MIĘDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA

Transkrypt

1 Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie Numer kodowy ucznia:: Imię i nazwisko ucznia: Liczba uzyskanych punktów: MIĘDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA Zadania konkursowe z przyrody dla klasy VI Opracowanie: mgr Anna Zdunek Sokołowska Warszawa, kwiecień 2010r. 1

2 Drogi Uczniu! Masz przed sobą test składający się z 24 zadań. Przeczytaj uwaŝnie kaŝde polecenie, a odpowiedzi zapisz w wyznaczonych miejscach. Odpowiedzi do zadań wielokrotnego wyboru zaznacz krzyŝykiem x. Za test moŝesz uzyskać maksymalnie 60 pkt. Na rozwiązanie zadań masz 90 minut. Zadanie 1 3p Uporządkuj planety wchodzące w skład Układu Słonecznego, zaczynając od tej, która jest najbliŝej Słońca, wstawiając w kółko cyfrę od 1 do 9 (1 najbliŝej, 9 najdalej) Jowisz Wenus Saturn Neptun Merkury Mars Ziemia Uran Pluton Zadanie 2 1p 24 sierpnia 2006 r. na Zgromadzeniu Ogólnym Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pradze status planety utracił, a jednocześnie zyskał miano planety karłowatej : A. Merkury B. Pluton C. Neptun D. Uran Zadanie 3 1p Ziemia nazywana jest Błękitną planetą Uzasadnij, dlaczego. Podaj dwa argumenty a).. b). 1p Zadanie 4 Planetą o największych rozmiarach i masie jest: A. Wenus B. Neptun C. Jowisz D. Saturn Zadanie 5 Przeczytaj uwaŝnie zdania opisujące ruch obrotowy Ziemi, a następnie określ ich poprawność zakreślając kółkiem odpowiednio P prawda lub F fałsz; A. Cała kula ziemska porusza się z tą samą prędkością kątową P / F B. Prędkość liniowa jest róŝna w róŝnych miejscach na Ziemi P / F C. Najmniejsza prędkość jest na równiku, a największa przy biegunach P / F D. Pełny obrót Ziemi wokół własnej osi trwa 365 dni i 6 godzin P / F 2

3 3p Zadanie 6 Jedziesz pociągiem z Płocka do Warszawy. Ty siedzisz w przedziale nieruchomo, ale w związku z ruchem Ziemi, poruszasz się względem jej powierzchni. Wiedząc, ze Ziemia w czasie 1 godziny obróci o 15 o oblicz, o ile stopni obróci się Ziemia w czasie jazdy pociągiem trwającej 1,5 godziny: (rozwiąŝ zadanie metodą proporcji) Rozwiązanie: Odpowiedź:.. Zadanie 7 Słońce góruje w Warszawie (21 E), czyli jest w najwyŝszym punkcie nad horyzontem. Oblicz, która godzina miejscowego czasu słonecznego jest w tym momencie w Moskwie (44 E)? Obliczenia: Odpowiedź:.. Zadanie 8 Rysunek przedstawia pozorną drogę Słońca nad horyzontem w róŝnych porach roku. W wyznaczonych miejscach wpisz daty pierwszego dnia wiosny, pierwszego dnia lata i pierwszego dnia zimy: 3p 3

4 Zadanie 9 Południki i równoleŝniki to umowne linie, dzięki którym moŝesz wyznaczyć współrzędne geograficzne danego punktu. W podanych zdaniach skreśl błędne określenia tak, aby kaŝde było prawdziwe: A. Południki są łukami o jednakowej / róŝnej długości. B. RównoleŜniki wyznaczają kierunek północ południe / wschód zachód. C. Południki i równoleŝniki tworzą na mapie siatkę geograficzną / kartograficzną. D. Wszystkie równoleŝniki są do siebie prostopadłe / równoległe. Zadanie 10 3p Korzystając z mapy konturowej świata i podanych w ramce kontynentów, wpisz do odpowiedniego wiersza tabeli ich nazwy: Azja, Afryka, Ameryka Południowa. Ameryka Północna, Australia i Oceania, Antarktyda, Europa Nr Nazwa kontynentu Zadanie 11 1p Największą wyspą na świecie jest: A. Madagaskar B. Grenlandia C. Sumatra D. Nowa Gwinea 4

5 Zadanie 12 Wybierz z podanych nazw te rzeki i jeziora, które występują na wskazanym kontynencie i wpisz je do tabeli: J. Ładoga, J. Czad, J. Michigan, J. Bajkał, Wołga, Nil, Missisipi, Lena Azja Kontynent Rzeka Jezioro Afryka Ameryka Północna Europa Zadanie 13 Podaj współrzędne geograficzne punktu A: Szerokość geograficzna:.. o Długość geograficzna:.. o Zadanie 14 Drobnoustroje chorobotwórcze wnikają do zdrowego człowieka róŝnymi drogami i powodują choroby. Rozpoznaj niŝej podane choroby zakaźne i wpisz w wyznaczone miejsca właściwą cyfrę, którą oznaczono objawy tych chorób: 5

6 róŝyczka grypa grzybica borelioza zmiany zapalne na skórze, głównie między palcami stóp i dłoni bladoróŝowa wysypka, powiększenie węzłów chłonnych rumieniowa zmiana na skórze, ogólne rozbicie, gorączka wysoka gorączka, dreszcze, ból głowy, uczucie rozbicia Zadanie 15 5 swędzenie skóry głowy, łuszczenie 3p Komórki budujące organizm róŝnią się tylko kształtem, ale i organellami (składnikami). NiŜej podane składniki podziel na wspólne i róŝniące komórkę roślinną i zwierzęcą i wpisz do właściwych rubryk tabeli: jądro, cytoplazma, ściana komórkowa, mitochondria, błona komórkowa, chloroplasty, wodniczki: wspólne róŝniące a)... b)... c)... d).. e).. a) b).. 1p Zadanie 16 Składnikiem komórki, kontrolującym pobieranie i wydalanie substancji jest: A. jadro B. wodniczka, C. błona komórkowa D. ściana komórkowa Zadanie 17 Rośliny zielone są samoŝywne, poniewaŝ biorą udział w procesie fotosyntezy. Proces ten przedstawia niŝej zamieszczony rysunek. Przeanalizuj go dokładnie, a następnie literom z rysunku przypisz odpowiednie substraty i produkty tego procesu. A -. B -. C D -. 6

7 Zadanie 18 5p WskaŜ cechy charakterystyczne dla podanych grup kręgowców dotyczące ich przystosowań do środowiska, w jakim Ŝyją. Wpisz w prostokąty odpowiednie cyfry oznaczające określone cechy: 1. pokrycie ciała piórami 2. pokrycie ciała śluzem i łuskami 3. wypełnienie niektórych kości powietrzem 4. pokrycie ciała włosami lub sierścią 5. błona pławna między palcami 6. zęby jadowe lub silne mięśnie ułatwiające zdobycie poŝywienia 7. karmienie młodych mlekiem matki 8. skóra naga z licznymi gruczołami śluzowymi ułatwiająca wymianę gazową 9. skóra sucha pokryta łuskami, płytkami rogowymi lub pancerzem 10. skrzela słuŝące do oddychania ryby płazy gady ptaki ssaki Zadanie 19 Rysunki przedstawiają Ŝmiję zygzakowatą i zaskrońca zwyczajnego. WskaŜ dwie cechy w budowie zewnętrznej, które pozwalają odróŝnić je od siebie: a) a) b) b) Zadanie 20 Ŝmija zygzakowata Płazy to organizmy dwóch środowisk. Spośród podanych cech w budowie zewnętrznej podkreśl te, które umoŝliwiają im Ŝycie na lądzie: błona pławna między palcami, śluz, silne kończyny tylne, oczy z powiekami, otwory nosowe zamykane klapkami, opływowy kształt ciała, trójkątna głowa sztywno połączona z tułowiem, długi lepki język. zaskroniec zwyczajny 7

8 Zadanie 21 Ptaki składają jaja na ladzie. Rysunek przedstawia budowę jaja ptaka. Nazwij jego elementy oznaczone literami i wpisz w wyznaczone miejsca: A. B. C. D... A B C D Zadanie 22 Zwierzęta są organizmami cudzoŝywnymi, poniewaŝ muszą korzystać z gotowych związków organicznych pobieranych wraz z pokarmem w procesie odŝywiania. Uporządkuj w kolejności procesy, którym podlega pokarm w organizmie lisa wpisując w kwadraty cyfry od 1 do 5 rozdrabnianie wchłanianie pobieranie wydalanie trawienie Zadanie 23 3p Ryby to zwierzęta związane ze środowiskiem wodnym. Rozpoznaj zaznaczone na rysunku elementy budowy zewnętrznej i określ ich funkcje, wpisując właściwy numer : Odbiera wraŝenia informujące o ruchach wody Zmniejsza opór wody w czasie pływania Jest głównym organem napędowym 8

9 Zadanie 24 Kasia chciała sprawdzić jak rozchodzi się światło. W tym celu przygotowała doświadczenie. Wzięła świeczkę i trzy tekturki na podstawkach. Jedna z nich była ekranem. W dwóch pozostałych wykonała niewielkie otworki, dokładnie w takim samym miejscu. Ustawiła między świeczką a ekranem tekturki tak, aby otworki były dokładnie naprzeciw siebie i świeczki. Dokończ wniosek wynikający z doświadczenia Kasi: A. Światło rozchodzi się... B. Wiązkę światła jaką widzimy w doświadczeniu nazywamy... Zadanie 25 Rysunek przedstawia budowę oka. KaŜdy jego element odpowiada za inny proces warunkujący widzenie. Podaj nazwę części oka, która: 1) załamuje promienie świetlne -. 2) umoŝliwia ostre widzenie oglądanego obiektu - 3) zawiera komórki wraŝliwe na światło - 4) przekazuje obraz oglądanego obiektu do mózgu -.. 5) zwęŝa źrenicę pod wpływem silnego światła -.. Zadanie 26 Codzienne słyszymy wiele róŝnych dźwięków. Podane niŝej dźwięki oznaczone cyframi podziel na dwie grupy przyjemne dla ucha (przyjaciele) oraz nieprzyjemne dla ucha (wrogowie) i wpisz przypisane im numery we wskazanym miejscu: 1. koncert muzyki rockowej, 2. śpiew ptaków, 3. szelest liści, 4. warkot silników, 5. trzaskanie drzwiami, 6. grzmot nad głową 7. szum drzew, 8. rechot Ŝab, przyjaciele wrogowie 9

10 KARTA ODPOWIEDZI DLA NAUCZYCIELA Klasa VI Nr zadania Proponowana odpowiedź Punktacja 1. (0 3) 1. Merkury, 2. Wenus, 3. Ziemia, 4. Mars 5. Jowisz, 6. Saturn, 7. Uran, 8. Neptun, 9. Pluton 3p z uporządkowanie 9 8 planet za 7-6 planet 1p za 5 4 planet 2. (0 1) B. Pluton 1p 3. (0 1) Argumenty: ¾ powierzchni stanowią wody mórz i oceanów Z kosmosu Ziemia jest niebieska 1p za podanie 2 argumentów 4. (0 1) C. Jowisz 1p 5 (0 4) A. P B. P C. F D. F 6. (0 3) 1godz = 60min, 1,5godz. = 90min 60min. -15 o 90min. x o X = 90 min x 15 o : 60min X = 22,5 o Odp. Ziemia w czasie jazdy pociągiem trwającej 1,5godz. Obróci się o 22,5 o 7. (0 4) 44 o 21 o = 23 o 23 o x 4min = 92 min = 1 godz. 32min = Odp. W czasie górowania Słońca w Warszawie, w Moskwie jest godzina p za poprawne zakreślenie w zdaniu 1p za ułoŝenie proporcji 1p za rozwiązanie 1p za podanie wyniku i odpowiedzi 1p za kaŝde prawidłowo wykonane obliczenie 1p za podanie odpowiedzi 8. (0 3) 1p za prawidłowo wpisaną datę 21 III 22 XII 22 VI 9. (0 4) Skreślone wyrazy: A. róŝnej B. północ południe C. kartograficzną D. prostopadłe 1p za prawidłowe skreślenie w zdaniu 10

11 10 (0 3) Nr Nazwa kontynentu 1. Ameryka Północna 2. Ameryka Południowa 3p za rozpoznanie wszystkich kontynentów za rozpoznanie 6 5 kontynentów 1p za rozpoznanie 4 3 kontynentów 3. Afryka 4. Azja 5. Antarktyda 6. Europa 7. Australia i Oceania 11. (0 1) B. Grenlandia 1p 12. (0 4) Kontynent Rzeka Jezioro Azja Lena Bajkał Afryka Nil Czad 1p za wybranie rzeki i jeziora naleŝących do danego kontynentu WaŜne! Zalicza tylko właściwy dobór w poziomie tabeli Ameryka Missisipi Michigan Północna Europa Wołga Ładoga 13. (0 2) A. Szerokość geograficzna: Długość geograficzna: 15 o N 15 o E 1p za szerokość geograficzną 1p za długość geograficzną (WaŜne! stopnie i kierunek) 14. (0 4) 2 róŝyczka 1p za rozpoznanie objawów 1 choroby 4 grypa 1 grzybica 3 borelioza 15. (0 3) wspólne róŝniące a) cytoplazma b) jadro c) mitochondria d) wodniczki a) ściana komórkowa b) chloroplasty 3p za wskazanie poprawnie wszystkich składników za podanie 6-5 składników 1p za podział 4-3 składników e) błona komórkowa 16. (0 1) C. błona komórkowa 1p 11

12 17 (0 4) A - woda B - cukry C dwutlenek węgla D - tlen 1p za wskazanie 1 produktu lub substratu 18. (0 5) 1p za wskazanie dwóch cech w ryby płazy gady grupie zwierząt ptaki ssaki (0 4) śmija zygzakowata zygzak na ciele trójkątna głowa Zaskroniec Ŝółte plamy po bokach głowy jajowata głowa 20. (0 2) śluz, silne kończyny tylne, oczy z powiekami, długi lepki język 21. (0 2) A. białko B. kula Ŝółtkowa (Ŝółtko) C. skorupka wapienna D. komora powietrzna za podanie 2 cech jednego gada za podkreślenie 4 cech 1p za podkreślenie 2-3 cech za wskazanie 4 elementów budowy jaja 1p za wskazanie 3 2 elementów 22. (0 2) 2 rozdrabnianie 4 wchłanianie za uporządkowanie 5-4 procesów 1p za 3-2 procesy 1 pobieranie 5 wydalanie 3 trawienie 23. (0 3) Odbiera wraŝenia informujące o ruchach wody - 2 Zmniejsza opór wody w czasie pływania - 3 Jest głównym organem napędowym - 1 1p za prawidłowo dobraną funkcję 24. (0 2) Światło rozchodzi się prostoliniowo Wiązkę światła, jaką widzimy w doświadczeniu nazywamy promieniem 25. (0 2) 1. załamuje promienie świetlne - soczewka 2. umoŝliwia ostre widzenie oglądanego obiektu - siatkówka 3. zawiera komórki wraŝliwe na światło - źrenica. 4. przekazuje obraz oglądanego obiektu do mózgu - nerw 5. zwęŝa źrenicę pod wpływem silnego światła - tęczówka 1p za prawidłowo dokończone zdanie za określenie 5-4 części oka 1p za 3 2 części 26. (0 2) za prawidłowe wskazanie 4 cech przyjaciele wrogowie dźwięku przyjaznych lub nieprzyjaznych dla ucha 2, 3, 7, 8 1, 4, 5, 6, 1p za wskazanie 3-2 cech w tabeli (WaŜne! Cechy muszą być zawarte w tabeli wrogowie i przyjaciele. Nie naleŝy liczyć wszystkich cech razem Razem: 70 punktów 12

13 13