Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka"

Transkrypt

1 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s dr inż. ANNA BOGDAN Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Warszawa ul. Czerniakowska 16 Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka Słowa kluczowe: Key words: mikroklimat zimny, odmrożenia, WCI, IREQ. cold microclimate, frostbite, WCI, IREQ. Ocena narażenia pracowników na oddziaływanie środowiska zimnego może być przeprowadzana za pomocą dwóch wskaźników WCI (wind chill index) oraz IREQ (required clothing insulation), z których pierwszy opisuje wpływ miejscowego chłodzenia organizmu wywołanego działalnością powietrza o wysokiej prędkości, drugi zaś określa izolacyjność cieplną odzieży ochronnej wymaganą w celu zapobiegania oziębieniu całego ciała. Omówiono metodę określania i interpretacji obu wskaźników. MIKROKLIMAT ZIMNY Wrażenia cieplne odczuwane przez pracownika na danym stanowisku są wypadkową warunków mikroklimatu, w jakim znajduje się pracownik, a ilością ciepła produkowaną przez jego organizm i izolacyjnością cieplną zastosowanej odzieży (ASHRAE 2004; Fanger 1974; Nims 1999; Parson 2003). W stanie równowagi termicznej, kiedy ilość ciepła odbierana przez środowisko jest równoważona przez ilość ciepła wytwarzanego w organizmie, człowiek odczuwa komfort cieplny. W przypadku gdy ilość ciepła odbierana przez otoczenie jest większa od ilości ciepła produkowanego przez organizm człowiek znajduje się w stanie obciążenia cieplnego, natomiast środowisko określa się wów jako mikroklimat zimny. Kryterium podziału środowiska cieplnego na warunki komfortowe i zimne jest wartość wskaźnika PMV (predicted mean vote). Wskaźnik PMV, opracowany przez Fangera (1974), opisuje zależność między: parametrami mikroklimatu (temperaturą, prędkością i wilgotnością 195

2 powietrza oraz temperaturą promieniowania), ilością produkowanego przez człowieka ciepła (metabolizmem) oraz barierą redukującą ilość oddawanego do otoczenia ciepła, jaką jest odzież (izolacyjnością cieplną odzieży oraz współczynnikiem stosunku powierzchni odzieży do powierzchni całego ciała człowieka). Na podstawie określenia wartości wskaźnika PMV można stwierdzić, czy przebywający w danym pomieszczeniu pracownik będzie odczuwał panujące warunki jako komfortowe (-0,5 < PMV < +0,5), czy też środowisko będzie odczuwane jako zimne (PMV < -2). Środowisko termiczne, w którym wartość wskaźnika PMV wynosi poniżej -2, jest definiowane zatem jako mikroklimat zimny, w którym może wystąpić lokalne wychłodzenie organizmu prowadzące do obniżenia temperatury skóry, a także nadmierne wychłodzenie całego organizmu prowadzące do obniżenia temperatury wewnętrznej. Dolna, dopuszczalna wartość temperatury skóry w takich warunkach wynosi 20 o C, zaś temperatury wewnętrznej 36 o C. Dalsze obniżanie temperatury wewnętrznej może prowadzić do wielu zaburzeń funkcjonowania organizmu (tab.1.). Tabela 1. Odpowiedzi organizmu na obniżanie temperatury wewnętrznej (Nims 1999) Temperatura wewnętrzna, o C Reakcje organizmu 36 wzrost tempa metabolizmu 35 silne dreszcze 33 stan silnej hipotermii 32 zaniki świadomości, ustąpienie dreszczy, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi 30 sztywnienie mięśni, zanik pulsu, dalsze obniżenie ciśnienia tętniczego 28 nieregularny rytm serca zagrażający życiu OCENA ODDZIAŁYWANIA ZIMNA NA ORGANIZM Miejscowe oddziaływanie zimna na organizm człowieka, czyli stres miejscowy występujący przy temperaturze powietrza poniżej 10 C, jest określane m.in. za pomocą wskaźnika WCI (wind chill index wskaźnik siły chłodzącej wiatru). Wskaźnik ten został opracowany przez Siple a i Pastela (1945) na podstawie wyników badań wykonanych na Antarktydzie na cylindrycznej kolbie zanurzonej częściowo w wodzie. Wskaźnikiem WCI można opisać wielkość strat ciepła z cylindra, na drodze promieniowania i konwekcji, dla powierzchni o temperaturze 33 o C w funkcji temperatury oraz prędkości powietrza. Wskaźnik WCI jest wyrażany w kilokaloriach na metr kwadratowy razy godzina (kcal/m 2 h). Wskaźnik stosuje się do wyznaczania siły chłodzącej wiatru na organizm człowieka i jest stosowany do szybkiej oceny oddziaływania środowiska zimnego na organizm człowieka w okresie reprezentatywnym dla jego. Wskaźnik ten jest stosowany najczęściej w przypadku na zewnątrz budynków. Pomimo pewnych ograniczeń (wskaźnik nie uwzględnia strat ciepła przez oddychanie ani eksponowania na zimno nagiej skóry oraz oporności termicznej odzieży) jest to obecnie powszechnie wykorzystywany sposób oceny wpływu środowiska zimnego na organizm. 196

3 Tak samo jak ocena miejscowego oddziaływania wiatru na organizm pracownika istotne jest określenie wychłodzenia całego organizmu. W tym celu stosuje się wskaźnik IREQ (required clothing insulation wymagana izolacyjność odzieży). Wskaźnik ten został opracowany przez Holmera (1984), który oparł go na równaniu równowagi termicznej układu człowiek-otoczenie (równaniu bilansu cieplnego) opracowanym przez Fangera (1974). Wskaźnikiem IREQ określa się wymaganą izolacyjność termiczną odzieży (wyrażaną w jednostkach clo; 1 clo = 0,155 m 2 K/W) w celu zapewnienia stanu komfortu cieplnego i równowagi termicznej w środowisku zimnym. Wskaźnik IREQ należy określać zarówno w przypadku na zewnątrz budynków, jak i w pomieszczeniach zamkniętych. OCENA LOKALNEGO WYCHŁODZENIA ORGANIZMU Określenie wartości wskaźnika WCI przebiega w trzech etapach: 1. W pierwszej kolejności są dokonywane pomiary temperatury oraz prędkości powietrza bezpośrednio na stanowisku. Zaleca się wykonywanie pomiarów w okresie odpowiadającym ekstremalnym ujemnym obciążeniom termicznym, nie rzadziej niż raz w ciągu 4 h. Aparatura pomiarowa powinna spełniać wymagania zawarte w normie PN-EN ISO 7726:2002 Ergonomia środowiska termicznego. Przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych (oryg.). 2. Wyniki pomiarów (wyrażone w kilokaloriach na metr kwadratowy razy godzina, kcal/m 2 h) należy następnie uśrednić dla sumarycznego u przeprowadzanych pomiarów na podstawie wzoru: WCI 10, Var V ar 33 t a, w którym: V ar prędkość powietrza, w m/s t a temperatura powietrza, w o C. 3. Obliczone na tej podstawie wartości WCI należy następnie porównywać z wartościami odniesienia, które zostały określone dla osób zdrowych i w których nie uwzględniono zmian, jakie mogą być np. wywołane działaniem wiatru na nabłonek wyścielający drogi oddechowe czy też zmian reakcji psychomotorycznych, które mogą doprowadzić do wypadku. W zależności od wartości współczynnika WCI określa się warunki w trzech przedziałach odniesienia: WCI 1200 kcal/m 2 h dozwolona jest ekspozycja ciągła pracownika 1200 WCI 2000 kcal/m 2 h dozwolona jest ekspozycja skrócona, której jest wyznaczany z zależności liniowej przedstawionej na rysunku 1. WCI 2000 kcal/m 2 h ekspozycja na zimno jest bezwzględnie zabroniona. 197

4 Czas ekspozycji, min Ekspozycja skrócona Wskaźnik siły chłodzącej, kcal/m 2 h Rys. 1. Dozwolony ekspozycji dla wskaźnika WCI zawartego w granicach Jeżeli na danym stanowisku wystąpi przekroczenie wartości odniesienia WCI, należy albo bezpośrednio zmniejszyć ujemne obciążenie termiczne za pomocą odpowiednich metod, albo zastosować skrócony, np. zgodnie z zaleceniami zawartymi w tabeli 2., w której przedstawiono zalecany (w min) w cyklu praca-wypoczynek, w odniesieniu do 4-godzinnej zmiany roboczej, umiarkowanej lub ciężkiej. Zastosowanie zalecanej długości cyklu praca-wypoczynek (zależnego od wartości prędkości powietrza oraz temperatury powietrza nasłonecznionego) zmniejsza ryzyko niekorzystnego oddziaływania środowiska zimnego na organizm pracownika. Temperatura powietrza nasłonecznionego, o C Tabela 2. Zalecany cykl praca wypoczynek zastosowany do umiarkowanej i ciężkiej dla 4-godzinnej zmiany Ruch powietrza, m/s 0 2,6 4,5 6,7 8,9-26 do -28 normalna normalna zmiana 1 zmiana 1 75 min 2 55 min 3 40 min 4-29 do -31 normalna zmiana 1 75 min 2 55 min 3 40 min 4 30 min 5-32 do min 2 55 min 3 40 min 4 30 min 5 x x -35 do min 3 40 min 4 30 min 5 x x x x -38 do min 4 30 min 5 x x x x x x -40 do min 5 x x x x x x x x 198

5 IREQ, clo OCENA OGÓLNEGO WYCHŁODZENIA ORGANIZMU Wyznaczenie wartości wskaźnika IREQ można podzielić na trzy etapy: 1. W początkowej fazie przeprowadza się pomiary: temperatury powietrza, prędkości ruchu powietrza i temperatury poczernionej kuli bezpośrednio na stanowisku, a następnie, podobnie jak w przypadku wskaźnika WCI, obliczane są wartości średnie, w których są uwzględnione zmiany tych parametrów w ie i w przestrzeni otaczającej pracownika. W trakcie pomiarów jest jednocześnie określany wydatek energetyczny z jakim pracują osoby przebywające w analizowanym środowisku zimnym. Wydatek energetyczny może być określany na podstawie pomiaru zużycia tlenu przez danego pracownika lub też, w sposób mniej dokładny, ale zdecydowanie prostszy i szybszy za pomocą oszacowania na podstawie tablic zawartych w normie PN-EN ISO 8996:2005. Ergonomia środowiska termicznego. Określanie tempa metabolizmu (oryg.). 2. Na podstawie zmierzonych parametrów powietrza jest obliczana temperatura operatywna, która wraz z wartością wydatku energetycznego umożliwia określenie wartości odniesienia IREQ (zgodnie z rys. 2.). Na rysunku 2. wartości odniesienia są przedstawione w postaci wykresów, na których podano wartości liczbowe IREQ przy stałej wilgotności względnej powietrza równej 50% dla różnych poziomów metabolizmu i różnych wartości temperatury operatywnej. Wartości odniesienia IREQ odpowiadają poziomom oddziaływania, na które mogą być narażone prawie wszystkie osoby bez żadnych szkodliwych skutków zdrowotnych i które reprezentują średni wpływ środowiska zimnego na człowieka w ie długiego okresu, bez uwzględniania obciążeń szczytowych (tj. krótkotrwałych, szczególnie niskich temperatur i krótkich okresów mniej intensywnej ). Wartości odniesienia wskaźnika IREQ zostały opracowane przy następujących założeniach: brak akumulacji ciepła u pracowników, średnia temperatura skóry 30 o C, stosunek pożądanego odparowania potu do wartości maksymalnej równy 0,06 (a więc praktycznie brak pocenia) M<65 W/m2 65 W/m2<M<130 W/m2 130 W/m2<M<200 W/m2 200 W/m2<M<260 W/m2 M>260 W/m Temperatura operatywna, o C Rys. 2. Wartości odniesienia wskaźnika IREQ 199

6 3. Określone w 2. etapie wartości odniesienia wskaźnika IREQ są porównywane z wartościami izolacyjności cieplnej odzieży stosowanej na określonym, analizowanym stanowisku. W przypadku gdy izolacyjność odzieży na danym stanowisku będzie mniejsza w stosunku do wartości odniesienia, wymagane jest zastosowanie zestawu o większej wartości izolacyjności cieplnej lub też środków zmniejszających oddziaływanie zimna na pracownika (np. przez izolację termiczną przestrzeni źródła zimna). PODSUMOWANIE Problem w mikroklimacie zimnym od wielu lat dotyczy zbliżonej liczby osób. W 2000 r. w warunkach mikroklimatu zimnego było zatrudnionych 22,7 tys. osób, w 2002 r. 21 tys., w 2004 r. 15,4 tys., a w 2007 r. 19,7 tys. osób w stosunku do 5245,4 tys. osób objętych monitoringiem dotyczącym warunków (Warunki 2005; Ocena 2008). Na podstawie wyników licznych badań wykazano, że sprawność fizyczna i zdolności intelektualne człowieka osiągają maksimum w warunkach komfortu cieplnego, pod gdy mikroklimat zimny wywiera skutek negatywny w odniesieniu zarówno do stanu zdrowia, jak i jakości (Grether 1973; Fanger 1974; Nadler, Busch 2002). Z uwagi jednak na wymagania związane z realizowanymi technologiami nadal na wielu stanowiskach pracownicy są narażeni na oddziaływanie środowisk gorących i zimnych. Zadaniem projektantów tych stanowisk jest takie ich zaprojektowanie, aby były one zgodne z zasadami ergonomii, a zadaniem pracodawców i służb BHP jest właściwy nadzór nad stworzonymi warunkami. PIŚMIENNICTWO ASHRAE 55 (2004) Thermal environmental conditions for human occupancy. Fanger P.O. (1974) Komfort cieplny. Warszawa, Wyd. Arkady. Grether W.F. (1973) Human performance at elevated environmental temperature. Aerospace Med., 44, Warunki w 2004 r. (2005) Warszawa, GUS. Holmer I. (1984) Required clothing insulation (IREQ) as an analytical index of cold stress. ASHRAE Transactions 90, Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny w 2007 roku. (2008) Warszawa, MIPS. Nadler E., Busch C. (2002) Effects of hot and cold temperature exposure on performance: a meta-analytic review. Ergonomics 45, Nims D.K. (1999) Basics of industrial hygiene. John Wiley Sons Inc. Parson K. (2003) Human thermal environments. The effects of hot, moderate and cold environments on human health, comfort and performance. Taylor&Francis. Siple P.A., Pastel C.F. (1945) Measurments od dry atmosphere cooling in sub-freezing temperatures. Proc. of American Philosophical Soc. 89,

7 PN-EN ISO 7726:2002 Ergonomia środowiska termicznego. Przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych (oryg.). PN-EN ISO 8996:2005 Ergonomia środowiska termicznego. Określanie tempa metabolizmu (oryg.). ANNA BOGDAN Methods for evaluating the influence of a cold environment on the human body A b s t r a c t Estimation of workers exposure to a cold environment is based on two indices: WCI (wind chill index), which determines the effect of local cooling on human, and IREQ, which determines the clothing insulation required to prevent general cooling. This paper presents a methodology for determining and interpreting both indicators. 201

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu Ćwiczenie Nr 3 Temat: BADANIE MIKROKLIMATU W POMIESZCZENIACH Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi badania mikroklimatu w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV, PPD.

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii.

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii. Mikroklimat dr inż. Magdalena Młynarczyk Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii e-mail: m.mlynarczyk@ciop.pl Centralny Instytut Pracy Państwowy Instytut Badawczy Podział środowisk cieplnych Wskaźnik

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska 8.1. Informacje ogólne 8. Mikroklimat Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska Spis treści 8.1. Informacje ogólne 8.2. Ogólne wymagania w zakresie parametrów mikroklimatu 8.2.1. Środowisko umiarkowane 8.2.2.

Bardziej szczegółowo

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia KOMFORT CIEPLNY Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski Plan wystąpienia Definicja komfortu cieplnego, Czynniki mające wpływ na komfort cieplny, Parametry stosowane do opisu ilościowego komfortu cieplnego,

Bardziej szczegółowo

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Budownictwo Anna Lis TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Wprowadzenie Otoczenie, w jakim człowiek przebywa, powinno pozwalać na osiąganie stanu zadowolenia z warunków, które

Bardziej szczegółowo

Materiały szkoleniowe

Materiały szkoleniowe Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.

Bardziej szczegółowo

Metody oceny środowiska umiarkowanego cieplnie zgodnie z zapisem normy PN-EN ISO 7730:2006

Metody oceny środowiska umiarkowanego cieplnie zgodnie z zapisem normy PN-EN ISO 7730:2006 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2010, nr 1(63), s. 93 dr inż. ANNA BOGDAN Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Metody oceny środowiska

Bardziej szczegółowo

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy 4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska, decydujących o możliwości funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH

OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH Budownictwo 20 Anna Lis OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH Wprowadzenie Zapewnienie prawidłowych warunków komfortu cieplnego osobom przebywającym w budynkach jest

Bardziej szczegółowo

OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD

OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD Budownictwo 22 DOI: 10.17512/znb.2016.1.21 Anna Lis 1 OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD Wprowadzenie Odczucie komfortu bądź dyskomfortu jest subiektywne

Bardziej szczegółowo

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności dr Anna Marszałek Pracownicy zatrudnieni w warunkach zimnego środowiska powinni mieć zapewnioną odzież

Bardziej szczegółowo

ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka

ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka ERGONOMIA Cz. 3 Wybrane czynniki ryzyka CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu gorącego Temperatura powietrza powodowana procesami technologicznymi przekracza 26 0

Bardziej szczegółowo

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia SEMESTR I Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego Pracownia Bezpieczeństwa Pracy i Ergonomii w Górnictwie Kraków 2015 Wykłady

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy użyciu obliczeń przewidywanego obciążenia termicznego

Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy użyciu obliczeń przewidywanego obciążenia termicznego Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 18, nr 1, marzec 216, s. 55-62 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Skład Grupy: Temat ćwiczenia: Ocena obciążeń termicznych pracownika w środowisku umiarkowanym Wzorzec

Bardziej szczegółowo

OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH

OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH FIZYKA BUDOWLI W TEORII I PRAKTYCE TOM II, 27 Sekcja Fizyki Budowli KILiW PAN OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH Anna LIS * * Politechnika Częstochowska, Katedra Budownictwa Ogólnego

Bardziej szczegółowo

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich dr hab. inż. JAN DRENDA prof. nadzw. w Pol. Śl. Politechnika Śląska Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

1/3.3.3. Mikroklimat

1/3.3.3. Mikroklimat Mikroklimat gorący występuje wtedy, gdy temperatura powietrza w pomieszczeniu przekracza 30 o C, a wilgotność powietrza jest powyżej 65% lub występuje bezpośrednie oddziaływanie otwartego źródła promieniowania

Bardziej szczegółowo

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych Zapewnienie pracownikom odczuwania komfortu cieplnego przez dobór odzieży o odpowiednich parametrach w zakresie suchej i mokrej wymiany ciepła przekłada się m.in. na poprawę koncentracji i zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Badania przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Organizator Cel porównań międzylaboratoryjnych Uczestnicy badań Termin realizacji Badań Miejsce badań

Bardziej szczegółowo

Anna Smolarz MIKROKLIMAT

Anna Smolarz MIKROKLIMAT Anna Smolarz MIKROKLIMAT Wrocław 2013 Mikroklimat Pojęcia podstawowe Bilans cieplny organizmu Człowiek jako organizm stałocieplny, utrzymuje stałą temperaturę wewnętrzną ciała w wąskim zakresie, bliskim

Bardziej szczegółowo

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE ALEKSANDRA CUL, TADEUSZ KOMOROWICZ, KRZYSZTOF KUPIEC WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE Streszczenie Abstract

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Definicja Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku roboczym

Bardziej szczegółowo

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy 2.1. Charakterystyka zjawiska Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska decydujących o moŝliwości funkcjonowania człowieka

Bardziej szczegółowo

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp Materiały informacyjne dotyczące teoretycznego ujęcia problemu obciążenia organizmu człowieka w gorącym środowisku pracy dla służb monitorujących warunki pracy i zarządzających bezpieczeństwem pracy w

Bardziej szczegółowo

WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY

WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY Załącznik nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY A. Hałas i hałas ultradźwiękowy 1. Hałas 1.1. Hałas w środowisku pracy jest

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Definicja Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku roboczym

Bardziej szczegółowo

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach NOWOCZESNE SYSTEMY WENTYLACJI, KLIMATYZACJI I UTRZYMANIA RUCHU W GÓRNICTWIE PODZIEMNYM IV Konferencja, 7-8 czerwca 2018r., Jastków k. Lublina Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Bardziej szczegółowo

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ LIS Anna Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli, Wydział Budownictwa, Politechnika Częstochowska CHILDREN AND

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań...

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań... Spis treści Rozdział I Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy 1. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych.................................. 11 2. Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od Autorów... 9

Spis treści. Od Autorów... 9 Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka

Bardziej szczegółowo

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu NAFTA-GAZ grudzień 2010 ROK LXVI Roman Urba, Tadeusz Kwilosz Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w

Bardziej szczegółowo

NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE

NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Nazwa przedmiotu: Kształtowanie środowiska wewnętrznego Forming of internal environment Kierunek: Inżynieria Środowiska Kod przedmiotu: 5.4.3 Rodzaj przedmiotu: Poziom przedmiotu: Semestr: II obieralny,

Bardziej szczegółowo

dr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie

dr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie PRACOW NIA DRGAŃ M ECH ANICZ NY CH Wyniki badań pilotażowych wybranych funkcji fizjologicznych i psychomotorycznych pracownika poddanego ekspozycji na niskoczęstotliwościowe drgania o działaniu ogólnym

Bardziej szczegółowo

Aparatura pomiarowa do badań środowiska pracy

Aparatura pomiarowa do badań środowiska pracy Aparatura pomiarowa do badań środowiska pracy miernik mikroklimatu BABUC/A pomiary mikroklimatu miernik drgań mechanicznych typ 4447 pomiary drgań luksomierz L-100 pomiary oświetlenia miernik MULTIGAS

Bardziej szczegółowo

Syndrom Chorego Budynku

Syndrom Chorego Budynku Syndrom Chorego Budynku Syndrom chorego budynku (z angielskiego "sick building syndrome", SBS) to termin określający sytuację, w której użytkownicy pomieszczeń odczuwają dyskomfort związany bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego

Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Wykonawcy: mgr inż. Magdalena Zwolińska, dr

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 Zakres akredytacji Nr AB 967 Scope of accreditation No AB 967 wydany przez / issued by POLSKIE

Bardziej szczegółowo

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie dr med. Maciej Sterliński Szkolenie z zakresu ratownictwa lodowego WOPR Województwa Mazowieckiego Zegrze, 19.02.2006 Główne cele działania zespołów ratowniczych

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 CIEPLNE WARUNKI PRACY W WYROBISKACH GÓRNICTWA SKALNEGO 1.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 CIEPLNE WARUNKI PRACY W WYROBISKACH GÓRNICTWA SKALNEGO 1. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 Studia i Materiały Nr 28 2000 Zbigniew NĘDZA * górnictwo odkrywkowe, bezpieczeństwo pracy, cieplne warunki pracy CIEPLNE WARUNKI

Bardziej szczegółowo

Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku

Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku dr inż. Adrian Trząski MURATOR 2015, JAKOŚĆ BUDYNKU: ENERGIA * KLIMAT * KOMFORT Warszawa 4-5 Listopada 2015 Charakterystyka energetyczna budynku

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy

SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...

Bardziej szczegółowo

ERGONOMICZNA OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W HALI UDOJOWEJ FERMY KRÓW MLECZNYCH

ERGONOMICZNA OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W HALI UDOJOWEJ FERMY KRÓW MLECZNYCH Inżynieria Rolnicza 11(9)/8 ERGONOMICZNA OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W HALI UDOJOWEJ FERMY KRÓW MLECZNYCH Paweł Kiełbasa, Piotr Budyn Katedra Eksploatacji Maszyn, Ergonomii i Podstaw Rolnictwa, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

KOMFORT CIEPLNY W PASYWNYM BUDYNKU HALI SPORTOWEJ W SŁOMNIKACH THERMAL COMFORT IN THE PASSIVE SPORT CENTER IN SLOMNIKI

KOMFORT CIEPLNY W PASYWNYM BUDYNKU HALI SPORTOWEJ W SŁOMNIKACH THERMAL COMFORT IN THE PASSIVE SPORT CENTER IN SLOMNIKI ANNA DUDZIŃSKA *1 KOMFORT CIEPLNY W PASYWNYM BUDYNKU HALI SPORTOWEJ W SŁOMNIKACH THERMAL COMFORT IN THE PASSIVE SPORT CENTER IN SLOMNIKI Streszczenie Abstract W artykule przedstawiono informację na temat

Bardziej szczegółowo

7. Wyznaczanie poziomu ekspozycji

7. Wyznaczanie poziomu ekspozycji 7. Wyznaczanie poziomu ekspozycji Wyznaczanie poziomu ekspozycji w przypadku promieniowania nielaserowego jest bardziej złożone niż w przypadku promieniowania laserowego. Wynika to z faktu, że pracownik

Bardziej szczegółowo

1. Podsumowanie. 1.3 Modyfikator kąta padania IAM. Tabela 1: Zmierzone (pogrubione) i wyliczone wartości IAM dla FK 8200 N 2A Cu-Al.

1. Podsumowanie. 1.3 Modyfikator kąta padania IAM. Tabela 1: Zmierzone (pogrubione) i wyliczone wartości IAM dla FK 8200 N 2A Cu-Al. 1. Podsumowanie 1.1. Uwagi wstępne Badania modelu FK 8200 N 2A Cu-Al przeprowadzono zgodnie z normą EN 12975-1,2:2006. Głównym celem badań było spełnienie wszystkich wymogów niezbędnych do uzyskania oznaczenia

Bardziej szczegółowo

POMIAR POBORU MOCY ELEKTRYCZNEJ OGRZEWANIA WTRYSKARKI ENGEL 3200

POMIAR POBORU MOCY ELEKTRYCZNEJ OGRZEWANIA WTRYSKARKI ENGEL 3200 VÚTS, a.s., U Jezu 525/4, P.O.Box 92, 461 19 Liberec 1 Strona 1 z 9 RAPORT POMIAR POBORU MOCY ELEKTRYCZNEJ OGRZEWANIA WTRYSKARKI ENGEL 3200 w zakładzie Magna Exteriors & Interiors (Bohemia), s. r. o. Numer

Bardziej szczegółowo

OCENA MIKROKLIMATU SALI DYDAKTYCZNEJ Z WENTYLACJĄ NATURALNĄ

OCENA MIKROKLIMATU SALI DYDAKTYCZNEJ Z WENTYLACJĄ NATURALNĄ OCENA MIKROKLIMATU SALI DYDAKTYCZNEJ Z WENTYLACJĄ NATURALNĄ inż. Cezary Kulis 1, dr inż. Marek Bogacki 2 Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki pomiarów parametrów fizycznych takich jak: temperatura,

Bardziej szczegółowo

POMIAR HAŁASU ZEWNĘTRZNEGO SAMOLOTÓW ŚMIGŁOWYCH WG PRZEPISÓW FAR 36 APPENDIX G I ROZDZ. 10 ZAŁ. 16 KONWENCJI ICAO

POMIAR HAŁASU ZEWNĘTRZNEGO SAMOLOTÓW ŚMIGŁOWYCH WG PRZEPISÓW FAR 36 APPENDIX G I ROZDZ. 10 ZAŁ. 16 KONWENCJI ICAO POMIAR HAŁASU ZEWNĘTRZNEGO SAMOLOTÓW ŚMIGŁOWYCH WG PRZEPISÓW FAR 36 APPENDIX G I ROZDZ. 10 ZAŁ. 16 KONWENCJI ICAO Piotr Kalina Instytut Lotnictwa Streszczenie W referacie przedstawiono wymagania oraz zasady

Bardziej szczegółowo

11. PRZEBIEG OBRÓBKI CIEPLNEJ PREFABRYKATÓW BETONOWYCH

11. PRZEBIEG OBRÓBKI CIEPLNEJ PREFABRYKATÓW BETONOWYCH 11. Przebieg obróbki cieplnej prefabrykatów betonowych 1 11. PRZEBIEG OBRÓBKI CIEPLNEJ PREFABRYKATÓW BETONOWYCH 11.1. Schemat obróbki cieplnej betonu i konsekwencje z niego wynikające W rozdziale 6 wskazano

Bardziej szczegółowo

METODY BADANIA I OCENY ŚRODOWISKA CIEPLNEGO POMIESZCZEŃ

METODY BADANIA I OCENY ŚRODOWISKA CIEPLNEGO POMIESZCZEŃ ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: Architektura z. 47 2008 Nr kol. 1787 Jan KACZMARCZYK Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji

Bardziej szczegółowo

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE moduł II foliogram 1 PROMIENIOWANIE SŁONECZNE CIEPLNE (podczerwone) NADFIOLETOWE WIDZIALNE RADIOWE RENTGENOWSKIE CZĄSTECZKOWE >> NIE DOCIERA DO POWIERZCHNI ZIEMI W ISTOTNEJ ILOŚCI moduł II foliogram 2

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 9 czerwca 2015 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA

Bardziej szczegółowo

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. prowadzący:... data zal. projektu: Grupa Wydział

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. prowadzący:... data zal. projektu: Grupa Wydział KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia Z imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 9 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

OCENA OCHRONY CIEPLNEJ

OCENA OCHRONY CIEPLNEJ OCENA OCHRONY CIEPLNEJ 26. W jakich jednostkach oblicza się opór R? a) (m 2 *K) / W b) kwh/m 2 c) kw/m 2 27. Jaka jest zależność pomiędzy współczynnikiem przewodzenia ciepła λ, grubością warstwy materiału

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 9 grudnia 2016 r. Nazwa i adres EGMAX, KATARZYNA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 8 listopada 2017 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

EKRAN 15. Zużycie ciepłej wody użytkowej

EKRAN 15. Zużycie ciepłej wody użytkowej Ciepła woda użytkowa Obliczenie ilości energii na potrzeby ciepłej wody wymaga określenia następujących danych: - zużycie wody na użytkownika, - czas użytkowania, - liczba użytkowników, - sprawność instalacji

Bardziej szczegółowo

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (SILNIK IDEALNY) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (SILNIK IDEALNY) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (SILNIK IDEALNY) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH DANE WEJŚCIOWE : Parametry otoczenia p H, T H Spręż sprężarki π S, Temperatura gazów przed turbiną T 3 Model obliczeń

Bardziej szczegółowo

Hałas na stanowisku pracy

Hałas na stanowisku pracy Hałas na stanowisku pracy Temat: Warunki akustyczne w pomieszczeniu. 1. Przedmiot. Pomiar i ocena hałasu metodą orientacyjną, w miejscu przebywania ludzi na stanowisku pracy. 2. Zastosowanie - badanie

Bardziej szczegółowo

Instrukcja dla użytkownika Ver

Instrukcja dla użytkownika Ver Instrukcja użytkownika Ver. 01.08 Instrukcja Badawcza Promieniowanie optyczne nielaserowe. EKOHIGIENA APARATURA Ryszard Putyra Sp.j. Ul. Strzelecka 19 55300 Środa Śląska Tel.: 0713176850 Fax: 0713176851

Bardziej szczegółowo

WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE

WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE ZAPAMIETAJ!!! TEKST POGRUBIONY LUB PODKREŚLONY JEST DO ZAPAMIĘTANIA Opracował: mgr Mirosław Chorąży Wychłodzenie i odmrożenia Temperatura 36 C. to stan normalny organizmu ludzkiego.

Bardziej szczegółowo

Pozycja okna w murze. Karol Reinsch, Aluplast Sp. z o.o.

Pozycja okna w murze. Karol Reinsch, Aluplast Sp. z o.o. Pozycja okna w murze Karol Reinsch, Aluplast Sp. z o.o. Określenie dokładnego miejsca montażu okna w murze otworu okiennego należy przede wszystkim do obowiązków projektanta budynku. Jest to jeden z ważniejszych

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie techniki komputerowej w modelowaniu wymiany ciepła między organizmem górnika a gorącym otoczeniem

Zastosowanie techniki komputerowej w modelowaniu wymiany ciepła między organizmem górnika a gorącym otoczeniem 94 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2015 UKD -047.36:622.8:536.2 Zastosowanie techniki komputerowej w modelowaniu wymiany ciepła między organizmem górnika a gorącym otoczeniem Application of calculation technique in

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE METOD STOSOWANYCH DO OKREŚLANIA DŁUGOŚCI OKRESU OGRZEWCZEGO

PORÓWNANIE METOD STOSOWANYCH DO OKREŚLANIA DŁUGOŚCI OKRESU OGRZEWCZEGO CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXIII, z. 63 (3/16), lipiec-wrzesień 2016, s. 131-138 Hanna JĘDRZEJUK 1 Mateusz

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9, Data wydania: 3 września 2015 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 5 listopada 2018 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU

Bardziej szczegółowo

MIKROKLIMAT ŚRODOWISKA PRACY OCENA KOMFORTU TERMICZNEGO Z ZASTOSOWANIEM WSKAŹNIKA PMV, OCENA OBCIĄŻENIA TERMICZNEGO W OPARCIU O WSKAŹNIK WBGT

MIKROKLIMAT ŚRODOWISKA PRACY OCENA KOMFORTU TERMICZNEGO Z ZASTOSOWANIEM WSKAŹNIKA PMV, OCENA OBCIĄŻENIA TERMICZNEGO W OPARCIU O WSKAŹNIK WBGT . F-7/PO-17 Nr wydania: 01 Data wydania: 02.01.2018r. Strona/stron: 1/14 OŚRODEK BADAŃ PODSTAWOWYCH PROJEKTÓW I WDROŻEŃ OCHRONY ŚRODOWISKA I BIOTECHNOLOGII "OIKOS" SP. Z O.O. LABORATORIUM BADAŃ ŚRODOWISKOWYCH

Bardziej szczegółowo

ZNACZENIE OKIEN W TWORZENIU WARUNKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO

ZNACZENIE OKIEN W TWORZENIU WARUNKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO Budownictwo 23 DOI: 10.17512/znb.2017.1.19 Anna Lis 1 ZNACZENIE OKIEN W TWORZENIU WARUNKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO Wprowadzenie Z punktu widzenia komfortu cieplnego okna powinny zapewnić odpowiednią ilość światła

Bardziej szczegółowo

Kryterium komfortu człowieka w terenach zabudowanych

Kryterium komfortu człowieka w terenach zabudowanych Budownictwo i Architektura 12(2) (2013) 127-133 Kryterium komfortu człowieka w terenach zabudowanych Katarzyna Klemm 1 1 Instytut Architektury i Urbanistyki, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii

Bardziej szczegółowo

BADANIE IZOLACJI ODŁĄCZNIKA ŚREDNIEGO NAPIĘCIA

BADANIE IZOLACJI ODŁĄCZNIKA ŚREDNIEGO NAPIĘCIA LABORATORIUM APARATÓW I URZĄDZEŃ WYSOKONAPIĘCIOWYCH POLITECHNIKA WARSZAWSKA INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH ZAKŁAD WYSOKICH NAPIĘĆ I KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych

LABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych LABORATORIUM Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Kraków 2010 Spis treści 1. Wstęp...3 2. Wprowadzenie teoretyczne...4 2.1. Definicje terminów...4 2.2.

Bardziej szczegółowo

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH DANE WEJŚCIOWE : Opracował Dr inż. Robert Jakubowski Parametry otoczenia p H, T H Spręż sprężarki, Temperatura gazów

Bardziej szczegółowo

Monitoring hałasu w Porcie Lotniczym Wrocław S.A. Wrocław, 28 września 2011 r.

Monitoring hałasu w Porcie Lotniczym Wrocław S.A. Wrocław, 28 września 2011 r. Monitoring hałasu w Porcie Lotniczym Wrocław S.A. Wrocław, 28 września 2011 r. Podstawa prawna Do 22 lipca 2011 r.: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w

Bardziej szczegółowo

Z-ZIP Z Bezpieczeństwo i higiena pracy Health and Safety at work. Studia stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)

Z-ZIP Z Bezpieczeństwo i higiena pracy Health and Safety at work. Studia stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8, Data wydania: 16 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres TOP 2001

Bardziej szczegółowo

Promienniki podczerwieni Frico

Promienniki podczerwieni Frico Promienniki podczerwieni Frico Ogrzewanie za pomocą promienników zainstalowanych do sufitu należy do grupy ogrzewania pośredniego. Promienie cieplne ogrzewają podłogę, ściany itp., a następnie powierzchnie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW OPTYCZNO-ENERGETYCZNYCH OSZKLENIA NA KOMFORT CIEPLNY POMIESZCZEŃ

WPŁYW PARAMETRÓW OPTYCZNO-ENERGETYCZNYCH OSZKLENIA NA KOMFORT CIEPLNY POMIESZCZEŃ Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym 2(20) 2017, s. 23-28 DOI: 10.17512/bozpe.2017.2.03 Beata WILK-SŁOMKA, Janusz BELOK Politechnika Śląska, Wydział Budownictwa WPŁYW PARAMETRÓW OPTYCZNO-ENERGETYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

Zasada działania jest podobna do pracy lodówki. Z jej wnętrza, wypompowywuje się ciepło i oddaje do otoczenia.

Zasada działania jest podobna do pracy lodówki. Z jej wnętrza, wypompowywuje się ciepło i oddaje do otoczenia. Pompy ciepła Zasada działania pompy ciepła polega na pozyskiwaniu ciepła ze środowiska ( wody, gruntu i powietrza) i przekazywaniu go do odbiorcy jako ciepło grzewcze. Ciepło pobrane z otoczenia sprężane

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 10 stycznia 2019 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

Wnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej. 1. Wstęp

Wnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej. 1. Wstęp Wnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej 1. Wstęp Współczynnik wnikania ciepła podczas konwekcji silnie zależy od prędkości czynnika. Im prędkość czynnika jest większa, tym współczynnik wnikania ciepła

Bardziej szczegółowo

BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA

BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia

Bardziej szczegółowo

Ergonomia w projektowaniu środków ochrony indywidualnej (ŚOI) w celu poprawy komfortu i wydajności pracy

Ergonomia w projektowaniu środków ochrony indywidualnej (ŚOI) w celu poprawy komfortu i wydajności pracy Ergonomia w projektowaniu środków ochrony indywidualnej (ŚOI) w celu poprawy komfortu i wydajności pracy Grażyna Bartkowiak Anna Dąbrowska Zakład Ochron Osobistych CIOP-PIB Pracownia Odzieży Ochronnej

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie

INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO

Bardziej szczegółowo

Bilans energii komory chłodniczej

Bilans energii komory chłodniczej Bilans energii komory chłodniczej dr inż. Grzegorz Krzyżaniak Równanie bilansu energii bilans parownikowy 1 Zyski ciepła w komorze chłodniczej Zyski ciepła przez przegrody izolowane 2 Zyski ciepła przez

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA METODY OKREŚLANIA IZOLACYJNOŚCI CIEPLNEJ OKNA PODWÓJNEGO. 1. Wprowadzenie

PROPOZYCJA METODY OKREŚLANIA IZOLACYJNOŚCI CIEPLNEJ OKNA PODWÓJNEGO. 1. Wprowadzenie Robert GERYŁO 1 Jarosław AWKSIENTJK 2 PROPOZYCJA METOY OKREŚLANIA IZOLACYJNOŚCI CIEPLNEJ OKNA POWÓJNEGO 1. Wprowadzenie W budynkach o bardzo niskim zapotrzebowaniu na ciepło do orzewania powinny być stosowane

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do

Bardziej szczegółowo

PROGRAM BADAN BIEGŁOŚCI PT-M-01

PROGRAM BADAN BIEGŁOŚCI PT-M-01 An-Lab Ochrona Środowiska i Bezpieczeństwo Pracy Andrzej Uzarczyk CKŚ SANTE Laboratorium Badawcze Jan Maryn Data wydania: 01.06.2017 PROGRAM BADAN BIEGŁOŚCI MIKROKLIMAT ŚRODOWISKA PRACY. OCENA KOMFORTU

Bardziej szczegółowo

Wybrane metody oceny właściwości komfortu materiałów przeznaczonych na odzież zawodową stosowaną w środowisku zimnym przegląd literatury

Wybrane metody oceny właściwości komfortu materiałów przeznaczonych na odzież zawodową stosowaną w środowisku zimnym przegląd literatury Wybrane metody oceny właściwości komfortu materiałów przeznaczonych na odzież zawodową stosowaną w środowisku zimnym przegląd literatury Selected methods of evaluating the comfort-related properties of

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 7 lipca 2016 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA STACJA

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH MŁODOCIANYM

WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH MŁODOCIANYM Załącznik do regulaminu pracy z dnia 30.06.2009 r Na podstawie Art. 190-206 ustawy z dnia 26.06.1974 r.- Kodeks pracy tj. Dz.U.z 1998r Nr 21, poz. 94, z późniejszymi zmianami oraz Rozporządzenia Rady Ministrów

Bardziej szczegółowo

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J ERGONOMIA ERGONOMIA - wprowadzenie Wykład -1 K. J. Czarnocki Ph.D. 1 Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PORÓWNAWCZA ZUŻYCIA I KOSZTÓW ENERGII DLA BUDYNKU JEDNORODZINNEGO W SŁUBICACH I FRANKFURCIE NAD ODRĄ

ANALIZA PORÓWNAWCZA ZUŻYCIA I KOSZTÓW ENERGII DLA BUDYNKU JEDNORODZINNEGO W SŁUBICACH I FRANKFURCIE NAD ODRĄ HENRYK KWAPISZ *1 ANALIZA PORÓWNAWCZA ZUŻYCIA I KOSZTÓW ENERGII DLA BUDYNKU JEDNORODZINNEGO W SŁUBICACH I FRANKFURCIE NAD ODRĄ COMPARATIVE ANALYSIS OF ENERGY CONSUMPTION AND COSTS FOR SINGLE FAMILY HOUSE

Bardziej szczegółowo