Autor: Barbara Jankowska

Transkrypt

1 Autor: Barbara Jankowska Realizacja eksperymentu wg instrukcji. Wiem, co jem liczymy kalorie. 1. Realizowane treści podstawy programowej Przedmiot Matematyka Biologia Realizowana treśd podstawy programowej 1.2) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne zapisane w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięd dziesiętnych skooczonych zgodnie z własną strategią obliczeo (także z wykorzystaniem kalkulatora); 1.4) zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb; 1.7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek (jednostek prędkości, gęstości itp.); 2.3) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne; 5.1) przedstawia częśd pewnej wielkości jako procent lub promil tej wielkości i odwrotnie; 5.4) stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym; 7.1) zapisuje związki między wielkościami za pomocą równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, w tym związki między wielkościami wprost proporcjonalnymi i odwrotnie proporcjonalnymi; 9.1) interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych i kołowych, wykresów; 9.3) przedstawia dane w tabeli, za pomocą diagramu słupkowego lub kołowego; 3.7) oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania (otyłośd lub niedowaga oraz ich następstwa). 2. Kształcone kompetencje - Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne - Umiejętnośd uczenia się - Kompetencje społeczne i obywatelskie 3. Cele szczegółowe jednostki Uczeo: - oblicza indeks masy ciała - prezentuje dane w formie tabel, wykresów - oblicza wartośd energetyczną posiłków - jest przekonany, że prawidłowe żywienie ma ogromny wpływ na zdrowy styl życia.

2 4. Umiejętności jakie uczeo nabędzie - potrafi formułowad wnioski w oparciu o wyniki obliczeo zadao, - korzysta z informacji tabelarycznych, - porządkuje podane informacje, - określa przydatnośd podanych informacji. 5. Wykaz pomocy dydaktycznych Lp Pomoc dydaktyczna do przeprowadzenia eksperymentu Ilośd sztuk 1 kalkulator 1 6. Proponowany przebieg zajęd z rozliczeniem czasowym Lp Opis kolejnych działao Uwagi do realizacji dla nauczyciela (rysunki, schematy, Czas trwania w minutach fotografie, linki do WWW itp.) 1 Rozdanie kart pracy uczniom i krótkie Każdy uczeo otrzymuje kartę 5 objaśnienie przebiegu zajęd 2 Uczniowie zapoznają się z jednym ze Praca indywidualana ucznia 3 sposobów obliczania dziennego zapotrzebowania na energię 3 Obliczanie dziennego zapotrzebowania Praca indywidualana ucznia 5 kalorycznego człowieka 4 Zapoznanie się z tabelami wydatków Praca indywidualana ucznia 3 energetycznych podczas wykonywania różnych czynności 5 Obliczanie wydatków energii Praca indywidualana ucznia 7 6 Sporządzanie diagramu słupkowego Praca indywidualana ucznia 5 7 Obliczanie wydatków energii w różnym Praca indywidualana ucznia 5 czasie 8 Zapoznanie się z tabelą wartości Praca indywidualana ucznia 3 kalorycznych różnych produktów spożywczych 9 Obliczanie wartości energetycznych kilku produktów spożywczych Praca indywidualana ucznia Obliczanie kaloryczności posiłków Praca indywidualana ucznia Obliczanie procentowe posiłku (do Praca indywidualana ucznia 5 zapotrzebowania organizmu) 12 Zapoznanie się z przepisem potrawy Praca indywidualana ucznia 3 13 Obliczanie wagi i kaloryczności potrawy Praca indywidualana ucznia Zapoznanie się z jednym ze sposobów Praca indywidualana ucznia 3 określania właściwej masy ciała 15 Obliczanie indeksu masy ciała Praca indywidualana ucznia 3 16 Wyznaczanie prawidłowej wagi przy danym wzroście Praca indywidualana ucznia 3

3 17 Oddanie karty pracy nauczycielowi Każdy uczeo oddaje swoją kartę 2 18 Wypełnienie przez uczniów ankiety Indywidualnie 3 ewaluacyjnej 19 Wypełnienie karty samooceny Indywidualnie 2 Całkowity czas trwania jednostki 1,5h 7. Obudowa do lekcji 8. Karta pracy ucznia Wiem, co jem liczymy kalorie. ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ PPM (Podstawowa Przemiana Materii) - jest to ilośd energii niezbędna na utrzymanie podstawowych procesów życiowych tj. oddychanie, praca serca, krążenie krwi, odbudowę, wzrost komórek i tkanek, napięcie mięśni, utrzymanie stałej temperatury. PPM można mierzyd na wiele sposobów. Najprostszym i najczęściej stosowanym jest wzór Harrisa-Benedicta. Dla kobiet: PPM (kcal/dobę) = 655,1 + (9,56 W) + (1,85 H) - (4,68 A) Dla mężczyzn: PPM (kcal/dobę) = 66,5 + (13,8 W) + (5,0 H) - (6,8 A) W masa ciała wyrażona w kg H wzrost w centymetrach A wiek w latach CPM (Całkowita Przemiana Materii) - jest to suma wszystkich wydatków energetycznych (czyli dzienne zapotrzebowanie kaloryczne). Do obliczenia CPM użyto wskaźników aktywności fizycznej PAL (ang. Physical Activity Level), które odpowiednio wynoszą: Mała aktywnośd 1,4 Umiarkowana aktywnośd 1,7 Wysoka aktywnośd fizyczna 2,0 (sportowcy, ludzie ciężko pracujący fizycznie) CPM= PPM * współczynnik aktywności

4 Zadanie 1 Oblicz ile kilokalorii dziennie potrzebuje: a) kobieta ważąca 65 kg, o wzroście 168 cm, która ma 30 lat i pracuje w biurze (mała aktywnośd) b) mężczyzna ważący 80 kg, o wzroście 180 cm, który ma 30 lat i pracuje fizycznie (wysoka aktywnośd) a). Odp. b)... Odp. ZUŻYCIE ENERGII Wydatek energetyczny mierzy się w kilokaloriach (kcal) na 1 kg masy ciała w ciągu godziny (h). Po pomnożeniu wielkości wydatków energetycznych przez czas ich wykonywania oraz zsumowaniu iloczynów uzyskuje się informacje o ciężkości pracy w kilokaloriach w ciągu dnia roboczego. Tabela 1. Wydatki energetyczne podczas wykonywania niektórych czynności zawodowych Rodzaj czynności Wydatek energetyczny w kcal/1 kg/h

5 Praca siedząca 2,75 Pisanie na komputerze 2,00 Praca przy kuchennym stole produkcyjnym 2,05 Zmywanie naczyo 2,06 Zamiatanie podłóg 2,40 Prace ciesielskie na budowie 3,43 Ręczne piłowanie drzewa 6,88 Tabela 2. Wydatki energetyczne na niektóre czynności życiowe niezwiązane z pracą Rodzaj czynności Wydatek energetyczny w kcal/1 kg/h Sen 0,94 Odpoczynek w pozycji leżącej 1,04 Swobodne stanie 1,50 Powolny spacer 2,85 Szybki marsz 4,28 Bardzo szybki marsz 9,30 Bieg 8,14 Wchodzenie po schodach 15,80 Zadanie 2 Oblicz wydatek energii osób o różnej wadze ciała, podczas wykonywania różnych czynności w kcal/h (wynik zaokrąglaj do całości) waga 60kg 75 kg Rodzaj czynności

6 Pisanie na komputerze Prace ciesielskie na budowie Ręczne piłowanie drzewa Sen Szybki marsz Wchodzenie po schodach Zadanie 3 Sporządź diagram słupkowy wydatku energii dla czynności z zadania 2 dla osoby o wadze 60 kg. Zadanie 4 Korzystając z wyników z zadania 2 oblicz, ile kcal łącznie spali osoba o wadze 60 kg podczas: 9 godzin snu 504 kcal

7 20 minut pisania na komputerze 40 kcal Pół godziny ręcznego piłowania drzewa 206,5 kcal 2 godzin szybkiego marszu 514 kcal 2 minut wchodzenia po schodach 31,6 kcal DOSTARCZANIE ENERGII Liczenie kaloryczności pojedynczych produktów Aby policzyd kalorie w pojedynczych produktach wystarczy odczytad wartośd kaloryczną w 100 g z tabel i ułożyd proporcje, np. w 100 g produktu jest 84 kcal, waga naszego produktu to 115 g, ułożona proporcja : 100 g - 84 kcal 115 g - X to X = ( 115 g x 84 kcal ) / 100 g, X = 97 kcal Wartośd kaloryczna (kcal) jeśli nie podano inaczej, dotyczy 100 g (100 ml) produktu bułka pszenna, 1 szt (50 g) 125 baton Snickers, 1 szt 310 cebula 28 chipsy ziemniaczane 552 chleb razowy, 1 kromka (50 g) 98 cukier biały, 1 łyżeczka (10 g) 40 czekolada mleczna, 1 tabliczka 560 herbata bez cukru 0 jabłko świeże 36 jogurt owocowy 1,5% tłuszczu, 1 szklanka (250 ml) 235 kapusta biała 28 kasza gryczana na sypko 141 kurczak, białe mięso bez skóry 114

8 marchew 24 mielonka wieprzowa, konserwa 237 mleko 0,5% tłuszczu, 1 szklanka (250 ml) 88 Nutella 580 oleje roślinne 900 pietruszka korzeo 52 płatki owsiane, 1 łyżka 23 pomidor (80 g) 19 pory 24 przecier pomidorowy 80 seler 36 ser biały chudy 100 szynka mielona, konserwowa 143 Zadanie 5 Korzystając z powyższej tabeli oblicz wartośd energetyczną w następujących produktach: produkt Wartośd kaloryczna (kcal) 150 ml jogurtu owocowego 1,5% tłuszczu 10 g Nutelli 20 g sera białego chudego 35 g szynki mielonej, konserwowej 70 g chipsów ziemniaczanych 125 g kaszy gryczanej Zadanie 6 Poniżej znajduje się propozycja dwóch śniadao. Oblicz ich wartośd energetyczną. Ustal, które jest bardziej kaloryczne i o ile.

9 Śniadanie I produkt Wartośd kaloryczna (kcal) płatki owsiane na mleku ( 6 łyżek płatków i 250 ml mleka 0,5% tłuszczu) bułka pszenna (40g) szynka mielona, konserwowa (2 plasterki po 15 g) pomidor (60 g) herbata z 2 łyżeczkami cukru razem Śniadanie II produkt Wartośd kaloryczna (kcal) chleb razowy (2 kromki po 40 g) 1 plaster sera białego chudego ( 30 g ) 2 łyżeczki Nutelli (po 4 g każda) herbata bez cukru baton Snickers razem Odp...

10 Zadanie 7 Oblicz, jakim procentem średniego dziennego zapotrzebowania energetycznego kobiety z zadania 1, przy umiarkowanej aktywności fizycznej jest wartośd energetyczna śniadao I i II (wynik procentowy zaokrąglaj do całości). PPM= 655,1+(9,56 65)+(1,85 168)-(4,68 30)=.. CPM=. 463,15: 2459,73 100%=... Odp... Zadanie 8 Korzystając z tabeli kaloryczności produktów spożywczych oblicz dla jednej osoby wagę i kalorycznośd potrawy: gołąbki z mięsem i warzywami, wykonanej według poniższego przepisu. Gołąbki z mięsem i warzywami ( składniki na 4 porcje ): 800 g białej kapusty 120 g kaszy gryczanej 200 g mięsa z kurczaka 100 g marchewki 50 g pietruszki 25 g selera 25 g pora 100 g cebuli 20 g oleju ( 4 łyżeczki ) 50 g przecieru pomidorowego vegeta, majeranek Obliczenia: produkt Wartośd kaloryczna (kcal) 800 g białej kapusty 8 x 28 kcal = 224 kcal

11 120 g kaszy gryczanej 200 g mięsa z kurczaka 100 g marchewki 50 g pietruszki 25 g selera 25 g pora 100 g cebuli 20 g oleju ( 4 łyżeczki ) 50 g przecieru pomidorowego Łączna masa potrawy.. Łączna kalorycznośd potrawy Są to składniki na 4 porcje więc masę i kalorycznośd dzielimy przez 4 Masa jednej porcji g, kalorycznośd 1 porcji kcal INDEKS MASY CIAŁA BMI Jednym ze sposobów określania właściwej masy ciała jest obliczanie tzw. Indeksu masy ciała BMI (Body Mass Index). waga (wagę podaje się w kilogramach, a wzrost w metrach) 2 wzrost Przykłady: Kobieta o wzroście 160 cm i wadze 55 kg ma BMI bliski wartości 21,5 ponieważ 55 : (1,6) 2 = 21,48 Mężczyzna o wzroście 170 cm i wadze 60 kg ma BMI o wartości bliskiej 20,76 ponieważ 60 : (1,7) 2 = 20,76 Można znaleźd różne przedziały poprawności BMI. Zazwyczaj są to wartości od 18,5 do 24,9 (mniejsze oznaczają niedowagę, a większe nadwagę).

12 Zadanie 9 Oblicz indeks masy ciała dla osoby ważącej 65 kg przy wzroście 158cm ( w przybliżeniu do 0,01) i określ, czy masa ciała tej osoby jest prawidłowa... Odp... Zadanie 10 Oblicz jaką minimalną wagę (w przybliżeniu do całości) powinna mied osoba o wzroście 161 cm, by jej wskaźnik BMI był prawidłowy. waga waga.. Odp.. Lp Pomoc dydaktyczna do przeprowadzenia eksperymentu Ilośd sztuk Cena jednostkowa Cena łączna 1 Wydrukowane karty pracy 28 0,10zł 2,80zł Suma kosztów 2,80zł Oszacowanie kosztów pracy lp zadanie Czas wykonania (h) Liczba osób 1 2 Suma: Zaproponuj w jaki sposób można zmniejszyd koszty eksperymentu: 9. Ankieta ewaluacyjna zajęd dla nauczyciela Łącznie osobogodzin pracy Cena osobogodziny pracy (zł) koszt

13 Lp. Pytanie do ucznia Tak Raczej tak 1 Czy jesteś zadowolony z udziału w zajęciach? Trudno powiedzied Nie Zdecydowanie nie 2 Czy problematyka realizowana w zajęciach odpowiadała Twoim możliwościom? 3 Czy wiedza zdobyta podczas realizacji zajęd jest przydatna w życiu codziennym? 4 Czy podoba ci się zdobywanie wiedzy i umiejętności metodą proponowaną na zajęciach? 5 Czy chciałbyś uczestniczyd w podobnych zajęciach jeszcze raz? 10. Karta samooceny ucznia - Wszystkie zadania zawarte w karcie pracy ucznia wykonałem(łam) samodzielnie: TAK NIE - Często korzystałem(łam) z pomocy kolegów lub koleżanek: TAK NIE - Musiałem(łam) korzystad z pomocy nauczyciela: TAK NIE 11. Kryteria oceniania pracy uczniów KRYTERIUM OCENIANIA KARTA DLA NAUCZYCIELA Zadanie 1 a) PPM= 655,1+(9,56 65)+(1,85 168)-(4,68 30)= 1446,9(kcal/dobę) CPM=2025,66(kcal/dobę) Odp. Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne tej kobiety wynosi 2025,66 (kcal/dobę) b) PPM= 66,5+(13,8 80)+(5,0 180)-(6,8 30)=1866,5(kcal/dobę) CPM=3733(kcal/dobę) Odp. Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne tego mężczyzny wynosi 2025,66 (kcal/dobę) Poprawne obliczenie dziennego zapotrzebowanie kaloryczne kobiety 1 pkt Poprawne obliczenie dziennego zapotrzebowanie kaloryczne mężczyzny 1 pkt

14 Zadanie 2 waga 60kg 75 kg Rodzaj czynności Pisanie na komputerze 120 kcal/h 150 kcal/h Prace ciesielskie na budowie 206 kcal/h 257 kcal/h Ręczne piłowanie drzewa 413 kcal/h 516 kcal/h Sen 56 kcal/h 71 kcal/h Szybki marsz 257 kcal/h 321 kcal/h Wchodzenie po schodach 948 kcal/h 1185 kcal/h Poprawne podanie wszystkich liczb 3 pkt Poprawne podanie co najmniej 9 poprawnych liczb 2 pkt Poprawne podanie co najmniej 6 poprawnych liczb 1 pkt Gdy poprawnych jest mniej niż 6 liczb 0 pkt Zadanie 3 Poprawne oznaczenie osi diagramu 1 pkt Poprawne narysowanie słupków 1 pkt Zadanie 4 9 godzin snu 504 kcal 20 minut pisania na komputerze 40 kcal Pół godziny ręcznego piłowania drzewa 206,5 kcal 2 godzin szybkiego marszu 514 kcal 2 minut wchodzenia po schodach 31,6 kcal Poprawne podanie wszystkich liczb 2 pkt Poprawne podanie co najmniej 3 poprawnych liczb 1 pkt Gdy poprawnych jest mniej niż 3 liczby 0 pkt

15 Zadanie 5 produkt Wartośd kaloryczna (kcal) 150 ml jogurtu owocowego 1,5% tłuszczu 141 kcal 10 g Nutelli 58 kcal 20 g sera białego chudego 20 kcal 35 g szynki mielonej, konserwowej 50,05 kcal 70 g chipsów ziemniaczanych 386,4 kcal 125 g kaszy gryczanej 176,25 kcal Poprawne podanie wszystkich liczb 2 pkt Poprawne podanie co najmniej 3 poprawnych liczb 1 pkt Gdy poprawnych jest mniej niż 3 liczby 0 pkt Zadanie 6 Śniadanie I produkt płatki owsiane na mleku ( 6 łyżek płatków i 250 ml mleka 0,5% tłuszczu) bułka pszenna (40g) szynka mielona, konserwowa (2 plasterki po 15 g) pomidor (60 g) herbata z 2 łyżeczkami cukru razem Wartośd kaloryczna (kcal) 226 kcal 100 kcal 42,9 kcal 14,25 kcal 80 kcal 463,15 kcal Śniadanie II produkt chleb razowy (2 kromki po 40 g) Wartośd kaloryczna (kcal) 156,8 kcal

16 1 plaster sera białego chudego ( 30 g ) 30 kcal 2 łyżeczki Nutelli (po 4 g każda) 46,4 kcal herbata bez cukru baton Snickers 0 kcal 310 kcal razem 543,2 kcal 543,2 kcal - 463,15 kcal=80,05 kcal Odp. Bardziej kaloryczne jest śniadanie II, o 80,05 kcal. Poprawne obliczenie kaloryczności śniadania I 1 pkt Poprawne obliczenie kaloryczności śniadania II 1 pkt Poprawne obliczenie różnicy i podanie odpowiedzi 1 pkt Zadanie 7 PPM= 655,1+(9,56 65)+(1,85 168)-(4,68 30)= 1446,9(kcal/dobę) CPM=1446,9 1,7=2459,73(kcal/dobę) 463,15: 2459,73 100%=19% 543,2:2457,73 100%=22% Odp. Śniadanie I stanowi 19% średniego dziennego zapotrzebowania energetycznego, a śniadanie II 22%. Poprawne obliczenie średniego dziennego zapotrzebowania energetycznego 1 pkt Poprawne obliczenie jakim procentem średniego dziennego zapotrzebowania jest śniadanie I 1 pkt Poprawne obliczenie jakim procentem średniego dziennego zapotrzebowania jest śniadanie II 1 pkt Zadanie 8 produkt Wartośd kaloryczna (kcal) 800 g białej kapusty 8 x 28 kcal = 224 kcal 120 g kaszy gryczanej 169,2 kcal 200 g mięsa z kurczaka 228 kcal 100 g marchewki 24 kcal

17 50 g pietruszki 26 kcal 25 g selera 9 kcal 25 g pora 6 kcal 100 g cebuli 28 kcal 20 g oleju ( 4 łyżeczki ) 180 kcal 50 g przecieru pomidorowego 40 kcal Łączna masa potrawy 1490 g Łączna kalorycznośd potrawy 934,2 kcal Są to składniki na 4 porcje więc masę i kalorycznośd dzielimy przez 4 Masa jednej porcji 372,5 g, kalorycznośd 1 porcji 233,55 kcal Poprawne obliczenie łącznej masy potrawy 1 pkt Poprawne obliczenie łącznej kaloryczności potrawy 1 pkt Poprawne obliczenie masy i kaloryczności jednej porcji potrawy 1 pkt Zadanie 9 65 : (1,58) 2 = 26,04 Ta osoba ma nadwagę. Poprawne obliczenie indeksu i odpowiedź 1 pkt Zadanie 10 waga 18,5 2 (1,61) waga 18,5 (1,61) 2 waga 48kg Minimalna waga tej osoby to 48 kg. Poprawne obliczenie wagi i odpowiedź 1 pkt

18 22 21 pkt celujący pkt bardzo dobry pkt dobry pkt dostateczny 10 7 pkt dopuszczający 6 i poniżej niedostateczny 12. Uwagi o realizacji jednostki zajęd 13. Literatura uzupełniająca, zalecana podręczniki i artykuły: Matematyka w szkole (2007,nr 41)