Metody leczenia łąkotek omówił dr Paweł Ślęczka. Podzielił się z uczestnikami sympozjum swoją wiedzą oraz 7 letnim doświadczeniem w zaopatrywaniu

Transkrypt

1 edu 1

2 13 Grudnia 2014 roku w Krakowie odbyło się I Sympozjum Fizjoterapeutyczne Stawu Kolanowego. Zajęcia skierowane były m.in. do fizjoterapeutów, lekarzy oraz studentów fizjoterapii i medycyny. Organizacją zajęła się krakowska jednostka OrtoFizjoMed. Spotkanie poprowadzone było w formie ciekawych wykładów prezentowanych przez doświadczonych specjalistów lekarzy oraz fizjoterapeutów. Ideą sympozjum było stworzenie kompatybilnej oraz powszechnej procedury postępowania w przypadku diagnostyki, leczenia i rehabilitacji stawu kolanowego. Procedura ta miałaby polegać na ścisłej współpracy lekarzy i terapeutów. Spotkanie oparte było na wieloletnim doświadczeniu prowadzących, podczas którego omawiane były problemy oraz wątpliwości, które mogą pojawić się na każdym etapie pracy z pacjentami. Staw kolanowy został omówiony w sposób kompleksowy zaczynając od budowy stawu oraz jego biomechaniki, a na zaopatrzeniu ortopedycznym kończąc. Pierwszy z wykładów przedstawił mgr Jarosław Wilczak doświadczony fizjoterapeuta oraz główny organizator Sympozjum. Wykład dotyczył anatomii i biomechaniki stawu kolanowego i był małym kompendium przypominającym oraz wstępem do dalszej części spotkania. 2

3 Mgr Wilczak na samym początku wykładu zaznaczył, jak ważna jest znajomość funkcji oraz ruchów występujących w stawie kolanowym, ponieważ pozwala nam to na zrozumienie mechanizmów urazów i procesu usprawniania pacjenta. Omówione zostały główne elementy stawu, czyli struktury kostne, chrząstka, łąkotki, stabilizatory czynne i bierne, kaletki maziowe oraz unaczynienie i unerwienie. Po tej części prelekcji, uwaga słuchaczy została skierowana na biomechanikę, ze szczególnym zwróceniem uwagi na determinanty prawidłowej czynności stawu oraz ruchy, które w nim występują. Wyszczególnione zostały także elementy pośrednio wpływające na staw oraz istotne informacje, o których należy pamiętać prowadząc terapię pacjenta. Następnie zostały przybliżone metody stosowane w diagnostyce poszczególnych przedziałów kolana oraz interpretacja ich wyników. Wykład poprowadził dr Rafał Obuchowicz, który na co dzień zajmuje się diagnostyką obrazową. Na wstępie przedstawił on zalety oraz zastosowanie poszczególnych badań w diagnostyce układu mięśniowo szkieletowego. Ciekawe i zarazem przydatne informacje, które przekazał nam dr Obuchowicz to możliwość pokazania obrzęku szpiku kostnego w MRI, co pozwala ocenić stan metaboliczny oraz dynamiczne badanie w USG umożliwiające wykonywanie ruchów prowokacyjnych. W dalszej części wykładu omówione zostały procedury badania poszczególnych struktur stawu kolanowego (m.in. łąkotki, staw rzepkowo udowy, więzadło krzyżowe przednie oraz chrząstka). Dr Obuchowicz wymienił metody, które świetnie obrazują interesujące nas struktury oraz te, które są nieprzydatne w procesie diagnostyki. Kolejny wykład dotyczący metod leczenia ACL zarówno operacyjnych jak i zachowawczych poprowadził lek. med. Stanisław Mariusz Kruk, który już od 10 lat zajmuje się operacjami stawu kolanowego. Na wstępie poznaliśmy historię leczenia urazów więzadła krzyżowego przedniego oraz metody artroskopii. Następnie przedstawione zostały wskazania oraz przeciwwskazania do leczenia operacyjnego i zachowawczego. Prowadzący zaznaczył, że bardzo ważne jest przygotowanie pacjenta do zabiegu przez fizjoterapeutę. Omówione zostały także wady i zalety poszczególnych przeszczepów, także sztucznych. Przybliżony został również przebieg samej operacji oraz sposoby stabilizacji przeszczepu. Kończąc wykład dr Kruk podkreślił, że wynik rekonstrukcji więzadła w 90% jest pozytywny i wymaga ścisłej współpracy między pacjentem, lekarzem i fizjoterapeutą. 3

4 Metody leczenia łąkotek omówił dr Paweł Ślęczka. Podzielił się z uczestnikami sympozjum swoją wiedzą oraz 7 letnim doświadczeniem w zaopatrywaniu urazów łąkotek. Na samym początku dr Ślęczka nakreślił jak duża jest liczba pacjentów z tego typu uszkodzeniami oraz przypomniał w kilku słowach najważniejsze informacje dotyczące budowy i funkcjonowania łąkotek, przyczyn i objawów uszkodzenia. Omawiając badanie kliniczne prowadzący zaznaczył, że uszkodzenia typu raczki od wiadra nie da się wyleczyć zachowawczo. Następnie przeszliśmy do tej części wykładu, w której poznaliśmy przeciwwskazania i wskazania do naprawy, warunki decydujące o powodzeniu zabiegu, metody oraz etapy szycia łąkotek. Kończąc wykład doktor zapoznał nas z nową techniką leczenia, czyli z przeszczepem, która jest propozycją szczególnie dla osób młodych po usunięciu łąkotki bocznej. Następne omówione zagadnienie to metody leczenia chrząstki. Temat przybliżył lek. med. Piotr Chomicki Bindas ortopeda zajmujący się głównie leczeniem schorzeń kończyny dolnej oraz urazami sportowymi. Na wstępie wykładu zapoznaliśmy się z budową anatomiczną chrząstki oraz jej specyfiką. Dalej lek. med. Chomicki Bindas zaznajomił nas ze sposobami leczenia chrząstki, zarówno z pierwszą ze stosowanych metod jak i z aktualnie używanymi technikami. m.in. z mikrozłamaniami, przeszczepem chrzęstno kostnym, alloprzeszczepem oraz autologiczną chondrogenezą indukowaną na matrycy. Prowadzący uzmysłowił uczestnikom sympozjum w sposób obrazowy proces gojenia się nowej chrząstki, by w odniesieniu do tego procesu odpowiednio planować terapię. Nie zabrakło również nowych perspektyw leczenia chrząstki, czyli stosowania leczenia biologicznego osoczem bogatopłytkowym (PRP) i jego pochodnymi. Po tej części sympozjum, która zaznajomiła nas z diagnostyką i metodami leczenia uszkodzeń struktur stawu kolanowego, przyszła pora na tematykę rehabilitacji po przebytych urazach i zabiegach. Rozpoczęliśmy od wykładu mgr Jacka Mańki, który jest fizjoterapeutą z 21-letnim doświadczeniem. Podstawą do prowadzenia rehabilitacji jest zrozumienie roli łąkotek, dlatego zostały dokładnie omówione budowa i unaczynienie, funkcje (szczególnie przenoszenie i rozkład obciążeń) oraz ruchomość łąkotek w stawie. Prowadzący przypomniał także pokrótce metody leczenia łąkotek zwracając uwagę na to, że wybór metody leczenia zależy w dużej mierze od oczekiwań pacjenta oraz czasu potrzebnego na powrót do zdrowia. Poruszone zostały także bardzo istotne kwestie takie jak indywidualne podejście do pacjenta, znajomość procedur i technik operacyjnych, ścisła współpraca z lekarzami i diagnostami oraz dopasowanie głębokości i kolejności technik w odniesieniu do faz gojenia. Zasadnicza część wykładu poświęcona była przebiegowi rehabilitacji po częściowej meniscektomii, szyciu oraz przeszczepie łąkotki z uwzględnieniem kolejnych etapów terapii. Za podsumowanie wykładu uznać można to, że brak pełnej sprawności łąkotek prowadzi bardzo często do artrozy, a artroza do endoprotezy, dlatego tak ważna jest współpraca lekarzy i fizjoterapeutów. Na sympozjum nie zabrakło również Pani Dyrektor Fundacji Jaśka Meli Poza Horyzonty. Agnieszka Pleti przedstawiła profil działalności, pomoc oferowaną ludziom po amputacji oraz problemy z jakimi boryka się fundacja. Głównym projektem fundacji jest Ogólnopolski Program Protezowania, którego celem jest usystematyzowanie oferowanej pomocy, czyli harmonijne współdziałanie na obszarze ortopedii, psychologii, protetyki oraz fizjoterapii. W ramach tego projektu został uruchomiony portal internetowy copoamputacji.org, dzięki któremu pacjenci mają możliwość poznać odpowiedzi na pytania pojawiające się po traumatycznym wydarzeniu, jakim jest amputacja. Bardzo ważnym elementem działalności fundacji jest pomoc psychologiczna przy szpitalnym łóżku, aby było to możliwe prowadzone są szkolenia osób podejmujących działania terapeutyczne. Przedstawiony został także plan działania na 2015 rok obejmujący m.in. ciąg dalszy szkolenia psychologów, stworzenia poradnika psychologicznego i platformy e learningowej. Po raz drugi mieliśmy okazję posłuchać Jacka Mańki, który tym razem mówił na temat rehabilitacji po uszkodzeniu chrząstek. Zaczęliśmy od krótkiego przypomnienia możliwości oraz zasad leczenia chrząstki stawowej. Najważniejszą z tych zasad jest niedopuszczenie do zmian w jej strukturze, stąd duża rola fizjoterapeuty w profilaktyce uszkodzeń. Następnie przedstawione zostały czynniki, które wpływają na proces rehabilitacji oraz jej główne etapy. Omówione zostało postępowanie w okresie pooperacyjnym, wprowadzanie obciążania kończyny, stopniowe zwiększanie zakresu ruchu i siły mięśniowej oraz ćwiczenia sensomotoryczne. Prowadzący podkreślił, że zniszczenia chrząstki w obrębie rzepki są największym problemem, dlatego w takich przypadkach należy ostrożnie planować proces usprawniania. 4

5 Najważniejsze aspekty w rehabilitacji po uszkodzeniach ACL przedstawił mgr Jarosław Wilczak, który poprowadził również pierwszy wykład. Punktem wyjściowym było przybliżenie anatomicznych detali więzadła krzyżowego przedniego, czyli jego unerwienia, unaczynienia, budowy oraz występujących w nim receptorów. Kolejną rzeczą było zwrócenie uwagi na częstość oraz okoliczności występowania uszkodzenia tego typu wg danych pochodzących ze Stanów Zjednoczonych. Następnie mgr Wilczak zapoznał uczestników sympozjum ze szczegółami dwóch algorytmów postępowania dla świeżego skręcenia stawu kolanowego oraz przewlekłej niestabilności. Kluczowym punktem wykładu było przeanalizowanie wykresu przedstawiającego proces rewaskularyzacji przeszczepu ACL. Najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać jest to, że maksymalna siła przeszczepu po rehabilitacji to ok % siły zdrowego więzadła. Prowadzący podkreślił również jak istotne jest znaczenie pracy manualnej w terapii oraz wymienił najczęstsze dysfunkcje wynikające z zaniedbania tej kwestii. Ideą mgr Wilczaka jest zrozumienie procesu wgajania przeszczepu, co pozwala na odpowiednie planowanie terapii. Kolejny wykład poprowadziła dr Jolanta Dudek będąca przez wiele lat wykładowcą fizykoterapii na wielu polskich uczelniach. Wyjaśniła ona, że fizykoterapia nie jest złem koniecznym w procesie rehabilitacji, ale często stanowi bazę wyjściową do dalszego postępowania. Uczestnicy zajęć zapoznali się z mechanizmem i efektami działania czynników fizykalnych oraz ich rolą w procesie gojenia. Dr Jolanta Dudek wyraźnie zaznaczyła, że skuteczność terapii w dużym stopniu uzależniona jest od indywidualnego doboru parametrów oraz ich modyfikacji w czasie leczenia. Następnie zostało przedstawionych kilka wybranych metod nowoczesnej fizykoterapii, które będą przydatne na każdym etapie usprawniania. Dr Dudek wyjaśniła na czym polega m.in. terapia enorgotonowa, rezonans stochastyczny oraz magnetostymulacja Viofor. Oprócz wyżej wymienionych metod zaproponowane zostały także schematy stosowania fizykoterapii w przypadku treningu mięśni, stymulowania procesu gojenia lub zmniejszania bólu, obrzęku i stanu zapalnego. Przedostatni z wykładów poprowadził mgr Andrzej Dziedzic odpowiedzialny za wprowadzenie do Polski i sukces technologii pozyskiwania osocza bogatopłytkoweo Regeneris. Jego wypowiedz dotyczyła wiskosuplementacji oraz czynników wzrostu w leczeniu stawu kolanowego. Dowiedzieliśmy się czym jest osocze bogatopłytkowe (PRP), jak działa, co zawiera w swoim składzie oraz jak przebiega procedura uzyskania i podania PRP. Prowadzący przedstawił również badania porównujące skuteczność terapii łokcia tenisisty za pomocą PRP oraz kortykosteroidów, z których wyraźnie wynika przewaga osocza bogatopłytkowego. Uczestnicy sympozjum poznali także podstawowe wskazania do tego typu terapii oraz jej możliwości w leczeniu uszkodzeń kości, ścięgien, mięśni oraz chrząstki. Mgr Andrzej Dziedzic nakreślił także procedurę podania PRP oraz podał przykłady działań zmniejszających dolegliwości po przeprowadzonej iniekcji, takie jak ból czy obrzęk. Zbliżając się do finiszu sympozjum mieliśmy okazję wysłuchać mgr Dominika Pawlika, który zapoznał słuchaczy z zaopatrzenie ortopedycznym. Dominik Pawlik jest przedstawicielem firmy Medicast, która jest wyłącznym dystrybutorem produktów m.in. marki Don Joy. Właśnie z tymi produktami zapoznał nas prowadzący. Don Joy jest jedyną firmą na rynku, której produkty mają klinicznie potwierdzoną skuteczność działania. Zapoznaliśmy się z budową oraz przeznaczeniem dwóch aparatów pooperacyjnego oraz funkcjonalnego. Mgr Pawlik opisał w jaki sposób orteza chroni więzadła w kolanie przedstawił 4 punkty nacisku i ich funkcję. Dowiedzieliśmy się również o unikalnych rozwiązaniach stosowanych w produktach firmy Don Joy, zaliczyć do nich można np. zegar sprężynowy, który wyhamowuje ostatnich kilka stopni wyprostu kolana. Mieliśmy okazję zobaczyć oba typy ortez oraz wypróbować ich działanie. Dodatkowo dowiedzieliśmy się czym jest najnowszy produkt firmy Don Joy orteza Reaction stabilizująca staw rzepkowo udowy. 5

6 W planie sympozjum nie zabrakło także czasu na lunch oraz dwie przerwy kawowe, podczas których uczestnicy rozmawiali z prowadzącymi, wymieniali się pomysłami oraz doświadczeniem w pracy z pacjentami. 6

7 Ponadto wyjaśnianie niejasności czy też zadawanie pytań było również możliwe pomiędzy poszczególnymi wykładami. Prowadzący chętnie odpowiadali na stawiane im pytania bazując zarówno na własnym doświadczeniu jak i informacjach zawartych w wykładach swoich poprzedników. Pojawiło się kilka ciekawych pytań, które spowodowały włączenie się do dyskusji zarówno wykładowców jak i uczestników sympozjum. W czasie trwania prowadzący wielokrotnie podkreślali jak ważna jest współpraca między lekarzem, fizjoterapeutą, diagnostą oraz pacjentem. Zdanie to doskonale pasuje do idei, która przyświecała sympozjum oraz pokazuje jakie korzyści niesie za sobą, organizacja takich spotkań. Sympozjum zostało przygotowane profesjonalnie szczególnie pod względem merytorycznym, co potwierdza ogrom wiedzy przekazanej uczestnikom przez wykładowców. Nie był to tylko odczyt prezentacji, ale ciągły kontakt ze słuchaczami i gotowość do podjęcia dyskusji. Podsumowując mi jako studentowi sympozjum pomogło usystematyzować, uzupełnić oraz poszerzyć posiadaną wiedzę dotyczącą stawu kolanowego. Nie chodzi mi jedynie o wiedzę czysto teoretyczną, ale również o wiedzę praktyczną, którą będę mógł kiedyś wykorzystać w pracy z pacjentem jako istotny członek zespołu interdyscyplinarnego. Jeśli znów będę miał możliwość uczestnictwa w sympozjum organizowanym przez OrtoFizjoMed, to z pewnością się na nie wybiorę. Co do jednego mogę mieć pewność - na pewno nie będzie to czas stracony. 7