9 STUDIA MIEJSKIE. pod redakcj¹ Janusza S³odczyka i Moniki Paradowskiej

Transkrypt

1 KATEDRA GEOGRAFII EKONOMICZNEJ I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ WYDZIA EKONOMICZNY UNIWERSYTET OPOLSKI 9 STUDIA MIEJSKIE pod redakcj¹ Janusza S³odczyka i Moniki Paradowskiej WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO Opole 2013

2 Redaktor Naczelny Janusz Słodczyk REDAKTOR TEMATYCZNY Edyta Szafranek RADA NAUKOWA Wanda Maria Gaczek (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Alfonz Gajdos (Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy) Adam Jelonek Sylwia Kaczmarek (Uniwersytet Łódzki) Andrzej Klasik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Stanisław Korenik (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Barbara Lubicz-Miszewska (Uniwersytet Wrocławski) Tadeusz Markowski (Uniwersytet Łódzki) Jerzy Parysek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Valentina Pidlisnyuk (Uniwersytet im. Mateja Bela, Słowacja; Narodowy Uniwersytet w Kremenczuk, Ukraina) Andrzej Rączaszek (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Tadeusz Siwek (Uniwersytet Ostrawski) Klaus Schöler (Uniwersytet w Poczdamie) Alicja Szajnowska-Wysocka (Uniwersytet Śląski w Katowicach) Jacek Szlachta (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie) Daniela Szymańska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Grzegorz Węcławowicz (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk) Andrzej Zborowski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) Tadeusz Zipser (Politechnika Wrocławska) RECENZENCI ARTYKUŁÓW WYDANYCH W TOMACH 9 12 W ROKU 2013 Wolfgang Gerstlberger, Herman Hoen, Dariusz Ilnicki, Jacek Kotus, Tadeusz Marszał, Zbigniew Przybyła, Sebastian Saniuk, Beata Skowron-Grabowska Sekretarz redakcji Edyta Szafranek eszafranek@uni.opole.pl ADRES REDAKCJI Katedra Geografii Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Wydział Ekonomiczny Uniwersytet Opolski ul. Ozimska 46 a Opole Deklaracja o wersji pierwotnej Redakcja deklaruje, że wersją pierwotną (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.

3 Spis treści Wprowadzenie (Janusz Słodczyk, Edyta Szafranek) Jerzy J. Parysek, Rozwój równoważony miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne Alicja Szajnowska-Wysocka, Alan Mandal, Analiza funkcjonalno- -przestrzenna dzielnic Katowic Andrzej Zborowski, Piotr Raźniak, Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce ocena procesu Halina Pawlak, Ludność miejscowa a imigranci z wielkiego miasta Halina Pawlak, Agata Pisarek, Zróżnicowanie poziomu zaawansowania procesów urbanizacji wokół istniejących i potencjalnych metropolii w Polsce Beata Namyślak, Europejska stolica kultury szansą na zmiany w przestrzeni miejskiej. Przykład Wrocławia Piotr Raźniak, Globalne powiązania metropolii europejskich próba typologii Katarzyna Czernek, Zróżnicowanie gmin turystycznych jako czynnik warunkujący współpracę samorządów lokalnych Dariusz Zawada, Produkt gospodarczy miasta

4 Contents Introduction (Janusz Słodczyk, Edyta Szafranek) Jerzy J. Parysek, Sustainable urban development in the context of modern polish urbanisation: spatial aspects Alicja Szajnowska-Wysocka, Alan Mandal, Functional-spatial analysis of Katowice districts Andrzej Zborowski, Piotr Raźniak, Residential suburbanization in Poland estimate of process Halina Pawlak, Inhabitants and immigrants from large cities Halina Pawlak, Agata Pisarek, Diversity of level of advancement of urbanization processes around existing and potential metropolis in Poland Beata Namyślak, The european capital of culture as a chance for changes in a city space. The case of Wrocław Piotr Raźniak, Global relations between european metropolitan areas a proposal of typology Katarzyna Czernek, Tourist municipals diversity as a determinant of cooperation between local governments Dariusz Zawada, Economical product of the city

5 Wprowadzenie Współcześnie, w warunkach wzrastającego znaczenia ośrodków miejskich w rozwoju społeczno-gospodarczym oraz przestrzennym regionów i kraju, istotne jest prowadzenie badań naukowych dotyczących rozwoju i funkcjonowania miast. Niniejszy, dziewiąty tom czasopisma Studia Miejskie stanowi forum dla prezentacji wyników badań z zakresu geografii i ekonomiki rozwoju miast. Prezentowane opracowania naukowe dotyczą różnorodnych aspektów oraz podejść badawczych, które mieszczą się w nurcie współczesnych problemów teoretycznych oraz aplikacyjnych badań miejskich. Tom otwiera artykuł przedstawiający problematykę zrównoważonego rozwoju miasta, zarówno w warstwie poznawczej, jak i działań praktycznych. Rozważania prowadzone są w kontekście toczących się procesów urbanizacji. Kolejne opracowania dotyczą trzech zasadniczych problemów badawczych: kształtowania i przeobrażeń funkcji gospodarczych miasta, uwarunkowań i efektów procesu suburbanizacji, a także nowych wyzwań i procesów rozwoju miast w warunkach gospodarki globalnej. Studia przypadków badań prezentowanych w niniejszym tomie dotyczą przede wszystkim dużych miast Polski oraz miast europejskich. Wyrażamy przekonanie, że publikowany zbiór opracowań będzie interesującą lekturą i przyczyni się do pobudzenia dyskusji oraz pogłębiania badań dotyczących rozwoju i funkcjonowania miast. Poznanie wartości merytorycznej artykułów publikowanych w niniejszym tomie przyczyni się do rozwoju nauki, a także praktyki zarządzania obszarami miejskimi. Janusz Słodczyk, Edyta Szafranek

6 Jerzy J. Parysek Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu Sustainable urban development in the context of modern polish urbanisation: spatial aspects ABSTRACT: Sustainable development is in fact an idea which is given a proper interpretation in a concrete situation. With reference to a city, sustainable development means, on the one hand, a model of its socioeconomic development, and on the other, a model of its spatial structure. It should be emphasised that the issue of sustainable urban development, both in its cognitive value and practical measures involved, should be considered in terms of the urbanisation processes in progress. The starting point of reflections presented in this paper is showing the essence of sustainable development of a city, a man-made spatial unit as well as a specific territorial social system which tends to a state of partial equilibrium (in its subsystems) and overall equilibrium (the city as a whole). Those two types of equilibrium are transitional anyway, because perturbations in the operation of the city disturb its equilibrium, and the fluctuations produced by those disturbances lead to the formation of a new equilibrium, but with reference to other city structures. One of the major factors upsetting the equilibrium of an urban system (as well as that of its surroundings /environment, i.e. its suburban zone) is suburbanisation. It disturbs primarily its spatial balance, and this shows in chaotic development, parasitic land use, the particularism of property owners and investors, and first of all in an increase in the social costs of the city s operation. Factors favourable to suburbanisation are especially imperfections of the law concerning spatial management and the short-sightedness of the local governments of communes of the suburban zone. It is suburbanisation that makes cities, which are generators of development and civilisation-related changes, the chief units suffering the effects of suburbanisation and bearing its cost. Both the present economic crisis and the observed trends in spatial development indicate that the suburbanisation process upsetting the sustainable development of the city and the entire agglomeration will not stop. What is more, it is likely to become even more pathological in nature, which will mean a situation in which the sustainable development of the city and its agglomeration as shown in their ordered spatial development pattern will only be a promising and nice-sounding slogan. KEY WORDS: city, territorial social system, sustainable development, urbanisation process, suburbanisation, spatial order ROZWÓJ RÓWNOWAŻONY MIAST W KONTEKŚCIE WSPÓŁCZESNEJ POLSKIEJ URBANIZACJI: ASPEKTY PRZESTRZENNE ABSTRAKT: Rozwój zrównoważony jest w zasadzie pewną ideą, której w konkretnej sytuacji nadaje się właściwą interpretację. W odniesieniu do miasta rozwój zrównoważony oznacza z jednej strony model rozwoju społeczno-gospodarczego, a z drugiej strony model struktury przestrzennej miasta. Należy wyraźnie podkreślić, że problematyka zrównoważonego rozwoju miasta, tak w warstwie poznawczej, jak i działań praktycznych, powinna być rozważana w kontekście toczących się procesów urbanizacji. Punktem wyjścia rozważań niniejszego artykułu jest ukazanie istoty rozwoju zrównoważonego miasta, antropogenicznej jednostki przestrzennej, a zarazem specyficznego terytorialnego systemu społecznego, który dąży do pewnego stanu równowagi cząstkowej (równowaga w podsystemach miasta) i ogólnej (miasta jako całości). Wymienione równowagi mają zresztą charakter przejściowy, bowiem perturbacje w funkcjonowaniu miasta powodują zakłócenia równowagi, a będące odpowiedzią na zakłócenia fluktuacje prowadzą do nowej równowagi, jednakże już w odniesieniu do innych struktur miejskich. Jednym z głównych czynników, który zakłóca równowagę systemu miasta (także otoczenia/środowiska tego systemu, jakim jest strefa podmiejska), jest suburbanizacja. Zakłóca jednak przede wszystkim równowagę przestrzenną, czego wyrazem jest chaos w zagospodarowaniu, pasożytnicze użytkowanie terenu, partykularyzm właścicieli nieruchomości i inwestorów, a przede wszystkim

7 wzrost kosztów społecznych funkcjonowania miasta. Czynnikami sprzyjającymi suburbanizacji są zwłaszcza niedoskonałość prawa dotyczącego gospodarki przestrzennej oraz krótkowzroczność samorządów terytorialnych gmin strefy podmiejskiej. To właśnie sprawia, że miasta, które są generatorami rozwoju i przemian cywilizacyjnych, w największym stopniu doświadczają skutków suburbanizacji, ponosząc jej koszty. Zarówno kryzys gospodarczy, jak i obserwowane trendy w zagospodarowaniu przestrzennym wskazują na to, że nie zostanie zatrzymany proces suburbanizacji zakłócający rozwój zrównoważony miasta i całej aglomeracji. Co więcej, wydaje się, że przyjmie on jeszcze bardziej patologiczny charakter, co oznaczać będzie sytuację, w której zrównoważony rozwój miasta i aglomeracji, czego wyrazem jest ład w zagospodarowaniu przestrzennym, pozostanie jedynie obiecująco i pięknie brzmiącym hasłem. SŁOWA KLUCZOWE: miasto, terytorialny system społeczny, rozwój zrównoważony, urbanizacja, suburbanizacja, ład przestrzenny

8 Alicja Szajnowska-Wysocka, Alan Mandal Uniwersytet Śląski w Katowicach Functional-spatial analysis of Katowice districts ABSTRACT: Classification and analysis of urban functions can be conducted in the context of a residence and a workplace. Such a research form, applied to Katowice districts, lets look for answers to the question: to what extent does a given district act as a residence (residential function), and to what extent a workplace function (service, service-industrial or industrial one)? Evaluation of relations between the residence function and the workplace function let differentiate 5 functional types of districts with: very strong workplace function, strong workplace function, balanced relation between residence and workplace functions, strong residence function, very strong residence function. 1. Analysing the functional-spatial structure of Katowice districts the following regularities can be found: 2. service function in many places of the town, especially in northern districts, 3. service-residence function in the downtown and adjacent districts, 4. residence function (multifamily) scattered in northern districts, 5. residence function (one family) concentrated in south-western districts, 6. industrial function scattered in north-eastern districts, 7. recreation function in the middle part of the town. KEY WORDS: functionalism, functional-spatial structure, town ANALIZA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA DZIELNIC KATOWIC ABSTRAKT: Klasyfikację i analizę funkcji miejskich można przeprowadzić w kontekście miejsca zamieszkania i miejsca pracy. Takie ujęcie badawcze, zastosowane do dzielnic Katowic, pozwala poszukiwać odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu określona dzielnica pełni funkcję miejsca zamieszkania (mieszkalną), a w jakim stopniu funkcję miejsca pracy (usługową, usługowo-przemysłową lub przemysłową)? Ocena relacji między funkcją miejsca zamieszkania a funkcją miejsca pracy pozwoliła na wyróżnienie 5 typów funkcjonalnych dzielnic, o: bardzo silnej funkcji miejsca pracy, silnej funkcji miejsca pracy, zrównoważonej relacji funkcji miejsc pracy i zamieszkania, silnej funkcji mieszkaniowej, bardzo silnej funkcji mieszkaniowej. Analizując strukturę funkcjonalno-przestrzenną dzielnic katowickich, można odnotować następujące prawidłowości: 1. funkcja usługowa występuje w wielu miejscach miasta, szczególnie w dzielnicach północnych; 2. funkcja usługowo-mieszkaniowa w Śródmieściu i sąsiednich dzielnicach; 3. funkcja mieszkaniowa (wielorodzinna) rozproszona w północnych dzielnicach; 4. funkcja mieszkaniowa (jednorodzinna) skoncentrowana w południowo-zachodnich dzielnicach; 5. funkcja przemysłowa jest rozproszona w północno-wschodnich dzielnicach; 6. funkcja rekreacyjna w środkowych dzielnicach. SŁOWA KLUCZOWE: funkcjonalizm, struktura funkcjonalno-przestrzenna, miasto

9 Andrzej Zborowski Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Piotr Raźniak Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Residential suburbanization in Poland estimate of process ABSTRACT: This article focuses on residential suburbanization in Poland. The development of these processes was examined with a special regard to the present period i.e. the beginning of 21st century. International migrations were investigated as a factor contributing to the intensity of suburbanization in Poland. The authors attempted to exemplify changes of migrant age structure within metropolitan areas. These areas are currently being shaped by intense urbanization. In Polish suburbanization slowed down as EU external migrations, economic and financial crisis altered outflow directions and greatly reduced possibilities to move and settle in the suburbs. KEY WORDS: residential suburbanization, Poland, urban-rural migrations SUBURBANIZACJA REZYDENCJONALNA W POLSCE OCENA PROCESU ABSTRAKT: Przedmiotem analizy są procesy suburbanizacji rezydencjonalnej w Polsce. Rozwój tych procesów w przestrzeni kraju został zbadany ze szczególnym uwzględnieniem pierwszej dekady XXI w. Przeprowadzono analizę oddziaływania na natężenie procesów suburbanizacji migracji zagranicznych. Starano się także ukazać przemiany w strukturze wieku migrantów w podlegających silnej urbanizacji polskich obszarach metropolitalnych. Stwierdzono zahamowanie procesów suburbanizacji w okresie , spowodowane migracjami zagranicznymi Polaków do krajów Unii Europejskiej i kryzysem finansowo-gospodarczym. SŁOWA KLUCZOWE: suburbanizacja rezydencjonalna, Polska, migracje miasto wieś

10 Halina Pawlak Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Inhabitants and immigrants from large cities ABSTRACT: The article shows problems of Kraków suburban areas, which are the result of a dynamic suburbanisation processes. Focus is made on specific elements of quality of life associated with relations between native suburban residents and newcomers from urban areas. The research has been done amongst farmers living in Gdów community in Kraków Metropolitan Area. Respondents are concerned about their new neighbors from large cities and tensions that arise from the lack of understanding for their agricultural activities. Native suburban residents are afraid of the negative influence of urban lifestyle on their children, but at the same time they understand that they themselves are responsible for sustaining traditions and culture of their region. However, they are also aware that the development of Kraków Metropolitan Area creates new jobs and better educational opportunities. KEY WORDS: level of living, rural areas, commuting area LUDNOŚĆ MIEJSCOWA A IMIGRANCI Z WIELKIEGO MIASTA ABSTRAKT: W artykule przedstawiono problemy terenów podmiejskich Krakowa wynikające z dynamicznie zachodzących procesów suburbanizacji. Skupiono się na wybranych elementach jakości życia związanych z relacjami zachodzącymi między rdzennymi mieszkańcami obszarów wiejskich a ludnością napływową pochodzącą z terenów miejskich. Badanie przeprowadzono wśród producentów rolnych mieszkających na terenie podkrakowskiej gminy Gdów. Wykazało ono, że respondenci obawiają się nowych sąsiadów i napięć, jakie wynikają z braku zrozumienia dla produkcji rolniczej. Mają oni jednocześnie świadomość, że rozwój obszaru metropolitalnego Krakowa stwarza szersze perspektywy na pozyskanie nowych miejsc pracy i nauki. Pomimo obaw dotyczących wpływu nie zawsze pożądanych wzorców miejskiego stylu życia na młodzież są świadomi, że za utrzymanie tradycji i kultury regionu są odpowiedzialni oni sami. SŁOWA KLUCZOWE: jakość życia, obszar metropolitalny, strefa dojazdów do pracy

11 Halina Pawlak, Agata Pisarek Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Diversity of level of advancement of urbanization processes around existing and potential metropolis in Poland ABSTRACT: The paper presents the dynamics of change, advancement degree, as well as diversity of urbanisation processes occurring in metropolitan areas in Poland. Two metropolitan areas, diverse in terms of the central city s size, were selected for the study. The aim of the research is to determine the severity and diversity of urbanization processes in the municipalities of existing Kraków Metropolitan Area (KOM) and the potential Rzeszów Metropolitan Area (ROM). Comparative analysis of these processes was based on demographic, economic, social and infrastructural indicators. Finally, a synthetic summary of analysed indicators enabled the distinction of four types of municipalities development, depending on the advancement of urbanisation. KEY WORDS: urbanization, central city, metropolitan area ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ZAAWANSOWANIA PROCESÓW URBANIZACJI WOKÓŁ ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH METROPOLII W POLSCE ABSTRAKT: Praca przedstawia dynamikę zmian oraz stopień zaawansowania i zróżnicowania procesów urbanizacyjnych zachodzących w obszarach metropolitalnych. Do badań wybrano dwa obszary metropolitalne różniące się wielkością miasta centralnego. Celem badań jest określenie stopnia zaawansowania i zróżnicowania procesów urbanizacyjnych zachodzących na terenie gmin istniejącego Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM) i potencjalnego Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego (ROM). Analizę porównawczą tych procesów dokonano w oparciu o mierniki demograficzne, ekonomiczne, społeczne i infrastrukturalne. Zestawienie syntetyczne tych mierników pozwoliło na wyszczególnienie czterech klas rozwoju gmin w zależności od stopnia zaawansowania procesów urbanizacji. SŁOWA KLUCZOWE: urbanizacja, ośrodek centralny, obszar metropolitalny

12 Beata Namyślak Uniwersytet Wrocławski The european capital of culture as a chance for changes in a city space. The case of Wrocław ABSTRACT: The article consists of two parts. In the first one the author presents the idea of the competition for the title European Capital of Culture, and also selected cities which had changed their image thanks to that title. The second part is concerned on changes which take place or which are planned in the Wrocław city space in connection with organization of the ECC in KEY WORDS: spatial changes, Wrocław, the European Capital of Culture EUROPEJSKA STOLICA KULTURY SZANSĄ NA ZMIANY W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ. PRZYKŁAD WROCŁAWIA ABSTRAKT: Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej autorka przedstawiła ideę konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury oraz wybrane przykłady miast, które zmieniły swój wizerunek dzięki uzyskaniu tego tytułu. Druga część opracowania ukazuje realizowane oraz planowane zmiany, jakie zachodzą w przestrzeni miejskiej Wrocławia, a które związane są z organizacją ESK w 2016 r. SŁOWA KLUCZOWE: zmiany przestrzenne, Wrocław, Europejska Stolica Kultury

13 Piotr Raźniak Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Global relations between european metropolitan areas a proposal of typology ABSTRACT: The paper describes globalization processes in European metropolitan areas and especially Polish metropolitan areas. The rank of a metropolitan area depends on the availability of advanced business services and the presence of high-tech industries. The latter are often considered a key indicator of international linkages. It is not possible to assess all factors responsible for a city s rank in the world or even Europe by itself. The paper attempts to create a comprehensive hierarchy of European cities. The European Union is clearly divided into the old 15 EU states and the more recent member states. However, the social and economic distance between the two groups of European states is constantly decreasing in favor of the new member states. KEY WORDS: World city, globalisation, international connection, metropolis, metropolitan area. GLOBALNE POWIĄZANIA METROPOLII EUROPEJSKICH PRÓBA TYPOLOGII ABSTRAKT: W niniejszym opracowaniu przedstawiono rozwój procesów globalizacji zachodzących w metropoliach europejskich ze szczególnym uwzględnieniem ośrodków polskich. O pozycji metropolii w hierarchii decyduje przede wszystkim rozwój nowoczesnych usług oraz obecność gałęzi przemysłu związanych z wysokimi technologiami, które są najczęściej brane pod uwagę przez autorów badających powiązania międzynarodowe. Nie ma możliwości technicznych, aby w jednym opracowaniu zawrzeć wszystkie czynniki mogące mieć wpływ na pozycję miasta zarówno na arenie światowej, jak i europejskiej, dlatego też podjęto próbę stworzenia syntetycznej ogólnej hierarchii miast europejskich. W Europie zachodzi dosyć wyraźny podział pomiędzy krajami UE 15 a nowo przyjętymi w XXI w., jednak dystans pomiędzy nimi systematycznie się zmniejsza na korzyść metropolii usytuowanych w Europie Środkowo-Wschodniej. SŁOWA KLUCZOWE: globalizacja, powiązania międzynarodowe, metropolia, obszar metropolitalny, miasto

14 Katarzyna Czernek Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Tourist municipals diversity as a determinant of cooperation between local governments ABSTRACT: In the article there is considered the issue of tourism cooperation between local governments. Cooperating governments differ from one another when taking into account tourist attractions, their status (village, town, and town-village), municipals size and income, local problems, and also level of development of tourist function or belonging to local government units of a higher level (county, voivodeship). The aim of the article is to show, how the municipal diversity in the mentioned areas can impact upon local governments cooperation its establishment, process and results. The article consists of five parts: introduction, literature considerations concerning the role of municipalities diversity as a determinant of their cooperation, presentation of methodology, research results and conclusions. To achieve the aim of the article there was used the research conducted in five municipalities (situated in the Beskidy Mountains) which create the agreement called Beskidzka 5. KEY WORDS: municipal cooperation, municipal diversity, tourist destination ZRÓŻNICOWANIE GMIN TURYSTYCZNYCH JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY WSPÓŁPRACĘ SAMORZĄDÓW LOKALNYCH ABSTRAKT: W artykule podjęto problematykę współpracy międzygminnej w zakresie turystyki. Współpracujące samorządy niejednokrotnie cechuje różnorodność w zakresie posiadanych walorów turystycznych, statusu (gmina miejska, wiejska lub miejsko-wiejska), wielkości i zasobności gminy, lokalnych problemów, a także poziomu rozwoju funkcji turystycznej czy przynależności do jednostek terytorialnych wyższego szczebla (powiat, województwo). Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób zróżnicowanie między gminami w wymienionych aspektach może oddziaływać na współpracę między nimi na jej nawiązanie, przebieg i rezultaty. Artykuł składa się z pięciu części: wstępu, literaturowych rozważań na temat znaczenia zróżnicowania gmin jako czynnika warunkującego ich współpracę, prezentacji metodologii badań i ich rezultatów oraz zakończenia. Do osiągnięcia postawionego celu wykorzystano badania przeprowadzone na terenie pięciu beskidzkich gmin, tworzących porozumienie Beskidzka 5. SŁOWA KLUCZOWE: współpraca międzygminna, zróżnicowanie gminne, obszar turystyczny

15 Dariusz Zawada Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Economical product of the city ABSTRACT: The contents of this article deals with a specific economical product of the city, which arises on the basis such as: economical usable values of the city, economical base of the city, functioning in their areas, small and middle-sized businesses as well as investors, and also existing and being created workplaces. Abovementioned components infkuence the value of economical product of the the city and Superproduct of the city, C-Product as well as the level of the city competitiveness. The article also contains the problems relating to economic base, economical usable values of the city as well as seeking investors. There were also explained nations of an economic base, institutional unemployment, economical usable values of the city and economy based on kwowledge and cooperation were also approached. KEY WORDS: small and middle-sized businesses, economical usable values, economical product of the city, institutional unemployment, cooperation produkt GOSPODARCZY miasta ABSTRAKT: Treść artykułu dotyczy specyficznego produktu gospodarczego miasta, który powstaje w oparciu o: gospodarcze walory użytkowe miasta, bazę ekonomiczną miasta, działające na jego terenie małe i średnie przedsiębiorstwa handlowe i usługowe oraz inwestorów, a także istniejące i tworzone miejsca pracy. Określona wartość wszystkich składowych produktu gospodarczego miasta wpływa na jego wartość oraz na wartość M-Produktu wytwarzanego przez miasto oraz na poziom konkurencyjności tegoż miasta. W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące bazy ekonomicznej, rozwoju gospodarczego, gospodarczych walorów użytkowych miasta, podmiotów tworzących miejsca pracy, produktu gospodarczego miasta oraz pozyskiwania inwestorów. Wyjaśnione zostały także pojęcia: bazy ekonomicznej, bezrobocia instytucjonalnego, gospodarczych walorów użytkowych miasta, oraz przybliżone zostały systemy innowacyjne, gospodarka oparta na wiedzy i kooperacja. SŁOWA KLUCZOWE: gospodarcze walory użytkowe, produkt gospodarczy miasta, centrum gospodarcze, konkurencyjność, innowacyjność, bezrobocie instytucjonalne, potrzeby podstawowe, kooperacja