Bronis³aw Komorowski, prezydent RP: Pilnym zadaniem jest zasadnicza poprawa opieki zdrowotnej. Relacja ze spotkania z lekarzami [s.

Transkrypt

1 ISSN egzemplarz bezp³atny Miesiêcznik Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza sierpieñ/wrzesieñ 2010 nr 8/9 Bronis³aw Komorowski, prezydent RP: Pilnym zadaniem jest zasadnicza poprawa opieki zdrowotnej. (Orêdzie, 6 sierpnia 2010 r.) Relacja ze spotkania z lekarzami [s. 6] Skromnie w Funduszu [s. 8] Lekarzu, zadbaj o swoje zdrowie [s. 20] 50 lat Szpitala na Bielanach [s. 24] Karty historii: prof. Stefan ukasik [s. 28] Prof. Edward Loth u

2

3

4 NA MARGINESIE Ogórek w s³u bie zdrowia Nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010 Na ok³adce: Prezydent RP Bronis³aw Komorowski (fot. R. Klimkowska) Karykatura: Prof. Edward Loth kierownik Zak³adu Anatomii Prawid³owej Wydzia³u Lekarskiego UW w latach Autor: Jan Kochanowski. Wydawnictwo Ko³a Medyków S.U.W., 1927 W numerze m.in.: Rodzinny piknik integracyjny 4 rozterki wiceprezes 5 Spotkanie z marsza³kiem 6 Skromnie w Funduszu 8 g³osy z Wiejskiej 10 Umiejêtnoœci medyczne 12 u nas w samorz¹dzie 14 Etat czy kontrakt? 16 VII Kongres Polonii Medycznej 18 Lekarzu, zadbaj o swoje zdrowie 20 Bez os¹dzania Sesja Szko³y Pneumonologii 22 Szpital na Bielanach 24 Zapomniany Profesor 28 Serce muzyki pozosta³o Zwyciêstwo nad klêsk¹ 31 z Delegatury Radomskiej 32 z Mazowsza 34 sport 36 Larum w sprawie polszczyzny 38 kiedyœ pisano literatura i ycie 40 uchwa³y ORL 42 nowe przepisy prawne 43 epitafium 46 felietony: w Walewski 10 w SMS z Krakowa 36 w Müldner-Nieckowski 38 Wakacje w tym roku obfitowa³y w zdarzenia w ochronie zdrowia komentowane nie tylko w prasie medycznej. Trudno wiêc, okres ten nazwaæ sezonem ogórkowym, chocia w pewnym sensie ochrona zdrowia mo e byæ z ogórkiem porównywana. Ogórek bowiem zawiera g³ównie wodê i sole mineralne. Witaminy wystêpuj¹ w iloœciach œladowych, a najwa niejszych dla cz³owieka substancji, takich jak: bia³ka, wêglowodany czy t³uszcze prawie nie uœwiadczysz. Dlaczego ogórek i s³u ba zdrowia? Otó w polskiej s³u bie zdrowia tak jak w ogórku prawie brak podstawowych praw i zasad ekonomii, zdrowego rozs¹dku, a politycy lej¹ g³ównie wodê zamiast konkretów. Przyk³adem niech bêdzie kolejny (który to ju w historii) bia³y stolik, czyli: politycy lej¹ wodê ogórkow¹ na temat reformy zdrowia (starsze pokolenie pamiêta mo e jeszcze wodê po goleniu ogórkow¹). Kolejnym tematem potwierdzaj¹cym s³usznoœæ has³a: ogórek a s³u ba zdrowia jest sensacyjne obwieszczenie przez Najwy sz¹ Izbê Kontroli, e szpitale bezprawnie pobieraj¹ op³aty za znieczulenie przy porodzie. Nikt w XXI wieku, kto jest przy zdrowych zmys³ach i nie jest masochist¹ (a raczej masochistk¹), nie chce cierpieæ. A skoro p³atnik publiczny nie p³aci w ramach koszyka za znieczulenie przy ka dym porodzie, to jest chyba oczywist¹ oczywistoœci¹, e niemasochistka zap³aci za nie z w³asnej kieszeni. I kogo, poza urzêdnikami, to dziwi? Dziwiæ natomiast mo e nie tylko mi³oœników ogórka, e prezes NFZ dojrzewa³ prawie trzy lata do podjêcia decyzji, e po co p³aciæ choremu wymagaj¹cemu butów ortopedycznych za dwa buty, skoro mo na tylko za jeden! Poza wykazaniem siê geniuszem w szukaniu oszczêdnoœci, prezes pokaza³ tak e swoj¹ niezmiern¹ dobroæ. Oœwiadczy³ oto, e nie pozwoli, by z³a minister zdrowia skrzywdzi³a województwa, którym nowy algorytm zmniejszy³ iloœæ pieniêdzy na przysz³y rok. On, zbawca, wyrówna ró nicê z funduszu zapasowego, który znajduje siê w jego dyspozycji. Ot, ludzki pan. Tematem, który mo na by nazwaæ ogórkowym jest te niew¹tpliwie przypomnienie o roli i zasadach dzia³ania spó³ek skupuj¹cych d³ugi placówek ochrony zdrowia, i na tym siê bogac¹cych. A sk¹d te d³ugi? Bo w naszym kraju wiêkszoœæ placówek jest publiczna, czyli niczyja, czêsto Ÿle zarz¹dzana, a system sprzyja bardziej powstawaniu patologii ni stosowaniu regu³ ekonomicznych. Mo na przyrównaæ to do kwaszenia ogórków, które u nas s¹ smako³ykiem, a w wiêkszoœci krajów nazywane s¹ po prostu zepsutymi ogórkami, których nikt nie je. Co kraj, to obyczaj. Ewa Gwiazdowicz WYDAWCA MIESIÊCZNIKA PULS : Okrêgowa Izba Lekarska w Warszawie, biuro@warszawa.oil.org.pl REDAKCJA: Warszawa, ul. Kozia 3/5, lok. 31, fax , puls@warszawa.oil.org.pl REDAKTOR NACZELNA: Ewa Gwiazdowicz, tel , egwiazdowicz@warszawa.oil.org.pl SEKRETARZ REDAKCJI: Krystyna Bie añska, tel , kbiezanska@warszawa.oil.org.pl KOLEGIUM REDAKCYJNE: Stanis³aw Ancyparowicz, Janusz Bugaj, W³odzimierz Cerañski, Janusz Garlicki, Wies³aw Jêdrzejczak, Tadeusz Kalbarczyk, Jerzy Kruszewski, Wojciech Maria Kuœ, Ryszard Majkowski, adys³aw Nekanda-Trepka, Stanis³aw Niemczyk, Gra yna Pacocha, Wojciech Rowiñski, Tadeusz To³³oczko, Maria Wierzbicka, Andrzej W³odarczyk KOMENTATORZY: Czes³aw Czechyra, Micha³ Kamiñski, Stanis³aw Karczewski, Aleksander Sopliñski, Pawe³ Walewski PUBLICYŒCI: Ewa Dobrowolska, Ma³gorzata Kukowska-Skarbek, Justyna Wojteczek WSPÓ PRACUJ : Anna Bie añska, Jerzy Borowicz, Beata Kozyra- ukasiak, Wojciech uszczyna, Piotr Müldner-Nieckowski, Krzysztof Rosiecki SEKRETARIAT REDAKCJI: Iwona Stawicka, tel ZG OSZENIA ZMIAN ADRESÓW: tel , rejestracja@warszawa.oil.org.pl REKLAMA I MARKETING: Renata Klimkowska, tel./fax , tel. (0) , marketing@warszawa.oil.org.pl OPRACOWANIE GRAFICZNE: Artmedia Partners DRUK: Elanders Polska Sp. z o.o., P³oñsk, ul. Mazowiecka 2, tel , elanders@elanders.pl Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji artyku³ów i listów, dokonywania skrótów oraz zmian tytu- ³ów. Materia³ów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treœæ reklam i og³oszeñ. 2 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

5 Wybitne postaci warszawskiej medycyny na ok³adkach Pulsu Uniwersytet, bez wzglêdu na rodzaj reprezentowanych dyscyplin naukowych, jest instytucj¹ szczególn¹, która, odwo³uj¹c siê do wartoœci wspólnych, buduje na tym fundamencie w³asn¹ tradycjê. Jest wiêc instytucj¹ o ogromnej roli kulturotwórczej i ma wielki udzia³ w rozwoju cywilizacji. Tradycje i zwyczaje akademickie stanowi¹ o szczególnej roli wy szej uczelni w yciu spo³ecznym. Ich powtarzalnoœæ, ustalony ceremonia³em przebieg przetrwa³y przez wieki. Insygnia zwi¹zane z piastowaniem okreœlonych funkcji we w³adzach akademickich s¹ dowodem wysokiej rangi i uznania, jakim darzone s¹ osoby je nosz¹ce. Tradycyjne stroje podkreœlaj¹ wyj¹tkowoœæ chwil, w których s¹ nak³adane. Pieœni akademickie na zawsze zostaj¹ w pamiêci osób, które us³ysza³y je po raz pierwszy w trakcie inauguracji roku akademickiego. Ceremonia³, czyli ogó³ przepisów i form obowi¹zuj¹cych w czasie uroczystoœci, sta³ siê nieodzown¹ czêœci¹ ycia akademickiego. Rektor uczelni musi staæ na stra y przestrzegania zasad akademickich, a jedn¹ z nich jest szacunek i pamiêæ o poprzednikach. W dwustuletnich dziejach uczelni mo na wymieniæ szereg postaci wspania³ych lekarzy, spo³eczników, osób, które wnios³y do historii medycyny nowe wartoœci, umiejêtnoœci, techniki operacyjne. Byli wœród nich dr Tytus Cha³ubiñski odkrywca walorów Tatr, ale przede wszystkim profesor patologii; Antoni Leœniowski chirurg, który w 1904 r. opisa³ odcinkowe zapalenie jelit, szczególnie nasilone w koñcowym odcinku jelita krêtego, zwane do dziœ chorob¹ Leœniowskiego-Crohna; dr Józef Polikarp Brudziñski pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego; prof. Adam Gruca wybitny ortopeda; prof. Jan Nielubowicz i prof. Tadeusz Or³owski, którzy w 1966 r., pierwsi w Polsce, przeszczepili nerkê i wielu, wielu innych. Intencj¹ redakcji Pulsu jest przypomnienie tych lekarzy, których yciorysy s¹ mniej znane, mniej spopularyzowane, co nie znaczy, e nie s¹ godne uwagi i pamiêci. Powinny staæ siê wzorem dla dzisiejszych adeptów zawodu lekarza. Ü Marek Krawczyk, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Fot. R. Klimkowska NASZA OK ADKA Edward Loth ( ) Urodzi³ siê 3 sierpnia 1884 r. w Warszawie i tu spêdzi³ dzieciñstwo i m³odoœæ. W 1920 r., za udzia³ w konspiracyjnych kó³kach patriotycznych, zosta³ wydalony z gimnazjum, a maturê zmuszony by³ zdobywaæ jako ekstern w Baku, na Kaukazie. W 1903 r. podj¹³ studia przyrodnicze na uniwersytecie w Zurichu, uzyskuj¹c w 1907 r. stopieñ doktora filozofii z wyró nieniem. Na pocz¹tku swojej pracy zawodowej by³ asystentem u prof. R. Bonneta w Zak³adzie Znatomii Opisowej w Bonn, nastêpnie w Getyndze u prof. Merkla i w Heidelbergu u prof. M. Fürbringera. Jednoczeœnie podj¹³ studia medyczne na uniwersytetach w Getyndze i Heidelbergu. Ukoñczy³ je magna cum laude (z wielk¹ pochwa³¹). W roku 1912 dr E. Loth wróci³ do kraju i kontynuowa³ pracê naukowo--badawcz¹ w Zak³adzie Anatomii Uniwersytetu we Lwowie. W roku 1914 uzyska³ stopieñ doktora habilitowanego nauk medycznych. W czasie I wojny œwiatowej zosta³ przydzielony do s³u - by sanitarnej II Brygady Legionów, a nastêpnie mianowany na szefa sanitarnego przy Inspektoracie Wyszkolenia Armii Polskiej. Awansowany do stopnia pu³kownika, w pierwszych latach niepodleg³oœci dokona³ reorganizacji s³u by medycznej Wojska Polskiego. W 1920 r. senat UW nada³ mu tytu³ profesora oraz mianowa³ na stanowisko kierownika Zak³adu Anatomii Prawid³owej. Przez 20 lat na tym stanowisku profesor Loth rozwin¹³ dzia³alnoœæ naukowo-badawcz¹ i dydaktyczn¹. W latach dwudziestych powo³a³ do ycia istniej¹ce do dziœ Polskie Towarzystwo Anatomiczne. Wybuch II wojny œwiatowej przerwa³ jego dzia³alnoœæ naukow¹ i dydaktyczn¹. P³k profesor E. Loth zosta³ komendantem I Szpitala Okrêgowego w Warszawie. Za ofiarnoœæ i poœwiêcenie na polu walki i niesienie pomocy rannym zosta³ uhonorowany Krzy em Walecznych i Krzy em Wirtuti Militari. Pionierskim projektem p³k. prof. E. Lotha by³o zorganizowanie oœrodka reedukacji psychicznej i zawodowej ofiar wojny. W 1941 r., na terenie Szpitala Ujazdowskiego w Zamku Ksi¹ ¹t Mazowieckich, utworzono Zak³ad Przeszkolenia Inwalidów z siedmioma kierunkami kursów rzemieœlniczych. Na terenie Szpitala Ujazdowskiego prowadzono zajêcia tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, którego oficjalna nazw¹ brzmia³a: Szko³a Zawodowa dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego Jana Zaorskiego. Profesor E. Loth by³ jego wspó³organizatorem. W sierpniu 1944 r., po wybuchu Powstania Warszawskiego, obj¹³ funkcjê szefa sanitarnego Obwodu AK Mokotów. Dowodzi³ G³ównym Szpitalem Polowym mieszcz¹cym siê w Szpitalu Sióstr El bietanek przy ul. Goszczyñskiego. W piêtnastym dniu powstania zgin¹³ od wybuchu bomby na ul. Goszczyñskiego w pobli u szpitala. Ü Aleksander Tulczyñski, dyrektor G³ównej Biblioteki Lekarskiej Na podstawie: Witold Lisowski Prekursorzy Medycyny Polskiej, tom 2, wyd. Bellona, s ). nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

6 4 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

7 Œwiatowy Dzieñ Zdrowia Jamy Ustnej Ka dy pamiêta o 11 wrzeœnia 2001 r., kiedy w wyniku bestialskiego zamachu terrorystycznego na World Trade Centre zginê³y tysi¹ce niewinnych ofiar. Dzieñ po rocznicy tamtej tragedii 12 wrzeœnia obchodzony jest Œwiatowy Dzieñ Zdrowia Jamy Ustnej, og³oszony przez Œwiatow¹ Organizacjê Dentystyczn¹ (FDI). Zestawienie tych dwóch dat mo e siê wydaæ karko³omne, ale ROZTERKI WICEPREZES Niepamiêæ o problemach zdrowia ludzkiego b¹dÿ ich ignorowanie rodzi op³akane skutki, które w d³u szej b¹dÿ krótszej perspektywie doprowadzaj¹ do pojawienia siê tysiêcy ofiar tej lekkomyœlnoœci. Ofiary beztroski wobec jamy ustnej to osoby cierpi¹ce na idiopatyczne bóle g³owy, dolegliwoœci stawu skroniowo- uchwowego, nosz¹ce kosztowne i uci¹ liwe aparaty ortodontyczne, a tak e ci, którzy musz¹ siê poddaæ radykalnym, niejednokrotnie bardzo obci¹ aj¹cym zabiegom chirurgicznym, by przed³u yæ sobie ycie choæ o kilka lat, nawet nie wiedz¹c, e komfort i jakoœæ ycia bêd¹ du e gorsze ni przed zabiegiem. Tymczasem mo na znacznie ograniczyæ wystêpowanie wad zgryzu, schorzeñ periodontologicznych, zapadalnoœci na próchnicê zêbów czy nowotworów w obrêbie g³owy i szyi, a tak e wykrywaæ ich wczesne stadia. Wystarczy monitorowaæ te zjawiska, uœwiadamiaj¹c spo³eczeñstwu zagro enia wynikaj¹ce z zaniedbañ higieniczno-zdrowotnych i ich tragiczne dla obywateli skutki. Nie doœæ, e ludzie cierpi¹ i bêd¹ cierpieli, to wskutek zaniechañ trzeba bêdzie przeznaczaæ na leczenie znacznie wiêcej œrodków ni na profilaktykê i solidn¹ kampaniê edukacyjn¹. Stomatologiczne zabiegi s¹ bardzo kosztowne: wed³ug WHO mieszcz¹ siê na czwartym miejscu pod wzglêdem kosztów. Tymczasem NFZ przeznacza na leczenie stomatologiczne coraz mniej œrodków finansowych, przy tym nigdy poziom finansowania tych œwiadczeñ nie pokrywa³ realnych potrzeb i kosztów leczenia. W poczuciu odpowiedzialnoœci za stan zdrowia naszych pacjentów apelujemy zatem o realn¹ wycenê punktu przeliczeniowego w stomatologii i przeznaczenie na ni¹ odpowiednich nak³adów, tak by zapewniæ rzeczywisty dostêp pacjentów do tych œwiadczeñ. Apelujemy te o wprowadzenie wspó³czynnika koryguj¹cego dla procedur stomatologicznych wykonywanych wobec dzieci poni ej 14. roku ycia. Jest hañb¹, e w Polsce 40 proc. Polaków powy ej 65. roku ycia nie ma ani jednego zêba, a próchnica wœród dzieci i m³odzie y jest powszechna. Ü lekarz dentysta Marta Klimkowska-Misiak, wiceprezes ORL REKLAMA nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

8 Spotkanie z Bronis³awem Komorowskim 11 czerwca 2010 r. na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym odby³o siê spotkanie œrodowiska medycznego z pe³ni¹cym obowi¹zki prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marsza³kiem Sejmu, kandydatem na urz¹d prezydenta RP Bronis³awem Komorowskim. Spotkanie zorganizowa³ Spo³eczny Medyczny Komitet Poparcia Kandydatury Marsza³ka Bronis³awa Komorowskiego na Prezydenta, który zwróci³ siê do uczelni z proœb¹ o udostêpnienie sali na przeprowadzenie debaty poœwiêconej problematyce ochrony zdrowia. JM rektor prof. Marek Krawczyk, jako gospodarz przywita³ marsza³ka Bronis³awa Komorowskiego, minister zdrowia Ewê Kopacz i wszystkich obecnych. Wœród wielu znamienitych uczestników spotkania byli przedstawiciele w³adz samorz¹du lekarskiego popieraj¹cy kandydaturê marsza³ka, m.in.: by³y prezes NRL Krzysztof Madej, skarbnik NRL Andrzej Sawoni, prezes ORL w Krakowie Andrzej Matyja, prezes ORL w Warszawie Mieczys³aw Szatanek, wiceprezes ORL w odzi Grzegorz Krzy anowski, by³y wiceprezes ORL w Lublinie Janusz Kleinrok. Marsza³ek Komorowski na wstêpie przedstawi³ swoje pogl¹dy dotycz¹ce problemów w ochronie zdrowia w Polsce, a nastêpnie rozpoczê³a siê dyskusja. W ponad godzinnej dyskusji prowadzonej przez dr. n. med. Andrzeja W³odarczyka, by³ego prezesa naszej Izby, g³os zabierali: prof. prof. Marek Krawczyk (Warszawa), Marian Zembala (Zabrze), Wojciech Rowiñski (Warszawa), który przekaza³ marsza³kowi program rozwoju transplantologii w Polsce, Fotografie: R. Klimkowska 6 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

9 WYDARZENIA Wojciech Maksymowicz (Olsztyn), Witold Ru y³³o (Warszawa), Jerzy Szaflik (Warszawa), lekarze: Andrzej Sawoni (Ostrów Mazowiecka), Henryk Wac³awek (Warszawa) oraz studenci WUM Nicole Suchocki i Filip D¹browski. Pytania dotyczy³y szerokiej problematyki ochrony zdrowia: od struktury w³aœcicielskiej szpitali klinicznych i ich referencyjnoœci, poprawy finansowania nauki, kszta³cenia w zawodach medycznych, zarobków lekarzy, dodatkowych ubezpieczeñ zdrowotnych, monopolu NFZ i mo liwoœci dopuszczenia prywatnych ubezpieczycieli, rozwoju bazy ³ó ek opieki d³ugoterminowej a po sytuacjê m³odych lekarzy. Marsza³ek Komorowski odpowiada³ po kolei na ka de zadane pytanie, udzielaj¹c czêsto odpowiedzi na doœæ wysokim poziomie ogólnoœci, czemu trudno siê dziwiæ. Profesor Janusz Kleinrok, lekarz dentysta z Lublina, zapyta³ przysz³ego prezydenta RP, czy po wyborze znajdzie czas na spotkanie z dentystami w celu omówienia problemów stomatologicznej opieki nad pacjentami. Bronis³aw Komorowski zastrzegaj¹c siê, e prywatnie, jako pacjent, boi siê dentystów, obieca³ takie spotkanie. Dr n. med. Grzegorz Krzy anowski, ordynator ze szpitala w Pabianicach, po zakoñczonej dyskusji wrêczy³ marsza³kowi w imieniu lekarzy stetoskop lekarski z yczeniami, aby s³uchawki te u³atwi³y przysz³emu prezydentowi Polski ws³uchiwanie siê w g³osy œrodowiska medycznego. Marsza³ek Komorowski dziêkuj¹c za prezent oœwiadczy³, e zawsze o takim marzy³. Obieca³ tak e bacznie obserwowaæ problemy ochrony zdrowia zarówno dotycz¹ce pacjentów, jak i pracowników ochrony zdrowia. Minister zdrowia Ewa Kopacz w kilku zdaniach zapowiedzia³a dzia³ania rz¹du na rzecz reformowania systemu opieki zdrowotnej i zaapelowa³a do przysz³ego prezydenta o poparcie reformy i niewetowanie przed- ³o onych przez ni¹ ustaw. Na zakoñczenie Andrzej W³odarczyk podziêkowa³ za spotkanie i wrêczy³ Bronis³awowi Komorowskiemu Apel o poparcie kandydatury marsza³ka Bronis³awa Komorowskiego na Prezydenta RP podpisany przez kilkuset wybitnych i znanych lekarzy i lekarzy dentystów z ca³ej Polski. Ü Ewa Gwiazdowicz Fot. R. Klimkowska Na Mazowszu zapowiada siê ciê ki rok Jeszcze na pocz¹tku sierpnia dyrektor Mazowieckiego Oddzia³u Narodowego Funduszu Zdrowia Barbara Misiñska zapowiada³a, e w 2011 roku na Mazowszu spadnie wartoœæ kontraktów w porównaniu z rokiem Decyzja prezesa NFZ o rozdysponowaniu funduszu zapasowego poprawi³a sytuacjê Mazowsze z tej puli otrzyma ponad 406 mln z³. To pozwoli utrzymaæ wartoœæ kontraktów z 2010 roku podkreœla Barbara Misiñska. Jednak szacowany przez oddzia³ deficyt na przysz³y rok (w stosunku do potrzeb kontraktowych na Mazowszu) wynosi niemal 260 mln z³. To wynik m.in. nowego algorytmu podzia³u pieniêdzy pomiêdzy wojewódzkie oddzia³y NFZ, spadku przychodów do NFZ, a tak e specyficznej sytuacji Mazowsza to tu powstaje najwiêcej w Polsce nowych podmiotów, w tym szpitali. Gdyby obowi¹zywa³ stary algorytm, Mazowsze mia³oby do podzia³u o 542 mln z³ wiêcej w stosunku do potrzeb kontraktowych. Tym samym szacowany deficyt wyniós³by 121 mln z³ mówi Barbara Misiñska. Mazowsze jest najbardziej poszkodowane nowym algorytmem. Przez najbli sze dwa lata planowany bud et oddzia³u (bez uwzglêdnienia funduszu zapasowego) bêdzie taki sam, jak 30 czerwca 2009 roku (ponad 8,3 mld z³), dopiero w 2013 roku wzroœnie o 150 mln z³ (wzrost o ok. 1,5 proc.). W tym samym czasie w innych oddzia³ach procentowy wzrost pieniêdzy na œwiadczenia bêdzie znacznie wy szy. Ü jw nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

10 MEDYCYNA I FINANSE Skromnie w Funduszu Micha³ Kamiñski W atmosferze liczenia ró nych wariantów podzia³u œrodków finansowych, wynikaj¹cych z koniecznoœci podzia³u dodatkowych pieniêdzy, jakie w tym roku wp³ynê³y do NFZ, trwaj¹ w województwach negocjacje zap³aty nadwykonañ. Emocje budzi konstrukcja planu finansowego na 2011 r., który nie zosta³ zaakceptowany przez Sejmow¹ Komisjê Zdrowia. Plan ten by³ tworzony w oparciu o finanse z I pó³rocza br., czyli nie uwzglêdnia³ zwy ki na œwiadczenia zdrowotne w II pó³roczu. Skutek: mniej ok. 300 mln z³ w bud ecie NFZ na przysz³y rok, czyli œrednio o po³owê œrodków, jakie od wielu lat Fundusz co roku przeznacza dodatkowo na œwiadczenia ponadlimitowe. Na w¹tpliw¹ przysz³oœæ finansow¹ szpitali w 2011 r. nak³ada siê fatalna atmosfera spowodowana populistycznym straszeniem narodu prywatyzacj¹ w kampanii prezydenckiej. Jeszcze do niedawna dyrektorzy poszczególnych oddzia³ów NFZ szczycili siê liczb¹ przekszta³ceñ, nowymi NZOZ-ami na terenie danego województwa. Dzisiaj licz¹ wspó³czynnik niepublicznych jednostek szpitalnych w stosunku do publicznych, a ci, którzy s¹ w skali kraju w czo³ówce tego wskaÿnika, jak ognia unikaj¹ tematów dotycz¹cych nowych otwaræ niepublicznych szpitali. Jakby nagle wszyscy zapomnieli, e tak naprawdê, jaki bêdzie poziom medycyny w Polsce, decyduj¹ œrodki finansowe, jakie uda siê zgromadziæ z ró nych Ÿróde³ na ich wykonanie. W miarê bogacenia siê naszego spo³eczeñstwa coraz wiêcej osób chce szybkiej, sprawnej opieki medycznej i wyra a wolê zap³aty za te us³ugi z w³asnych œrodków. Mitem jest nadprodukcja liczby œwiadczeñ medycznych w zakresie lecznictwa zabiegowego. Ich wzrost jest wynikiem pojawienia siê nowych technologii medycznych oraz epidemiologii. W fachowej literaturze od wielu lat pojawiaj¹ siê artyku- ³y mówi¹ce, jak sztucznie tworzy siê nadwykonania. Je eli w zakresie niektórych procedur zabiegowych, w przeliczeniu na 10 tys. ubezpieczonych, w porównaniu z Hiszpani¹ czy Francj¹, wykonujemy dwukrotnie mniej zabiegów, to jak mo - na zrzucaæ wzrost liczby wykonywanych us³ug na karb sposobu kontraktowania us³ug medycznych. Roœnie œwiadomoœæ medyczna w spo³eczeñstwie, co np. najlepiej widaæ w zakresie onkologii. W zwi¹zku z wieloletnimi zasz³oœciami, brakiem tworzenia rzeczywistych epidemiologicznych planów kontraktowania us³ug medycznych, istnieje jeszcze ogromna liczba pacjentów wymagaj¹cych zapewnienia œwiadczeñ w biednych powiatach. Od wielu lat kontraktowanie us³ug medycznych ma charakter historyczny w odniesieniu do publicznych, pobudowanych czêsto w przypadkowych miejscach szpitali. Pacjent stary, np. z zaæm¹, nie pojedzie 100 km do wiêkszego oœrodka, aby tam wykonaæ zabieg. Dlatego takie powiaty powinny byæ zabezpieczane przez NZOZ-y. W naszej rzeczywistoœci dzieje siê dok³adnie odwrotnie. Wprowadzone w 2005 r. kontraktowanie us³ug medycznych w odniesieniu do poziomu powiatów, a nie ca³ych województw jest ze wszech miar w³aœciwym sposobem zakupu us³ug medycznych. W 1999 r. startowaliœmy z bud etem 21 mld z³, w 2011 r. przeznaczymy na œwiadczenia medyczne 56,6 mld. Proces kontraktowania od 1999 r. mo na podzieliæ na kilka okresów. Pierwszy to lata Wówczas ka de województwo stosowa³o ró ne sposoby kontraktowania us³ug medycznych. By³ to okres pionierski, w którym wszyscy tego siê uczyli. Powszechnie postulowana by³a wtedy potrzeba ujednolicenie nazewnictwa i wyceny to samych œwiadczeñ. W odpowiedzi na te oczekiwania w latach , po prawie dwuletnich przygotowaniach, z wielkimi oporami wdro ono we wszystkich województwach jednolity system kontraktowania. Jego zalet¹ by³ fakt unifikacji rozwi¹zañ w skali ca³ego kraju. Po raz pierwszy mo na by³o analizowaæ dane o realizacji us³ug medycznych. Trzeci okres przypada na lata , w którym wdra ano jednolity system kontraktowania, korygowano go oraz, co najistotniejsze, budowano bazy danych. W tak z³o onym procesie jest koniecznoœæ przejœcia do kolejnego etapu, jakim powinna byæ walidacja danych, ich weryfikacja oraz systematyzowanie baz danych, a co siê z tym wi¹ e, planowanie zakupu us³ug medycznych. Kolejny, czwarty okres, to wprowadzenie systemu kontraktowania opartego na Jednorodnych Grupach Pacjentów. JGP w Polsce nie jest kontraktowaniem opartym na jednorodnych, pod wzglêdem kosztów, grup us³ug medycznych, bo w przeciwieñstwie do innych krajów, które go wdra a³y, nie jest oparty na rzeczywistych kosztach. Problemy, które mia- ³y byæ rozwi¹zane przez wdro enie tego systemu, jedynie narastaj¹ w czasie np. braku walidacji danych. Obecny system informacyjny w ochronie zdrowia w Polsce nie gwarantuje kompletnoœci danych i mo liwoœci ich porównywania z potrzebami zdrowotnymi. Dlatego na pochwa- ³ê zas³uguj¹ dzia³ania podejmowane przez Centrum Systemów Informacyjnych w Ochronie Zdrowia. Obszarem kontraktowo zaniedbanym, a usytuowanym pomiêdzy walcz¹cym o œrodki finansowe lecznictwem szpitalnym a politycznie wypromowan¹ podstawow¹ opiek¹ zdrowotn¹, jest ambulatoryjne lecznictwo specjalistyczne. Dzisiaj, gdy ka dy ju widzi, i reforma oparta na POZ nie da³a efektu, warto pomyœleæ, np. w aspekcie koordynowanej opieki medycznej, o rozwoju poradnictwa specjalistycznego. Mo e tym sposobem uda siê odci¹ yæ szpitale i SOR-y. Dyskusja dotycz¹ca zmian na obszarze ochrony zdrowia w zakresie PIT, CIT, VAT (zerowego podatku VAT), ulg podatkowych przeradza siê w konkretne rozwi¹zania. Poszukiwania rozwi¹zañ podatkowych (niekoniecznie w stylu wprowadzenia kas fiskalnych) po³¹czone ze zmian¹ sposobu prowadzenia gospodarki finansowej NFZ (mo liwoœæ obrotu œrodkami finansowymi, jak to mia³o miejsce w niektórych kasach chorych) mog¹ byæ Ÿród³em pozyskania dodatkowych funduszy. W polskim szpitalu 80-90% ceny œwiadczenia medycznego to wydatki zwi¹zane z kosztami osobowymi, które z odliczeniem podatku zawartego w zakupach towarów i us³ug nie maj¹ wiele wspólnego (z uwagi na wy³¹czenie z opodatkowania kosztów pracy). Gdyby wiêc efekt finalny opodatkowaæ, mia³oby to niew¹tpliwie wp³yw na cenê œwiadczenia medycznego, gdy podatek naliczony nie by³by takiej samej wartoœci, jak podatek nale ny. Jedynym korzystnym rozwi¹zaniem by³oby na³o enie zerowej stawki podatkowej, co nie jest mo liwe, bo by³oby naruszeniem zobowi¹zañ miêdzynarodowych wynikaj¹cych z cz³onkostwa w Unii Europejskiej. Ü Autor jest dr. n. med., ekspertem ochrony zdrowia, wiceprezesem Europejskiego Stowarzyszenia Dyrektorów Medycznych 8 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

11 REKLAMA REKLAMA REKLAMA nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

12 Fot. G. Press KOMENTARZ Do roboty! Pawe³ Walewski Zawsze s¹dzi³em, e wiosna jest por¹ roku, która bardziej odpowiada nowemu otwarciu, ale w Polsce wiele rzeczy dzieje siê na opak, wiêc nowe otwarcie nast¹pi jesieni¹. Rz¹d ju od ubieg³orocznej zimy zapowiada przyspieszenie w ochronie zdrowia. W tych obietnicach chyba brakuje konsekwencji. A mo e politycznej wyobraÿni? Nikt nie móg³ oczywiœcie przewidzieæ, e tragiczne wydarzenia przyspiesz¹ kalendarz wyborczy. Teraz Platforma Obywatelska znalaz³a siê w wymarzonej dla siebie konstelacji politycznej i na nowo zapowiadana jest biegunka legislacyjna (12 gotowych projektów ustaw zdrowotnych), ale wcale nie musi byæ tak ³atwo. Id¹ przecie kolejne wybory ju w listopadzie samorz¹dowe, w przysz³ym roku parlamentarne a to zawsze jest u nas skuteczny powód, by wszelkie reformy w ochronie zdrowia zawiesiæ na ko³ku. Klasa polityczna kocha zajmowaæ siê s³u b¹ zdrowia, ale zwykle robi to na pokaz. Ciekawe, co pozostanie z przedwyborczych umizgów partii opozycyjnych i rz¹du, jakich przez moment byliœmy œwiadkami w lipcu przy okr¹g³ym stole. By³em w w¹skiej grupie dziennikarzy, która chcia- ³a bez kamer przygl¹daæ siê z bliska tym rozmowom, jednak na wniosek Anny Grêziak reprezentuj¹cej Prawo i Sprawiedliwoœæ zostaliœmy wyproszeni z sali sejmowej, jakby Bóg wie do jakich mia³o tam dojœæ ustaleñ. Teraz, gdy projekty ustaw trafi¹ do Komisji Zdrowia, zobaczymy, jakie tajemnicze zobowi¹zania zapad³y pomiêdzy politykami i na ile pomys³ z okr¹g³ym sto³em zmontowanym naprêdce podczas kampanii wyborczej wart by³ w ogóle zainteresowania mediów. To prawda: bez zgody partii politycznych nie da siê w Polsce przeprowadziæ adnej sensownej zmiany w systemie lecznictwa, skoro wiêc i tym razem politycy zawiod¹, nie bêdzie ju adnej szansy na uzdrowienie tego systemu. A zawieœæ mog¹, jeœli znów przewa y interes wyborczy i obrona lokalnych interesów. Przecie zmiany, które zapowiada Ewa Kopacz, nie s¹ nowe ani specjalnie oryginalne. Opisywane ju by³y tak e w Pulsie od kilku lat, chodzi w nich o przekszta³cenia szpitali w spó³ki, decentralizacjê lub unicestwienie NFZ, dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne. Bardzo siê bojê, aby zamiary Ministerstwa Zdrowia na ich ocenê merytoryczn¹ przyjdzie czas ju nied³ugo po raz kolejny nie natrafi³y na kompletn¹ ignorancjê ze strony pos³ów, którzy storpeduj¹ je za cenê zdobycia popularnoœci. Nie pamiêtam kampanii wyborczej, podczas której debata o sprawach zwi¹zanych ze s³u b¹ zdrowia nie by³aby stekiem bzdur, z których nikt nigdy nie zosta³ rozliczony. Mo e dlatego tak ³atwo urz¹dza siê te igrzyska. Ü Autor jest publicyst¹ Polityki Fot. M. Stankiewicz BLISKO POLITYKI Czes³aw Czechyra lekarz, pose³ PO, Kozienice: Cukrzyca jest du ym problemem w ka dym kraju. W Polsce sytuacja chorych jest równie bardzo trudna, jednak e ostatnio odnotowuje siê tu pewn¹ poprawê. Obecnie pacjenci, którzy nie ukoñczyli 18 lat, mog¹ otrzymywaæ nieodp³atnie pompy insulinowe. Jest to szczególnie wa ne dla osób kontynuuj¹cych naukê i ma ogromne znaczenie dla wyników leczenia i przysz³oœci znacznej grupy osób. Aleksander Sopliñski lekarz, pose³ PSL, Ciechanów: Zakoñczy³a siê prezydencka kampania wyborcza. Mamy nowego prezydenta Bronis³awa Komorowskiego. Tematem najczêœciej poruszanym w kampanii by³a s³u ba zdrowia. Wszyscy kandydaci podkreœlali, e jest to najwa niejszy spo³eczny problem do rozwi¹zania. Sta³ siê tak wa - ny, e nawet s¹d w trybie wyborczym rozstrzyga³ problem, co nazywamy prywatyzacj¹, a co komercjalizacj¹ szpitali. W sejmie z inicjatywy pos³a Grzegorza Napieralskiego dosz³o do spotkania liderów partyjnych poœwiêconego temu tematowi. W efekcie tego spotkania powo³ano ponadpartyjny zespó³ ekspercki tzw. okr¹g³y bia³y stó³ w celu wspólnego wypracowania priorytetów w ochronie zdrowia. Spotkaniom przewodniczy pose³ Marek Balicki, który reprezentuje lewicê, PiS reprezentuje Boles³aw Piecha, PSL reprezentujê ja, Platformê Obywatelsk¹ reprezentuje Ewa Kopacz wraz z zespo³em. Stanis³aw Karczewski lekarz, senator PiS, Radom: Na sierpniowym posiedzeniu Senat obradowa³ nad nowelizacj¹ ustawy o œwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze œrodków publicznych. Zlikwidowa³a ona czêœæ zadañ Agencji Oceny Technologii Medycznych i wprowadzi³a mo - liwoœæ zawierania kontraktów z NFZ bez spe³nienia czêœci dotychczas wymaganych warunków. Poniewa nowelizacja by³a przed³o eniem poselskim, nie wymaga³a konsultacji z przedstawicielami œwiadczeniodawców i organizacjami reprezentuj¹cymi pacjentów. Poznanie opinii strony spo³ecznej w senackiej Komisji Zdrowia ograniczy³o siê do krótkiego wys³uchania krytycznych uwag przedstawicieli samorz¹du lekarskiego i zwi¹zków zawodowych. Strona rz¹dowa przekonywa³a, e rezygnacja z oceny przez AOTM warunków realizacji œwiadczeñ nie wp³ynie na ich poziom. Przedstawiciel minister zdrowia informowa³, e to MZ bêdzie wykonywaæ te zadania. W przeciwieñstwie do AOTM, w którym dzia³a powo³ana do tego rada, wyspecjalizowani pracownicy oraz grona ekspertów, Ministerstwo Zdrowia nie posiada wystarczaj¹cych instrumentów do sprostania tym zadaniom. Uwa a siê tam, e konsultanci krajowi i wojewódzcy poradz¹ sobie z tym problemem. W ocenie senatorów opozycji bêdzie to niewystarczaj¹ce zabezpieczenie, aby w koszyku œwiadczeñ gwarantowanych znalaz³y siê œwiadczenia zapewniaj¹ce wysok¹ jakoœæ, 10 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

13 Pozostaje co prawda pewien problem z refundacj¹ wyposa- enia pomp insulinowych dla osób po 18. roku ycia, ale mam nadziejê, e zostanie to równie pozytywnie rozwi¹zane w krótkim czasie. Warto wspomnieæ, i wkrótce bêd¹ dostêpne analogi insulin d³ugo dzia³aj¹cych. Zostan¹ one wpisane jeszcze w tym roku na listy refundacyjne. Tego typu insuliny bêd¹ przydatne zw³aszcza tym diabetykom, którzy prowadz¹ aktywny tryb ycia. Niema³¹ korzyœci¹ stosowania analogów insulin d³ugo dzia³aj¹cych jest ³atwiejsze dla pacjenta stosowanie zaleconej przez lekarza terapii. *** Warto na koniec przypomnieæ, e pomimo tego, i Sejmowa Komisja Zdrowia zaopiniowa³a negatywnie plan Narodowego Funduszu Zdrowia na 2011 rok, to minister zdrowia w porozumieniu z ministrem finansów zatwierdzi³a ten plan. Konstruowanie bud etu nigdy nie jest ³atwe, jednak w tym roku, w obliczu du ych problemów finansowych nie tylko w Polsce, ale i na œwiecie, by³o zadaniem jeszcze trudniejszym. Na razie wiadomo, e na przysz³y rok na œwiadczenia zdrowotne zaplanowanych jest ogó³em ponad 58,9 mld z³. Ü electus@mp.pl Dotychczas odby³y siê trzy spotkania. Spotkania te okreœli³bym jako wstêpne do dalszej dyskusji. Po pierwsze, uznaliœmy, e artyku³ 68 Konstytucji oznacza, i ka dy ma prawo do ochrony zdrowia. Obowi¹zek ten spoczywa na w³adzy publicznej, a zadaniem pañstwa jest tworzenie regulacji dla sprawnego dzia³ania systemu ochrony zdrowia. Po drugie, dostêp do œwiadczeñ opieki zdrowotnej, finansowany ze œrodków publicznych, musi byæ równy. Po trzecie, uznaliœmy, e naczeln¹ zasad¹ systemu ochrony zdrowia jest solidaryzm spo³eczny. Wszyscy zgodziliœmy siê, e kreatorem polityki zdrowotnej nie mo e byæ Narodowy Fundusz Zdrowia, tak jak jest obecnie. To minister zdrowia powinien kreowaæ politykê zdrowotn¹ i byæ za ni¹ odpowiedzialny. Wiêkszoœæ uzna³a, e NFZ wymaga reformy i opowiedzia³a siê za decentralizacj¹ funduszu. Czekamy na opiniê rz¹du. Minister zdrowia zobowi¹za³a siê, e po wakacjach, we wrzeœniu, przedstawi rz¹dowe propozycje dotycz¹ce decentralizacji NFZ, poza tym zaprezentuje pakiet ustaw zdrowotnych, w³¹cznie z pakietem dotycz¹cym rynku farmaceutycznego i ubezpieczeñ dodatkowych oraz ustawê o informatyzacji ochrony zdrowia. W czasie posiedzenia poruszano wiele w¹tków, jak na przyk³ad wielkoœæ nak³adów na ochronê zdrowia. Postawiono pytanie: kiedy nast¹pi wzrost nak³adów, by osi¹gn¹æ 6% PKB. Minister poinformowa³a, e aby osi¹gn¹æ ten cel, sk³adkê nale a³oby podnieœæ do 13%. Rz¹d proponuje 10 lat na dojœcie do poziomu 6% PKB. Warunkiem dalszej dyskusji jest przedstawienie rz¹dowych projektów ustaw. Mamy nadziejê, e minister zdrowia na spotkaniu wrzeœniowym przedstawi rz¹dowe projekty wspomnianych ustaw. Podczas spotkañ wszystkie strony wykazywa³y chêæ do wspó³pracy, a to dobrze rokuje i daje nadziejê na poprawê systemu ochrony zdrowia. Ü biuro_soplinski@wp.pl Rys. K. Rosiecki G³osy z Wiejskiej a œwiadczeniodawcy mogli stworzyæ wystarczaj¹c¹ dostêpnoœæ do tych us³ug. Przy takim podziale kompetencji mo e zdarzyæ siê, e do koszyka zakwalifikowane zostan¹ œwiadczenia niespe³niaj¹ce oczekiwañ pacjentów. AOTM zamierza w przysz³oœci dokonywaæ wyceny œwiadczeñ medycznych. Zaprzestanie oceny warunków uniemo liwi rzetelne i ca³oœciowe wykonywanie tej procedury. Równie s³abo przemyœlanym pomys³em rz¹du jest rezygnacja z równoczesnego spe³nienia wymogu posiadania odpowiedniego personelu, w³aœciwego sprzêtu i aparatury w celu zawarcia umowy z NFZ. Dla œwiadczeniodawców niespe³niaj¹cych ww. kryteriów wprowadza siê tzw. umowy warunkowe, nie precyzuj¹c sytuacji, w których ich zawarcie bêdzie dopuszczalne. Wprowadzono natomiast otwarty katalog przypadków, które uniemo liwiaj¹ zawarcie tych umów, zmniejszaj¹c tym samym dostêp do œwiadczeñ w porównaniu do roku poprzedniego. Senatorowie PiS g³osowali wiêc przeciwko przyjêciu tej z³ej i nieodpowiadaj¹cej potrzebom pacjentów nowelizacji, pamiêtaj¹c, o czym mówili w trakcie kampanii wyborczej. Ü s.karczewski@wp.pl nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

14 DOSKONALENIE ZAWODOWE Z dr. hab. n. med. Romanem Danielewiczem, dyrektorem Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wy szego MZ rozmawia Ma³gorzata Skarbek Fot. M. Skarbek Jednym z elementów doskonalenia podyplomowego lekarzy jest zdobywanie umiejêtnoœci z zakresu wê szych dziedzin medycyny lub udzielania okreœlonych œwiadczeñ zdrowotnych. S¹ one przewidziane w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty z 1996 r. Kszta³cenie tego typu od dawna prowadz¹ np. naukowe towarzystwa medyczne, wydaj¹c koñcz¹cym je certyfikaty. Jednak system szkoleñ jest nieuporz¹dkowany, m.in. dlatego, e nie ma obowi¹zuj¹cych przepisów wykonawczych okreœlaj¹cych warunki szkoleñ prowadz¹cych do uzyskania certyfikatu. Pytanie zasadnicze: po co lekarzowi nabywanie umiejêtnoœci, jeœli ju jest specjalist¹? Aby poszerzyæ wachlarz œwiadczeñ zdrowotnych, których mo e udzielaæ maj¹c certyfikat umiejêtnoœci, honorowany przez NFZ. Lekarz specjalista, jeœli poszerzy swoj¹ wiedzê o umiejêtnoœci pokrewne, bêdzie móg³ leczyæ innych pacjentów. Tym samym zwiêkszy siê dostêpnoœæ do niektórych œwiadczeñ. Umiejêtnoœci medyczne Dlaczego konieczne jest przygotowanie nowego rozporz¹dzenia o umiejêtnoœciach? Rozporz¹dzenie w tej sprawie ukaza³o siê w 2007 r., po kilku latach prac i dyskusji ze œrodowiskiem. Szybko okaza³o siê jednak, e konieczna jest poprawka poszerzaj¹ca rodzaj szkoleñ: obok odbytych zagranic¹, nale a³o wprowadziæ do dokumentu szkolenia odbywane w kraju, które mog³yby byæ uznane za równoznaczne ze szkoleniami ukoñczonymi w systemie. W koñcu 2009 r. by³o przygotowane rozporz¹dzenie, ale nowe zasady legislacji, wprowadzone przez Radê Ministrów, wymagaj¹ znacz¹cego rozszerzenia delegacji ustawowej oraz przeniesienia du ej czêœci uregulowañ dotycz¹cych umiejêtnoœci z rozporz¹dzenia do ustawy (w zakresie regulowania praw i obowi¹zków osób odbywaj¹cych szkolenia takie regulacje mog¹ byæ okreœlane jedynie w ustawie). Zatem najpierw konieczna jest nowelizacja ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, a potem wydanie rozporz¹dzenia. Zgodnie z decyzj¹ min. Ewy Kopacz, przygotowano za³o enia do nowelizacji ustawy w tym zakresie. Po nowelizacji ustawy zostanie wydane nowe rozporz¹dzenie reguluj¹ce zasady zdobywania umiejêtnoœci. Jak przebiegaj¹ prace nad tym dokumentem? 27 lipca br. Rada Ministrów zaakceptowa³a za³o enia do nowelizacji ustawy w czêœci dotycz¹cej uzyskiwania umiejêtnoœci z zakresu wê szych dziedzin medycyny lub udziela- nia okreœlonych œwiadczeñ zdrowotnych oraz doskonalenia zawodowego. Nastêpne etapy to: przygotowanie przez Rz¹dowe Centrum Legislacji projektu ustawy, uchwalenie jej przez parlament i wydanie rozporz¹dzenia przez ministra zdrowia. Jest to procedura doœæ skomplikowana i d³ugotrwa³a. Opracowane za³o enia wskazuj¹, jakie zapisy powinny znaleÿæ siê w ustawie, okreœlaj¹ ramy organizacyjne, prawne i finansowe trybu uzyskiwania umiejêtnoœci, reguluj¹ tak e uprawnienia podmiotów do prowadzenia szkoleñ, kwestiê akredytowania tych jednostek, sposób przygotowania programów kszta³cenia i czasu trwania szkoleñ, zasady uznawania poprzednio odbytych szkoleñ w kraju i za granic¹, sposób weryfikacji, czyli egzaminów. Bêd¹ to egzaminy pañstwowe, zewnêtrzne, przeprowadzane przez Centrum Egzaminów Medycznych (Pañstwowy Egzamin Umiejêtnoœci). Przygotowane zasady zdobywania umiejêtnoœci nie ró ni¹ siê w sposób istotny od zawartych w rozporz¹dzeniu z 2007 r. Czy przygotowany jest ju wykaz umiejêtnoœci? Jeszcze nie zdecydowano, czy lista umiejêtnoœci z rozporz¹dzenia z 2007 r. zostanie rozszerzona. Prace nad przygotowaniem systemu zdobywania umiejêtnoœci trwaj¹ od kilku lat. W miarê up³ywu czasu zainteresowane œrodowiska, w tym przede wszystkim towarzystwa naukowe, zg³aszaj¹ coraz wiêcej propozycji. Niekiedy nawet doœæ egzotycznych. Czêœæ umiejêtnoœci ju wprowadzonych na listê jest kwestio nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

15 nowana przez niektóre œrodowiska jako sk³adowe specjalizacji, inne nie budz¹ w¹tpliwoœci. Doliczyliœmy siê propozycji 56 umiejêtnoœci. Uwa am, e taka lista jest zbyt szeroka. Do tej opinii przychyla siê samorz¹d lekarski. Wydaje siê, e zasadne by³oby ustalenie krótszej listy umiejêtnoœci (we wspomnianym rozporz¹dzeniu z 2007 r. by³o ich 48), wprowadzenie systemu w ycie, a nastêpnie monitorowanie i ocena jego funkcjonowania i wprowadzenie ewentualnych korekt. Nale y sprawdziæ, jakie bêdzie zainteresowanie zarówno oœrodków, które chc¹ kszta³ciæ lekarzy, jak i ich samych zdobywaniem umiejêtnoœci. Na liœcie znajd¹ siê z pewnoœci¹ umiejêtnoœci, które w dotychczasowym systemie kszta³cenia specjalizacyjnego nie by³y uwzglêdniane albo by³y, ale w niedostatecznym stopniu, np. innowacyjne metody diagnostyczne czy terapeutyczne. Tego typu kszta³cenie ju siê odbywa³o. Co nowego wniesie rozporz¹dzenie? Kursy doskonal¹ce, organizowane przez ró ne podmioty, przede wszystkim towarzystwa naukowe, s¹ prowadzone w ró nym zakresie i ró nych dziedzinach, np. ultrasonografii, endoskopii. Czêœæ z certyfikatów przyznawanych przez towarzystwa jest wykorzystywana przy kontraktowaniu œwiadczeñ przez NFZ. Trwa dyskusja, które powinny byæ uznawane i czy s¹ konieczne. Wprowadzenie regulacji bêdzie stanowi³o punkt odniesienia. Jeœli uznamy, e posiadanie certyfikatu w jakiejœ umiejêtnoœci uprawnia do kontraktowania œwiadczeñ, to jednoczeœnie uznamy, e jest ona zdobyta wed³ug okreœlonego programu, w akredytowanej jednostce maj¹cej warunki do kszta³cenia, kadrê, dostêp do zaplecza klinicznego, a osoba koñcz¹ca szkolenie podda³a siê zewnêtrznej weryfikacji w postaci Pañstwowego Egzaminu Umiejêtnoœci. Wówczas certyfikat bêdzie dokumentem wiarygodnym. Osoby, które ju dziœ legitymuj¹ siê certyfikatami wydanymi wczeœniej (np. przez towarzystwa naukowe), tak e bêd¹ mog³y poddaæ siê weryfikacji, tzn. podejœæ do egzaminu bez koniecznoœci powtarzania szkolenia. Podobnie z certyfikatami otrzymanymi za granic¹. Jaka jest relacja miêdzy specjalizacj¹ a umiejêtnoœciami? W obecnych za³o eniach pojawi³ siê nowy element odniesienie poszczególnych umiejêtnoœci do specjalizacji. Niektó- re umiejêtnoœci, np. endoskopia przewodu pokarmowego, s¹ przecie nabywane przez lekarzy odbywaj¹cych specjalizacjê w zakresie gastroenterologii. Po wprowadzeniu tych przepisów specjalista gastroenterolog nie bêdzie musia³ zatem staraæ siê o certyfikat. System szkolenia specjalizacyjnego jest wszak du o bardziej wymagaj¹cy i dojrza³y. Kto mo e szkoliæ w zakresie umiejêtnoœci? Moim zdaniem, jednostka maj¹ca uprawnienia do kszta³cenia specjalizacyjnego w jakiejœ dziedzinie bez trudu uzyska podobne do szkolenia w zakresie pokrewnej umiejêtnoœci. Jeœli chodzi o nowe jednostki nie okreœlamy w przepisach, jaki ma byæ status placówki prowadz¹cej tego typu kszta³cenie. Mo e to byæ zak³ad opieki zdrowotnej, uczelnia, instytut czy towarzystwo naukowe. Ka dy podmiot bêdzie musia³ udowodniæ, e ma odpowiedni¹ kadrê, mo liwoœæ realizacji programu (zatwierdzanego przez MZ) i zaplecze kliniczne w takich dziedzinach, w których bêdzie to konieczne. Jeœli placówka nie bêdzie mia³a w³asnego zaplecza, bêdzie zobligowana do wykazania, e zawar³a umowê z innym podmiotem zapewniaj¹cym praktyczn¹ czêœæ szkolenia lub udostêpniaj¹cym tak¹ bazê szkoleniow¹. Dotyczy to m.in. towarzystw naukowych, które s¹ dziœ najaktywniejsze w prowadzeniu kszta³cenia z zakresu umiejêtnoœci. Przewidujemy ramy czasowe szkolenia od 6 do 24 miesiêcy, zale nie od programów i rodzaju umiejêtnoœci czy s¹ zwi¹zane tylko z wiedz¹ teoretyczn¹, czy te wymagaj¹ czêœci praktycznej. O merytorycznym kszta³cie programów zdecyduj¹ komisje z³o one z lekarzy specjalistów, podobnie jak ma to obecnie miejsce w kwestiach specjalizacji. Kto bêdzie finansowa³ szkolenia? Za³o enia systemu nie przewiduj¹ finansowania szkoleñ ze œrodków publicznych. Lekarze podejmuj¹cy szkolenie bêd¹ pokrywali jego koszty, jak równie koszty egzaminu PEU. Organizatorzy szkoleñ bêd¹ mogli zwalniaæ z czêœci lub ca- ³oœci op³at za szkolenia w przypadku swoich pracowników czy cz³onków (towarzystwa naukowe), jeœli taka dzia³alnoœæ bêdzie wpisana w statut danego podmiotu. Tylko Centrum Egzaminów Medycznych otrzyma œrodki z bud etu pañstwa, które pokryj¹ organizacjê egzaminów (CEM jest jednostk¹ bud etow¹ i tylko w ten sposób mo e finansowaæ swoje dzia³ania). Udzia³ œrodków publicznych bêdzie tu du o mniejszy ni w przypadku kszta³cenia specjalizacyjnego. Ü W skrócie: Dotychczas istnia³y ró ne inicjatywy, realizowane mniej lub bardziej udanie przez ró ne naukowe towarzystwa medyczne i grupy lekarzy wydaj¹ce,,zaœwiadczenia potwierdzaj¹ce odbyte szkolenia i uzyskanie przez lekarza jakiœ umiejêtnoœci. Akty prawne w tym zakresie maj¹ na celu delegacjê ustawy o zawodzie lekarza, ujednolicenie systemu i nadanie mu wysokiej rangi (certyfikat pañstwowy). Obecne rozporz¹dzenie w sprawie umiejêtnoœci jest ju drugim rozporz¹dzeniem w tej sprawie. ywot poprzedniego o podobnej konstrukcji by³ krótki i wygas³o ono w ub. roku z przyczyn formalnoprawnych. Obecne rozporz¹dzenie jest podobne do poprzedniego i z niewielkimi zmianami powtarza przyjête uprzednio rozwi¹zania. Przy okazji koniecznoœci wydania tego rozporz¹dzenia samorz¹d lekarski po raz kolejny postulowa³ chêæ przejêcia od administracji organizacji tego systemu (logistyki), do czego nie dosz³o. W rozporz¹dzeniu poprawiono definicjê umiejêtnoœci, podkreœlaj¹c, czym ró ni¹ siê one od specjalizacji. Ogólnie bior¹c, zasady uzyskiwania umiejêtnoœci s¹ analogiczne jak specjalizacji (kwalifikacja, program, szkolenie, egzamin, zaœwiadczenie- -certyfikat), jednak czas szkolenia zdecydowanie krótszy. Nie znalaz³ akceptacji postulat samorz¹du o opisanie w rozporz¹dzeniu zasad tworzenia nowych umiejêtnoœci (kto wnioskuje, kto opiniuje zasadnoœæ wniosku i w jaki sposób nowa umiejêtnoœæ jest wpisywana na listê), a nale y siê spodziewaæ wielu inicjatyw w tym zakresie. Mo na s¹dziæ, e niektóre obecnie istniej¹ce specjalizacje, w przysz³oœci mog¹ staæ siê umiejêtnoœciami. Nie znalaz³ te akceptacji inny postulat wynikaj¹cy z obserwacji dzia³añ NFZ w zakresie wymogów kontraktowania, aby nowy system nie móg³ byæ wykorzystywany w ograniczaniu chorym dostêpu do œwiadczeñ. Jest to prawdopodobne, jeœli p³atnik zechce zastosowaæ ten system w wymogach, zw³aszcza we wstêpnym okresie, kiedy lekarzy z certyfikatem umiejêtnoœci bêdzie ma³o. Ü Jerzy Kruszewski, przewodnicz¹cy Komisji Kszta³cenia NRL nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

16 U NAS W SAMORZ DZIE Dy ury cz³onków Prezydium ORL Mieczys³aw Szatanek prezes ORL (œroda, pi¹tek, godz ); Marta Klimkowska-Misiak wiceprezes ORL (pi¹tek godz ); Ewa Miêkus-P¹czek wiceprezes ORL (œroda godz Delegatura w Radomiu; pi¹tek godz ORL w Warszawie); Krzysztof Makuch wiceprezes ORL (wtorek godz , œroda godz , pi¹tek godz ); adys³aw Nekanda-Trepka sekretarz ORL (codziennie w godzinach pracy); Julian Wróbel z-ca sekretarza ORL (œroda godz ); Andrzej Sawoni skarbnik ORL (œroda, pi¹tek godz ); Wies³aw Dideñko cz³onek Prezydium (pi¹tek godz ) Renata Dmowska cz³onek Prezydium (œroda godz ); Roman Olszewski cz³onek Prezydium (œroda, pi¹tek godz ); Andrzej W³odarczyk cz³onek Prezydium (poniedzia³ek godz ) Dy ur przewodnicz¹cego Komisji ds. Sta u Podyplomowego pe³niony jest w pierwsz¹ i trzeci¹ œrodê miesi¹ca godz Miros³aw Klukowski przewodnicz¹cy Komisji Zebrania Komisji ds. Emerytów i Rencistów (od paÿdziernika) odbywaj¹ siê w pierwszy poniedzia³ek miesi¹ca, przy ul. Pu³awskiej 18, o godz Daniela Machnicka-Bacciarelli przewodnicz¹ca Komisji Godziny pracy zespo³u radców prawnych mec. El bieta Barcikowska-Szyd³o koordynator (wtorek-czwartek, godz ); mec. Pawe³ Jannasz (poniedzia³ek, wtorek, czwartek godz , œroda ); mec. Zdzis³aw Czarnecki (wtorek, pi¹tek godz ); mgr Bartosz Niemiec (poniedzia³ek-czwartek godz ). TERMINY POSIEDZEÑ ORL w Warszawie w drugim pó³roczu 2010 r.: 24 wrzeœnia, 29 paÿdziernika, 10 grudnia. Uchwa³a nr 91/R-VI/10 ORL w Warszawie z 21 maja 2010 r. przesy³k¹ pocztow¹ i mailem Redakcja miesiêcznika Puls bardzo prosi wszystkich lekarzy o weryfikowanie adresów do kolporta u Pulsu i Gazety Lekarskiej (zmiany adresu, rodziny lekarskie, które nie chc¹ otrzymywaæ kilku egzemplarzy pism i tym podobne). rejestracja@warszawa.oil.org.pl lub tel , fax Uwaga! Wszystkich Pañstwa, którzy chc¹ otrzymywaæ Puls TYLKO mailem, prosimy o przes³anie tej informacji na adres: pulsmailem@warszawa.oil.org.pl Prosimy o podanie: imienia i nazwiska, adresu do korespondencji, numeru prawa wykonywania zawodu, numeru tel. Krajowe oferty pracy lekarz bez spec. 16 alergologia 2 alergologia dziec. 0 anestezjologia 8 balneologia i med. fiz. 2 chirurgia dziec. 1 chirurgia nacz. 1 chirurgia og. 5 choroby p³uc 3 choroby wewn. 26 dermatologia 4 diabetologia 3 endokrynologia 1 gastroenterologia 2 ginekologia i po³. 12 ginekologia-endokr. 0 hematologia 1 kardiologia 9 kardiologia dziec. 2 laryngologia 7 med. pracy 2 med. ratunkowa 4 med. rodzinna 20 nefrologia 3 neonatologia 4 neurologia 6 neurologia dziec. 3 okulistyka 1 okulistyka dziec. 1 onkologia 1 ortopedia 2 ortopedia dziec. 1 pediatria 12 na dzieñ 6 sierpnia 2010 r. psychiatria 5 psychiatria dziec. 1 radiologia 6 radiologia dziec. 1 rehabilitacja med. 5 reumatologia 3 stomatologia 7 stomat. ortodoncja 4 stomat. periodont. 1 stomat. protetyka 4 urologia 1 USG 3 Andrzej Morliñski przewodnicz¹cy Komisji ds. Poœrednictwa Pracy Biuro Poœrednictwa Pracy: tel./fax: ; praca@warszawa.oil.org.pl 14 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

17 SK ADKI CZ ONKOWSKIE Od 1 czerwca 2009 r. ka dy lekarz i lekarz dentysta posiada indywidualne subkonto sk³adkowe w Banku PKO S.A. Indywidualny numer konta zawiera m.in. numer Pani/Pana prawa wykonywania zawodu (siedem ostatnich cyfr). W celu u³atwienia przesy³ania sk³adki proponujemy z³o yæ sta³e zlecenie w banku, w którym posiadaj¹ Pañstwo osobiste konto indywidualne. Przypominamy, i sk³adka za dany miesi¹c powinna wp³yn¹æ na konto Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie do koñca miesi¹ca, za który powsta³o zobowi¹zanie. Zgodnie z obowi¹zuj¹c¹ ustaw¹ o rachunkowoœci, w przypadku nieuregulowania sk³adki w terminie, automatycznie bêd¹ naliczane odsetki ustawowe, powiêkszaj¹ce tym samym zobowi¹zanie wobec Izby Lekarskiej. W zwi¹zku z tym, i decyduj¹ca o terminowoœci wp³aty jest data jej zaksiêgowania na Pañstwa indywidualnym koncie sk³adkowym, proponujemy ustaliæ datê przelewu do 22 dnia ka dego miesi¹ca. Je eli do tej pory przekazywa³a Pani/Pan sk³adki za poœrednictwem pracodawcy, prosimy o z³o enie pisma w zak³adzie pracy o niepotr¹caniu sk³adek. Okrêgowa Izba Lekarska w Warszawie przypomina równie o koniecznoœci niezw³ocznego zg³aszania do Dzia³u Rejestru Lekarzy wszelkich zmian: adresu zamieszkania, miejsca pracy, stanu cywilnego oraz informacji dotycz¹cych otrzymania decyzji przejœcia na rentê lub emeryturê itp. Numer indywidualnego konta, na które proszê przekazywaæ comiesiêczne sk³adki na rzecz Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie otrzymaj¹ Pañstwo w biurze Okrêgowej Izby Lekarskiej przy ul. Pu³awskiej 18, w pok. nr 306, telefonicznie: , lub em, pisz¹c na adres: skladki@warszawa.oil.org.pl Andrzej Sawoni skarbnik ORL WYSOKOŒÆ SK ADKI Miesiêczna sk³adka cz³onkowska wynosi: 40 z³ dla lekarza/lekarza dentysty (bez zmian), 10 z³ dla lekarza/lekarza dentysty emeryta, który: 1) ma ju ustalon¹ przez Izbê Lekarsk¹ sk³adkê w wysokoœci 10 z³ miesiêcznie, 2) ukoñczy³ 65 lat w przypadku mê czyzny albo 60 lat w przypadku kobiety oraz z³o y odpowiednie dokumenty do OIL: a) podanie do Prezydium Okrêgowej Rady Lekarskiej o ustalenie wysokoœci sk³adki cz³onkowskiej na kwotê 10 z³/m-c z zaznaczeniem okresu wnioskowanego, b) kopiê decyzji emerytalnej, c) zaœwiadczenie o przychodach za rok poprzedni (ew. PIT 36 lub 37 z roku poprzedzaj¹cego z³o enie wniosku), w którym udokumentowane jest, i nie zosta³ przekroczony przychód w wys z³, nie wliczaj¹c œwiadczenia emerytalnego. 10 z³ dla lekarza/lekarza dentysty rencisty, który: 1) ma ju ustalon¹ przez Izbê Lekarsk¹ sk³adkê w wysokoœci 10 z³ miesiêcznie, 2) z³o y odpowiednie dokumenty do OIL: a) podanie do Prezydium Okrêgowej Rady Lekarskiej o ustalenie wysokoœci sk³adki cz³onkowskiej na kwotê 10 z³/m-c z zaznaczeniem okresu wnioskowanego, (na podstawie uchwa³y Nr 8/08/V Naczelnej Rady Lekarskiej z r.) b) kopiê decyzji rentowej. 10 z³ dla lekarza sta ysty, lekarza dentysty sta ysty, z wy³¹czeniem cz³onków OIL, którzy ju posiadaj¹ pe³ne prawo wykonywania zawodu. Zwolniony z op³at cz³onkowskich mo e byæ: 1) lekarz/lekarz dentysta, który z³o y podanie do Prezydium Okrêgowej Rady Lekarskiej o zwolnienie z koniecznoœci op³acania sk³adki cz³onkowskiej z zaznaczeniem okresu wnioskowanego oraz: a) udokumentuje brak przychodów za okres wnioskowany (zaœw. o przychodach, ew. PIT 36 lub 37) lub przedstawi zaœwiadczenie z Urzêdu Pracy okreœlaj¹ce okres pozostawania jako osoba bezrobotna (od do), b) jest emerytem w pe³nym wieku emerytalnym (65 lat w przypadku mê czyzny albo 60 lat w przypadku kobiety) i z³o y oœwiadczenie o zaprzestaniu wykonywania zawodu (druk dostêpny w biurze Izby lub na stronie internetowej OIL Warszawa), c) jest rencist¹ i z³o y oœwiadczenie o zaprzestaniu wykonywania zawodu (druk dostêpny jw.), 2) lekarz/lekarz dentysta, który zrzeknie siê prawa wykonywania zawodu (druk dostêpny jw.). Aktualne numery kont bankowych OIL w Warszawie op³ata za rejestracjê praktyk lekarskich; sp³ata po yczek z Funduszu Samopomocy Lekarskiej Dzia³ windykacji sk³adek Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie przypomina, e na lekarzu ci¹ y obowi¹zek pisemnego zg³aszania nast. informacji: - do Rejestru OIL o zmianach dotycz¹cych: miejsca zatrudnienia wraz z informacj¹ dotycz¹c¹ potr¹cania sk³adek cz³onkowskich na OIL w Warszawie, adresu zamieszkania i adresu do korespondencji, daty przejœcia na emeryturê b¹dÿ rentê (kserokopia decyzji wydanej przez ZUS), terminu rozpoczêcia i zakoñczenia urlopu wychowawczego b¹dÿ bezp³atnego, daty i miejsca rozpoczêcia pracy przez lekarza/lekarza dentystê po zakoñczeniu sta u podyplomowego, rejestracji w Urzêdzie Pracy jako osoby bezrobotnej, zaprzestania pracy zarobkowej przez lekarza/lekarza dentystê emeryta b¹dÿ rencistê (oœwiadczenie); - do Komisji Praktyk Lekarskich: a) o wyrejestrowaniu praktyki indywidualnej, b) o zawieszeniu praktyki np. w zwi¹zku z chorob¹, urlopem wychowawczym, wyjazdem za granicê. Ü

18 WYNAGRODZENIA LEKARZY Etat czy kontrakt? Maciej Jêdrzejowski, przewodnicz¹cy Zespo³u ds. Wynagrodzeñ cz. 2 Wpoprzednim numerze Pulsu omówiona zosta³a nastêpuj¹ca sytuacja: dyrektor szpitala proponuje lekarzowi przejœcie na kontrakt w wysokoœci 5094 z³, zamiast dotychczasowej pensji 3000 z³ netto w podstawowym czasie pracy. Dok³adna analiza propozycji wykaza³a, e po odjêciu kosztów dzia³alnoœci gospodarczej, op³aceniu minimalnych sk³adek ZUS, podatku oraz uwzglêdnieniu kosztów urlopu lekarz bêdzie dysponowa³ miesiêcznie kwot¹ 3096 z³ netto, co oznacza realny wzrost wynagrodzenia o niespe³na 100 z³, przy minimalnym zabezpieczeniu na wypadek choroby i minimalnej emeryturze. Czy oznacza to, e przejœcie na kontrakt w ogóle nie jest op³acalne i nigdy nie nale y siê na nie decydowaæ? Op³acalnoœæ przejœcia na kontrakt zale y od 3 g³ównych czynników. Po pierwsze, od wyjœciowej wysokoœci pensji w ramach umowy o pracê (im wy sza pensja, tym przejœcie na kontrakt bêdzie bardziej op³acalne). Po drugie, od proporcji pomiêdzy proponowan¹ stawk¹ kontraktu a dotychczasow¹ pensj¹ netto. Dla uproszczenia mo emy przyj¹æ, e stawki kontraktu ni sze od 2-krotnoœci pensji zasadniczej netto s¹ nieatrakcyjne, stawki w zakresie pomiêdzy 2-krotnoœci¹ a 3-krotnoœci¹ kontraktu s¹ doœæ atrakcyjne, zaœ stawki powy ej 3-krotnoœci dotychczasowej pensji bardzo atrakcyjne (tabl. 1). Po trzecie, op³acalnoœæ kontraktu zale y od zastosowania zabiegów ksiêgowych umo liwiaj¹cych zmniejszenie podatku, takich jak leasing samochodu czy te wybór jednolitej stawki podatkowej. Korzyœci z leasingu opieraj¹ siê na za³o eniu, e lekarz, zamiast kupowaæ samochód na kredyt jako osoba prywatna, wypo yczy samochód (weÿmie w leasing) od firmy leasingowej jako przedsiêbiorca, co umo liwi w³¹czenie rat leasingu do kosztów dzia³alnoœci gospodarczej. Wad¹ tego rozwi¹zania jest fakt, e u ytkowany samochód pozostaje przez okres leasingu w³asnoœci¹ firmy leasingowej. Na zakoñczenie okresu leasingu przedsiêbiorca mo e go jednak wykupiæ na bardzo korzystnych warunkach zazwyczaj za 1% pierwotnej wartoœci. Wynagrodzenie na etacie netto (brutto) Propozycja kontraktu w odniesieniu do dotychczasowej pensji netto (w nawiasie ostateczny miesiêczny zysk netto) Niekorzystna Neutralna Korzystna Bardzo korzystna x 1,7 x 2 x 3 x z³ (4305) 5094 z³ (3118) 6000 z³ (4123) 9000 z³ (5997) z³ (7851) 4000 z³ (5722) 6792 z³ (4383) 8000 z³ (5283) z³ (7851) z³ (10324) 5000 z³ (7153) 8490 z³ (5649) z³ (6651) z³ (9706) z³ (12805) Tabela 1. Porównanie pensji na etacie z proponowanymi stawkami kontraktu. Wyliczenia uwzglêdniaj¹ progresywn¹ stawkê podatku (18 i 32%) oraz najni szy szacowany koszt dzia³alnoœci w wysokoœci 974 z³ miesiêcznie (ksiêgowoœæ, ubezpieczenie, sk³adki ZUS). Pierwsza kwota w ka dej kolumnie okreœla wysokoœæ miesiêcznego kontraktu (przychód), kwota w nawiasie okreœla ostateczny miesiêczny zysk netto lekarza-przedsiêbiorcy (po odliczeniu kwot na p³atny miesiêczny urlop ). Przychód Koszty Ew. Dochód roczny Ostateczny miesiêczny zysk (kwota rata (dochód miesiêczny x 11) lekarza netto kontraktu) leasingu bez z A B C leasingu leasingiem z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ 4123 z³ 4301 z³ 4229 z³ z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ 5283 z³ 5792 z³ 5701 z³ z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ 5997 z³ 6538 z³ 6438 z³ z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ 6651 z³ 7238 z³ 7174 z³ z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ 7851 z³ 8615 z³ 8647 z³ z³ 974 z³ 2000 z³ z³ z³ z³ z³ z³ Tabela 2. Analiza op³acalnoœci kontraktu po zastosowaniu zabiegów zmniejszaj¹cych podatek dochodowy (leasing samochodu oraz 19% podatek liniowy dla przedsiêbiorcy). Koszty dzia³alnoœci obejmuj¹: us³ugi ksiêgowe 300 z³, ubezpieczenie 100 z³, minimalne sk³adki zusowskie 574 z³ miesiêcznie, ewentualny leasing samochodu 2000 z³. W kolumnie A podano zysk netto przy naliczeniu zwyk³ego podatku progresywnego (18% i 32%) bez uwzglêdnienia kosztów leasingu samochodu, w kolumnie B zysk przy naliczeniu podatku progresywnego z uwzglêdnieniem kosztów leasingu, w kolumnie C zysk przy naliczeniu podatku liniowego 19% z uwzglêdnieniem kosztów leasingu. Ostateczny miesiêczny zysk lekarza-przedsiêbiorcy obliczono odejmuj¹c kwotê przeznaczon¹ na urlop (1/11 miesiêcznego dochodu) oraz dodaj¹c kwotê raty leasingu samochodu w wysokoœci 2000 z³ (w kolumnie B i C). Przedstawione wyliczenia maj¹ charakter orientacyjny nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010

19 Korzyœci z 19% podatku liniowego polegaj¹ na unikniêciu wy- szej, 32% stawki podatku progresywnego (obowi¹zuj¹cej po przekroczeniu rocznego dochodu w wysokoœci z³ brutto). Wybieraj¹c podatek liniowy nie mamy jednak mo - liwoœci skorzystania z tzw. kwoty wolnej od podatku, co sprawia, e ostatecznie jest on op³acalny dopiero przy rocznym dochodzie powy ej z³ brutto (tab. 2). Dodatkowo osobom posiadaj¹cym dzieci nie przys³uguje ulga na dziecko w wysokoœci 1112,04 z³ odliczana od podatku. Mówi siê, e pieni¹dze to nie wszystko i jest w tym wiele s³usznoœci. Przy decyzji o przejœciu na kontrakt nale y wzi¹æ pod uwagê dodatkowe czynniki, takie jak zabezpieczenie socjalne, odpowiedzialnoœæ za b³êdy w sztuce czy mo liwoœci kszta³cenia. Podejmuj¹c decyzjê o przejœciu na kontrakt, najlepiej wiêc zastosowaæ selekcjê negatywn¹. Bardzo ostro nie do kontraktów powinni podchodziæ lekarze korzystaj¹cy ze œwiadczeñ socjalnych: osoby s³abego zdrowia, kobiety planuj¹ce ci¹ ê i wychowywanie dzieci, samot- Za Przeciw Umowa 1. Zabezpieczenie socjalne: 1. Ni sze wynagrodzenie o pracê ubezpieczenie emerytalne, 2. Brak mo liwoœci rentowe i chorobowe rozliczania kosztów 2. Œwiadczenia przys³uguj¹ce wykonywania zawodu z tytu³u macierzyñstwa 3. Progresywna stawka 3.P³atny urlop wypoczynkowy podatku 4. Dodatkowe œwiadczenia 4. Podleg³oœæ s³u bowa gwarantowane w kodeksie pracy oraz œwiadczenia socjalne 5. Ograniczenie odpowiedzialnoœci cywilnej do 3-krotnoœci wynagrodzenia 6. Mo liwoœæ negocjacji wynagrodzeñ przez zwi¹zek zawodowy 7. Wiêksza stabilnoœæ zatrudnienia Kontrakt 1. Redukcja sk³adek zusowskich 1. Odpowiedzialnoœæ 2. Mo liwoœæ odliczania kosztów cywilna za b³êdy w sztuce dzia³alnoœci gospodarczej 2. Mniejsze (np. leasing samochodu) zabezpieczenie socjalne 3. Mo liwoœæ wyboru podatku 3. Brak ochrony prawa liniowego pracy w zakresie norm czasu pracy 4. Ograniczenie mo liwoœci odbywania specjalizacji Tabela 3. Wady oraz zalety pracy na etacie i kontrakcie ne matki czy osoby po 50. roku ycia. Kontrakt nie jest równie najlepszym rozwi¹zaniem w specjalnoœciach zwi¹zanych z wysokim ryzykiem odpowiedzialnoœci cywilnej (po- ³o nictwo, medycyna ratunkowa, neurochirurgia, anestezjologia) oraz dla lekarzy pracuj¹cych w trybie ostrego dy- uru. Wynika to z uwarunkowañ prawnych dotycz¹cych odpowiedzialnoœci za b³êdy w leczeniu; w przypadku zatrudnienia na etacie, odpowiedzialnoœæ za niezawinione b³êdy pope³nione przez pracownika spoczywa na pracodawcy (art. 120 Kodeksu pracy); w przypadku kontraktu odpowiedzialnoœæ spoczywa w ca³oœci na lekarzu lub solidarnie na lekarzu i zak³adzie opieki zdrowotnej. Kontrakt nale y równie odradzaæ lekarzom w trakcie specjalizacji, gdy pogodzenie pracy na kontrakcie ze sta ami szkoleniowymi jest praktycznie niemo liwe. Inne wady i zalety kontraktu podsumowuje tabela 3. W dotychczasowych rozwa aniach braliœmy pod uwagê podstawowy czas pracy lekarza na etacie (czyli 7 godzin i 35 min dziennie) oraz porównywalny miesiêczny czas pracy na kontrakcie. Sytuacja nieco komplikuje siê w przypadku dy- urów lekarskich. Wyd³u enie czasu pracy ponad normê etatow¹ sprawia, e za godziny dy urowe zaczynaj¹ obowi¹zywaæ stawki jak za nadgodziny czyli 50% dodatek za pracê w ci¹gu dnia oraz 100% dodatek za pracê w nocy i dzieñ œwi¹teczny. Takich uregulowañ zazwyczaj brak w umowach kontraktowych. Wyd³u ony czas pracy nie jest rekompensowany wy sz¹ stawk¹ godzinow¹ (niekiedy w umowach okreœla siê nieco wy sze stawki za godziny œwi¹teczne). Ró nice te powoduj¹, e dla osób du o dy uruj¹cych (8-10 dy urów w miesi¹cu) bardziej op³acalne mo e byæ zatrudnienie na etacie. Optymalny profil lekarza pracuj¹cego na kontrakcie to niechêtny dy urom specjalista w przedziale wieku lat, w bezpiecznej specjalnoœci, takiej jak radiologia, choroby wewnêtrzne, podspecjalizacje internistyczne, neurologia, dermatologia, okulistyka czy psychiatria. Jak wygl¹da kwestia zabezpieczeñ socjalnych osoby prowadz¹cej dzia³alnoœæ gospodarcz¹? Problem ten jest doœæ skomplikowany, dlatego te wymaga omówienia w odrêbnym artykule. W skrócie mo na powiedzieæ, e sk³adki na ubezpieczenie spo³eczne op³acane s¹ od deklarowanego dochodu. Wiêkszoœæ osób prowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ deklaruje najni szy mo liwy dochód, licz¹c siê z otrzymaniem odpowiednio niskiej emerytury. Minimalna kwota sk³adek wynosi obecnie 559,49 z³, maksymalna zaœ 2474 z³. Dodatkowo lekarz na kontrakcie musi op³aciæ sk³adkê na ubezpieczenie zdrowotne w wysokoœci co najmniej 233,32 z³ (odliczan¹ od op³acanego podatku). W podsumowaniu Przez ostatnie kilkanaœcie lat zatrudnienie lekarzy w formie kontraktu cieszy³o siê w Polsce wzrastaj¹c¹ popularnoœci¹. Wynika³a ona z mo liwoœci szybkiego i znacznego zwiêkszenia dochodów, zwi¹zanego z redukcj¹ sk³adek ZUS oraz unikaniem wy szych progów podatkowych. Wprowadzone w ci¹gu ostatnich 2-3 lat zmiany systemowe (zmniejszenie sk³adek na ubezpieczenie spo³eczne dla pracowników oraz likwidacja III progu podatkowego) sprawiaj¹, e op³acalnoœæ kontraktu zmniejsza siê i obecnie na tê formê zatrudnienia decyduj¹ siê g³ównie osoby o wysokich dochodach. Nie nale y wiêc podejmowaæ pochopnych decyzji i przyjmowaæ niekorzystnych ofert kontraktów. Ca³y pakiet œwiadczeñ socjalnych stanowi niew¹tpliw¹ zdobycz cywilizacyjn¹ XX w. decyzja o rezygnacji z niego powinna byæ dobrze przemyœlana. Co mo na zrobiæ w sytuacji, gdy lekarze s¹ nak³aniani przez dyrekcjê do zawierania kontraktów wbrew w³asnej woli? Jest kilka sposobów przeciwdzia³ania, które opisane zostan¹ w jednym z kolejnych artyku³ów. Ü mjedrzejowski@warszawa.oil.org.pl. nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ

20 VII KONGRES POLONII MEDYCZNEJ Impresje z kongresu Krzysztof Schreyer, przewodnicz¹cy Komisji Wspó³pracy z Zagranic¹ ORL Spotkanie z liderami Polonii Medycznej na Wschodzie Jako przewodnicz¹cy Komisji Wspó³pracy z Zagranic¹ ORL uczestniczy³em w obradach VII Œwiatowego Kongresu Polonii Medycznej, który odby³ siê pod koniec czerwca w Toruniu. By³em zachwycony tym spotkaniem. Na moje wra enie, a w krótkiej relacji trudno pisaæ o czymœ wiêcej ni wra eniu, wp³ynê³o przede wszystkim wielkie pozytywne zaskoczenie zwi¹zane z niezmiernie bogatym i bardzo niekonwencjonalnym programem naukowym kongresu. Zwyk³e kongresy naukowe zajmuj¹ siê bowiem na ogó³ doœæ jednorodn¹ tematyk¹, jak np. kardiologi¹, pulmonologi¹, diabetologi¹ czy nawet kilkoma dzia³ami interny lub chirurgii na raz, i ma to oczywiœcie tak e sens. Spis tematów na Kongresie Polonii Medycznej w pierwszej chwili sprawi³ na mnie wra- enie worka bez dna, do którego wrzuca siê wszystko, co pod rêk¹, byle wype³niæ go po brzegi. Tymczasem okaza³o siê, e dziêki prof. Markowi Rudnickiemu z Chicago, który by³ mózgiem tego przedsiêwziêcia, pogrupowanie i wybór tematów, jak równie dobór referentów stworzy- ³y niezwyk³¹ okazjê do poznania i dyskutowania o g³ównych problemach wspó³czesnej medycyny od autonomii zawodu lekarza, przez edukacjê, palenie tytoniu, model lekarza rodzinnego, problemy finansowe ochrony zdrowia itp., po aktualne, najwiêksze osi¹gniêcia w wielu dziedzinach. Polscy lekarze, czêstokroæ z wielk¹ naukow¹ renom¹ i sukcesami na Zachodzie, stykali siê z lekarzami z krajów na dorobku, borykaj¹cymi siê z codziennymi niedostatkami systemów zdrowia systemów bardzo kulej¹cych albo wrêcz szcz¹tkowych. Nie brak by³o tematów historyczno-spo³ecznych. Nasz kolega, Andrzej Misiak, wyg³osi³ referat o charytatywnej fundacji hrabiego Potulickiego. Najwiêkszym moim zmartwieniem, jak i wielu innych, by³a niemo noœæ uczestniczenia w wielu odbywaj¹cych siê równoczeœnie ciekawych sesjach, ale mimo to ka dy móg³ znaleÿæ coœ, co wzbogaci³o jego wiedzê i spojrzenie na œwiatow¹ medycynê. Fot. K. Makuch Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Tematy posiedzeñ klinicznych w roku akademickim 2010/2011 Jednostka organizacyjna Temat Referent/referenci Termin Klinika Gastroenterologii, Wczesna profilaktyka oty³oœci poprzez zmianê stylu ycia dzieci Doc. dr hab. n. med. Piotr Socha r. Hepatologii i Immunologii przedszkolnych za³o enia projektu UE Toybox Lek. med. Zbigniew Ku³aga (Zak³ad Zdrowia Publicznego) Klinika Anestezjologii DNR praktyka powstrzymania siê od resuscytacji u dzieci Lek. Katarzyna Witulska r. i Intensywnej Terapii w IPCZD Zak³ad Zdrowia Publicznego Socjoekonomiczne uwarunkowania ciœnienia têtniczego dzieci Lek. Zbigniew Ku³aga r. w wieku szkolnym Zak³ad Psychologii Zdrowia Od pediatry do internisty kontynuacja leczenia w chorobie Dr n. hum. Anna Jakubowska-Winecka r. przewlek³ej. Psychologiczne aspekty zmiany opieki zdrowotnej Klinika Niemowlêca Prowadzenie badañ klinicznych z udzia³em ma³oletnich Prof.dr hab. n. med r. Komisja Bioetyczna z uwzglêdnieniem roli komisji bioetycznych Bogumi³a Milewska-Bobula Klinika Gastroenterologii, Zespo³y gor¹czek nawrotowych narastaj¹cy problem Dr n. med. Beata Wolska-Kuœnierz r. Hepatologii i Immunologii diagnostyczno-terapeutyczny 18 nr 8/9 (184/185) sierpieñ/wrzesieñ 2010