźców w Jordanii wpłatą w wysokości 500 tys. PLN w odpowiedzi na zarządzany przez UNHCR Regionalny Plan Pomocy dla Uchodźców Syryjskich. Łączna wartość polskiej pomocy humanitarnej na rzecz ludności syryjskiej w roku 2012 wyniosła 4,3 mln PLN. fot. T. Kaliński, Caritas Polska Zajęcia z edukacji nieformalnej dla dzieci syryjskich uchodźców w Zarqa, Jordania, w ramach projektu Caritas Polska Równocześnie w Jordanii realizowany był projekt edukacyjny Caritas Polska we współpracy z Caritas Jordania. Polegał on na przygotowaniu dzieci syryjskich do rozpoczęcia formalnej edukacji w szkołach jordańskich oraz aktywizacji zawodowej młodych Syryjczyków poprzez 22

23 5. BUDOWANIE ODPORNOŚCI NA KATASTROFY Kryzys żywnościowy w Rogu Afryki przyczynił się do wznowienia dyskusji nad działaniami mającym na celu redukowanie ryzyka związanego z katastrofami (DRR Disaster Risk Reduction) w strategiach rozwojowych i humanitarnych dla Rogu Afryki i wielu innych regionów stale narażonych na występowanie kryzysów humanitarnych zarówno naturalnych, jak i spowodowanych przez człowieka. Działania te coraz powszechniej określane są jako budowanie odporności rządów i społeczności lokalnych na katastrofy (disaster resilience building). Podstawą debaty międzynarodowej nad DRR jest Plan Działania z Hyogo na lata (Hyogo Framework for Action), którego wdrażanie nadzoruje utworzone w 1999 r. Biuro NZ ds. Redukowania Ryzyka związanego z Katastrofami (UNISDR - Polskie działania w zakresie DRR koncentrują się na przekazywaniu doświadczeń dotyczących przygotowania na występowanie katastrof i reagowania na nie. Są one finansowane w ramach konkursu dotyczącego pomocy rozwojowej. W latach projekty w tej dziedzinie realizowane były na Ukrainie i w Gruzji m.in. przez Szkołę Główną Służby Pożarniczej, Centralną Szkołę Państwowej Straży Pożarnej i Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. We wrześniu 2011 r., w ramach polsko-niemieckiego współprzewodnictwa w Good Humanitarian Donorship, Stałe Przedstawicielstwo RP przy ONZ w Genewie zorganizowało specjalne warsztaty pt. Redukowanie ryzyka związanego z katastrofami w krajach Partnerstwa Wschodniego, podczas których polskie podmioty miały możliwość przedstawić rezultaty dotychczasowej współpracy z krajami PW w dziedzinie zarządzania kryzysowego. Według szacunków UNDP i UN OCHA, 1 dolar amerykański wydany na wzmocnienie przygotowania na katastrofy pozwala zaoszczędzić 7 dolarów, które należałoby wydać na pomoc humanitarną po wystąpieniu katastrofy. Odporność na katastrofy według Komisji Europejskiej: fot. CSPSP w Częstochowie Ćwiczenia w ramach projektu Taktyka działań w ratownictwie technicznym i medycznym realizowanego w Gruzji i Ukrainie przez Centralną Szkołę Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie Odporność oznacza zdolność osoby fizycznej, gospodarstwa domowego, społeczności, kraju lub regionu do wytrzymania, dostosowania się i szybkiego przezwyciężenia obciążeń i wstrząsów. Wzmocnienie odporności znajduje się na styku pomocy humanitarnej i pomocy na rzecz rozwoju. Inwestowanie we wzmacnianie odporności jest tańsze niż reagowanie na katastrofy. Źródło: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady - Podejście UE do kwestii odporności: wyciąganie wniosków z kryzysu bezpieczeństwa żywnościowego, COM (2012) 586, r. 23

24 24 Broszura Polska pomoc humanitarna jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Utwór powstał w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej realizowanej za pośrednictwem MSZ RP w roku Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o programie polskiej współpracy rozwojowej