OSTRÓW. W podróży Elżbieta Dzikowska Do Opola jeśli wola! Ekologia Pszczeli szach-mat. Więcej niż pociągi. Miłosz Brzeziński Kiedy mózg fika

Transkrypt

1 SSN X wrziń 2011/09 (49) W podróż Elżbita Dzikowka Do pola jśli wola! NTERCT Więcj niż pociągi STRÓW Wilkopolki Pchologia Miłoz Brzzińki id mózg fika Ekologia Pzczli zach-mat STL C róltwo mark zukałm Matkę Zimię

2

3 S P S T R E Ś C w r z i ń W podróż Do pola jśli wola! W Podróż kaljdokop W kraini lotou Witaj Witnami! WWD nna ntonowicz. Mam farta NTERCT Więcj niż pociągi l jazda! krągł urodzin Dokonała jakość za roządną cnę Szczcin Brlin Praga Pocztaj, ni tlko w pociągu! BZNES piniądzach na koli Firma ma rc aa na dotk Tankowani z gniazdka Pchologia id mózg fika Do pola jśli wola! Radakcja: W Podróż Magazn pokładow PP ntrcit S.. Wdawca: W p. z o.o. l. Jrozolimki Warzawa tl wpodroz@kow.com.pl Zpół rdakcjn: rdaktor naczlna: Ewa Nowaczk-Przblak krtarz rdakcji: gnizka Pitrzak na tał wpółpracują: Elżbita Dzikowka, wbitna podróżniczka, piarka i hitorczka ztuki oraz Miłoz Brzzińki, trnr biznu dzinnikarz: dr lkandra Czarnwicz-amińka, Macij Farna, Mikołaj Golachowki, Hubrt orczak, Robrt uczńki, Lidia Majdcka, Barbara Małka, atarzna Płka, Mark Siczkowki, Dorota Słomczńka, Błażj Torańki, dam Węgłowki S P S T R E Ś C w r z i ń Ekologia Pzczli zach-mat Stl żcia zukałm Matkę Zimię róltwo mark Wjątkow mężczzna Gomtria amtria Taaaka rba! NU ról w tarapatach od zwciętwa ultura W imię zmt wpółpraca: Wiława Barańka kład i łamani: Łukaz Roińki korkta: dr Barbara Pędzich, Uniwrtt Warzawki Rdakcja tron PP ntrcit S..: Magdalna Popilucha Rklama: drktor marktingu i przdaż: gnizka Rowińka tl , , agnizka.rowinka@kow.com.pl, rklama@kow.com.pl Druk: STUD HRN S.J kładka: Pomnik Stfana Rowińkigo i Ratuz Mijki w trowi Wilkopolkim, fot. Urząd Mijki w trowi Wilkopolkim Rdakcja ni odpowiada za trść rklam i ni zwraca matriałów nizamówionch oraz zatrzga obi prawo do dokonwania krótów, adiutacji i zmian w nadłanch tktach

4 W P D R Ó D PL JEŚL WL! W P D R Ó p L a wola bć powinna, bo to miato nadzwczaj cikaw, ni tlko z powodu odbwającgo ię tu od 1963 r. ftiwalu pionki. Ma intrgującą hitorię, poro zabtków z różnch pok i wilc intrując okolic, do którch poznania tż zachęcam. opol Tkt i zdjęcia: Elżbita Dzikowka Prz okazji zaprazam na wtawę moich fotografii natur z blika, bo właśni w wrzśniu można ją zobaczć w opolkij Galrii Sztuki Wpółcznj. Zawiaduj nią nizwkl prawni i kratwni nna Potocka, która jt w tani zapwnić arttom najbardzij chba godziw warunki wpółprac w Polc, więc ię jj dobr łowo nalż. Po zamku tlko wiża Zotała po zamku na trówc, czli na wpi Paika, bo bł jzcz drugi zamk, na Górc, tż z wiżą, al znaczni mnij cikawą, i równi znizczon. Ta pirwza wiża jt ważnijza i dlatgo tała ię mbolm miata. ż mbol mui bć dobrz widoczn w 1957 r. dodano jj 11-mtrowj wokości hłm, dzięki czmu dziś mirz 42 mtr. Zacznijm jdnak zwidzani od rca miata, czli od opolkigo ratuza. Dziiaj przpomina on ławną idzibę władz Florncji, Palazzo Vccio. ztałt, któr nadał mu architkt lbrcht w drugij połowi XX w., zotał podtrzman odbudową w latach 30. XX wiku, po tm, jak ratuzowa wiża runęła z wilkim hukim na rnk, na zczęści bz ofiar śmirtlnch. Jdnak idziba ojców miata ma mtrkę dawnijzą, jzcz gotcką, tl ż bzutanni ulgała przbudowom. Ni udało ię tż prztrwać w pirwotnj formi opolkim budowlom akralnm. Najokazalzą z nich jt oczwiści katdra. Wprawdzi jj nogotcki wiż powtał dopiro w 1899 r., al dzij świątni, która już w 1295 r. bła kolgiatą, ą gotcki, a nawt późnoromańki. To w katdrz znajduj ię arkofag otatnigo kięcia opolko-raciborkigo, Jana Dobrgo, któr umarł bzpotomni. Dlatgo tż polzczzna przzła w ręc Jrzgo Hohnzollrna, któr wkradł ię ponoć w łaki pana na polu, a ż wówcza kiętwa bł jakb włanością prwatną otrzmał od nigo polzczznę. Przdtm Jan Dobr przjął od kięcia Walntna zimi raciborki, bowim ów takż bł bzżnn i bzdzitn, zawarli więc układ na przżci, a ż władca pola przżł Walntna tał ię takż kięcim raciborkim. Sarkofagi pod gwiazdami W katdrz warto tż zwrócić uwagę na wizrunk Matki Bożj z Dziciątkim, która z Pikarkij tała ię polką. braz przniiono do pola w obawi przd zagrożnim turckim, a potm zwdzkim, tu bowim miało bć bzpicznij. id w Czchach wbuchła zaraza, król Lopold wpożczł łnąc już cudami obraz i obnoił go w procji po ulicach Pragi. Ponoć pomogło, modlił ię więc przd nim późnij takż Jan Sobiki, podążając na potrzbę widńką. tak Matka Boża zotała już polką, a Pikar mają jj kopię, która jak twirdzą czni więkz jzcz cuda. atdrę zwidzić trzba, al prozę ni omijać francizkańkigo kościoła św. Trójc. Jgo i klaztoru fundatorm bł Władław polki w końcu X w. Późnij kościół oczwiści przbudowwano, dziś prawia wrażni połącznia gotku z barokim i późnijzmi pokami. Zo- p L 6 Ratuz z 60-mtrową wiżą 7

5 fot. itockphoto.com/wintrling W P D R Ó p L W P D R Ó p L Gogolin, pomnik arolin i arliczka Dom prz rnku z charaktrtcznm dla opolkich kaminic clindrcznm wkuzm na narożu Więcj informacji na tmat uroków polzczzn można znalźć w kiążc pt. Groch i kaputa. Podróżuj po Polc! Południow zachód Elżbit Dzikowkij. tał piękni odnowion, ma wpaniał propkt organow. Najrdcznij polcam zwidzni podzimi, zwłazcza kaplic św. nn, zwanj Piatowką, z przpięknm klpinim gwiaździtm, tudziż z imponującmi grobowcami kiążąt Bolków, i oraz żon tgo otatnigo, nn święcimkij. B fotografować ich arkofagi, muiałam wdrapać ię na dość woki parapt, w dkrcji, al za przzwolnim, którgo autortwa ni ujawnię. Ów anonimow dobrodzij objaśnił mi tż, kogo przdtawiają potaci na ołtarzowm gotckim trptku: znalźli ię na nim oczwiści św. nna i fundator kościoła Władław w towarztwi Władława, św. Barbar oraz św. nn Śląkij. Prozę ich zidntfikować i podziwiać kunzt artt. W mijcu pogańkigo kultu Św. nna jt takż patronką wi, parku krajobrazowgo, a przd wztkim anktuarium oo. francizkanów. Pirwza świątnia powtała na bazaltowo-wapinnm wzgórzu w XV w., al w obcnm kztałci dopiro w XV tulciu. Wczśnij, po potopi zwdzkim, któr najbardzij w dzijach zrujnował Polkę, przbło tu 22 francizkanów z palongo klaztoru w rakowi i odtąd św. nna im prznalż. Powtało tutaj 40 barokowch kalwarii, zdążają do anktuarium liczn pilgrzmki, b oddać czść patronc, którj rzźba w głównm ołtarzu datowana jt na XV wik; zalżni od okoliczności przbira ię ją w coraz to inn bogat ukinki, którch kolkcję oglądałam w klaztornm muzum. W czaach przdchrzścijańkich Góra św. nn, zwana tż Chłmm albo Wzgórzm św. Jrzgo, bła mijcm kultu pogańkigo. Częto ni tlko w Polc wznozono świątni tam, gdzi oddawano czść dawnm bogom, zachęcało to bowim do przjmowania nowj wiar, a prznajmnij utożamiania pogańkich bótw z chrzścijańkimi, dając początk nkrtzmowi. Tak bło w Mkku, gdzi na mijcu aztckij świątni bogini Tonantzin wzniiono bazlikę Matki Bożj Guadalu- p, tak ię zdarzło zapwn i na nazj górz. Znana jt ona tż powzchni z wdarzń hitorcznch w czai Powtania Śląkigo, w dniach maja 1921 roku, toczł ię tu bowim zacięt walki. Upamiętnił j jdn z najznakomitzch polkich rzźbiarz, Xawr Dunikowki, wilc orginalnm na przaśn cza ocralizmu pomnikim. Naprawdę warto zobaczć to wjątkow dziło. Dokąd pozła arolinka? czwiści do Gogolina, dlatgo tż znajduj ię w tm młodm miści (prawa mijki w 1967 r.) Pomnik Pionki, na którm przdtawiono arolinę i arliczka, kultową parę zpołu Śląk. Miato czt, zadban, al jśli intrują wa zabtki, to znajdzici j raczj w poblikich rapkowicach. Z dawnch gotckich murów zachowała ię tu przd wztkim ładni odr- r k l a m a 8 polki Cntrum nformacji Turtcznj ul. romkigo 3 tl./fax: mail: info@ocit.pl

6 W P D R Ó p L 10 Mozna, zamk w latach bł włanością rodzin Thil- Winclrów taurowana Wiża Bram Głównj z rnanową attką. Z jj górngo tarau można fotografować Górę Świętj nn, chodząc objrzć wtaw arttczn, a na dol wtworzć obi włanoręczni tak przci lgancki papir czrpan. rapkowicki zamk, dziś idziba Zpołu Szkół Zawodowch, powtał wdług lgnd dzięki tajmniczm tmplariuzom, którch rcrki zakon i jgo wilki karb tał ię tmatm wilu powiści nacjnch. czwiści, w takim zamku muiała trazć biała dama, o którj opowiada ię do dziiaj, podobni jak i o podzimnm, niodkrtm dotchcza tunlu, co miał łączć nigdś zamk w rapkowicach z jgo odpowidnikim w Rogowi polkim; tam tż mili działać tmplariuz. Zamk, zrazu gotcki, tał ię w XV w. dwupiętrową wtworną idzibą rnanową z przpiękną jadalną Salą Zwirciadlaną, bogatą, ozkloną oranżrią i dzidzińcm wwnętrznm otoczonm krużgankami. To bło dziło Joachima von Rodrna, którgo ród dzidziczł zamk aż do wgaśnięcia w 1765 roku. Wkrótc rapkowic przzł w ręc rodzin Haugwitzów, która nizbt ię puścizną przjmowała, mizkając w Brlini albo w Rogowi polkim. Zamk podupadał, zdwatowali go zwłazcza żołnirz napolońc i bawarc, dla którch utworzono tu zpital polow. Ucirpiał takż w czai wojn światowj. Po odbudowi tał ię placówką dukacjną, w którj niwil przpomina o dawnj świtności. Z bajki rodm dbudowan po wojni jt tż kościół pod wzwanim Wnibowzięcia NMP, tż wdług lgnd połączon nigdś z zamkim podzimnm tunlm. Poiada godziwą, gotcką mtrkę, do 1810 r. zajmowali ię nim ctri z Jmilnic. Na kutk pożarów i znizczń mało w nim pozotało z dawnch czaów. Wil raz ulgał tż doputom jgo równolatk, kościół parafialn św. Mikołaja. Pominę Rogów polki, choć i do tamtgo zamku i parku zajrzć warto. Na dr opolkij uczt proponuję Wam wiztę w Moznj, bo tamtjz zamk to naprawdę niamowit zjawiko rodm z bajki albo z Dinlandu. Gd powtawał nikt jzcz o Dinlandzi ni łzał. Główn korpu zamku jt nobarokow, odbudowan po pożarz autntku, część wchodnia nogotcka, zachodnia nornanowa, ot, mizanina tlów charaktrtczna dla przłomu XX i XX wiku, czli klktzm. 99 wiż i wiżczk, 365 pokoi, tl co dni w roku, 200-hktarow park z przpięknmi rododndronami i pomnikowmi drzwami miała gdzi przjmować gości rodzina Thil-Winclrów, a bwał tu na polowaniu nawt carz Wilhlm. Wojna bła dla zamku łakawa, al rzdowali tu po nij żołnirz owicc i jak to takż w innch rzdncjach bwało zdwatowali wnętrza oraz wwiźli zbior malartwa. bcni zamk w Moznj jt idzibą Cntrum Trapii Nrwic, al część jgo pomizczń jt udotępniona do zwidzania. Można tutaj tż zjść w wkwintnj rtauracji, a potm, choćb dla zachowania figur, pójść na przchadzkę po parku, w którm wioną odbwa ię nizwkl kolorow i bardzo przjmn, nadto wpomagan dobrą muzką, Ftiwal witnącch zalii. Polcam. trów Wilkopolki miato dobr do inwtowania trów Wilkopolki lż międz Poznanim, Wrocławim i Łodzią. dlgłość od tch aglomracji wnoi około 100 kilomtrów, dojazd amochodm zajmuj jdną, dwi godzin. glomracja kaliko-otrowka nalż do dwóch rjonów wojwództwa (obok aglomracji poznańkij), w którch przwidwana jt najwiękza koncntracja przmłu. Wdług planów przz trn tj aglomracji przbigać będzi linia koli dużch prędkości (DP), łącząca Warzawę z Poznanim/Wrocławim i Łodzią, z prztankim w okolic trowa Wilkopolkigo. Miato przjazn przdiębiorcom W trowi Wilkopolkim prężni działa aminnogórka Spcjalna Strfa Ekonomiczna Małj Przdiębiorczości, która objmuj trn ponad 11 hktarów. Tlko w 2009 r. ulokował ię tutaj trz mijcow firm. Na trni miata tworzon jt równiż Park Przmłow. W trowi pojawili ię w otatnim czai nowi inwtorz, m. in. francuki koncrn drogow Eurovia, firma Holicon, która rprzntuj branżę uług tpu Buin Proc utourcing, oraz półka SLM. W 2007 i 2009 r. trów otrzmał wróżnini w konkuri Samorząd Przjazn Przdiębiorczości. Dwukrotni bł lauratm prtiżowgo konkuru Gmina Fair Pla (w 2008 i 2009 r.), w którm ocnę wtawiają miatu zarówno rodzimi przdiębiorc, jak i pcjaliści z rajowj zb Gopodarczj. Silną marką trowa Wilkopolkigo jt bardzo dobrz zarządzana gopodarka komunalna. Spółki komunaln kupion w półc matc Holdikom S ralizują inwtcj bz dofinanowania z budżtu miata. ondcję finanową miata co roku bada zwnętrzn rating. cna miata z 2011 roku jt na poziomi -, w ocni atrakcjności miat liczącch do 150 tięc mizkańców Forb umijcowił trów na piątm mijcu (maj 2011 r.). Lidr w budownictwi trów Wilkopolki jt członkim Samorządowgo Funduzu Poręczń rdtowch Sp. z o.o. w Gotniu z poręczń chętni korztają lokalni przdiębiorc. W miści działa ponad oim tięc firm, ktor prwatn kupia ponad 97% z nich. Dominuj przmł: okołomotorzacjn, maznow i lktromaznow, drzwn i chmiczn (produkcja farb i lakirów). Miato moż ię pochwalić prężni działającmi firmami informatcznmi, któr kupia powtał w 2011 r. klatr informatczn. W paździrniku 2011 r. zotani oddana do użtku Galria trovia, zbudowana przz nimickigo inwtora prz drodz krajowj nr 11 (aliz Bdgozcz). trów jt lidrm w ktorz budownictwa mizkaniowgo. Ralizowan ą tutaj m.in. dwa autorki program: Mizkania dla tmatcznch i Mizkania dla zaradnch. Projkt pozwalają mizkańcom miata to wnmnt w kali kraju krócić cza oczkiwania na lokal komunaln do jdngo roku. Z mizkaniowch doświadczń trowa chętni korztają inn amorząd. Za unikatow projkt mijka półka mizkaniowa otrzmała w 2009 r. prtiżową nagrodę nnowatora. Rozbudowa lotnika Szaną na zwiękzni atrakcjności trowa i całj południowj Wilkopolki jt rozbudowa lotnika w Michałkowi. Samorząd wraz z prwatnmi firmami i roklubm trowkim zawiązał Fundację Rozwoju Lotnika Wilkopolka Południowa. W planach jt budowa paa tartowgo, pozwalającgo przjmować niwilki amolot przz cał rok, a ni tlko w zoni ltnim.

7 STRÓW WELPLS TU SZLM MSTRZÓW! trów Wilkopolki to raj dla ludzi aktwnch! To właśni tutaj prz środku Rkracjno-Wpocznkowm Piaki-Szczgliczka znajdują ię: Park Przgód jdn w południowj Wilkopolc obikt z cztrma nizwkłmi traami i ponad 50 różnmi przzkodami do pokonania, zawizonmi na drzwach na wokości od 2 do 7 mtrów; nipowtarzalna w kali kraju atrakcja Wiża Na5ięć, dająca możliwość koku wahadłowgo z wokości bliko 18 mtrów! jdn z najdłużzch zjazdów trolkich w Polc, położon nad wodą w umi ponad 600 mtrów i dwi minut nizapomnianch wrażń; bogato wpoażona wpożczalnia przętu wodngo, dponująca m.in. motorówką, do którj zaczpian jt dmuchan banan, rowrami wodnmi, kajakami, łodziami, a takż pcjalną kulą do chodznia po wodzi; boiko do plażowj piłki iatkowj; wilofunkcjn boiko z ztuczną nawirzchnią; kilkutmtrowa piazczta plaża z naturalnm morkim piakim; dla najmłodzch dwa nowoczn plac zabaw w kztałci tatku; drwniana tawrna i rtauracja Plażowa z wpaniałą kuchnią. trów Wilkopolki to takż miato dla wztkich, którz kochają dobrą zabawę bogata ofrta klubów i jdna z najwiękzch w kraju dkotka to gwarancja miło pędzongo czau. Srcm miata jt rnk kamraln, kolorow i z nizapomnianą atmofrą. Warto ię na nim zatrzmać, połuchać hjnału, odpocząć w jdnm z kawiarnianch ogródków. Przd ratuzm toi orginaln pomnik błgo burmitrza trowa Wilkopolkigo, Stfana Rowińkigo. Prłą architktur jt wbudowana w tlu maurtańkim nagoga, w którj dziś odbwają ię wtaw i koncrt. Tę przpiękną budowlę, uhonorowaną ttułm Prła w oroni, trzba koniczni zobaczć! Clm nijdnj wciczki ą: oddalon od trowa o kilkanaści kilomtrów modrzwiow Pałac Mśliwki iążąt Radziwiłłów w ntonini, klaztor w Sadowiu (punkt widokow) oraz klactczn pałac w Lwkowi, w którm znajduj ię Muzum Wnętrz Pałacowch. Zaprazam do trowa Wilkopolkigo! STRÓW WELPLS TU SZLM MSTRZÓW! to hało 7. dcji kampanii billboardowj trowa Wilkopolkigo. Jj bohatrami ą wchowankowi tutjzgo lubu Piłki Ręcznj trovia : Marcin i rzztof Lijwc, Bartłomij Jazka, Bartłomij Tomczak oraz ich trnrz Eugniuz Lijwki i Pawł Ruk. trów Wilkopolki jt prawdziwą kuźnią kadr piłki ręcznj. Ćwirć kładu kadr narodowj tanowili podcza otatnich mitrzotw wchowankowi otrowkigo klubu, którz na dodatk pochodzą z tgo amgo miata. Nigd dotąd ię to ni zdarzło. Chcm docnić nazch portowców, którz rozławiają trów Wilkopolki mówi przdnt Jaroław Urbaniak. trów Wilkopolki łni z ftiwali muzcznch i koncrtów. W wrzśniu odbwa ię tu XXX Międznarodow Ftiwal Chopin w barwach jini, Jazz w Muzum i Muzum Jazz Ftiwal, Spotkania Muzki Chantrll Ftival, ftiwal Wztko jt pozją (właśni z trowa wwodzi ię wpaniał zpół pozji śpiwanj Star Dobr Małżńtwo ), onfrontacj Chopinowki, Turnij Pianitów Stpndtów Zagranicznch o nagrodę im. ięcia. H. Radziwiłła i ftiwal Rgga na Piakach. Na ztandarową imprzę platczną Międznarodow Binnal Małj Form Graficznj i Eklibriu co roku prac przła kilkut arttów z kilkudziięciu krajów. Miato jt tż wilkopolką tolicą blua. Wioną odbwają ię tu Barw Blua (warztat i konkur). Jzcz w tm roku miłośnic muzki bluowj przbędą na jubiluzową 20. dcję Jimiwa Blu Ftiwal (20 i 21 paździrnika). Na lotniku w Michałkowi odbwają ię co roku (w lipcu) rajow Zawod o Puchar Przdnta trowa Wilkopolkigo, w którch rwalizuj czołówka polkich zbowników. W Michałkowi można takż oddać kok tandmow z padochronm w pcjalnj trfi z wokości 4 tięc mtrów! Działa tu pcjalna trfa koków Prlandia Boogi. To właśni tu odbędą ię w 2013 roku 17. Szbowcow Mitrzotwa Europ w klaach: klub, tandard, światowa, dwumijcowa.

8 fot. itockphoto.com/ ba007 W W P D R Ó L E J D S P Dziki Zachód w środku Polki W urozwękach, zść kilomtrów od Stazowa, prz trai na ilc, w pobliżu pałacu otoczongo foą, jt jdna w Polc hodowla bizonów amrkańkich. W środku Polki, niczm na Dzikim Zachodzi, majtatczni pacrują po patwiku, niktór wilki jak parowoz, i kubią trawę. Stado licz ponad 80 ztuk i można mu ię przglądać z blika, jadąc na wozi lub brczką, a w rtauracji pałacowj próbować mięa bizona. urozwęki ofrują turtom paltę atrakcji: od zwidzania pałacu z przwodnikim, przz jazdę konną, wciczki rowrow, świtną kuchnię, po bal, biiad, turnij rcrki, imprz plnrow, pokaz ztucznch ogni. W minizoo przchadzają ię trui, lam, bawół zkocki, kuck ztlandzki, owc kamruńki i bigają świnki witnamki. W wknd rodzinn pałac Popilów hrbu Sulima, nadango im przz Zawizę Czarngo odwidzają tłum turtów. Świątnia Dwugłowgo Węża W Tikal na trtorium Gwatmali, jdnm z najbardzij magicznch miat Majów, jt kilka piramid chodkowch. Najwżza ma nimal 70 mtrów wokości i nazwa ię Świątnią Dwugłowgo Węża. Na zczci każdj z tch świątń, gdzikolwik pojrzć, zilń dżungli zlwa ię z błękitm niba, hn po horzont. Z oddali docirają dziki porkiwania, klkot i piki, a całkim bliko z drzwa na drzwo przkakują małp. ręcą ię czrwonobrązow otrono z ogonami oblczonmi w cimn pirścini, fruwają jakrawo kolorow tukan i papugi, po zimi bigają dziki indki. id Majowi bz użcia koła i kaminnch narzędzi wznoili w dżungli taki miata-pańtwa jak Tikal, Londn i Parż bł zaldwi wiokami Chinkali w Tbilii Tradcjn gruzińki chinkali ni to uzka, ni pirogi, zwkl z farzm wołowo-wiprzowm przpominają akiwki z charaktrtcznmi fałdkami. Chcąc ię do nich dobrać, birzm w palc za końcow zgrubini akiwki i wam otrożni o z mięa, ab ię nim ni ochlapać. Najlpz chinkali polcam w Tbilii prz ulic Bambi Rigi 7. Dwudaniow obiad z butlką piwa można tam kupić za równowartość kilkunatu złotch. Muzum w kufrz Sidzibą Muzum Guzików w Łowiczu jt XX-wiczn kufr podróżn z wulkanizowanj fibr, oddzidziczon przz Jacka Rutkowkigo po dziadku, łowickim kupcu. Walizka lż na zafi w mizkaniu właścicila-kutoza, w tarj kaminic, gdzi Rutkowki od 14 lat gromadzi prawdziw karb: guziki potaci hitorcznch i wpółcznch z świata nauki, kultur, politki. Najtarzm kponatm jt pinka do kozuli nozonj przz Staniława gnacgo Witkiwicza, łnngo Witkacgo, wkonana z kości łoniowj za czaów Ludwika XV. Na zwnętrznj części widać chińką parę w tradcjnch trojach, al po odkręcniu pinki zobaczm cnę rotczną W kolkcji, przntowanj tlko na wtawach czaowch, ą guziki, któr noili m.in. ardnał Stfan Wzńki, Wiława Szmborka, ontant ldfon Gałczńki, Hlna Modrzjwka, gn. Władław Sikorki i Hnrk Chmilwki, czli Papcio Chmil, autor Ttua, Romka i Tomka. P D R Ó L E J D S P Galria miłości i ninawiści Po łnnj ulic Piotrkowkij w Łodzi trzba ię koniczni przjchać rikzą zlakim Galrii Wilkich Łodzian. d ufra Rmonta przz Ławczkę Tuwima, Fortpian Rubintina, pomnik lampiarza po tolik twórców Łodzi przmłowj: zrala Poznańkigo, arola Schiblra i Ludwika Grohmanna. Ulica łodziani i turści t pomniki kocha, o czm świadczą błzcząc od głakania no. Elita artści akadmicc ich ninawidzą, uważają za tado kranali. rtta fotografik Eva Rubintin porównała przd lat krzdło fortpianu, prz którm ma zaiadać jj ojcic, wbitn pianita, do przbitgo matraca Drzwi na znurk Chvrolt, dodg, ford, mrcur, porzucon w popłochu w 1958 roku przz ucikającch przd Fidlm Catro mrkanów, od ponad pół wiku ą najwiękzą atrakcją kubańkich ulic. Pamiętają cza, kid Hawana bła jakinią hazardu, narkotków i prottucji, al co najcikawz nadal ą prawn! Jżdżą nimi jdnak tlko turści, bo ubańczc najczęścij przmizczają ię tłoczni na platformach poradzickich ciężarówk kamazów, ziłów, mazów albo w autobuach przpominającch wilbłąd. W miści Matanza jchałm rozklkotaną ładą, trzmając znurk przwiązan do drzwi, ab ię w drodz ni otworzł. Na Pępku Świata Tgo mijca na próżno zukać w przwodnikach, a przciż jt wart zobacznia na Wpi Wilkanocnj (zwanj tż Rapa Nui), łnącj z moai, poągów z wulkaniczngo tufu. Ni wiadomo, cz jt to mtort cz urralitczna rzźba, jakb tworzona na potrzb turtów. Przpomina idalni wtoczoną kaminną kulę, oadzoną nad brzgim morza. Wokół nij mtrczni roztawion ą cztr mnijz kul, na którch można począć jak prz biwakowm toliku. 30 tięc turtów przmirza w ciągu roku tę zimię, al mało kto bz pomoc mijcowgo przwodnika trafi do mbolu Pępka Świata. Mni zaprowadził tam Jack ondracki, Polak od lat mizkając na wpi, uznawanj za najbardzij amotną na świci i nazwaną przz mijcowch T Pito o T Hnua, czli Pępk Świata. pracował Błażj Torańki

9 W P D R Ó Ś w T jn i konfliktów od 35 lat mają wrzci pokojn żci... Jdnak to, co przd wztkim przciąga do Witnamu pragnionch gzotcznch podróż turtów, to dalkowchodnia kultura i przroda, która hojni obdarowała tn kraj. Wliczani prłk przrodniczch zaczna ię nimal zawz od niamowitj, choć nitt bardzo już mocno komrcjalizowanj zatoki Ha Long, z którj wrata prawi dwa tiąc wapinnch kał pokrtch tropikalną roślinnością. Widoki ą niamowit! Za dobrą rkomndację wizualnch walorów zatoki moż połużć fakt, ż producnci filmów o przgodach Jama Bonda już dwukrotni wbrali ją na mijc akcji woich filmów ( Człowik z złotm pitoltm i Śmirć nadjdzi jutro ). W P D R Ó Ś w T W kraini lotou Witnam to znakomit kirunk dla znużonch popularnmi wśród Polaków wciczkami do Turcji, Egiptu cz Tunzji. Różnorodność tgo kraju zapokoi potrzb nawt najwbrdnijzch. Tkt: Macij Farna Zdjęcia: zabla Farna Witnam to kraj, o którm m Polac wim nimało. Nad Wiłą żj kilkadziiąt tięc Witnamczków, którz m.in. karmią na ajgonkami i kurczakim w ciści kokoowm. Możm od nich kupić nidrogą (zazwczaj ni najlpzj jakości) odziż cz karptki, któr jak dowidziliśm ię z Dnia świra mają za cian gumki i blokują przpłw krwi w nogach. glądam amrkańki film o wojni witnamkij, która zrujnowała tn kraj i wznaczła jgo komunitczną przzłość. Więkzość z na jdnak ni wi, ż Witnam to dziś jdno z najzbcij rozwijającch ię pańtw azjatckich i bardzo modn kirunk turtczn wśród mizkańców np. Wilkij Brtanii, Stanów Zjdnoczonch cz utralii. Tu i Bond bwał To ni przpadk, ż liczba turtów odwidzającch Witnam z każdm rokim gwałtowni rośni. Stuacja politczna i gopodarcza kraju jt tabilna: panuj tu utrój komunitczn z wzlkimi jgo atrbutami jdna partia, irp i młot na flagach, w każdm miatczku pomniki i portrt założcila omunitcznj Partii Witnamu, Ho Chi Minha, plakat propagandow oraz płnąc z głośników komunikat politczn. d 1986 r. tutjzą gopodarką rządzą jdnak prawa wolngo rnku. Zagrożni trrorzmm cz wwnętrzną rblią właściwi ni itnij. Witnamczc tłumaczą, ż komuniści im ni przzkadzają, bo po wikach wo- to nic ni kupi... Popularnm prztankim turtcznm jt tż położon nidalko granic z Chinami miatczko Sa Pa, czli witnamki Zakopan. Poza pięknmi górami, wodopadami i upokajającmi, kołanmi przz wiatr taraami rżowmi Sa Pa łni z mnijzości tnicznj nazwanj Czarnmi Hmongami. obit z plminia Hmongów zaczpiają podróżnch już na prztanku autobuowm i ni dadzą pokoju, dopóki ni kupi ię od nich ręczni zrobionch torbk, pokrowców na poduzki, kolczków itp. Zachowani tch kobit można potraktować jako woit tt na artwność: tn, kto podcza dwudniowgo pobtu w górach ni nabędzi od nich niczgo, już nigd ni będzi mić problmów z mówinim ni. Zrztą zjawiko natrętnch handlarz dotcz nitt całgo Witnamu. Z czętotliwością mnij więcj co 30 kund łzm niporadn anglojęzczn przwitani i widzim uśmichniętgo przdawcę bananów, ananaów, napojów, kapluz, zapalniczk, pączków i wzlkich innch dóbr. Z każdm trzba ię targować, co zazwczaj tlko na początku wjazdu prawia przjmność. U krawca z Hoi n bowiązkowm punktm na turtcznj mapi Witnamu jt położona w środkowj części kraju mijcowość Hu przz tki lat idziba carz. Są tu grobowc koljnch władców i ctadla, w którj znajduj ię łnn Zakazan Miato, zbudowan na wzór tgo w Pkini. Jdnm z najbardzij urokliwch mijc jt tż miatczko krawców Hoi n, którgo pokój i klimat urzkają od pirwzj chwili. Na tutjzą tarówkę ni mogą wjżdżać motorowr, którch warkot niutanni łzm od chwili r k l a m a Długi, półprzzroczt wtążki makaronu rżowgo TaoTao cchuj dlikatn mak, któr idalni komponuj ię zarówno z wiloma potrawami orintalnmi, jak i tradcjnmi. Jgo zwarta truktura świtni prawdza ię podcza mażnia. Dokonal pauj równiż do zup. Najbardzij znana potrawa, do którj ię go dodaj, to witnamka zupa Pho. Gotowa zupa Pho jt dotępna w Polc w ofrci błkawicznch zup prmium marki TaoTao. PH 16

10 W W P D R Ó Ś W T przlotu do momntu opuzcznia Witnamu. oniczni trzba tutaj zjść kolację nad brzgim piękni oświtlonj rzki i zamówić choć jdno ubrani zt na miarę przz krawca. Mtropolia Sajgon Na południu czka na na idmiomilionow Sajgon (jgo obcna nazwa to T.P. Ho Chi Minh) miato, któr traz kontratami. Na jdnj ulic znajdują ię zarówno płn przpchu pięciogwiazdkow hotl, w którch kawę popijają ubrani w drogi garnitur biznmni, jak i uliczn targ z bigającmi wzędzi zczurami, na któr nikt ni zwraca uwagi. mponując ą zabtki zachowan z czaów rządów francukich ( poł. XX w.), m.in. tutjza katdra Notr Dam, ratuz mijki cz poczta główna. Swoitą atrakcją jt wizta w rtauracji Pho Można tu zamówić witnamką potrawę narodową zupkę Pho i pożć ją, patrząc na zdjęcia Billa Clintona, któr gościł tu w roku milnijnm. Sajgon różni ię od innch miat Witnamu prawia wrażni uropjkij mtropolii z znanmi na całm świci iciowmi kawiarniami i barami zbkij obługi oraz wiżowcami, w którch idzib mają najwiękz światow koncrn. Nawt młodziż wgląda tu inaczj niż w tolic i idzibi komunitcznch władz Ha Noi. Różnica międz północą i południm kraju jt wciąż mimo upłwu 35 lat od zjdnocznia bardzo widoczna. Mocnch wrażń moc Sajgon jt tż bazą wpadową w dltę Mkongu i Cu Chi, gdzi znajdują ię tunl wojnn Witkongu. Warto wbrać ię w rj po Mkongu jdnj z najwiękzch rzk na świci, imponującj tropikalną roślinnością brzgową i zbudowanmi nad nią wiokami. ch mizkańc żją z produkcji papiru rżowgo i łodcz z kokoa oraz z rbołówtwa. Z koli Cu Chi to coś dla miłośników mocnch wrażń: podzimn miata (połączon wąziutkimi tunlami, zbudowan przz Witnamczków podcza wojn), w którch można potrzlać z prawdziwch, użwanch przz Witkong karabinów maznowch i połuchać mrożącch krw w żłach hitorii na tmat śmirtlnch pułapk intalowanch z mślą o żołnirzach amrkańkich. ilkadziiąt kilomtrów od Sajgonu lż mijcowość Mui N, czli polka Utka w wdaniu tropikalnm. Tu znajdzim to, co wilu oobom kojarz ię z prawdziwm ltnim urlopm: plaż z palmami, drobnoziarnit piak, drinki kokoow i owoc morza za groz. Dla tch, którm plażowani zbko ię nudzi, organizowan ą wciczki amochodm trnowm na putnię i do jziora pokrtgo pięknmi kwiatami lotou, któr ą mbolm Witnamu. irowca moż tż zawiźć na do rbackij wioki, gdzi od rana mizkańc krobią, kroją, uzą i tranportują dalj najróżnijz owoc morza: krab, krwtki, ośmiornic, rozgwiazd i langut. Robi wrażni! Tu jt wztko! Podróż do Witnamu to znakomit pomł dla turtów znużonch popularnmi u na wciczkami do Turcji, Egiptu cz Tunzji. Znajdzim tutaj wztko: od górkich krajobrazów po tropikaln plaż. d małch urokliwch miatczk po gwarn mtropoli. d lokalnch barów ulicznch rwującch zupkę Pho po międznarodow bar zbkij obługi. Za prtkt do wchodnioazjatckij wpraw moż połużć otwart nidawno przz Polki Lini Lotnicz LT bzpośrdni połączni Warzawa Ha Noi, dzięki którmu w nicał 11 godzin znajdzim ię na drugim końcu świata. P D R Ó Ś w T r k l a m a SS SJWE So ojow TaoTao to produkt orginaln, pochodząc z prowincji anton. Powtaj na podtawi tradcjnj chińkij rcptur przd tiąca lat. To płnowartościow produkt pozbawion chmicznch ulpzacz i konrwantów. orztni wpłwa na zdrowi jt produkowan tlko na bazi naturalnch kładników. W ofrci TaoTao dotępn ą trz rodzaj ou: o ojow jan do dań krótko mażonch i gotowanch, do drobiu i cilęcin; o ojow cimn do wołowin i wiprzowin, do potraw duzonch i piczni; o ojowo-grzbow przprawa do dań mięnch, rbnch oraz zup. laczn o ojow Vifon najważnijz z dodatków w kuchni Dalkigo Wchodu, powtaj w wniku naturalnj frmntacji ziarn oi. Jt dotępn w wrji z imbirm, a takż z pikantnmi paprczkami chili. Wztki o ojow dokonal nadają ię do wzlkigo rodzaju marnat, wzbogacają mak i aromat potraw, nadając jj charaktrtczn orintaln pomak. 19

11 W P D R Ó Witaj Witnami! Macij Farna Witnam jt jdnm z najpopularnijzch kirunków wakacjnch wędrówk turtów z US, Wilkij Brtanii i utralii. Warto pójść w ich ślad i odwidzić tn niamowit azjatcki kraj. czm trzba pamiętać podcza wojaż? Jadąc do Witnamu, warto widzić, ż: zbt kprjn okazwani obi uczuć na ulic jt nimil widzian przz mizkańców najczęścij ich rakcją ą rklama niprzjmn pojrznia; WCE MRZ So chili z ctrną TaoTao to wborn dodatk do dań rbnch i owoców morza. Połączni lkko kwakowatgo maku ctrn z pikantnością paprczk chili dokonal urozmaici każdą potrawę, nadając jj orintaln aromat. Mix warzwn TaoTao bazlia z chili i czonkim to dokonał kładnik wilu potraw kuchni tajkij. Zilon o chili TaoTao to gratka dla oób lubiącch kuchnn kprmnt. Jgo wrafinowan, lkko kwakowat, otr mak świtni uzupłnia potraw z owoców morza i rb. W połączniu z om ojowm tworz równiż cikawą altrnatwę dla tradcjnch marnat. ię dmontrowania publiczni woich rakcji żołądkowo-gardłowch, takich jak bkani, odchrząkiwani cz kałani bz załaniania ut P D R Ó Jdzni w ulicznch barach wgląda zazwczaj źl, al makuj wśminici. Podtawową potrawą Witnamczków jt zupka Pho Bo (czt. fa bo), czli roół z wołowiną, makaronm rżowm, kiłkami i liśćmi mięt. Są tż ajgonki, al jdzon najczęścij w potaci świżj, a ni mażonj, tak jak znam j z tzw. polkich chińczków. Wiczorami otwirają ię toika z grillowanmi owocami morza, którmi prz piwi zajadają ię np. mizkańc tołczngo Ha Noi. Prawdziwą atrakcją jt zjdzni kraba, któr jzcz kilka minut wczśnij tukał klzczami w akwarium. Wpaniał mak mają witnamki owoc: banan (dużo łodz niż polki), mango, koko, pitaja (dragon fruit), marakuja cz arbuz. V D E M E C U M (jt to normaln!); Jdną z rzcz, któr najbardzij cizą Polaków po przjź- na porządku dzinnm jt dzi do Witnamu, ą cn. Dobr hotl nawt taki z ba- targowani ię cn, któr na nm i pznm śniadanim koztuj tu mnij więcj 60 zł początku tranakcji proponują handlarz, ą bardzo mocno za pokój, czli zł za oobę. Duż obiad można zjść za przadzon; 8-10 zł, natomiat lan piwo w ulicznch barach koztuj ni jęzk witnamki cchuj więcj niż 1-2 zł. mówini na dość wokich Walutą obowiązującą jt dong (7500 dongów to złotówka), rjtrach i ton głou zbliżon akcptowan jt tż dolar amrkańki. Ważn, b wjż- do krzku ni oznacza kłótni, dżając z Witnamu, wminić całą witnamką walutę, bo moż bć zwkłą rozmową; ni da ię jj przdać nigdzi indzij na świci. Ni ma maki na twarzach miz- potrzb rzrwacji hotli, bo nawt wiczorami czkają na przjzdnch woln pokoj. Bilt na autobu mijki w tołcznm Ha Noi koztuj 50 groz. kańców ni ą równoznaczn fot. itockphoto.com/albrtc111 DN RBNE Witnamczc ni obawiają fot. itockphoto.com/inang V D E M E C U M W Jak przgotować witnamką zupkę Pho? Zupka Pho to rodzaj polkigo roołu. Witnamczc ją uwilbiają. Popularn wśród turtów odwidzającch Witnam jt żart o tm, ż tutjzm mizkańcom ni przzkadzają ani inwigilacja, ani propaganda komunitczna, al gdb władz zabronił im jść zupki Pho, rwolucja wbuchłab w mgniniu oka. Do ugotowania zupki PH w polkim domu potrzbujm mięa wołowgo, kości wołowch, makaronu rżowgo, limonki, kiłków faoli, cbuli dmki, czrwonj cbuli, świżgo imbiru, czonku, świżj kolndr, anżu w gwiazdkach, laki cnamonu, oli i piprzu. Więkzość z tch kładników bz problmu możm dotać w Polc, otrzmam z nich prawdziwą zupkę Pho, którą rwują Witnamczc na ulicach tołczngo Ha Noi. Warto próbować! z panującą pidmią, lcz zapobigają wdchaniu palin; aż 70% populacji Witnamu to ludzi poniżj 30. roku żcia. rklama Do przrządznia ajgonk potrzbn jt papir rżow. TaoTao ofruj cinki, okrągł placki z mąki rżowj w dwóch rodzajach opakowań. W kuchni polkij papir rżow można wkorztać do przgotowania cikawch odmian krokitów, gołąbków lub nalśników. So do ajgonk TaoTao znakomici podkrśla mak i aromat ajgonk, nadając im cikaw, orintaln charaktr. Świtni pauj tż do różngo rodzaju ałatk. Dlikatn i chrupiąc kiłki faoli mung TaoTao przpominają w maku młod grozk. To tradcjn dodatk do ajgonk, al świtni pauj takż do wzlkigo rodzaju ałatk, makaronów, rżu, zapikank, kanapk i jarzn. iłki faoli mung to bogat źródło wilu nizbędnch ubtancji odżwczch i witalnch, w tm błonnika. Grzb MUN TaoTao charaktrzują ię dlikatnm makim i zwartą, chrupką kontncją. Można j kilkakrotni odgrzwać. Najlpij makują z otrmi przprawami. SJGN

12 W W d mam Farta p o d r ó ż fot. arch. prwatn x2 nna ntonowicz rca polkich widzów podbiła dzięki roli Rudj w rialu Na dobr i na zł, al prawdziwą karirę zrobiła dopiro za nazą zachodnią granicą, gdzi jt dziś uznaną arttką, gra w wilu rialach i filmach, a w tm roku bć moż zadbiutuj na nimickij cni tatralnj. Hubrt orczak Zaraz po tudiach wgrała pani cating do roli w nimickim krminal Blla Block Di Frau d Tppichlgr i od razu wjchała pani do Nimic. Cz przpuzczała pani, ż zwiąż ię z tm krajm na lata? Ni podziwałam ię tgo. Rola w Blli Block di Frau d Tppichlgr bła dla mni przntm od lou, al widziałam, ż po zdjęciach wracam do Polki. Dopiro koljna rola w rialu Lindntra zadcdowała o tm, ż zadomowiłam ię tam na dłużj. Wpomniała pani kidś w jdnm z wwiadów, ż w Polc wciąż zwraca ię uwagę na urodę, a ni na talnt. l pani jt piękną kobitą, do tgo ta imponująca burza rudch loków Sądzi pani, ż nad Wiłą panuj inn kanon urod niż na przkład w Nimczch? Trudno mi powidzić, moż moja uroda bardzij podobała ię w Nimczch, a moż po protu miałam zczęści do catingów, gdzi właśni potrzbn bł taki tp urod, jaki mam? Ni pkuluję już, co b bło gdb Mam w żciu farta, ni narzkam. W tm roku pokonałam najwżzą poprzczkę, a mianowici zagrałam parę ról już bz akcntu. Taki obi założłam cl i ię udało. Ma pani doświadczni w prac zarówno w Nimczch, jak i w Polc. Czm ię różnią tandard prac na plani w tch dwóch pańtwach? Cz dproporcj powoli ię zacirają? Bardzo trudno odpowidzić na to ptani w paru zdaniach, bo wztko zalż od ludzi, z którmi ię pracuj. U Nimców cnię dokładność prac i trokę o zczgół, któr ni wkluczają prz tm kratwności. Ma pani na woim konci rolę w rialu i wil rialowch pizodów, m.in. w krminałach, a nawt w thrillrach. Mogłab pani coś więcj zdradzić na tmat granch przz ibi bohatrk? Najbardzij zapadła mi w pamięć moja pirwza rola w Blli Block. Dałam z ibi wztko. Za tę krację dotałam nominację do najważnijzj nagrod tlwizjnj w Nimczch Dr Dutch Frnhpri. Grałam tam młodą Polkę, która dorabia w Nimczch, zbirając zparagi. Moja bohatrka zotaj zgwałcona w cntrum handlowm na oczach ludzi i nikt jj ni pomaga, mimo ż proi o pomoc. Bła to zrztą autntczna hitoria. Lubię grać potaci, któr zupłni do mni ni paują i któr wmagają od mni prób i przgotowań. Ważn jt dla mni am proc prac i przgotowwania roli. Moż pani coś zdradzić nazm cztlnikom na tmat produkcji Vrlorn Zit ( Zagubion cza )? Wim, ż tn mlodramat trafi do na- 22

13 W W d p o d r ó ż nna ntonowicz z mamą zch kin już w litopadzi. ogo pani w nim gra? Gram tam Ewę Limanowką córkę główngo bohatra Tomaza Limanowkigo, którgo gra dwoj aktorów: Lch Mackiwicz (doroł Tomaz Limanowki) i Matuz Damięcki (młod Tomaz). Ewa Limanowka to tudntka, aktwitka opozcjna, która ni rozumi konformizmu ojca. Mam nadziję, ż to będzi piękn film, bo hitoria jt wjątkowo wzruzająca. Zobaczę go dopiro w wrzśniu, na prmirz w Brlini. Pani nk Julk ma już 4 lata. Jak ię zminiło pani żci, odkąd zotała pani mamą? Cz udaj ię pani godzić pracę zawodową z żcim prwatnm? d czau, kid mam Julka, moj żci tało ię płnijz. Uwilbiam kręcić film, jtm wręcz uzalżniona od grania i prac, al moj prawdziw żci to moja rodzina. W czm mał Julk jt podobn do wojj mam? Cz zdradza już jakiś arttczn talnt? moż to mał dplomata za tatą? Julk jt łobuzm (ni wiadomo po kim!) i mam nadziję, ż na razi zotani zczęśliwm łobuzm. Trochę lubi ię wgłupiać tę cchę ma po mni, i dużo mówić to już odzidziczł po taci. l ni mam ambicji, żb zotał aktorm, bo to ciężki kawałk chlba. Mizka pani w Brukli, jak więc znoi pani dojazd na plan filmow w Nimczch? Wzędzi jżdżę amochodm, bo uwilbiam tak podróżować. Moj auto ma zaldwi 1,5 roku i przbig km. Jazda autm daj mi poczuci wolności. Włączam audiobooki i jadę. Jdnm z pani hobb jt gotowani. Co jt pani danim popiowm? Lubię gotować, al wcal ni jtm jakąś dobrą kucharką. id mam zł humor, pikę ciato czkoladow. To moja popiówka! Cz częto odwidza pani rodzinn tron? Jaki ą pani ulubion mijca w Toruniu? Jak tlko mam jakiś dłużz wakacj, jadę do Torunia. Uwilbiam to miato nocą jt tam tak piękni! Są kafjki, ogródki i cudna atmofra. Toruń ciągl ię zminia. najpięknijz mijc to oczwiści moj rodzinn Rubinkowo trzci, moj oidl, moja klatka i widok z balkonu rodziców na Wiłę i toruńką Skarpę. Bajka! Gdzi najchętnij pani wpoczwa? Cz ą to podróż bliżz, cz właśni dalki, gzotczn? Zawód aktora wiąż ię z ciągłmi podróżami. Czaami ni zdążę rozpakować jdnj walizki, a już pakuję drugą. id mam wolną chwilę, to taram ię zwidzać Blgię, bo tu jt wzędzi bliko i jt to piękn kraj. Brugia, ntwrpia, tnda naprawdę jt co podziwiać. W podróż gzotczn jżdżę najczęścij do prac, al wtd ni mam czau na oglądani. Najbardzij podobało mi ię w Gruzji, gdzi kręciłam film z Naną Djordjadz: Th Rainbowmakr ( Zaklinacz tęcz ). Spędziłam tam trz miiąc, kradziono mi cał bagaż, al nadal uważam, ż jt to najpięknijz kraj, jaki dotchcza widziałam. Pirwz raz wtd idziałam na plaż w Batumi i patrzłam na oddalon nidalko gór. To bło coś niamowitgo! Co przwozi pani z podróż upominki, pamiątki, now przpi kulinarn, a moż po protu piękn zdjęcia i wpomninia? Najczęścij przwożę coś charaktrtczngo dla mijca, gdzi błam, al mam tż mnótwo zdjęć, któr od lat czkają na wwołani... Jaki ą pani plan zawodow na najbliżz cza? Na razi jtm zajęta w Nimczch. Właśni kończłam kręcić film Dr Schwarzwaldhof i mam nadziję, ż jśli wztko dobrz pójdzi, będzi mni można tż zobaczć na nimickij cni tatralnj. l na razi to tlko planomarznia. Cz polc widzowi będą mili okazję podziwiać pani grę aktorką w jakiś rodzimj produkcji? To raczj ptani do polkich producntów. Zawz chętni gram w kraju, bo w końcu jtm polką aktorką, al jtm tam, gdzi jt cikawa praca, nawt na końcu świata. 24

14 Wrocław zkuj prawdziwą ucztę intlktualną. 8 wrzśnia w miści rozpoczni ię Europjki ongr ultur. To wdarzni bzprcdnow w kali uropjkij, a zarazm jdn z najważnijzch projktów polkij przdncji. phx Twin Maimo Furlan 1973, fot. Pirr Ndggr W ciągu zaldwi cztrch dni w Wrocławiu, miści wbranm na Europjką Stolicę ultur 2016, odbędą ię dbat, wtaw, film, pktakl oraz koncrt, w którch udział wźmi ponad 300 arttów i czołowch intlktualitów z całgo świata. Program ongru kontruowan zotał tak, b torię połączć z praktką, zaproponować problmow podjści do kultur, zpalać z obą gatunki i dcplin arttczn, łączć żci z ztuką, a takż intgrować pokolnia. Na Europjki ongr ultur kładają ię: potkani minitrów kultur krajów UE, dbat w ramach inicjatw Soul for Europ, potkania i dkuj tortków oraz praktków, dotcząc najitotnijzch zagadniń wpółcznj kultur oraz wdarznia arttczn pktakl tatraln, prformanc, koncrt, projkcj filmow i dźwiękow, wtaw z obzaru ztuk wizual- Hala Stulcia, fot. B. Sadowki Fikka mbl dkurwn nch, architktur i dignu. Część z nich będzi otwarta dla publiczności, na część obowiązuj rjtracja na troni intrntowj ongru. Więkzość wdarzń przkracza granic jdnj dzidzin. bok projktów kamralnch, takich jak kprmntaln projkcj dźwiękow, odbędą ię pktakularn wtęp, m.in. pirotchniczn widowiko plnrow francukij Group F w okolicach Wp Słodowj. Podcza ongru dojdzi do potkania rzztofa Pndrckigo z Jonnm Grnwoodm, Projkt 10x10, artta: Enriqu Mart, praca: rt. dangrou, fot. Dri Vrtrat, dzięki uprzjmości DEWEER Gallr, Blgia Group F Group F gitarztą zpołu Radiohad i z phx Twinm, guru wpółcznj muzki lktronicznj. Brian Eno, znan całmu światu kompoztor, producnt muzczn i artta rockow, grając m.in. z Rox Muic, U2, Talking Had, Davidm Bowi, zaprzntuj w wjątkowm mijcu, jakim jt Wrocławka Fontanna Multimdialna, przgotowan pcjalni na E projkt muzczno-audiowizualn nawiązując do 77 million painting. Wdarznim ongru będzi równiż praprmira pktaklu rtiana Lup i Dorot Małowkij Poczkalnia.0. Projkt będzi kprmntm, al ni tl z względu na mtodę prac, il przd wztkim na konfrontację dwóch nizwkl ilnch oobowości, odlgłch od ibi pokolniowo i ttczni. Będzi to lmnt programu prformatwngo Tricktr 2011, któr zainauguruj Miroław Bałka, jdn z najważnijzch wpółcznch rzźbiarz, przgotowując woj dziło w zachodnim krzdl Pawilonu Cztrch opuł. Swoj projkt zaprzntuj takż Maimo Furlan, artta znan z tgo, ż wcilając ię w Zbigniwa Bońka w 2007 roku na zrujnowanm Stadioni Dziięciolcia amotni odtworzł mcz Polka-Blgia z mundialu w Hizpanii w 1982 roku. W Wrocławiu odgra tlwizjn how konkur Eurowizji z 1973 roku. Zpół MFF NWE HRZNT przgotował przgląd filmów pod intrgującm ttułm FUNN GMES EU. Pozczgóln kcj zaprzntują najważnijz nurt kina i wbitnch twórców od noralizmu po nową falę, walkę z cnzurą, kino połczn i pchologiczn. Pawilon Emrgnc Room, architkci: Marcin Garbacki, arolina Tunajk cnografia ongru zaprojktowana przz WW oraz Boria udličkę więcj informacji: Nituzinkowm przdięwzięcim będzi projkt Miata w omi, czli ongr w komórc, przntowan w dwóch odłonach. Pirwza z nich będzi miała formę widobloga na troni intrntowj E, zawirającgo kręcon tlfonami komórkowmi wwiad z arttami, animatorami kultur, mizkańcami polkich miat, odnoząc ię do zagadniń kultura i Europa. Z koli druga odłona projktu będzi polgała na filmowaniu tlfonami komórkowmi wdarzń kongrowch, zarówno przz opratorów z Miat w omi, jak i przz ucztników. Gości ongru zotaną ponadto zaprozni do wzięcia udziału w inicjatwach formatowch (pochodzącch od formatów tlwizjnch), m. in. Emrgnc Room prztrzni, w którj artści komntują dbat ongru tworzonmi in itu pracami, zaś do dkuji międz ucztnikami zachęcać mają mobiln mbl dkurwn Fikka. Projkt organizowan w ramach rajowgo Programu ulturalngo Polkij Przdncji przz MiDN, MSZ, Nn w wpółprac z miatm Wrocław i wpółfinanowan przz omiję Europjką.

15 racja w tlu PEN Michał jaki rodzaj, tl fotografii jt Ci najbliżz? Lubię fotografię kracjną w tudio. ażd zdjęci to wnik mitrnch przmślń i przgotowań. Wchodzę do pomizcznia i aranżuj wztko od do Z. Szczgólną rolę odgrwa tu panowani nad światłm i planowani każdgo lmntu zdjęcia. To daj mi makmalną kontrolę nad procm twórczm. Muzę jdnak uważać i pamiętać o nawt najmnijzch dtalach. Na ich podtawi jtm ocnian i am takż ocniam inn prac. Cz przęt jakigo użwaz pozwala Ci na bci kratwnm fotografm? Tak. PEN ma tę zaltę, ż prawdza ię w każdch warunkach - tak w tudio, jak i w plnrz. Ma kompaktow rozmiar i potncjał prawdziwj lutrzanki. To idaln kompromi pomiędz gabartami, a możliwościami. Wiinką na torci jt natomiat piękn dign :) Jak tudnci w kadmii Fotografii wkorztują przęt lmpua podcza nauki? Z tudntami w F zacznam od płngo trbu manualngo i poznania mchanizmów aparatu od amch podtaw. Do trbów arttcznch dochodzim późnij. to naprawdę gigantczn plu tgo przętu. Filtr pozwalają akcntować i zwiękzać kprj. Fawortm moim i wilu moich uczniów jt ziarnit obraz. Uwilbiam go zwłazcza w zdjęciach ulicznch. Twoj plan na przzłość? Jt pwin projkt, al na razi powtaj do zuflad. Sria, nad którą cał cza pracuj to TECHNCLR CMCS. To taki krótki, jdnokadrow hitori, w nimal komikowj formi. ażd zdjęci opatrzon jt bowim krótkim, żartobliwm komntarzm, wpółgrającm z zdjęcim, al tż nadającm mu nowgo wmiaru. To przmślan ckl, ni pizę ię. Raz na miiąc powtaj jdno zdjęci. Taki mam tmpo i jt mi z tm dobrz. Zobaczci j na i Poza tm chc rozwijać ofrtę zajęć w kadmii Fotografii. d początku uważałm, ż to świtn projkt. Polac bardzo chcą fotografować, mają tż coraz lpz przęt, brakuj im nikid tlko tchniczngo obcia cz umijętności arttczngo pojrznia. To wztko mogą znalźć u na. Tch, którz chcilib rozpocząć prawdziwą fotograficzną przgodę zaprazam do nazj uczlni - Michał Wilczwki, fotograf. mbitn i kratwn przdtawicil młodgo pokolnia. Moż pozczcić i wiloma wtawami w galriach w Polc i za granicą. Jgo indwidualn tl znalazł uznani w świci. Cni zwłazcza nizalżność w wrażaniu ibi. bcni wkłada w kadmii Fotografii w Warzawi. Do prac użwa aparatów marki lmpu, otatnio z rii PEN.

16 Mazowz, wknd dwa kroki tąd Zobacz najpięknijz mijca i najcikawz atrakcj Mazowza, wź udział w konkuri Pazport turtczn wojwództwa mazowickigo i wgraj nagrod! W konkuri moż wziąć udział każd. Wtarcz odwidzić konkrtn atrakcj turtczn Mazowza, zbrać tmpl potwirdzając fakt ich zwidzania i wziąć udział w loowaniu. 1. dbirz Pazport Piczątki ą wbijan w pcjaln Pazport turtczn, któr każd chętn do ucztnictwa w zabawi moż bzpłatni odbrać: w punktach informacji turtcznj, u partnrów programu i w dlgaturach Urzędu Marzałkowkigo Wojwództwa Mazowickigo. Warunkim uzkania tmpla w Pazporci jt zwidzni konkrtngo obiktu, wtaw cz mijca. Makmalni można zbrać 29 piczęci. 2.Zwidź Mazowz! Pazport turtczn to ni tlko przdnia zabawa dla prawdziwch turtów, al tż zana odkrcia naprawdę cikawch mijc dla tch, którz dotchcza z zwidzanim ni bli za pan brat. To zaprozni do podróż po facnującch mijcach i niodkrtch zakątkach Mazowza. To zana, b pojrzć na tn rgion z zupłni nowj tron. Co więc warto zobaczć, czli kim ą partnrz programu? to i oni: Muzum zji i Pacfiku w Warzawi Muzum Hitorii Polkigo Ruchu Ludowgo w Warzawi Muzum im. Jacka Malczwkigo w Radomiu Muzum oljnictwa w Warzawi Muzum oli Wąkotorowj w Sochaczwi Muzum ultur urpiowkij w trołęc Muzum Litratur im.. Mickiwicza w Warzawi Muzum Ludowch ntrumntów Muzcznch w Szdłowcu Muzum Mazowicki w Płocku Muzum Nipodlgłości w Warzawi Muzum Rgionaln w Sidlcach Muzum Walki i Męczńtwa w Trblinc Muzum Romantzmu w pinogórz Muzum Szlacht Mazowickij w Cichanowi Muzum Sportu i Turtki w Warzawi Muzum Wi Mazowickij w Sirpcu r g a n i z a t o r m k o n k u r u j t a m o r z ą d w o j w ó d z t w a m a z o w i c k i g o W i ę c j i n f o r m a c j i m o ż n a z n a l ź ć n a w w w. m a z o v i a. p l Muzum Małgo Miata w Biżuniu Muzum Wi Radomkij w Radomiu Pańtwow Muzum rchologiczn w Warzawi Pańtwow Muzum Etnograficzn w Warzawi Mazowicki Cntrum Sztuki Wpółcznj Elktrownia w Radomiu nttut Papiża Jana Pawła w Warzawi Europjki Cntrum rttczn im. F. Chopina w Sannikach Muzum Zbrojownia na Zamku w Liwi Galria Elktor Galria Mazowickigo Cntrum ultur i Sztuki w Warzawi Galria XX1 Galria Mazowickigo Cntrum ultur i Sztuki w Warzawi Galria Tt Galria Mazowickigo Cntrum ultur i Sztuki w Warzawi Galria rtków Pokaz Galria Mazowickigo Cntrum ultur i Sztuki w Warzawi Galria Fokal Galria Mazowickigo Cntrum ultur i Sztuki w Warzawi Partnrm programu ą równiż olj Mazowicki. 3. Wgraj nagrodę! onkur trwa do 31 paździrnika 2011 r. Nagrod będą przznawan w drodz loowania, któr odbędzi ię 14 litopada 2011 r. Do wgrania ą atrakcjn nagrod: nagroda 10 amochodowch nawigacji GPS warunk: zbrani minimum 19 tmpli w Pazporci nagroda 20 turtcznch nawigacji GPS warunk: zbrani od 15 do 18 piczęci w Pazporci nagroda 100 plcaków turtcznch warunk: zbrani od 11 do 14 tmpli w Pazporci nagrod pociznia 200 torbk do paa tpu nrka warunk: zbrani od 5 do 10 piczęci w Pazporci

17 Więcj niż pociągi Mija dziięć lat od momntu, gd na tor wjchał pirwz pociąg pod zldm PP ntrcit. W tm czai półka udowodniła, ż potrafi ni tlko dowiźć paażrów bzpiczni do clu. Jt ona takż firmą godną zaufania, odpowidzialną i połczni zaangażowaną PP ntrcit wdzilon z grup PP pociągi katgorii Expr (Ex), ntrcit (C) EuroCit (EC) i pociągi ztawion włączni z wagonów pialnch (WL) i z mijcami do lżnia (Bc) ntrcit w koopracji z DB Ri & Touritik uruchamia now produkt pod nazwą Brlin- Warzawa-Expr pirwz tap wkorztania ntrntu do dtrbucji biltów 2002 nowa uługa SMS-info 7117 (informacja o pociągach) pirwz promocj przjazd rodzinn, ntrcit-26, lgitmacja niora, lat minut połączni Nocn Expr Logotp ntrcit wilokrotni pojawiał ię na afizach promującch koncrt, ftiwal, pokaz filmow. Pociągi półki am tż tał ię prztrznią ztuki alami tatralnmi, kinowmi, cnami muzcznmi cz tż alonikami litrackimi. Pociąg do kiążk W 2001 roku litratura zagościła na pokładach pociągów. w związku z obchodami Roku Czława Miłoza, iminim noblit ochrzczon zotał pociąg TL rlacji Białtok, natomiat paażrowi podróżując międz 9 a 15 maja na trai Warzawa Zakopan w EC Tatr mili okazję w wagoni-cztlni znalźć ię wśród dził Miłoza oraz innch noblitów, takich jak np. Mario Varga Lloa i J.M. Cotz. Lkturę na najwżzm poziomi zapwniło krakowki wdawnictwo Znak. W 2006 roku, podcza wakacji, jdn z wagonów zotał oddan w władani piarz. Na jgo pokładzi potkać bło można międz innmi Tomaza Piątka, Elżbitę Dzikowką i Monikę Szwaję. Wagon Litracki pozwolił paażrom nawiązać nimal przjacilką rlację z autorami i przjał zczrm rozmowom na wztki tmat. kcja ta bła częścią utanowiongo przz PP ntrcit Roku Podróżnika. l kino! Dobrz prawdził ię takż mariaż koli i kina. Zaczęło ię w 2006 roku od patronatu nad Ftiwalm Światowgo Filmu Dokumntalngo Plant Doc Rviw. Rok późnij ntrcit zaangażowało ię w promocję 12. Ftiwalu Gwiazd w Gdańku, uzkując ttuł jgo oficjalngo przwoźnika. W imprzi ucztniczło kilkadziiąt tięc widzów, wśród nich wilu kolkcjonrów podpiów ławnch oób. ntrcit wparło ich, organizując ję autografów ntrcit Podróż do Gwiazd. W roku 2009 zadbiutował projkt rang ino Ltni, w ramach którgo przz cał wakacj międz Sopotm a Zakopanm kurował wagon filmow, gdzi można bło zobaczć kultow hit. W 2011 roku odbła ię już trzcia dcja tgo projktu. Na pokładach ralizowan jt takż projkt ntrcit ino Polka, w ramach którgo po kraju kurują dwa wagon z klaką polkij kinmatografii. Na kranach gościli już m.in. Wojcich Pokora, ukrwając ię w kobicm przbraniu, Poldk i Duduś w nizwkłj wprawi za jdn uśmich, a nawt pirwz krajow clbrta, a prztworz, Miroław Hrmazwki, w 50. rocznicę lotu w komo. Zdrowa jazda W dziięcioltnij hitorii ntrcit ni zabrakło takż zaangażowania w promocję portu. W latach półka bła oficjalnm ponorm plbictu Przglądu Sportowgo na najlpzgo portowca roku, partnrowała takż wścigowi kolarkimu Tour d Pologn, fundując prmię za zwciętwo w jdnm z odcinków pcjalnch. Z logotpm ntrcit na kozulkach grali kozkarz drużn Enrga Czarni Słupk, a takż młodziżówka S Poznań. Promocja portu jt wrazm zaangażowania firm w popularzację zdrowgo trbu żcia i zrzj idi ruchu kologiczngo. Pociąg to jdn z najbardzij przjaznch środowiku środków tranportu, dlatgo ntrcit aktwni ucztnicz w inicjatwach mającch na clu upowzchniani świadomości kologicznj międz innmi w Tgodniu Zrównoważongo Tranportu i Dniu bz Samochodu. Pomagać innm d 2001 roku ntrcit wpira organizacj nioąc pomoc najbardzij potrzbującm. W czrwcu 2008 roku Fundacji Wpólna Droga Unitd Wa udotępniono znajdującą ię na Dworcu Cntralnm Strfę ntrcit. Zotała w nij otwarta wtawa Świat Nikiforów, przntująca dziła nipłnoprawnch arttów, którz woimi pracami pomagają dziciom wchowującm ię na ulic. W potkaniu inaugurującm wdarzni wzięli udział Joanna o- rauz i rzztof rauz, autorz filmu Mój Nikifor. d dwóch lat ntrcit wpółpracuj z Fundacją dr Clown, zajmującą ię pomocą dziciom przbwającm w zpitalach. Raz w roku półka przwozi wolontariuz fundacji z całgo kraju do Warzaw, gdzi organizowan jt Dziń Dzicka pod znakim Czrwongo Noka. Dochód z imprz przznaczan jt międz innmi na organizację kolorowch kącików zabaw w placówkach łużb zdrowia. W roku 2009 ponad tiąc polkich dzici z Białorui przjchało pociągim uruchomionm pcjalni przz PP ntrcit na wakacj zorganizowan przz towarzzni Wpólnota Polka. Tgo amgo roku, wpólni z Radą zb Rolniczch oraz Minitrtwm Rolnictwa i Rozwoju Wi, przwoźnik pomógł dziciom z trnów najbardzij pozkodowanch przz powódź. Ponad 600 najmłodzch pojchało na ltni wpocznk pcjalnmi wagonami dołączonmi do pociągów kurującch nad morz. Spółka wpółpracowała prz przdięwzięciu Szlachtna Paczka, powołując do żcia akcję Pociąg do Pomagania. Z tj okazji jdn z wagonów zminił ię w alę koncrtową, w którj paażrowi mili okazję połuchać pionk Grzgorza Turnaua. d kilku lat ntrcit pomaga ralizować marznia o podróżowaniu wpólni z Fundacją Jaśka Mli Poza Horzont. Rgularni włącza ię tż w działania Wilkij rkitr Świątcznj Pomoc, wtawiając na aukcji fundacji prawo do nazwania pociągów TL. Do tj por udało ię zailić konto akcji Jurka wiaka kilkudziięcioma tiącami złotch roztańczon i rozśpiwan pociąg zorganizowan wpólni z Coca-Colą pirwz numr Magaznu ntrcit o podróżowaniu i aktualnch informacjach na tmat ofrt ntrcit nowa trona intrntowa ntrcit drugi dzinn połączni EC z tolicą utrii z grupą wagonów kurującą z EC Polonia do Budapztu nocn pociąg raków ijów wkorztując tchnologię pokonwania zmian zrokości toru SUW pociągi o najwżzm tandardzi ntrcit Plu pirwz kur pociągu Jan ipura do tolic Blgii