Potencjał zasobowy Polski w zakresie węgla kamiennego: możliwości i zagrożenia

Transkrypt

1 Prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ dr H.C. Potencjał zasobowy Polski w zakresie węgla kamiennego: możliwości i zagrożenia Parlamentarny Zespół Surowców i Energii, Warszawa, r. Konferencja Surowce strategiczne w Polsce: potencjał i realia oczami praktyków

2 GDA SK OLSZTYN SZCZECIN GORZ W WLKP. Gůra BYDGOSZCZ Mogilno BIA YSTOK Sieniawa k. SulÍ cina Sieroszowice Polkowice Turůw Rudna Lubin POZNA Konin WROC AW K odawa Adamůw DŹ Be chatůw WARSZAWA RadzyŮ Podlaski Parczew Wa brzych KIELCE Nowa OPOLE Tarnowskie Myszkůw Jeziůrko GrÍ bůw Gůry Machůw Zamoúś Ruda Zawiercie Wydrza Bytom Grzybůw Gliwice Olkusz Basznia KATOWICE Gacki Rybnik KRAK W RZESZ W Chrzanůw Wieliczka Bielsko km -Biala W odawa Í czna LUBLIN Che m Hrubieszůw

3 Polska 2012 Kopalina/surowiec mineralny Produkcja, 10³ t 150 tys. 14 tys. Węgiel kamienny Węgiel brunatny Ropa naftowa Gaz ziemny (Mld. m 3 ) 5,300 Rudy miedzi Cu Ag (t) Rudy cynku i ołowiu Zn Pb 18 tys * 1717 * * 77 * 3 2 Sól kamienna, NaCl Ruda siarki, S 702 Gips i anhydryt Zatrudnionych~ x3

4 2012 Polska mld PLN Wartość produkcji surowców mineralnych ~72 ( ~ 5% PKB) Eksport ~26 Import ~70 Produkt krajowy brutto -PKB

5 Możliwości (zalety): Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego bowiem mamy dostęp do własnych zasobów węgla. Górnictwo jest w naturalny sposób związane z energetyką Węgiel jest tanim paliwem (nośnikiem energii) oraz bezpiecznym w użytkowaniu i transporcie! Zapewnienie rozwoju ekonomicznego Kraju, naszego dobrobytu i nie tylko cieplej wody w kranie

6 BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE CO TO OZNACZA? TO STAN GOSPODARKI umożliwiający wytwarzanie energii zapewniający stabilne dostawy spełniający wymogi ekologiczne (możliwość skażenia przez paliwo lub odpady ) inna definicja analiza stanu i możliwości wytwarzania energii oraz przewidywania wszelkich zakłóceń tego procesu

7

8 2012 Toszek Tarnowskie Gůry Siewierz CZ N Gliwice Knurůw 8 Rybnik 5 13 Pszůw Įory 7 9 Wodz is aw ĆlĻ s ki JastrzÍ bie Zdrůj Bohumin KarvinŠ Ostrava Bytom11 S DĻbrowa Gůrnicza Zabrze Chorzůw Sosnowiec Olkusz 12 Katowice 14 Mys owice Jaworzno 2 Mik o ůw aziska Gůrne Trzebinia 3 Chrzanůw Tychy 15 LibiĻŅ Krzeszowice OúwiÍ cim Pszczyna Zator 4 4 Czechowice- Dziedzice Wadowice Andrychůw Bielsko- Bia a Skoczůw Krakůw Myúlenice Cieszyn PÝŪbor Frżdek- 5 Mistek Tŗinec PL JastrzÍ bska Spů ka WÍ glowa S. A. Katowicki Holding WÍ glowy S. A. Kompania WÍ glowa S. A. Novy JiŤin FrenútŠt p. R. 3 Po udniowy Koncern WÍ glowy - Grupa PKE S. A. Zak ad Gůrniczy "Siltech" sp. z o. o. Roěnov p. R. SK Ostravsko- Karvinskť Dýly (OKD) km

9 G Bo Pi 3 K JZ Ko JW 33 2 Or Cze S O Le 61 Pa Ch Bi Li Ćw R Czy 58 Os Paw N 70 WII km

10 Produkcja węgla kamiennego w Produkcja węgla kamiennego w Polsce Polsce w latach w latach Produkcja węgla kamiennego [10 6 Mg] Świat Polska (GZW)

11 3,9 mld ~60 lat

12

13 Węgiel i jego producenci torf węgiel węgiel antracyt brunatny kamienny

14 Świat

15

16

17

18

19 Import węgla 2012 Polska > 15 mln ton ~ 5 kopalń energetyczny

20 Producenci węgla w UE..głównie POLSKA

21 KOSZTY

22 1. energia wiatru, 2. duże elektrownie wodne, 3. małe elektrownie wodne, 4. fotowoltaika (Europa), 5. fotowoltaika (Północna Afryka), 6. czyste ciepło słońca, 7. ciepło słońca (wykorzystane hybrydowo), 8. kolektor słoneczny, 9. biomasa, 10. biomasa (pozyskiwanie ciepła), 11. geotermia (pozyskiwanie ciepła), 12. geotermia, 13. kopalne nośniki energii

23

24 r. Koszty 1kwh ciepła (PLN): 0,13-,017 węgiel 0,21-0,30 gaz ziemny 0,38-0,43 olej opałowy 0,43 gaz płynny LPG (Viessmann)

25 w skali globalnej 41,5%, w krajach OECD 37,1%, RPA 93%, Polska 90%, Chiny 81%, Australia 77%, Izrael 77%, Kazachstan 70%, Indie 68,4%, Maroko 68%, Grecja 60,5%, Niemcy 51%, USA 50,5%.

26

27

28 Wzrost zapotrzebowania na energię

29 Lepiej wykorzystać potencjał intelektualny i naukowy uczelnie instytuty badawcze producenci maszyn i urządzeń górniczych Innowacyjne górnictwo i przetwórstwo węgla

30 współpraca z zagranicą, eksport myśli technicznej, maszyn urządzeń

31 Opracowanie i wdrożenie nowych i niekonwencjonalnych technologii górniczych Uzyskiwanie dostępu do złóż węgla i innych kopalin (surowce krytyczne) Określenie potrzeb inwestycyjnych

32 Czyste Technologie Węglowe Opracowanie technologii eksploatacji pokładów cienkich Oszacowanie zapotrzebowania na węgiel

33 16 scenariuszy m.in. -referencyjny (nowe złoża, KWK0, +12 GW (wk.) + 6,8 GW (wb.) - status quo, (2050 r.import 37 mln t. +18GW ) - rozwój tylko 29 mln t węgla w 2045 r. - gazowy (niskie ceny gazu, wysokie emisji)

34

35

36

37 Wizja Państwa w stosunku do sektora węglowego Program dla górnictwa, wynikający z wyboru polityki paliwowo-energetycznej Państwa (ta najważniejsza suwerenna decyzja Państwa powinna być dostosowana do specyfiki surowcowej naszego Kraju!)

38 Zagrożenia Polityka UE związana z ochroną klimatu i ograniczeniem emisji CO2

39

40 O2 O2 CO 2

41 Emisja CO 2 Świat ~28 mld t CO 2 = 100 % Polska ~ 0,320 mld ton CO 2 = 1,1 % (60% energetyka) EU (27) ~ 4,3 mld ton CO 2 = ~16 % (14) Polska ~ 0,320 mld ton CO 2 = 8 % z EU

42 86% emisji pochodzi od krajów spoza UE, czyli nie będą one objęte planowaną na rok 2020 dyrektywą unijną 3x20 (USA i Chiny nie ratyfikowały protokołu z Kyoto)

43 35000, , ,42 900,00 765,56 800, ,00 700,00 600, ,00 500,00 400, ,00 300,00 200, ,00 100,00 0, ,00 Niemcy 0,00 519,94 Wielka Brytania Świat Włochy 407,87 396, ,09 329,86 Francja Azja i Oceania Hiszpania 285, ,54 248,91 Polska Ameryka Płn. Holandia 4310,30 137,36 100,37 Belgia Grecja 95, ,98 Czechy Europa UE 80,52 69,24 Rumunia 2358,03 Austria Eurazja 56,55 52, ,78 Portugalia Ameryka Płd. i Śr. Finlandia 50, ,59 Szwecja Afryka 50,03 Węgry 49,56 Dania Emisja CO 2 w MMT (milion metric tons) związana z produkcją energii 44,46 Bułgaria 40,27 Irlandia 35,75 Słowacja 17,49 Estonia 17,37 Słowenia 15,75 Litwa 10,58 Luksemburg 9,42 Cypr 8,53 Łotwa statistics 3,12 Malta

44 Świat Niemcy Emisja w 2012 Zużycie roczne węgla: 927 mln t CO2 kamienny mln t (import) brunatny 184 mln t

45 Globalne emisje CO2 osiągnęły w 2012 r. poziom 34,5 mld ton przyrost spowolnił do 1,1 % (wobec 2,9% za ostatnie 10 lat) wg Instytutu Kościuszki 33% - energetyka 28% - transport 20% - przemysł 11% - mieszkania, usługi 8% - rolnictwo Dlaczego problem CO2 dotyczy tylko węgla i energetyki???

46 UE 2050? bez górnictwa, przemysłu i miejsc pracy oraz bez....wpływu na klimat (nadal) górnictwo, przemysł i miejsca pracy będą.. gdzie indziej Pierwsze miejsce na liście przemysłów zagrożonych zajmuje górnictwo węglowe i energetyka węglowa. Polityka /ideologia klimatyczna zniesie z powierzchni ziemi energetykę węglową, a tym samym górnictwo węglowe, a także całe ich zaplecze techniczne, projektowe i naukowe, które generuje dziś setki tysięcy miejsc pracy. Instytut Kościuszki

47 Nie jest wykluczone, że polityka klimatyczna sięgnie również przemysłu miedziowego w Polsce! dalej branży produkującej cement i wapno, a następnie hutnictwo i przemysł stalowy, w dalszej kolejności do branży chemicznej z produkcją chemikaliów m.in. nawozów, do energochłonnego przemysłu szklarskiego wreszcie do koksowni, brykietowni, przemysłu drzewnopapierniczego i przemysłu obróbki kamienia.

48 Jeśli taki scenariusz polityczny się ziści, to w następnym dekadach XXI wieku niewątpliwie dojdzie do załamania polskiej gospodarki, a tym samym do znacznego uzależnienia od importu surowców i technologii energetycznych, które zastąpić będą musiały rodzimy węgiel. Polska może utracić suwerenność energetyczną, a w przypadku wycieku najbardziej energochłonnych gałęzi przemysłu, straci także około 1 mln miejsc pracy, co doprowadzi do kolejnej fali emigracji zarobkowej oraz do zapaści polskiej gospodarki. Instytut Kościuszki PL ~ 20 %

49 Zbyt wysokie koszty produkcji w górnictwie, poprawa konkurencyjności!!! Spadek wydajności produkcji

50

51 Brak zmian w strukturze zarządzania (m.in. lepsze wykorzystanie doświadczonej kadry zarządzającej! ) Kopalnie wydobywające węgiel energetyczny powinny być kojarzone z elektrowniami (spółki górniczo-energetyczne?) Kopalnie wydobywające węgiel koksowy z zakładami przetwórstwa (koksowniami)

52 Konieczność ograniczenia nadmiernego importu węgla Import > 15 mln t Zwały > 6 mln t?

53 Obniżka kosztów! (zmiany organizacji pracy) (to będzie trudne, trzeba też uwzględnić koniecznie koszty społeczne) ZATRUDNIENIE

54 Miejsca pracy ~150 tys. miejsc pracy w górnictwie węgla kamiennego > 500 tys. pośrednio lub bezpośrednio związanych z tym górnictwem Nowe miejsca pracy poza górnictwem

55 Problem zagospodarowania przestrzennego Konflikty podczas lokalizacji obiektów budowlanych na terenach górniczych np. S 1 KWK Brzeszcze (dotyczy także węgla brunatnego) Dalsza utrata zasobów węgla!!! (miliardy t)

56 Skarb Państwa jest właścicielem kopalin a jego wydobycie może zablokować. swoją decyzją np. wójt (który nie jest właścicielem kopaliny)

57 W świetle dających się udowodnić danych. nie może to nie być węgiel z polskich kopalń!!!

58 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Szczęść Boże