kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "www.tyfloswiat.pl kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: 1689-8362 TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny"

Transkrypt

1 kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny

2 W numerze 3 Niewidomi mogą latać Piotr Pawłowski z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego zdaje relacje z przebiegu V-tego Integracyjnego Studenckiego Pikniku Lotniczego, który odbył się 29 maja w Krakowie. fot. riesp Akademicka Bibioteka Cy frowa Od czasu, kiedy skanery w połączeniu z programami OCR dały niewidomym i słabowidzącym niemal nieograniczony dostęp do słowa drukowanego, wśród studentów z dysfunkcją wzroku słychać głosy, że warto by stworzyć ogólnopolską bazę zaadaptowanych już materiałów dla uniknięcia wielokrotnego przetwarzania tych samych pozycji w różnych częściach kraju. Uruchomiona tej wiosny Akademicka Biblioteka Cyfrowa ma szanse spełnić te oczekiwania. Aleksandra Bohusz* Akademicka Biblioteka Cyfrowa (dalej ABC) tej daty nie był przypadkowy, gdyż pomysłodawcy stworzenia Biblioteki z Biura do Spraw powstała dzięki projektowi Edukacja, niepełnosprawność, informacja, technologia likwidowanie barier w dostępie osób niepełnosprawszawskiego (BON UW) chcą, aby jej działalność Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warnych do edukacji, współfinansowanemu przez wyrównała szanse w dostępie do wiedzy niewidomym i słabowidzącym studentom z całej Pol- Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu ski. Dlatego Uniwersytet Warszawski jako lider Operacyjnego Kapitał Ludzki. W Internecie uruchomiono ją na przełomie marca i kwietnia, krajowe. Na razie przyłączyły się, a tym samym projektu zaprasza do niego wszystkie uczelnie natomiast uroczyste otwarcie nastąpiło podczas specjalnej konferencji, która odbyła się poznański Uniwersytet im. Adama Mickiewi- udostępniły swoje zaadaptowane zbiory: 5 maja w Europejskim Dniu Protestu Przeciw cza, krakowski Uniwersytet Jagielloński, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Dyskryminacji Osób Niepełnosprawnych. Wybór Staszica, 6 Dźwięk w komputerze Michał Dziwisz testuje dostępne na rynku programy do obróbki dźwięku pod kątem ich użyteczności dla osób z dysfunkcją wzroku. 15 Akademicka Biblioteka Cyfrowa Aleksandra Bohusz w kolejnym z cyklu artykułów o bibliotekach przygląda się działalności Akademickiej Biblioteki Cyfrowej. 1 5 Równe traktowanie wymuszone ustawą Od kiedy Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, na naszym ustawodawcy spoczywa obowiązek implementowania do polskiego porządku prawnego przepisów, obowiązujących już we wszystkich innych krajach członkowskich. Aby spełnić ten obowiązek, 3 grudnia 2010 r. weszła w życie ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Katarzyna Heba* Zakres zastosowania ustawy wiek lub orientację seksualną jest traktowana Ustawa określa obszary, a także sposoby mniej korzystnie niż jest, była lub byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji. naruszenia, przeciwdziałania naruszeniom, zasady równego traktowania ze względu Poprzez dyskryminację pośrednią ustawodawca rozumie sytuację, w której dla osoby na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną nie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, fizycznej ze względu na płeć, rasę, pochodze- oraz organy właściwe w tym zakresie. światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub Ustawa ma zastosowanie zarówno do osób orientację seksualną na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kry- fizycznych, prawnych, jak i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje terium lub podjętego działania występują lub lub szczególnie niekorzystna dla niej sytuacja, Znaczenie pojęć użytych w ustawie chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu Ustawa w sposób bardzo precyzyjny określa znaczenie użytych w niej pojęć. Poprzez dyskryminację bezpośrednią rozumie się sytuację, g n i ę t y, aśrodki służące osiągnięciu tego celu na zgodny z prawem cel, który ma być osią- w której osoba fizyczna ze względu na płeć, są właściwe i konieczne. rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, Molestowanie oznacza zaś każde niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, Równe traktowanie wymuszone ustawą Katarzyna Heba zapoznaje czytelników z aktami prawnymi wdrażającymi w Polsce unijne przepisy dotyczące równego traktowania. 23 Jest w kraju miejsce szczególne Marek Jakubowski, tym razem odchodząc nieco od tematyki Tyflografiki, zaprasza czytelników do Muzeum Tyflologicznego i Parku Orientacji w Owińskach. 26 Creative Commons Michał Kasperczak prezentuje zagadnienie ochrony własności intelektualnej w świetle idei Wolnych Licencji. 34 W drodze do urny Poseł Sławomir Piechota odpowiada na, dotyczące batalii o wprowadzenie zmian do Kodeksu wyborczego, pytania redakcji Tyfloświata. W drodze do urny fot. drakemor Samodzielne głosowanie niepełnosprawnych w wyborach staje się coraz bardziej realne. Prezentujemy krótki wywiad przeprowadzony przez Michała Kasperczaka z posłem PO Sławomirem Piechotą*, inicjatorem zmian w prawie wyborczym, wychodzącym naprzeciw postulatom udostępnienia wyborów osobom niepełnosprawnym. 36 ABC nakładki brajlowskiej na kartę do głosowania Jarosław Gniatkowski prezentuje Czytelnikom nowe możliwości oddania głosu w wyborach powszechnych, jakie zaistniały dzięki zmianach w Kodeksie Wyborczym. Michał Kasperczak Michał Kasperczak: Dlaczego zajął się Pan sprawą dostosowania wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych? Sławomir Piechota: Uważam, że zmiany w prawie wyborczym są potrzebne jako element budowy systemu chroniącego osoby niepełnosprawne przed dyskryminacją. Nie ma bardziej podstawowego prawa obywatelskiego niż prawo uczestniczenia w wyborze tych, którzy mają rządzić w Polsce. Z prawa tego nie mogą dotychczas w pełni korzystać osoby niepełnosprawne, ma to zmienić Ustawa o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych. MK: Na jakim etapie procedury ustawodawczej są proponowane zmiany? SP: Ustawa została uchwalona przez Sejm (połowa czerwca 2011). Teraz już tylko rozpatrzenie poprawek zgłoszonych przez Senat i podpis Prezydenta Komorowskiego. Droga do tego była jednak długa i żmudna. Odbyło się dziesięć posiedzeń podkomisji nadzwyczajnej, powołanej do szczegółowego rozpatrzenia projektu. Sprawozdanie Podkomisji zostało przyjęte przez Komisję ds. Zmian w Prawie Wyborczym, z uwzględnieniem konsultacji z Pełnomocnikiem Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Przewodniczącym PKW, organizacjami społecznymi, takimi jak Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, a następnie skierowane zostało do Sejmu, gdzie odbyło się drugie czytanie. Ono również przebiegło pomyślnie. Po rozpatrzeniu poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu, ustawa została przegłosowana w Sejmie w tzw. trzecim czytaniu i w tej formie została skierowana do Senatu. Senat zgłosił kilka poprawek porządkujących, więc ustawa wraca do Sejmu, a następnie trafi do Prezydenta RP. Chciałbym, by ustawa weszła w życie jeszcze przed październikowymi wyborami parlamentarnymi. 41 Zoom H1 Michał Kasperczak, w pierwszym z cyklu artykułów o rejestratorach, przedstawia wady i zalety urządzenia Zoom H KWARTALNIK WYDAWCA Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego ul. Wybickiego 3a, Kraków tel.: (+48) ; faks: (+48) biuro@firr.org.pl Organizacja Pożytku Publicznego Nr konta REDAKTOR NACZELNY Joanna Piwowońska tel. kom. (+48) joanna.piwowonska@firr.org.pl INTERNET SKŁAD komputerowy Joanna Mirska Fotografia na okładce ilco DRUK Beltrani Nakład dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Urzędu Miasta Krakowa. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, zmian stylistycznych i opatrywania nowymi tytułami materiałów nadesłanych do druku. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Wszystkie teksty zawarte w tym numerze czasopisma Tyfloświat dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Ponownie rozpowszechniany utwór musi zawierać następujące informacje: imię i nazwisko autora tekstu, nazwę czasopisma oraz jego numer. Fotografie i ilustracje chronione są prawami autorskimi.

3 Niewidomi fot. sundstron mogą latać Niesamowite wrażenia powiedział niewidomy Tomasz Koźmiński zaraz po wylądowaniu na ziemi Jestem trochę w szoku, ale warto było dodał. Skok tandemowy na spadochronie dla osób niepełnosprawnych z wysokości trzech tysięcy metrów był jedną z atrakcji V-tego Integracyjnego Studenckiego Pikniku Lotniczego, który odbył się 29 maja w Krakowie. Tekst i zdjęcia: Piotr Pawłowski* Komu skok, komu lot? Słoneczna i ciepła niedziela, błękitne niebo oraz wiele atrakcji sprawiło, że na krakowskich Błoniach zjawiło się mnóstwo osób. Nikt nie mógł narzekać na nudę. Organizatorzy zaproponowali każdemu możliwość włączenia się do udziału w konkursie. Żeby coś wygrać, należało wykonać zadania związane z różnymi niepełnosprawnościami przy każdym stoisku, na którym prezentowały się organizacje pozarządowe i firmy. A stawka była wysoka. Nagrodami były: skok spadochronowy, lot śmigłowcem lub coś smacznego z polowej kuchni. Ostry pęd w dół Skacz w samej bieliźnie, będziesz wszystko lepiej czuł pod kombinezonem zasugerowała Tomkowi jedna z instruktorek sekcji spadochronowej WKS Wawel. Na dole trwało właśnie dobieranie sprzętu i zakładanie uprzęży, pozwalającej na oddanie skoku w parze z doświadczonym skoczkiem. Każdy ruch nagrywała kamera. Towarzyszyła Tomkowi również na górze, gdy podchodził ze swoim instruktorem do otwartego luku helikoptera. Pan Robert świetnie to rozegrał. Miałem duże obawy przed skakaniem w nieznaną mi przestrzeń. A tu było tylko kilka kroków 3

4 Niewidomi mogą latać Jedną z głównych nagród w konkursie był lot słowackim MI-8 do przodu. Krótkie bujanie. Raz, dwa, trzy i... w jednej chwili zdałem sobie sprawę, że helikoptera już nie ma. Żadnego punktu oparcia. Czułem tylko pęd powietrza. Ledwo łapałem oddech. A w głowie jedna myśl, że spadam w dół z ogromną prędkością i nie mam żadnych możliwości manewru powiedział Tomek. Linki i prześcieradło Każde stoisko przygotowało dla odwiedzających różne zadania i kusiło dodatkowymi upominkami. W kolejce, dzierżąc karty konkursowe, stały obok siebie całe rodziny, osoby niepełnosprawne, młodzież i przypadkowi spacerowicze, zwabieni radosną atmosferą miejsca, którą tworzyła grającą muzyka, zabawny konferansjer oraz potężny, co chwila unoszący się w powietrze, słowacki śmigłowiec MI-8. Stoisko Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego przeżywało momentami prawdziwe oblężenie. Pan Robert w pewnym momencie powiedział, że lecimy 199 km/h. Poczułem, jak ktoś mnie dotyka. To kamerzysta na chwilę złapał mnie za rękę i kazał się uśmiechać. Po chwili puścił mnie i gdzieś przepadł. Jeszcze kilka, kilkanaście sekund lotu i trzask, otworzył się spadochron. Wysokość ok metrów nad ziemią. Ogromny nacisk pasów zabezpieczających na pachwiny. Ostro hamujemy. W momencie zdaje sobie sprawę, że tak naprawdę jesteśmy zależni od tego, czy kilka sznurków i prześcieradło wytrzymają opowiada Tomek. Tor przeszkód Żeby otrzymać upragnioną pieczątkę, niezbędną do wygrania w konkursie ogólnym, na stanowisku FIRR należało m.in. rozpoznać z opaską na oczach, co przedstawia wypukły rysunek, odczytać słowo zapisane w brajlu oraz przejść tor przeszkód z zasłoniętymi oczami, mając do pomocy białą laskę. Niektóre osoby radziły sobie świetnie, inne bez pomocy utknęłyby w labiryncie na dobre. Jednym z zadań przygotowanych przez FIRR był tor przedszkód z zawiązanymi oczami 4

5 Niewidomi mogą latać Nie zdawałam sobie sprawy, jakie to trudne chodzić z białą laską. Pomimo, że widziałam wcześniej ten tor przeszkód, miałam problemy z jego przejściem. Na własnej skórze poczułam, jak to jest być osobą niewidomą, z jakimi trudnościami się one zmagają wychodząc z domu i jak sobie z nimi radzą powiedziała jedna z Pań, gdy udało jej się ukończyć tor. Inne organizację również przygotowały na swoich stoiskach ciekawe zadania. Należało m.in. zaprezentować na fantomie metody udzielania pierwszej pomocy, złożyć samodzielnie wózek inwalidzki, powiedzieć coś w języku migowym, zapoznać się z działaniem specjalistycznego sprzętu, itp. Każdy, kto chciał mieć szansę na jedną z głównych nagród, musiał wykonać zadania na wszystkich dwunastu stoiskach. Najtrudniej było wygrać skok spadochronowy, bo zwycięzca miał nie tylko ukończyć wszystkie ćwiczenia, ale namówić do tego jak największą liczbę osób. Dla mniej energicznych lub spóźnialskich pozostała trzecia opcja. Za każde zadanie punkt, a za punkty coś z bufetu lub grilla. A zapachy unoszące się stamtąd niejednego leniucha zmobilizowały do większej aktywności. Emocje zostają na długo Moment opadania był najprzyjemniejszy. Robert opowiadał mi o tym, jak wygląda Kraków z lotu ptaka. W pewnym momencie dał mi do ręki taśmy sterujące czaszą i mogłem poczuć niesamowitą zwrotność, jaką posiada spadochron. Lądowanie, wbrew moim przeczuciom, okazało się mięciutkie. Na dole emocje długo trzymały. Musiałem sobie chwilę poleżeć i dojść do siebie, zanim wstałem opowiadał Tomek. Na koniec pikniku odbyło się losowanie drobnych gadżetów, aby każdy, oprócz głowy pełnej wiedzy na temat osób niepełnosprawnych, mógł wyjść z pamiątką. Było to prawdziwe święto, podczas którego oprócz wrażeń i miłych wspomnień udało się zbliżyć do siebie dwa światy ludzi żyjących na co dzień obok siebie. Nie brakowało ciekawych rozmów, zdu- mienia, słów podziwu i inspirujących spotkań. Pomimo, że piknik zakończył się o godz , nie skłamie, pisząc, iż w wielu głowach trwał jeszcze długo. Tomek przygotowuje się do skoku Kto następny? Gdyby przyszło Ci drugi raz stanąć na krawędzi pokładu helikoptera, skoczyłbyś jeszcze raz? zapytałem Tomka. Na pewno drugi raz nie dałbym się tak szybko wypchnąć odpowiedział z uśmiechem. To są ogromne emocje i wysiłek dla organizmu. Następnym razem długo się zastanowię, zanim na coś takiego się porwę. Ale warto było. Zapamiętam to do końca życia. Polecam wszystkim piknik i skoki za rok po chwili dodał szczerze. Tomasz Koźmiński został oddelegowany do skoku przez FIRR. Za rok, także kogoś zaprosimy do oddania skoku. Również naszą wolontariuszkę Malwinę, za dzielną pomoc przy organizacji i obsłudze stoiska nagrodziliśmy, przysługującym nam podczas lotu widokowego nad Krakowem, miejscem w helikopterze. Obydwie ekstremalne atrakcje otrzymaliśmy do dyspozycji dzięki uprzejmości Biura ds. Osób Niepełnosprawnych Akademii Górniczo-Hutniczej jednego z organizatorów Pikniku. * Autor pracuje w Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego jako Specjalista ds. Public Relations. Ukończył politologię na Uniwersytecie Jagielloński. W wolnych chwilach zajmuje się fotografią. 5

6 Dźwięk w komputerze fot. emilbacik Dźwięk to, w przypadku osób niewidomych, niezwykle istotny aspekt pracy z komputerem. W działalności zawodowej i w domowym zaciszu zachodzi niejednokrotnie konieczność jakiejś, choćby nieskomplikowanej edycji pliku audio. Plikiem takim może być nasza, własnoręcznie nagrana notatka głosowa lub materiał, jaki zarejestrowaliśmy na biznesowym spotkaniu czy wykładach. Skoro przychodzi czas na zajęcie się takim materiałem, powstaje jedno, podstawowe pytanie: Czym dokonać edycji takiego pliku? Michał Dziwisz* Na to pytanie nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi. Zależy ona bowiem od złożoności procesu, jakiemu chcemy poddać nasz materiał dźwiękowy. Z cyfrowo zapisanym sygnałem audio można zrobić bowiem naprawdę sporo, od prostego wycięcia jakiegoś fragmentu, przez nałożenie efektów, wyrównanie głośności, po stworzenie do niego profesjonalnie brzmiącego podkładu z wykorzystaniem innych plików audio lub komputerowych instrumentów VST. W myśl zasady każdemu według potrzeb, na rynku oprogramowania mamy kilka dostępnych narzędzi, dzięki którym osoby niewidome o zróżnicowanym stopniu komputerowo-dźwiękowej wiedzy będą mogły wykonać zarówno proste, jak i bardziej złożone czynności ze swoimi plikami audio. MP3 DirectCut To najprostsze, ale i jednocześnie bardzo wygodne narzędzie do operacji na materiale, zapisanym w postaci bardzo popularnego, stratnego formatu MP3. Wyposażony, co ważne, w polskojęzyczny, w większości dobrze przetłumaczony interfejs MP3 Direct- Cut umożliwia oprócz edycji, także i nagrywanie plików bezpośrednio do MP3. Jeśli zaś chodzi o edycję, to mimo, że program jest darmowy, jeśli nie zależy nam na precyzji sięgającej dziesiątych części sekundy, bez problemu wytniemy z naszego materiału zbędne fragmenty. Możemy również, jeśli mamy taką ochotę, zapisać konkretne partie danego pliku w osobnych zbiorach. Taka funkcjonalność jest przydatna szczególnie wtedy, kiedy chcemy 6

7 Dźwięk w komputerze śniejszy, w każdym momencie swojego trwania był mniej więcej tej samej głośności. Niestety, nie ma róży bez kolców. Tymi kolcami są mało przyjemne trzaski i zgrzyty, jakie bardzo często pojawiają się w miejscu dokonania cięcia. Jeśli wycinamy kilkuminutowe fragmenty materiału, nie ma to większego znaczenia. Gdybyśmy jednak chcieli pozbywać się każdego yyy, eeee np. z wypowiedzi naszego rozmówcy, którą mamy umieścić później w Internecie lub komuś przesłać, MP3 DirectCut na pewno się do tego nie przyda. Kolejną wadą programu jest brak możliwości pobrania go ze strony internetowej projektu. Z powodów dla mnie niezrozumiałych, autor, w celu ściągnięcia programu, odsyła nas do serwisów zewnętrznych z różnego rodzaju oprogramowaniem. O ile kiedyś, gdy każdy megabajt był na wagę złota, postawa taka była zrozumiała, w obecnych czasach jest to co najmniej dziwne. O programie MP3DirectCut poczytać można, a także odnaleźć łącza do jego pobierania, na oficjalnej stronie internetowej projektu pod adresem: podzielić bardzo długi materiał na kilka mniejszych fragmentów. W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na jeszcze jeden, istotny fakt. MP3 DirectCut operuje mianowicie na zbiorach skompresowanych. Większość edytorów audio, przed udostępnieniem nam możliwości jakiejkolwiek ingerencji w materiał, dekompresuje go do formatu WAV, który jest około dziesięć razy większy niż postać skompresowana. MP3 DirectCut postępuje inaczej, ma to swoje dobre, jak i złe strony. Do dobrych, bez wątpienia należy szybkość operacji edycyjnych, jakie przeprowadzamy na plikach. Po wczytaniu pliku do programu, możemy od razu rozpocząć jego edycję, także i zapisywanie zmian odbywa się szybciej niż w klasycznych edytorach. Program, oprócz edycji, umożliwia także zapisywanie dźwięku od razu do formatu MP3. Każde nagranie to oddzielny plik ze stosowną nazwą i datą utworzenia, parametry te definiujemy w ustawieniach aplikacji. Dodatkowo, MP3DirectCut potrafi także zabezpieczać nas przed przesterowaniem materiału. Jeśli tak zdecydujemy, o każdorazowym przekroczeniu bezpiecznej wartości sygnału zostaniemy poinformowani za pomocą dźwięku systemowego. MP3DirectCut umożliwia także między innymi wybór biblioteki, za pomocą której będziemy kodować dźwięk. Możemy zdać się w tym względzie na zainstalowane w systemie kodeki lub pobrać bibliotekę MPGLIB.dll i skorzystać z niej przy naszych dźwiękowych operacjach. Wybór narzędzia do zapisu dźwięku ma znaczenie, jeśli zależy nam na szybkości wykonywanych operacji, autor programu zaznacza, że np. normalizacja jest o wiele szybsza z wykorzystaniem systemowych kodeków. Poza standardowymi czynnościami edycyjnymi, za pomocą MP3DirectCuta możemy także dokonać wspomnianej wyżej normalizacji, czyli wyrównania materiału do jego wartości szczytowych w ten sposób, aby dźwięk, który w jednym miejscu jest cichszy, w drugim zaś głofot. Mihut84 7

8 Dźwięk w komputerze Audacity Kolejny program z gatunku darmowych to wielosystemowe narzędzie o nazwie Audacity. Program pobierzemy ze strony domowej projektu, zlokalizowanej pod adresem W porównaniu z opisywanym wyżej MP3DirectCutem, narzędzie daje zdecydowanie większe możliwości, niestety, zwiększa się tym samym złożoność jego interfejsu. Audacity dostępne jest w dwóch wersjach: stabilnej, w której wszystkie większe błędy są poprawione i która nie jest już rozwijana (obecnie to wersja 1.2.6), wersji rozwijanej, kompatybilnej z najnowszymi rozwiązaniami, w tym systemami z rodziny Vista i Windows 7, zawierającej wiele, dodawanych na bieżąco, poprawek i usprawnień (w chwili pisania niniejszego artykułu najnowsza wersja z tej gałęzi rozwoju opatrzona jest numerem ). Użytkownikom zainteresowanym zabawą z Audacity polecam korzystanie z wersji testowej, posiada ona bowiem zdecydowanie bardziej dostępny interfejs. Audacity to edytor tzw. wielościeżkowy. Oznacza to, że w jednym projekcie możemy zgromadzić kilka nagrań, w celu odpowiedniego łączenia ich ze sobą oraz pracy na nich. Dla przykładu, na jednej ścieżce możemy umieścić podkład muzyczny, na drugiej nasz głos i niezależnie pracować z tymi materiałami, finalnie łącząc je w jedną, dobrze brzmiącą całość. Oczywiście, nie oznacza to bynajmniej, że w Audacity nie dokonamy prostej obróbki pojedynczego pliku. Jest to jak najbardziej możliwe. Wystarczy po prostu wczytać odpowiedni zbiór do edytora, w takim przypadku będzie on widoczny jako pojedyncza ścieżka. Niestety, w najnowszej testowej wersji Audacity nie udało mi się wczytać żadnego pliku dźwiękowego za pomocą z pozoru oczywistej, standardowej metody, czyli skrótu CTRL+O. Okienko do wyboru pliku pojawia się, jednak widoczne są w nim tylko i wyłącznie foldery, nie są wyświetlane żadne pliki bez względu na ustawienia filtru poszukiwanych zbiorów. Rzecz ta działa najzupełniej prawidłowo w stabilnej wersji Audacity, jest więc nadzieja, że i tu zostanie poprawiona. Obejściem tej, co tu kryć, dużej niedogodności, jest wpisanie lub wklejenie nazwy pliku do otwarcia w opisywanym powyżej okienku dialogowym, wówczas zbiór jest dekompresowany i wczytywany do edytora. Skoro już o niedogodnościach mowa, trzeba także wspomnieć o tym, że razem z edytorem Audacity nie udostępnia się enkodera, umożliwiającego zapis naszych projektów w plikach MP3. Rozwiązanie tego problemu jest bardzo proste i opisano je szczegółowo na stronach twórców Audacity. Wymaga ono jednak dodatkowych zabiegów, w postaci pobrania oddzielnego pliku i zainstalowania go w naszym systemie operacyjnym. Audacity, oprócz możliwości edycyjnych, takich jak zaznaczanie, kopiowanie, wycinanie i wklejanie, posiada także przyzwoity zbiór efektów. Oprócz pogłosu czy echa, do dyspozycji mamy kompresor, korektor, redukcję szumów z możliwością wygładzania tak potraktowanego dźwięku, flanger i jeszcze kilka mniej lub bardziej przydatnych efektów, w tym znaną wszystkim radiowcom Kaczkę (duck), wyciszającą jeden dźwięk, np. podkład w momencie, Audacity uruchomione pod Linuxem fot. Audacity 8

9 Dźwięk w komputerze fot. Audacity Audacity uruchomione pod Windowsem gdy pojawia się dźwięk drugi, np. głos prowadzącego. Oprócz efektów, Audacity daje nam także do dyspozycji kilka generatorów, między innymi szumu, ćwierkania, częstotliwości czy też tonów DTMF, używanych np. w telefonach. Moje wrażenia korzystania z Audacity są bardzo mieszane. Fakt, że program ma spore możliwości, niemniej jednak jest dość ociężały i dosyć opornie reaguje na polecenia wydawane z klawiatury. Jego interfejs jest stosunkowo dobrze dostępny, a spora ilość skrótów i możliwości konfiguracyjne pozwalają wierzyć, że jeśli ktoś zdecyduje się na korzystanie z Audacity i przyzwyczai się do jego filozofii pracy, dostanie do ręki darmowe narzędzie o sporych możliwościach. GoldWave GoldWave to produkowany już od 18 lat edytor, który zyskał sobie uznanie wśród niewidomych użytkowników komputerów i trzeba przyznać, w chwili obecnej najbardziej popularny jest właśnie w tym gronie. Dostępna na stronie aplikacja, ze względu na przystępny interfejs, dużą ilość skrótów klawiaturowych, a także skrypty, dołączane do Jawsa czy Window-Eyesa, stanowi najprawdopodobniej najczęściej używane w środowisku osób niewidomych narzędzie do rejestracji i obróbki dźwięku. Program nie jest darmowy, ale wieczysta licencja, jaką można nabyć za cenę 49 USD, nie wydaje się być wygórowaną ceną. Poza tym wersja demonstracyjna pozwala na wciśnięcie 200 klawiszy podczas jednego uruchomienia. To większości użytkowników wystarcza do prostych operacji, jak edycja pliku, wstawienie efektów czy konwersja do innego formatu. GoldWave jest edytorem jednościeżkowym, jednakże w oknie programu możemy mieć otwartych wiele dźwięków i przełączać się między nimi za pomocą kombinacji Ctrl+Tab i Ctrl+Shift+Tab. Program pozwala na wygodną edycję dźwięku, a także na jego nagrywanie. Możliwe jest dostosowanie wielu opcji konfiguracyjnych, dzięki którym aplikacja będzie zachowywała się tak, jak sobie tego życzymy. Jeśli chodzi o edycję naszych materiałów audio, to program pozwala na standardowe operacje, jak zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie, wklejanie czy też miksowanie materiału, nad którym pracujemy. Okno główne programu GoldWave fot. GoldWave Inc. 9

10 Dźwięk w komputerze Wygodne przemieszczanie się po odtwarzanym materiale za pomocą strzałek lewo/ prawo dodatkowo ułatwia możliwość zmieniania za pomocą kombinacji Shift+cyfry od 2 do 6 zakresu przeskoków, o jaki przenosić nas będzie każdorazowe naciśnięcie klawisza kursora. GoldWave to także pokaźny zbiór efektów, wśród których wyróżnić należy m.in. redukcję szumów, która, skonfigurowana z odpowiednim wyczuciem, sprawdza się naprawdę dobrze i może niejednokrotnie ratować nas z opresji, gdy okaże się, że nagranie, jakie uzyskaliśmy jest bardzo zaszumione. Niestety, o ile ten efekt sprawdza się wyśmienicie, dobrego słowa nie da się powiedzieć o narzędziach, dzięki którym możliwe jest wyrównywanie głośności. Kompresor, użyty w GoldWave ie nie dość, że posiada parametry, których znaczenie jest zrozumiałe chyba tylko i wyłącznie dla jego twórców, to jeszcze działa bardzo słabo, a gdy już zadziała, potrafi w dosyć nieprzewidziany sposób reagować na zmiany poziomów sygnału. Ciekawym filtrem, oferowanym przez Gold- Wave, jest Pop/click, czyli algorytm, zadaniem którego jest pozbycie się z naszego materiału wszelkich trzasków, które powstały np. poprzez złe docięcie. Efekt stosowany z rozwagą, potrafi dać naprawdę zadowalające efekty, należy jednak pamiętać, że najrozsądniej jest zaznaczać niewielkie partie materiału, w obrębie których pojawił się niechciany trzask. Zdecydowanie złym pomysłem jest natomiast zaznaczanie całego nagrania i przepuszczanie go przez to narzędzie, uzyskany bowiem efekt może okazać się wyraźnie gorszy od oryginału. Jeśli już koniecznie chcemy skorzystać z predefiniowanych ustawień, najbezpieczniej jest wybrać preset o nazwie Passive. Dodatkowo, pobierając odpowiednie rozszerzenia ze strony producenta, możemy wzbogacać funkcjonalność GoldWave a o wtyczki DirectX oraz winampowe efekty DSP. Jeśli mamy potrzebę przekonwertować wiele plików z jednego formatu do drugiego lub potrzebujemy wszystkim nadać jakiś konkretny efekt, możemy skorzystać z tzw. przetwarzania wsadowego, dostępnego w menu File i ukrytego pod nazwą Batch Processing. W oknie dialogowym, złożonym z czterech zakładek, przede wszystkim interesują nas dwie pierwsze. W pierwszej możemy wybrać konwersję załadowanych plików do konkretnego formatu o zadanej jakości, w drugiej natomiast możemy zdecydować, czy w trakcie konwersji pliki mają zostać poddane dodatkowej obróbce z wykorzystaniem efektów GoldWave a. Jeśli chodzi o komfort pracy z opisywanym edytorem, to muszę przyznać, że pracuje się na nim bardzo wygodnie. W odróżnieniu od opisywanego wyżej Audacity, nie daje się odczuć powolnej reakcji programu na wciskane klawisze, każda akcja realizowana jest niemalże natychmiastowo, co pozwala na całkiem precyzyjne zaznaczanie nawet w momencie, gdy nasz materiał jest odtwarzany. Jedynym mankamentem GoldWave a jest fakt, że stosunkowo długo trwa otwieranie i zapisywanie plików. Jest to spowodowane faktem, że każdy skompresowany zbiór musi zostać zdekodowany do postaci pliku WAV, by możliwa była na nim jakakolwiek edycja. Podobnie jest w przypadku Audacity, jednak tamta aplikacja wydaje się działać w tym względzie nieco szybciej. Reaper Reaper, którego pierwsza wersja ukazała się w 2006 roku, jest stosunkowo nowym graczem na rynku programów do edycji dźwięku, jednak użytkownicy, którzy nie lubią ograniczeń, cenią sobie możliwość parametryzacji każdej, najdrobniejszej nawet funkcji, będą usatysfakcjonowani. Dostępny na stronie program jest edytorem wielościeżkowym, który oprócz nagrywania i edycji audio, umożliwia również pracę z instrumentami MIDI. Dzięki temu, otrzymujemy do dyspozycji w pełni funkcjonalną, cyfrową stację roboczą, która znajduje 10

11 Dźwięk w komputerze fot. Cockos Okno programu Reaper się we wnętrzu naszego PC. Reaper wspiera karty wielokanałowe, bezproblemowo radzi sobie także ze standardem ASIO, który wykorzystywany jest przez profesjonalne, studyjne karty dźwiękowe. Co ważne, przy rozwijaniu Reapera narodził się też projekt poboczny, dzięki któremu program ten jest bardzo dostępny dla naszych czytników ekranu. Projekt ten obejmuje skrypty o nazwie Reaaccess, zlokalizowane na stronie Wspomniane skrypty komunikują się bezpośrednio z na jpopularniejszymi czytnikami ekranu, takimi jak Jaws, Window-Eyes, NVDA czy System Access, przesyłając im wszelkie, istotne w danym momencie informacje pochodzące z interfejsu Reapera. Skoro w tym artykule skupiamy się na podstawowych czynnościach, jakie możemy wykonać z naszym dźwiękiem, to oczywiście Reaper umożliwi nam jego bezproblemową rejestrację, a także obróbkę. Program posiada bardzo wiele skrótów, które możemy dopasować do własnych potrzeb, wiele z nich tyczy się również zaznaczania, bowiem oprócz edycji lewego i prawego brzegu zaznaczenia, możemy także przesuwać cały jego blok w lewą lub prawą stronę. Dzięki mechanizmowi makr możliwe jest zaprogramowanie najczęściej używanych, powtarzanych po sobie czynności, aby uniknąć konieczności wywoływania wiele razy tego samego zestawu komend. Co ważne, Reaper posiada tzw. niedestrukcyjny system edycji. Oznacza to, że w każdej chwili możemy zmodyfikować dowolny element naszego projektu, jeśli na przykład następnego dnia, po wielogodzinnej sesji nagraniowej, słuchając efektów naszej pracy dojdziemy do wniosku, że coś brzmi nie tak, jak byśmy sobie tego życzyli. Jeśli chodzi o efekty, to fakt, że Reaper wspiera wtyczki VST oraz DirectX, pozwala nam na dodawanie do naszych projektów bardzo wielu, wysokiej klasy efektów. Możemy je potem łączyć w tzw. łańcuchy, czyli zbiory odpowiednio skonfigurowanych i występujących w zadanej kolejności efektów, a następnie zapisać taki łańcuch do późniejszego użycia. Reaper jest programem, z którego korzystać mogą zarówno początkujący, jak i zaawansowani użytkownicy. Niestety, tych pierwszych przytłoczyć może mnogość parametrów, możliwych do dostrojenia w tej aplikacji. Ciekawym usprawnieniem w takiej sytuacji okazuje się być pole edycji, umieszczone w oknie konfiguracyjnym Reapera. W tym polu możemy wpisać frazę, określającą to, czego szukamy, a program spróbuje podpowiedzieć nam, wyświetlając opcje, jakie spełniają zadane przez nas kryteria. 11

12 Dźwięk w komputerze Reaper nie jest darmowy. Programu można używać przez okres testowy wynoszący 30 dni, a następnie, jeśli spełnia on nasze oczekiwania, zakupić odpowiednią licencję. Kwoty, jakich życzą sobie autorzy programu, zważywszy na jego możliwości, nie są nazbyt wygórowane: licencja z upustem, kosztująca 40$, jest przeznaczona dla użytkowników domowych, niekomercyjnych, organizacji oraz szkół (skorzystać z niej mogą także ci użytkownicy komercyjni, których roczny dochód nie przekracza 20000$ brutto), licencja standardowa, kosztująca 150$, jest przewidziana dla użytkowników komercyjnie wykorzystujących Reapera w pracy i zarabiających więcej niż 20000$ brutto rocznie. Sound Forge Kolejną aplikacją do edycji i obróbki dźwięku, przydatną dla osób niewidomych, jest program Sound Forge, dostępny pod adresem Aplikacja jest następnym edytorem, umożliwiającym znacznie więcej niż podstawowe opera- cje na plikach audio. Możliwość korzystania ze skrótów klawiszowych ułatwia operacje na edytowanym materiale, jednak interfejs Sound Forge a nie jest tak przyjazny czytnikom ekranu, jak choćby GoldWave. Z pewnością wyróżniają ten program bardzo dobrej jakości efekty, które nawet w oparciu o domyślne parametry brzmią całkiem dobrze. Użytkownik dostaje do ręki między innymi pogłos, wielo lub jednopasmowy kompresor, korektor graficzny lub parametryczny, a także możliwość normalizacji danego nagrania, która po prostu działa, o czym nie zawsze można powiedzieć w przypadku innych programów. Dodatkowo, Sound Forge rozszerza swoją funkcjonalność o możliwość korzystania z wielu zewnętrznych efektów w standardach VST i DirectX. Minusem Sound Forge a jest z pewnością jego cena, która dla aplikacji w wersji Professional, w najnowszej jej edycji opatrzonej numerem 10 wynosi 351,95. To z pewnością sporo, jak dla osób, które dźwiękiem będą zajmować się okazjonalnie lub w domowym zaciszu na własny, nieprzynoszący zarobku użytek. fot. Sony Sound Forge okno główne programu 12

13 Dźwięk w komputerze fot. dimitri_c MP3Gain MP3Gain to darmowy program, który wprawdzie nie jest przeznaczony do edycji materiałów audio, lecz w małym, domowym studiu może się przydać. Podstawową i jedyną funkcją tego programu, dostępnego na stronie jest normalizacja naszych plików dźwiękowych, dzięki czemu uzyskamy ich jednakową głośność. Okno programu stanowi lista, do której za pomocą odpowiednich poleceń wczytujemy nasze pliki MP3. Możliwe jest wgranie pojedynczych plików lub też całych folderów. Pliki te możemy następnie poddać normalizacji, wykorzystując jedną z dwóch opcji: Track Gain normalizuje wszystkie nagrania do ustawionej w głównym oknie programu średniej wartości (domyślnie to 89,0 db), Album Gain normalizuje wszystkie nagrania w obrębie danego folderu do średniej głośności, ustalonej w głównym oknie programu. Zaletą MP3Gaina jest z pewnością to, że każdą operację możemy cofnąć w dowolnej chwili. Jeśli na przykład uznamy, że pliki poddane normalizacji brzmią nienaturalnie, w dowolnym momencie możemy ponownie wczytać je do programu, a następnie użyć polecenia Undo gain changes i wszystko wróci do stanu sprzed naszych zabiegów. Dźwięk w systemie MacOS Większa część tego artykułu, ze względu na środowisko pracy autora, poświęcona była aplikacjom pracującym w systemie Windows. Pamiętać jednak należy, że dostępne dla niewidomych są także inne systemy, między innymi udźwiękowiony wewnętrznie dzięki czytnikowi VoiceOver system komputerów Apple. Poniżej przedstawiamy wypowiedź Roberta Hetzyga, który na co dzień, niejednokrotnie również do pracy z dźwiękiem, używa tych komputerów. Razem z komputerami Apple użytkownik otrzymuje pakiet ilife, w którego skład wchodzi między innymi program GarageBand (aktualna na dziś wersja to 6.01). To prawdziwe domowe studio, umożliwiające nagrywanie podcastów i prostych utworów muzycznych. Pozwala na wielośladową edycję dźwięku z wykorzystaniem szerokiej gamy efektów, instrumentów i narzędzi automatyzujących proces tworzenia nagrania. Jest w pełni dostępny dla Voice- Overa. Właściwie zawsze był, choć niektóre funkcje nastręczały pewnych problemów. Ostatnie wersje wykazują spory postęp w tej dziedzinie. Jego główną zaletą jest fakt, że nie trzeba go kupować. Zdarzyło mi się z niego korzystać przy nagrywaniu kilku podcastów. Bardzo przydało mi się wtedy narzędzie do kompresji dźwięku, dzięki któremu nagranie przeprowadzone w pomieszczeniu z pogłosem udało się doprowadzić do klarownego brzmienia. Jeśli nie zaprzyjaźniłem się bliżej z GarageBandem, to dlatego, że bardziej spodobał mi się, niestety płatny, choć nie bardzo drogi (koszt ok. 140 PLN), program Amadeus, o którym więcej poczytać możemy na stronie Ponieważ za czasów moich windowsowych komputerów korzystałem przy edycji dźwięku z programu Sound Forge, tylko z nim mogę Amadeusa porównywać. O ile Sound Forge był wówczas jednośladowy, to Amadeus ma możliwość pracy nad wieloma ścieżkami. No i kosztuje znacznie mniej. Amadeus może korzystać z wtyczek VST, ma dość dobrą konwersję do MP3, w przeciwieństwie np. do Audacity, oraz sporo efektów z możliwością dokonywania modyfikacji ustawień i zapisywania ich pod własną nazwą. Oba programy mogą korzystać z różnych źródeł dźwięku, np. zewnętrznych interfejsów audio, podłączanych przez USB albo FireWire, jedynym warunkiem jest konieczność wspierania danego urządzenia przez system MacOS lub odpowiednie sterowniki dla takiego sprzętu stworzone przez producenta. 13

14 Dźwięk w komputerze Czym nagrywać, edytować? W niniejszym artykule starałem się dać czytelnikom kilka wskazówek, zwrócić uwagę na rozwiązania programowe, których być może nie znają. Nie było moją intencją opisywanie dogłębnie każdego programu, bo wychodzę z założenia, że ilu ludzi, tyle poglądów. Omawiane tu narzędzia nie wyczerpują bynajmniej wachlarza rozwiązań, z jakich mogą korzystać osoby niewidome. Jest przecież jeszcze GNU Linux z całą masą mniej lub bardziej funkcjonalnych i dostępnych dla nas narzędzi. Profesjonaliści mogą, za pomocą odpowiednich skryptów, skorzystać np. z możliwości, jakie oferują aplikacje z rodziny Sonar. Niewidomych użytkowników komputerów Apple ucieszy z pewnością fakt, że najnowsza wersja legendarnego Pro Toolsa jest również dostępna pod kontrolą VoiceOver a. Zachęcam do własnych prób i eksperymentów. Z mojego doświadczenia napisać mogę również i o tym, że niekiedy jedną operację na materiale audio wykonuje się dobrze za pomocą jednej aplikacji, inną zaś wygodniej nam zrealizować za pomocą zupełnie odmiennego narzędzia. Każdy, zainteresowany dźwiękiem musi zatem odnaleźć złoty środek, dzięki któremu jego praca będzie owocna, łatwa, a przede wszystkim sprawiająca dużo przyjemności, czego serdecznie wszystkim życzę. * Michał Dziwisz jest absolwentem informatyki w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Prowadzi własną firmę, specjalizującą się w usługach komputerowych. Jego pasją jest, szeroko pojęte, radio. Hobby to pociągnęło za sobą podjęcie misji tworzenia pierwszego w Polsce podcastu skierowanego do osób niewidomych. fot. rob_gonyea 14

15 fot. riesp Akademicka Bibioteka Cyfrowa Od czasu, kiedy skanery w połączeniu z programami OCR dały niewidomym i słabowidzącym niemal nieograniczony dostęp do słowa drukowanego, wśród studentów z dysfunkcją wzroku słychać głosy, że warto by stworzyć ogólnopolską bazę zaadaptowanych już materiałów dla uniknięcia wielokrotnego przetwarzania tych samych pozycji w różnych częściach kraju. Uruchomiona tej wiosny Akademicka Biblioteka Cyfrowa ma szanse spełnić te oczekiwania. Aleksandra Bohusz* Akademicka Biblioteka Cyfrowa (dalej ABC) powstała dzięki projektowi Edukacja, niepełnosprawność, informacja, technologia likwidowanie barier w dostępie osób niepełnosprawnych do edukacji, współfinansowanemu przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W Internecie uruchomiono ją na przełomie marca i kwietnia, natomiast uroczyste otwarcie nastąpiło podczas specjalnej konferencji, która odbyła się 5 maja w Europejskim Dniu Protestu Przeciw Dyskryminacji Osób Niepełnosprawnych. Wybór tej daty nie był przypadkowy, gdyż pomysłodawcy stworzenia Biblioteki z Biura do Spraw Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego (BON UW) chcą, aby jej działalność wyrównała szanse w dostępie do wiedzy niewidomym i słabowidzącym studentom z całej Polski. Dlatego Uniwersytet Warszawski jako lider projektu zaprasza do niego wszystkie uczelnie krajowe. Na razie przyłączyły się, a tym samym udostępniły swoje zaadaptowane zbiory: poznański Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, krakowski Uniwersytet Jagielloński, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, 15

16 Akademicka Biblioteka Cyfrowa fot. FIRR Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach (dawna Akademia Podlaska). Kto i na jakich zasadach może korzystać z biblioteki? ABC oferuje czytelnikom korzystanie ze strony w trzech ustawieniach kontrastu ABC, podobnie jak opisywana w jednym z ubiegłorocznych numerów Tyfloświata Biblioteka Książek Cyfrowych UW, udostępnia pozycje zaadaptowane do potrzeb osób z problemami wzroku w formatach tekstowymi audio, w związku z czym można korzystać z jej zasobów przede wszystkim on-line. Ponieważ publikacje do przetworzenia są użyczane uczelniom na mocy art Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dozwolony użytek dla niepełnosprawnych), aby zainteresowany mógł otrzymać hasło uprawniające do korzystania ze zbiorów Biblioteki, jego niepełnosprawność musi zostać potwierdzona przez odpowiednie komórki uczelniane. Oznacza to, że chcąc zostać czytelnikiem ABC, trzeba być uprzednio zarejestrowanym w Biurze do Spraw Osób Niepełnosprawnych jednej ze współpracujących z Biblioteką uczelni. Witryna ta nie jest jednak przeznaczona wyłącznie dla ludzi aktualnie studiujących bądź pracujących naukowo, choć jej księgozbiór będzie interesował głównie tę grupę. Do ABC może zapisać się każdy absolwent lub osoba niestudiująca należąca uprzednio do Biblioteki Książek Cyfrowych UW. Rejestracja Proces rejestracji odbywa się wyłącznie drogą internetową. Po wejściu na stronę Biblioteki: należy otworzyć link Załóż nowe konto. Pojawi się wówczas okienko z regulaminem, który trzeba przeczytać i zaakceptować. Zawiera on wiele istotnych informacji, na przykład o tym, że miesięczny limit pobierania wynosi 30 książek. Po zaakceptowaniu zasad przynależności do ABC otworzy się formularz z danymi osobowymi. Wpisujemy do niego imię, nazwisko, adres mailowy (będzie on również loginem), numer telefonu kontaktowego. Następnie z listy uczelni wybieramy tę, na której studiujemy. Jeśli nasza nie współpracuje z Biblioteką lub nie jesteśmy studentami, zaznaczamy Uniwersytet Warszawski. Później wybieramy odpowiednie pole: jestem lub nie jestem studentem i klikamy na przycisk Zarejestruj. Po weryfikacji przesłanych do serwisu danych, która może potrwać kilka dni, jeśli jest pozytywna, otrzymujemy mailem link do strony, na której tworzymy hasło do naszego konta bibliotecznego. To bardzo ciekawe rozwiązanie, gdyż dla bezpieczeństwa pozwala uniknąć wysyłania hasła za pośrednictwem poczty elektronicznej. Katalog i jego funkcje O ile posiadanie aktywnego konta jest niezbędne do pobierania zbiorów, z katalogiem można zapoznać się bez rejestracji, przeszukując go na kilka sposobów : przeglądanie Jeśli wybierzemy tę opcję bez dodatkowego kryterium, zostanie wyświetlona lista wszyst- 16

17 Akademicka Biblioteka Cyfrowa fot. garytamin kich publikacji według tytułów w porządku alfabetycznym. Można również zaznaczyć sortowanie malejące i wtedy będziemy mieli alfabet od tyłu. W podstawowym opisie danej pozycji znajdują się następujące informacje: tytuł, autor (przy jego nazwisku podawane daty życia lub, jeśli jest to osoba żyjąca, rok urodzenia), miejsce i rok wydania, nazwa wydawnictwa. Po kliknięciu w link z wybranym tytułem otrzymamy jego szczegółowy opis bibliograficzny. Tu, oprócz wyżej wymienionych, uzyskamy również informacje o stanie adaptacji publikacji (na przykład: skan z korektą, skan bez korekty, wersja audio ), hasło przedmiotowe (takie, jak: literatura podróżnicza Polska XX wiek ), czas i miejsce akcji, w przypadku książek numer ISBN, miejsce skatalogowania, rodzaj pliku do pobrania (na przykład tekstowy TXT ), miejsce adaptacji. Możemy zawęzić przeglądany zbiór jedynie do książek, czasopism, innych dokumentów czy publikacji konkretnego autora. W przypadku pozycji czasopiśmienniczych przy każdym tytule w nawiasie widnieje cyfra oznaczająca liczbę numerów danego czasopisma z danego rocznika zamieszczonych w bazie ABC. Po otwarciu linku z tytułem, jeśli numerów danego czasopisma jest więcej niż 10, można zwiększyć liczbę rekordów wyświetlanych na stronie. Do wyboru, poza domyślnie ustawioną dziesiątką, mamy tu jeszcze 25, 50 i 100. Po kolejnym kliknięciu na tytuł zobaczymy szczegółowy opis przeglądanej publikacji: tytuł czasopisma, rok i numer jego wydania, lokalizację (w bibliotece której uczelni jest dostępne), kto jest wydawcą, miejsce wydania. Poniżej mamy listę artykułów zawartych w konkretnym numerze ze szczegółowymi danymi: autorem, tytułem, zakresem stron (na przykład od 150 do 176), hasłem przedmiotowym, notatkami (między innymi o streszczeniach w językach obcych), informacją o miejscu skatalogowania i adaptacji, powiązanych z artykułem plikach oraz formacie pliku do pobrania. Po wybraniu kryterium inne dokumenty, pojawia się komunikat o braku pozycji spełniających dane kryteria wyszukiwania, ale jest to z pewnością sytuacja tymczasowa i w ramach rozwoju Biblioteki ten dział zapełni się publikacjami dokumentalnymi, takimi jak akty prawne. Jeśli natomiast wybierzemy przeglądanie według autorów, pojawi się ich alfabetyczny spis, a obok każdego nazwiska liczba publikacji konkretnego autora dostępnych w ABC. Po kliknięciu w link z nazwiskiem danej osoby, zobaczymy szczegółowe informacje bibliograficzne pozycji jej autorstwa. wyszukiwanie proste Ta opcja jest przydatna, kiedy mamy sprecyzowane wymagania, to znaczy szukamy konkretnego autora, tytułu bądź tematyki. Wystarczy wtedy wpisać szukaną frazę, a następnie wybrać z listy odpowiednie kryterium: autora, tytuł, hasło lub opis biblio- 17

18 Akademicka Biblioteka Cyfrowa graficzny. Później pozostaje jeszcze tylko doprecyzowanie, czy poszukiwania mają być prowadzone we wszystkich pozycjach, czy tylko wśród książek, czasopism albo innych dokumentów. Robimy to także za pomocą pól wyboru. wyszukiwanie zaawansowane Pozwala na wpisanie jednocześnie kilku kryteriów, z których albo wszystkie będą uwzględnione, albo jedno wyłączone w zależności od wyboru użytkownika. Daje też możliwość zdecydowania, jaka forma adaptacji nas interesuje (skan, brajl, wersja audio). Do wyboru są również rodzaje dokumentów zeskanowanych i plików audio, a proponowany asortyment jest naprawdę szeroki, przy czym nie musimy się ograniczać do jednej opcji. pobieranie publikacji Aby pobrać dany materiał, musimy być zarejestrowanym użytkownikiem serwisu. Po zalogowaniu i odszukaniu wybranej pozycji, pod jej szczegółowym opisem bibliograficznym znajdziemy przycisk Pobierz. Po jego naciśnięciu pojawi się link Pobierz plik, a pod nim standardowe okno pobierania. Pliki są spakowane, w związku z czym, aby je otworzyć, należy posiadać program dekompresujący, na przykład 7Zlp. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku publikacji czasopiśmienniczych każdy artykuł znajduje się w oddzielnym pliku, co jest dużym ułatwieniem, jeżeli szukamy jednego, konkretnego tekstu, natomiast utrudnieniem, gdy chcemy pobrać cały numer czasopisma. Profil użytkownika Po zalogowaniu mamy dostęp do naszych danych osobowych, możemy też zmieniać niektóre ustawienia, na przykład hasło czy kontrast. Domyślnie zaznaczony, zalecany dla użytkowników screenreaderów jest wysoki, niewymagający, w przeciwieństwie do tonowanego, obsługi języka Java Script. Pełny potrzebuje natomiast obsługi CSS. Stan konta Tutaj znajduje się wykaz zbiorów pobranych przez danego czytelnika, a także pozycji wypożyczonych i zamówionych (dotyczy to książek audio przesyłanych w formie płyt). W tym miejscu można również zmienić wspomnianą już liczbę rekordów pokazywanych na stronie. Plany rozwoju Obecnie księgozbiór Akademickiej Biblioteki Cyfrowej liczy kilkaset publikacji książkowych, trzy tytuły czasopiśmiennicze, a innych zaadaptowanych dokumentów brakuje. Jednak Biblioteka Książek Cyfrowych Uniwersytetu Warszawskiego sukcesywnie przenosi do ABC zgromadzone w niej przez lata pozycje. Proces ten ma zostać sfinalizowany z końcem bieżącego roku, a wtedy zbiory opisywanej Biblioteki zwiększą się co najmniej do ośmiu tysięcy tytułów. Co najmniej, gdyż trzeba wziąć pod uwagę także publikacje przekazywane przez inne współpracujące placówki. Jeżeli rozwój Akademickiej Biblioteki Cyfrowej będzie tak prężny, jak Biblioteki Książek Cyfrowych UW, a do projektu przyłączy się więcej polskich uczelni, niewidomi oraz słabowidzący zainteresowani tematyką naukową zyskają sporo cennego czasu na zgłębianie wiedzy, gdyż adaptacja potrzebnych materiałów nie zabierze go zbyt wiele. * Autorka straciła wzrok zaraz po urodzeniu w wyniku retinopatii wcześniaczej. Ukończyła studia magisterskie z historii oraz podyplomowe z informacji naukowej i bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim. Obecnie odbywa staż zawodowy w bibliotece okręgu łódzkiego PZN. W czasie wolnym pisze teksty publikowane w czasopismach zajmujących się tematyką związaną z niewidzeniem. Jej zainteresowania to: literatura, publicystyka, historia (głównie Kościoła i społeczna), teatr, muzyka, podróże, język francuski. 18

19 Równe traktowanie wymuszone ustawą Od kiedy Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, na naszym ustawodawcy spoczywa obowiązek implementowania do polskiego porządku prawnego przepisów, obowiązujących już we wszystkich innych krajach członkowskich. Aby spełnić ten obowiązek, 3 grudnia 2010 r. weszła w życie ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Katarzyna Heba* Zakres zastosowania ustawy Ustawa określa obszary, a także sposoby naruszenia, przeciwdziałania naruszeniom, zasady równego traktowania ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną oraz organy właściwe w tym zakresie. Ustawa ma zastosowanie zarówno do osób fizycznych, prawnych, jak i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Znaczenie pojęć użytych w ustawie Ustawa w sposób bardzo precyzyjny określa znaczenie użytych w niej pojęć. Poprzez dyskryminację bezpośrednią rozumie się sytuację, w której osoba fizyczna ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną jest traktowana mniej korzystnie niż jest, była lub byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji. Poprzez dyskryminację pośrednią ustawodawca rozumie sytuację, w której dla osoby fizycznej ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje lub szczególnie niekorzystna dla niej sytuacja, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne. Molestowanie oznacza zaś każde niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem 19

darmowe zdjęcia - allegro.pl

darmowe zdjęcia - allegro.pl darmowe zdjęcia - allegro.pl 1 Darmowe zdjęcia w Twoich aukcjach allegro? Tak to możliwe. Wielu sprzedających robi to od dawna i wbrew pozorom jest to bardzo proste. Serwis allegro oczywiście umożliwia

Bardziej szczegółowo

Audacity jest darmowym edytorem audio

Audacity jest darmowym edytorem audio Audacity jest darmowym edytorem audio Umożliwia on: nagrywanie i odtwarzanie, importowanie i eksportowanie plików w formatach MP3, WAV, AIFF, Ogg Vorbis i inne. edycję dźwięków z wykorzystaniem wycinania,

Bardziej szczegółowo

www.tyfloswiat.pl kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: 1689-8362 TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny

www.tyfloswiat.pl kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: 1689-8362 TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny www.tyfloswiat.pl kwartalnik, nr 2 (11) 2011, bezpłatny, ISSN: 1689-8362 TYFLO{WIAT Dźwięk w komputerze Creative Commons W drodze do urny W numerze 3 Niewidomi mogą latać Piotr Pawłowski z Fundacji Instytut

Bardziej szczegółowo

Nagrywamy podcasty program Audacity

Nagrywamy podcasty program Audacity Pobieranie i instalacja Program Audacity jest darmowym zaawansowanym i wielościeżkowym edytorem plików dźwiękowych rozpowszechnianym na licencji GNU GPL. Jest w wersjach dla systemów typu Unix/Linux, Microsoft

Bardziej szczegółowo

Na komputerze z Windowsem

Na komputerze z Windowsem Dodajemy muzykę do naszych filmów {reklama-artykul}chciałbyś, żeby nagrany przez ciebie film oglądało się przyjemniej? Podłożenie muzyki pod ścieżkę dźwiękową to jeden z najprostszych zabiegów, dzięki

Bardziej szczegółowo

a) Tworzymy podcast w programie Audacity

a) Tworzymy podcast w programie Audacity a) Tworzymy podcast w programie Audacity Pierwszą czynnością, jaką wykonujemy jest ściągnięcie oprogramowania ze strony www.audacity.pl. Po ściągnięciu pliku, należy go zainstalować na komputerze pamiętając

Bardziej szczegółowo

POMOC. 1. Wybór Katalogu

POMOC. 1. Wybór Katalogu Bibliografia Regionalna obejmuje książki i czasopisma lokalne zawierające wszelkie wiadomości na temat Woli. Gromadzone informacje dotyczą najczęściej takich zagadnień jak życie społeczne, inwestycje,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie II. Edytor dźwięku Audacity

Ćwiczenie II. Edytor dźwięku Audacity Ćwiczenie II. Edytor dźwięku Audacity Sprzęt Aplikacja Komputer osobisty PC Karta dźwiękowa zainstalowana w PC Mikrofon Wzmacniacz z kolumnami Audacity Program Audacity jest wielościeżkowym edytorem dźwięku.

Bardziej szczegółowo

Nowy interfejs katalogu Biblioteki Głównej UP - podręcznik użytkownika

Nowy interfejs katalogu Biblioteki Głównej UP - podręcznik użytkownika Nowy interfejs katalogu Biblioteki Głównej UP - podręcznik użytkownika Co nowego? łatwiejsze i bardziej intuicyjne wyszukiwanie; zawężanie wyników wyszukiwania za pomocą faset; możliwość personalizacji

Bardziej szczegółowo

Instrukcja redaktora strony

Instrukcja redaktora strony Warszawa 14.02.2011 Instrukcja redaktora strony http://przedszkole198.edu.pl wersja: 1.1 1. Zasady ogólne 1.1. Elementy formularza do wprowadzania treści Wyróżniamy następujące elementy do wprowadzania

Bardziej szczegółowo

2. Dostosuj listę Szybkiego Dostępu

2. Dostosuj listę Szybkiego Dostępu Windows 10 dla większości użytkowników może być na pierwszy rzut oka nieco chaotyczny. Łączy on bowiem stare rozwiązania, które od lat obecne są w Windowsie, z zupełnie nowymi, których dopiero należy się

Bardziej szczegółowo

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze ABC komputera dla nauczyciela Materiały pomocnicze 1. Czego się nauczysz? Uruchamianie i zamykanie systemu: jak zalogować się do systemu po uruchomieniu komputera, jak tymczasowo zablokować komputer w

Bardziej szczegółowo

e-wsparcie Barbara Muszko Aktualizacja Twojej witryny internetowej tak prosta, jak obsługa Worda

e-wsparcie Barbara Muszko Aktualizacja Twojej witryny internetowej tak prosta, jak obsługa Worda e-wsparcie Barbara Muszko Aktualizacja Twojej witryny internetowej tak prosta, jak obsługa Worda Logowanie do panelu administracyjnego Aby móc zarządzać stroną, należy zalogować się do panelu administracyjnego.

Bardziej szczegółowo

Pokaz slajdów na stronie internetowej

Pokaz slajdów na stronie internetowej Pokaz slajdów na stronie internetowej... 1 Podpisy pod zdjęciami... 3 Publikacja pokazu slajdów w Internecie... 4 Generator strony Uczelni... 4 Funkcje dla zaawansowanych użytkowników... 5 Zmiana kolorów

Bardziej szczegółowo

Aby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem.

Aby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem. FotoSender 1. Pobranie i instalacja programu Aby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem. Rozpocznie

Bardziej szczegółowo

Nagrywać można wszystko nasze głosy, dźwięki wydawane przez przedmioty, dźwięki otoczenia itp.

Nagrywać można wszystko nasze głosy, dźwięki wydawane przez przedmioty, dźwięki otoczenia itp. Analizując literaturę dotyczącą wykorzystywania przez dzieci technologii informacyjno komunikacyjnych można odnieść wrażenie, że autorzy posługują się sprzecznymi danymi. Jedni ukazują korzyści z wykorzystywania

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY TECHNICZNE. Co zrobić, gdy natrafię na problemy związane z użytkowaniem programu DYSONANS

PROBLEMY TECHNICZNE. Co zrobić, gdy natrafię na problemy związane z użytkowaniem programu DYSONANS PROBLEMY TECHNICZNE Co zrobić, gdy natrafię na problemy związane z użytkowaniem programu DYSONANS Jeżeli stwierdziłeś występowanie błędów lub problemów podczas pracy z programem DYSONANS możesz skorzystać

Bardziej szczegółowo

TWORZENIE FORMULARZY WORD 2007

TWORZENIE FORMULARZY WORD 2007 TWORZENIE FORMULARZY WORD 2007 Witam serdecznie. Poniżej przedstawię w jaki sposób tworzyć formularze w programie WORD 2007. Poprzednie wersje programu WORD 2007 również udostępniały opcję tworzenia formularzy,

Bardziej szczegółowo

Instrukcja konfigurowania sieci WiFi w Akademii Leona Koźmińskiego dla telefonów komórkowych z systemem Windows Mobile

Instrukcja konfigurowania sieci WiFi w Akademii Leona Koźmińskiego dla telefonów komórkowych z systemem Windows Mobile Instrukcja konfigurowania sieci WiFi w Akademii Leona Koźmińskiego dla telefonów komórkowych z systemem Windows Mobile Niniejsza instrukcja została przygotowana na telefonie z systemem operacyjnym Windows

Bardziej szczegółowo

Logowanie, wyszukiwanie i zamawianie książek poprzez multiwyszukiwarkę PRIMO w Bibliotece Głównej WAT

Logowanie, wyszukiwanie i zamawianie książek poprzez multiwyszukiwarkę PRIMO w Bibliotece Głównej WAT Logowanie, wyszukiwanie i zamawianie książek poprzez multiwyszukiwarkę PRIMO w Bibliotece Głównej WAT Ośrodek Informacji Naukowej BG WAT e-mail: oin@wat.edu.pl tel.: 261 839 396 Multiwyszukiwarka Primo

Bardziej szczegółowo

wypożyczenie online na określony czas. Zgodę na wypożyczenie wydaje zaproponuj jej zakup UWAGA!

wypożyczenie online na określony czas. Zgodę na wypożyczenie wydaje zaproponuj jej zakup UWAGA! Dawson - największy w Europie dostawca podręczników akademickich Platforma dawsonera udostępnia: pełnotekstowe książki zakupione przez Bibliotekę na własność - głównie są to podręczniki z różnych dziedzin;

Bardziej szczegółowo

Włączanie/wyłączanie paska menu

Włączanie/wyłączanie paska menu Włączanie/wyłączanie paska menu Po zainstalowaniu przeglądarki Internet Eksplorer oraz Firefox domyślnie górny pasek menu jest wyłączony. Czasem warto go włączyć aby mieć szybszy dostęp do narzędzi. Po

Bardziej szczegółowo

Nabór Bursy/CKU. Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych:

Nabór Bursy/CKU. Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Nabór Bursy/CKU Przeglądanie oferty i rejestracja kandydata Informacje ogólne Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Internet Explorer

Bardziej szczegółowo

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych:

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Rejestracja- MDK Przeglądanie oferty i rejestracja kandydata Informacje ogólne Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Internet Explorer

Bardziej szczegółowo

Facebook, Nasza klasa i inne. www.facebook.com. podstawowe informacje o serwisach społeczności internetowych. Cz. 2. Facebook

Facebook, Nasza klasa i inne. www.facebook.com. podstawowe informacje o serwisach społeczności internetowych. Cz. 2. Facebook Facebook, Nasza klasa i inne podstawowe informacje o serwisach społeczności internetowych Cz. 2. Facebook www.facebook.com Facebook to drugi najczęściej wykorzystywany portal społecznościowy w Polsce i

Bardziej szczegółowo

TABLET - UDOSTĘPNIANIE DOKUMENTÓW

TABLET - UDOSTĘPNIANIE DOKUMENTÓW TABLET - UDOSTĘPNIANIE DOKUMENTÓW Sposobów przygotowania materiałów i możliwości ich udostępniania jest całe mnóstwo. Nawet nie można podać jednej (najłatwiejszej) metody. Wszystko zależy od: wiedzy i

Bardziej szczegółowo

Pliki audio mp3 w Alesis Fusion

Pliki audio mp3 w Alesis Fusion Pliki audio mp3 w Alesis Fusion Autor: Łukasz Gajowski E-mail: lukasz@waves.pl Www: http://www.fusion.waves.pl Data napisania dokumentu: 08.12.2007 Często nowi użytkownicy Alesis'a Fusion zastanawiają

Bardziej szczegółowo

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu Wprowadzenie Memeo Instant Backup pozwala w łatwy sposób chronić dane przed zagrożeniami cyfrowego świata. Aplikacja regularnie i automatycznie tworzy kopie zapasowe ważnych plików znajdujących się na

Bardziej szczegółowo

1. Pobieranie i instalacja FotoSendera

1. Pobieranie i instalacja FotoSendera Jak zamówić zdjęcia przez FotoSender? Spis treści: 1. Pobieranie i instalacja FotoSendera 2. Logowanie 3. Opis okna programu 4. Tworzenie i wysyłanie zlecenia Krok 1: Wybór zdjęć Krok 2: Podsumowanie zlecenia

Bardziej szczegółowo

CENTRALNA BIBLIOTEKA STATYSTYCZNA http://statlibr.stat.gov.pl/ PRZEWODNIK PO KATALOGU KOMPUTEROWYM SYSTEM ALEPH WERSJA 22

CENTRALNA BIBLIOTEKA STATYSTYCZNA http://statlibr.stat.gov.pl/ PRZEWODNIK PO KATALOGU KOMPUTEROWYM SYSTEM ALEPH WERSJA 22 CENTRALNA BIBLIOTEKA STATYSTYCZNA http://statlibr.stat.gov.pl/ PRZEWODNIK PO KATALOGU KOMPUTEROWYM SYSTEM ALEPH WERSJA 22 Warszawa, GRUDZEŃ 2014 Spis treści 1.WSKAZÓWKI TECHNICZNE... 2 2.ZALOGUJ... 3 3.

Bardziej szczegółowo

Jak zamówić zdjęcia przez FotoSender?

Jak zamówić zdjęcia przez FotoSender? Laboratorium Fotograficzne Kodak Express FOTOS ul. Hoża 9, 16-300 Augustów tel. 087 643 24 66 www.fotos.augustow.pl fotos@fotos.augustow.pl Godz. otwarcia pn-pt 9.00 17.00 sob 9.00 13.00 Jak zamówić zdjęcia

Bardziej szczegółowo

Krok 1. Krok 2. Krok 3

Krok 1. Krok 2. Krok 3 Krok 1 W pasku adresu przeglądarki internetowej wpisujemy adres www.google.com i zatwierdzamy naciskając Enter. Powinniśmy zostać przeniesieni na stronę internetową przeglądarki internetowej Google (obrazek

Bardziej szczegółowo

Poczta elektroniczna ( ) służy do przesyłania i odbierania listów elektronicznych np.: wiadomości tekstowych, multimedialnych itp.

Poczta elektroniczna ( ) służy do przesyłania i odbierania listów elektronicznych np.: wiadomości tekstowych, multimedialnych itp. Poczta elektroniczna (e-mail) służy do przesyłania i odbierania listów elektronicznych np.: wiadomości tekstowych, multimedialnych itp. Jest ona również przydatna podczas zakładania innych kont umożliwiających

Bardziej szczegółowo

Poradnik zetula.pl. Jak założyć konto na zetula.pl. i zabezpieczyć dane na swoim komputerze?

Poradnik zetula.pl. Jak założyć konto na zetula.pl. i zabezpieczyć dane na swoim komputerze? Poradnik zetula.pl Jak założyć konto na zetula.pl i zabezpieczyć dane na swoim komputerze? 1.Wejdź na stronę www.zetula.pl 2.Kliknij na odnośniku Utwórz nowe konto 3.Wypełnij formularz rejestracyjny. Pola

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE. Streszczenie: Z G Łukasz Próchnicki NIP w ramach projektu nr RPMA /15

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE. Streszczenie: Z G Łukasz Próchnicki NIP w ramach projektu nr RPMA /15 MATERIAŁY DYDAKTYCZNE w ramach projektu nr RPMA.10.01.01-14-3849/15 Streszczenie: Administracja witryny e-learning NIP 799-174-10-88 Spis treści 1. Ustawienia strony głównej... 2 2. Jak powinna wyglądać

Bardziej szczegółowo

autor poradnika - KS Jak zamieszczać i edytować artykuły na szkolnej stronie internetowej

autor poradnika - KS Jak zamieszczać i edytować artykuły na szkolnej stronie internetowej Jak zamieszczać i edytować artykuły na szkolnej stronie internetowej adres naszej strony: www.zs3.wroc.pl logo liceum 1. Aby dodać artykuł należy się zalogować: System pokaże nazwę zalogowanego użytkownika

Bardziej szczegółowo

edycja szablonu za pomocą serwisu allegro.pl

edycja szablonu za pomocą serwisu allegro.pl edycja szablonu za pomocą serwisu allegro.pl 2 Do obsługi Twojego szablonu nie jest wymagane żadne dodatkowe oprogramowanie - jedyne czego potrzebujesz to aktywne konto w serwisie allegro.pl. Dokładne

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA INSTALACJI OPROGRAMOWANIA MICROSOFT LYNC 2010 ATTENDEE ORAZ KORZYTANIA Z WYKŁADÓW SYNCHRONICZNYCH

INSTRUKCJA INSTALACJI OPROGRAMOWANIA MICROSOFT LYNC 2010 ATTENDEE ORAZ KORZYTANIA Z WYKŁADÓW SYNCHRONICZNYCH INSTRUKCJA INSTALACJI OPROGRAMOWANIA MICROSOFT LYNC 2010 ATTENDEE ORAZ KORZYTANIA Z WYKŁADÓW SYNCHRONICZNYCH Wstęp Warunkiem uczestnictwa w wykładzie zdalnym jest zainstalowanie na komputerze ucznia uczestnika

Bardziej szczegółowo

timetrack Przewodnik Użytkownika timetrack Najważniejsze Funkcje

timetrack Przewodnik Użytkownika timetrack Najważniejsze Funkcje timetrack Przewodnik Użytkownika timetrack jest łatwą w obsłudze aplikacją, stworzoną do rejestracji czasu. Pozwala ona na zapisywanie czasu spędzonego z klientami oraz podczas pracy nad projektami i zadaniami

Bardziej szczegółowo

WebAdministrator GOLD 2.35

WebAdministrator GOLD 2.35 WebAdministrator GOLD 2.35 Szybki start Niniejsza instrukcja przeznaczona jest dla Redaktorów serwisu opartego na systemie zarządzania treścią WebAdministrator Gold. Zebrane tu informacje składają się

Bardziej szczegółowo

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych:

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Nabór CKU Przeglądanie oferty i rejestracja kandydata Informacje ogólne Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Internet Explorer wersja

Bardziej szczegółowo

Student 1. Loguje się do wirtualnego dziekanatu 2. Najlepiej z przeglądarki Mozilla Firefox i musi mieć wyłączone blokowanie wyskakujących okienek.

Student 1. Loguje się do wirtualnego dziekanatu 2. Najlepiej z przeglądarki Mozilla Firefox i musi mieć wyłączone blokowanie wyskakujących okienek. Student 1. Loguje się do wirtualnego dziekanatu 2. Najlepiej z przeglądarki Mozilla Firefox i musi mieć wyłączone blokowanie wyskakujących okienek. 3. Zakładka plagiat.pl Otwiera się zakładka plagiat.pl

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po systemie Antyplagiat dla Użytkownika Indywidualnego

Przewodnik po systemie Antyplagiat dla Użytkownika Indywidualnego Przewodnik po systemie Antyplagiat dla Użytkownika Indywidualnego Podstawowe informacje o systemie System Antyplagiat jest narzędziem informatycznym służącym do weryfikacji oryginalności dokumentów tekstowych.

Bardziej szczegółowo

1. Uruchom stronię poczta.foof.pl (pisane bez www). Powinien wyświetlić się następujący ekran

1. Uruchom stronię poczta.foof.pl (pisane bez www). Powinien wyświetlić się następujący ekran Proces rejestracji jest dokładnie opisany na stronie konkursu. Skoro jednak masz problemy upewnij się, że prawidłowo wykonujesz następujące czynności. Jeżeli w dalszym ciągu będziesz miał problemy napisz

Bardziej szczegółowo

5.2. Pierwsze kroki z bazami danych

5.2. Pierwsze kroki z bazami danych 5.2. Pierwsze kroki z bazami danych Uruchamianie programu Podobnie jak inne programy, OO Base uruchamiamy z Menu Start, poprzez zakładkę Wszystkie programy, gdzie znajduje się folder OpenOffice.org 2.2,

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTY I GRAFIKI. Zarządzanie zawartością Tworzenie folderu Dodawanie dokumentu / grafiki Wersje plików... 7

DOKUMENTY I GRAFIKI. Zarządzanie zawartością Tworzenie folderu Dodawanie dokumentu / grafiki Wersje plików... 7 DOKUMENTY I GRAFIKI SPIS TREŚCI Zarządzanie zawartością... 2 Tworzenie folderu... 3 Dodawanie dokumentu / grafiki... 4 Wersje plików... 7 Zmiana uprawnień w plikach... 9 Link do dokumentów i dodawanie

Bardziej szczegółowo

Bydgoskie Centrum Archiwizacji Cyfrowej sp. z o.o.

Bydgoskie Centrum Archiwizacji Cyfrowej sp. z o.o. STRONA GŁÓWNA ` Usługa earchiwizacja.pl przeznaczona jest zarówno dla osób indywidualnych, jak i firm. Wykorzystuje zasadę przetwarzania danych w chmurze. Pozwala to na dostęp do własnej bazy dokumentów

Bardziej szczegółowo

Skrócona instrukcja obsługi programu Cisco ViewMail for Microsoft Outlook (wersja 8.5 i nowsze)

Skrócona instrukcja obsługi programu Cisco ViewMail for Microsoft Outlook (wersja 8.5 i nowsze) Skrócona instrukcja obsługi Skrócona instrukcja obsługi programu Cisco ViewMail for Microsoft Outlook (wersja 8. i nowsze) Program Cisco ViewMail for Microsoft Outlook (wersja 8. i nowsze) Informacje o

Bardziej szczegółowo

Instrukcja Użytkownika

Instrukcja Użytkownika Instrukcja Użytkownika Systemu Antyplagiatowego Plagiat.pl System Plagiat.pl jest narzędziem informatycznym służącym do porównywania dokumentów tekstowych. Wytypowani przez władze uczelni Użytkownicy,

Bardziej szczegółowo

LeftHand Sp. z o. o.

LeftHand Sp. z o. o. LeftHand Sp. z o. o. Producent oprogramowania finansowo-księgowe, handlowego i magazynowego na Windows i Linux Instrukcja rejestracji wersji testowej programu LeftHand Ten dokument ma na celu przeprowadzić

Bardziej szczegółowo

Uruchamianie bazy PostgreSQL

Uruchamianie bazy PostgreSQL Uruchamianie bazy PostgreSQL PostgreSQL i PostGIS Ten przewodnik może zostać pobrany jako PostgreSQL_pl.odt lub PostgreSQL_pl.pdf Przejrzano 10.09.2016 W tym rozdziale zobaczymy, jak uruchomić PostgreSQL

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Sposób pierwszy... 3 Sposób drugi Ikony banków Ikony dostawców Strona1

SPIS TREŚCI. Sposób pierwszy... 3 Sposób drugi Ikony banków Ikony dostawców Strona1 INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA SZABLONU ALLEGRO ZAKUPIONEGO W PAKIECIE STANDARD, MAXI LUB VIP. SPIS TREŚCI 1. OTRZYMANE PLIKI.... 2 2. DODANIE SZABLONU DO SERWISU ALLEGRO ORAZ JEGO UŻYTKOWANIE.... 3 Sposób pierwszy....

Bardziej szczegółowo

Zalogowanie generuje nowe menu: okno do wysyłania plików oraz dodatkowe menu Pomoc

Zalogowanie generuje nowe menu: okno do wysyłania plików oraz dodatkowe menu Pomoc Jak zamieszczać i edytować artykuły na szkolnej stronie internetowej autor poradnika - KS 1. Aby dodać artykuł należy się zalogować: System pokaże nazwę zalogowanego użytkownika (lewy dół strony) Zalogowanie

Bardziej szczegółowo

W każdej sali najważniejszym narzędziem są prawdopodobnie Zasoby. Przyjrzyjmy się teraz temu narzędziu, któremu zmieniono poniżej nazwę na Wspólne

W każdej sali najważniejszym narzędziem są prawdopodobnie Zasoby. Przyjrzyjmy się teraz temu narzędziu, któremu zmieniono poniżej nazwę na Wspólne Zasoby W każdej sali najważniejszym narzędziem są prawdopodobnie Zasoby. Przyjrzyjmy się teraz temu narzędziu, któremu zmieniono poniżej nazwę na Wspólne zasoby: Ikonki znajdujące się po prawej stronie

Bardziej szczegółowo

[KORZYSTANIE Z NOTATNIKA WSPÓŁDZIELONEGO]

[KORZYSTANIE Z NOTATNIKA WSPÓŁDZIELONEGO] 20140408 [KORZYSTANIE Z NOTATNIKA WSPÓŁDZIELONEGO] ZAWARTOŚĆ Wstęp... 3 Współdzielone konta Notatek - Apple... 4 Ustawienie konta Notatnik Prywatnego - Apple... 8 Konto Notatnik Tylko w urządzeniu - Apple...

Bardziej szczegółowo

Poczta elektroniczna na urządzeniu mobilnym - Outlook

Poczta elektroniczna na urządzeniu mobilnym - Outlook Poczta elektroniczna na urządzeniu mobilnym - Outlook Wstęp Wstęp Na urządzeniach mobilnych można używać klientów pocztowych podobnie jak w przypadku komputerów Dzięki nim nie musimy wchodzić na stronę

Bardziej szczegółowo

Część 3 - Konfiguracja

Część 3 - Konfiguracja Spis treści Część 3 - Konfiguracja... 3 Konfiguracja kont użytkowników... 4 Konfiguracja pól dodatkowych... 5 Konfiguracja kont email... 6 Konfiguracja szablonów dokumentów... 8 Konfiguracja czynności

Bardziej szczegółowo

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych:

Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Nabór CKU Przeglądanie oferty i rejestracja kandydata Informacje ogólne Do korzystania ze strony elektronicznej rekrutacji zalecamy następujące wersje przeglądarek internetowych: Internet Explorer wersja

Bardziej szczegółowo

Instrukcja procesu aktywacji oraz obsługi systemu Banku Internetowego dla BS Mikołajki

Instrukcja procesu aktywacji oraz obsługi systemu Banku Internetowego dla BS Mikołajki Instrukcja procesu aktywacji oraz obsługi systemu Banku Internetowego dla BS Mikołajki w oparciu o przeglądarkę Microsoft Internet Explorer System stworzony został w oparciu o aktualne narzędzia i programy

Bardziej szczegółowo

Podstawy korzystania z OneNote otwieranie notatnika, sekcje, strony, grupy sekcji

Podstawy korzystania z OneNote otwieranie notatnika, sekcje, strony, grupy sekcji 1.3 Robienie notatek Wykorzystanie OneNote do robienia notatek, zastąpienie papierowych notatek i notatek robionych w Wordzie czy w mailach. 1.3.1 Organizacja notatek Podstawy korzystania z OneNote otwieranie

Bardziej szczegółowo

Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2

Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2 Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2 Spis treści: 1. Tworzenie nowego testu. str 2...5 2. Odczyt raportów z wynikami. str 6...7 3. Edycja i modyfikacja testów zapisanych

Bardziej szczegółowo

Instrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki

Instrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki Instrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki http://aleph.dbp.wroc.pl:8991/f Informacje o zbiorach Biblioteki przechowywane są w systemie bibliotecznym Aleph. Interfejs www systemu podzielony

Bardziej szczegółowo

5.4. Tworzymy formularze

5.4. Tworzymy formularze 5.4. Tworzymy formularze Zastosowanie formularzy Formularz to obiekt bazy danych, który daje możliwość tworzenia i modyfikacji danych w tabeli lub kwerendzie. Jego wielką zaletą jest umiejętność zautomatyzowania

Bardziej szczegółowo

Elektroniczny Urząd Podawczy

Elektroniczny Urząd Podawczy Elektroniczny Urząd Podawczy Dzięki Elektronicznemu Urzędowi Podawczemu Beneficjent może wypełnić i wysłać formularz wniosku o dofinansowanie projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJE WIKAMP Dotyczy wersji systemu z dnia

INSTRUKCJE WIKAMP Dotyczy wersji systemu z dnia INSTRUKCJE WIKAMP Dotyczy wersji systemu z dnia 22.04.2016 Spis treści: Jak zmienić hasło?... 1 Jak zmodyfikować profil użytkownika?... 5 Jak zmienić hasło? 1 S t r o n a Hasło umożliwia zalogowanie się

Bardziej szczegółowo

Instalacja i obsługa generatora świadectw i arkuszy ocen

Instalacja i obsługa generatora świadectw i arkuszy ocen Instalacja i obsługa generatora świadectw i arkuszy ocen 1. Uruchom plik setup.exe 2. Pojawi się okno instalacji programu. Program wybierze miejsce instalacji, np. C:\Users\Ewa\AppData\Roaming\Generator

Bardziej szczegółowo

I. Informacje ogólne. Jednym z takich systemów jest Mambo.

I. Informacje ogólne. Jednym z takich systemów jest Mambo. MAMBO (CMS) I. Informacje ogólne CMS, Content Management System ("system zarządzania treścią") jest to jedna lub zestaw aplikacji internetowych pozwalających na łatwe utworzenie oraz późniejszą aktualizację

Bardziej szczegółowo

Korzystanie z poczty e-mail i Internetu

Korzystanie z poczty e-mail i Internetu Korzystanie z poczty e-mail i Internetu Jesteś nowym użytkownikiem systemu Windows 7? Wiele elementów odpowiada funkcjom znanym z poprzednich wersji systemu Windows, możesz jednak potrzebować pomocy, aby

Bardziej szczegółowo

WPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ WWW.KACZMARSKI.PL INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

WPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ WWW.KACZMARSKI.PL INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA WPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ WWW.KACZMARSKI.PL INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA WSTĘP... 2 1 UWARUNKOWANIA TECHNICZNE... 2 2 UWARUNKOWANIA FORMALNE... 2 3 LOGOWANIE DO SERWISU... 2 4 WIDOK STRONY GŁÓWNEJ...

Bardziej szczegółowo

Spis treści REJESTRACJA NOWEGO KONTA UŻYTKOWNIKA PANEL ZMIANY HASŁA PANEL EDYCJI DANYCH UŻYTKOWNIKA EXTRANET.NET...

Spis treści REJESTRACJA NOWEGO KONTA UŻYTKOWNIKA PANEL ZMIANY HASŁA PANEL EDYCJI DANYCH UŻYTKOWNIKA EXTRANET.NET... Spis treści... 1 1. REJESTRACJA NOWEGO KONTA UŻYTKOWNIKA... 3 2. PANEL ZMIANY HASŁA... 5 3. PANEL EDYCJI DANYCH UŻYTKOWNIKA... 6 4. EXTRANET.NET... 8 a. ZMIANA HASŁA EXTRANET.NET... 10 5. PZPN24... 12

Bardziej szczegółowo

- 1 Laboratorium fotografii cyfrowej Foto Video Hennig

- 1 Laboratorium fotografii cyfrowej Foto Video Hennig Foto Video Hennig, ul. Krótka 20,83-110 Tczew tel. 58 531 79 24,, kontakt@foto-hennig.pl Instalacja i użytkowanie programu FotoSender 3.0 Pobieranie i instalacja: 1. Pobieranie i instalacja Fotosendera

Bardziej szczegółowo

Jak zamieścić moją stronę w Internecie

Jak zamieścić moją stronę w Internecie Jak zamieścić moją stronę w Internecie Nota Materiał powstał w ramach realizacji projektu e-kompetencje bez barier dofinansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa działanie 3.1 Działania szkoleniowe

Bardziej szczegółowo

Dodawanie stron do zakładek

Dodawanie stron do zakładek Dodawanie stron do zakładek Aby dodać adres strony do zakładek otwieramy odpowiednią stronę a następnie wybieramy ikonę Dodaj zakładkę Po wybraniu ikony otworzy się okno umożliwiające dodanie adresy strony

Bardziej szczegółowo

Primo wyszukiwarka naukowa

Primo wyszukiwarka naukowa Primo wyszukiwarka naukowa Wyszukiwarka Primo to uniwersalne narzędzie do jednoczesnego przeszukiwania wszystkich zasobów bibliotecznych, zarówno tradycyjnych jak i elektronicznych. Pozwala szybko dotrzeć

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do modułu Kontroli Zarządczej (KZ)

Instrukcja do modułu Kontroli Zarządczej (KZ) Instrukcja do modułu Kontroli Zarządczej (KZ) www.budzet-zadaniowy.com 1 Spis treści I Kontrola Zarządcza... 3 II Ogólna budowa KZ... 4 III Tworzenie nowych dokumentów KZ opcja Nowy... 5 IV Otwieranie

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z INFORMATYKI II. Uczeń umie: Świadomie stosować się do zasad regulaminów (P).

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z INFORMATYKI II. Uczeń umie: Świadomie stosować się do zasad regulaminów (P). PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA Z INFORMATYKI II DZIAŁ I: KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA. 1. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie uczniów z wymaganiami edukacyjnymi i PSP. 2. Przykłady zastosowań komputerów

Bardziej szczegółowo

Wyszukiwanie plików w systemie Windows

Wyszukiwanie plików w systemie Windows 1 (Pobrane z slow7.pl) Bardzo często pracując na komputerze prędzej czy później łapiemy się na pytaniu - Gdzie jest ten plik? Zapisujemy i pobieramy masę plików i w nawale pracy pewne czynności są wykonywane

Bardziej szczegółowo

Jak przygotować pliki gotowe do publikacji w sieci za pomocą DigitLabu?

Jak przygotować pliki gotowe do publikacji w sieci za pomocą DigitLabu? Jak przygotować pliki gotowe do publikacji w sieci za pomocą DigitLabu? Po zainstalowaniu DigitLabu na komputerze otrzymujemy pakiet programów niezbędnych do przygotowania cyfrowych wersji obiektów tekstowych.

Bardziej szczegółowo

Jak zainstalować szablon allegro?

Jak zainstalować szablon allegro? Jak zainstalować szablon allegro? W mailu z zakupionym szablonem otrzymali państwo plik zip z numerem szablonu w nazwie. Należy najpierw go rozpakować. W paczce znajduję się pliki: 1. index[nrszablonu].txt

Bardziej szczegółowo

Piotr Dynia. PowerPivot. narzędzie do wielowymiarowej analizy danych

Piotr Dynia. PowerPivot. narzędzie do wielowymiarowej analizy danych Piotr Dynia PowerPivot narzędzie do wielowymiarowej analizy danych Od autora Wraz z wprowadzeniem na rynek nowej wersji pakietu Office: Microsoft Office 2010 udostępniono darmowy dodatek dla Excela o nazwie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA zakładania konta w Społecznoś ci CEO

INSTRUKCJA zakładania konta w Społecznoś ci CEO INSTRUKCJA zakładania konta w Społecznoś ci CEO KROK 1 W celu uzupełnienia formularza rejestracyjnego należy zarejestrować/zalogować się w Społeczności CEO https://spolecznosc.ceo.org.pl. Społeczność CEO

Bardziej szczegółowo

[1/15] Chmury w Internecie. Wady i zalety przechowywania plików w chmurze

[1/15] Chmury w Internecie. Wady i zalety przechowywania plików w chmurze Chmury w Internecie Nota Materiał powstał w ramach realizacji projektu e-kompetencje bez barier dofinansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa działanie 3.1 Działania szkoleniowe na rzecz rozwoju

Bardziej szczegółowo

Wikispaces materiały szkoleniowe

Wikispaces materiały szkoleniowe Wikispaces materiały szkoleniowe Wstęp Wikispaces jest ogólnie dostępnym narzędziem do tworzenia własnych stron internetowych. Zastosowanie stron internetowych tworzonych przy pomocy wikispaces to na przykład:

Bardziej szczegółowo

6.4. Efekty specjalne

6.4. Efekty specjalne 6.4. Efekty specjalne Ile wart byłby porządny film bez efektów specjalnych. Przecież to właśnie one nadają charakter dla filmu i przykuwają uwagę widza. Dlaczego nie wykorzystać by tego w prezentacjach?

Bardziej szczegółowo

REFERAT PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja serwisu ogłoszeń z inteligentną wyszukiwarką

REFERAT PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja serwisu ogłoszeń z inteligentną wyszukiwarką REFERAT PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja serwisu ogłoszeń z inteligentną wyszukiwarką Autor: Paweł Konieczny Promotor: dr Jadwigi Bakonyi Kategorie: aplikacja www Słowa kluczowe: Serwis

Bardziej szczegółowo

Generator recept. Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich. Instrukcja obsługi użytkownika

Generator recept. Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich. Instrukcja obsługi użytkownika Generator recept Program pomagający tworzyć wypełnione wydruki recept lekarskich Instrukcja obsługi użytkownika Copyright Paulina Głąb, Wojciech Januszek 2012-1 - Spis treści 1. Cel programu.... 3 2. Instalacja

Bardziej szczegółowo

Tworzenie kampanii mailowych. Tworzenie kampanii mailowych.

Tworzenie kampanii mailowych. Tworzenie kampanii mailowych. Tworzenie kampanii mailowych. Główną funkcjonalnością wielokrotnego autorespondera Pername Mail Marketer jest możliwość prowadzenia kampanii mailowych. Mówiąc prościej jest to masowe wysyłanie wiadomości

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO

INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO DLA LEKKIEJ PŁYTY DO BADAŃ DYNAMICZNYCH HMP LFG WYMAGANE MINIMALNE PARAMETRY TECHNICZNE: SPRZĘT: - urządzenie pomiarowe HMP LFG 4 lub HMP LFG Pro wraz z kablem

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE

SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE WINDOWS 1 SO i SK/WIN 006 Wydajność systemu 2 SO i SK/WIN Najprostszym sposobem na poprawienie wydajności systemu, jeżeli dysponujemy zbyt małą ilością pamięci RAM

Bardziej szczegółowo

Kontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja.

Kontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. Kontrola topto Obsługa aplikacji Kontrola topto 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. 5. Dodawanie, edycja i usuwanie przejść.

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE PC to skrót od nazwy Komputer Osobisty (z ang. personal computer). Elementy komputera można podzielić na dwie ogólne kategorie: sprzęt - fizyczne

Bardziej szczegółowo

System Symfonia e-dokumenty

System Symfonia e-dokumenty System Symfonia e-dokumenty Konfiguracja Symfonia e-dokumenty Wersja 2012.1 Konfiguracja Symfonia e-dokumenty 2012.1 Instalacja Symfonia e-dokumenty 2012.1 Należy pamiętać, że na danym systemie operacyjnym

Bardziej szczegółowo

Przeszukiwanie zasobów bibliotecznych za pomocą multiwyszukiwarki Primo

Przeszukiwanie zasobów bibliotecznych za pomocą multiwyszukiwarki Primo Przeszukiwanie zasobów bibliotecznych za pomocą multiwyszukiwarki Primo Serwis zintegrowanego wyszukiwania, który umożliwia jednoczesne przeszukiwanie wielu zasobów informacyjnych, m.in. czasopism i książek

Bardziej szczegółowo

5.3. Tabele. Tworzenie tabeli. Tworzenie tabeli z widoku projektu. Rozdział III Tworzenie i modyfikacja tabel

5.3. Tabele. Tworzenie tabeli. Tworzenie tabeli z widoku projektu. Rozdział III Tworzenie i modyfikacja tabel 5.3. Tabele Tabela jest podstawowym elementem bazy danych. To właśnie w tabelach gromadzone są w bazie rekordy danych. Projektując tabelę, definiujemy, jakie pola będzie zawierał pojedynczy rekord informacji.

Bardziej szczegółowo

Program Uczenie się przez całe życie Erasmus. Kurs intensywny w roku akademickim 2012/2013. Instrukcja do wniosku ERA_IP_2012

Program Uczenie się przez całe życie Erasmus. Kurs intensywny w roku akademickim 2012/2013. Instrukcja do wniosku ERA_IP_2012 Program Uczenie się przez całe życie Erasmus Kurs intensywny w roku akademickim 2012/2013 Instrukcja do wniosku ERA_IP_2012 Przed rozpoczęciem wypełniana wniosku o dofinansowanie projektu typu kurs intensywny

Bardziej szczegółowo

5.4. Efekty specjalne

5.4. Efekty specjalne 5.4. Efekty specjalne Przedstawiliśmy już sobie sporo kwestii związanych z dodawaniem, edytowaniem czy usuwaniem elementów, które możemy zamieścić w prezentacji. Ale pomyłką było by stwierdzenie, że więcej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RETROKONWERSJI ZDALNEJ

PROGRAM RETROKONWERSJI ZDALNEJ ul. Mołdawska 18, 61-614 Poznań tel. / fax. (-61) 656-44-10 adres do korespondencji: os. Stefana Batorego 13/27 60-969 POZNAÑ 60, skr. 40 PROGRAM RETROKONWERSJI ZDALNEJ dla systemów SOWA opracował zespół

Bardziej szczegółowo

Notepad++ / PuTTY. Interaktywne środowisko programowania w języku ForthLogic. www.plcmax.pl. Wersja dokumentu P.1. Wersja dokumentu NP1.

Notepad++ / PuTTY. Interaktywne środowisko programowania w języku ForthLogic. www.plcmax.pl. Wersja dokumentu P.1. Wersja dokumentu NP1. F&F Filipowski sp.j. ul. Konstantynowska 79/81 95-200 Pabianice tel/fax 42-2152383, 2270971 e-mail: Hfif@fif.com.pl www.fif.com.pl Notepad++ / PuTTY Interaktywne środowisko programowania w języku ForthLogic

Bardziej szczegółowo