Milton Friedman ur. 31 lipca 1912 w Nowym Jorku zm. 16 listopada 2006 w San Francisco Amerykański ekonomista, laureat nagrody Nobla w dziedzinie ekono

Transkrypt

1 MILTON FRIEDMAN Rola polityki pieniężnej Roland Galanciak Przemysław Koślacz Rafał Roczniak

2 Milton Friedman ur. 31 lipca 1912 w Nowym Jorku zm. 16 listopada 2006 w San Francisco Amerykański ekonomista, laureat nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1976r. za dokonania w zakresie analizy, historii i teorii monetarnej oraz za pokazanie złożoności polityki stabilizacji. Zdecydowany obrońca i propagator wolnego rynku Twórca MONETARYZMU

3 Milton Friedman Doradzał prezydentom Richardowi Nixonowi i Ronaldowi Reaganowi. Do jego najbardziej znanych prac należy "Kapitalizm i wolność" z 1962 roku (polskie wydanie 1984 r.). W roku 1980 ukazała się książka "Free to choose" ("Wolny wybór"), którą napisał wraz z żoną Rose, również ekonomistką. Był postrzegany jako świetny, błyskotliwy mówca, któremu nigdy nie brakuje argumentów.

4 Lata według Friedmana - czyli dlaczego uznawano nieefektywność polityki pieniężnej? Pojawienie się Wielkiego Kryzysu stworzyło problem ponieważ dotychczasowe rozwiązanie polegające na uwolnieniu sił podaży i popytu okazało się zawodne. Kolejnym powodem było to że polityka pieniężna nie wyjaśniała ani nie oferowała rozwiązań.

5 Odrodzenie polityki pieniężnej lata 60-te. Polityka taniego pieniądza jest zawodna i wywołuje w dłuższym okresie presje inflacyjne. W świecie elastycznych cen możliwa jest sytuacja braku równowagi przy pełnym zatrudnieniu. Badania nad przyczynami Wielkiego Kryzysu wykazały, że to spadek ilości pieniądza w dużej mierze był odpowiedzialny za rozmiary załamania. Dowód siły polityki pieniężnej.

6 Odrodzenie polityki pieniężnej lata 60-te. Narastające rozczarowanie co do polityki fiskalnej. wydatki reagują opieszale i z dużymi opóźnieniami na zmiany koniunkturalne

7 Dlaczego polityka pieniężna nie może utrzymać stóp procentowych w długim okresie na ustalonym poziomie? Według Friedmana to bankructwo polityki taniego pieniądza stało się głównym źródłem reakcji przeciw keynsizmowi. Załóżmy że: FED postanawia utrzymać stopy procentowe na niskim poziomie. FED będzie nabywał papiery wartościowe. Wpłynie to jednak na podniesienie ich ceny i obniżenie przynoszonego przez nie dochodu. W ten sposób wzrasta również wielkość rezerw, którymi banki rozporządzają wzrasta globalna ilość pieniądza.

8 Dlaczego polityka pieniężna nie może utrzymać stóp procentowych w długim okresie na ustalonym poziomie? Napór wzrostu pieniądza spowoduje że przez jakiś czas stopy procentowe będą na poziomie niższym, niż w innych okolicznościach. Szybsze tempo wzrostu podaży pieniądza zachęca do wydatków. Rosnący dochód podniesie skale preferencji płynności i zwiększy popyt na pożyczki. Spowoduje to wzrost cen co powoduje zmniejszenie realnej ilości pieniądza. Zmiana polityki pieniężnej. Gospodarka ma tendencje do nadmiernego reagowania na zmieniające się warunki.

9 Dlaczego polityka pieniężna nie może utrzymać stóp procentowych w długim okresie na ustalonym poziomie? Zaciągający pożyczki będą skłonni płacić wyższe odsetki, a udzielający pożyczek będą żądając wyższego oprocentowania. Tak więc próba utrzymania stóp procentowych na niskim poziomie zmusza władzą pieniężne do coraz większego angażowania się w coraz większe zakupy na otwartym rynku.

10 Zatrudnienie jako kryterium polityki Drugie ograniczenie związane z polityką pieniężną odnosi się do zatrudnienia Dlaczego władza pieniężna nie może realizować pewnego ustalonego celu w zakresie bezrobocia? Powód jest taki sam jak w przypadku stóp procentowych różnica między natychmiastowymi i opóźnionymi konsekwencjami polityki pieniężnej

11 Co to jest naturalna stopa bezrobocia? Jest to poziom bezrobocia, który odpowiada stanowi równowagi w strukturze realnych stawek płac. Zatem naturalną stopą bezrobocia jest poziom, który mógłby być oparty na walrasowskim systemie równań ogólnej równowagi. ZASTRZEŻENIE ów system musiałby uwzględniać faktyczne właściwości strukturalne rynku pracy i rynków towarowych, uwzględniające niedoskonałości rynków itp.

12 Co to jest naturalna stopa bezrobocia? Friedman podkreślał, że nie sugeruje, iż naturalna stopa bezrobocia jest stała i niezmienna. Wiele właściwości rynku, które determinują jej poziom to dzieła człowieka i konsekwencje polityki.

13 Jaka polityka mogłaby w długim okresie zmniejszyć stopę bezrobocia? Ograniczenie dotyczące zatrudnienia Friedman formułuje w oparciu o przekonanie, iż substytucyjność między inflacją, a bezrobociem jest zawsze przejściowa. Nie istnieje taka substytucyjność permanentna! Nie jest też możliwe celowe sprowadzenie stopy bezrobocia do poziomu stopy naturalnej. Jak zatem władza mogłaby zmniejszyć stopę bezrobocia w długim okresie? Friedman zauważył, że wspomniana przejściowa substytucyjność nie wynika z samej inflacji, a z inflacji nieprzewidzianej, czyli zazwyczaj jej rosnącego tempa.

14 Jaka polityka mogłaby w długim okresie zmniejszyć stopę bezrobocia? Jak długo może trwać ten efekt nieprzewidzianej inflacji? Zgodnie z przypuszczeniami Friedmana początkowe efekty wyższego i nieprzewidzianego tempa inflacji utrzymują się około dwóch do pięciu lat, a całkowite przystosowanie się do nowego tempa inflacji zabiera gospodarce około dwudziestu lat. Konkluzja rozważań Friedmana Polityka pieniężna nie może utrzymać wymienionych realnych wielkości na z góry określonych poziomach. Natomiast polityka pieniężna może wywierać i wywiera poważny wpływ na te realne wielkości.

15 Czego może dokonać polityka pieniężna? Przede wszystkim z historii wynika, że polityka pieniężna może nie dopuścić, by sam pieniądz stał się poważnym źródłem wstrząsów gospodarczych. Unikać poważnych błędów! Charakter powyższej tezy jest w dużym stopniu negatywny, ale: 1. Bywało, że machina pieniężna psuła się nawet, gdy nie było władzy centralnej o kompetencjach podobnych do Systemu Rezerwy Federalnej. 2. Nawet gdyby teza była w pełni negatywna, byłaby niemniej ważna z powodu owej szansy wystąpienia poważnych wstrząsów gospodarczych.

16 Czego może dokonać polityka pieniężna? Po drugie, polityka pieniężna może zapewnić gospodarce stabilne zaplecze. Aby system gospodarczy funkcjonował najlepiej, potrzebne jest zaufanie producentów, konsumentów, pracodawców oraz pracowników, że kształtowanie się przeciętnego poziomu cen będzie możliwie przewidywalne (że będzie on w znacznym stopniu stały).

17 Czego może dokonać polityka pieniężna? Friedman zwraca uwagę na bardzo ograniczony zakres elastyczności cen i płac we wszystkich możliwych układach instytucjonalnych. Waluta złota jako fundament, na którym opierano stałość waluty w przeszłości. Władza pieniężna może wystąpić jako surogat waluty złotej, ale: Taka polityka podporządkowałaby każdy kraj kaprysom zamierzonej lub przypadkowej polityki władz pieniężnych innych krajów.

18 Czego może dokonać polityka pieniężna? Po trzecie, polityka pieniężna może się przyczynić do kompensowania poważniejszych zakłóceń w systemie gospodarczym pochodzących z innych źródeł. Na przykład w przypadku zagrożenia ogromnymi deficytami, ( )polityka pieniężna może zapanować nad niebezpieczeństwem inflacji za pomocą niższej stopy wzrostu podaży pieniądza od stopy pożądanej w innych warunkach. Oznaczałoby to przejściowo wyższe stopy procentowe, ale niższa stopa wzrostu podaży pieniądza mogłaby równie dobrze oznaczać niższe ceny, jak i niższe nominalne stopy procentowe w aspekcie długookresowym.

19 Kryteria polityki pieniężnej raz jeszcze Stopy procentowe * Bieżąca stopa bezrobocia * Kursy walut Poziom cen Ilość pieniądza

20 Kryteria polityki pieniężnej Kursy walut nieduży wycinek całej gospodarki powiązanie z polit. pien. innych krajów rynek płynnych kursów, zarządzanie zasobami krajowymi Poziom cen związek pomiędzy polit. pien. a poziomem cen bardziej pośredni czas potrzebny na wpłynięcie na niego jest dłuższy wielkość efektu i opóźnienie w czasie zależy od okoliczności

21 Kryteria polityki pieniężnej Wielkość pieniądza Sam rodzaj wskaźnika/definicja globalnej podaży pieniądza nie jest ważny. Regulacja tego kryterium znacznie efektywniejsza od regulacji poziomu cen. Wniosek najlepsza bieżąco dostępna wskazówka polit. pien.

22 Jak należy prowadzić politykę pieniężną? Unikanie gwałtownych wahań Poruszanie się we właściwym kierunku zbyt poźno i zbyt daleko Przykłady , , , i 1966

23 Przyczyny złej polityki Władze nie uwzględniają opóźnienia między swymi posunięciami a wynikającymi z nich skutkami dla gospodarki. Wykazują tendencję do określania swoich działań na postawie dnia dzisiejszego. Zbyt mocno naciskają hamulec/akcelerator.

24 Recepta M. Friedmana na skuteczną polit. pien. Polityka realizowania stałego tempa wzrostu konkretnej wielkości pieniężnej Przestrzeganie przez władze monetarne Przestrzeganie przez władze monetarne zarządzenia o unikaniu dużych przeskoków w polityce

25 Recepta M. Friedmana na skuteczną polit. pien. Stały, umiarkowany wzrost podaży pieniądza przyczynia się do uniknięcia inflacji/deflacji. Stwarza warunki sprzyjające stabilności gospodarczej. Pomaga działaniu czynników wywołujących wzrost gospodarczy takich jak: przedsiębiorczość, pomysłowośc, wynalazczość, intensywna praca, zapobiegliwość.

26 Dziękujemy za uwagę!