CZŁOWIEK W PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ. Rozwój zrównoważony. Rozwój zrównoważony. Rozwój zrównoważony
|
|
- Jarosław Marszałek
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 CZŁOWIEK W PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ ZAKRES ROZSZERZONY POGLĄDY NA RELACJE CZŁOWIEK - ŚRODOWISKO DETREMINIZM GEOGRAFICZNY pogląd mówiący o bardzo dużym znaczeniu środowiska przyrodniczego na rozwój społeczeństwa, gospodarki i kultury NIHILIZM GEOGRAFICZNY pogląd, według którego środowisko przyrodnicze nie ma wpływu na rozwój społeczno-gospodarczy. Człowiek dzięki swoim umiejętnościom może środowisko dowolnie przekształcać POSYBILIZM GEOGRAFICZNY pogląd zakładający współzależność środowiska przyrodniczego i ludzkości środowisko jest niezbędną podstawą funkcjonowania ludzi, ale człowiek może je częściowo przekształcać Rozwój zrównoważony Rozwój zrównoważony to taki proces zmian społecznych, gospodarczych i środowiskowych, który zapewnia równowagę pomiędzy zyskami i kosztami rozwoju i to w perspektywie przyszłych pokoleń, czyli jest odzwierciedleniem polityki i strategii ciągłego rozwoju gospodarczego i społecznego bez szkody dla środowiska i zasobów naturalnych, od których jakości zależy kontynuowanie działalności człowieka i dalszy rozwój. Koncepcja rozwoju zrównoważonego została przyjęta podczas Szczytu Ziemi (Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowisko i Rozwój ) w roku 1992 w Rio de Janeiro. Rozwój zrównoważony Rozwój zrównoważony zakłada równowagę między dobrobytem społeczeństw, rozwojem gospodarczym a ochroną środowiska. Podstawowe zasady rozwoju zrównoważonego to: człowiek powinien żyć w harmonii z przyrodą, czyli podejmować tylko takie działania, które pozwolą zaspokoić jego potrzeby, a zarazem będą wywierały możliwie jak najmniejszą presję na środowisko ochrona środowiska przyrodniczego musi być integralną częścią każdego programu rozwoju Rozwój zrównoważony rozwój musi przebiegać tak, aby przyszłe pokolenia nie odczuwały jego ujemnych skutków należy dążyć do likwidacji nierówności w poziomie życia w poszczególnych regionach, a nade wszystko do przezwyciężenia ubóstwa i zacofania należy odejść od powszechnego w KWR-ach wzorca konsumpcji, od pogoni za posiadaniem coraz większej ilości rzeczy 1
2 Przykłady sposobów realizacji zasad rozwoju zrównoważonego Rozwój energetyki odnawialnej połączony z ograniczeniem energetyki cieplnej Ograniczenie wydobycia i wykorzystania surowców mineralnych Rozpowszechnienie recyklingu Działania zmierzające do racjonalnej gospodarki zasobami wodnymi Działania zmierzające do zachowania bioróżnorodności Wprowadzenie podatków za korzystanie z zasobów środowiska oraz za emisję zanieczyszczeń Regionalne i światowe działania zmierzające do poprawy stanu środowiska przyrodniczego Propagowanie transportu publicznego Przeciwdziałanie deforestacji Wpływ działalności człowieka na atmosferę Do niekorzystnych zmian w atmosferze powstających w wyniku antropopresji zaliczamy: Globalne ocieplenie Zanik warstwy ozonowej ( Dziura ozonowa ) Kwaśne deszcze Smog Globalne ocieplenie Globalne ocieplenie to zjawisko szybkiego wzrostu temperatury powietrza w przyziemnej warstwie atmosfery (troposferze). W ciągu około stu pięćdziesięciu lat średnia temperatura powietrza wzrosła o prawie 1 C. Nie należy mylić globalnego ocieplenia ze zjawiskiem cieplarnianym, które na Ziemi występuje od czasów pojawienia się atmosfery czyli ponad 4 mld lat. Wśród naukowców toczy się spór o główną przyczynę globalnego ocieplenia. Jedni uważają, że główną przyczyną są czynniki naturalne, a inni wskazują czynniki antropogeniczne. Globalne ocieplenie Globalne ocieplenie spowodowane jest wzrostem stężenia w atmosferze ziemskiej (konkretnie w troposferze) głównych gazów cieplarnianych (które zatrzymują promieniowanie długofalowe (cieplne) Ziemi, a przepuszczają do powierzchnie Ziemi promieniowanie słoneczne (krótkofalowe). Do najważniejszych gazów cieplarnianych zaliczamy: dwutlenek węgla (CO 2 ), metan (CH 4 ), parę wodną (H 2 O) oraz podtlenek azotu (N 2 O) Zmiany stężenia metanu w rdzeniach lodowych na Antarktydzie 2
3 Globalne ocieplenie przyczyny naturalne Długookresowe zmiany kształtu orbity ziemskiej i nachylenia osi Ziemi do płaszczyzny ekliptyki patrz cykl Milankowicia Zwiększona aktywność wulkaniczna emisja do atmosfery dużej ilości CO 2 i CH 4 Wzrost aktywności Słońca Organizmy żywe wydalające CO 2 i CH 4 Globalne ocieplenie przyczyny antropogeniczne Antropogeniczne przyczyny wzrostu stężenia CO 2 w atmosferze: spalanie paliw kopalnych (węgla, ropy i gazu) w elektrowniach cieplnych rozwój motoryzacji opartej na silnikach spalinowych rozwój przemysłu (zwłaszcza hutnictwa, przemysłu cementowego oraz innych gałęzi wykorzystujących procesy spalania) intensywna deforestacja Globalne ocieplenie przyczyny antropogeniczne Antropogeniczne przyczyny wzrostu stężenia CH 4 w atmosferze: intensyfikacja hodowli zwierząt zwłaszcza bydła intensyfikacja uprawy ryżu wzrost produkcji ścieków oraz odpadów organicznych ( metan powstaje w procesach gnilnych) rozwój górnictwa zwłaszcza węglowego Globalne ocieplenie przyczyny antropogeniczne Inne przyczyny antropogeniczne: wzrost zanieczyszczenia wód oceanicznych powoduje zmniejszenie tempa pochłaniania CO 2 przez wody powierzchniowe wzrost temperatury powietrza oraz temperatury wód morskich powoduje intensyfikację parowania, w efekcie rośnie stężenie pary wodnej w atmosferze stosowanie nawozów azotowych przyczynia się do wzrostu ilości związków azotu w atmosferze (w tym NO 2 ) Globalne ocieplenie - skutki topnienie lodowców górskich oraz lądolodów topnienie pokrywy lodowej na obszarach polarnych podnoszenie poziomu wód morskich (wynikające z topnienia lodowców oraz z podnoszenia się temperatury wody) zalewnie nisko położonych terenów nadbrzeżnych możliwa konieczność przesiedlenia ludności z zagrożonych terenów nadbrzeżnych przesunięcie się stref klimatyczno roślinnych 3
4 Globalne ocieplenie - skutki wzrost ilości zjawisk ekstremalnych w atmosferze ziemskiej (gwałtowne wiatry, susze, ulewne opady) pustynnienie niektórych rejonów przesuwanie się w kierunku biegunów granic upraw roślinnych możliwość wyginięcia niektórych gatunków dzikich zwierząt (np.: niedzwiedzi polarnych) zwiększenie możliwości gospodarczego wykorzystania Oceanu Arktycznego (rozwój rybołówstwa, transportu morskiego oraz wydobycia surowców spod dna morskiego) Globalne ocieplenie - zapobieganie ograniczanie roli energetyki cieplnej zastępowanie jej energetyką atomową lub odnawialną stosowanie w transporcie energooszczędnych silników spalinowych oraz ich zastępowanie przez silniki elektryczne, hybrydowe lub wodorowe ograniczanie roli transportu indywidualnego na rzecz transportu zbiorowego stosowanie na kominach filtrów wychwytujących zanieczyszczenia odzyskiwanie metanu z oczyszczalni ścieków i wysypisk odpadów zwiększenie lesistości poprawa czystości wód powierzchniowych Niszczenie warstwy ozonowej Warstwa ozonowa (ozonosfera) znajduje się w stratosferze i chroni powierzchnię Ziemi przed promieniowaniem UV, które jest szkodliwe do organizmów żywych. W latach 70-tych XX wieku zauważono znaczy spadek stężenia ozonu nad obszarami polarnymi zjawisko to nazwano dziurą ozonową (mówimy o niej, gdy stężenie ozonu wynosi 50% wartości normalnej). Niszczenie warstwy ozonowej Przyczyny: emisja do atmosfery freonów i halonów (związki będące pochodnymi węgla, chloru i fluoru) wykorzystywanych głównie w dezodorantach, urządzeniach chłodniczych i gaśnicach. Związki te pod wpływem promieniowania słonecznego rozkładają się. Uwalniane wówczas atomy chloru rozkładają ozon. 4
5 Niszczenie warstwy ozonowej Skutki: do powierzchni Ziemi dociera więcej promieniowania UV powodując: wzrost zachorowań ludzi na nowotwory skóry oraz choroby oczu, przyspieszenie tempa starzenia się skóry możliwość przyspieszenia zmian genetycznych zmniejszenie plonów (promienie UV uszkadzają komórki roślinne) zmniejszenie połowów ryb (w wyniku zmniejszenia ilości planktonu roślinnego) Niszczenie warstwy ozonowej Zapobieganie: Już w 1987 roku podpisano tzw. protokół montrealski, będący międzynarodowym traktatem w sprawie przeciwdziałania dziurze ozonowej. Ponieważ działania te były dość proste technicznie i tanie dla gospodarki świata udało się szybko znacznie ograniczyć emisję freonów i halonów do atmosfery (zastępując szkodliwe związki innymi). Jest duże prawdopodobieństwo, że w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat warstwa ozonowa się odbuduje. Kwaśne deszcze Powstają na skutek reakcji pary wodnej z tlenkami azotu i siarki (emitowanymi do atmosfery w procesach spalania paliw kopalnych w elektrowniach cieplnych, domowe kotłownie opalane węglem oraz motoryzacja) tworząc w powietrzu roztwory kwasu siarkowego i azotowego. W efekcie na powierzchnię ziemi dostają się opady i osady atmosferyczne o odczynie kwaśnym. Naturalnymi źródłami tlenków siarki i azotu są erupcje wulkaniczne, pożary oraz rozkład materii organicznej Kwaśne deszcze Skutki: Zakwaszanie gleb zmniejszanie ich urodzajności Zakwaszanie wód powierzchniowych zmniejszanie ich produktywności Degradacja roślinności (zwłaszcza drzew iglastych) Przyspieszona korozja konstrukcji metalowych Niszczenie elewacji budynków Choroby oczu i skóry, alergie Kwaśne deszcze Zapobieganie: Instalacja filtrów na kominach elektrowni i fabryk Zastępowanie pieców węglowych innymi sposobami ogrzewania domów prywatnych Instalowanie katalizatorów w silnikach samochodowych Zastępowanie energetyki cieplnej elektrowniami jądrowymi i odnawialnymi Ograniczanie roli transportu indywidualnego na rzecz zbiorowego 5
6 Obumarłe drzewa w Sudetach skutek kwaśnych opadów Smog Smog to gęsta zanieczyszczona antropogenicznie mgła unosząca się nad dużymi ośrodkami miejskoprzemysłowymi. Powstaje podczas wyżowej, bezwietrznej, inwersyjnej pogody uniemożliwiającej unoszenie się i rozpraszanie zanieczyszczeń. Kumulują się one tuż nad powierzchnią ziemi, a ich duże stężenie jest zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi. Smog SMOG SIARKOWY (LONDYŃSKI) powstaje w klimacie umiarkowanym w jesienią i zimą. Głównym źródłem zanieczyszczeń są domowe kotłownie opalane węglem. Jego spalanie powoduje powstawanie tlenków siarki, azotu i węgla oraz sadzy. Zanieczyszczenia te mieszają się z mgłą tworząc związki chemiczne agresywnie działające na drogi oddechowe człowieka oraz powodujące alergie. Zapobieganie: zastępowanie przydomowych kotłowni węglowych innymi sposobami ogrzewania domów (gaz, kotłownie miejskie itp.) Smog SMOG FOTOCHEMICZNY (LOS ANGELES) powstający w klimatach podzwrotnikowych i zwrotnikowych w upalne dni. Źródłem zanieczyszczeń są głównie spaliny samochodowe, które pod wpływem promieniowania słonecznego tworzą substancje szkodliwie wpływające na zdrowie ludzi Zapobieganie: ograniczanie indywidualnego transportu samochodowego na rzecz transportu zbiorowego. Smog siarkowy nad Krakowem Smog fotochemiczny nad Meksykiem 6
7 Wpływ działalności człowieka na hydrosferę Deficyt wody słodkiej w niektórych regionach świata. Przyczyny: wzrost ilości ludzi, rozwój przemysłu, rozwój rolnictwa uprzemysłowionego oraz wzrost zanieczyszczenia wód lądowych i deforestacja przyspieszająca obieg wody Sposoby przeciwdziałania: stosowanie w przemyśle technologii wodooszczędnej (np.: zamkniętego obiegu wody) gromadzenie deszczówki i jej wykorzystywanie do podlewania roślin oszczędzanie wody w gospodarstwach domowych budowa sztucznych zbiorników retencyjnych odsalanie wody morskiej uzdatnianie wody w oczyszczalniach ścieków Mapa przedstawiająca ilość wody słodkiej przypadająca na 1 mieszkańca w ciągu roku Katastrofa ekologiczna Jeziora Aralskiego Jezioro Aralskie położone na Nizinie Turańskiej należało do największych pod względem powierzchni jezior świata. Było to jezioro słone, bezodpływowe zasilane w wodę przez dwie duże rzeki: Amu-darię i Syr-darię. W latach 60-tych XX wieku władze ZSRR postanowiły wykorzystać obszary dorzeczy tych rzek do celów rolniczych, a szczególnie do uprawy bawełny. Wybudowano rozległą sieć kanałów melioracyjnych zasilanych wodami Amu-darii i Syrdarii. Pobór wody z tych rzek był tak duży, że okresowo rzeki te wysychały przed ujściem do jeziora. Konsekwencją zmniejszenia dopływu wód było wysychanie jeziora (powierzchnia zmniejszyła się o 90%). Ponieważ uprawa bawełny i innych roślin wymagała stosowania dużej ilości nawozów sztucznych i pestycydów zwiększyła się też znacznie ilość zanieczyszczeń dostarczanych do jeziora. Katastrofa ekologiczna Jeziora Aralskiego Skutki przyrodnicze Zmniejszenie powierzchni i objętości jeziora Wzrost poziomu zasolenia jeziora Wzrost stężenia zanieczyszczeń w jeziorze Wyginięcie większości gatunków organizmów wodnych w jeziorze Klimat lokalny stał się bardziej suchy Wzrost zasolenia gleb w okolicach jeziora (sól jest rozwiewana przez wiatr) Skutki gospodarcze i społeczne Upadek rybołówstwa na jeziorze Upadek transportu wodnego na jeziorze Wzrost bezrobocia wśród miejscowej ludności Wzrost zachorowań na choroby wywołane zanieczyszczeniami unoszącymi się w powietrzu Problemy rolnictwa wynikające z wzrostu zasolenia gleb Leje depresyjne Lej depresyjny to obniżenie poziomu wód podziemnych w wyniku ich intensywnego poboru przez człowieka. Pod względem genezy wyróżniamy dwa typy lejów depresyjnych: związane z poborem wód podziemnych do celów komunalnych i gospodarczych powstają one pod dużymi aglomeracjami miejsko-przemysłowymi związane z działalnością górniczą (górnictwo odkrywkowe i głębinowe) wody podziemne zalewają kopalnie, więc trzeba je ciągle wypompowywać Skutki istnienia lejów depresyjnych: przesuszanie gleb brak wody w płytkich studniach przydomowych zanik niektórych cieków wodnych 7
8 Wpływ działalności człowieka na hydrosferę wzrost zanieczyszczenia wód lądowych i morskich Przyczyny: gospodarstwa domowe (ścieki komunalne), przemysł (ścieki przemysłowe, kwaśne opady, awarie podczas wydobycia ropy naftowej), rolnictwo (odchody zwierząt, nawozy sztuczne i chemiczne środki ochrony roślin oraz transport (zwłaszcza wodny katastrofy statków) Skutki: zmniejszenie zasobów wód nadających się do wykorzystania, przyspieszona eutrofizacja wód jezior i mórz śródlądowych Zapobieganie: oczyszczanie ścieków, stosowanie w przemyśle technologii wodooszczędnych, racjonalne stosowanie środków chemicznych w rolnictwie, szybka i skuteczna likwidacja skutków awarii, akcje zwiększające świadomość ekologiczną ludzi Eutrofizacja wód Eutrofizacja wód to inaczej ich nadmierne użyźnianie. Przyczyną zjawiska są ścieki organiczne dostające się do wód stojących (jezior i mórz typu śródlądowego). Główne źródła tych ścieków to rolnictwo, gospodarka komunalna oraz przemysł spożywczy. Trzeba pamiętać, że proces eutrofizacji jest naturalny działalność człowieka jedynie go znacznie przyspiesza. Eutrofizacja wód Ścieki organiczne zawierają dużo biogenów: głównie związków azotu i fosforu. Ich obecność w wodzie powoduje rozwój fitoplanktonu (zwłaszcza sinic). Nadmierna ilość fitoplanktonu utrudnia dopływ światła do głębszych warstw wody, powoduje deficyt tlenu w tych warstwach oraz zwiększa ilość toksycznych substancji wydzielanych przez sinice. Po pewnym czasie glony zaczynają obumierać (tzw. zakwit glonów) zmienia się zapach i kolor wody oraz gwałtownie maleje ilość tlenu. Martwa materia organiczna opada na dno zbiornika, gdzie ulega rozkładowi podczas tego procesu, w warunkach deficytu tlenowego, wydziela się dużo siarkowodoru, który wypiera resztki tlenu z wody powstają wówczas beztlenowe pustynie siarkowodorowe życie w wodzie zamiera. Zakwit sinic w jeziorze 8
9 Wpływ działalności człowieka na litosferę Człowiek poprzez swoją działalność deformuje powierzchnię ziemi tworząc różnego typu formy rzeźby pochodzenia antropogenicznego. Zaliczamy do nich wyrobiska podziemne, tunele, formy wklęsłe: wyrobiska, wykopy itp., formy wypukłe: hałdy, składowiska itp., sztuczne wyspy, falochrony itp. Podstawowe źródła tych zmian to: górnictwo głębinowe i odkrywkowe przemysł przetwórczy transport (budowa dróg) rolnictwo (budowa terasów, rowów melioracyjnych) budownictwo (sztuczne wyspy, falochrony, wyrównywanie powierzchni pod budowę domów) Antropogeniczne formy rzeźby terenu Problem odpadów Wzrastająca liczba ludności świata oraz rosnąca produkcja towarów i ich konsumpcja powodują szybki wzrost wytwarzanych odpadów komunalnych i przemysłowych. Ich przechowywanie jest coraz bardziej kosztowne, a w przypadku niewłaściwych warunków przechowywania prowadzi do skażenia wody, powietrza i gleby. Metody zmniejszania ilości odpadów: sortowanie i recykling odpadów wykorzystywanie opakowań wielokrotnego użytku wykorzystywanie opakowań biodegradowalnych spalanie odpadów pochodzenia organicznego lub ich kompostowanie Wpływ człowieka na pedosferę Erozja gleby wymywanie przez wodę lub wywiewanie przez wiatr cząstek gleby. Przyczyny antropogeniczne erozji gleby: wycinanie lasów (deforestacja) nadmierny pobór wód podziemnych (lej depresyjny) oraz osuszanie terenów podmokłych niewłaściwie przeprowadzone zabiegi agrotechniczne (np.: orka prostopadła do poziomic) niewłaściwy dobór roślin uprawnych i płodozmian nadmierny wypas zwierząt prowadzący do całkowitego zniszczenia szaty roślinnej 9
10 Wpływ człowieka na pedosferę Degradacja gleby zmiany właściwości fizycznych i chemicznych gleby prowadząca do spadku jej urodzajności. Przyczyny antropogeniczne: zakwaszanie gleb (przez np.: kwaśne opady) wzrost stężenia metali ciężkich w glebie zmniejszenie ilości próchnicy i innych związków mineralnych w glebie w wyniku stosowania monokultury upraw zbyt intensywne stosowanie środków chemicznych (nawozów i środków ochrony roślin) niewłaściwie prowadzone nawadnianie (w klimatach skrajnie suchych) prowadzące do zasolenia gleb Wpływ działalności człowieka na biosferę Główne zagrożenia dla bioróżnorodności na kuli ziemskiej to: zmniejszająca się w wyniku działalności człowieka powierzchnia naturalnych siedlisk roślin i zwierząt zbyt intensywne połowy kłusownictwo nadmierne wylesianie rozwój sieci transportowej wzrost zanieczyszczenia powietrza i wody rozpowszechnianie przez człowieka gatunków inwazyjnych Wpływ działalności człowieka na biosferę Skutki dla biosfery: wymarcie niektórych gatunków roślin i zwierząt znaczne ograniczenie liczebności wielu gatunków organizmów żywych deforestacja zmniejszenie różnorodności genetycznej poszczególnych gatunków organizmów żywych Deforestacja Przyczyny: pozyskanie drewna (na opał, do produkcji celulozy i papieru, dla budownictwa, dla przemysłu meblarskiego itp.) pozyskanie nowych terenów dla rolnictwa budowa nowych szlaków komunikacyjnych pozyskanie nowych terenów dla budownictwa eksploatacja surowców mineralnych Deforestacja na przykładzie wyspy Borneo Deforestacja Skutki: zmniejszenie bioróżnorodności przyspieszenie obiegu wody zmniejszenie retencji wód opadowych i zwiększenie zagrożenia powodziowego przyspieszenie tempa erozji gleby zmniejszenie intensywności procesu fotosyntezy zmniejszenie pochłaniania CO 2 i produkcji O 2 zmniejszenie pochłaniania szkodliwych gazów i pyłów zmniejszenie wilgotności lokalnego klimatu 10
11 Działania na rzecz ochrony środowiska Najważniejsze międzynarodowe inicjatywy w zakresie ochrony środowiska: 1969 raport sekretarza generalnego ONZ U Thana - Człowiek i jego środowisko 1987 protokół montrealski porozumienie w sprawie przeciwdziałania dziurze ozonowej 1992 Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro podpisanie Agendy 21 (globalny program działań na XXI wiek określający zasady zrównoważonego rozwoju) oraz Konwencji o różnorodności biologicznej 1997 protokół z Kioto porozumienie w sprawie przeciwdziałania globalnemu ociepleniu Szczyt Ziemi w Johannesburgu ocena realizacji Agendy 21 Rezerwaty Biosfery Międzynarodowy Program "Człowiek i Biosfera" (Man and Biosphere - MAB), zapoczątkowany został przez UNESCO w 1971 roku. Celem programu jest kreowanie zrównoważonych relacji między ludźmi i biosferą, zaś metodą realizacji jest tworzenie międzynarodowej Sieci Rezerwatów Biosfery. Skupia ona obecnie 651 takich obiektów w 120 krajach. Rezerwaty mają na celu ochronę różnorodności biologicznej i poprawę zdolności obserwowania zmian ekologicznych w obszarze całej planety. Służą także pobudzaniu społecznej świadomości powiązań istniejących pomiędzy różnorodnością ekologiczną i kulturową. 11
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowo1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów.
1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 3. Zadanie Zaznacz wyjaśnienie pojęcia smog. A. Kryształki lodu osadzone
Bardziej szczegółowoRelacje człowiek środowisko przyrodnicze
138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoTECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak
TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed
Bardziej szczegółowoWzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet
Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoZmiany w środowisku naturalnym
Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe
ĆWICZENIE 15 ĆWICZENIE 15 BIOLOGIA drzewo klimatyczne S 87 część opisowa Ćwiczenie to systematyzuje wiedzę na temat przyczyn i skutków zmian klimatycznych obserwowanych w minionym i tym stuleciu. Pozwala
Bardziej szczegółowoTemat: Zagrożenie ludności spowodowane zanieczyszczeniem środowiska
Bożena Kaczmarska kaczmarska1@wp.pl nauczyciel Przysposobienia Obronnego Liceum Ogólnokształcące Nr IV im. C. K. Norwida w Ostrowcu Św. 1 KONSPEKT DO LEKCJI W KLASIE II Temat: Zagrożenie ludności spowodowane
Bardziej szczegółowo1. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego
1. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Degradacja środowiska przyrodniczego stanowi obecnie jeden z głównych problemów na świecie. Każdego dnia do atmosfery, hydrosfery oraz litosfery i pedosferę
Bardziej szczegółowoCYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
Bardziej szczegółowoFIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości
Bardziej szczegółowoKlaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA
Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich
Bardziej szczegółowoKolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1
2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...
Bardziej szczegółowoDepartament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu
Departament Zrównoważonego Rozwoju Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia powietrza to wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego
Bardziej szczegółowoW 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej
W 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej Czy dbamy o Naszą Wspólną Przyszłość? Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowoSpalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje. Prezentacja multimedialna
Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje Prezentacja multimedialna Informacje ogólne Zgodnie z raportem Komisji Europejskiej, co roku na choroby związane ze złym stanem powietrza umiera w Polsce
Bardziej szczegółowoJak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2018/19 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoPowietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?
Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,
Bardziej szczegółowoEfekt cieplarniany i warstwa ozonowa
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu
Bardziej szczegółowoJest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność
TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze
Bardziej szczegółowoHydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.
Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA. Patr
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Patr Zanieczyszczenie atmosfery Największym niebezpieczeństwem dla naszej atmosfery są: tlenek węgla, tlenek azotu, dwutlenek siarki oraz pyły. Wszystkie
Bardziej szczegółowoDefinicja smogu i jego rodzaje.
Smog Początki Historia smogu sięga połowy XIX wieku. Zaobserwowano go wówczas w silnie uprzemysłowionych miastach Europy. Dziś też daje się we znaki w różnych zakątkach świata smog kwaśny obserwowano w
Bardziej szczegółowoPlan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe
Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania
Bardziej szczegółowoPropozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego
Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Smardzewice,
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowo1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 3. Wpływ działalności człowieka na hydrosferę i litosferę
V. Relacje człowiek - środowisko 1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 3. Wpływ działalności człowieka na hydrosferę i litosferę Wykorzystanie gospodarcze wody Praktycznie każda działalność gospodarcza
Bardziej szczegółowoRaport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska
Raport o stanie środowiska świata Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Globalne Tematyczne Edukacyjne Regionalne Milenijne Cele Rozwoju (ONZ, 2000) (7) Stosować zrównoważone
Bardziej szczegółowoPoczątki początków - maj br.
Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy A ZAPRASZAMY
Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?
Bardziej szczegółowoLEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017 Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowoCzłowiek a środowisko
90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20; 0-42 678-57-22 http://zsp15.ldi.pl ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 15 Człowiek a środowisko 90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20;
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie
Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE
Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Źródła zanieczyszczeń: Naturalne Sztuczne Zanieczyszczenia naturalne Wybuchy wulkanów Wyładowania atmosferyczne Pożary lasów Procesy
Bardziej szczegółowoMonitoring i ocena środowiska
Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane
Bardziej szczegółowoSmog groźny nie tylko zimą
Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII
CKU PITAGORAS PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII I. Elementy metodyki badań geograficznych./2 godziny/ 1.Geografia jako nauka. 2.Zródła informacji geograficznej. 3.Metody prezentacji
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r.
Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie przewidzianych
Bardziej szczegółowoDLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?
XXIV Ogólnopolska Konferencja Metodyczna Ochrona Środowiska na studiach przyrodniczych DLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU? Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK Kraków, 6-8 września
Bardziej szczegółowoStan środowiska w Polsce -Raport o stanie środowiska w Polsce (wybrane aspekty).
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Inspekcja Ochrony Środowiska Stan środowiska w Polsce -Raport o stanie środowiska w Polsce (wybrane aspekty). Opracowanie: mgr Tomasz Łaciak Uniwersytet
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA SCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCYJNYCH ETAP EDUKACYJNY: IV (szkoły ponadgimnazjalne) CZAS TRWANIA: 45 minut CEL OGÓLNY: Wprowadzenie w tematykę/utrwalenie wiedzy na temat skutków zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia wód Rodzaje zanieczyszczeń wód i ich wpływ na środowisko Źródła zanieczyszczeń Metody oczyszczania ścieków
Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania
Bardziej szczegółowo1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 4. Wpływ działalności człowieka na pedosferę i biosferę
V. Relacje człowiek - środowisko 1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 4. Wpływ działalności człowieka na pedosferę i biosferę Erozja gleb występuje w dwóch typach: Erozja gleb erozja wodna polega
Bardziej szczegółowoNiska emisja. co to takiego?
Niska emisja co to takiego? Niska emisja to najprościej ujmując emisja szkodliwych pyłów i gazów na niskiej wysokości. W tym przypadku chodzi o emitory (kominy i inne źródła emisji) znajdujące się na wysokości
Bardziej szczegółowoZasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień
Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2016/17 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoLeśnictwo. Lesistość według kontynentów 2016-04-13. Poziom rozszerzony
Leśnictwo Poziom rozszerzony Funkcje przyrodnicze lasów Pochłanianie dwutlenku węgla i produkcja tlenu w procesie fotosyntezy (wpływ na wartość efektu cieplarnianego) Redukcja zanieczyszczeń gazowych i
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY
PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY 1. Pierwszy Park Narodowy utworzono w Stanach Zjednoczonych. 2. Główną przyczyną "kwaśnych deszczy" są tlenki azotu i siarki. 3. Odzyskiwanie surowców z materiałów
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII
Spis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII 1. System nauk o Ziemi 15 2. Zagadnienia kartograficzne 18 2.1. Odwzorowania kartograficzne 18 2.2. Mapy 22 2.3. Metody przedstawiania
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH
PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE W KLASIE II GEOGRAFIA
I Dział:Społeczeństwo WYMAGANIA PROGRAMOWE W KLASIE II GEOGRAFIA -uczeń rozumie termin geografia ekonomiczna, współczynnik przyrostu naturalnego, piramida wieku, naród, język urzędowy, migracja, urbanizacja,
Bardziej szczegółowoświatowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowoAgata Gąsieniec Klasa V B
Agata Gąsieniec Klasa V B Nasza Ziemia jest zależna od równowagi, w której każda istota odgrywa jakąś rolę i istnieje tylko dzięki istnieniu innej istoty. To harmonia... Nasza Ziemia liczy ponad 4 mld
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska
Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),
Bardziej szczegółowo22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach
22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Święto to ma na celu uświadomienie nam, jak wielką rolę
Bardziej szczegółowoI. Obraz Ziemi. 1. sfery Ziemi 2. generalizacja kartograficzna. 3. siatka geograficzna a siatka kartograficzna. 4. podział odwzorowań kartograficznych
Zagadnienia do małej matury 2013/2014 z geografii klasy dwujęzycznej obejmują tematy określone w zagadnieniach do małej matury z geografii w brzmieniu załączonym na stronie internetowej szkoły, umieszczonych
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2017/18 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoFizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział
Bardziej szczegółowoBibliografia. Akty prawne
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2015/16 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoczynnik źródło skaŝenia działanie ołów Spaliny samochodowe Niszczy układ nerwowy i pokarmowy, powoduje otępienie, poraŝenie mięśni, znuŝenie,
czynnik źródło skaŝenia działanie rtęć Ścieki przemysłowe, zakłady produkujące lampy rtęciowe Niszczy układ nerwowy, zaburzenia wzroku i koordynacji ruchów, upośledzenie umysłowe, śmierć ołów Spaliny samochodowe
Bardziej szczegółowoSzczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015
Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015 2 3 Cel 1: Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach na całym świecie Prawie miliard ludzi żyje za mniej niż 1,25 USD dziennie Głód Brak przychodów Prawo do własności
Bardziej szczegółowoAnaliza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce
Analiza ciągłości edukacji dla zrównoważonego rozwoju w aspekcie środowiskowym na różnych poziomach kształcenia ogólnego w Polsce Cel analizy: Uzyskanie odpowiedzi na pytania 1. Czy ogólne kształcenie
Bardziej szczegółowoKażdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu.
Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. W większości przypadków trafiają one na wysypiska śmieci,
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz
Bardziej szczegółowoALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII Główne źródła energii w Polsce W Polsce głównym źródłem energii są paliwa kopalne: - węgiel kamienny, - węgiel brunatny - ropa naftowa, - gaz ziemny. Należą one
Bardziej szczegółowoROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016)
ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016) Malarz R., Więckowski M., Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2012 (numer dopuszczenia
Bardziej szczegółowowodór, magneto hydro dynamikę i ogniowo paliwowe.
Obecnieprodukcjaenergiielektrycznejodbywasię główniewoparciuosurowcekonwencjonalne : węgiel, ropę naftową i gaz ziemny. Energianiekonwencjonalnaniezawszejest energią odnawialną.doniekonwencjonalnychźródełenergii,
Bardziej szczegółowoProblemy wodnej rekultywacji wyrobisk kruszyw naturalnych
Problemy wodnej rekultywacji wyrobisk kruszyw naturalnych Krzysztof Polak, Marcin Chodak, Szymon Sypniowski Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Odkrywkowego Kraków, 05.04.2011 Kierunek
Bardziej szczegółowoEnergia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie
Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie ultrafioletowe, Promieniowanie widzialne, Promieniowanie
Bardziej szczegółowoCele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska
Prezentacja Ośrodka Informacji ONZ Cele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska Slajd 1: Strona tytułowa Slajd 2: Cele Zrównoważonego Rozwoju Realizacja Milenijnych Celów Rozwoju w krajach rozwijających
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Bardziej szczegółowoMIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU. dr Krzysztof Kafel PŁOCK,
MIEJSCE EDUKACJI NARODOWEJ W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU dr Krzysztof Kafel PŁOCK, 25 02.2010 Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Region płocki, Kujaw i Ziemi Kutnowskiej regionem świadomych ekologicznie
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r.
Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Bardziej szczegółowo15. Człowiek a środowisko
Zadanie 15.1 P I 3 15. Człowiek a środowisko Opisz krótko po jednym przykładzie wpływu rolnictwa na następujące elementy środowiska przyrodniczego: a) wody... eutrofizacja wód wskutek wypłukiwania nawozów
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoPrzyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Zmiany klimatu-prognozy i konsekwencje w skali globalnej i krajowej Sylwia Horska-Schwarz Zmiany klimatu Globalne ocieplenie anomalie temperatury powietrza
Bardziej szczegółowoBibliografia. Akty prawne
Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne. Dz. U. Nr 115, poz. 1229; 3. Ustawa z dnia
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA I ZASTOSOWANIE NAWOZÓW MINERALNYCH W KONTEKŚCIE OCHRONY KLIMATU
PRODUKCJA I ZASTOSOWANIE NAWOZÓW MINERALNYCH W KONTEKŚCIE OCHRONY KLIMATU WERBKOWICE, 23 czerwca 2016 r. Martin Todorow, dr inż. Krzysztof Dziuba Prezentacja została wykonana w ramach projektu nr BIOSTRATEG1/271322/3/NCBR/2015
Bardziej szczegółowoDwutlenek węgla. pożyteczny czy szkodliwy?
Dwutlenek węgla pożyteczny czy szkodliwy? I. Sposoby otrzymywania i metody wykrywania dwutlenku Wykrywanie obecności dwutlenku węgla za pomocą wody wapiennej OBSERWACJE: Bezbarwna woda wapienna ulega zmętnieniu.
Bardziej szczegółowoPracownia Chemicznych Zanieczyszczeń Morza Instytut Oceanologii PAN
Pracownia Chemicznych Zanieczyszczeń Morza Instytut Oceanologii PAN Projekt WAB Wetlands, Algae and Biogas a southern Baltic Sea Eutrophication Counteract Project ( Mokradła(nieużytki), glony i biogaz
Bardziej szczegółowoGra zespołowa z zakresu edukacji globalnej. grupa docelowa: młodzież od 15 lat od 6 do 12 osób. czas trwania: minut
Gra zespołowa z zakresu edukacji globalnej autorzy: grupa docelowa: materiały: Anna Mejzner Beata Michalec Mieczysław Mejzner cele: ü powtórzenie wiadomości z ochrony środowiska i biologii ü rozszerzenie
Bardziej szczegółowoGLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki
GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE oieg siarki W organizmie ludzkim: mięśnie: 5000-11000 ppm, kości: 500-2400 ppm, krew 1,8 g/l Całkowita zawartość (70 kg): 140 g. Rozpowszechnienie siarki (wagowo) Ziemia
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoTECHNIKA A EKOLOGIA Jarosław Mrozek
Atmosfera jest powłoką gazową otaczającą kulę ziemską. Składa się ona z kilku, warstw różniących się gęstością, temperaturą, ciśnieniem i składem powietrza. Najistotniejsze funkcje atmosfery, polegają
Bardziej szczegółowoREALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ
II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA WE WŁOCŁAWKU REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ Koordynator ścieżki dr Wojciech Górecki Szczegółowe cele kształcenia i wychowania dla ścieżki ekologicznej
Bardziej szczegółowoCele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie
Cele Zrównoważonego Rozwoju na rzecz środowiska Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 25-27 września 2015 r. Zrównoważony rozwój to: Rozwój, który odpowiada obecnym potrzebom
Bardziej szczegółowoRozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53
Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) przy 2 godzinach geografii w tygodniu w klasie drugiej gimnazjum. Nr lekcji
Bardziej szczegółowoLp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA
Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez
Bardziej szczegółowo