Żywienie w cukrzycy typu 1

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Żywienie w cukrzycy typu 1"

Transkrypt

1 WSPARCIE W CODZIENNYM ŻYCIU Z CUKRZYCĄ Zrozumienie i wsparcie indywidualnych potrzeb pacjentów z cukrzycą jest priorytetem działalności Cukrzycowego Centrum Edukacji Lilly. Poprzez szeroki wachlarz rozwiązań edukacyjnych oraz zaangażowanie wysoce wykwalifikowanego personelu pielęgniarskiego, uczymy pacjentów z cukrzycą, jak radzić sobie z chorobą i wyzwaniami dnia codziennego. Pragniemy uczynić życie pacjentów lepszym i bardziej komfortowym. Każdego dnia. Cukrzycowe Centrum Edukacji Lilly to otwarty i całkowicie bezpłatny program edukacyjny prowadzony przez firmę Eli Lilly od 2007 r. Więcej informacji oraz adresy ośrodków znajdziesz na stronie Żywienie w cukrzycy typu 1 PLDBT00735/11/2013 Tabela wymienników węglowodanowych Eli Lilly Polska Sp. z o.o. ul. Żwirki i Wigury 18 A Warszawa Tel.: Fax:

2 ZALECENIA OGÓLNE Właściwe odżywianie jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na wyniki leczenia Twojej choroby. Leczenie dietetyczne ma na celu utrzymanie: prawidłowego (bliskiego normy) stężenia glukozy we krwi; prawidłowego stężenia cholesterolu we krwi; prawidłowego ciśnienia tętniczego; pożądanej masy ciała. Żywienie w cukrzycy nie różni się od zasad racjonalnego żywienia osób zdrowych. Ograniczenia dotyczą jedynie: kontrolowania ilości węglowodanów w diecie i poszczególnych posiłkach; ograniczenia węglowodanów prostych, łatwo przyswajalnych; częstego spożywania posiłków. Podobne zalecenia może stosować także cała Twoja rodzina. Twoja dieta powinna: mieć określoną ilość kalorii; zawierać wszystkie konieczne składniki pożywienia; uwzględniać preferencje żywieniowe i kulturowe; uwzględniać możliwości ekonomiczne. Ustal z dietetykiem i lekarzem liczbę i pory posiłków oraz odpowiednią dla Ciebie liczbę kalorii na dobę. Pamiętaj, że nadmiar pożywienia prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi (hiperglikemii) i otyłości.

3 SKŁAD DIETY Dieta dla osób z cukrzycą = dieta zdrowego człowieka Powinna zawierać wszystkie składniki pokarmowe: węglowodany (cukry); białka; tłuszcze w odpowiednich proporcjach; błonnik, witaminy i składniki mineralne. Węglowodany (cukry) 40-50% (wg PTD 2013) ogólnego zapotrzebowania energetycznego diety powinny zapewnić węglowodany, głównie o niskim indeksie glikemicznym (< 50 IG). Węglowodany dzielimy na: proste i złożone; o niskim i wysokim indeksie glikemicznym (IG); przyswajalne (cukry proste i złożone) i nieprzyswajalne (błonnik pokarmowy). IG (indeks glikemiczny), czyli zdolność do podwyższenia stężenia glukozy we krwi po posiłku. IG produktu powyżej 60 powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Każdy rodzaj obróbki produktu podwyższa IG. Węglowodany proste: Mają wysoki indeks glikemiczny (IG) i powodują szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Należą do nich: cukier, miód, dżem, słodycze, owoce, soki owocowe, słodkie napoje gazowane, słodkie mleko. Węglowodany złożone: Mają niski indeks glikemiczny (IG), zawierają dużą ilość błonnika pokarmowego. Należą do nich: produkty zbożowe z pełnego ziarna zbóż: pieczywo razowe, wieloziarniste, grube kasze, makaron z mąki razowej, nieoczyszczony ryż, rośliny strączkowe (fasola, groch, soczewica), orzechy i warzywa.

4 Błonnik pokarmowy: zwalnia tempo trawienia i wchłaniania węglowodanów z przewodu pokarmowego; nie ulega trawieniu w przewodzie pokarmowym; nie ma wartości energetycznej; powiększa objętość posiłków, dając uczucie sytości; reguluje pracę jelit; zmniejsza wchłanianie cholesterolu i tym samym obniża jego stężenie we krwi; Błonnik pokarmowy ma szczególne znaczenie w diecie osób chorych na cukrzycę. Zaleca się spożycie ok g błonnika na dobę. Występowanie: ziarna zbóż, otręby, pektyny zawarte w owocach i warzywach. Substancje słodzące (słodziki) mogą być stosowane w dawkach zalecanych przez producenta. Nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży i małych dzieci. Nie zaleca się stosowania fruktozy jako zamiennika cukru. Warzywa Można je spożywać w ilości g na dobę. Mają zwykle niewielką wartość energetyczną, dają uczucie sytości, są źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika. Szczególnie polecane są warzywa surowe oraz kiszone. Warzywa gotowane mają wyższy indeks glikemiczny (IG). Warzywa o dużej zawartości węglowodanów to: groszek i kukurydza konserwowa, bób, korzeń marchewki, pietruszki i selera, soczewica, soja, buraki, ziemniaki. Jedz warzywo lub surówkę do każdego posiłku! Owoce Spożywaj je w ilości ustalonej z dietetykiem (maks g na dobę), w kilku małych porcjach w ciągu dnia, najlepiej łącznie z posiłkami lub tuż po nich. Są dobrym źródłem witamin, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego. Pamiętaj! Owoce zawierają dużo węglowodanów, głównie glukozę i fruktozę, które szybko podnoszą poziom cukru we krwi. Nie przekraczaj zalecanej przez dietetyka ilości węglowodanów. Unikaj również spożywania owoców suszonych. Ze względu na dużą zawartość błonnika pokarmowego, te owoce, które można, jadaj ze skórką.

5 Białko Powinno pokrywać 15-20% zapotrzebowania energetycznego. Ilość białka w diecie zwiększa się u kobiet w ciąży, kobiet karmiących, dzieci i młodzieży. Białko może być pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Stosunek białka zwierzęcego do białka roślinnego powinien wynosić co najmniej 50/50%. Produkty zwierzęce bogate w pełnowartościowe białko to: drób bez skóry, cielęcina, ryby morskie, chude wędliny, jaja, mleko * oraz jego przetwory. Produkty roślinne bogate w białko to: suche nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soczewica, soja). Unikaj: tłustego mięsa i wędlin, zwłaszcza wieprzowiny, tłustego drobiu (gęsi, kaczki), konserw mięsnych. Zawierają dużo białka, ale także tłuszczu, przez co są bardzo kaloryczne. Spożywając produkty białkowe (np. mleko, wędliny, sery), pamiętaj, by zawierały jak najmniej tłuszczu. Tłuszcze Powinny pokrywać 30-35% zapotrzebowania energetycznego. Ogranicz do 10% ilości spożywanego tłuszczu zawierającego dużo nasyconych kwasów tłuszczowych. Jego nadmiar sprzyja rozwojowi miażdżycy i powoduje szybki przyrost masy ciała. Ogranicz spożycie cholesterolu (spożywaj mniej niż 300 mg na dobę). Produkty bogate w cholesterol to: podroby, masło, śmietanka kremowa, żółtko jaja kurzego (spożywaj nie więcej niż 2 jaja w tygodniu). Aby zmniejszyć ilość złego cholesterolu LDL, należy zmniejszyć ilość tłuszczów nasyconych i zastąpić je tłuszczami nienasyconymi, bądź węglowodanami o niskim indeksie glikemicznym. Tłuszcze nasycone występują w tłustym mięsie, wędlinach, kiełbasach, pasztetach, tłustych serach, serach pleśniowych. Unikaj również produktów zawierających izomery trans kwasów tłuszczowych, które w dużych ilościach występują w margarynach utwardzanych i maśle roślinnym. Wśród tłuszczów zaleca się spożywanie olejów roślinnych, najlepiej oleju rzepakowego i oliwy z oliwek, a rezygnację ze smalcu. Masło możesz zastępować margaryną miękką. Dobrym źródłem zdrowych tłuszczów są tłuste ryby morskie. Ustal z lekarzem, ile gramów tłuszczu na dobę możesz spożywać. * Mleko zawiera laktozę (cukier prosty), dlatego ma istotny wpływ na wzrost cukru we krwi. Proces fermentacji neutralizuje laktozę, dlatego jogurt naturalny, kefir naturalny, kwaśne mleko, maślanka są polecane w Twojej diecie.

6 PRZYGOTOWUJĄC POTRAWY, PAMIĘTAJ: stosuj gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w pergaminie, rękawie lub folii do grillowania, duszenie z dodatkiem jak najmniejszej ilości tłuszczu; unikaj potraw smażonych i panierowanych; unikaj rozgotowywania produkty zbożowe bardziej rozgotowane powodują szybszy wzrost poziomu cukru we krwi; zamiast śmietany, zasmażek, majonezu używaj chudego mleka, kefiru, jogurtu naturalnego; ogranicz spożycie soli kuchennej, zamiast soli używaj ziół świeżych i suszonych; unikaj słodkich napojów, zwłaszcza między posiłkami; można je spożywać tylko w przypadku niedocukrzenia; uważaj na słodycze dla diabetyków, są bardzo kaloryczne, bo zawierają dużo tłuszczu; nie można ich spożywać w dowolnej ilości. JEŚLI CHCESZ PRAWIDŁOWO KONTROLOWAĆ SWOJĄ CUKRZYCĘ przestrzegaj zasad prawidłowego żywienia; często kontroluj poziom cukru we krwi, wyciągaj wnioski z tych pomiarów, nabieraj własnych doświadczeń; kontroluj swoją wagę 1 x w tygodniu; w razie wątpliwości skontaktuj się z dietetykiem bądź swoim lekarzem. Piramida zdrowego żywienia pobrana ze strony Instytutu Żywności i Żywienia:

7 OBLICZANIE DIETY Jednym z celów stosowania diety jest unikanie nadmiernych wahań cukru we krwi w czasie doby. Szczególny wpływ na te wahania ma spożywanie pokarmów bogatych w węglowodany. Dla ułatwienia obliczania zawartości węglowodanów w codziennej diecie wprowadzono pojęcie wymiennika węglowodanowego. 1 wymiennik węglowodanowy () to porcja produktu (g), która zawiera ramów węglowodanów przyswajalnych *. Np. 1 kromka chleba baltonowskiego o wadze 28 g zawiera 15,3 g węglowodanów ogółem, w tym 0,9 g błonnika. 15,3 g - 0,9 g = 14,4 g węglowodanów przyswajalnych = 1,4 WW Ilość produktu odpowiadającą podają specjalne tabele wymienników węglowodanowych. JAK ROZPOCZĄĆ OBLICZANIE DIETY? omów z dietetykiem dietę zaleconą Ci przez lekarza; zapisuj przez kolejne dni co jesz, aby dietetyk mógł określić, czy Twoje żywienie jest prawidłowe; dietetyk pomoże Ci ustalić ilość wymienników węglowodanowych (WW) i ich rozkład na poszczególne posiłki na dobę w zależności od: - Twojej aktualnej masy ciała; - wyników pomiarów cukru we krwi; - godzin posiłków; - rodzaju stosowanej insuliny. Ustalając plan codziennego żywienia, powiedz o swoich zwyczajach (ulubionych potrawach), rodzaju wykonywanej pracy, rozkładzie dnia. Można ustalić z lekarzem i wybrać taki rodzaj insulinoterapii, aby w pewnym zakresie dostosować liczbę i rozkład WW do dotychczasowych nawyków i trybu życia. W ramach ustalonej liczby WW możesz spożywać zamiennie różne produkty, korzystając z tabel WW. Najlepiej zamieniać produkty z tych samych grup, np. owoce na owoce, warzywa na warzywa, czy produkty zbożowe na inne produkty zbożowe. Ważne, by w kolejnych dniach posiłki o określonych porach (np. kolacja) zawierały podobną ilość WW. Zmieniając w życiu codziennym ilość wymienników węglowodanowych w danym posiłku, należy dopasować dawkę insuliny, biorąc pod uwagę również aktualną glikemię oraz planowaną aktywność fizyczną. * Węglowodany przyswajalne = węglowodany ogółem błonnik pokarmowy

8 OBLICZANIE WW W POSIŁKU Przykład: 3 kromki chleba razowego żytniego (po 34 g każda), posmarowane cienko margaryną, z plastrem chudej wędliny, z surówką z rzodkiewki, ogórka i kukurydzy konserwowej (50 g) oraz jabłko bez skórki (). Wymienniki węglowodanowe obliczone w oparciu o tabelę WW: 3 kromki chleba razowego 4,2 WW kukurydza konserwowa jabłko bez skórki RAZEM 6,2 WW Margaryna, chuda wędlina i pozostałe warzywa nie są wliczane do WW. Przekonaj się, że obliczanie WW nie jest wcale trudne, a pomoże Ci kontrolować swoją chorobę. Zacznij już od dziś.

9 PAMIĘTAJ! W zupach obliczaj liczbę WW, biorąc pod uwagę takie produkty jak: makaron, kasza, mąka (do zaprawienia) lub ziemniaki i ew. niektóre warzywa, jak groszek zielony, fasola. Spożycie mleka na śniadanie, u części osób może być przyczyną podwyższenia poziomu cukru we krwi po śniadaniu. Oblicz dokładnie ilość WW zawartych w mleku, jeśli nadal cukier po śniadaniu będzie wysoki, pij mleko do kolacji albo zastąp je jogurtem naturalnym, kefirem naturalnym, kwaśnym mlekiem bądź maślanką. Ogranicz picie alkoholu. Jeśli spożywasz alkohol, to rób to w trakcie posiłku. Dopuszczalna ilość alkoholu na dobę to: 0,33 l piwa jasnego lub 200 g białego wina lub 150 g czerwonego wina, bądź 50 g mocnego alkoholu. PAMIĘTAJ! Dieta w cukrzycy powinna być dobrana w sposób indywidualny dla każdej osoby. Osoby z cukrzycą powinien być przeszkolony w zakresie stosowania odpowiedniej diety. Jeśli masz nadwagę lub jesteś otyły, powinieneś z lekarzem prowadzącym i dietetykiem ustalić dietę redukcyjną, odpowiednią dla Ciebie. Zalecamy poradę dietetyka co do stosowania podanych w tabelach produktów żywnościowych. Kup wagę kuchenną, aby wyrobić sobie umiejętność określania wielkości porcji. Zrób własną listę produktów, które najczęściej jadasz.

10 OBJAŚNIENIA: Wymiennik węglowodanowy () to porcja produktu (g), która zawiera ramów węglowodanów przyswajalnych. Produkt rynkowy produkt zakupiony u sprzedawcy, zawiera w części jadalne i odpadki. Produkt jadalny produkt po usunięciu odpadków, np.: mięsa bez kości; marchwi oczyszczonej i obranej; obranych ziemniaków; pomarańczy bez skórki; MIARY GOSPODARCZE: łyżka stołowa 15 ml ok. 15 g łyżeczka do herbaty 5 ml ok. 5 g szklanka większa 250 ml szklanka mniejsza 200 ml Zmierz używane przez siebie łyżki i szklanki! UWAGA: Podane powyżej zalecenia dotyczące spożywania węglowodanów, białka i tłuszczów, i wymienionych przykładowych produktów, mogą różnić się indywidualnie dla danej osoby chorej na cukrzycę i mogą zależeć m.in. od: aktualnego poziomu glukozy we krwi; poziomu cholesterolu; obecności powikłań cukrzycy, np. nefropatii i współistniejących chorób. Uzgodnij z lekarzem i dietetykiem, jaka dieta jest dla Ciebie najbardziej odpowiednia. TABELA WYMIENNIKÓW W WĘGLOWODANOWYCH (zawiera wybrane produkty)

11 Pieczywo: Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu Bułka pszenna zwykła 2,8 WW 50 g / sztuka g Bułka wrocławska 0,8 WW 14 g / kromka g Bagietka francuska 0,8 WW 15 g / kromka g Kajzerka 2,8 WW 50 g / sztuka g Bułka grahamka 4,4 WW 90 g / sztuka g Chleb pszenny 1,6 WW 30 g / kromka g Chleb graham 1,4 WW 33 g / kromka g Chleb baltonowski 1,4 WW 28 g / kromka g Pieczywo tostowe 1,7 WW 29 g / kromka g Pieczywo tostowe graham 1,5 WW 29 g / kromka g Chleb żytni jasny 1,8 WW 34 g / kromka g Chleb żytni razowy 1,4 WW 34 g / kromka g Chleb wiejski 1,4 WW 28 g / kromka g Chleb zwykły 1,5 WW 28 g / kromka g Maca tradycyjna typu Sonko 0,8 WW kromka g Bułka tarta 0,6 WW 8 g / łyżka g Paluszki słone 2 WW 20 szt. / 12 cm (30 g) g Wafle ryżowe naturalne wafel g Pieczywo chrupkie typu Wasa 3 zboża 0,4 WW kromka g rodukty Oznaczono p dużą ilość zawierające armowego, błonnika pok polecane szczególnie acjentów w żywieniu p z cukrzycą. Pamiętaj, że kromk pieczywa i różnią się od siebie ciężarem, nawet je śli pokrojon e w pieka są rni. Używaj w agi do ważen spożywczej ia pieczy wa.

12 Produkty zbożowe: Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu Kasza jęczmienna 15 g / łyżka g Kasza gryczana 15 g / łyżka g Kasza manna 1, 15 g / łyżka g Ryż biały 1,2 WW 16 g / łyżka g Ryż brązowy pełnoziarnisty 1, 16 g / łyżka g Mąka pszenna typ 500 / łyżka g Mąka ziemniaczana 0,8 WW / łyżka g Makaron dwujajeczny 7,4 WW g Makaron bezjajeczny z semoliny (np. spaghetti) 7 WW g Makaron razowy świderki 6 WW g Płatki owsiane górskie 0,4 WW 6 g / łyżka g Płatki jęczmienne / łyżka g Płatki kukurydziane 0,3 WW 4 g / łyżka g Chrupki kukurydziane bez cukru 2,4 WW 30 g g Musli z suszonymi owocami 0,65 WW / łyżka g Musli z rodzynkami i orzechami 0,5 WW / łyżka g Otręby pszenne 0,2 WW / łyżka g Oznaczono produkty zawierające dużą ilość błonnika pokarmowego, szczególnie polecane w żywieniu pacjentów z cukrzycą. Podane w porcji doty ielkości czą produ któw suchych. Pamiętaj, by ważyć produkty zbożowe przed gotowan iem. Gotowa an nie ie pod dwyższa indeks glikemic zny (IG). Im produkt bard ziej rozgotowany, ty m wyższy IG. uje ie powod ie Gotowan ktu agi produ wzrost w u czy ryżu), aron go (np. mak iększa je ale nie zw ności. kalorycz Gotuj ryż i kasze na sypko, a makaron al dente.

13 Owoce: 1 erają wiie owoce za ch, j, a t ię m ty Pa rów pros dużo cuk dują szybki wo które po ukru oziomu c e wzrost p oc jadaj ow i, w r k e w jach, ych porc ł a m u k w kil ku albo j do posił siłku. ie p e jl a n po ednio po bezpośr Produkt rynkowy Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu Agrest 0,9 WW 47 9g Ananas bez skórki 80 g / plaster g Arbuz bez skórki 2,4 WW 300 g / plaster 111 8g Banan bez skórki 3,7 WW 170 g / średnia sztuka g Banan ze skórką 3 WW 2 / średnia sztuka g Brzoskwinie 1,5 WW 150 g / średnia sztuka 75 Czarne jagody 0,9 WW 51 9g Czereśnie 1,3 WW g Grejpfrut bez skórki 2,7 WW 350 g / średnia sztuka 140 8g Grejpfrut ze skórką 2 WW 400 g / średnia sztuka 92 Gruszka bez skórki 1,8 WW 150 g / średnia sztuka g 1 Gruszka ze skórką 1,5 WW 165 g / średnia sztuka 67 9g Jabłko bez skórki 1,5 WW 150 g / średnia sztuka 75 Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu 1 Jabłko ze skórką 1,5 WW 2 / średnia sztuka 72 7g Pomarańcza bez skórki 2,4 WW 250 g / sztuka 118 Jabłka suszone 5 WW g Pomarańcza ze skórką 2 WW 320 g / sztuka 102 6g Kiwi 1,5 WW 90 g / średnia sztuka g Porzeczki czarne 51 7g Maliny 0,5 WW 42 Rodzynki 1,9 WW 30 g / porcja g Mandarynki bez skórki 80 g / średnia sztuka 37 9g Śliwki 49 1 Mandarynki ze skórą / średnia sztuka 32 7g Śliwki suszone z pestką 0,9 WW 15 g / sztuka 43 9g Melon bez skórki i bez pestek 1,3 WW 170 g / plaster 65 7g Truskawki, Truskawki mrożone 0,6 WW 33 6g Morele 0,5 WW 50 g /sztuka 25 Winogrona 1,6 WW g Morele suszone 0,6 WW / sztuka g Wiśnie Oznaczono produkty zawierające dużą ilość błonnika pokarmowego, szczególnie polecane w żywieniu pacjentów z cukrzycą. 1

14 Produkty mleczne: Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu Mleko 2% tłuszczu 102 Mleko 1,5% tłuszczu 94 Mleko 0,5% tłuszczu 78 Jogurt naturalny 2% tłuszczu 0,9 WW 150 g / opakowanie 90 6g Jogurt naturalny 0,1% tłuszczu 150 g / opakowanie 72 Jogurt truskawkowy 1,5% tłuszczu 1,2 WW 150 g / opakowanie 92 8g Jogurt typu greckiego 0,8 WW 150 g / opakowanie 176 Kefir 2% tłuszczu 150 g / opakowanie 77 Maślanka 0,5% tłuszczu 0,9 WW 86 Serwatka 50 Ser twarogowy chudy 0,2 WW 70 g / plaster 69 3g Serek twarogowy ziarnisty 0,6 WW 200 g / opakowanie 202 3g oduktów ykiety pr t e j a t y z C h, zawsze mlecznyc je informac zawierają glowodanów ści wę o zawarto w całym w i niu. opakowa

15 Warzywa: Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem w produktu Buraki 1, 150 g / średnia sztuka 63 7g Bób 0,8 WW 77 8g Fasola biała (suche nasiona) 9,2 WW 200 g / szklanka g Brokuły 0,25 WW 31 2,5 g Cebula 0,6 WW 1 / średnia sztuka 37 Groch (suche nasiona) 9 WW 200 g / szklanka g Groszek zielony 0,2 WW 15 g / łyżka g Groszek zielony konserwowy (bez zalewy) 0,15 WW 15 g / łyżka 11 Kapusta biała 0,5 WW 33 Kukurydza konserwowa (bez zalewy) 0,35 WW 18 g / łyżka g Marchew 0,3 WW 50 g / średnia sztuka 17 Marchew z groszkiem mrożona 0,6 WW 47 6g Ogórek surowy 0,2 WW / średnia sztuka 14 2,5 g Papryka czerwona 150 g / średnia sztuka 48 4,6 g Pietruszka korzeń 0,3 WW 50 g / średnia sztuka 25 6g Pomidor 0,4 WW 130 g / średnia sztuka 26 3g Seler korzeń 0,9 WW 300 g / średnia sztuka 90 3g Soczewica czerwona (suche nasiona) 10 WW 200 g / szklanka g Soja (suche nasiona) 3,4 WW 200 g / szklanka g Ziemniaki 1,7 WW / średnia sztuka g Ketchup 0, 6 g / łyżeczka 6 19 g Koncentrat pomidorowy 30% 0, 6 g / łyżeczka 6 14 g Oznaczono p rodukty zawierające dużą ilość błonnika pok armowego, szczególnie polecane w żywieniu p acjentów z cukrzycą. arzyw Porcjje w ce mniej zawierają sz jadać może niż osiłkami między p czności bez konie insuliny. iwania dostrzyk

16 Słodycze, ciasta, słodkie napoje, alkohol Nazwa produktu Liczba WW w porcji Wielkość porcji w przybliżeniu kcal Węglowodany ogółem ó w produktu Cukier 0,5 WW 5 g / łyżeczka 20 Miód naturalny 0,5 WW 7 g / łyżeczka 23 Czekolada gorzka 0,2 WW 4 g / 1 cząstka g Krówki 1, 1 sztuka / 15 g g Cukierki typu NIMM 2 0,5 WW 1 sztuka g / łyżka g 0,8 WW 15 g / łyżka g Ciasto drożdżowe 1,4 WW 30 g / porcja g Szarlotka ze świeżych jabłek 4,4 WW 80 g / porcja g Piernik z bakaliami 1,8 WW 30 g / porcja g Delicje szampańskie 13 g / sztuka g Herbatniki / sztuka g Sernik krakowski 2,8 WW 90 g / porcja g Napój słodzony typu Cola 2 WW 84 Sok jabłkowy 2 WW 84 Sok pomidorowy 0,6 WW 20 3g Sok marchwiowo jabłkowy 2 WW 96 Sok wielowarzywny 0,9 WW 54 Piwo pełne 2 WW 500 ml / butelka 245 4g Wino białe wytrawne 0 WW 125 ml / kieliszek 83 0 Wino czerwone wytrawne 0 WW 125 ml / kieliszek Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo PZWL, Wódka 0 WW 50 ml / kieliszek Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B., Liczmy kalorie. Wydawnictwo PZWL, Dżem wiśniowy niskosłodzony Krem czekoladowy typu Nutella w roduktó p h c y t nie Spożywa t zalecane. ów nie jes ma sok e i n, j a t u! Pamię ez cukr b h c y w owoco starcza o d u l o koh kalorii. Picie al i c ś o l i ch znaczny MATERIAŁ OPRACOWANY NA PODSTAWIE: 1. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2013.

Żywienie w cukrzycy typu 1

Żywienie w cukrzycy typu 1 Żywienie w cukrzycy typu 1 Tabela wymienników węglowodanowych Zalecenia ogólne Właściwe odżywianie jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na wyniki leczenia Twojej choroby. Leczenie dietetyczne

Bardziej szczegółowo

Piramida zdrowego żywienia w cukrzycy

Piramida zdrowego żywienia w cukrzycy Piramida zdrowego żywienia w cukrzycy Wysiłek fizyczny codziennie ok. 30-60 minut Codzienna aktywność fizyczna wpływa na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Każdy wysiłek fizyczny jest

Bardziej szczegółowo

Rola poszczególnych składników pokarmowych

Rola poszczególnych składników pokarmowych Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.

Bardziej szczegółowo

Dzień I * Ilość w gramach lub mililitrach. Ilość w miarach domowych

Dzień I * Ilość w gramach lub mililitrach. Ilość w miarach domowych DIETA 1200 kcal Dzień I * miarach I śniadanie 290 Musli z rodzynkami i orzechami 2 łyżki 30 g 112 Mleko 0.5 % tłuszczu 1 szklanka 250 ml 97 Grejpfrut 1 szt., średni 350 g 81 II śniadanie 251 Chleb żytni

Bardziej szczegółowo

Ilość węglowodan ów na 1 porcję. Miara domowa

Ilość węglowodan ów na 1 porcję. Miara domowa Produkt Rozmiar porcji w [g] Miara domowa Ilość węglowodan ów na 1 porcję Indeks glikemiczny (IG) Ładunek glikemiczny (ŁG) na 1 porcję NABIAŁ I NAPOJE ROŚLINNE: Jogurt naturalny 250 szklanka 15,5 36 6

Bardziej szczegółowo

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego

Bardziej szczegółowo

TABELE KALORYCZNOŚCI

TABELE KALORYCZNOŚCI chleb biały chleb żytni razowy (na miodzie) 1 kromka grubość ok. 1,5cm 1 kromka grubość ok. 1,5cm 1 porcja(w kcal) 100g 50 108 216 60 118 197 1 kromka grubość ok. bułka paryska 1,5cm 20 45 226 kajzerka

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Dieta dla osób dieta 1200 kcal chorujących na dieta 1500 kcal cukrzycę typu 2* dieta 1800 kcal Zdrowe żywienie w cukrzycy Lista wymienników 1 porcji produktów**

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga

Bardziej szczegółowo

Produkty zalecane - dozwolone Produkty przeciwwskazane Zalecenia

Produkty zalecane - dozwolone Produkty przeciwwskazane Zalecenia CUKRZYCA Produkty zalecane - dozwolone Pełnoziarniste pieczywo razowe, żytnie, pumpernikiel Kasze: gryczana i jęczmienna, płatki owsiane, dziki i brązowy ryż mleko niskotłuszczowe, kefir, jogurt light

Bardziej szczegółowo

Opracowała dr n. med. Lucyna Ostrowska

Opracowała dr n. med. Lucyna Ostrowska DIETA 15 Opracowała dr n. med. Lucyna Ostrowska Dieta 15 jest dietą odchudzającą do zastosowania u większości osób planujących redukcję masy ciała. Może być stosowana przez dłuższy okres czasu. Jest dietą

Bardziej szczegółowo

Lista zakupów na 7 dni diety

Lista zakupów na 7 dni diety Lista zakupów na 7 dni diety bakalie 1 Orzechy włoskie 54 2 Wiórki kokosowe 10 jaja 1 Jaja kurze całe ekologiczne 381 nabiał 1 Jogurt naturalny, 2% tłuszczu 800 2 Kefir, 2% tłuszczu 600 3 Maślanka spożywcza,

Bardziej szczegółowo

7 00 L - karnityna + chrom + aminokwasy rozgałęzione, 7 30 I ŚNIADANIE, (głównie węglowodany złożone + owoce + warzywa):*

7 00 L - karnityna + chrom + aminokwasy rozgałęzione, 7 30 I ŚNIADANIE, (głównie węglowodany złożone + owoce + warzywa):* Przykładowe jadłospisy na redukcję masy ciała 1. Przykładowy jadłospis na zrzucenie wagi (zalecenia ogólne, na podstawie wywiadu z zawodnikiem trójboju siłowego): CZĘŚĆ I 3 TYGODNIE: 7 00 L - karnityna

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny

Bardziej szczegółowo

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum 8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Standard 1500kcal Strona 1 z 9 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6)

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Sport 3000kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6) Makiełki

Bardziej szczegółowo

Lista zamienników. 140g cukinii. 80g dyni. 100g bakłażana. 70g kabaczka. 80g papryki czerwonej. 50g papryki czerwonej. 100g pomidora.

Lista zamienników. 140g cukinii. 80g dyni. 100g bakłażana. 70g kabaczka. 80g papryki czerwonej. 50g papryki czerwonej. 100g pomidora. Lista zamienników 140g cukinii 100g bakłażana 80g dyni 70g kabaczka 80g papryki czerwonej 100g ogórka 50g papryki czerwonej 100g pomidora 100g rzodkiewek 100g dyni 200g cukinii 130g kalafiora 100g brokuła

Bardziej szczegółowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości

Bardziej szczegółowo

Dieta 1500 kalorii (z błonnikiem)

Dieta 1500 kalorii (z błonnikiem) Dieta 1500 kalorii (z błonnikiem) Proponowana dieta obfituje w błonnik pokarmowy, który jest istnym cudotwórcą. Dba on o nasz układ pokarmowy i pomaga w zrzuceniu zbędnych kilogramów i zdobyciu wymarzonej

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta wegetariańska 1800kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6)

Bardziej szczegółowo

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Wegetariańska 1200kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6)

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Standard 2000kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6)

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Standard 1200kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6)

Bardziej szczegółowo

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.

Bardziej szczegółowo

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 20 minut. 5 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 DRUGIE ŚNIADANIE 10:30

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 20 minut. 5 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 DRUGIE ŚNIADANIE 10:30 PONIEDZIAŁEK Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 OWSIANKA PIĘKNOŚCI Z PŁATKAMI OWSIANYMI Mleko spożywcze, 2% tłuszczu - 180g (0.72 x Szklanka) Rodzynki, suszone - 7g (0.47

Bardziej szczegółowo

dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia

dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia Zasady układania jadłospisów, zmiany w wykorzystywanych dotychczas produktach spożywczych, obliczanie wartości odżywczej posiłku, przykładowy jadłospis dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dietetyk: Dieta Sport 2000kcal Strona 1 z 8 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6) Makiełki

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. Wymienniki

Cukrzyca. Wymienniki Cukrzyca. Wymienniki Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2014 1 Indeks glikemiczny E.Lange Indeks glikemiczny Artykuły spożywcze 100 Glukoza. 90-100 Cola, płatki ryżowe, płatki kukurydziane,

Bardziej szczegółowo

Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2

Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Odżywiaj się zdrowo Podstawowym zaleceniem zdrowotnym dla osób chorych na cukrzycę jest jedz zdrowo. Osoba

Bardziej szczegółowo

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność

Bardziej szczegółowo

Normy wyżywienia Racje pokarmowe. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015

Normy wyżywienia Racje pokarmowe. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 Normy wyżywienia Racje pokarmowe Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 1 Normy wyżywienia (zalecane racje pokarmowe) (recommended pattern of food use) dzienne zestawy produktów

Bardziej szczegółowo

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 10 minut. 20 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2,5l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 10 minut. 20 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2,5l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 PONIEDZIAŁEK Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2,5l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 OWSIANKA PIĘKNOŚCI Z PŁATKAMI OWSIANYMI Płatki owsiane - 55g (5.5 x Łyżka) Morele, suszone - 16g (2 x Sztuka) K:529.9

Bardziej szczegółowo

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,

Bardziej szczegółowo

Wtorek r. Śniadanie. Obiad Zupa jarzynowa

Wtorek r. Śniadanie. Obiad Zupa jarzynowa Poniedziałek 02.01.2017 r. Chleb pełnoziarnisty z masłem osełką, chuda wędlina filet z indyka, pomidor, papryka czerwona Zalewajka Składniki: zakwas żytni, ziemniaki, kiełbasa zawierająca minimum 70% mięsa,

Bardziej szczegółowo

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Plan dietetyczny dla Imię i Nazwisko

Plan dietetyczny dla Imię i Nazwisko Plan dietetyczny dla Imię i Nazwisko Dieta redukcyjna 1350 kcal Dietetyk Agnieszka Besz Poradnia Dietetyczna StudioDiety www.studio-diety.pl Dzień Śniadanie II Śniadanie Obiad Przekąska Kolacja Sałatka

Bardziej szczegółowo

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko...

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko... DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA Imię i nazwisko... Proszę o sumienne wypełnienie niniejszego wywiadu żywieniowego, który posłuży do oceny Pani/Pana sposobu żywienia. Dobrze, aby dzienniczek wypełniać

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca ciężarnych. Algorytm diagnostyczny cukrzycy ciężarnych

Cukrzyca ciężarnych. Algorytm diagnostyczny cukrzycy ciężarnych Cukrzyca ciężarnych to stan nietolerancji węglowodanów prowadzący do hiperglikemii o różnym nasileniu, który pojawia się lub zostaje po raz pierwszy rozpoznany w czasie ciąży. wg. WHO 1999 Występuje u

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa

PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA Uwaga: Dopuszcza się modyfikację kolejności zaplanowanych tematów. Kolejne zajęcia Temat główny - Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć: Opis 1 PODSTAWOWE

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K( ) *

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K( ) * NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K( ) * * Nadciśnienie tętnicze leczone lekami niewymagającymi dodatkowej podaży potasu Produkty zalecane - dozwolone pieczywo niskosodowe do kupienia w sklepach ze zdrową żywnością

Bardziej szczegółowo

HIPER- TRIGLICERYDEMIA

HIPER- TRIGLICERYDEMIA HIPER- TRIGLICERYDEMIA Produkty zalecane - dozwolone Pieczywo: czerstwe, razowe, żytnie, chrupkie oraz pumpernikiel Kasze: gryczana oraz jęczmienna, płatki owsiane, ryż dziki i brązowy mleko niskotłuszczowe,

Bardziej szczegółowo

Produkty zalecane - dozwolone Produkty przeciwwskazane Zalecenia

Produkty zalecane - dozwolone Produkty przeciwwskazane Zalecenia NADMIERNE BMI Produkty zalecane - dozwolone duża ilość warzyw owoce w niewielkiej ilości woda mineralna niegazowana chude mięso odłuszczone lub niskotłuszczowe produkty mleczne pieczywo pełnoziarniste

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dieta Sport 2500kcal + Dietetyk: Strona 1 z 9 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6) Makiełki

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dieta Sport 1500kcal + Dietetyk: Strona 1 z 9 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6) Makiełki

Bardziej szczegółowo

Indywidualny Program Odżywiania

Indywidualny Program Odżywiania Indywidualny Program Odżywiania Jadłospis Nazwa: Dieta Sport 3500kcal + Dietetyk: Strona 1 z 9 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek Środa Sobota Niedziela Makiełki (1,2,3,6) Makiełki (1,2,3,6) Makiełki

Bardziej szczegółowo

ZNACZENIE ŻYWIENIA W PREWENCJI CHORÓB CYWILIZACYJNYCH

ZNACZENIE ŻYWIENIA W PREWENCJI CHORÓB CYWILIZACYJNYCH ZNACZENIE ŻYWIENIA W PREWENCJI CHORÓB CYWILIZACYJNYCH Dr inż. Anna Tokarska Dział Żywienia Świętokrzyskie Centrum Onkologii Obserwowane trendy w żywieniu w ostatnim czasie wskazują, że na wskaźniki zachorowalności

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 12 lutego 23 lutego 2018 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 12 lutego 23 lutego 2018 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 12 lutego 23 lutego 2018 r. 12. II 13. II 14. II 15. II 16. II Zupa ziemniaczana z warzywami. Chleb. Makaron z serem. Kapuśniak z ziemniakami. Chleb. Risotto z kurczakiem

Bardziej szczegółowo

Wartość odżywcza zestawu

Wartość odżywcza zestawu Wartość odżywcza zestawu Energia kcal 605 Białko ogółem g 29,7 Tłuszcz ogółem g 20,0 Węglowodany ogółem g 82,4 Wapń mg 287 Żelazo mg 2,6 Witamina A - ekwiwalent retinolu Ilg 126 Witamina C mg 62,1 Kwas

Bardziej szczegółowo

INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA

INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA Jadłospis Dieta Standart 1800 kcal, 5 posiłków Dietetyk Strona 1 z 5 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek POSIŁEK NR 1 07:00 POSIŁEK NR 1 07:00 Jaglano-owsiane placuszki

Bardziej szczegółowo

INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA

INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA INDYWIDUALNY PROGRAM ODŻYWIANIA Jadłospis Dieta Standart 1200 kcal, 5 posiłków Dietetyk Strona 1 z 5 Podsumowanie jadłospisu Poniedziałek Wtorek POSIŁEK NR 1 07:00 POSIŁEK NR 1 07:00 Jaglano-owsiane placuszki

Bardziej szczegółowo

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY ORAZ WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Gimnazja

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY ORAZ WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Gimnazja ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY ORAZ WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Gimnazja Zestaw 1 Krupnik Waga 1 porcji - 400 g I porcja 10 porcji g kg Kasza jęczmienna perłowa 15,0 0,150

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia

Bardziej szczegółowo

Zasady zdrowego żywienia

Zasady zdrowego żywienia Zasady zdrowego żywienia Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Prawidłowe żywienie może w istotny sposób wpłynąć na wyniki leczenia cukrzycy. Odpowiedni wybór produktów żywieniowych zawsze, gdy tylko jest

Bardziej szczegółowo

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 14 listopada 25 listopada 2016 r. Kompot wieloowocowy.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 14 listopada 25 listopada 2016 r. Kompot wieloowocowy. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 14 listopada 25 listopada 2016 r. 14 XI 15 XI 16 XI 17 XI 18 XI Zupa z soczewicy z ziemniakami. Chleb. Ryż z truskawkami i jogurtem naturalnym. Krupnik z ziemniakami.

Bardziej szczegółowo

Wtorek r. Śniadanie. Poniedziałek r. Śniadanie. Obiad. Podwieczorek

Wtorek r. Śniadanie. Poniedziałek r. Śniadanie. Obiad. Podwieczorek Poniedziałek 05.12.2016 r. Chleb pełnoziarnisty z masłem osełką, chuda wędlina filet z indyka, pomidor, papryka czerwona Zalewajka Składniki: zakwas żytni, ziemniaki, kiełbasa zawierająca minimum 70% mięsa,,

Bardziej szczegółowo

Podstawy żywienia w sporcie. Aneta Sojak

Podstawy żywienia w sporcie. Aneta Sojak Podstawy żywienia w sporcie Aneta Sojak Właściwe żywienie i nawodnienie = Osiągnięcie sukcesu Energia do pracy mięśni Adaptacja do wysiłku Skuteczna regeneracja (zmniejszenie procesów katabolicznych) Zły

Bardziej szczegółowo

Talerz zdrowia skuteczne

Talerz zdrowia skuteczne Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia

Bardziej szczegółowo

Opracowanie Aneta Wiśniewska

Opracowanie Aneta Wiśniewska Opracowanie Aneta Wiśniewska 1. Zdrowe, racjonalne żywienie jako warunek prawidłowego wzrostu i rozwoju 2. Zasady racjonalnego żywienia 4 U 3. Przykłady wielkości porcji do Piramidy Żywienia 4. Zalecane

Bardziej szczegółowo

Za dużo wszystkiego: apetytu, masy ciała, cukru we krwi

Za dużo wszystkiego: apetytu, masy ciała, cukru we krwi Za dużo wszystkiego: apetytu, masy ciała, cukru we krwi Dr hab. Dariusz Włodarek Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Warszawa, 03.06.2017 Ile zjadamy przez

Bardziej szczegółowo

Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka

Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie

Bardziej szczegółowo

Krupnik Waga 1 porcji - 250 g

Krupnik Waga 1 porcji - 250 g Krupnik Waga 1 porcji - 250 g Kasza jęczmienna perłowa 9,5 0,095 Marchew 15,5 0,155 Pietruszka, korzeń 6,5 0,065 Por 6,5 0,065 Seler korzeniowy 3,0 0,030 Ziemniaki 62,5 0,625 Margaryna 3,0 0,030 Ziele

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do

Bardziej szczegółowo

Catering u Szymona. Przedszkole - owoce

Catering u Szymona. Przedszkole - owoce Mgr Agnieszka Augustyniak Dietetyk kliniczny Tel.: 669-639-871 e-mail: agnieszka@jablkoczygruszka.pl ul. Kniaziewicza 4/35 87-100 Toruń Zalecenia dietetyczne opracowane indywidualnie dla: Catering u Szymona

Bardziej szczegółowo

Zasady zdrowego żywienia CEL/76/11/09. zdrowego żywienia. Schemat postępowania w cukrzycy

Zasady zdrowego żywienia CEL/76/11/09. zdrowego żywienia. Schemat postępowania w cukrzycy CEL/76/11/09 Zasady zdrowego żywienia Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Prawidłowe żywienie może w istotny sposób wpłynąć na wyniki leczenia cukrzycy. Odpowiedni wybór produktów żywieniowych zawsze,

Bardziej szczegółowo

Nazwa produktu Masa kcal Białko Tłuszcz jednonienasyc wielonienasy Cholesterol Sacharoza Laktoza

Nazwa produktu Masa kcal Białko Tłuszcz jednonienasyc wielonienasy Cholesterol Sacharoza Laktoza kwasy kwasy kwasy tłuszczowe tłuszczowe Cholesterol Sacharoza Masa Energia [kcal] Białko Tłuszcz tłuszczowe Laktoza jednonienasyc wielonienasy [mg] one cone 1. 2. Wieprzowina 100 261 18,0 21,3 7,46 10,74

Bardziej szczegółowo

DIETA DLA PACJENTKI Z CUKRZYCĄ CIĄŻOWĄ

DIETA DLA PACJENTKI Z CUKRZYCĄ CIĄŻOWĄ Prawidłowe odżywianie jest jednym z elementów koniecznych do utrzymania dobrego stanu zdrowia pacjentów chorujących na cukrzycę. Terapię żywieniową należy stosować zarówno u pacjentów z zaburzoną gospodarką

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do SWIZ. DIETA PODSTAWOWA ( ogólna)

Załącznik nr 2 do SWIZ. DIETA PODSTAWOWA ( ogólna) Załącznik nr 2 do SWIZ DIETA PODSTAWOWA ( ogólna) Dzień Posiłek Składniki Waga (g) Makaron na mleku 300 Masło extra 35,2% Szynka kanapkowa 30 Papryka czerwona Kawa z mlekiem 225 Poniedziałek 2208,6 kcal

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 12 marca 23 marca 2018 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 12 marca 23 marca 2018 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 12 marca 23 marca 2018 r. 12. III 13. III 14. III 15. III 16. III Zupa jarzynowa z ziemniakami. Chleb. Makaron z serem. Rosół z makaronem. Kotlet drobiowy mielony. Ziemniaki.

Bardziej szczegółowo

Szacowana ilość zamawianych miesięcznie produktów w 2015r. OWOCE i WARZYWA Cena Jednostkowa netto

Szacowana ilość zamawianych miesięcznie produktów w 2015r. OWOCE i WARZYWA Cena Jednostkowa netto .. Lp. Nazwa produktu Ilość /kg/ 1. Banan 72kg 2. Buraki 40kg 3. Cebula 30kg 4. Cytryna 10kg 5. Gruszka 140kg 6. Jabłka 300kg 7. Rzodkiewka 3,5kg 8. Kalafior 30kg 9. Kapusta biała 80kg 10. Kapusta czerwona

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci

Bardziej szczegółowo

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 20 listopada 01 grudnia 2017 r.

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 20 listopada 01 grudnia 2017 r. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 20 listopada 01 grudnia 2017 r. 20. XI 21. XI 22. XI 23. XI 24. XI Zupa grochowa z ziemniakami. Chleb. Ryż z jabłkami i cynamonem. Zupa brokułowa z makaronem. Kotlet

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.

ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,

Bardziej szczegółowo

CZWARTEK 26 V B O Ż E C I A Ł O

CZWARTEK 26 V B O Ż E C I A Ł O OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 23 maja 03 czerwca 2016 r. 23 V 24 V 25 V Zupa z soczewicy z ziemniakami. Chleb. Ryż zapiekany z jabłkami i cynamonem. Zupa neapolitańska z makaronem ryżowym. Kotlet

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej

Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych

Bardziej szczegółowo

Zestaw 12. Ziemniaki gotowane Waga l porcji -150 g. 10 porcji kg. l porcja g. Ziemniaki Sól 210,0 2,100

Zestaw 12. Ziemniaki gotowane Waga l porcji -150 g. 10 porcji kg. l porcja g. Ziemniaki Sól 210,0 2,100 Zestaw 12 Zupa ogórkowa Waga 1 porcji - 300 g I porcja 10 porcji Ogórek kwaszony 30,0 0,300 Marchew 18,7 0,187 Pietruszka, korzeń 7,5 0,075 Por 7,5 0,075 Seler korzeniowy 3,7 0,037 Ziemniaki 75,0 0,750

Bardziej szczegółowo

DIETA POSTAWOWA. Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Pieczywo pszenne (40g) + masło (5g) + pasta twarogowa z miodem (40g)

DIETA POSTAWOWA. Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Pieczywo pszenne (40g) + masło (5g) + pasta twarogowa z miodem (40g) DIETA POSTAWOWA wędlina (20g) + Pasta twarogowa twaróg półtłusty,, jogurt grecki, miód Domowa granola z mlekiem 3,2 % + bakalie (160ml) / Pieczywo razowe (40g) + masło (5g) + serek topiony Domowa granola

Bardziej szczegółowo

Dzienniczek żywieniowy

Dzienniczek żywieniowy Podstawowym narzędziem niezbędnym do współpracy z dietetykiem jest dzienniczek żywieniowy. Jego prowadzenie może wydawać się niepotrzebnym utrudnieniem. Nic bardziej mylnego! Rzetelnie i szczerze prowadzony

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Zdrowe żywienie w cukrzycy Dieta dla osób dieta 1200 kcal chorujących na dieta 1500 kcal cukrzycę typu 2* dieta 1800 kcal *bez mikroalbuminurii Zaproponowana

Bardziej szczegółowo

Dieta 1300 kalorii (bezstresowa)

Dieta 1300 kalorii (bezstresowa) Dieta 1300 kalorii (bezstresowa) Dieta tygodnia odchudza bezstresowo, powoli, skutecznie, także poprawia samopoczucie i dodaje energii na wiosnę. Wzmacnia organizm po zimie, uodporniając go przed czyhającymi

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 08 kwietnia 17 kwietnia 2019 r.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 08 kwietnia 17 kwietnia 2019 r. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 08 kwietnia 17 kwietnia 2019 r. PONIEDZIAŁEK 08.04 WTOREK 09.04 ŚRODA 10.04 CZWARTEK 11.04 PIĄTEK 12.04 Krupnik z ziemniakami. Chleb. Makaron z serem. Krem z pieczarek

Bardziej szczegółowo

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 3 14 października 2016 r. Zupa ziemniaczana. Chleb. Makaron z serem. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 3 14 października 2016 r. Zupa ziemniaczana. Chleb. Makaron z serem. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 3 14 października 2016 r. 3 X 4 X 5 X 6 X 7 X Zupa ziemniaczana. Chleb. Makaron z serem. Jabłko Żurek z ziemniakami. Gołąbki z ryżem, kiełbasą i sosem pomidorowym. Banan

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 26.02.2018-02.03.2018 Ile dni: 5 Termin rozpoczęcia: 2018-02-26 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: tydzień

Plan żywieniowy: tydzień Plan żywieniowy: tydzień 02.01.2018-08.01.2018 Ile dni: 5 Termin rozpoczęcia: 2018-01-02 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

Rola śniadania w żywieniu i zachowaniu zdrowia

Rola śniadania w żywieniu i zachowaniu zdrowia Rola śniadania w żywieniu i zachowaniu zdrowia Śniadanie to pierwszy posiłek w ciągu dnia oznacza spożywanie żywności o konsystencji stałej, w ilości większej niż śladowa, w godzinach porannych. W większości

Bardziej szczegółowo

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 13 marca 24 marca 2017 r.

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 13 marca 24 marca 2017 r. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 13 marca 24 marca 2017 r. 13 III 14 III 15 III 16 III 17 III Zupa z soczewicy z ziemniakami. Chleb. Ryż z truskawkami i jogurtem naturalnym. Rosół z makaronem. Kotlet

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K(+) *

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K(+) * NADCIŚNIENIE TĘTNICZE K(+) * * Nadciśnienie tętnicze leczone lekami wymagającymi dodatkowej podaży potasu Produkty zalecane - dozwolone pieczywo niskosodowe do kupienia w sklepach ze zdrową żywnością i

Bardziej szczegółowo

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 04 grudnia 15 grudnia 2017 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy.

OBIADY. Dzień tygodnia Data Ważny od 04 grudnia 15 grudnia 2017 r. Kompot wieloowocowy. Kompot wieloowocowy. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 04 grudnia 15 grudnia 2017 r. 04. XII 05. XII 06. XII 07. XII 08. XII Zupa z soczewicy z ziemniakami. Chleb. Ryż z truskawkami i jogurtem naturalnym. Zupa neapolitańska

Bardziej szczegółowo

żywienia Jak postępować w cukrzycy?

żywienia Jak postępować w cukrzycy? go e w o r d z y d a s a Z żywienia Jak postępować w cukrzycy? WSTĘP Prawidłowe żywienie może w istotny sposób wpłynąć na wyniki leczenia cukrzycy. Odpowiedni wybór produktów żywieniowych zawsze, gdy tylko

Bardziej szczegółowo

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od października 2016 r.

OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od października 2016 r. OBIADY Dzień tygodnia Data Ważny od 17 28 października 2016 r. 17 X 18 X 19 X 20 X 21 X Zupa z soczewicy z ziemniakami. Chleb. Ryż z truskawkami i jogurtem naturalnym. Zupa pomidorowa z makaronem. Kotlet

Bardziej szczegółowo