ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G

Transkrypt

1 CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: ZAGROŻENIA GAZOWE

2 Powietrze atmosferyczne: 78,08% azot 20,95% tlen 0,03% dwutlenek węgla 0,93% argon oraz inne gazy szlachetne Powietrze kopalniane, to mieszanina powietrza atmosferycznego oraz gazów powstających w wyrobiskach górniczych. Zmiana składu powietrza kopalnianego spowodowana jest: naturalnym wydzielaniem się gazów z górotworu procesom utleniania (powolne, szybkie, gwałtowne) wykonywaniem robót strzałowych pracą maszyn spalinowych gniciem substancji organicznych oddychaniem ludzi rozpadem radioaktywnych pierwiastków

3 CENTRALNA CENTRALNA STACJA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO GÓRNICZEGO G Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. Dz. U. Nr 139 z 2002 r. poz w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

4 Dział IV Przewietrzanie i klimatyzacja Rozdział l Postanowienia ogólne Ilość powietrza doprowadzana do wyrobisk powinna zapewniać utrzymanie w tych wyrobiskach wymaganego składu powietrza i temperatury. 2. Wszystkie dostępne wyrobiska i pomieszczenia przewietrza się w taki sposób,aby zawartość tlenu w powietrzu nie była mniejsza niż 19% (objętościowo), a najwyższe dopuszczalne stężenia gazów w powietrzu nie przekraczały wartości określonych w tabeli. 3. Skróty wymienione w ust. 2 oznaczają: 1) NDS najwyższe dopuszczalne stężenie średnio ważone, 2) NDSCh - najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe, zdefiniowane w odrębnych przepisach.

5 Dział IV Przewietrzanie i klimatyzacja Rozdział 4 Klimatyzacja Temperatura powietrza w miejscu pracy nie powinna przekraczać 28 O C wykonując pomiar termometrem suchym, a intensywność chłodzenia nie powinna być mniejsza od 11 katastopni wilgotnych { K w } 2. W przypadku gdy temperatura powietrza mierzona termometrem suchym w miejscu pracy jest większa od 28 O C, a nie przekracza 33 O C lub intensywność chłodzenia jest mniejsza od 11 katastopni wilgotnych, stosuje się odpowiednie rozwiązania techniczne dla obniżenia temperatury powietrza lub ogranicza czas pracy do 6 godzin, liczony łącznie ze zjazdem i wyjazdem, dla pracowników przebywających całą zmianę roboczą w miejscu pracy gdzie parametry klimatyczne są przekroczone. 3. W przypadku gdy temperatura powietrza mierzona termometrem suchym, przekracza 33 O C, można zatrudniać ludzi tylko w akcji ratowniczej.

6 Nazwa gazu i symbol chemiczny. Działanie na człowieka Ciężar właściwy WŁAŚCIWOŚCI GAZÓW [ g/dcm 3 ] Gęstość względem powietrza Barwa Zapach Tlen O 2 niezbędny do życia 1,42 1, Azot - N 2 obojętny 1,25 0,967 - Tlenek węgla -CO Dwutlenek węgla-co 2 Siarkowodór H 2 S trujący 1,25 0, duszący 1,97 1, trujący 1,53 1,19 - zepsute jaja Tlenek azotu NO trujący 1,34 1,04 żółtobrązowa gryzący Dwutlenek siarki- SO 2 trujący 2,93 2,266 - gryzący Wodór - H 2 obojętny 0,09 0, Metan CH 4 obojętny 0,71 0,

7 DEFINICJE NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS) czynników szkodliwych dla zdrowia - wartości średnie ważone stężeń - których oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego, dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń. NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE CHWILOWE (NDSCh) czynników szkodliwych dla zdrowia - wartości średnie stężeń, które nie powinny spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występują w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż dwa razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina. (Dziennik Ustaw nr 217/2002 poz. 1833)

8 Zestawienie wartości NDS i NDSCh dla gazów występujących w kopalniach Rodzaj gazu NDS średnie (ważone) stężenie z 8 godzin zmiany NDSCh dopuszczalne stężenie chwilowe max. 2 x 15 min [mg/m 3 ] obj. [%] [mg/m 3 ] obj. [%] Dwutlenek węgla CO 2 Tlenek węgla CO - 1,0-1,0 30 0, ,015 Tlenki azotu NO 2 5 0, ,00052 Dwutlenek siarki SO 2 2 0, ,00019 Siarkowodór H 2 S 10 0, ,0014

9 WYBUCHOWOŚĆ GAZÓW Nazwa gazu i symbol chem. Temperatura zapłonu [ O C ] Granice wybuchowości [ % ] Bezpieczna zawartość tlenu Tlenek węgla CO Siarkowodór H 2 S ,2 Wodór H Metan CH

10 Wybuchy gazów pożarowych Wybuch gazów pożarowych może nastąpić,gdy spełnione są następujące warunki : Co najmniej jeden z gazów palnych w mieszaninie gazów pożarowych znajduje się w granicach wybuchowości. Istnieje źródło wysokiej temperatury (tzw.inicjał wybuchu ). Mieszanina wybuchowa zawiera dostateczną ilość tlenu.

11 Ocena stanu zagrożenia wybuchowego Ocenę stanu zagrożenia wybuchowego należy przeprowadzić metodą opracowaną przez jednostkę ratownictwa górniczego. Może to być metoda stałego trójkąta wybuchowości.

12 Przykładowy diagram Cowarda

13 Przykładowy diagram Cowarda Strzałki obrazują kierunki zmian składu mieszaniny spowodowane dopływem gazów obojętnych (a), powietrza (b), gazów palnych (c). Odcinek AB - proste mieszaniny powietrza i gazów palnych Obszar powyżej AB - mieszaniny sztuczne (wzbogacone w tlen) Obszar poniżej AB - mieszaniny zawierające gaz nadmiarowy Obszar OAS o - mieszaniny niewybuchowe z powodu nadmiaru gazów obojętnych Obszar ADS - mieszaniny niewybuchowe z powodu nadmiaru powietrza Obszar DGS - mieszaniny wybuchowe Obszar SGBS n - mieszaniny niewybuchowe z powodu nadmiaru gazów palnych