Badanie pozostałości środków ochrony roślin w ramach urzędowej kontroli ich stosowania

Transkrypt

1 Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności RAPORT Z ANALIZ WYKONANYCH W ROKU 2015 Badanie pozostałości środków w ramach urzędowej kontroli ich stosowania Wykonawcy: Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach Kierownik Zakładu: dr Artur Miszczak Kierownik zadania: dr Artur Miszczak Autor opracowania: dr Artur Miszczak Praca wykonana w ramach zadania 2.5: Badanie pozostałości środków w ramach urzędowej kontroli ich stosowania Programu Wieloletniego na lata : Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Skierniewice, grudzień 2015 Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 1 z 23

2 Spis treści I. Badanie prawidłowości stosowania środków ochony roślin w płodach rolnych 1. Cel badań Zakres i metoda badań Podsumowanie... II. Analiza pozostałości środków w uprawach ekologicznych 1. Cel badań Zakres i metoda badań Podsumowanie Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 2 z 23

3 I. Badanie prawidłowości stosowania środków w płodach rolnych 1. Cel badań Celem zadania jest kontrola prawidłowości stosowania środków, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zapobieganie wprowadzaniu do obrotu płodów rolnych stwarzających zagrożenie dla zdrowia człowieka, zgodnie z poniżej wymienionymi aktami prawnymi: - ustawa z dnia 8 marca 2013 o środkach (Dz.U. poz. 455 z późn. zm.); - ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2010 nr 136 poz 914 z późn. zm.); - rozporządzenie nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności ; - rozporządzenie nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG. Obowiązek sprawowania kontroli nad stosowaniem środków w produkcji roślinnej, w tym prowadzenia badań pod kątem pozostałości substancji aktywnych środków, wynika zarówno z prawa krajowego, w szczególności ustawy o środkach, jak i z przepisów Unii Europejskiej, w szczególności rozporządzenia 1107/2009. Podstawowym celem kontroli jest zapewnienie nadzoru nad prawidłowością przestrzegania przepisów prawnych w zakresie stosowania środków. W ramach zadania badane są próbki płodów rolnych pobierane przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach kontroli prawidłowości stosowania środków, wykonywanych na podstawie art. 80 pkt 9 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Wyniki tych badań stanowią istotny element w urzędowym systemie kontroli bezpieczeństwa żywności. Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa od kilkunastu lat współpracuje z Głównym Inspektoratem Ochrony Roślin i Nasiennictwa, uczestnicząc początkowo w realizacji zadania: Analiza pozostałości środków w płodach rolnych, pobieranych z miejsc produkcji od 2002 roku. Od 2009 roku badania te wykonywane były w ramach zadania 5.1: Badanie pozostałości środków w płodach rolnych w ramach obowiązującego monitoringu krajowego oraz wymogów Unii Europejskiej, który był częścią Programu Wieloletniego na lata pod nazwą: Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów, wykonywanego przez Instytut Ogrodnictwa. Od 2015 roku badania te są realizowane w zadaniu 2.5 Badanie pozostałości środków w ramach urzędowej kontroli ich stosowania Programu Wieloletniego na lata pod nazwą: Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 3 z 23

4 ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego. 2. Zakres i metoda badań Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach posiada certyfikat akredytacji laboratorium badawczego nr AB 757 nadany przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA), potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. Równocześnie Zakład wprowadził procedury kontroli jakości zgodne z dokumentem SANCO/12571/2013 Analytical Quality Control and Method Validation Procedures for Pesticide Residue Analysis in Food and Feed z dnia 1 stycznia 2014 roku. W celu potwierdzenia kompetencji w zakresie oznaczania pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego oraz zapewnienia kontroli jakości analiz Zakład prowadzi politykę systematycznego uczestnictwa w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych w ramach m.in. systemów: European Commission s Proficiency Test on Pesticide Residues in Fruit and Vegetables, CRL-MRM, University of Almeria, Spain; CRL Cereals and Feedingstuff, National Food Institute, Danish Technical University/ CRL; CRL Single Residue Methods, CVUA Stuttgard, Germany. We wszystkich powyższych badaniach przeprowadzonych w tym roku laboratorium uzyskało klasę A, co potwierdza wiarygodność akredytowanych metod analitycznych stosowanych w Zakładzie. Zakład wykonał analizy jakościowe i ilościowe środków wykorzystując opisaną poniżej aparaturę analityczną: 1. Chromatograf gazowy Agilent z detektorem masowym (GC/MS) zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662: Chromatograf gazowy Agilent z podwójnym detektorem masowym (GC/MS-MS) zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662: Chromatograf gazowy Agilent wyposażony w detektor FDP (czuły na siarkę) i µecd; zastosowanie: analiza ilościowa pozostałości fungicydów ditiokarbaminianowych oznacznych metodą PN-EN : I-01/PN-EN : Chromatograf gazowy Agilent z detektorem masowym (GC/MS) zastosowanie: analiza ilościowa pozostałości fungicydów ditiokarbaminianowych oznacznych metodą PN-EN : I-01/PN-EN : Dwa chromatografy cieczowe Agilent z podwójnym detektorem masowym (LC/MS-MS); zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662:2008 Metody badawcze użyte do oceny pozostałości środków obejmowały: Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 4 z 23

5 1. Metoda PN-EN 15662:2008 technika GC/MS-MS (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań). Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków z próbki acetonitrylem (QuEChERS) i ich analizie przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w podwójny detektor masowy. Metoda pozwala na oznaczenie 224 substancji wyszczególnionych w Tabeli 1A. 2. PN-EN 15662:2008 technika LC/MS-MS (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań). Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków z próbki acetonitrylem (QuEChERS) i ich analizie przy użyciu chromatografu cieczowego wyposażonego w podwójny detektor masowy. Metoda pozwala na oznaczenie 142 substancje wyszczególnionych w Tabeli 1B. 3. Metoda EURL-SRM QuPPe ver. 7.1 Nov technika LC/MS-MS (metoda akredytowana) Metoda wariantowa do metody typu QuEChERS do oznaczeń pestycydów charakteryzujących się duża polarnością i zaadaptowana w laboratorium do pomiaru chloromekwatu i mepikwatu w materiale roślinnym i ich analizie przy użyciu chromatografu cieczowego wyposażonego w podwójny detektor masowy. Metoda pozwala na oznaczenie substancji wyszczególnionych w Tabeli 1C. 4. Ditiokarbaminiany: Metoda: PN-EN :2002 (metoda akredytowana) Metoda oparta na pomiarze disiarczku węgla (metoda head space) przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w detektor FPD lub MS. Metoda ta służy do analizy pozostałości sumy fungicydów ditiokarbaminianowych takich jak: tiuram, maneb, mankozeb itp. (dolna granica oznaczalności metody wynosi ). Metoda pozwala na oznaczenie substancji wyszczególnionych w Tabeli 1D. Wszystkie środki, które były analizowane w badanych próbkach, są w zakresie akredytacji nr AB 757. Poniżej w tabelach przedstawiono je wraz z ich dolnymi granicami oznaczalności (). Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 5 z 23

6 Tabela 1A. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN (QuEChERS), technika GC/MS-MS (akredytowana) 1. Acetochlor 2. Akrynatryna 3. Alachlor 4. Aldryna 5. Alletryna 6. Ametryna 7. Aminokarb 8. Antrachinon 9. Atrazyna 10. Azakonazol 11. Azynofos-Me 12. Azoksystrobina 13. Beflubutamid 14. Benalaksyl 15. Benfluralina 16. Benfurakarb 17. Bifenazat 18. Bifenoks 19. Bifentryna 20. Bifenyl 21. Bitertanol 22. Boskalid 23. Bromfenwinfos 24. Bromocyklen 25. Bromofos 26. Bromopropylat 27. Bupirymat 28. Buprofezyna 29. Butachlor 30. Butafenacyl 31. Butylat 32. Chinalfos 33. Chinoksyfen 34. Chinometionat 35. Chlomazon 36. Chlorbenzyd 37. Chlorfenapyr 38. Chlorfenson 39. Chlorfenwinfos 40. Chlorobenzylat 41. Chlorobufam 42. Chloromefos 43. Chloroprofam 44. Chloropropylat 45. Chlorotalonil 46. Chlorpyryfos 47. Chlorpyryfos-Me 48. Chlortiofos 49. Chlortion 50. Cyflutryna 51. gamma-cyhalotryna 52. lambda-cyhalotryna 53. Cyjanazyna 54. Cyjanofenfos 55. Cyjanofos 56. Cykloat 57. Cypermetryna 58. Cyprodynil 59. Cyprokonazol 60. DDD-o,p 61. DDD-p,p 62. DDE-o,p 63. DDE-p,p 64. DDM 65. DDT-o,p 66. DDT-p,p 67. Deltametryna 68. DEET 69. Demeton-S 70. Desmetryna 71. Dialifos 72. Diazynon 73. Dichlobenil, 74. Dichlobutrazol 75. Dichlorfos 76. 3,5-Dichloroanilina 77. p,p-dichlorobenzofenon 78. Dieldryna 79. Dietofenkarb 80. Difenokonazol 81. Difenyloamina 82. Dikofol 83. Dimetachlor 84. Dimetoat 85. Dimetomorf 86. Dimetylochlorotal 87. Dimoksystrobina 88. Dinikonazol 89. Dinitramina 90. Dinobuton 91. Dioksabenzofos 92. Dioksakarb 93. Dioksation 94. Disulfoton 95. Ditalimfos 96. DMST 97. Dodemorf 98. Edifenfos 99. alfa-endosulfan 100. beta-endosulfan 101. Endosulfan, siarczan 102. Endryna 103. EPN 104. Epoksykonazol 105. Esfenwalerat 106. Etakonazol 107. Etalfluralina 108. Etion 109. Etofenproks 110. Etofumezat 111. Etoksychina 112. Etoprofos 113. Etrimfos 114. Fenamifos 115. Fenarymol 116. Fenazachina 117. Fenbukonazol 118. Fenchlorofos, 119. Fenheksamid 120. Fenitrotion 121. Fenoksykarb 122. Fenpiroksymat 123. Fenpropatryna 124. Fenpropidyna 125. Fenpropimorf 126. Fention 127. Fentoat 128. Fenwalerat 129. o-fenylfenol 130. Fipronil 131. Fipronil, disulfinyl 132. Fluchinkonazol 133. Fluchloralina 134. Flucytrynat 135. Fludioksonil 136. Flumetralina 137. Fluorodifen 138. Fluotrimazol 139. Flusilazol 140. Flutriafol 141. Fluwalinat 142. Folpet 143. Fonofos 144. Forat 145. Forat, sulfotlenek 146. Formotion 147. Fosalon 148. Fosfamidon 149. Fosmet 150. Ftalimid 151. Furalaksyl 152. Halfenproks 153. alfa-hch 154. beta-hch 155. Heksachlorobenzen 156. Heksakonazol 157. Heptachlor 158. trans-epoksyd 159. cis-spoksyd 160. Heptenofos 161. Imazalil 162. Iprodion 163. Iprobenfos 164. Izofenfos 165. Jodofenfos 166. Kaptafol 167. Kaptan 168. Karbaryl 169. Karboksyna 170. Karbosulfan 171. Klodynafop propargil 172. Krezoksym metylu 173. Krymidyna 174. Kumafos 175. Kwintocen 176. Lindan, 177. Malaokson 178. Malation 179. Mekarbam 180. Mepanipirym 181. Mepronil 182. Metakrifos 183. Metalaksyl 184. Metazachlor 185. Metkonazol 186. Metoksychlor 187. Metolachlor 188. Metrybuzyna 189. Metydation 190. Mewinfos, 191. Myklobutanil 192. Nitralin 193. Nitrapiryna 194. Nitrofen 195. Nitrotal izopropylowy 196. Nuarymol 197. Oksadiksyl 198. Oksyfluorofen 199. Paklobutrazol 200. Paration 201. Paration metylu 202. Pencykuron 203. Pendimetalina 204. Penkonazol 205. Permetryna 206. Pertan, 207. Pikoksystrobina 208. Pikolinafen 209. Piperofos 210. Piperonylbutoksyd 211. Piraklostrobina 212. Pirazofos 213. Pirochilon 214. Pirydaben 215. Pirymetanil 216. Pirymifos metylowy 217. Pirymikarb 218. Pirymikarb, desmetyl 219. Piryproksyfen 220. Prochloraz 221. Procymidon 222. Profam 223. Profenfos 224. Profluralina 225. Prometon 226. Prometryna 227. Propyzamid 228. Propachlor 229. Propargit 230. Propazyna 231. Propetamfos 232. Propikonazol 233. Protiofos 234. Protiokonazol, destio 235. Pyrifenoks 236. Resmetryna-cis 237. Spirodiklofen 238. Spiroksamina 239. Sulfotep 240. Symazyna 241. Tebufenpirad 242. Tebukonazol 243. Technazen 244. Teflutryna 245. Terbacyl 246. Terbufos 247. Terbutryna 248. Tetrachlorwinfos 249. Tetradifon 250. Tetrahydroftalimid 251. Tetrakonazol 252. Tetrametryna 253. Tetrasul 254. Tolklofos metylu 255. Triadimefon 256. Triadimenol 257. Trialat 258. Triazofos 259. Trifloksystrobina 260. Triflumizol 261. Trifluralina 262. Winklozolina Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 6 z 23

7 Tabela 1B. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN (QuEChERS), technika LC/MS-MS (akredytowana) 1. Acefat 2. Acetamipryd 3. Aldikarb 4. Aldikarb, sulfon 5. Aldikarb, sulfotlenek 6. Ametoktradyna 7. Amidosulfuron 8. Azoksystrobina 9. Boskalid 10. Bromukonazol 11. BYI08330 Enol 12. BYI08330-Enol-glukozyd 13. BYI08330-Ketohydroksy 14. BYI08330-Monohydroksy 15. Chizalofop etylowy 16. Chlofentezyna 17. Chlorantraniliprol 18. Chloridazon 19. Chlorosulfuron 20. Chlorotoluron 21. Cyjazofamid 22. Cyflufenamid 23. Cymoksanil 24. Cyprokonazol 25. DEET 26. Demeton-S metylowy sulfon sulfotlenek 29. Desmedifam 30. Dietofenkarb 31. Diflubenzuron 32. Dimetenamid-p 33. Dimetoat 34. Disulfoton, sulfon 35. Disulfoton, sulfotlenek 36. DMF 37. DMPF 38. Etoksazol 39. Fenamidon 40. Fenamifos 41. Fenamifos sulfon 42. Fenamifos sulfotlenek 43. Fenbukonazol 44. Fenmedifam 45. Fenoksaprop-p-etylu 46. Fenpropimorf 47. Fenpyroksymat 48. Fensulfotion sulfon okson sulfon oksonu 52. Fentoat 53. Flonikamid 54. Fluchinkonazol 55. Flufenacet 56. Flufenoksuron 57. Fluoksastrobina 58. Fluopikolid 59. Fluopyram 60. Flurochloridon 61. Flutolanil 62. Flutriafol 63. Foksym 64. Formetanat 65. Fosmet 66. Fuberidazol 67. Heksytiazoks 68. Imazalil 69. Imidachlopryd 70. Indoksakarb 71. Iprowalikarb 72. Izoproturon 73. Izopyrazam 74. Kadusafos 75. Karbaryl 76. Karbendazym 77. Karbofuran 78. Karbofuran 3-hydroksy 79. Karbofuran 3-keto 80. Klotianidyna 81. Lenacyl 82. Linuron 83. Malaokson 84. Malation 85. Mandipropamid 86. Metalaksyl 87. Metamidofos 88. Metamitron 89. Metiokarb 90. Metiokarb sulfon 91. Metiokarb sulfotlenek 92. Metkonazol 93. Metoksyfenozyd 94. Metolachlor-S 95. Metomyl 96. Metosulam 97. Metrafenon 98. Metsulfuron metylu 99. Monokrotofos 100. Myklobutanil 101. Napropamid 102. Oksadiksyl 103. Oksamyl 104. Ometoat 105. Paraokson 106. Paraokson metylowy 107. Paration 108. Pencykuron 109. Pendimetalina 110. Petoksamid 111. Pinoksaden 112. Pirydaben 113. Prochloraz 114. Prokwinazyd 115. Propachizafop 116. Propamokarb 117. Prosulfokarb 118. Rimsulfuron 119. Siltiofam 120. Spinosad 121. Spirodiklofen 122. Spiroksamina 123. Spirotetramat 124. Sulfometuron metylowy 125. Tebufenozyd 126. Tebufenpyrad 127. Tebukonazol 128. Teflubenzuron 129. Tepraloksydym 130. Terbufos sulfon sulfotlenek 133. Terbutylazyna 134. Tiabendazol 135. Tiachlopryd 136. Tiametoksam 137. Tiodikarb 138. Tiofanat metylowy 139. Triadimefon 140. Triadimenol 141. Triflusulfuron metylu 142. Tritikonazol 143. Zoksamid Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 7 z 23

8 Tabela 1C. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN :2002, technika GC/MS (akredytowana) [] 1. Ditiokarbaminiany (ferbam, mankozeb, maneb, metam, metiram, nabam, propineb, tiuram, ziram, zineb) oznaczane grupowo jako disiarczek węgla (CS 2 ) Tabela 1D. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda EURL-SRM QuPPe ver. 7.1 Nov. 2013, technika LC/MS-MS (akredytowana) [] 1. Chlormekwat 2. Mepikwat 3. Cyromazyna Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 8 z 23

9 W roku 2015 badania kontrolne przeprowadzone w Zakładzie Badania Bezpieczeństwa Żywności objęły 366 (339 ś.o.r metabolitów) substancji biologicznie czynnych środków, ich izomerów i metabolitów wykonanych w tzw. metodzie wielopozostałosciowej (tab. 1A i 1B), pozostałości 10 fungicydów ditiokarbaminianowych oznaczanych grupowo zawartością disiarczku węgla (tab. 1C) oraz dodatkowo pozostałości chloromekwatu, mepikwatu i cyromazyny dla badanych prób pieczarek (tab. 1D). Przebadano 36 rodzajów upraw lub ich grup 7 sadowniczych, 17 warzywnych oraz 12 rolniczych. Uprawy sadownicze: borówka, brzoskwinia, grusza, jabłoń, malina, śliwa, winorośl; Uprawy warzyw: brokuły, burak ćwikłowy, cebula, chrzan, fasola szparagowa, groch, kalafior, kapusta głowiasta, kapusta pekińska, marchew, ogórek, papryka, pieczarka, pietruszka korzeniowa, pomidor, por, seler korzeniowy; Uprawy rolnicze: bobik, burak cukrowy, gryka, jęczmień, kukurydza, mieszanki zbożowe, owies, pszenica, pszenżyto, rzepak, ziemniak, żyto. Próbki do badań zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem pobierali pracownicy Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a następnie dostarczali je do laboratorium. Ogółem pobrano do badań monitoringowych 898 próbek płodów rolnych, w tym: 234 próbki owoców, 310 próbek warzyw oraz 354 próbek z upraw rolniczych (rys. 1). Liczbę próbek płodów rolnych dostarczonych przez poszczególne województwa podano w tab. 2, a gatunków w poszczególnych grupach upraw na rys. 2, 3 i 4. W monitorowanych próbkach wykonano analiz pozostałości środków ochrony roślin. Najwięcej analiz wykonano w uprawach rolniczych (39,4%), w warzywach (34,5%) oraz w uprawach sadowniczych analiz (26,1%). Ocenę uzyskanych wyników prowadzono w oparciu o wykazy najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości środków zawarte w rozporządzeniu nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG. Kontrola prawidłowości stosowania środków była prowadzona w oparciu o aktualizowany Rejestr środków dopuszczonych do obrotu i stosowania oraz etykiety środków zamieszczone na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 9 z 23

10 Tabela 2. Liczby próbek płodów rolnych dostarczonych przez inspektorów WIORiN i zanalizowanych na obecność pozostałości środków WIOR (Województwo) Owoce Warzywa Uprawy rolnicze RAZEM 1 dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Ogółem Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 10 z 23

11 Rys. 1. Kontrolowane grupy upraw 898 próbek BADANE UPRAWY Rys. 2. Uprawy sadownicze 234 próby Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 11 z 23

12 Rys. 3. Warzywa 310 prób Rys. 4. Uprawy rolnicze 354 próby Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 12 z 23

13 3. Podsumowanie 1) W 2015 roku program urzędowych badań kontrolnych pozostałości środków wykonanych przez Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach obejmował 36 rodzajów upraw lub ich grup 7 sadowniczych, 17 warzywnych oraz 12 rolniczych. 2) Zgodnie z harmonogramem pobierania prób przebadano 898 prób płodów rolnych pochodzących ze wszystkich województw Polski. 3) We wszystkich próbach sprawdzano obecność 366 (339 ś.o.r metabolitów) substancji biologicznie czynnych środków, ich izomerów i metabolitów, wykonanych w tzw. metodzie wielopozostałosciowej, pozostałości 10 fungicydów ditiokarbaminianowych oznaczanych grupowo zawartością disiarczku węgla oraz dodatkowo pozostałości chloromekwatu, mepikwatu i cyromazyny dla badanych prób pieczarek. 4) Ogółem w 64,0% badanych prób (575 prób) stwierdzono obecność 81 różnych środków. 4) Pozostałości środków wykryto w 82,1% badanych owoców, 78,7% warzyw i 39,3% upraw rolniczych. 5) Uprawami, w których pozostałości środków występowały we wszystkich badanych próbach były: borówki, brzoskwinia, winogrona, brokuł, kalafior, kapusta głowiasta i pieczarki. Pozostałości powyżej 90% wykryto w uprawie gruszek i kapusty pekińskiej. Powyżej 80% wykryć pozostałości wykazano w uprawach jabłoni i śliwy, pietruszki korzeniowej i selera korzeniowego oraz w uprawie rzepaku. Brak pozostałości stwierdzono w uprawach chrzanu, fasoli szparagowej, bobiku, buraka cukrowego, gryki i owsa. 6) Analizując częstotliwość występowania środków w uprawach, stwierdzono występowanie 38 związków wykrywanych częściej niż w 10% próbek poszczególnych upraw. 7) Stwierdzono 154 przypadki zastosowań środków niedopuszczonych do stosowania w danych uprawach, których pozostałości najczęściej były poniżej dopuszczalnego poziomu, co stanowiło 17,1% wszystkich badanych prób, a biorąc pod Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 13 z 23

14 uwagę również te, w których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm 174 przypadki, co stanowiło 19,4% wszystkich badanych prób. 8) Oceniając uzyskane wyniki zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005, przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków (NDP) powyżej dwukrotnej ich wartości, czyli kwalifikujące się do zgłoszenia w systemie RASFF, stwierdzono w 26 próbkach, co stanowi 2,9% wszystkich badanych próbek. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 14 z 23

15 II. Analiza pozostałości środków w uprawach ekologicznych 1. Cel badań Celem badań jest wspomaganie Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych w procesie nadzoru i kontroli systemu certyfikowania gospodarstw ekologicznych poprzez badania pozostałości środków w produktach roślinnych i glebie. Odpowiednie próby z gospodarstw ekologicznych zostały pobrane i dostarczone przez pracowników Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa uczestniczy w realizacji tego zadania od 2009 roku. Początkowo badania te wykonywane były w ramach zadania 5.1: Badanie pozostałości środków w płodach rolnych w ramach obowiązującego monitoringu krajowego oraz wymogów Unii Europejskiej, które było częścią wykonywanego przez Instytut Ogrodnictwa Programu Wieloletniego na lata pod nazwą: Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów. Od 2015 roku badania te są realizowane w zadaniu 2.5 Badanie pozostałości środków w ramach urzędowej kontroli ich stosowania Programu Wieloletniego na lata pod nazwą: Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 15 z 23

16 2. Zakres i metoda badań Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach posiada certyfikat akredytacji laboratorium badawczego nr AB 757 nadany przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA), potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. Równocześnie Zakład wprowadził procedury kontroli jakości zgodne z dokumentem SANCO/12571/2013 Analytical Quality Control and Method Validation Procedures for Pesticide Residue Analysis in Food and Feed z dnia 1 stycznia 2014 roku. W celu potwierdzenia kompetencji w zakresie oznaczania pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego oraz zapewnienia kontroli jakości analiz, Zakład prowadzi politykę systematycznego uczestnictwa w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych w ramach m.in. systemów: European Commission s Proficiency Test on Pesticide Residues in Fruit and Vegetables, CRL-MRM, University of Almeria, Spain; CRL Cereals and Feedingstuff, National Food Institute, Danish Technical University/ CRL; CRL Single Residue Methods, CVUA Stuttgard, Germany. We wszystkich powyższych badaniach przeprowadzonych w tym roku laboratorium uzyskało klasę A, co potwierdza wiarygodność akredytowanych metod analitycznych stosowanych w Zakładzie. Zakład wykonał analizy jakościowe i ilościowe środków wykorzystując opisaną poniżej aparaturę analityczną: 1. Chromatograf gazowy Agilent z detektorem masowym (GC/MS) zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662: Chromatograf gazowy Agilent z podwójnym detektorem masowym (GC/MS-MS) zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662: Chromatograf gazowy Agilent wyposażony w detektor FDP (czuły na siarkę) i µecd; zastosowanie: analiza ilościowa pozostałości fungicydów ditiokarbaminianowych oznacznych metodą PN-EN : I-01/PN-EN : Chromatograf gazowy Agilent z detektorem masowym (GC/MS) zastosowanie: analiza ilościowa pozostałości fungicydów ditiokarbaminianowych oznacznych metodą PN-EN : I-01/PN-EN : Dwa chromatografy cieczowe Agilent z podwójnym detektorem masowym (LC/MS-MS); zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków metodą PN-EN 15662:2008. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 16 z 23

17 Metody badawcze użyte do oceny pozostałości środków obejmowały: 3. Metoda PN-EN 15662:2008 technika GC/MS-MS (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań). Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków z próbki acetonitrylem (QuEChERS) i ich analizie przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w podwójny detektor masowy. Metoda pozwala na oznaczenie 262 substancji w materiale roślinnym (tab. 1) i 251 substancje w glebie (tab. 3). 4. PN-EN 15662:2008 technika LC/MS-MS (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań). Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków z próbki acetonitrylem (QuEChERS) i ich analizie przy użyciu chromatografu cieczowego wyposażonego w podwójny detektor masowy. Metoda pozwala na oznaczenie 143 substancje w materiale roślinnym (tab. 2) i 83 substancje w glebie (tab. 4). 5. Ditiokarbaminiany: Metoda: PN-EN :2002 (metoda akredytowana) Metoda oparta na pomiarze disiarczku węgla (metoda head space) przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w detektor FPD lub MS. Metoda ta służy do analizy pozostałości sumy fungicydów ditiokarbaminianowych takich jak: tiuram, maneb, mankozeb itp. (dolna granica oznaczalności metody wynosi ). Metoda pozwala na oznaczenie substancji w materiale roślinnym i glebie wyszczególnionych w tabeli 5. Wszystkie środki, które były analizowane w badanych próbkach, są w zakresie akredytacji nr AB 757. Poniżej przedstawiono je wraz z ich dolnymi granicami oznaczalności (). Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 17 z 23

18 Tabela 1. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN (QuEChERS), technika GC/MS-MS (akredytowana) 1. Acetochlor 2. Akrynatryna 3. Alachlor 4. Aldryna 5. Alletryna 6. Ametryna 7. Aminokarb 8. Antrachinon 9. Atrazyna 10. Azakonazol 11. Azynofos-Me 12. Azoksystrobina 13. Beflubutamid 14. Benalaksyl 15. Benfluralina 16. Benfurakarb 17. Bifenazat 18. Bifenoks 19. Bifentryna 20. Bifenyl 21. Bitertanol 22. Boskalid 23. Bromfenwinfos 24. Bromocyklen 25. Bromofos 26. Bromopropylat 27. Bupirymat 28. Buprofezyna 29. Butachlor 30. Butafenacyl 31. Butylat 32. Chinalfos 33. Chinoksyfen 34. Chinometionat 35. Chlomazon 36. Chlorbenzyd 37. Chlorfenapyr 38. Chlorfenson 39. Chlorfenwinfos 40. Chlorobenzylat 41. Chlorobufam 42. Chloromefos 43. Chloroprofam 44. Chloropropylat 45. Chlorotalonil 46. Chlorpyryfos 47. Chlorpyryfos-Me 48. Chlortiofos 49. Chlortion 50. Cyflutryna 51. gamma-cyhalotryna 52. lambda-cyhalotryna 53. Cyjanazyna 54. Cyjanofenfos 55. Cyjanofos 56. Cykloat 57. Cypermetryna 58. Cyprodynil 59. Cyprokonazol 60. DDD-o,p 61. DDD-p,p 62. DDE-o,p 63. DDE-p,p 64. DDM 65. DDT-o,p 66. DDT-p,p 67. Deltametryna 68. DEET 69. Demeton-S 70. Desmetryna 71. Dialifos 72. Diazynon 73. Dichlobenil, 74. Dichlobutrazol 75. Dichlorfos 76. 3,5-Dichloroanilina 77. p,p-dichlorobenzofenon 78. Dieldryna 79. Dietofenkarb 80. Difenokonazol 81. Difenyloamina 82. Dikofol 83. Dimetachlor 84. Dimetoat 85. Dimetomorf 86. Dimetylochlorotal 87. Dimoksystrobina 88. Dinikonazol 89. Dinitramina 90. Dinobuton 91. Dioksabenzofos 92. Dioksakarb 93. Dioksation 94. Disulfoton 95. Ditalimfos 96. DMST 97. Dodemorf 98. Edifenfos 99. alfa-endosulfan 100. beta-endosulfan 101. Endosulfan, siarczan 102. Endryna 103. EPN 104. Epoksykonazol 105. Esfenwalerat 106. Etakonazol 107. Etalfluralina 108. Etion 109. Etofenproks 110. Etofumezat 111. Etoksychina 112. Etoprofos 113. Etrimfos 114. Fenamifos 115. Fenarymol 116. Fenazachina 117. Fenbukonazol 118. Fenchlorofos, 119. Fenheksamid 120. Fenitrotion 121. Fenoksykarb 122. Fenpiroksymat 123. Fenpropatryna 124. Fenpropidyna 125. Fenpropimorf 126. Fention 127. Fentoat 128. Fenwalerat 129. o-fenylfenol 130. Fipronil 131. Fipronil, disulfinyl 132. Fluchinkonazol 133. Fluchloralina 134. Flucytrynat 135. Fludioksonil 136. Flumetralina 137. Fluorodifen 138. Fluotrimazol 139. Flusilazol 140. Flutriafol 141. Fluwalinat 142. Folpet 143. Fonofos 144. Forat 145. Forat, sulfotlenek 146. Formotion 147. Fosalon 148. Fosfamidon 149. Fosmet 150. Ftalimid 151. Furalaksyl 152. Halfenproks 153. alfa-hch 154. beta-hch 155. Heksachlorobenzen 156. Heksakonazol 157. Heptachlor 158. trans-epoksyd 159. cis-spoksyd 160. Heptenofos 161. Imazalil 162. Iprodion 163. Iprobenfos 164. Izofenfos 165. Jodofenfos 166. Kaptafol 167. Kaptan 168. Karbaryl 169. Karboksyna 170. Karbosulfan 171. Klodynafop propargil 172. Krezoksym metylu 173. Krymidyna 174. Kumafos 175. Kwintocen 176. Lindan, 177. Malaokson 178. Malation 179. Mekarbam 180. Mepanipirym 181. Mepronil 182. Metakrifos 183. Metalaksyl 184. Metazachlor 185. Metkonazol 186. Metoksychlor 187. Metolachlor 188. Metrybuzyna 189. Metydation 190. Mewinfos, 191. Myklobutanil 192. Nitralin 193. Nitrapiryna 194. Nitrofen 195. Nitrotal izopropylowy 196. Nuarymol 197. Oksadiksyl 198. Oksyfluorofen 199. Paklobutrazol 200. Paration 201. Paration metylu 202. Pencykuron 203. Pendimetalina 204. Penkonazol 205. Permetryna 206. Pertan, 207. Pikoksystrobina 208. Pikolinafen 209. Piperofos 210. Piperonylbutoksyd 211. Piraklostrobina 212. Pirazofos 213. Pirochilon 214. Pirydaben 215. Pirymetanil 216. Pirymifos metylowy 217. Pirymikarb 218. Pirymikarb, desmetyl 219. Piryproksyfen 220. Prochloraz 221. Procymidon 222. Profam 223. Profenfos 224. Profluralina 225. Prometon 226. Prometryna 227. Propyzamid 228. Propachlor 229. Propargit 230. Propazyna 231. Propetamfos 232. Propikonazol 233. Protiofos 234. Protiokonazol, destio 235. Pyrifenoks 236. Resmetryna-cis 237. Spirodiklofen 238. Spiroksamina 239. Sulfotep 240. Symazyna 241. Tebufenpirad 242. Tebukonazol 243. Technazen 244. Teflutryna 245. Terbacyl 246. Terbufos 247. Terbutryna 248. Tetrachlorwinfos 249. Tetradifon 250. Tetrahydroftalimid 251. Tetrakonazol 252. Tetrametryna 253. Tetrasul 254. Tolklofos metylu 255. Triadimefon 256. Triadimenol 257. Trialat 258. Triazofos 259. Trifloksystrobina 260. Triflumizol 261. Trifluralina 262. Winklozolina Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 18 z 23

19 Tabela 2. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN (QuEChERS), technika LC/MS-MS (akredytowana) 1. Acefat 2. Acetamipryd 3. Aldikarb 4. Aldikarb, sulfon 5. Aldikarb, sulfotlenek 6. Ametoktradyna 7. Amidosulfuron 8. Azoksystrobina 9. Boskalid 10. Bromukonazol 11. BYI08330 Enol 12. BYI08330-Enol-glukozyd 13. BYI08330-Ketohydroksy 14. BYI08330-Monohydroksy 15. Chizalofop etylowy 16. Chlofentezyna 17. Chlorantraniliprol 18. Chloridazon 19. Chlorosulfuron 20. Chlorotoluron 21. Cyjazofamid 22. Cyflufenamid 23. Cymoksanil 24. Cyprokonazol 25. DEET 26. Demeton-S metylowy sulfon sulfotlenek 29. Desmedifam 30. Dietofenkarb 31. Diflubenzuron 32. Dimetenamid-p 33. Dimetoat 34. Disulfoton, sulfon 35. Disulfoton, sulfotlenek 36. DMF 37. DMPF 38. Etoksazol 39. Fenamidon 40. Fenamifos 41. Fenamifos sulfon 42. Fenamifos sulfotlenek 43. Fenbukonazol 44. Fenmedifam 45. Fenoksaprop-p-etylu 46. Fenpropimorf 47. Fenpyroksymat 48. Fensulfotion sulfon okson sulfon oksonu 52. Fentoat 53. Flonikamid 54. Fluchinkonazol 55. Flufenacet 56. Flufenoksuron 57. Fluoksastrobina 58. Fluopikolid 59. Fluopyram 60. Flurochloridon 61. Flutolanil 62. Flutriafol 63. Foksym 64. Formetanat 65. Fosmet 66. Fuberidazol 67. Heksytiazoks 68. Imazalil 69. Imidachlopryd 70. Indoksakarb 71. Iprowalikarb 72. Izoproturon 73. Izopyrazam 74. Kadusafos 75. Karbaryl 76. Karbendazym 77. Karbofuran 78. Karbofuran 3-hydroksy 79. Karbofuran 3-keto 80. Klotianidyna 81. Lenacyl 82. Linuron 83. Malaokson 84. Malation 85. Mandipropamid 86. Metalaksyl 87. Metamidofos 88. Metamitron 89. Metiokarb 90. Metiokarb sulfon 91. Metiokarb sulfotlenek 92. Metkonazol 93. Metoksyfenozyd 94. Metolachlor-S 95. Metomyl 96. Metosulam 97. Metrafenon 98. Metsulfuron metylu 99. Monokrotofos 100. Myklobutanil 101. Napropamid 102. Oksadiksyl 103. Oksamyl 104. Ometoat 105. Paraokson 106. Paraokson metylowy 107. Paration 108. Pencykuron 109. Pendimetalina 110. Petoksamid 111. Pinoksaden 112. Pirydaben 113. Prochloraz 114. Prokwinazyd 115. Propachizafop 116. Propamokarb 117. Prosulfokarb 118. Rimsulfuron 119. Siltiofam 120. Spinosad 121. Spirodiklofen 122. Spiroksamina 123. Spirotetramat 124. Sulfometuron metylowy 125. Tebufenozyd 126. Tebufenpyrad 127. Tebukonazol 128. Teflubenzuron 129. Tepraloksydym 130. Terbufos sulfon sulfotlenek 133. Terbutylazyna 134. Tiabendazol 135. Tiachlopryd 136. Tiametoksam 137. Tiodikarb 138. Tiofanat metylowy 139. Triadimefon 140. Triadimenol 141. Triflusulfuron metylu 142. Tritikonazol 143. Zoksamid Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 19 z 23

20 Tabela 3. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ) w glebie GC/MS-MS 1. Acetochlor 2. Akrynatryna 3. Alachlor 4. Aldryna 5. Alletryna 6. Ametryna 7. Aminokarb 8. Antrachinon 9. Atrazyna 10. Azakonazol 11. Azynofos-Me 12. Beflubutamid 13. Benalaksyl 14. Benfluralina 15. Benfurakarb 16. Bifenazat 17. Bifenoks 18. Bifentryna 19. Bifenyl 20. Bitertanol 21. Boskalid 22. Bromocyklen 23. Bromofenwinfos 24. Bromofos 25. Bromopropylat 26. Bupirymat 27. Buprofezyna 28. Butachlor 29. Butafenacyl 30. Butylat 31. Chinalfos 32. Chinoksyfen 33. Chinometionat 34. Chlomazon 35. Chlorbenzyd 36. Chlorfenapyr 37. Chlorfenson 38. Chlorfenwinfos 39. Chlormefos 40. Chlorobenzylat 41. Chlorobufam 42. Chloroprofam 43. Chloropropylat 44. Chlorpyryfos 45. Chlorpyryfos-Me 46. Chlortiofos 47. Chlortion 48. Cyflutryna 49. lambda-cyhalotryna 50. Cyjanazyna 51. Cyjanofenfos 52. Cyjanofos 53. Cykloat 54. Cypermetryna 55. Cyprodynil 56. Cyprokonazol 57. DDD-o,p 58. DDD-p,p 59. DDE-o,p 60. DDE-p,p 61. DDM 62. DDT-o,p 63. DDT-p,p 64. Deltametryna 65. DEET 66. Demeton-S 67. Desmetryna 68. Dialifos 69. Diazynon 70. Dichlobenil, 71. Dichlobutrazol 72. Dichlorfos 73. 3,5-Dichloroanilina 74. p,p-dichlorobenzofenon 75. Dieldryna 76. Dietofenkarb 77. Difenokonazol 78. Difenyloamina 79. Dikofol 80. Dimetachlor 81. Dimetoat 82. Dimetomorf 83. Dimetylochlorotal 84. Dimoksystrobina 85. Dinikonazol 86. Dioksabenzofos 87. Dioksakarb 88. Dioksation 89. Disulfoton 90. Ditalimfos 91. DMST 92. Dodemorf 93. Edifenfos 94. alfa-endosulfan 95. beta-endosulfan 96. Endosulfan, siarczan 97. Endryna 98. EPN 99. Epoksykonazol 100. Esfenwalerat 101. Etakonazol 102. Etalfluralina 103. Etion 104. Etofenproks 105. Etofumesat 106. Etoprofos 107. Etrimfos 108. Fenamifos 109. Fenarimol 110. Fenazachina 111. Fenbukonazol 112. Fenchlorofos, 113. Fenheksamid 114. Fenitrotion 115. Fenoksykarb 116. Fenpropatryna 117. Fenpropidyna 118. Fenpropimorf 119. Fention 120. Fentoat 121. Fenwalerat 122. o-fenylfenol 123. Fipronil 124. Fipronil, disulfinyl 125. Fluchinkonazol 126. Fluchloralina 127. Flucytrynat 128. Fludioksonil 129. Flumetralina 130. Fluorodifen 131. Fluotrimazol 132. Flusilazol 133. Flutriafol 134. Fluwalinat 135. Folpet 136. Fonofos 137. Forat 138. Forat, sulfotlenek 139. Formotion 140. Fosalon 141. Fosfamidon 142. Fosmet 143. Ftalimid 144. Furalaksyl 145. Furatiokarb 146. Halfenproks 147. alfa-hch 148. beta-hch 149. Heksachlorobenzen 150. Heksakonazol 151. Heptachlor 152. trans-epoksyd 153. cis-spoksyd 154. Heptenofos 155. Imazalil 156. Iprobenfos 157. Iprodion 158. Izofenfos 159. Jodofenfos 160. Kaptan 161. Karbaryl 162. Karboksyna 163. Klodynafop propargil 164. Krezoksym metylu 165. Krymidyna 166. Kumafos 167. Kwintocen 168. Lindan, 169. Malaokson 170. Malation 171. Mekarbam 172. Mepanipirym 173. Mepronil 174. Metakrifos 175. Metalaksyl 176. Metazachlor 177. Metkonazol 178. Metoksychlor 179. Metolachlor 180. Metrybuzyna 181. Metydation 182. Mewinfos, 183. Myklobutanil 184. Nitralin 185. Nitrapiryna 186. Nitrofen 187. Nitrotal izopropylowy 188. Nuarymol 189. Oksadiksyl 190. Oksyfluorofen 191. Paklobutrazol 192. Paration 193. Paration metylu 194. Pencykuron 195. Pendimetalina 196. Penkonazol 197. Permetryna 198. Pertan, 199. Pikoksystrobina 200. Pikolinafen 201. Piperofos 202. Piperonylbutoksyd 203. Piraklostrobina 204. Pirazofos 205. Pirochilon 206. Pirydaben 207. Pirymetanil 208. Pirymifos metylu 209. Pirymikarb 210. Pirymikarb, desmetyl 211. Piryproksyfen 212. Prochloraz 213. Procymidon 214. Profam 215. Profenfos 216. Profluralina 217. Prometon 218. Prometryna 219. Propachlor 220. Propargit 221. Propazyna 222. Propetamfos 223. Propikonazol 224. Protiofos 225. Protiokonazol, destio 226. Pyrifenoks 227. Resmetryna-cis 228. Spiroksamina 229. Sulfotep 230. Tebufenpirad 231. Tebukonazol 232. Technazen 233. Teflutryna 234. Terbacyl 235. Terbufos 236. Terbutryna 237. Tetrachlorwinfos 238. Tetradifon 239. Tetrahydroftalimid 240. Tetrakonazol 241. Tetrametryna 242. Tetrasul 243. Tolklofos metylu 244. Triadimefon 245. Triadimenol 246. Trialat 247. Triazofos 248. Trifloksystrobina 249. Triflumizol 250. Trifluralina 251. Winklozolina Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 20 z 23

21 Tabela 4. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ) w glebie LC/MS-MS 1. Acetamipryd 2. Ametoktradyna 3. Amidosulfuron 4. Azoksystrobina 5. Boskalid 6. Bromukonazol 7. BYI08330 Enol 8. BYI08330-Enol-glukozyd 9. BYI08330-Ketohydroksy 10. BYI08330-Monohydroksy 11. Chizalofop etylowy 12. Chlofentezyna 13. Chlorantraniliprol 14. Chloridazon 15. Chlorosulfuron 16. Chlorotoluron 17. Cyflufenamid 18. Cyjazofamid 19. Cymoksanil 20. Cyprokonazol 21. Diflubenzuron 22. Dimetenamid-p 23. Dimetoat 24. Fenamidon 25. Fenbukonazol 26. Fenoksaprop-p-etylu 27. Fenpropimorf 28. Fenpyroksymat 29. Flonikamid 30. Fluchinkonazol 31. Flufenacet 32. Fluoksastrobina 33. Fluopikolid 34. Fluopyram 35. Flurochloridon 36. Flutolanil 37. Flutriafol 38. Fuberidazol 39. Heksytiazoks 40. Imazalil 41. Imidachlopryd 42. Indoksakarb 43. Izoproturon 44. Karbendazym 45. Klotianidyna 46. Lenacyl 47. Linuron 48. Mandipropamid 49. Metalaksyl 50. Metamitron 51. Metiokarb 52. Metiokarb sulfon 53. Metiokarb sulfotlenek 54. Metkonazol 55. Metoksyfenozyd 56. Metolachlor-S 57. Metrafenon 58. Metsulfuron metylu 59. Myklobutanil 60. Napropamid 61. Oksamyl 62. Ometoat 63. Pencykuron 64. Pendimetalina 65. Petoksamid 66. Pinoksaden 67. Pirydaben 68. Prochloraz 69. Propachizafop 70. Propamokarb 71. Prosulfokarb 72. Rimsulfuron 73. Siltiofam 74. Spinosad 75. Spirodiklofen 76. Spiroksamina 77. Spirotetramat 78. Tebukonazol 79. Terbutylazyna 80. Tiachlopryd 81. Tiametoksam 82. Tiofanat metylowy 83. Triflusulfuron metylu Tabela 5. Wykaz środków i ich dolnych granic oznaczalności ( - ). Metoda PN-EN :2002, technika GC/MS (akredytowana) [] 1. Ditiokarbaminiany (ferbam, mankozeb, maneb, metam, metiram, nabam, propineb, tiuram, ziram, zineb) oznaczane grupowo jako disiarczek węgla (CS2) Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 21 z 23

22 W roku 2015 badania kontrolne przeprowadzone w Zakładzie Badania Bezpieczeństwa Żywności objęły 366 (339 ś.o.r metabolitów) substancji biologicznie czynnych środków, ich izomerów i metabolitów, wykonanych w materiale roślinnym w tzw. metodzie wielopozostałosciowej (tab. 1 i 2) lub 334 substancje biologicznie czynne wykonane w glebie (tab. 3 i 4) oraz pozostałości 10 fungicydów ditiokarbaminianowych oznaczanych grupowo zawartością disiarczku węgla (tab. 5) Po uzgodnieniach dokonanych pomiędzy Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Głównym Inspektoratem Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) oraz Głównym Inspektoratem Ochrony Roślin i Nasiennictwa, w piśmie Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa WO /15 z dnia roku przedstawiono harmonogram obejmujący kontrolę w 100 wytypowanych gospodarstwach. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 22 z 23

23 3. Podsumowanie 1) W 2015 roku program badań kontrolnych pozostałości środków wykonywanych w próbkach pochodzących z gospodarstw ekologicznych i realizowany przez Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach obejmował uprawy sadownicze, ogrodnicze, rolnicze oraz próbki gleby. We wszystkich próbkach sprawdzano 366 (339 ś.o.r metabolitów) substancji biologicznie czynnych środków, ich izomerów i metabolitów, wykonanych w materiale roślinnym w tzw. metodzie wielopozostałosciowej lub 334 substancje biologicznie czynne analizowane w glebie oraz pozostałości 10 fungicydów ditiokarbaminianowych oznaczanych grupowo zawartością disiarczku węgla. 2) Próby do badań pobierane były przez pracowników PIORiN. Zgodnie z planowanym harmonogramem uzgodnionym przez MRiRW, IJHARS i PIORiN, obejmującym kontrolę 100 gospodarstw, dostarczono do laboratorium 93 próby pochodzące z 88 gospodarstw. 3) Ogółem spośród 93 przebadanych prób, w 24 z nich (26%) stwierdzono obecność 7 różnych środków : DDT, difenokonazol, ditiokarbaminiany, pendimetalina, pirymifos metylu, pirymikarb i prosulfokarb. 5) Uprawami, w których wykrywano pozostałości środków ochrony były: pszenica, jarmuż, porzeczka czarna, kapusta biała, brukiew, trawa i gleba. 6) Oceniając uzyskane wyniki zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005, stwierdzono jedno przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości ditiokarbaminianów w brukwi. Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Strona 23 z 23