Dobrowolne prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Propozycje i debata wokol ich wprowadzenia w Polsce >, -^>Irmina Jurkiewicz-Swietek

Transkrypt

1 Dobrowolne prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Propozycje i debata wokol ich wprowadzenia w Polsce >, -^>Irmina Jurkiewicz-Swietek, Zaklad Ekonomiki Zdrowia i Zabezpieczenia Spolecznego, Instytut Zdrowia Publicznego, / Wydzial Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagiellonski Collegium Medicum Adres do korespondencji: Irmina Jurkiewicz-Swietek, Instytut Zdrowia Publicznego, Krakow, ul. Grzegorzecka 20, irmina.jurkiewicz@uj.edu.pl Abstract \ ' 7/ Voluntary private health insuranceythe public discussion ab ti-l * P. ^ The aim of each health care system is to protect citizens from ill health consequences and provide them with health care services they need. There are two main solutions to assure health careq social health insurance system and budgetary model. Despite domination of universal public system, in many countries private solutions develop alongside. Private health insurance (PHI), in contrary to public systems, calculate premium according to individual risk and it is (usually) purchased voluntarily. PHI exists in all EU countries playing different role i'moh ^^ *n eacn- m Poland PHI is not well developed yet. This article presents main characteristics of ^ flwr Cr pjjj an( current situation of PHI on Polish health care market. A brief history of attempts to introduce PHI in Polish health care system are described, with special focus on the last bill prepared by the Ministry of Health in March The latest proposal is analysed in details, based on international experience in PHI. The paper also evaluates possible influence of proposed Polish regulations on main actors in health care sector. Conclusions present key problems and recommendations for the process of introducing/developing PHI in health care system. Keywords: health care system, medical subscriptions, private health insurance, PHI, regulations C \ kluczowe: abonamenty medyczne prywatne ubezpieczenie zdrowotne, PUZ, system ochrony zdrowia, regulacje, pragnie podzigkowac prof, dr hob. Stanislawie Golinowskiej za merytoryczne wsparcie w przygotowywaniu artykulu^ A

2 1 Wprowadzenie Celem systemu ochrony zdrowia w kazdym kraju jest zabezpieczenie swiadczen zdrowotnych jego obywatelom. Zabezpieczenie to ma wymiar finansowy i rzeczowy. Zabezpieczenie finansowe polega na zorganizowaniu takich instytucji platniczych, ktore uchroni^ obywateli przed wysokimi oplatami za uslug? zdrowotnq w momencie korzystania z niej. Najczesciej s^ to systemy publicznej shizby zdrowia lub spolecznych ubezpieczen zdrowotnych (SUZ). Podmiotowy zakres finansowania publicznego jest zazwyczaj powszechny. Natomiast zakres przedmiotowy jest zwykle zroznicowanyj zalezy od tradycji J.' instytucjonalnej danego kraju, prowadzonej polityki spolecznej i zdrowotnej oraz zamoznosci. W krajach OECD (zamozniejszych oraz instytucjonalnie dojrzalszych) zakres publicznego finansowania ochrony zdrowia zarowno pod wzgledem podmiotowym, jak i przedmiotowym jest wi^kszy niz w biedniejszych regionach swiata. Jednoczesnie w tych krajach system ochrony zdrowia dostarcza zroznicowanej oferty ushig zdrowotnych, przestrzegaj^c na ogoi rownego dostepu do koszyka swiadczen gwarantowanych. Mimo dominacji publicznego zabezpieczenia finansowania ochrony zdrowiaj istniej^ ' ^ prywatne instytucje finansowe, uzupelniaj^ce czy dopelniajace system publiczny. Maja^ one najczesciej charakter dobrowolnych prywatnych ubezpieczen zdrowotnych (PUZ). Prywatne ubezpieczenie zdrowotne to metoda finansowania opieki zdrowotnej, w odroznieniu od obowia_zkowego publicznie finansowanego i zarzaxlzanego ubezpieczenia, gdzie polise^ nabywa si dobrowolnie u podmiotu dzialaj^cego dla zyskitm PUZ w warunkach praktycznych moze przybierac wiele form, natomiast ogolna charakterystyka tego rozwi^zania opiera sie na zasadach zaleznosci skladki od ryzyka zdrowotnego, z reguty zarz^dzaniu przez podmiot prywatny oraz dobrowolnosci uczestnictwas< i udzidl j PUZ w systemach zdrowotnych wielu krajow swiata, mimo -j (^ ograniczonego zakresu, pelni^ istotne funkcje. Zwiekszaj^ mozliwosci wyboru, dopelniaj^ systemy publicz;ne i sprzyjaj^ kontroli popytu na ushigi zdrowotne. Rozwijaj^ sie nie tylko w krajach wysoko rozwini^tych. Powstaj^ takze w krajach o srednich i niskich dochodach. 1 Publiczne systemy opieki zdrowotnej fmansowane s^ poprzez podatki ogolne (panstwowa shizba zdrowia) lub obowiazkowe sktadki zalezne od dochodu (spoleczne ubezpieczenia zdrowotne - SUZ) ). Wszystkie pozostale metody ubezpieczeniowe, fmansowane w przewazajacym stopniu przez dobrowolne indywidualne lub grupowe skladki, okreslane s^jako prywatne Qwedlug opracowania OECD^qProposalfor taxonomy of health insuranc^o 2 Zasada dobrowolnosci uczestnictwa PUZ nie zawsze jest regula^na przyklad w krajach, w ktorych grupy wyl^czone z systemu powszechnego obliguje si do zawarcia umowy z prywatnym ubezpieczycielem. SO

3 Wzrasta wiedza na temat czynnikow rozwoju PUZ i polityki zdrowotnej panstwa wobec nich [1]. Jako ze w Polsce prywatne ubezpieczenia zdrowotne s^ nadal przedmiotem deklarowany h planow, to warte poznania s^ propozycje ich wprowadzenia na szerszym tie teoretycznoqporownawczym. Temu zagadnieniu poswi?cony jest prezentowany tekst. Artykul sklada si? z szesciu cz?sci, w ktorych kolejno przedstawiono charakterystyk? prywatnych ubezpieczen zdrowotnych, rys historyczny rozwoju PUZ w Polsce wraz z propozycjami regulacji rynku pewnych form prywatnych ubezpieczen zdrowych dzialaj^cych i c u fc«od 1999 roku. Nast?pnie dokonand ^ «tam ocerr^ projektu Ministerstwa Zdrowia z 2Q\\rf ' "i*-? zapowiadaja^cego wprowadzenie nowego rodzaju PUZ. W ocenie tej uwzgl?dniane odniesienia mi?dzynarodowe! a takze punkt widzenia roznych podmiotow polskiego sektora zdrowotnego oraz opinii spolecznej. Publikacj? zamykaja^ wnioski i rekomendacje ukierunkowane na kluczowe problemy wyst?pujqee w procesie regulowania rynku PUZ. 1. Charakterystyka prywatnych dobrowolnych ubezpieczen zdrowotnych W historii prywatnych ubezpieczen zdrowotnych mozemy dostrzec dwie drogi. Pierwsza, gdy ta forma zabezpieczenia si? przed nadmiernymi wydatkami na leczenie byla ~Vrr oddolna i pierwotna w stosunku do rozwi^zan publicznych\ i druga, gdy prywatne ubezpieczenia powstawaly jako rozwi^zania dodatkowe w stosunku do systemu publicznego. Jako ze w Polsce mamy do czynienia z ewolucj^ charakterystyczna^ dla drugiej drogi rozwoju PUZ, to rozwazania koncentruj^ si? na rozwia_zaniach regulowanych przez pansrwo. Jakie cele stawia si? przed tworzeniem PUZ? Zwykle podnosi si? dwa. Jako glowny argument podaje si?, ze dzi?ki tworzeniu dodatkowego ubezpieczenia nastapi wzrost srodkow w calym systemie ochrony zdrowia, z czego korzysci maj^ wszyscy. Drugi argument to konkurencyjnosc PUZ w stosunku do platnika publicznego. Oba te cele nie zawsze s^ w praktyce dostatecznie spelniane, ale mimo tega istnieje powszechne przekonanie o zasadnosci UXtSuuuuQ. wprowadzania dodatkowych ubezpieczen zdrowotnych.~^ >dnqsf si? bowiem takze inne argumentyl takie jak mozliwosc wyboru czy dywersyfikacja ryzyka. W tym celu na przyklad Lit ~* \m roz finansowania publicznego, bezposrednich oplat pacjentow oraz ubezpieczen prywatnych. Ponadto w krajach, w ktorych udzial prywatnych wydatkow na zdrowie jest wysoki, proponuje si? wprowadzanie i rozwqj dobrowolnych ubezpieczen przenosza_cych bezposrednie ryzyko rzadkich, aczkolwiek wysokich kosztow opieki zdrowotnej z pacjentow na prywatnych ubezpieczycieli [2,B].,-,

4 Analizy rozwoju prywatnych ubezpieczen zdrowotnych pozwolily na dokonanie ich klasyfikacji. W literaturze podaje sie^ zwykle dwie glowne: zaproponowane przez OECD [4] oraz przez autorow z London School of Economics [5]. Klasyfikacja PUZ zaproponowana przez OECD zawiera cztery typy ubezpieczen zdrowotnych: (1) podstawowe (primary^ ktore moze zastapic ubezpieczenie publiczne; st^d pojawiaj^ si dwa rodzaje: zastepcze (substitutive) i zasadnicze (principal), (2) rownolegle f, (duplicate), (3) uzupelniajace (complementary) oraz (4) dodatkowe (supplementary) (p&mkd a A Jr. ^ 1). 3- C Q Typologia OECD jest przewaznie stosowana przy analizach polityki zdrowotneji/ natomiast czesciej uzywa si? funkcjonalnego podziahi ubezpieczen na trzy rodzajg( Ten podzial * (»#.&' * prezenruje kategorie PUZ pod wzgledem roli, jak^ ubezpieczenie pelni wzgledem powszechnego systemu (stosowany glownie w krajach europejskich). 83 to prywatne ubezpieczenia alternatywne (substitutive), uzupelniajqce (complementary) i dodatkowe (Wvrt (supplementary). (H«Haka 2/., Ramka2 Przedstawione dwa sposoby definiowania prywatnych ubezpieczen zdrowotnych w zasadniczej mierze ipokrywaj^siq. Wspolne jest rozroznianie ubezpieczen ze wzgl^du na charakter oferowanych swiadczen: znajduj^cych sie w koszyku swiadczen gwarantowanych, wymagaj^cych wspolplacenia, a takze jakosci i czasu uzyskania ushigi. Przy czym podzial sugerowany przez OECD rozroznia odrebnie ubezpieczenia pokrywaj^ce koszty prfclcw) wspolplacenia (uzupelniaj^ce), oferuj^ce swiadczenia spoza koszyka (dodatkowe) (^Njdzid funkcjonalny podzial umieszcza te ushigi w jednym ubezpieczeniu uzupelniaj^cym. Ponadto typologia OECD sugeruje funkcjonowanie prywatnych ubezpieczen zdrowotnych jako ^^ jedynej formy zabezpieczenia ryzyka choroby w danym kraju (ubezpieczenie zasadnicze). Dotyczy to glownie krajow rozwijajacych sie, w ktorych struktury panstwowe nie wyksztalcily jeszcze sprawnie dzialajacej publicznej formy ochrony (powszechnych 3 Na przyklad [22]?4,

5 ubezpieczen czy systemu budzetowego). Podczas gdy trojpodzial LSE mowi o ubezpieczeniu alternatywnymv czyli funkcjonuj^cym obok powszechnego systemu. Szczegolowe analizy rynkow ubezpieczen prywatnych w Europie oraz w krajach OECD wskazuj^ nierzadko na przenikanie si? typow PUZ i powoduja_ trudnosci z ich klasyfikacj^. 2. Rys historyczny oraz stan obecny w dziedzinie prywatnych ubezpieczen zdrowotnych w Polsce Prywatne ubezpieczenia zdrowotne nie s^ nowosci^ w historii opieki zdrowotnej w dfj^ Polsce. Jeszcze przed ^ wojn^ swiatow^ obok przymusowego ubezpieczenia chorobowego (dla ludnosci pracuj^cej i ich rodzin) istnialo tzw. ubezpieczenie fakultatywne. Oferta byla skierowana do osob ponizej 43f roku zycia, ktore nie podlegaly obowi^zkowi ubezpieczenia (nie wykonywaif^ pracy najemnej) oraz wykazywa^ si? wyzszymi zarobkami (przekraczaj^cymi rocznie 30 tys. marek polskich) [6]. Wielu ekspertow uwaza, ze obecne przepisy prawne dotycz^ce dzialalnosci gospodarczej oraz ubezpieczen pozwalaj^ na tworzenie firm ubezpieczeniowych ^ed^/ii obejmujq.cych swym zakresem swiadczenia medyczne. S^ to tak zwanevquasi ubezpieczenia. Wszystkie firmy sektora ubezpieczeniowego dzialaj^ na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o dzialalnosci ubezpieczeniowejd/ Klasyfikacja ubezpieczen wyroznia ubezpieczenia na zycie (dzial I) oraz pozostale ubezpieczenia osobowe i majatkowe (dzial II). Dobrowolne prywatne ubezpieczenia zdrowotne pojawiaj^ sie na polskim rynku w ramach: a) ubezpieczen na zycie (z mozliwosci^ rozszerzenia zakresu umowy o ochron? zdrowia), b) ubezpieczen osobowych (dotycz^ sytuacji choroby\'np. swiadczenia pieni^zne za kazdy dzien pobytu w szpitalu). 6w qpa*«i4 przepis^ ustawy o dzialalnosci ubezpieczeniowei^ funkcjonuj^ polisy ubezpieczenia medycznego dolaczane do ubezpieczen na zycie lub calkowicie odrebne w takich firmach\jak: PZU Zycie, Grupa Allianz, Signal Iduna, Medical Polska (ktore ciesza^ si? wi?kszym zainteresowaniem wsrod klientow indywidualnych). Fomiq po cz?sci realizuj^c^ funkcje PUZ s^ takze abonamenty zdrowotne oferowane przez pracodawcow swoim pracownikom (cz?sto stosuj^ je duze firmy dol^czaj^c do swiadczen medycyny pracy rowniez inne uslugi medyczne) [7,8]. Zapewnianie dostejpu do ushig medycznych moze bye v t 1 Ustawa o dzialalnosci ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003r. 3jr. (Dz.jU Nr 124Vpoz. 1151). r

6 Szacunki dotycza_ce wielkosci rynku PUZ w Polsce s^ zroznicowane. Pojawilo sie wiele opracowan statystycznych zawieraja_cych informacje dotyczace korzystania ze *T/ swiadczen finansowanych z prywatnej polisy zdrowotnej (Tabela-^Z). Dane w czesci opracowan s^ bardzo rozbiezne. Ostrozne estymacje podaja^ wartosci kilkuprocentowe (6,3%fvedhig Diagnozy Spolecznej)Vpbdczas gdy w innych zrodlach siegaja^ jednej pi^tej populacji. Przyczyn sporych rozbieznosci w uzyskiwanych wynikach nalezyj doszukiwacfsif] w metodologii prowadzonych analiz (dobor grupy badanej, istotnosc statystyczna, forma i tresc zadawanych pytan, narz^dzia pomiarowe). Spqjne s^ natomiast informacje dotyczace uprawnionych do korzystania ze swiadczen finansowanych z prywatnego ubezpieczenia. S^ to: miejsce zamieszkania (duze miasto), wiek produkcyjny, wyzsze wyksztalcenie i lepsza sytuacja materialna. IT Tabela/^" UWCSMMW, ^^ A- ^ f'iu r ^ Zrodto: opracowanie wtasne na podstawie [17, 18, 19] Wedlug raportu Diagnoza Spoleczna 2011 widoczny jest staly wzrost korzystania ze swiadczen finansowanych bezposrednio z kieszeni pacjenta oraz abonamentow (Wykres 1). <*i KVavu-yvv Potwierdza to argumentacje za rozwojem rynku PUZ, -fed*id ubezpieczenia mialyby przej^c znaczna^ cz^sc bezposrednich wydatkow na zdrowie w postaci comiesiecznej skladki, chromic jednostki i gospodarstwa domowe przed katastroficznymi wydatkami czy koniecznosci^ rezygnacji z opieki (z powodu braku srodkow). Wykres 1 iu L-Jb o i^-yy. f-u^&il (u- ^>*^ Mi a c Dzisiejszy stan regulacji dotycz^cych sektora opieki zdrowotnej jest tak skonstruowany, ze brakuje szczegolowych przepisow normuj^cych PUZ. Firmy abonamentowe i ubezpieczeniowe dzialaj^ w ramach ustaw dotycz^cych dzialalnosci gospodarczej i ubezpieczeniowej. Jest to jednak niewystarczaj^ce dla rozwoju rynku prywatnych ubezpieczen zdrowotnych. Z regulacyjnego punktu widzenia istotne byloby zdefiniowanie instytucji PUZ. Tymczasem w zadnym akcie prawnym dotycza_cym finansowania ochrony zdrowia nie okresla sie tej formy finansowania swiadczen zdrowotnych. Istnieje tez wiele barier utrudniaj^cych rozwqj PUZ w Polsce. Do glownych zalicza si^:

7 brak precyzyjnie zdefiniowanego koszyka swiadczen gwarantowanych, ktory wyznaczylby czytelne granice dzialalnosci (finansowania) powszechnego ubezpieczenia, pozostawiaj^c miejsce dla PUZ (jakie swiadczenia s^ objete finansowaniem z NFZ oraz jakie s^ standardy jakosci) niedostateczna liczba placowek medycznych, dzialaja_cych na zasadach rynkowych, mog^cych zapewnic odpowiedni standard ustug (b?dq.cych oferta^ prywatnego ubezpieczeniav " slabe przygotowanie placowek publicznych do swiadczenia ushig odpowiedniej jakosci (standardu) obshig^ f. istnienie szarej strefy ushig zdrowotnych, czyli nieformalnych oplat pacjentow, ktorzy w ten sposob probuj^ uzyskac swiadczenie medyczne szybciej czy wyzszej jakosci. -jp 3. Propozycje wlqczenia prywatnych ubezpieczen zdrowotnych do polskiego systemu ochrony zdrowia po wprowadzeniu reformy systemu ochrony zdrowia w 1999 i^t ^^ wspomniano wczesniej, juz w latach yzydziestye^ XX wieku funkcjonowaly w Polsce prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Na czas wojny oraz obowi^zywania budzetowego modelu finansowania opieki zdrowotnej (tzw. system Siemaszki) prywatny sektor organizewania i udzielania swiadczen zanikl. Poprzez wdrozenie idei przejecia przez pafistwo odpowiedzialnosci za opiek? zdrowotn^, pracownicy medyczni zostali funkcjonariuszami pafistwowymiya nad zakladami opieki zdrowotnej funkcje wlasnosciow^ i kontroln^ sprawowal wojewoda. Jednak dopiero w latach 90. XX wieku (od pocz^tku wielkich zmian systemowych w Polsce) rozpoczeia sie na no wo dyskusja na temat wdrozenia prywatnych ubezpieczen zdrowotnych. Rzeczywiscie wraz z reform^ systemu zdrowotnego w 1999 roku, zacz^to rozwazac\ nawet projektowac taki model systemu, w ktorym prywatne instytucje docelowo zarz^dzalyby obowi^zkow^ skladkq ubezpieczenia zdrowotnego, konkuruj^c z Kasami Chorych. Jednak pomysl ten nie zostal wdrozony, a Kasy Chorych zostaly scentralizowane w Narodowy Fundusz Zdrowia. Jednakze debata nad wprowadzeniem PUZ trwala. W ramach prac Miedzyresortowego Zespolu ds. Ubezpieczen Zdrowotnych pod przewodnictwem wicepremiera Jerzego Hausera przedstawiono w 2003 roku propozycj^ utworzenia prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego

8 realizowane przez podmioty gospodarcze w ramach prowadzenia dzialalnosci gospodarczej^ Jest to klasyczna dzialalnosc uslugowa, ktor^ moga^ prowadzic indywidualni przedsi^biorcy, spolki cywilne, spolki prawa handlowego, samodzielne publiczne zaklady opieki zdrowotnej [9]. Konstrukcja abonamentu zaklada przej^cie calosci ryzyka zwi^zanego z ochrona^ zdrowia pacjenta przez operatora medycznego swiadcz^cego uslugi na rzecz pracodawcy, co jest de st\ dzialalnosciq. ubezpieczeniowa^jednak niejpodlegaja^ A (prowadzon^ bez licencji i nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego) [10]. Instytucje para-j ubezpieczeniowe to na przyklad grupa Lux Med, Enel-Med, Medicover. Wedlug danych z 2010 roku na polskim rynku dzialalo juz 12 finn ubezpieczeniowych oferuj^cych polisy zdrowotne oraz taka sama liczba instytucji operuj^cych abonamentami medycznymi [11]. Wartosc rynku oszacowano na 2,2 mid zl zebranych skladek w ramach abonamentow, natomiast rynek polis ubezpieczeniowych wyceniono na 160 mm zl (szacunki Polskiej Izby Ubezpieczen) [12]. Podobnie jak w wielu krajach europejskich, rowniez w przypadku Polski posiadacze PUZ nabywajcj je w przewazaj^cej cze^ci w ramach umow grupowych [13]. Obecnie szacuje sie, ze ok. 6,30/^ spoleczenstwa polskiego posiada dodatkow^ form^ zabezpieczenia przed wysokimi kosztami opieki medycznej (w przewazaj^cej cz^sci ssj. to posiadacze abonamentow medycznych) [14]. Wskaznik ten nie jest niski na tie innych krajow europejskich (porownuj^c Polsk? nie tylko z krajami na podobnym etapie rozwoju i o zblizonej historii) (TabelaJ-)- Wielkosc i role rynku PUZ w danym systemie, poza odsetkiem populacji posiadaj^cej takie ubezpieczenie, mozna ocenic na podstawie wielkosci udziahi wydatkow PUZ w calkowitych wydatkach na zdrowie. Nadaje to lepsza^ perspektyw^ i o pelniejszy obraz rynku. Statystyki przedstawiaja^ajkduzy udzial populacji posiadaj^cej PUZ a niski udzial finansowania PUZ w calkowitych wydatkach na zdrowie,vmoze wskazywac de facto na znikom^ role prywatnych ubezpieczycieli, ktorzy kontraktuj^ swiadczenia o malej istotnosci i niewielkich kosztach. Odwrotnie, jesli niewielka cz^sc populacji posiada PUZ, ale stanowi^ one spor^ czesc calkowitych wydatkow na zdrowie, sugeruje to, ze PUZ odgrywa wazncj role w systemie zdrowotnym (np. ubezpieczenia alternatywne dla grup wyl^czonych z publicznego systemu stanowi^ce dla nich podstawowe zabezpieczenie). lofcejxx ^- ^ ^> fj '«n^«i n-neiscu, <U -jov^.kb ra elolia U^iwv*-.in,u, I Tabela X Zrodio: Opracowanie wlasne napodstawie [15, 16,17] oraz danych OECD ilibrary v 5 Ustawa o swobodzie dzialalnosci gospodarczej z dnia 2 lipca 2004r. (Dz.U Nr 173\poz. 1807). 6 Dane z raportu DiagnozaSpoleczna 2011, szacunki Polskiej Izby Ubezpieczen wskazujej na 6,5%.

9 jako suplementarno-komplementarnego w stosunku do ubezpieczenia obowia_zkowego [21 oraz zrodla prasy internetowej^. Prace nad tym projektem nie byty jednak kontynuowane. W latach w Ministerstwie Zdrowia pod przewodnictwem Zbigniewa Religi pracowano nad wielofilarowym modelem ubezpieczen [21 oraz zrodla prasy internetowej^. W propozycji tej I filar oznaczal powszechne ubezpieczenie zdrowotne (w ramach NFZ), w filarze II wyodrebnione podmioty mialy oferowac prywatne rownolegle ubezpieczenia zdrowotne (ktorych zakres b^dzie taki sam jak w systemie publicznym przy jednoczesnym podniesieniu standardu tych uslug). Drugi filar (regulowany jbyjbyjprzez panstwo, a skladka miala bye oplacana na zasadzie solidaryzmu, z uwzgl^dnieniem systemu community rating Koszty swiadczen finansowanych w ramach drugiego filaru byiyby cze^ciowo refundowane zakladom ubezpieczen przez NFZ. Trzeci filar natomiast \obejmowac pnial jsuplementarne ubezpieczenia, ktore rzeczywiscie foferowaiiejbyly ] w ramach ubezpieczen na zycieya byly poszerzone o opcj? ochrony zdrowia. Wprowadzenie tego modelu mialo sprzyjac przeksztalcaniu ushig abonamentowych w polisy ubezpieczeniowe. Nastepnie pojawila si<? propozycja zespolu ekspertow Rzecznika Praw Obywatelskich, ktora rowniez przewidywala model wielofilarowy [21]. Skladka mialaby bye podzielona mi^dzy platnika publicznego i plamikow prywatnych. Skladka przekazywana do I filara wynosilaby 7,75% wynagrodzenia, natomiast druga cz? sc skladki uzalezniona miala bye od 11 kondycji zdrowotnej ubezpieczonego. W ramach tego filapf finansowane byloby leczenie schorzen, mog^cych wynikac z postepowania osoby ubezpieczonej. Trzeci filar w tym modelu byl dobrowolny i obejmowal suplementarne ubezpieczenia zdrowotne (oferuj3.ce procedury o nizszej efektywnosci kosztowejqwyl^czone z finansowania w ramach systemu obowia_zko wego). Aktywna (z definicji) w dziedzinie ubezpieczen zdrowotnych jest Polska Izba Ubezpieczen. Zaproponowany w 2008 roku model zapewnia ubezpieczonym pelna^ mozliwosc wyboru ubezpieczyciela kontraktuj^cego swiadczenia medyczne. Na rynku obok NFZ i ewentualnie innych platnikow publicznych, powinny funkcjonowac prywatne fundusze zdrowia. Podobnie jak w powyzszych propozycjach, fundusze otrzymywac rnaja^ stawke kapitacyjn^ i skladke dodatkow^ [21]. f-\y 7 Internetowe wydaniejgazety Wyborczej fr. J html L cta^tp ^ t 8Internetowe wydanie tygodnika}^vprosrnr 22/2006 (1225) Religi/?pg=l#an_ _, Puls Medycyny Gazeta Prawna^J IK pki.html ( tu>«-t^p ^(±.0*1.ima, )» 9 Metoda okreslania wysokosci skladki dla okreslonej grupy populacji, nie bior^ca pod uwag stanu zdrowia, wieku czy plci ubezpieczonych. 3 (

10 W 2011ndr w Ministerstwie Zdrowia przygotowano projekt ustawy o dodatkowym /\. (~& ubezpieczeniu zdrowotnynr^. Z tq, inicjatyw^ wi^zano wyjatkowo duze nadzieje. Ustawa definiuje dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne i charakter swiadczen udzielanych w jego ramach. Ubezpieczenia mialyby pelnic funkcj? zastepcza^ uzupelniaja^ i dodatkowa^ (alternatywa dla met dbj?tych obowi^zkiem placenia skladki do NFZ, szybszy dost?p do swiadczen finansowanych rowniez przez NFZ, wyzszy standard udzielania swiadczen oraz uslugi spoza koszyka). Zapisy przewiduja_ ustalanie wysokosci skladki oraz jej indeksacj? (do szczegolowego okreslenia w warunkach umowy z ubezpieczycielem)va^ takze stawia pewne warunki swiadczeniodawcom, ktorzy posiadaj^ rowniez kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Projekt ustawy wprowadza ulge podatkow^ w postaci odliczenia skladki na PUZ od dochodu oraz mozliwosc finansowania ich z zakladowych funduszy swiadczen socjalnychva takze wl^czenie swiadczen medycyny pracy do oferty ubezpieczycieli. Projekt w marcu 20 1 ir/^ddany fzostaij do konsultacji spolecznycnvotrzymuj^c wiele krytycznych uwags'. Po jego publikacji pojawilo si? rowniez wiele opracowan analizuj^cych dokument pod wzgledem prawnym i praktycznym^f _ Wszystkie proponowane modele PUZ CTabela^T) maj^ na celu zwi^kszenie dost^pu pacjentow do swiadczen medycznych (zwiekszenie wyboru swiadczeniodawcow i skrocenie czasu oczekiwania na uslug?). Duzy nacisk kladziony jest rowniez na uslugi znajduj^ce si? poza koszykiem gwarantowanym\/~a~ takze poprawienie komfortu swiadczeniobiorcy. Propozycje poprzedzaj^ce 201 r/wskazywaly takze na wlqezenie elementow konkurencji A,1^mi?dzy platnikiem (platnikami) publicznym a prywatnyrri^nak rowniez podzielenie skladki na spoleczn^ (taka sama dla wszystkich) i prywatn^ (zaleznq. od indywidualnego ryzyka). _ P I CK** 10 Ustawa o dodatkowym ubezpieczeniu zdrowotnym zaprezentowana , dostejma na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia gov.pl/wwwmz/index?mr=m49 1 &nis=0&ml=pl&nii=56&mx=0&mt=&my=l 3 1 &ma= Zesta wienie uwag do projektu uzgodnienia miedzyresortowe, czerwiec gov.pl/wwwfiles/nia_struktura/docs/tabela uwagijduz pdfe; oraz opinie prawne wykonane dla Polskiej Izby Ubezpieczen wraz z ich wlasn^,-^ropozycj^ tresci ustawy < - Ccto<>i^p JI.M.Oii. AoiiJ 12 Wiecei t^- komentarzy na temat projektu ustawy m.in. w: Pustelnik A., Prvwatne r^t^xxv> ubeznieczenia zdrawotne<«i, ^v^vx^s-^%_^^-^^^x^^^j^-7^^n-/ w vy «PolsceOtan obecnv, otoczenie prawne, scenariusze rozwoiu, Polityka Zdrowotnatiiw^f/ marzec 2012Ysii,71091; I, /\ ^^x^^yrf:^v^x>^\^/^ot<^v/-^xv^^^^c^*x^-^^^ - " --- ~*^~^_/* -^s/^ }l 2 j Sordyl G., Nizmk J., Anah^aproj^ljj-ustawyo djjdatkpwjajijjb^ezrjieczeniu zdrowotnyjii, w: Sulkowska W. (red.), Ubemieczenia gospodarcze i spoleczne/wybrane zagadnienia ekonomiczne, Warszawa 201 1,

11 J 4. Uzasadnienie wprowadzenia dobrowolnych prywatnych ubezpieczen zdrowotnych w Polsce ze strony policy makers Prywatne ubezpieczenia zdrowotne, obok systemu podatkowego i spolecznych ubezpieczen zdrowotnych, s^ jednq. z form spolecznej ochrony ryzyka wysokich kosztow opieki zdrowotnej. Eksperci i decydenci, ktorzy rozwazaja^ wprowadzenie PUZ do systemu zdrowotnego poshiguj^ si? wieloma argumentami. Glowne cele przyswiecaj^ce tym dzialaniom to mi?dzy innymi: *~~*, pjograniczenie publicznych wydatkow poprzez przeniesienie kosztow na prywatnych (ubezpieczycieli i jednostki/ -, Oudost?pnienie pacjentom wi?kszego wyboru swiadczen i swiadczeniodawcow/ - (^stymulowanie rozwoju rynku prywatnych swiadczeniodawcow/ " zach?cenie do konkurencji pomi?dzy publicznymi i prywatnymi ubezpieczycielami. Wprowadzenie PUZ do systemu zdrowotnego jako znaczacego segmentu finansowania uslug zdrowotnych wymaga rozwazania nie tylko zalet takiego rozwiazania, ale takze wad. Wady polegaj^ na tym, ze prywame ubezpieczenia zdrowotne, podobnie jak kazde ubezpieczenia sprzyjaj^ nadkonsumpcji uslug w wyniku wyst?powania pokusy naduzycia (nonszalancji wobec ryzyka). Prywatne ubezpieczenia zdrowotne charakteryzuj^ si? tendencj^ do tzw. spijania smietanki (cream skimming), polegajqcego na sklonnosci do preferowania w ubezpieczaniu osob mlodszych i zdrowszych, czyli selekcji korzystnej dla ksztaftowania si? kosztow ubezpieczenia i w konsekwencji tworzenia zysku firm ubezpieczeniowych. Ta sklonnosc podwaza zasad? rownosci i solidarnosci. I ' IZ drugiej strony istotnym jest argument, ze PUZ zwi?kszaja^ wybor i dost?p (bez kolejek) do swiadczen zdrowotnych, mog^ tez zapewnic lepsz^ obshag? i wyzsza^ jakosc uslug zdrowotnych. Odpowiadaj^ na popyt tej grupy ludnosci, ktora jest zamozniejsza i bardziej swiadoma potrzeb zdrowotnych [22]. Mi?dzy innymi dlatego politycy wielu krajow decyduj^ si? na wprowadzenie i rozwoj PUZ w systemic zdrowotnym swojego kraju. W przypadku Polski glownym argumentem za wdrozeniem PUZ jest zwi?kszenie dost?pnosci do swiadczen oraz odciazenie budzetow gospodarstw domowych od ponoszenia bezposrednich oplat za swiadczenia zdrowotne. Podnoszony jest takze argument poprawy zadowolenia z funkcjonowania systemu zdrowotnego. A zadowolenie to w Polsce jest niskie. Wedhig Europejskiego Konsumenckiego Indeksu Zdrowia (EHClQ)Euro Health Consumer \/ ^-v Index) Polska uzyskala obecnie 27Ymiejsce w rankingu (na 34 analizowane kraje)c), co 13 Heftlth^Consum^r^owerhouse, Bruksela

12 oznacza bardzo niska^ ocene, ktora^ obywatele wystawili systemowi ochrony zdrowia. Takze reaotxfcayq, polskie statystyki ^irrprlstmvifijq., ze 78% spoleczenstwa jest niezadowolonych z opieki zdrowotnej. W opinii Polakow glownym problemem jest ograniczony dostep do opieki specjalistycznej i badan diagnostycznych, niska jakosc organizacyjna oraz skutecznosc zdrowotna udzielanych swiadczen. Wedlug licznych opinii zmiany, ktore mialyby nastapic w polskim systemic zdrowotnym powinny przede wszystkim skupiac si? na zwiekszeniu doplywu srodkow na finansowanie swiadczen. W duzej czesci opinii populacji (46%), naklady na opiek? zdrowotna^ 34 zbyt maleya takze wskazuj^ na ich zle wykorzystywanie [23]. Juz w 2008 roku wyksztalcila si? opinia, ze wprowadzenie dodatkowych dobrowolnych ubezpieczen zdrowotnych zapewniloby wlasciw^ opiek^ zdrowotn^, kazdemu obywatelowi (47% Sb badanych) a 33% wykupiloby ubezpieczenie zapewniaj^ce Jiwiadczenia nie finansowane przez NFZ oraz te o wyzszej jakosci [23]. Tabela ^^-prezentuje dane dotycz^ce zainteresowania prywamymi polisami zdrowotnymi. nt.. too oc'vs-^ jf». 5 Y» / Zrodlo: opracowanie wlasne na podstawie [17, 24,25,26] Dane prezentuj^ce gotowosc do nabycia dodatkowego ubezpieczenia nie s^ jednolite. Roznice, podobnie jak w przypadku wartosci ubezpieczonych dodatkowo, wynikaj^ ze sposobu przeprowadzania analiz. Z ostatnich badan CBOS wynika, ze spora czesc respondentow (43%)i'zainteresowana es^ zakupieniem dodatkowej polisy zdrowotnej. Analiza popytu jasno wskazuje na pozytywn^ korelacj? z dochodem gospodarstwa domowego. Popyt przejawiaj^ miodzi, lepiej wyksztalceni mieszkancy duzych aglomeracji. t ^\A N. MW^ ' " " ockjlni* \t> dmgiej stronyj jialezyvwzi^c pod uwag? fakt, ze polskie spoleczenstwo goncralnio nie charakteryzuje si? jeszcze wystarczaja^ awersj^ do ryzyka w ogole i niejcz^sto wykupuje ubezpieczenia nieobowi^zkowe (nadal male zainteresowanie ubezpieczaniem nieruchomosci, dobrze poznane po ubieglorocznych powodziach czy wichurach) [19]. Zatem nie do konca mozna zawierzyc statystykom wskazuj^cym na spore zainteresowanie nabyciem PUZ, ktore w rzeczywistosci moga^ prezentowac znikomy procent posiadaczy (me pozwalaj^cy ubezpieczycielom na sprawne funkcjonowanie). _

13 15. Thomson S., Mossialos E., Private health insurance in the European Union. Final report prepared for the European Union Commission, Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, London School of Economics and Political Science, czerwiec OECD Survey of Health System Characteristics 2008f 009, OECD Health Data ^/^-^^-~^,^--X^--^^X-^^-N^X<^-^-^_/- -^^^^ ^v./^s'-v/x 17. Czapinski J., Panek T. (red), Diagnoza Spoleczna 2011, Rada Monitoringu Spolecznego, Warszawa 2011 c 18. GUS, Polski rynek ubezpieczeniowy 2011, Warszawa 2012J4 ' '^y*^^r-f- " < 'v_x-^_^v_x-v-x~v^^x\x^ 19. CBOS, Korzystanie ze swiadczen i ubezpkc^ej^z^raw^tnydli, Warszawa, marzec 2012, 20. Golinowska S., Sowada C., Tambor M., Dubas K., Jurkiewicz-Swie^ek I., Kocot E., Seweryn M., R^wjiQwagj^finansowa oraz efektywnosc w polskim systemic ochrony zdrowia. Problemy i wyzwania, Uniwersyteckie Wydawnictwo Vesalius,^ Krakow ^ ~S ^^-^-^^^^^<~^\jr^j^.' J J )) 2012 v 21. Polska Izba Ubezpieczen, Budowaniesystemu Prywatnych ubezpieczen zdrowptnych w Polsce. Propozycja rozwiazan, Koncepcja Komisji Ubezpieczen Zdrowotnych i \^*^s-~^^-~~~*^j::~-^^^^^^js^^^-^^ Wypadkowych PIU przygotowana przez Fundacje Naukowq Instytutu Badan Strukturalny^ch, Warszawa, luty 2008, 22. Brunner G., Gottret P., Hansl B., Kalavakonda V., Nagpal S., Tapay N., Private voluntary health insurance. Consumer protection and prudential regulation, Bank Swiatowy, Waszyngton 2012» 23. CBOS, Opinie,o funkcionowaniusystemu onieki zdrowotnei, Warszawa, marzec 2012,, \s< ^~^^^^^^1^--^*^^~**--^:^*^^^-^~^-s^^ 24. CBOS, Sytuacja w opiece zdrowptnej, Warszawa, marzec 2008» 25. CBOS, Gotowosc do zmian w shizbie zdrowia, Komunikat z badan, Warszawa,marzec 26. CBOS, atnej opiece zdrowotnej, Warszawa, kwiecieri 2012, 27. Colombo F., Tapay N., Private health insurance in OECD countries: the benefits and costs for individuals and health systems, OECD Health Working Papers, Magda $ Szczygielski K., Ocena mozliwosci poprawy dzialania^pplskiego systemu ochrony zdjqwja^^wsrjqlplacenie i prywatne ubezpieczenia zdrowotne, Raport w ramach programu Sprawne Panstwo, Ernst & Young 2011«

14 29. Jurkiewicz I., Tinardon C., Rynek prywatnych ubeznieczen zdrowotnych w kraiach --Jx_^~--~''"x-x'^^ europejskich. Przvktad rozwiazan francuskich, Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. s, s^y*^^^~^s ^-/^- '^-^^-~^x-^3r\^-\^^x-v^-^^^^ u J J J bi iflr 30. Sordyl G., Niznik J., Analiza Drojektu ustawy o dodatkowym ubezpieczeniu -^^^~^^^^-~^^^^~-^^^-^-~^ zdrowotnym, w: Sulkowska W. (red.), JJbezmeczeniasosoodarcze i spoleczne /~\s\^/~^j~</* ^^^^^^^^^^^^^^~^^^\_^~\_^-~^^--^~\^^^-^, Wybrane zagad^uejiia^eja^n^miczne, Warszawa Lewis M., ^WThp^spaying^forJiealth care ineastern and Central Europe^, The World Bank 2000, 32. Mossialos E., Dixon A., Figueras J., Kutzin J.,jFunding health care: options for Europe, European Observatory on Health Systems and Policies Series, WHO 2002,, 33. Golinowska S., Oplajy nieformalne w ochrome zdrowia. Perspektywa i doswiadczenia N-5^XN:^^-^x^^\^'^ '^-^^V_^-~X^J>-^OX^~^N^_X^I^\_/T^ nolskie, Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarz^dzaniey v J Wykresy i tabele atneubezpisczenia zdrowotne wedlug OECD < Prywatne ubezpieczenia zdrowotne (*** Podstawowe- zapewnia jedyny dostep do opieki zdrowotne/ z powodu braku powszechnego ubezpieczenia (brak powszechnego "systemu, nie objecie pewnych jednostek/grup, mozliwosc odstqpienia od powszechnego systemu). Rownolegle- zapewnia swiadczenia objete rowniez przez powszechny system, ale z szybszym dostepem i wiekszym wyborem (np. iekarza, placowki); posiadanie tego ubezpieczenia nie zwalnia z oplat do systemu powszechnego. Uzupelniajqce- poki-ywa koszty, ktore pacjent mimo posiadania ubezpieczenia musi poniesc w momencie korzystania ze swiadczen medycznych (wspolplacenie). dostepne w powszechnym systemie. \ pokrytva ko Zasadnicze- jedyna dostepna kosztami opieki zdrowotnej. & Dodatkowe- zapewnia dostep do swiadczen, ktore nie znajdujq sie w koszyku swiadczen gwarantowanych w powszechnym systemic (np. opieka dentystyczna, leki, rehabilitacja; a takze lepszq jakosc - dodatkowe udogodnienia w szpitalu). Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawie \i

15 1. Sekhri N., Savedoff W., Private Health insurance: implications for developing countries,.bulletin of the World Health Organizationr8342)J2005" F-i(<0 - ^2^Q>A^( '^-s-xxy^^^- Y\ ) v. x erjcer - * } ^crieiiiei" iv.5 Jjcisset jvi.; L riv3.tc voruittciry iic3jtii insurtin.cc in development. JFriend^prJoe?, The World Bank 2007, 3. Perker A., Zweifel P., Schellekens O., Global rnarke^tpjace for private health irisuram;e_^sjre^^ The World Banky2010 f 4. OECTJ^Propojalfortaxononiyof health insurance, OECD Study on Private Health Insurance, OECD Health Project^2005, 5. Mossialos E., Thomson S., Voluntary health insurance in the European Union, V/N^ -~^~* '"^^'-V^~^^\X^ v/v\j'n^-^'-x/n^x/-> ' European Observatory on Health Systems and PolicieSy2004, i/ ' 6. Golinowska S. (red.), Modele ubezpie^zen_zd OTvoJ^y^h_w^sy^temie ubezpieczen )) "* sipolecziwdi, Studia i materialy Instytutu Pracy i Spraw Socjalnychy Warszawa 1993^ 7. Sowada C., v_y^^ ^<^^~^L^~-- swietle doswiadczen kraiow Unii -^^^-^\^- Euro ej, Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, Zdrowie Publiczne i Zarz^dzanie tttm-i, Hf T 4' 8. Wasem J., Regulacja rynkow prywatnego _^^5^^-^^^^^^-x^-Ko^x^^---^-' Projekt Ministerstwa Zdrowia i Banku Swiatowego, Sobczak A., Dudzik E., Juszczyk G., Prywatne ubezpiegz rapprt z badcm, Uniwersytet Warszawski, Warszawa/20031 zdrowotnego w Polsce, ^**~ f^^~^ ^S^^s. j^\ ^~. S\ 10. Pukala R., vg16xn^b^riej5j^zwojuubeznieczen lo^t^tonej5j_^ozwm zdrowotnych w Polsce, Polityka «&_- Zdrowotna^tomJLj^udzien 2004 '{Jj 2.5'6>< Holly R., Tlre^ie^ejQjDrriejit^^ insurance and medical services market in PolandJn the years 2005PKA10, Polityka Zdrowotna/30H MW jbo'f/j, 444 &4% -^x_^-~^x~x_x'^_x^ ^N/^-*^wv\ / ~ Q J 12. Pustelnik A., Prywatne ubezpieczenia zdrowotne w Polsce Qstan obecm ~^/^^\^~^_^-^^-^-*^^<J>~^^^^ orawne, scenariusze rpzwoju, Polityka Zdrowotna ijmarzec 2012.* x -'\/-X^~^-/^-/\-^~'^Vs-^^1 I) ' ' Q- 13. Polska Izba Ubezpieczen, R^l^rjrywatnych ubezpieczen zdrowotnych w_ systemic ochronyzdrowia. Jak wplywaia na dostep do swiadczen, innpw^li^xjejcqw^^) kluczowe tezy i rekomendacje, opracowanie przygotowane we wspolpracy ~ Zwiazkiem Pracodawcow Jnnowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA, ^-5^--^---^ -%^-v^k' 14. Owoc J., Czy wspdlplacenie lub suplementarne ubezpieczenia zdrowotne moga poprawic dzialanie polskiego systemu ochrony zdrowiaqpolemika z raportem Ernst ^ -^^-^ v_^ X ^ ^ X - - & Young, Wiadomosci Ubezpieczeniowel,,'^304-lJ Warszawa ia zdrowotne w Polsce - ^, e e e /i 5 >>7

16 s pod p,ninka-3j F)jrik^J5naJnyj>ed^^^rj2vatnych ubezpieczen zdrowotnych wediug autorow z London School of Economic^ Alternatywne Prywatne ubezpieczenia zdrowotne Uzupelniajqce Dodatkowe h Zapewnia swiadczenia, ktore dostepne sq w koszyku swiadczen gwarantowanych w powszechnym systemie osobom, ktore nie majq dostepu lub mogq odstqpic od powszechnego systemu. Zapewnia swiadczenia wylqczone z koszyka swiadczen gwarantowanych w powszechnym systemie oraz pokrywa koszty wspolplacenia. Dotyczy swiadczen, ktore znajdujq sie w koszyku swiadczen gwarantowanych, zapewniajqc jednoczesnie szybszy dostep, wiekszy wybor (placowek, swiadczeniodawcow), wyzszq jakosc. f fe i A \ Opracowa ^\K 5' Tabela JL calkowitych wydatkach na z4rowig w wjbranych Austria Belgia Bulgaria Cypr Czechy Dania Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Lotwa Niemcy Kraj Udzial populacji posiadajacej PUZ (2007r. lub ostatni dost^pny) ( %) 33,7 77,4 4,6 20 <1 15, ,9 0,2 15,6 27,9 ubezpieczeniowa^ w%)_j3raz^ udzial fmansowania PUZ w U3zial prywatnegctfmansowania w formie PUZ w cajosci wydatkow na ochron^ zdrowia (201 Or. lub ostatni dost?pny) (%) 4,7 4,8 0,4 6,7 0,6 1,7 2,2 14,2 1,6 6,5 5,2 8,4 0,4 1,0 9,3 0

17 Norwegia Polska Portugalia Slowenia Szwecja Wijgry Wielka Brytania 3,5 6,3** 15,7 73,8 3,3 8,3* 10,6 ^... Wlochy 6,1 0,9» Uwagi: *^ama ubezpieczonych w firmach komercyjnych (2,1%) i organizacjach wzajemnych (6,2); **dane wedlug raportu Diagnoza Spoleczna 201^. Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawiejis, 1 6,1 7]t oraz danych OECD ilibrary Tabela X Zestawienie danych dotyczacych odsetka i cech posiadaczy PJLJZ w_polsce wedlug zrodta informacji Dodatkowe informacje Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych Diagnoza Spoleczna 2006F,2,2% 201$ 3,9% 200C 4,9% ,3% 200* 4,3% 2007 r. 5,0% 2009 r: 5,1% ,3% CBOS : -: 19% Zrodlo: opracowanie wlasne napodstawie [17, 18, 19] A V 0,1 0,7 4,6 13,3 0,3 2,5 3,3 Odsetek osob maj^cych uprawnienia do swiadczen w ramach Przewazaj^ca cz^sc posiadaczy byla w wieku 25^4 lata, w dobrym stanie zdrowiaj, charakteryzuj^ce sie wysokimi zarobkami, zamieszkujaca duze miasta, dla 26% posiadaczy polis$ wykupil pracodawca. Korzystanie z placowek opieki zdrowotnej finansowanej z abonamentow/ ^ Charakterystylca gospodarstw domowych: wyzsze wyksztalcenie, malzeristwa z dziecmi, mieszkajqcy w najwi^kszych miastach, z wyzszymi zarobkami. Zadane pytanie: Czy ma Pan/Pani wykupione dodatkowe, dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne (abonament, polise^ zdrowotnaj? Cechy deklamj^cych: wiek 1 Q>4 lata, karda kierownicza i specjalisci, lepiej wyksztalceni, w lepszej sytuacji materialnej; W tym 6% to polisy wykupione przez pracodawc^. /I?

18 60% -] 50% -' ' ' "" "" """" ' 4 40% - 30% - 38,6% 37 4o/ - 35:6% -A-'"A/0 4,6% mm I " " 49.0% 49.1% 20% - 10% - n% - 4;9% 4,5% 4,3% 5,0% \ ,1% El 6,3% D Srodki prywatne Abonamenty I op.s &/ Wykres 1/Qdsetek gpspodarstw_domowych korzystaj^cych z placowek japieki zdrowotnej wedlug ^zrodta finansowania anie wiasne na podstawie [17] Q Tabela 3f Zgstawienie projektpw ^tycz^cyclvprywatnych^ubezpieczsn zdrowotnych na przestrzeni 12 lat Projett^^ "^ Zafozenir^-^ Od 1999roku Projekt,,Hausnera" 200i-. Projekt,,Religi" 20033E007 Projekt RPO 200^. A Projekt PIU Projekt MZ 201J, Wlaczenie prywatnych jednostek do zarz^dzania obowiazkowa^ skladk^ ubezpieczenia zdrowotnego. Wprowadzenie prywatnych ubezpieczen o charakterze suplementarnokomplementarnym (swiadczenia o podwyzszonym standardzie, spoza koszyka swiadczeri gwarantowanych). Wprowadzenie rownoleglych dodatkowych ubezpieczen zdrowotnych tj. gwarantuj^cych dost^p do swiadczeri w ramach ubezpieczenia obowiazkowego. Wielofilarowy system (I-obowiazkowy, II- obowiqzkowy prywatny, II- prywatny dobrowolny), gdzie kazdy z platnikow moze na podstawie listy procedur z koszyka skonstruowac wlasny produkt ubezpieczeniowy. Wprowadzenie alternatywnego systemu prywatnych ubezpieczen zdrowotnych (ze stawka^ kapitacyjn^ i dodatkow^). Szeroki wybor opcji ubezpieczeniowych oferowany przez piywatne fundusze zdrowia. Dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne majace spehiiac potrqjn^ funkcj^ substytucyjnq, komplementarna^ i suplementarn^. Ulgi podatkowe dla plac^cych skladki na PUZ, wlaczenie skladek na PUZ do zakladowych funduszy socjalnych, finansowanie medycyny pracy w ramach polisy pracowniczej. Zrodlo: opracowanie wiasne na podstawie [21] oraz projektu ustawy o dodatkowym ubezpieczeniu zdrowotnym z 201 lrf

19 Tabelaj^Iriforjmaqejig w J^olsce wpdlugjvyjyanych irpdej^ Zrodto danych Wartosc Dodatkowe informacje Gotowosc wykupienia Zadano pytanie czy istnieje zainteresowanie wykupieniem dobrowolnego ubezpieczenia polis dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego na zdrowotnego w prywatnym pokrycie kosztow leczenia oraz jaka^ sum? gospodarstwa Diagnoza zakladzie ubezpiecz^n: bylyby gotowe przeznaczyc miesi?cznie na ten eel. Spoleczna, 2007]r. 15%przycenie<10(fzi 51% gospodarstw domowych nie jest zainteresowanych, A 4% przy cenie >10l'zi 31% uwaza, ze ich na to nie stac CBOS, 201(j(rs A Ochrona zdrowia w gospodarstwach, domowych w 201 Or. (GUS) A CBOS, 2012Jr. A Gotowosc zakupu dodatkowego ubezpieczenia: Zdecydowanie tak: 8% Raczej tak: 28% Zamiar wykupienia ubezpieczenia wskazalo 4,2% badanych V 2000.: 42% 2004 r.: 35% 2007.: 34% 2008 r.: 33% 2010.: 36% 201 t.: 43% A Zrodlo: opracowanie wlasne napodstawie [17, 24,25,26] Zadane pytanie: Powszechne ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje wszystkich swiadczen zdrowomych. Czy zdecydowal(a)by si? Pan(i) na oplacanie dodatkowego dobrowolnego ubezpieczenia, aby miec zagwarantowane w razie potrzeby nieodplatne leczenie na wyzszym poziomie oraz w takich przypadkach, ktorych nie obejmuje obowiazkowe ubezpieczenie zdrowotne? Sklonnosc do zakupu PUZ wykazywaly osoby pracujace na wlasny rachunek poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego Zadane pytanie: Prosz? powiedziec, czy zdecydowal(a)by si? Pan(i) na samodzielne oplacanie dodatkowego, dobrowolnego ubezpieczenia, aby miec zagwarantowane, w razie potrzeby, nieodplatne leczenie na wyzszym poziomie oraz korzystanie z uslug, ktorych nie obejmuje obowiazkowe ubezpieczenie zdrowotne?