Wykonywanie pomiarów w układach elektrycznych i elektronicznych M1

Transkrypt

1 Artur Kowalski Moduł Wykonywanie pomiarów w układach elektrycznych i elektronicznych M1 Jednostka modułowa Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w branży mechatronicznej M1.J2 Poradnik dla ucznia

2 2

3 1. WPROWADZENIE WYMAGANIA WSTĘPNE CELE KSZTAŁCENIA Rodzaje działalności gospodarczej i motywy jej 11 podejmowania. 4.1 Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Wybór formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa. Przepisy 18 prawne prowadzenia działalności gospodarczej Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Procedura zakładania, podejmowania i wykonywania 39 działalności gospodarczej Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Biznesplan Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Literatura Instrukcja wypełniania wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i 69 Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - Zasady ogólne 3

4 4

5 1. WPROWADZENIE Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną dla jednostki modułowej M1.J2 Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w branży mechatronicznej zawartej w modułowym programie nauczania dla zawodu technik mechatronik. Poradnik będzie pomocny w stosowaniu przepisów dotyczących podejmowania i prowadzenia gospodarczej w branży mechatronicznej. W poradniku zamieszczono: wymagania wstępne, stanowiące wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, cele kształcenia, wykazujące umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, materiał nauczania, czyli podstawowe wiadomości teoretyczne niezbędne do kształtowania wyszczególnionych umiejętności z zakresu: funkcjonowania gospodarki rynkowej, przepisów prawa podczas uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej, działań marketingowych prowadzonych w działalności gospodarczej - branża mechatroniczna. W podrozdziałach materiał nauczania treści kształcenia zostały zaprezentowane w sposób ogólny. Podany zakres wiadomości powinien być wystarczający do osiągnięcia celów kształcenia niniejszej jednostki modułowej. Na końcu każdego tematu znajdują się pytania sprawdzające. Pozwolą Ci one zweryfikować Twoją wiedzę. Jeżeli okaże się, że czegoś jeszcze nie pamiętasz lub nie rozumiesz, to zawsze możesz wrócić do rozdziału materiału nauczania i tam znajdziesz odpowiedź na pytania, które sprawiły Ci kłopot. Przykładowy sprawdzian osiągnięć może okazać się świetnym treningiem przed zaplanowanym przez nauczyciela sprawdzianem a część 5

6 praktyczna pokaże Ci, że zdobyte przez Ciebie umiejętności faktycznie wykorzystasz się zakładaniu i w prowadzeniu przyszłej działalności gospodarczej. W przyszłości zdobytą wiedzę dotyczącą podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w branży mechatronicznej będziesz systematycznie aktualizował i pogłębiał.w razie wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela. Dodatkowo zamieściłem Instrukcje wypełniania wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).Przy opracowaniu programu min. wykorzystano pakiety edukacyjne przygotowaną KOWEZiU i dostępne na stronie Wiadomości należy poszerzyć o wskazaną literaturę 6

7 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 1. korzystać z różnych źródeł informacji, 2. korzystać z technologii informacyjnych, szczególnie korzystanie z internetu, 3. zidentyfikować stanowiska pracy biurowej, 4. obsłużyć komputer na poziomie podstawowym, 5. pracować w grupie i indywidualnie, 6. posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu funkcjonowania gospodarki rynkowej, 7. stosować podstawowe terminy charakterystyczne dla funkcjonowania gospodarki rynkowej, 8. uczestniczyć w dyskusji, 9. prezentować efekty swojej pracy, 10. wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń. 7

8 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć: scharakteryzować podstawowe terminy charakterystyczne dla funkcjonowania gospodarki rynkowej, objaśniać zagadnienia i definicje związane z firmami funkcjonującymi w gospodarce rynkowej, dobierać przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i przepisy dotyczące prawa autorskiego, scharakteryzować przepisy prawa podatkowego, analizować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych, przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego, określać skutki nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; rozróżniać stosowane w praktyce przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, analizować przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, diagnozować następstwa wynikające z nieprzestrzegania przepisów dotyczących prowadzenia działalności, wskazywać podmioty gospodarcze specjalizujące się w branży mechatronicznej, diagnozować mechanizmy współzależności branży mechatronicznej i jej otoczenie, wskazywać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem firm w branży mechatronicznej, konfrontować działania prowadzone przez konkurencyjne firmy, planować współpracę z innymi przedsiębiorstwami z branży mechatronicznej, 8

9 organizować współpracę w ramach wspólnych przedsięwzięć z innymi przedsiębiorstwami z branży mechatronicznej, wyznaczać kolejne etapy czynności mających na celu ustanowienie własnej działalności gospodarczej, sporządzać dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej, skonstruować spójny i realistyczny biznesplan dla własnej działalności gospodarczej, klasyfikować pisma przychodzące związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, redagować pisma i dokumenty umożliwiające sprawne funkcjonowanie działalności gospodarczej, wykonywać czynności związane prowadzeniem korespondencji w różnej formie, posługiwać się urządzeniami biurowymi, użytkować urządzenia biurowe, usprawniając pracę w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, wybierać programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej, zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej, analizować działalność firmy w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, stosować analizę w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, oceniać efektywność działań w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, 9

10 analizować dostępne działania marketingowe w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, wybrać optymalne działania marketingowe w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, zastosować działania marketingowe w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, modyfikować działania marketingowe w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej w zależności od warunków. 10

11 4. Rodzaje działalności gospodarczej i motywy jej podejmowania. Działalnością gospodarczą w myśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zaspokajanie potrzeb ludzkich poprzez dobra i usługi doprowadziło do specjalizacji działalności, w szczególności o charakterze: przemysłowym, usługowym, handlowym. Działalność przemysłowa polega na wydobywaniu lub przetwarzaniu zasobów dostarczanych przez przyrodę na produkty, które zaspokajają pośrednio i lub bezpośrednio potrzeby konsumentów. Działalność usługowa to wszystkie usługi świadczone w procesie zaspokajania potrzeb. W szerokim zakresie należy do niej również działalność handlowa, której specyfika polega na pośredniczeniu w wymianie towarów między sprzedającymi a kupującymi. W działalności przemysłowej do elementów procesu gospodarczego należą: zaopatrzenie, produkcja wyrobów, zbyt (sprzedaż). Podstawowym elementem w procesie gospodarczym działalności przemysłowej jest produkcja wyrobów. Produkcja wyrobów jest to działalność polegająca na wydobywaniu surowców mineralnych lub przetwarzaniu surowców i materiałów na produkty zaspokajające potrzeby. Istnieją dwie drogi otrzymywania wyrobów w przemyśle: wydobywanie (górnictwo) i przetwarzanie (przetwórstwo). Handel obejmuje całokształt czynności związanych z pośrednictwem między produkcją a konsumpcją, zajmuje się zakupem i odbiorem towarów od producentów, magazynowaniem, przygotowywaniem do sprzedaży i sprzedażą. 11

12 Handel obejmuje też przedsiębiorstwa, które zajmują się dostarczaniem towarów konsumentom. Jest zatem działalnością gospodarczą, polegającą na organizowaniu obrotu towarowego między produkcją a konsumentami. Swoje zadania handel musi spełniać tak, aby nabywca mógł otrzymywać potrzebne towary w odpowiednim czasie i miejscu, w odpowiedniej ilości, jakości i rodzaju. Handel ze względu na szczebel obrotu towarowego dzieli się na hurtowy i detaliczny. Handel hurtowy polega na zakupie towarów w dużych ilościach od producentów lub z importu i zaopatrywaniu w nie handlu detalicznego, konsumentów zbiorowych oraz innych odbiorców dokonujących zakupu towarów w dużych partiach. Hurt spełnia rolę pośrednika pomiędzy przedsiębiorstwami produkcyjnymi a handlem detalicznym. Handel detaliczny polega na zakupie towarów celu ich dalszej sprzedaży bezpośrednim konsumentom. Podstawowym zadaniem handlu detalicznego jest nieprzerwane, pełne oraz maksymalnie sprawne i kulturalne zaopatrywanie odbiorców w potrzebne artykuły. Usługami są wszystkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym (usługi dla produkcji), na rzecz innych jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności do celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej. Usługami są: czynności o charakterze naprawczym, remontowym i konserwacyjnym, czynności będące współdziałaniem w procesie produkcji, nie tworząc jednak bezpośrednio nowych dóbr, czynności z zakresu mechatroniki, budownictwa, handlu, gastronomii, transportu i łączności, czynności z zakresu pośrednictwa finansowego, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, informatyki i nauki, 12

13 czynności zaspokajające potrzeby psychiczne i fizyczne człowieka w zakresie oświaty, ochrony zdrowia i opieki społecznej, kultury, wypoczynku i sportu, czynności zaspokajające potrzeby porządkowo organizacyjne społeczeństwa, w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej i wymiaru sprawiedliwości, pozostałe czynności usługowe związane z różnego rodzaju przedsiębiorczością, np. usługi świadczone w gospodarstwach domowych, usługi świadczone przez organizacje eksterytorialne. Uruchomienie działalności gospodarczej obejmuje cały kompleks różnych zjawisk i procesów, wśród których istotne miejsce zajmuje założenie nowej firmy (proces założycielski). Oznacza on zorganizowanie nowego, wyodrębnionego pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym zakładu, dokonane przez osobę niebędącą do tej pory przedsiębiorcą. W gospodarce rynkowej przedsiębiorca odgrywa wiodącą role i ma wpływ na rozwój gospodarczy kraju. Motywy podejmowania działalności gospodarczej wynikają z potrzeb człowieka i chęci ich zaspokojenia. Są różnorakie i znaczący wpływ na nie mają cechy psychiczne, które sprzyjają podejmowaniu działań przedsiębiorczych. Należą do nich między innymi: 1. potrzeby psychiczne: tendencje do dominowania, skłonność do wyczynu i posiadania, dążenie do własności i autonomii, orientacja na osiągnięcie sukcesu i władzy; 2. motywacja: umiejętność przezwyciężania lęków i depresji oraz różnych zagrożeń, tendencje do powiększania stanu posiadania, orientacja na osiągnięcia i sukces; motywy bycia przedsiębiorczym, 3. decyzje: zdecydowanie, decyzje adekwatne do sytuacji, konsekwencja, 13

14 4. ryzyko: traktowanie sytuacji ryzykownych jako szans na sukces, podejmowanie decyzji obciążonych ryzykiem; 5. sukces i niepowodzenie: odporność psychiczna, wysoki próg stresu i frustracji, umiejętność działania w sytuacjach trudnych; 6. innowacyjność i twórczość: postawa pionierska, zdolności twórcze, pomysłowość, wyobraźnia i myślenie dywergencyjne, intuicja; 7. współpraca: ekstrawersja, zdolności przywódcze, twórcze kierowanie, zaufanie u innych, umiejętność negocjacji i mobilizowania innych, znajomość potrzeb ludzi; 8. bariery: optymizm i aktywność, znajomość siebie; 9. temperament: duża energia i zrównoważenie. 4.1 Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jak definiuje działalność gospodarczą ustawa o swobodzie działalności gospodarczej? 2. Jakie rozróżniamy rodzaje działalności gospodarczej? 3. Czym charakteryzuje się działalność produkcyjna? 4. Czym charakteryzuje się handel detaliczny i hurtowy? 5. Czym charakteryzuje się działalność usługowa? 6. Jakie występują rodzaje usług w działalności usługowej? 7. Jakie są motywy podejmowania działalności gospodarczej i z czego one wynikają? 14

15 4.2 Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dokonaj identyfikacji w twoim najbliższym otoczeniu pięciu zakładów usługowych, które prowadzą działalność gospodarczą na rzecz ludności ( najlepiej zbliżonych do branży mechatronicznej ). Nazwa zakładu Rodzaj działalności Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) dokonać analizy funkcjonujących na rynku w najbliższym otoczeniu zakładów usługowych, 2) zidentyfikować ich nazwę, 3) ustalić rodzaj prowadzonej działalności usługowej, 4) uzupełnić tabelę zgodnie z zawartym w zadaniu poleceniem. Wyposażenie stanowiska pracy: komputer z dostępem do internetu, czasopisma lokalne, obserwacje własne. Ćwiczenie 2 Przyporządkuj do każdego z rodzaju potrzeb (zgodnie z hierarchią potrzeb np. według Maslova) po dwa motywy, mogące mieć wpływ na podejmowanie działalności gospodarczej. 15

16 Rodzaje potrzeb (np. według Maslowa) Motywy podejmowania działalności gospodarczej Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) dokonać analizy potrzeb 2) ustalić motywy działania związanego z podejmowaniem działalności gospodarczej, 3) uzupełnić tabelę zgodnie z zawartym w zadaniu poleceniem. Wyposażenie stanowiska pracy: komputer z dostępem do internetu, Poradnik dla ucznia. 16

17 4.3 Sprawdzian postępów Czy potrafisz: TAK NIE 1. Zdefiniować pojęcie działalność gospodarcza zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej? 2. Wymienić rodzaje działalności gospodarczej? 3. Scharakteryzować działalność produkcyjną? 4. Rozróżnić handel hurtowy i detaliczny? 5. Scharakteryzować działalność usługową? 6. Podać przykłady przedsiębiorstw z Twojego otoczenia, które świadczą usługi, prowadzą działalność produkcyjną i handlową? 7. Rozróżnić motywy podejmowania działalności gospodarczej? 17

18 5. Wybór formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa. Przepisy prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Zasada swobody działalności gospodarczej mówi, że podejmowanie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone w granicach obowiązującego porządku prawnego. W treści tej zasady mieści się wolna wola podmiotu, zarówno, co do podjęcia działalności, jak i wyboru jej formy organizacyjno-prawnej. Okoliczności decydujące o wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej są bardzo różne. Mogą mieć prawny, a także pozaprawny charakter. Z reguły też nie jedna, lecz cały zespół, splot okoliczności stanie się wyznacznikiem w wyborze najbardziej właściwej formy organizacyjno-prawnej. W praktyce najczęściej o wyborze formy organizacyjno-prawnej decydują: czy przedsięwzięcie jest jednoosobowe, czy stanowią je grupy podmiotów, jeśli zamiar przedsiębiorczości wyraża grupa podmiotów, bardzo istotne znaczenie będzie miał charakter więzi ich łączących, skala wzajemnego zaufania, bez względu na ilościowy aspekt podmiotowy, na etapie podejmowania działalności decydujące znaczenie ma stan zasobności finansowej, także bez względu na ilościowy aspekt podmiotowy należy rozważyć ryzyko obciążenia odpowiedzialnością na wypadek, gdyby przedsięwzięcie nie przynosiło spodziewanych zysków lub wręcz skutkowało stratami, zakres i dziedzina przedsięwzięcia, zakres i struktura obciążeń podatkowych i innych ciężarów fiskalnych, lokalizacja działalności gospodarczej. Nie bez znaczenia będzie również to, czy podejmowana działalność opiera się na konieczności zatrudnienia pracowników, czy też może realizacja celu będzie możliwa w drodze pracy własnej przedsiębiorcy. 18

19 Ustawodawca w niektórych sferach działalności gospodarczej narzuca prawną formę jej prowadzenia. Konieczność ochrony interesów państwa, obywateli sprawia, by przede wszystkim niektóre specyficzne dziedziny usług, wymagające wyjątkowej skali profesjonalizmu, sprawowane były przez podmioty występujące w jednolitej postaci prawnej. Dotyczy to, przykładowo bankowości czy działalności ubezpieczeniowej. Przed podjęciem decyzji dotyczącej wyboru formy organizacyjno-prawnej, przedsiębiorca powinien uwzględnić również otoczenie, w którym zamierza działać, swoje możliwości i okoliczności, które będą mu sprzyjały bądź nie. Ostateczna decyzja o wyborze formy powinna być także wsparta symulacyjnym rachunkiem ekonomicznym, który zapewne pomoże przedsiębiorcy w wyborze takiej, a nie innej formy organizacyjno-prawnej. Działalność gospodarcza wymaga również zachowania warunków określonych przepisami prawa. Można ją prowadzić na podstawie różnych aktów normatywnych prawa gospodarczego, a mianowicie na podstawie: Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Kodeks cywilny Kodeks spółek handlowych Ustawa o rzemiośle Ustawa o spółdzielczości Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych Specjalne przepisy Podstawy prawne działalności gospodarczej decydują o formie prawnoorganizacyjnej przedsiębiorstwa. Przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Kodeksu cywilnego i Kodeksu spółek handlowych dotyczą wszystkich przedsiębiorstw bez względu na formę organizacyjnoprawną ich prowadzenia. Są to akty normatywne na tyle uniwersalne, że ujęte w nich określone przepisy obowiązują wszystkich, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Ponadto każdy z tych aktów normatywnych dotyczy określonych 19

20 przedsiębiorstw. Przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczą w szczególności indywidualnej działalności gospodarczej osób fizycznych. Kodeks cywilny reguluje warunki utworzenia spółki cywilnej. Każdy z nas funkcjonując w codziennym życiu, w sposób bardziej lub mniej świadomy podlega rozmaitym regulacjom prawnym. Wiele z podejmowanych przez nas działań jest skutkiem obowiązywania przepisów prawa nakładających na nas obowiązki, ale także dających nam określone prawa. Najprostsze czynności, które wykonujemy intuicyjnie, mają zazwyczaj swoje źródło w obowiązującym prawie. Niewielu z nas, podczas zakupów czy podróży różnymi środkami transportu zastanawia się nad tym, że właśnie zawieramy konkretne umowy cywilnoprawne i narażamy się z tego tytułu na różne, często negatywne skutki. Nie inaczej jest w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Rozpoczynając ją stajemy się elementem rynku uczestnikiem obrotu gospodarczego. Z tego tytułu nabywamy wielu praw, ale też obciążają nas różnorakie obowiązki i ograniczenia opisane wieloma przepisami obowiązującego prawa. Materiały niniejsze mają pomóc w znalezieniu właściwej ścieżki pośród gąszczu ustaw, przepisów, paragrafów, zasad, wzorów urzędów i instytucji. Ma zminimalizować to, co nieodłącznie łączy się a działalnością gospodarczą, czyli ryzyko jej prowadzenia. Biorąc pod uwagę realia polskiej gospodarki nie można go całkowicie wyeliminować, ale znając podstawowe regulacje prawne ich interpretację i skutki, można to ryzyko doprowadzić do akceptowalnego poziomu. Najważniejsze przepisy wprost odnoszące się do szeroko rozumianej problematyki prowadzenia działalności gospodarczej zawiera kilka kluczowych ustaw, z którymi osoba rozpoczynająca działalność jak i doświadczony przedsiębiorca powinien, w podstawowym zakresie się zaznajomić. Są to ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa z dnia 23 kwietnia( z późniejszymi zmianami ) 1964 r. Kodeks cywilny, itp. 20

21 UWAGA: Analizując przepisy zawsze należy sprawdzić, jakiego stanu prawnego dotyczą. W realiach polskiego prawodawstwa, niektóre regulacje zmieniają się bardzo często (np. przepisy podatkowe, prawo zamówień publicznych, procedury administracyjne). W przypadku, gdy zastosujemy się do nieaktualnych przepisów, potencjalne negatywne skutki zawsze będą obciążać nas a nie organ wyciągający wobec nas konsekwencje. Jeżeli przepis jest niejasny lub zbyt ogólnikowy, warto skorzystać z komentarzy, które opisują genezę przyjęcia konkretnego przepisu prawnego, jego zastosowanie i interpretację. Bardzo często komentarze do konkretnych aktów prawnych dokonują też analizy orzeczeń i wyroków sądów lub organów administracji, które zapadły w postępowaniach związanych praktycznym stosowaniem przepisów. Komentarze do wielu ustaw są łatwo dostępne w księgarniach, także tych elektronicznych, zajmujących się sprzedażą literatury prawniczej i ekonomicznej oraz w specjalistycznych programach tzw. systemach informacji prawnej np. LEX, Lex Polonica, Legalis i innych. Jeżeli komentarze, artykuły w rozmaitych publikacjach nie wyjaśnią wątpliwości warto poszukać innych dostępnych form pomocy. Mogą to być różnego rodzaju instytucje świadczące, niekiedy również bezpłatnie, usługi związane z ogólnie rozumianą problematyką prowadzenia działalności. Wiele przydatnych informacji możemy także odnaleźć na stronach internetowych instytucji publicznych, w których zadaniach i kompetencjach znajdują się zagadnienia gospodarcze. Dobrym przykładem są między innymi oraz Ministerstwo Gospodarki Pojedynczy Punkt Kontaktowy Ministerstwa Gospodarki Ministerstwo Finansów Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Internetowy System Aktów Prawnych Sejm RP Izby Skarbowe, urzędy gmin (miast) itp. 21

22 Rynek jest także pełen firm świadczących na zasadach komercyjnych usługi obsługi prawnej i doradztwa. Taka forma wsparcia wiąże się oczywiście w koniecznością ponoszenia, często niebagatelnych kosztów. Zawsze trzeba mieć jednak na uwadze, że koszty, poniesione na uzyskanie opinii prawnych czy doradztwa będą mniejsze, niż wysokość kar, które mogą nałożyć stosowne organy w przypadku, gdy niewłaściwie będziemy stosować przepisy lub pominiemy obowiązki nałożone na nas przez ustawodawcę. Pomogą także uniknąć długotrwałych postępowań administracyjnych i sądowych. Jako podsumowanie powyższych wywodów można przytoczyć jedną z fundamentalnych zasad porządku prawnego opisaną rzymską paremią: IGNORANTIA IURIS NOCET - ( Nieznajomość prawa szkodzi ) Analizując zapisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej odnajdziemy definicję określającą, czym jest i jakie główne cechy ma działalność gospodarcza. Według definicji ustawowej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W przytoczonej definicji można wyodrębnić trzy podstawowe elementy pozwalające stwierdzić czy podejmowana aktywność ma charakter działalności gospodarczej: działalność musi być działalnością zarobkową, wykonywaną w sposób zorganizowany oraz, wykonywaną w sposób ciągły Działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu rozumianego, jako nadwyżka przychodów nad nakładami (kosztami) tej działalności. Brak tej cechy przesądza, iż w danym przypadku nie można mówić o działalności gospodarczej. Pamiętać jednak trzeba, że przynoszenie strat przez daną działalność 22

23 (zarówno przejściowo, jak i w dłuższych okresach) nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej. Działanie w sposób zorganizowany sprowadza się do wyboru odpowiedniej formy prawnej przedsiębiorczości: indywidualnej działalności gospodarczej, handlowej spółki osobowej, spółki kapitałowej, spółdzielni, przedsiębiorstwa państwowego. Działalność gospodarcza jest zorganizowana wówczas, gdy podmiot tej działalności dopełnia wszelkich obowiązków rejestracyjnych i ewidencyjnych (w zakresie wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS lub CEIDG, odpowiedniego rejestru działalności regulowanej, rejestru statystycznego Regon, ewidencji podatników i płatników), obowiązków związanych z uzyskaniem koncesji lub zezwolenia, a także zawarciem umowy rachunku bankowego. Brak wykonania czynności objętych obowiązkiem świadczy o niezorganizowaniu działalności gospodarczej. Ciągłość działalności gospodarczej to powtarzające się, regularnie występujące i trwające czynności. Jest przeciwstawna incydentalności, sporadyczności okazjonalności i jednorazowości, nie jest natomiast zaprzeczeniem sezonowości, którą można odnieść do ciągłości działania w pewnym okresie (sezonie). To ostatnie stwierdzenie jest szczególnie istotne w przypadku działalności, których przedmiotem są działania ze swojej natury sezonowe. Przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, określają katalog działań, które na gruncie obowiązujących przepisów, działalnością gospodarcza nie są. Należą do nich, działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Działalnością gospodarczą nie jest także, z uwagi na brak zarobkowego charakteru, działalność charytatywna, polegająca na nieodpłatnym przysparzaniu określonych dóbr lub świadczeniu usług, czy też działalność kulturalna (działalność non profit). 23

24 Kolejną niezwykle istotną definicją jest określenie pojęcia przedsiębiorcy. Według ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (art. 4 ust. 1): Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną- wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Podobną definicję zawiera art. 431 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Według wskazanego przepisu: Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art , prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Z analizy obu powyższych definicji wynikają, główne przymioty przedsiębiorcy tj.: jest to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, posiadanie zdolność prawnej (zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków), prowadzenie działalności we własnym imieniu. UWAGA: Należy pamiętać, że w przypadku, gdy działalność gospodarcza prowadzona jest w formie spółki cywilnej, przedsiębiorcami są wspólnicy spółki a nie sama spółka. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest to, że stroną wszelkich praw i obowiązków powstających w związku z prowadzoną działalnością są wspólnicy spółki. Przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej formułują kilka fundamentalnych zasad, na których opiera się prowadzenie działalności gospodarczej. Ich celem jest zapewnienie warunków do rozwoju przedsiębiorczości i zapewnienie przedsiębiorcom stabilnych podstaw funkcjonowania. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. 24

25 Państwo udziela przedsiębiorcom pomocy publicznej na zasadach i w formach określonych w odrębnych przepisach, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji. Wykonując swoje zadania, w szczególności w zakresie nadzoru i kontroli, właściwy organ działa wyłącznie na podstawie i w granicach prawa, z poszanowaniem uzasadnionych interesów przedsiębiorcy. Właściwy organ jest obowiązany do załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Przytoczone powyżej założenia nie są jedynie postulatami. W oparciu o ich brzmienie funkcjonuje system prawny odnoszący się do prowadzących działalność gospodarczą. Oparcie znajduje w wielu ustawach w uszczegółowiających powyższe zasady. Funkcjonowanie gospodarki rynkowej. W rozumieniu aktualnych przepisów działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana i usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły. Zgodnie z przepisami podmiot prowadzący działalność gospodarczą nazywany jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcą jest: osoba fizyczna, osoba prawna, niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. 25

26 Pojęcie osoby fizycznej odpowiada używanemu w języku potocznym pojęciu człowieka. Co do zasady przedsiębiorcami mogą być osoby pełnoletnie, które nie zostały ograniczone w swojej zdolności do czynności prawnych. Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, NIE zaś sama spółka cywilna. Osobami prawnymi są: Skarb Państwa oraz te jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają osobowość prawną. Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy (np. Kodeks spółek handlowych, Prawo spółdzielcze). Organizacja i sposób działania osoby prawnej są ponadto regulowane przez jej statut. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą dokonania jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że co innego wynika z właściwych przepisów. Podejmujący działalność gospodarczą mogą w zasadzie swobodnie obierać formę prowadzenia działalności gospodarczej. Niekiedy przepisy wymagają jednak, by określona działalność gospodarcza była prowadzona w określonej formie prawnej (np. banki tworzone są co do zasady w formie spółek akcyjnych). Jednostkami organizacyjnymi nie mającymi osobowości prawnej, utworzonymi zgodnie z przepisami prawa, których przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej, są np. spółki cywilne. Generalnie przepisy nie mają zastosowania do działalności rolniczej. PDG wprowadziło podział przedsiębiorców na: małych, średnich, dużych. Zgodnie z tym podziałem: Za małego przedsiębiorcę uważa się podmiot, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz 26

27 osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w PLN 7 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w PLN 5 milionów euro. Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę niebędącego małym przedsiębiorcą, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w PLN 40 milionów euro lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w PLN 27 milionów euro. Za dużych przedsiębiorców uważani są wszyscy pozostali. Klasyfikację przedsiębiorstw przeprowadza się według trzech podstawowych kryteriów: form własności, form prawnoorganizacyjnych, rodzaju prowadzonej działalności. Wyróżnia się następujące formy własności: państwowa, komunalna, prywatna osób fizycznych, prywatna osób prawnych, zagraniczna. Grupując przedsiębiorstwa wg form własności możemy wyróżnić dwa sektory: publiczny, prywatny. 27

28 Wygodnym i miarodajnym sposobem samodzielnego określenia przez przedsiębiorcę własnego tzw. statusu MSP warto skorzystać z kwalifikatora MSP dostępnego na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Do sektora publicznego zaliczamy własność Skarbu Państwa (własność państwowa) oraz samorządów terytorialnych (własność komunalna), a do sektora prywatnego, przedsiębiorstwa osób fizycznych i prywatnych osób prawnych oraz przedsiębiorstwa zagraniczne. Wśród podstawowych form prawnoorganizacyjnych wyróżnia się: jednostki organizacyjne mające osobowość prawną, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Do szczególnych form prawnoorganizacyjnych zaliczamy: przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, spółki, inne jednostki organizacyjne, przedsiębiorców indywidualnych. Rys. klasyfikacja przedsiębiorstw 28

29 Formy organizacyjno prawne przedsiębiorstw Podjęcie działalności gospodarczej wymaga spełnienia szeregu formalności, które wynikają z aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Formy prawne przedsiębiorstwa to formy, jakie przedsiębiorstwa przyjmują w momencie rejestracji. Możemy podzielić je na: formy krajowe, które przewidziane są w ustawodawstwie danego kraju, formy paneuropejskie, które są uregulowane w ustawodawstwie wspólnotowym i obowiązują we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Przed założeniem firmy należy podjąć zasadniczą decyzję - w sprawie formy organizacyjnej prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie w życiu gospodarczym funkcjonują następujące formy organizacyjne firm: osoba fizyczna - przedsiębiorca (w tym samozatrudnienie ); spółka cywilna; a także osobowe spółki handlowe: spółka jawna; spółka partnerska; spółka komandytowa; spółka komandytowo - akcyjna; czy kapitałowe spółki handlowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; spółka akcyjna; jak również: spółka europejska; organizacje non-profit: stowarzyszenia i fundacje. 29

30 Każda z powyższych form jest inna, wymaga spełnienia innych warunków i inaczej dzieli obowiązki i prawa wspólników. Inny też jest zakres odpowiedzialności wspólników za długi spółki. Prawo dzieli spółki na osobowe i kapitałowe. Do osobowych należą spółki: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna. Do kapitałowych: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna. Fundamentem spółek osobowych są wspólnicy. Oni bezpośrednio prowadzą sprawy spółki, oni też ponoszą odpowiedzialność za jej zobowiązania. Majątek spółki stanowi wspólny majątek wspólników. Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, co oznacza, że nie są one odrębnymi od wspólników podmiotami, w związku z czym w każdym przypadku (z pewnymi wyjątkami) w obrocie cywilno - i publicznoprawnym spółkę reprezentują wspólnicy. Spółki kapitałowe są odrębnymi od wspólników osobami prawnymi, ich majątek jest ich majątkiem "własnym", a nie wspólników. Same też odpowiadają za swoje zobowiązania. Przy wyborze formy działalności należy brać pod uwagę przede wszystkim: rodzaj działalności, liczbę wspólników, skalę działalności, odpowiedzialność za zobowiązania firmy, formę opodatkowania/ rodzaj prowadzonej księgowości, wpływ na podejmowanie decyzji, koszty założenia, sposoby pozyskiwania kapitału. 30

31 Indywidualna działalność gospodarcza Czyli prowadzisz własny interes samodzielnie. Nie tworzysz zatem żadnej organizowanej struktury. Jesteś całkowicie samodzielny i samorządny. Zalety: Prosty podział praw i obowiązków. Nikt tobą nie zarządza, nikt nie narzuca ci czasu pracy, wszystkie decyzje podejmujesz sam. Elastyczne zarządzanie Duża organizacja to z reguły sztywne struktury i duży wprowadzanych zmian. Kierując samodzielnie swoją małą firmą niemal z dnia na dzień możesz wprowadzać nowe pomysły. Prosto i tanio można rozpocząć działalność Wpis do ewidencji działalności gospodarczej osób fizycznych nie kosztuje obecnie nic. Proste zasady księgowości. W przypadku działalności indywidualnej dominuje nieskomplikowana podatkowa księga przychodów i rozchodów. Wady : Pełna odpowiedzialność przedsiębiorcy za zobowiązania przedsiębiorstwa. Zdarzają się sytuacje, kiedy nie wszystko w biznesie układa się dobrze. Kiedy twoja firma będzie mieć długi, których nie uda się spłacić z jej działalności, będziesz musiał je pokryć z własnej kieszeni. Spółka cywilna Jeśli jednak nie zamierzasz działać samodzielnie, ale z kimś, najprostszym rozwiązaniem jest założenie spółki cywilnej. Pracujecie wtedy po równo i odpowiadacie po równo. Ważne abyś miał zaufanie do wspólnika, ponieważ odpowiadacie nawzajem za siebie. To znaczy jeśli wspólnik popełni błąd i spółka z tego powodu popadnie w długi, może się zdarzyć tak, że to ty będziesz spłacać te długi ze swojego majątku osobistego, nawet jeśli to nie Ty 31

32 doprowadziłeś do długów ( jako jedyna spółka jest regulowana przez kodeks cywilny). Zalety: Łatwo założyć i łatwo prowadzić Umowa spółki cywilnej nie wymaga nawet formy pisemnej. Ale warto jednak zapisać co wniósł do spółki każdy ze wspólników, jak będziemy dzielić się zyskami, jak będziemy pokrywać straty, jakie będziemy mieli prawa i obowiązki. W prosty sposób można zrealizować coś razem z innymi Często spółkę cywilna zakładają przyjaciele lub rodzeństwo, czyli osoby które mają do siebie duże zaufanie i dobrze czują się ze sobą. Wszyscy pracują po równo Jeżeli sam angażujesz się w firmę, tego samego możesz oczekiwać od innych. Nie powinno dochodzić do sytuacji, że Ty ciężko pracujesz, a Twój wspólnik nic nie robi. W spółce cywilnej każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzić jej sprawy. Czyli za spółkę odpowiadają wszyscy równo. Niskie koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności, proste zasady księgowości, Wady: Pełna i solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki czyli jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. Jeśli pojawią się długi i nie da się ich spłacić z majątku spółki, wspólnicy będą odpowiadać całym swoim majątkiem osobistym. Pomiędzy odpowiedzialnością wspólnika spółki cywilnej i osoby indywidualnie prowadzącej działalność jest jednak spora różnica. Osoba indywidualna nie zapłaci nigdy więcej niż sama "zasłużyła", natomiast wierzyciel spółki cywilnej może się zwrócić zarówno do wszystkich, jak i wybranych jej wspólników. Więc może zdarzyć się tak, że trzeba będzie płacić za błędy swojego wspólnika. Dlatego tak ważne jest aby wybrać sobie bardzo solidnego, zaufanego wspólnika. 32

33 Niemożność działania w większym rozmiarze, prowadzenia niektórych typów przedsiębiorstw, Skala działalności spółki cywilnej jest ograniczona do przychodów nie większych niż EURO. Najważniejsze przepisy prawa z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz.U Nr 220 poz ze zm.) - wersja ujednolicona. Ustawa z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 131, poz. 764) Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U r. Nr 106, poz. 622) Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U Nr 18 poz. 97 z późn. zm.) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U Nr 47, poz. 278) transponująca przepisy dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (Dz.Urz. UE L 376 z , str. 36) 33

34 5.1 Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń ( wymień, opisz, scharakteryzuj ). 1. Czym charakteryzują się i które czynniki decydują o wyborze formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa? 2. Jakie formy organizacyjno-prawne są regulowane szczególnymi przepisami ze względu na ochronę interesów państwa? 3. Zgodnie z przepisami podmiot prowadzący działalność gospodarczą nazywany jest? 4. Na czym polega odpowiedzialność osobista wspólnika spółki cywilnej? 5. Osobami prawnymi są? 6. Spółka cywilna popadła w długi. W jaki sposób wierzyciel może wyegzekwować swoją wierzytelność? 7. Czym różni się spółka cywilna od działalności prowadzonej indywidualnie? 8. Na czym polega odpowiedzialność osobista wspólnika spółki cywilnej? 9. Określ różnice pomiędzy: spółką akcyjną i spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, spółką akcyjną i osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą 10. Podaj po trzy przykłady przedsiębiorstw handlowych mających następującą formę prawną: spółka cywilna, osoba, fizyczna, spółka z o.o. 11. Za małego, średniego, dużego przedsiębiorcę uważa się podmiot? 12. Klasyfikację przedsiębiorstw przeprowadza się według trzech podstawowych kryteriów? 13. W gospodarce wyróżnia się następujące formy własności? 34

35 14. Do czego służy z kwalifikator MSP dostępny na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i co tam można sprawdzić? 15. Obecnie w życiu gospodarczym funkcjonują następujące formy organizacyjne firm? 16. Przy wyborze formy działalności należy brać pod uwagę przede wszystkim? 17. Wymień najważniejsze przepisy prawa z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Dokonaj identyfikacji w swoim środowisku mikroprzedsiębiorstwa, małego przedsiębiorstwa, średniego przedsiębiorstwa, dużego przedsiębiorstwa. Jako kryterium uwzględnij liczbę zatrudnionych. Forma przedsiębiorstwa Mikroprzedsiębiorca Pełna nazwa Rodzaj prowadzonej działalności Liczba zatrudnionych Mały przedsiębiorca Średni przedsiębiorca Duży przedsiębiorca Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1. scharakteryzować przedsiębiorstwa według podanych kryteriów, 2. zidentyfikować rodzaje przedsiębiorstw funkcjonujących w jego środowisku, 3. uzupełnić tabelkę zgodnie z poleceniem. 35

36 4. przeprowadzić wywiad środowiskowy na w/w temat. Wyposażenie stanowiska pracy: komputer z dostępem internetu, czasopisma lokalne, informacje uzyskane z wywiadów z bezpośrednich kontaktów z przedsiębiorcami, pracownikami firm lokalnych. Ćwiczenie 2 Dokonaj wyboru najlepszej formy organizacyjno-prawnej analizując czynniki, które o tym decydują. Uwzględnij poniższe dane: 1) kapitał założycielski zł, 2) dwóch wspólników, 3) zasięg lokalny, 4) sprzedaż detaliczna. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przeczytać uważnie polecenie, 2) przedyskutować z kolegą warunki podane w ćwiczeniu, 3) przeanalizować czynniki mające wpływ na dobór formy organizacyjno-prawnej, 4) dobrać według Ciebie najbardziej korzystną formę organizacyjnoprawną do podanych w ćwiczeniu warunków. Wyposażenie stanowiska pracy: literatura, poradnik dla ucznia. Ćwiczenie 3 Gosia i Radek prowadzili własne jednoosobowe przedsiębiorstwa. Prosperowali całkiem nieźle, jednak z czasem stwierdzili, że o wiele lepiej będzie im, jeżeli połączą swoje siły i utworzą wspólne przedsiębiorstwo. Odpowiedz na pytania: 1. Jakie wymierne korzyści dla Gosi i Radka przyniesie połączenie firm? 2. Jaką formę spółki zaproponujesz wspólnikom? 36

37 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 4) przeczytać uważnie informacje zawarte w ćwiczeniu, 5) odpowiedzieć na podane w ćwiczeniu pytania, 6) przedstawić swoją odpowiedź w formie pisemnej, 7) uzasadnić swoje stanowisko. Wyposażenie stanowiska pracy: Kodeks cywilny, Kodeks spółek handlowych, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej Komputer z drukarką oraz z dostępem do internetu Materiały dla ucznia Ćwiczenie 4 1.Uwzględniając poznane pojęcia, sklasyfikuj i opisz wybrane przedsiębiorstwo - FAMOT-PLESZEW SA ul. Fabryczna 7 PLESZEW Opisz przedsiębiorstwo w którym odbywasz/ odbywałeś praktyki zawodowe lub odbywali twoi starsi koledzy ze szkoły. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przeczytać uważnie informacje zawarte w ćwiczeniu, 2) odpowiedzieć na podane w ćwiczeniu pytania, 3) przedstawić swoją odpowiedź w formie pisemnej, Wyposażenie stanowiska pracy: Poradnik dla ucznia, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej 37

38 5.3 Sprawdzian postępów Czy potrafisz: TAK NIE 1) wymienić czynniki decydujące o wyborze formy organizacyjnoprawnej podmiotu gospodarczego? 2) scharakteryzować czynniki mające wpływ na wybór formy organizacyjno-prawnej? 3) zanalizować czynniki pod kątem wyboru najkorzystniejszej formy organizacyjno-prawnej w określonych warunkach? 4) przedstawić podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej? 5) zidentyfikować przepisy prawne dotyczące podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej? 6) Opisać jakie formy organizacyjno-prawne są regulowane szczególnymi przepisami ze względu na ochronę interesów państwa? 7) scharakteryzować małego, średniego, dużego przedsiębiorcę? 8) Opisać i wymienić najważniejsze przepisy prawa z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej? 38

39 6. Procedura zakładania, podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej Podstawowe zasady podejmowania i wykonywania działalności określa ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 14 ust. 1 powyższej ustawy przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym (spółka z o.o., itd.). Obowiązujące przepisy przewidują dwie formy zgłaszania prowadzenia działalności. Są to wpisanie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz wpisanie do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Zgodnie z założeniami tzw. jednego okienka wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest jednocześnie wnioskiem o: wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonego przez Urząd Statystyczny, zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych (ZUS) albo zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (KRUS). UWAGA: Przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi ewidencyjnemu zmiany stanu faktycznego i prawnego odnoszące się do przedsiębiorcy i wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, w zakresie danych zawartych w zgłoszeniu, powstałe po dniu dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, w terminie 14 dni od dnia 39

40 powstania tych zmian, a także informację o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej. UWAGA: Za dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz zmiany w jego treści nie pobiera się opłat. Decydując się na rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej, trzeba mieć świadomość, iż przyjmujemy na siebie obowiązki, których niedochowanie skutkuje określonymi sankcjami przewidzianymi przepisami prawa. Zgodnie z art ustawy z dnia z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U tekst jednolity z późniejszymi zmianami). Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku zgłaszania do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem. UWAGA: Z dniem 1 lipca 2011 roku na mocy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807) została utworzona Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG). CEIDG prowadzi w systemie teleinformatycznym minister właściwy do spraw gospodarki. Umożliwia bezpłatny dostęp do informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie. Wpisy do ewidencji są dokonywane zdalnie poprzez system teleinformatyczny prowadzony przez Ministra Gospodarki lub tradycyjnie za pośrednictwem urzędu gminy wybranego przez wnioskującego o wpis przedsiębiorcę. Zgodnie z jej zapisami wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobowo działalność gospodarczą a także wspólnicy spółki cywilnej. Szczegółowych informacji na temat obowiązujących wzorów i procedur warto szukać na stronach internetowych urzędów miast i gmin lub w prowadzonych przez nich 40

41 Biuletynach Informacji Publicznej (BIP). Warto też widzieć, że wiele urzędów wdrożyło systemy tzw. e-urzędu (np. czyli elektronicznej platformy, za pośrednictwem, której można uzyskać potrzebne informacje lub załatwić konkretną sprawę. Warto wiedzieć, że ewidencja działalności gospodarczej jest jawna i dane osobowe w niej zawarte nie podlegają przepisom ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Zadaniem CEIDG jest : 1) ewidencjonowanie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi; 2) udostępnianie informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie; 3) umożliwienie wglądu do danych bezpłatnie udostępnianych przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego; 4) umożliwienie ustalenia terminu i zakresu zmian wpisów w CEIDG oraz wprowadzającego je organu. Przekazywanie danych oraz informacji do CEIDG oraz przekazywanie i udostępnianie danych oraz informacji z CEIDG odbywa się za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej. Krajowy rejestr sądowy Zasady dokonywania wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego opisuje ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. Rejestr przedsiębiorców prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe. Rejestr obejmuje podmioty, na które przepisy ustaw nakładają obowiązek uzyskania wpisu do tego Rejestru. Obowiązek dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców dotyczy min.: spółek jawnych; spółek partnerskich; 41

42 spółek komandytowych; spółek komandytowo-akcyjnych; spółek z ograniczoną odpowiedzialnością; spółek akcyjnych; spółek europejskich; spółdzielni; spółdzielni europejskich; przedsiębiorstw państwowych instytutów badawczych; przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi"; towarzystw ubezpieczeń wzajemnych; towarzystw reasekuracji wzajemnej; oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń; głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji; instytucji gospodarki budżetowej. Rejestr jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego. Każdy ma prawo otrzymać, również drogą elektroniczną, poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje z Rejestru. Więcej informacji na temat zasad funkcjonowania Krajowego Rejestru Sądowego oraz procedur związanych z dostępem do informacji w nim zawartych można odnaleźć za pośrednictwem strony internetowej 42

43 Ministerstwa Sprawiedliwości : UWAGA: Wniosek o wpis do rejestru powinien być złożony co do zasady nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu. W razie stwierdzenia, że wniosek o wpis do rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. UWAGA: W razie niewykonania obowiązków w tym terminie, sąd rejestrowy nakłada grzywnę. Jeżeli podjęte środki, nie spowodują złożenia wniosku o wpis lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe, a w rejestrze jest zamieszczony wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd rejestrowy wykreśla ten wpis z urzędu. UWAGA: Podmiot wpisany do Rejestru ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do Rejestru nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jego wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu do Rejestru w ustawowym terminie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. UWAGA: Dokonanie wpisów do KRS podlega opłatom. 43

44 Od dnia 1 lipca 2011r. obowiązują nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz nowy formularz CEIDG-1 wniosku do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych, w miejsce dotychczasowego formularza EDG-1. Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna możesz wybrać jeden z trybów postępowania: Zalogowanie się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line i złożenie (podpisanie) go elektronicznie. Bez logowania się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w dowolnej gminie (zapamiętaj nr wniosku). Pobranie i złożenie wniosku papierowego w gminie. Gmina przekształca go na wniosek elektroniczny. Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być notarialnie potwierdzony. Zaczynamy od wpisania w przeglądarkę internetową adresu i wypełnienia na niej formularza CEIDG (wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Jeżeli masz problem odszukaj szczegółową instrukcję wypełnienia. Tam również opisane są sposoby wysyłania i podpisywania formularza (np. tzw. profil zaufany). Dokument ten jest jednocześnie wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (przy której nadaje się numer REGON), zgłoszeniem identyfikacyjnym do Urzędu Skarbowego (nadanie lub wskazanie numeru NIP i wybór formy opodatkowania) oraz zgłoszeniem płatnika składek ubezpieczeniowych dla ZUS (płatnika, czyli osoby opłacającej swoją składkę, jak i składki swoich pracowników). Tym samym wnioskiem zgłasza się również wszelkie zmiany z zakresu podawanych informacji. Na ten obowiązek posiada się 7 dni od ich zaistnienia. 44

45 Uwaga. Jeżeli rejestrując firmę nie posiadamy jeszcze REGON-u i/lub NIP-u, to po jego otrzymaniu nie musimy aktualizować danych w systemie CEIDG, bo pojawiają się one tam automatycznie po ich nadaniu. W przypadku wspólników spółki cywilnej każdy z nich musi osobno złożyć wniosek CEIDG. W formularzu należy podać rodzaj wykonywanej działalności. W tym celu stworzona została Polska Klasyfikacja Działalności, która zawiera spis czynności, jakie może wykonywać przedsiębiorstwo. 45