Podręcznik Techniczny

Transkrypt

1 Podręcznik Techniczny

2 2 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Kraj Instytut Numer dopuszczenia Wielkość Kraj Instytut Numer dopuszczenia Wielkość DW-8511AU2084 (W 534) DG-8531BP0295 (G5614) DW-7301 BM3426 (GW 541) G (VdS VdS 2100) DW-7301BT0667 W (PW 402) Ø 22-88,9 mm Ø mm (TPW 132) /20055 inoxpres GAS DW-7301 BM3426 (GW 541) DW-7301 BM3426 (GW 541) G (PG 500, PG 314) Ø mm (VP 614) Ø mm CA POCCIT. MH08.H /A0 BV A-730/2010 DAU VA 1.22/19224 VA 1.12/18410 Ø mm STO inoxpres 02/ /99 K40834/03 K40835/03 P V1005A P Nr POCCIT. MH08.H26536 POCCIT. MH08.H TEST REPORT ZH 173 steelpres A-2156/2012 AT /2014 A-2156/2012 DAU AT /2014 HK/W/0541/01/2015 STO STO /104/2011 MAC011614CS/ GE PDA TIFQ R99 Ø mm DW-8511CL0331 (W534) Ø mm DAU WMK GE PDA aespres Ø mm n 1988 Ø mm K83136/01 Ø mm MAC069514CS / 002 marinepres TAP B 15/ /A0 BV aespres GAS DG-8531CL0376 (G5614) CA Ø mm Ø mm 15-GE PDA Niniejsza wersja podręcznika technicznego zastępuje wszystkie wcześniejsze wydania.

3 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Indeks 3 Indeks 1.0 Wprowadzenie Raccorderie Metalliche S.p.A Systemy prasowania wtłaczanego w instalacjach wodnych, grzewczych i chłodniczych Systemy prasowania wtłaczanego Technika łączenia z profilem M Armatura inoxpres do pasowania wtłaczanego Armatura inoxpres GAS do prasowania wtłaczanego Przewody rurowe inoxpres Armatura do prasowania wtłaczanego steelpres Przewody rurowe steelpres Złączki aespres Złączki aespres GAS Rury miedziane do aespres - aespres GAS Złączki marinepres Rury marinepres Elementy uszczelniające Profil pierścienia uszczelniającego Materiały, charakterystyka i zastosowania Narzędzia do wtłaczania Podstawy Zatwierdzone narzędzia do wtłaczania Regularna konserwacja narzędzi wtłaczających Zastosowania Wykorzystanie Woda pitna, woda uzdatniona, woda gaśnicza Instalacje grzewcze Układy chłodzenia i zamrażania Sprężone powietrze i gazy obojętne Gaz naturalny, ziemny i płynny Instalacje solarne, podciśnienia, pary i kondensatu Zastosowania przemysłowe Przemysł stoczniowy Systemy gaśnicze, instalacje tryskaczowe Glikole do instalacji Instrukcje stosowania Przechowywanie i transport Rury - obcinanie, stępianie krawędzi i zginanie Oznaczanie głębokości włożenia/obdzieranie Sprawdzanie pierścienia uszczelniającego w łączniku do prasowania wtłaczanego Wykonywanie złącza prasowanego wtłaczaniem Instalacje w Australii/Nowej Zelandii Ochrona rur i kształtek przed korozją zewnętrzną - wymagania ogólne Odległości minimalne i miejsce na prasowanie Połączenia gwintowe lub kołnierzowe 28

4 4 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Indeks 5.0 Projektowanie Mocowanie rur, odległości pomiędzy zaciskami Kompensacja rozszerzalności Emisja ciepła Izolacja Izolacja akustyczna (DIN 4109) Zapobieganie pożarom Uziemienie Wymiarowanie Ogrzewanie śladowe Rozruch Testowanie pod ciśnieniem Przepłukiwanie i uruchamianie instalacji Regularne sprawdzenia Korozja inoxpres Korozja bimetaliczna (instalacja mieszana) Część Korozja szczelinowa i wżerowa (trzyetapowa) Korozja zewnętrzna inoxpres GAS Korozja zewnętrzna steelpres Korozja wewnętrzna Korozja bimetaliczna (instalacja mieszana) Korozja zewnętrzna aespres / marinepres Korozja bimetaliczna (instalacja mieszana) Korozja perforująca Korozja zewnętrzna aespres GAS Dezynfekcja Higiena Formularz zapytań o zgodność Protokoły Protokół testu ciśnienia w instalacji wody pitnej w "mokrych warunkach" Protokół testu ciśnienia dla instalacji grzewczych Protokół testu ciśnienia dla instalacji wody użytkowej za pomocą sprężonego powietrza Gwarancja 49

5 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Wprowadzenie Wprowadzenie 1.1 Raccorderie Metalliche S.p.A Rodzinna firma Raccorderie Metalliche S.p.A.(RM), założona we włoskiej prowincji Mantova w 1970 r., specjalizuje się w produkcji i dystrybucji zwężek, armatury i kolanek ze stali nierdzewnej i węglowej oraz systemów mocowania przewodów rurowych. Ilustracja 1 - Siedziba i fabryka w Campitello Firma posiada spółki zależne świadczące wsparcie rynkowe w Niemczech, Francji i Hiszpanii. Firma posiada unikalny system zarządzania jakością poświadczony na zgodność z normami UNI EN ISO 9001: settembre 2018 W 1999 r. firma wprowadziła inoxpres, system prasowania wtłaczanego ze stali nierdzewnej, a później steelpres, system prasowania wtłaczanego ze stali węglowej. Inwestycje w budynki i najnowocześniejsze maszyny zapewniły firmie aktualną wydajność wynoszącą około 8 milionów pozycji armatury do prasowania wtłaczanego rocznie. Wyspecjalizowany obrót wyrobami sanitarnymi i grzewczymi w Europie i na wybranych rynkach pozaeuropejskich realizowany jest w ramach trójwarstwowego systemu dystrybucji. Adekwatność systemów prasowania wtłaczanego inoxpres, steelpres, aespres i marinepres, opisanych w niniejszym podręczniku do wskazanych zastosowań została zbadana i poświadczona - odpowiednio do potrzeb - przez WRAS, DVGW w Niemczech i wiele innych organizacji międzynarodowych. Ilustracja 2 - Certyfikat EN ISO 9001:2008 RM

6 6 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Wprowadzenie 1.2 Systemy prasowania wtłaczanego w instalacjach wodnych, grzewczych i chłodniczych Armaturę do prasowania wtłaczanego wykonaną ze stali i miedzi opracowano w Szwecji pod koniec lat pięćdziesiątych. Począwszy od wczesnych lat osiemdziesiątych, wyroby te cieszą się uznaniem i zdobywają coraz większy udział w rynku europejskim. Technikę łączenia uznaje się wciąż za nowatorską, ponieważ prosta, sprawdzona i ciesząca się zaufaniem technika montażu na zimno umożliwia szybkie wykonanie trwałych połączeń rur - szczególnie w domowych instalacjach wodnych, gazowych i grzewczych. Technika łączenia wykorzystująca armaturę do prasowania wtłaczanego rozwinęła się we wspomnianym okresie i można ją zastosować do łączenia nie tylko elementów metalowych (stal węglowa/nierdzewna, miedź, czerwony mosiądz itd.), lecz również plastikowych i kompozytowych. Jest to obecnie wiodąca technika łączenia w Europie. Firma Raccorderie Metalliche S.p.A. (RM) opracowała ponadto tradycyjną armaturę do prasowania wtłaczanego ze stali węglowej i nierdzewnej, ułatwiającą montaż dzięki modyfikacji pierścienia uszczelniającego i złącza prasowanego wtłaczaniem. Zwiększona została jednocześnie powierzchnia uszczelnienia - powstał pierścień uszczelniający ograniczający do minimum ryzyko nieprawidłowego wprasowania. STAL NIERDZEWNA MAT.-NR (AISI 316L) ø 15 mm mm STAL WĘGLOWA OCYNKOWANA ø 12 mm mm STAL NIERDZEWNA MAT.-NR (AISI 316L) ø 15 mm mm MIEDŹ-BRĄZ ø 12 mm - 54 mm Ilustracja 3 - Program produkcji MIEDZIONIKIEL ø 15 mm mm KUPFER-BRONZE ø 15 mm - 54 mm System prasowania wtłaczanego inoxpres ze stali nierdzewnej dla instalacji wody pitnej i gazu oraz system steelpres dla instalacji centralnego ogrzewania o zamkniętym obiegu, aespres z miedzi do wody pitnej i instalacji gazowych, marine- PRES miedzioniklowe do instalacji na statkach, zawierają kompletny zestaw armatury o zakresie średnic zewnętrznych od 12 do 108 mm wraz z rurami, narzędziami do wtłaczania i akcesoriami. By ułatwić pracę monterom, elementy wprasowywane armatury skonstruowane zostały w taki sposób, że wszystkie narzędzia zatwierdzone dla systemu prasowania wtłaczanego najważniejszego producenta (narzędzia, szczęki i kołnierze do wtłaczania) zatwierdzone są również przez firmę RM. Projektowanie oraz montaż instalacji wody pitnej i grzewczej wymaga specjalistycznej wiedzy oraz znajomości wielu standardów branżowych i zaleceń technicznych. Niniejszy podręcznik techniczny - przeznaczony szczególnie dla projektantów i monterów - przewidziano jako zbiór najważniejszych informacji ułatwiających rozszerzenie obszaru zastosowań wyrobów i wykonywanie profesjonalnych instalacji. Niniejszy podręcznik odwołuje się przede wszystkim do norm branżowych i przepisów obowiązujących w Niemczech. Szczególnie istotna jest norma DIN 1988 Część , wytyczne VDI 6023, DIN EN 806, DIN EN 1717, DIN EN i znowelizowane przepisy dotyczące wody pitnej (TrinkwV) obowiązujące od 1 stycznia 2003 r. oraz arkusze robocze DVGW W 534 i GW 541. Dodatkowych informacji udzielają odpowiednie wydziały techniczne firm Raccorderie Metalliche S.p.A. (Włochy). Nazwy, adresy i pozostałe dane kontaktowe zamieszczono na stronie internetowej raccorderiemetalliche.com.

7 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Systemy prasowania wtłaczanego 2.1 Technika łączenia z profilem M Złącze zaciskowe wykonuje się, wkładając rurę w złączki do oznaczonej głębokości. Połączenie wykonywane jest poprzez zaprasowanie rury zatwierdzonym narzędziem do prasowania wtłaczanego (patrz: tabela 8, tabela 9, punkt 2.13). Armatura do prasowania wtłaczanego w wymiarach mm musi być zaprasowana szczękami, a w rozmiarach mm musi być zaprasowana kołnierzem/łańcuchem. Wzdłużny i kompresyjny charakter połączenia przedstawiają ilustracje 4 i 5. Deformacja podczas wtłaczania zachodzi na dwóch płaszczyznach. Pierwsza płaszczyzna tworzy trwałe połączenie i zapewnia wytrzymałość mechaniczną poprzez mechaniczne odkształcenie łącznika do prasowani wtłaczanego i rury. Na drugiej płaszczyźnie odkształceniu ulega przekrój pierścienia uszczelniającego, który tworzy trwałe, szczelne połączenie dzięki swej elastyczności. szczęka szczęka rura pasowanie wtłaczane rura pasowanie wtłaczane pierścień uszczelniający szczelność wytrzymałość mechaniczna Sekcja A-A pierścień uszczelniający szczelność wytrzymałość mechaniczna Sekcja A-A Klauke Sekcja A-A Novopress Ilustracja 4 - Przekrój połączenia inoxpres / steelpres / aespres / marinepres z założoną szczęką. Wymiary mm tworzą sześciokątny profil wtłaczania. Ilustracja 5 - Przekrój połączenia inoxpres / steelpres / aespres / marinepres z założonym kołnierzem. Wymiary mm tworzą zdefiniowany profil. Kompletny asortyment systemów złączek inoxpres, steelpres, aespres i marinepres jest szczegółowo opisany w odpowiednim katalogu Program produktów. 2.2 Armatura inoxpres do prasowania wtłaczanego Armatura do prasowania wtłaczanego inoxpres wytwarzana jest z wysokostopowej nierdzewnej stali austenitycznochromowo-niklowo-molibdenowej oznaczonej kodem (AISI 316 L). Wyroby do prasowania wtłaczanego oznaczone są laserowo napisami, które określają: nazwę producenta średnicę, znak badania DVGW i kod fabryczny Uformowane końce złączy zaopatrzone są w czarny pierścień uszczelniający z kauczuku EPDM (standard w wyrobach do instalacji wody pitnej i centralnego ogrzewania). Ilustracja 6 - inoxpres - łącznik do prasowania wtłaczanego.

8 8 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego 2.3 Armatura inoxpres GAS do prasowania wtłaczanego Armatura do prasowania wtłaczanego inoxpres GAS o średnicach zewnętrznych mm badana jest zgodnie z wymaganiami normy DVGW G Wyroby te różnią się od wyrobów inoxpres dla instalacji wody pitnej, ponieważ wyposażone są fabrycznie w żółte pierścienie uszczelniające z kauczuku NBR/HNBR, oznaczone są nieusuwalnym czarnym napisem inoxpres i nieusuwalnym żółtym skrótem RM oraz charakteryzują się zakresem ciśnienia PN 5 /GT 1. Ilustracja 7 - inoxpres GAS - łącznik do prasowania wtłaczanego. Należy sprawdzić lokalne przepisy/normy dotyczące zastosowania inoxpres GAS w Polsce. 2.4 Przewody rurowe inoxpres inoxpres to spawane wzdłużnie rury o cienkich ściankach z wysokostopowej, austenitycznej, nierdzewnej stali Cr-Ni-Mo o numerze materiału (AISI 316L), jak również rury ze stali szlachetnej ferrytycznej (bezniklowej) o numerze materiału (AISI 444) tylko do wody. Rury spełniają wymogi DVGW instrukcji roboczej GW 541, normy PN-EN (DIN ) oraz normy PN-EN i są tym samym dopuszczone do zastosowania: w instalacjach wody pitnej i gazowych, wyłącznie rury z materiału (AISI 316L); dla wody pitnej tylko rury bezniklowe, materiał o numerze (AISI 444); dla sprężonego powietrza, tylko rury z materiału o numerze (AISI 304). Powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne są metalicznie gładkie i wolne od nacieków oraz materiałów korodujących. Rury inoxpres klasyfikowane są jako niepalne i należą do klasy materiałowej A. Dostępne są rury o długości 6 metrów, zamknięte fabrycznie zaślepkami lub nakrywkami z tworzywa. TABELA 1: RURY INOXPRES - WYMIARY I CHARAKTERYSTYKA Średnica zewnętrzna rury x grubość ściany w mm Średnica nominalna DN Średnica wewnętrzna rury w mm Waga w kg/m Pojemność wodna w l/m 15 x ,351 0, x ,426 0, x 1, ,6 0,625 0, x 1, ,6 0,805 0, x 1, ,258 0, x 1, ,521 1, x 1, ,972 2,042 76,1 x ,1 3,711 4,080 88,9 x ,9 4,352 5, x ,308 8,490

9 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Armatura do prasowania wtłaczanego steelpres Armatura do prasowania wtłaczanego steelpres wytwarzana jest ze stali niestopowej o kodzie E 195 (mat. n ) do rozmiaru ø 108 mm. Wyroby zabezpieczone są przed korozją zewnętrzną warstwą galwaniczną cynku o grubości 6-12 mikronów. W odróżnieniu od armatury inoxpres, wyroby z serii steelpres oznaczone są nieusuwalnymi napisami w kolorze czerwonym, ktòre określają: nazwę producenta, średnicę i kod fabryczny. Czarne pierścienie uszczelniające z kauczuku EPDM zainstalowane są w uformowanych końcach złączy systemu inoxpres i steelpres. Ilustracja 8 - steelpres - łącznik do prasowania wtłaczanego. 2.6 Przewody rurowe steelpres steelpres to spawane wzdłużnie, cienkościenne stalowe rury precyzyjne, zgodne z PN-EN Dostępne są następujące materiały: E 220 CR2S4 (nr materiału ) rury ocynkowane galwanicznie z zewnątrz, warstwa o grubości ok μm E 190 CR2S4 (nr materiału ) rury obustronnie ocynkowane w procesie Sendzimira; warstwa o grubości ok μm. Spoina spawana jest wygładzona, by zagwarantować niezawodną powierzchnię uszczelniającą. steelpres rury z płaszczem PP (S = 1 mm), dostępne w przedziale wymiarów średnicy zewnętrznej od 12 mm do 108 mm (E 220 CR2S4 - nr materiału ), są zgodnie z DIN w klasie B2 - niepalne i ociekające. steelpres rury z płaszczem PP: maksymalna temperatura robocza 120 C. Rury steelpres oferowane są w odcinkach o długości 6 metrów. TABELA 2: RURY STEELPRES - WYMIARY I CHARAKTERYSTYKA Średnica zewnętrzna rury x grubość ściany w mm Średnica nominalna DN Średnica wewnętrzna rury w mm Waga w kg/m Pojemność wodną w l/m Średnica zewnętrzna rury w mm bez powłoki polipropylenowej z powłoką polipropylenową 12 x 1,2 10 9,6 0,320 0, x 1, ,6 0,408 0, x 1, ,6 0,497 0, x 1, ,824 0, x 1, ,052 0, x 1, ,320 0, x 1, ,620 1, x 1, ,098 2, ,1 x ,1 3,652 4,080 78,1 88,9 x ,9 4,290 5,660 90,9 108 x ,230 8,

10 10 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego 316/005 rury ocynkowane zewnętrznie, w środku czarne TABELA 3: WYBÓR RUR STEELPRES DLA UKŁADÓW ZAMKNIĘTYCH 316/003 rury ocynkowane zewnętrznie, w środku czarne z powłoką PP 316/002 rury ocynkowane obustronnie Średnica: ø mm Średnica: ø mm Średnica: ø mm Ogrzewanie Solary Sprężone powietrze Gazy obojętne Ogrzewanie Chłodzenie Mokre instalacje tryskaczowe (instalacje mokre) Sprężone powietrze Gazy obojętne 2.7 Złączki aespres Złączki aespres produkowane są z miedzi DHP o numerze materiału Cu-DHP 99.9 (CW024A) i z brązu o numerze materiału CuSn5Zn5Pb2 (CC499K) i mają średnicę zewnętrzną 12 do 54 mm. Na złączkach aespres techniką laserową oznacza się nazwę producenta, średnicę i znacznik kontrolny DVGW oraz wewnętrzny kod. W zgrubieniach na końcach złączek umieszcza się czarny pierścień uszczelniający z EPDM. Ilustracja 9 - Złączki aespres 2.8 Złączki aespres GAS Złączki aespres GAS o średnicy ø mm są certyfikowane zgodnie z wymogami instrukcji roboczej DVGW G Różnią się od serii aespres (wykonanie dla instalacji wody pitnej) poprzez: fabrycznie założony, żółty pierścień uszczelniający NBR; obok oznaczenia aespres trwałe żółte oznaczenie RM Gas i zakres ciśnienia PN 5 / GT 1. Należy sprawdzić lokalne przepisy/normy dotyczące zastosowania aespres GAS w Polsce. Ilustracja 10 - Złączki aespres GAS

11 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Rury miedziane do aespres - aespres GAS Rury miedziane do instalacji wodnych i gazowych muszą być zgodnie z normą DIN EN 1057:2010. Miedź i stopy miedzi bezspoinowe rury miedziane do wody i gazu o przekroju okrągłym do instalacji wody ciepłej i ogrzewania. TABELA 4: CECHY MECHANICZNE RUR MIEDZIANYCH - EN 1057 Rif. EN 1173 Stan Wytrzymałość Rm (Mpa) R220 wyżarzone 220 R250 średnio twarde 250 R290 twarde 290 Wydłużenie przy zerwaniu A Rif. EN 1173 ø (mm) A min. (%) R R R Stan w dostawie R220 wyżarzone zwinięta R250 średnio twarde bary R290 twarde bary Wymiary rur stosowanych do systemów aespres i aespres GAS podano w poniższej tabeli. TABELA 5: RURY MIEDZIANE - WYMIARY I CECHY - EN 1057 / DVGW GW 392 Średnica zewn.rury x grubość ścianki w mm Średnica nominalna DN Średnica wewnętrzna rury w mm Masa w kg/m Objętość wody w l/m Stan w dostawie 12x ,309 0,079 Zwinięta 25/50 m 15x ,393 0,133 (R 220) lub w 18x ,477 0,201 odcinkach 5 m 22x ,589 0,314 (R 250) 28x1, ,115 0,491 Odcinek 5 m (R250) 35x1, ,410 0,804 42x1, ,704 1,194 54x ,918 1,963 Odcinek 5 m (R290)

12 12 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego 2.10 Złączki marinepres Złączki marinepres produkuje się z miedzioniklu CuNi- 10Fe1.6Mn (WL ), mają one średnicę od 15 mm do 108 mm. Złączki marinepres są laserowo trwale oznaczane nazwą producenta, średnicą oraz wewnętrznym kodem. W pogrubione końce złączek wkłada się zielony pierścień uszczelniający z FKM. Ilustracja 11 - Złączki marinepres 2.11 Rury marinepres Cienkościenne rury bezszwowe marinepres produkuje się ze stopu miedzioniklowego o numerze materiału CuNi10Fe1.6Mn. Rury miedzioniklowe są zgodne z normą DIN Powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne składają się z gładkiego metalu i są wolne od materiałów, które mogą powodować korozję. Rury marinepres sklasyfikowane są jako niepalne i w odniesieniu do zachowania w razie pożaru należą do klasy A; są dostarczane w odcinkach o długości 6 m. TABELA 6: RURY MARINEPRES - WYMIARY I CECHY Średnica zewnętrzna rury x grubość ściany w mm Średnica nominalna DN Średnica wewnętrzna rury w mm Waga w kg/m Objętość wody w l/m 15x ,392 0,133 18x ,476 0,201 22x ,588 0,314 28x1, ,114 0,491 35x1, ,408 0,804 42x1, ,702 1,194 54x1, ,206 2,042 76,1x ,1 4,146 4,080 88,9x ,9 4,874 5, x2, ,389 8,332

13 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Elementy uszczelniające Profil pierścienia uszczelniającego W tradycyjnych systemach prasowania wtłaczanego stosowane są okrągłe pierścienie uszczelniające, które łatwo jest uszkodzić w przypadku nieostrożnego montażu. Firma RM stosuje opatentowany pierścień uszczelniający o profilu soczewkowym, który wpasowuje się w fałdę do prasowania wtłaczanego. Zapewnia to następujące korzyści: superficie di tenuta maggiore del 20% wzrost powierzchni uszczelnienia o 20%; dużo mniejsze ryzyko wyciśnięcia lub uszkodzenia; pierścienia uszczelniającego; ułatwia montaż rury. Czarny pierścień uszczelniający z kauczuku EPDM o średnicy mm został wyposażony w dodatkowe zabezpieczenie (rowki) powodujące wyciek podczas testów ciśnieniowych w razie przypadkowego nie zaciśnięcia złączy. Wyciek następuje przy ciśnieniu statycznym. Ilustracja 12 - Profil pierścienia uszczelniającego Ilustracja 13 - Pierścień uszczelniający (Ø mm) Materiały, charakterystyka i zastosowania Systemy prasowania wtłaczanego przewidziano pierwotnie do stosowania w instalacjach wody pitnej i grzewczych. Były one wyposażone w pojedyncze znormalizowane pierścienie uszczelniające. Wykorzystanie do ich produkcji stali nierdzewnej otworzyło drogę do nowych zastosowań (np. w instalacjach gazowych i solarnych) oraz stało się bodźcem do zaprojektowania odpowiednich pierścieni uszczelniających. Firma RM oferuje cztery typy pierścieni o charakterystyce i zastosowaniach przedstawionych w Tabeli 7. Czarny standardowy pierścień uszczelniający z kauczuku EPDM pokryty silikonem montowany będzie fabrycznie tylko w wersjach armatury inoxpres, steelpres i aespres. Zielony pierścień uszczelniający FKM zakładany jest wyłącznie fabrycznie w wersji złączek marinepres.

14 14 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego TABELA 7: PIERŚCIENIE USZCZELNIAJĄCE - ZASTOSOWANIA I DANE TECHNICZNE Materiał Kolor Zakres temperatur roboczych (min. -/ maks., w stopniach Celsjusza) Maksymalne ciśnienie robocze (w barach) Zatwierdzenia i podstawa certyfikacji Zastosowania Montaż fabryczny EPDM Czarny -20 / KTW W 270 DVGW W 534 Woda pitna Ogrzewanie Chłodzenie i zamrażanie Woda uzdatniona Woda odsolona Woda deszczowa Sprężone powietrz (Clasa 1 4) Tak NBR HNBR Żółty -20 /+70 5 G 260HTB DVGW G 5614 Gaz ziemny Gaz ziemny Gaz skroplony Tak FKM Zielony -20 / Instalacje solarne Sprężone powietrze (Clasa 5) Budowa okrętów Tak (dla marinepres) MVQ Czerwony -20 / Zastosowania przemysłowe po zatwierdzeniu przez RM Nie Z wyjątkiem instalacji wody pitnej, grzewczych, solarnych, sprężonego powietrza i gazu, dane w tabeli mają charakter wskaźnikowy. W każdym przypadku wymagane jest przeprowadzenie badania oraz uzyskanie wskazówek i zatwierdzenia od firmy RM.

15 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Narzędzia do wtłaczania Podstawy Narzędzia do zaciskania stanowią z reguły maszyny (napęd) i szczęki lub kołnierze/łańcuchy. Wiele szczęk/kołnierzy do zaciskania stosować można w połączeniu z maszyną zaciskową jednego producenta. Zaciski szczęk w narzędziach rożnych producentów są ponadto znormalizowane, co zapewnia w wielu przypadkach kompatybilność sprzętu. Od średnicy 42 mm dopuszczalne jest jedynie wtłaczanie za pomocą łańcucha/kołnierza. Wtłaczanie szczękowe jest niedozwolone. W zasadzie wszystkie wykonane z metalu złącza zaciskowe posiadają profile podlegające odkształcaniu, odpowiadające profilom szczęk/kołnierzy. Z tego powodu konieczne jest uzyskanie zatwierdzenia narzędzia przez producenta armatury. Uwaga: należy ponadto ściśle przestrzegać instrukcji serwisu i obsługi wydanych przez producenta narzędzia. Ilustracja 14 - Klauke UAP3L Ilustracja 15 - Klauke UAP100L Ilustracja 16 - Novopress ACO203 Ilustracja 17 - Novopress ACO Zatwierdzone narzędzia do wtłaczania Firma RM prowadzi dystrybucję zatwierdzonych narzędzi wytwarzanych przez firmy Klauke i Novopress, wyszczególnionych w Tabelach 8 i 9. Narzędzia te wyposażone są w odpowiednie szczęki lub kołnierze/łańcuchy. TABELA 8: ZATWIERDZONE NARZĘDZIA FIRMY KLAUKE TYP WYTRZYMAŁOŚĆ TŁOKA ZAKRES WYMIARÓW WAGA KOMPATYBILNE ZE SZCZĘKAMI: MAP1 15 KN mm ~ 2,5 Kg -- UAP2 - UAP3L 32 KN mm ~ 3,5 Kg UNP2 32 KN mm ~ 3,5 Kg UAP4 - UAP4L 32 KN Novopress EFP2 / EFP201 / AFP201 / EFP202 / AFP202 / ECO 1 / ACO 1 Novopress EFP2 / EFP201 / AFP201 / EFP202 / AFP202 / ECO 1 / ACO 1 Novopress mm PN16 76,1 108 mm PN10 ~ 4,3 Kg EFP2 / EFP201 / AFP201 / EFP202 / AFP202 / ECO 1 / ACO mm UAP100 - UAP100L 120 KN 76,1 108 mm ~ 12,7 Kg -- AH- P700LS PKUAP3 32 KN mm ~ 12,3 Kg PKUAP4 32 KN mm PN16 76,1 108 mm PN10 ~ 12,6 Kg Novopress EFP2/EFP201/AFP201 / EFP202/AFP202 / ECO 1 / ACO mm PK100AHP 120 KN 76,1 108 mm ~ 20,2 Kg -- EHP2/SANB 0,75 KW 76,1 108 mm ~ 28 Kg -- Dla wymiarów o średnicy zewnętrznej mm w przypadku narzędzia do wtłaczania Klauke UAP4/UAP4L istnieje ograniczenie maksymalnego ciśnienia do PN10.

16 16 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego TABELA 9: ZATWIERDZONE NARZĘDZIA FIRMY NOVOPRESS Typ Wytrzymałość tłoka Zakres wymiarów Waga Kompatybilne ze szczękami: ACO KN mm ~ 1,7 Kg -- EFP2 32 KN mm ~ 6,1 Kg EFP201 / AFP201 / ECO1 / ACO1 EFP201/EFP KN mm ~ 4,4 Kg EFP2 / ECO1 / ACO1 AFP201/AFP KN mm ~ 4,3 Kg EFP2 / ECO1 / ACO1 ECO202/ACO202 ECO203 / ACO KN mm ~ 3,3 Kg ECO201 / ACO201 / ECO1 / ACO1 ACO202XL ACO203XL 32 KN mm PN 16 76,1 108 mm PN 10 ~ 4,6 Kg ECO202 / ACO mm ACO KN 76,1 108 mm ~ 13 kg -- ACO3 36 KN mm ~ 5,0 Kg ECO3 ECO KN mm PN 16 76,1 108 mm PN 10 ~ 5,0 Kg ACO3 HCP 190 KN 76,1 108 mm ~ Kg -- Dla wymiarów o średnicy zewnętrznej mm w przypadku narzędzia do wtłaczania Novopress ACO 202 XL / ACO 203 XL / ECO 301 istnieje ograniczenie maksymalnego ciśnienia do PN10. Do instalacji gazowych king-size stosować wyłącznie UAP100/UAP100L/ACO 401. (Inne maszyny do wtłaczania nie są zatwierdzone)

17 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Systemy prasowania wtłaczanego Regularna konserwacja narzędzi wtłaczających Narzędzia wtłaczające, składające się z urządzenia wtłaczającego i szczęk, należy regularnie kontrolować, by można było prawidłowo wykonać wtłaczanie. Narzędzia wtłaczające muszą być sprawdzane zgodnie z wytycznymi producenta w oficjalnie dopuszczonym serwisie. Ponadto wszystkie części ruchome (rolki), powierzchnie szczęk i łańcuchy (profile wewnętrzne) należy codziennie czyścić i smarować. Rdza, lakier i zabrudzenia ograniczają ogólnie niezawodność narzędzi i uniemożliwiają przy wtłaczaniu ślizganie się narzędzia po złączkach. Ilustracja 18 - Zaciskarka Klauke Ilustracja 19 - Zaciskarka Novopress Utrzymywanie łańcucha Smarowanie Smarowanie Ostrożnie, w czystości trzpienia olejem trzpienia smarem niebezpieczeństwo pęknięcia

18 18 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania 3.0 Zastosowania TABELA 10: ZASTOSOWANIA SYSTEMÓW INOXPRES / STEELPRES / AESPRES Zastosowanie System O-ring Uwagi max. PN (bar) T C Woda użytkowa inoxpres (rury AISI 316L oraz Type 444) aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny / +120 C EPDM czarny / +120 C steelpres (rura 316/005) EPDM czarny Stosować rury ocynkowane zewnętrznie, w środku czarne 16 0 / +120 C Ogrzewanie inoxpres EPDM czarny / +120 C Woda gaśnicza (1) aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) Inoxpres (rura AISI 316L rura AISI 304rura AISI 444) Aespres (rura miedziana tablica 4-5) EPDM czarny / +120 C EPDM czarny ø mm 16 EPDM czarny ø mm 16 (1) Do złączek o średnicy ø do 54 mm używać pras o sile nacisku 32 KN. Do złączek o wymiarach king size (ø mm) używać pras o sile nacisku 100 KN. Należy sprawdzić lokalne ustawy i przepisy dotyczące zastosowania złączek w systemach gaśniczych i instalacjach tryskaczowych dla każdego kraju. Temperatura otoczenia Temperatura otoczenia Inoxpres (rura AISI 316L (3) rura AISI 304rura AISI 444) EPDM czarny ø mm (3) 16 Temperatura otoczenia Instalacja tryskaczowa (2) Steelpres (4) (rura 316/002) EPDM czarny ø mm 16 Temperatura otoczenia Aespres (4) (rura miedziana tablica 4-5) EPDM czarny ø mm 16 (2) Do złączek o średnicy ø do 54 mm używać pras o sile nacisku 32 KN. Do złączek o wymiarach king size (ø mm) używać pras o sile nacisku 100 KN. (3) Certyfikowany VdS PN12,5 - ø 22 88,9 mm - Materiał AISI 316L (mokre i suche) Certyfikat VdS oraz norma EN określają możliwe sektory zastosowania instalacji tryskaczowych. Należy sprawdzić lokalne ustawy i przepisy dotyczące zastosowania złączek w systemach gaśniczych i instalacjach tryskaczowych dla każdego kraju. (4) tylko instalacja mokra Temperatura otoczenia inoxpres EPDM czarny / +120 C Chłodzenie steelpres (rura 316/003) EPDM czarny Stosować rury ocynkowane zewnętrznie, w środku czarne z powłoką PP + Malowanie podkładem / Taśma ochronna butylowa / +120 C aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny / +120 C inoxpres FKM zielony / +220 C Instalacje solarne steelpres (rura 316/005) aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) FKM zielony Stosować rury ocynkowane zewnętrznie, w środku czarne; szczególnie chronić przed korozją zewnętrzną, poprzez zastosowanie izolacji dopuszczonych do użytku zewnętrznego 6-20 / +220 C FKM zielony / +220 C

19 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania 19 TABELA 10: ZASTOSOWANIA SYSTEMÓW INOXPRES / STEELPRES / AESPRES Zastosowanie System O-ring Uwagi max. PN (bar) T C Metan Gaz ziemny LPG w fazie gazowej Sprężone powietrze inoxpres GAS (rury AISI 316L) aespres GAS (Rura miedziana -Tabela 4-5) inoxpres steelpres NBR / HNBR żółty ø mm 5-20 / +70 C NBR żółty ø mm 5-20 / +70 C (5) EPDM czarny klasy 1 do 4 (pozostałość oleju <5 mg/m3) FKM zielonyk Klasa 5 (pozostałość oleju >5 mg/m3) (5) EPDM czarny klasy 1 do 4 (pozostałość oleju <5 mg/m3) FKM zielonyk Klasa 5 (pozostałość oleju >5 mg/m3) System może zawierać silikon (Nie stosować w lakierniach) System może zawierać silikon (Nie stosować w lakierniach); dla systemów, które wymagają czystego powietrza - bez obecności pyłu, kurzu - zalecane jest wykorzystanie systemu inoxpres Temperatura otoczenia Temperatura otoczenia (5) aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny klasy 1 do 4 (pozostałość oleju <5 mg/m3) FKM zielonyk Klasa 5 (pozostałość oleju >5 mg/m3) System może zawierać silikon (Nie stosować w lakierniach) 16 do ø 54 Temperatura otoczenia (5) Zgodnie z normą ISO /2010 inoxpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia Azot w fazie gazowej steelpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 do ø 54 Temperatura otoczenia inoxpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia Argon w fazie gazowej steelpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 do ø 54 Temperatura otoczenia inoxpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia Dwutlenek węgla w fazie gazowej steelpres EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 Temperatura otoczenia aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny Tylko do użytku przemysłowego (nie stosować w przemyśle farmaceutycznym) 16 do ø 54 Temperatura otoczenia Instalacje pary inoxpres FKM zielony - Max 1 bar Max 120 C inoxpres EPDM czarny / FKM zielony - - 0,8 bar (do maksimum -0,95/-0,98 bar) Temperatura otoczenia Instalacje podciśnienia (próżnia) steelpres EPDM czarny / FKM zielony dla systemów, które wymagają czyste rury - bez obecności pyłu, kurzu - zalecane jest wykorzystanie systemu inoxpres. - 0,8 bar (do maksimum -0,95/-0,98 bar) Temperatura otoczenia aespres (Rura miedziana -Tabela 4-5) EPDM czarny / FKM zielony - - 0,8 bar (do maksimum -0,95/-0,98 bar) Temperatura otoczenia Przedstawione informacje / zakres zastosowania nie zwalnia projektantów z obowiązku wykonania szczegółowego projektu wykonawczego oraz analizy ryzyka dla instalacji występujących pod ciśnieniem zgodnie z dyrektywą Wyposażenie ciśnieniowe 97/23/CE PED.

20 20 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania 3.1 Wykorzystanie Woda pitna, woda uzdatniona, woda gaśnicza Wyroby z serii inoxpres wytwarzane są wysokostopowej nierdzewnej stali austeniczno-chromowo-niklowomolibdenowej oznaczonej kodem (AISI 316 L). Dzięki wysokiej odporności na korozję i łatwości utrzymania czystości, złącza inoxpres stosować można we wszystkich instalacjach wody pitnej, przestrzegając odpowiednich niemieckich przepisów (TrinkwV). Ponieważ z materiału tego nie wydzielają się do wody żadne metale ciężkie, system inoxpres nie wpływa na jakość wody. System złączek aespres składa się z miedzi i brązu i może być stosowany do wszystkich rodzajów wody pitnej, hamuje rozwój zarazków i rozmnażanie się bakterii. Przy zastosowaniu rur i złączek z miedzi do instalacji sanitarnych należy przestrzegać wartości granicznych, określonych w normie DIN część 6: ph 7,4 lub 7,0 ph 7,4 i TOC 1,5 g/m3 TOC - suma węgla zawartego w związkach organicznych, indeks całkowitego stężenia substancji organicznych w wodzie. Ilustracja 20 - inoxpres - Woda pitna Czarny pierścień uszczelniający z kauczuku EPDM jest zgodny z zaleceniami KTW i spełnia normy wyszczególnione w arkuszu roboczym DVGW W 270. inoxpres i aespres z czarnym pierścieniem uszczelniającym EPDM mają następujące obszary zastosowania: woda pitna zimna, ciepła woda i przewody cyrkulacyjne,instalacje wody deszczowej; woda uzdatniona (zdemineralizowana, dekarbonizowanai odsolona); Wyroby inoxpres z czarnym pierścieniem uszczelniającym z kauczuku EPDM nadają się do zastosowania w następujących instalacjach: przewody rurowe wody przeciwpożarowej zgodne z DIN 1988, Część 600; Zastosowanie dodatków antykorozyjnych lub niezamarzających wymaga zgody RM. Ilustracja 21 - inoxpres - Przemysł Systemy inoxpres i aespres nie nadają się do stosowania w instalacjach wody o czystości wyższej niż przewidziana dla wody pitnej (np. w przemyśle farmaceutycznym).

21 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania Instalacje grzewcze Systemy złączek inoxpres, steelpres i aespres z czarnym pierścieniem uszczelniającym EPDM stosuje się do instalacji ogrzewania wodą zgodnie z DIN 4751 przy temperaturach obiegu maks. 120 i maks. PN 16: otwartych i zamkniętych (dla inoxpres i aespres), zamkniętych dla steelpres. Nadają się zarówno do montażu naściennego oraz wewnątrz ściany (z zastosowaniem odpowiedniego zabezpieczenia). W przypadku przyłączy do grzejników z podłoża należy zapewnić odpowiednie zabezpieczenie przed korozją i fachowe zespolenie spoin. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wnikania wody tynkowej, która zawilgoci izolację i może powodować korozję. Przy zastosowaniu środków przeciwko korozji i zamarzaniu konieczne jest ich dopuszczenie przez RM. W odniesieniu do systemu steelpres RM zaleca zastosowanie wyłącznie rur ocynkowanych na zewnątrz Układy chłodzenia i zamrażania Systemy złączek nadają się do zastosowań w obiegach chłodzących i są dopuszczone wyłącznie w otwartych i zamkniętych (inoxpres i aespres), zamkniętych (steelpres) -wersjach do przedziałów temperatury roboczej -20 /+120 C z czarnym pierścieniem uszczelniającym EPDM. Zastosowanie dodatków antykorozyjnych lub niezamarzających wymaga zgody RM. W odniesieniu do systemu steelpres RM zaleca zastosowanie wyłącznie rur na zewnątrz ocynkowanych z płaszczem PP. Szczególną uwagę należy zwrócić na zewnętrzną ochronę instalacji ze stali węglowej (patrz pkt. 4.7) Sprężone powietrze i gazy obojętne Systemy inoxpres, steelpres i aespres nadają się do zastosowania do przewodów ciśnieniowych i gazów inertnych/obojętnych. Do instalacji o klasie zanieczyszczenia olejem resztkowym od 1- szej do 4-tej (Według normy ISO /2010) mogą być użyte czarne uszczelki EPDM. Do instalacji o 5-tej klasie zanieczyszczenia olejem resztkowym (Według normy ISO /2010) mogą być użyte zielone uszczelki FKM. Zielone uszczelki FKM dostarczane są luzem, a instalator musi nimi zastąpić oryginalnie zamontowane fabrycznie czarne uszczelki z EPDM. Dla uzyskania optymalnej szczelności przewodów sprężonego powietrza zaleca się zwilżenie pierścienia uszczelniającego wodą przed montażem. W instalacjach sprężonego powietrza ze szczególnym wymogiem czystego powietrza zalecamy stosowanie systemu inoxpres Gaz naturalny, ziemny i płynny Systemy złączek inoxpres GAS i aespres GAS nadają się do przewodów metanu i GLP zgodnie z wymienionymi niżej wytycznymi: złącza systemu inoxpres GAS o średnicy zewnętrznej 108 mm z zainstalowanymi fabrycznie żółtymi pierścieniami uszczelniającymi z kauczuku NBR/HRBR zostały zatwierdzone w Niemczech do zastosowań w instalacjach gazu naturalnego i skroplonego zgodnie z arkuszem roboczym DVGW G 260. Podstawą certyfikacji jest arkusz DVGW G 5614 w połączeniu z normą DIN EN 682. złącza systemu aespres GAS o średnicy zewnętrznej 54 mm z zainstalowanymi fabrycznie żółtymi pierścieniami uszczelniającymi z kauczuku NBR/HRBR zostały zatwierdzone w Niemczech do zastosowań w instalacjach gazu naturalnego i skroplonego zgodnie z arkuszem roboczym DVGW G 260. Podstawą certyfikacji jest arkusz DVGW G 5614 w połączeniu z normą DIN EN 682.

22 22 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania Złącza inoxpres GAS / aespres GAS o średnicach 42 i 54 mm wpasowywać należy kołnierzami lub łańcuchami-zastosowanie szczęk jest zabronione. W przypadku instalacji gazowych w rozmiarach 76,1-108 używać tylko UAP100/100L i ACO401 (inne zaciskarki nie są dopuszczalne). Należy sprawdzić lokalne przepisy/normy dotyczące zastosowania inoxpres GAS / aespres GAS w Polsce Instalacje solarne, podciśnienia, pary i kondensatu Wyroby inoxpres/steelpres/aespres wyposażone w zielone pierścienie uszczelniające z kauczuku FKM o podwyższonej odporności na temperaturę i olej można stosować w następujących instalacjach: przewody rurowe instalacji solarnych o temperaturze roboczej od -20 do +220 C (zakres dozwolony tylko w instalacjach wypełnionych mieszaniną wody i glikolu); przewody podciśnieniowe o ciśnieniu bezwzględnym do 200 milibarów (- 0,8 bar, do maksimum -0,95/-0,98 bar). Dla uzyskania optymalnej szczelności przewodów podciśnienia zaleca się zwilżenie pierścienia uszczelniającego wodą przed montażem. Ilustracja 22 - steelpres - Woda chłodzona Zielone pierścienie uszczelniające z kauczuku FKM dostarczane są luzem, a monter musi nimi zastąpić zamontowane fabrycznie czarne pierścienie uszczelniające z kauczuku EPDM. Ilustracja 23 - steelpres - Rury powleczone polipropylenem Do systemu zaciskania steelpres, RM zaleca stosowanie wyłącznie rur ocynkowanych zewnętrznie. Wyroby inoxpres wyposażone w zielone pierścienie uszczelniające z kauczuku FKM o podwyższonej odporności na temperaturę i olej można stosować w następujących instalacjach: przewody rurowe pary i kondensatu o temperaturze do 120 C i ciśnieniu pary do 1 bar Zastosowania przemysłowe Dzięki większej odporności na temperaturę system inoxpres z czerwonymi pierścieniami uszczelniającymi z kauczuku MVQ nadaje się szczególnie do stosowania w różnych instalacjach przemysłowych. W każdym przypadku wymagane jest zwrócenie się do firmy RM o zatwierdzenie. Ilustracja 24 - steelpres - Armatura do prasowania wtłaczanego

23 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania Przemysł stoczniowy inoxpres i marinepres posiadają certyrfikację do zastosowań na różnych polach w przemyśle stoczniowym. W złączkach marinepres zakłada się wyłącznie zielony o-ring z FKM. Szczegółowe informacje przesyłamy na życzenie Systemy gaśnicze, instalacje tryskaczowe. Systemy inoxpres i aespres z czarnym pierścieniem uszczelniającym EPDM mogą być zastosowane w instalacjach gaśniczych (norma odniesienia UNI 10779/2014). Ponadto, systemy złączek nadają się do instalacji tryskaczowych mokrych i suchych (patrz EN 12845) o średnicach od ø 22 do 108 mm, zgodnie z poniższą tablicą. TABLICA 11: ZŁĄCZKI W SYSTEMACH GAŚNICZYCH ORAZ INSTALACJACH TRYSKACZOWYCH Zastosowanie inoxpres steelpres aespres Systemy gaśnicze OK NO OK Instalacja tryskaczowa (instalacja sucha) Instalacja tryskaczowa (instalacja mokra) OK NO NO OK OK* OK * z Art. 316/002 - rury ocynkowane steelpres obustronnie Systemy złączek w instalacjach gaśniczych i tryskaczowych mogą być używane wyłącznie w konfiguracji naziemnej (konfiguracja podziemna jest wykluczona). Klasy zagrożenia instalacji tryskaczowych, które mogą być montowane z systemami złączek, są wskazane w tabeli 12. TABLICA 12: ZŁĄCZKI W INSTALACJACH TRYSKACZOWYCH POZIOMY RYZYKA Klasa zagrożenia pożarowego Opis inoxpres steelpres aespres LH Małe zagrożenie OK OK OK OH1 Średnie zagrożenie 1 OK OK OK OH2 Średnie zagrożenie 2 OK OK OK OH3 Średnie zagrożenie 3 OK OK OK OH4 HHP HHS Średnie zagrożenie 4 Ograniczone do pawilonów wystawowych kin, teatrów, sal koncertowych Duże zagrożenie, przestrzenie produkcyjne i przetwarzania Duże zagrożenie pożarowe, przestrzenie składowania OK OK NO NO NO NO NO NO NO System inoxpres jest certyfikowany do użytku w instalacjach tryskaczowych zgodnie z następującymi aprobatami: VdS ø 22 88,9 mm PN12,5 bar - Materiał AISI 316L inoxpres ze standardowym o-ringiem z EPDM do instalacji spryskiwaczy (suchych i mokrych). Certyfikat VdS zalecaja zastosowanie urządzeń o sile zacisku 32 KN do ø 54 mm; w przypadku złączek w rozmiarach 76,1, 88,9 oraz 108 mm należy stosować zaciskarki o sile zacisku 100 KN. Ponadto należy przestrzegać wskazówek w certyfikacie VdS. Należy sprawdzić lokalne ustawy i przepisy dotyczące zastosowania złączek w systemach gaśniczych i instalacjach tryskaczowych dla każdego kraju.

24 24 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Zastosowania Glikole do instalacji W poniższej tabeli wymieniono niektóre glikole, które są zazwyczaj stosowane w instalacjach grzewczych, chłodzenia i solarnych. W przypadku stosowania glikoli, których nie wymieniono w tabeli, prosimy o kontakt z biurem technicznym Raccorderie Metalliche. TABELA 13: KOMPATYBILNOŚĆ CHEMICZNA GLIKOLU GLYKOL / FROSTSCHUTZ Producent Zastosowania GLYKOSOL N Pro Kühlsole GmbH Ogrzewanie Chłodzenie PEKASOL L Pro Kühlsole GmbH Ogrzewanie Chłodzenie PEKASOLar 50 Pro Kühlsole GmbH Instalacje Solarne PEKASOLar 100 Pro Kühlsole GmbH Instalacje Solarne PEKASOLar F BMS Energy Instalacje Solarne TYFOCOR Tyforop Chemie GmbH Ogrzewanie Chłodzenie TYFOCOR L Tyforop Chemie GmbH Ogrzewanie Chłodzenie Instalacje Solarne TYFOCOR LS Tyforop Chemie GmbH Instalacje Solarne CosmoSOL Tyforop Chemie GmbH Ogrzewanie Chłodzenie Instalacje Solarne Antifrogen N Clariant Ogrzewanie Chłodzenie Antifrogen L Clariant Ogrzewanie Chłodzenie Antifrogen SOL-HT Clariant Instalacje Solarne UWAGA: należy zwracać uwagę na warunki zastosowania podane przez producenta (maks. 40% glikolu, 60% wody). Do steelpres stosować czarne rury tylko wewnątrz.

25 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Instrukcje stosowania Instrukcje stosowania 4.1 Przechowywanie i transport Komponenty systemu inoxpres / steelpres / aespres / marinepres należy chronić przed zabrudzeniem i uszkodzeniem podczas transportu i składowania. Końce rur są fabrycznie zabezpieczone w zaślepki/nakrywki zapobiegające zabrudzeniu. Wiązki rur powinny być przechowywane na półkach malowanych lub pokrytych tworzywem sztucznym, tak aby rury nie były w kontakcie z innymi materiałami. Ponadto, rury i kształtki muszą być przechowywane w zadaszonych przed wilgocią pomieszczeniach, aby zapobiec wystąpieniu korozji i/lub przebarwienia (szczególnie w przypadku systemu steelpres). Ilustracja 25 - Obcinanie rury 4.2 Rury - obcinanie, stępianie krawędzi i zginanie Rury systemu złączek należy obcinać profesjonalnymi narzędziami odpowiednimi dla materiału, z którego wykonana jest rura. Można również użyć ręcznej lub elektrycznej piły do metali o drobnych ząbkach. Ilustracja 26 - Stępianie krawędzi rury Zabronione jest stosowanie: narzędzi powodujących zmatowienie podczas cięcia; pił chłodzonych olejem; palników i szlifierek kątowych. Aby uniknąć uszkodzenia pierścienia uszczelniającego podczas wkładania rury do łącznika do prasowania wtłaczanego, krawędzie obciętej rury należy stępić po stronie wewnętrznej i zewnętrznej. Czynność tę należy wykonać ręcznie narzędziem odpowiednim dla materiału, choć w przypadku rur o większej średnicy lepiej jest zastosować elektryczne narzędzie lub pilnik. Rury można zginać na zimno standardowymi narzędziami dostępnymi na rynku do rozmiaru 22 mm (R = 3,5 x D). Zginanie rur na gorąco jest zabronione. Rury miedziane wg. normy EN 1057 mogą być gięte według następujących minimalnych promieni gięcia: DN 12 - R=45 mm DN 15 - R=55 mm DN 18 - R=70 mm DN 22 - R=77 mm. Zginanie rur na gorąco jest zabronione. 4.3 Oznaczanie głębokości włożenia/obdzieranie Wystarczająca wytrzymałość mechaniczna połączenia prasowanego wtłaczaniem uzyskana zostanie tylko po włożeniu elementu na głębokość wskazaną w Tabeli 14. Głębokości podano dla rur Pressfittingsysteme i złączy posiadających wkładane końcówki (tj. nie posiadających zaciskanej końcówki). Głębokość należy oznaczyć odpowiednim narzędziem. Zaznaczenie wykonane na rurze musi być widoczne i musi się znajdować po wpasowaniu tuż obok uformowanej krawędzi łącznika do prasowania wtłaczanego. Odległość znaku na rurze/złączu od uformowanego końca łącznika do prasowania nie może być większa niż 10% wymaganej głębokości włożenia, ponieważ w innym przypadku stabilność połączenia nie jest gwarantowana. Oznaczenie na rurze powleczonej polipropylenem należy wykonać, zdzierając tworzywo odpowiednim narzędziem.

26 26 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Instrukcje stosowania TABELA 14: GŁĘBOKOŚCI WŁOŻENIA I ODLEGŁOŚCI MINIMALNE Średnica zewnętrzna rury w mm A (*) w mm D w mm L w mm , , A D L A = Głębokość włożenia D = Minimalny odstęp L = Minimalna długość rury Ilustracja 27 - Głębokość włożenia i wymiary minimalne. (*) Tolerancja: ± 2 mm 4.4 Sprawdzanie pierścienia uszczelniającego w łączniku do prasowania wtłaczanego Przed montażem pierścienia należy sprawdzić, czy jest on ułożony w rowku oraz czy jest czysty i nieuszkodzony. W razie potrzeby pierścień należy wymienić. Ilustracja 28 - Oznaczanie głębokości włożenia. Monter powinien ponadto sprawdzić, czy włożony pierścień nadaje się do danego zastosowania. 4.5 Wykonywanie złącza prasowanego wtłaczaniem Naciskając lekko i wykonując jednocześnie obrót, wcisnąć rurę do łącznika aż do oznaczonej głębokości. Jeśli luz jest tak mały, że włożenie rury wymaga większej siły, elementy można zwilżyć wodą lub wodą z mydłem. Ilustracja 29 - Obdzieranie (rura powlekana steelpres). Nie wolno smarować części olejem ani tłuszczem. Prasowanie wykonuje się odpowiednim elektromechanicznym lub elektrohydraulicznym narzędziem, a wymiarowanie szczękami lub łańcuchami. Przetestowane i zatwierdzone narzędzia i szczęki/kołnierze wymieniono w tabelach 8 i 9 - Zatwierdzone narzędzia do wtłaczania. Ilustracja 30 - Sprawdzanie pierścienia uszczelniającego.

27 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Instrukcje stosowania 27 W narzędziu zamontować należy szczękę, kołnierz lub łańcuch odpowiedni do wymiarów łącznika. Gniazdo szczęki/ kołnierza musi zostać ustawione dokładnie na uformowanym końcu łącznika. Po wtłoczeniu elementów należy sprawdzić całe połączenie (zamocowanie i głębokość). Monter powinien również upewnić się, że wykonane zostały wszystkie połączenia. Po zakończeniu wtłaczania, połączonych miejsc nie wolno poddawać dalszym obciążeniom mechanicznym. Rury i uszczelnienia złącz gwintowanych należy zatem ustawić i wyprostować przed wtłoczeniem łączników. Ilustracja 31 - Wkładanie rury do łącznika Niewielki ruch i unoszenie rur (np. w związku z malowaniem) jest dozwolone. 4.6 Instalacje w Australii/Nowej Zelandii W przypadku instalowania rur i złączek w Australii i Nowej Zelandii należy uwzględnić wytyczne AS / NZS z uzupełnieniami. Ilustracja 32 - Wykonywanie złącza 4.7 Ochrona rur i kształtek przed korozją zewnętrzną - wymagania ogólne Wszystkie rury i kształtki, przewodzące gorące i zimne płyny, muszą być zabezpieczone odpowiednią warstwą zewnętrznej izolacji w celu uniknięcia niepożądanych zjawisk, takich jak: kondensacja; kondensacja z korozją; korozja wywołana przez wpływ czynników zewnętrznych; straty ciepła. Ilustracja 33 - Sprawdzanie złącza Rury i kształtki muszą być zabezpieczone dodatkową powłoką taką jak farby, okładziny z tworzyw sztucznych, taśmy ochronne, izolacja termiczna (patrz punkt 5.4 Podręcznika Technicznego). Ilustracja 34 - Malowanie podkładem rur i kształtek.

28 28 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Instrukcje stosowania Aby uniknąć ryzyka wystąpienia korozji w systemie steelpres, szczególnie w instalacjach narażonych na wystąpienie zjawiska kondensacji (np. klimatyzacja, chłodzenie) należy: wykorzystać rury powleczone propylenem, jeśli używane są rury ze stali węglowej; zastosować grunt malarski na rury i kształtki; używać taśmy izolacyjnej na rury i kształtki, wykonanej z kitu butylowego wzmocnionej przez folie polietylenową wysokiej gęstości (grubość całkowita ok. 0,8 mm). Taśma butylowa (Art. RM Code 850NS000000) posiada dużą rozciągliwość, silną przyczepność oraz właściwości wiążące. Tym samym nie wymaga gruntowania, powierzchnia jest wodoszczelna, izoluje od warunków atmosferycznych i chemikaliów. Wysoka plastyczność i rozciągliwość gwarantuje zastosowanie do wszelkiego rodzaju powierzchni, nawet najbardziej nieregularnych krzywych, jak np. kolanka, łuki, trójniki, połączenia itp. Taśmę należy zastosować na czystą i suchą powierzchnię. Taśmę należy rozwijać z odpowiednim naprężenie wstępnym. Taśma może się rozciągnąć ponad 700% w stosunku do swojej długości początkowej, natomiast szerokość zależna jest od rozciągnięcia. Zaleca się zachowanie przynajmniej 10% pierwotnej szerokości taśmy. Ilustracja 35 - Ochrona połączeń taśmą izolacyjną B A Ochrona systemu poprzez zastosowanie taśmy ochronnej może zostać dokonana dopiero po przeprowadzeniu prób szczelności. Ważne: za wybór i wykonanie zabezpieczenia przed korozją są odpowiedzialni projektant i instalator. Ilustracja 36 - Zewnętrzna ochrona przed korozją: A. Rura z powłoką PP B. Malowanie podkładem C. Taśma ochronna butylowa C

29 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Instrukcje stosowania Odległości minimalne i miejsce na prasowanie Warunkiem prawidłowego wykonania prasowania jest pozostawienie pewnej minimalnej odległości pomiędzy rurą i ścianą oraz pomiędzy rurami. Odległości te przedstawiono w Tabelach 15 i 16. TABELA 15: ODLEGŁOŚCI MINIMALNE I WYMAGANIA PRZESTRZENNE DLA ŚREDNIC mm ŚREDNICA RURY Ilustracja 37 Ilustracja 38 Ilustracja 39 Ilustracja 40 I S A D A D D1 A C D D1 D E - 12 x 1, A 15 x 1 15 x 1, x 1 18 x 1, x 1,2 22 x 1, x 1,2 28 x 1, x 1, D Ilustracja 37 - Odległości minimalne i wymagania przestrzenne A D 1 C A D 1 D Ilustracja 38 - Odległości minimalne i wymagania przestrzenne D 100 mm Ilustracja 39 - Odległości minimalne i wymagania przestrzenne E D TABELA 16: ODLEGŁOŚCI MINIMALNE W MM DLA ŚREDNIC MM Ilustracja 41 RURY Ø A B C A B 42 x 1, x 1, C 76,1 x ,9 x Ilustracja 40 - Odległości minimalne i wymagania przestrzenne 108 x Ilustracja 41 - Odległości minimalnedla łańcuchów/kołnierzy 4.9 Połączenia gwintowe lub kołnierzowe Armaturę inoxpres / steelpres / aespres / marinepres można łączyć normalnymi złączami gwintowanymi dostępnymi w handlu, zgodnymi z normą ISO 7-1 (norma gwintu DIN 2999) lub ISO 228 (norma gwintu DIN 259) bądź złączami ze stali nierdzewnej lub z metali nieżelaznych. Do uszczelniania połączeń gwintowych nie wolno stosować szczeliwa zawierającego chlor (np. taśm teflonowych). W instalacjach wody pitnej stosować należy konopie z pastą uszczelniającą lub taśmę nie zawierającą chloru. Kołnierze w programie produktów można łączyć z kołnierzami dostępnymi w handlu przy poziomach ciśnienia PN 6 / 10 / 16. W instalacji należy najpierw wykonać połączenie gwint/kołnierz, a następnie połączenie wciskane.

30 30 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie 5.0 Projektowanie 5.1 Mocowanie rur, odległości pomiędzy zaciskami Podpory rur służą do mocowania rur do sufitu i ścian. Powinny one kompensować zmiany długości wynikające z różnic temperatury. Kierunek zmian długości rury ustala się zamocowaniami stałymi i przesuwnymi. Podpór dla rur nie wolno mocować na złączach. Podpory przesuwne ustawić należy tak, aby nie utrudniały ruchu przewodów rurowych. Maksymalne dozwolone odległości pomiędzy podporami rur inoxpres / steelpres / aespres / marinepres przedstawiono w Tabeli 17. DN TABELA 17: MAKSYMALNE DOPUSZCZALNE ODLEGŁOŚCI POMIĘDZY PODPORAMI Średnica zewnętrzna rury w mm Odległość między podporami w metrach DIN 1988 Wskazanie dla rur inoxpres/ steelpres w metrach ,25 1, ,25 1, ,50 1, ,00 2, ,25 2, ,75 2, ,00 3, ,50 3, ,1 4,25 4, ,9 4,75 4, ,00 5, Kompensacja rozszerzalności Metale rozszerzają się w różnym stopniu pod wpływem ciepła. Wielkości wydłużenia rur w różnych temperaturach dla systemów inoxpres, steelpres, aespres i marinepres przedstawiono w Tabeli 18. Wydłużenie można skompensować prawidłowym ustawieniem punktów stałych i przesuwnych, kompensatorami, esownikami, łukami 180º oraz poprzez pozostawienie wystarczającej ilości miejsca. Typowe instalacje przedstawiono na ilustracjach 42 a - c.

31 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie 31 TABELA 18: PRZEDSTAWIA ZMIENNOŚĆ DŁUGOŚCI RUR INOXPRES / STEELPRES / AESPRES / MARINEPRES L [m] t [ K] inoxpres steelpres aespres / marinepres 3 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 4 0,7 1,3 2,0 2,6 3,3 4,0 4,6 5,3 5,9 6,6 5 0,8 1,7 2,5 3,3 4,1 5,0 5,8 6,6 7,4 8,3 6 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 5,9 6,9 7,9 8,9 9,9 7 1,2 2,3 3,5 4,6 5,8 6,9 8,1 9,2 10,4 11,6 8 1,3 2,6 4,0 5,3 6,6 7,9 9,2 10,6 11,9 13,2 9 1,5 3,0 4,5 5,9 7,4 8,9 10,4 11,9 13,4 14,9 10 1,7 3,3 5,0 6,6 8,3 9,9 11,6 13,2 14,9 16,5 12 2,0 4,0 5,9 7,9 9,9 11,9 13,9 15,8 17,8 19,8 14 2,3 4,6 6,9 9,2 11,6 13,9 16,2 18,5 20,8 23,1 16 2,6 5,3 7,9 10,6 13,2 15,8 18,5 21,1 23,8 26,4 18 3,0 5,9 8,9 11,9 14,9 17,8 20,8 23,8 26,7 29,7 20 3,3 6,6 9,9 13,2 16,5 19,8 23,1 26,4 29,7 33,0 3 0,36 0,72 1,08 1,44 1,80 2,16 2,52 2,88 3,24 3,60 4 0,48 0,96 1,44 1,92 2,40 2,88 3,36 3,84 4,32 4,80 5 0,60 1,20 1,80 2,40 3,00 3,60 4,20 4,80 5,40 6,00 6 0,72 1,44 2,16 2,88 3,60 4,32 5,04 5,76 6,48 7,20 7 0,84 1,66 2,52 3,36 4,20 5,04 5,88 6,72 7,56 8,40 8 0,96 1,92 2,88 3,84 4,80 5,76 6,72 7,68 8,64 9,60 9 1,08 2,16 3,24 4,32 5,40 6,48 7,56 8,64 9,72 10, ,20 2,40 3,60 4,80 6,00 7,20 8,40 9,60 10,80 12, ,44 2,88 4,32 5,76 7,20 8,4 10,08 11,52 12,96 14, ,68 3,36 5,04 6,72 8,40 10,08 11,76 13,44 15,12 16, ,92 3,84 5,76 7,68 9,60 11,52 13,44 15,36 17,28 19, ,16 4,32 6,48 8,64 10,80 12,96 15,12 17,28 19,44 21, ,40 4,80 7,20 9,60 12,00 14,40 16,80 19,20 21,60 24,00 3 0,5 1,0 1,5 2,0 2,6 3,1 3,6 4,1 4,6 5,1 4 0,7 1,4 2,0 2,7 3,4 4,1 4,8 5,4 6,1 6,8 5 0,9 1,7 2,6 3,4 4,3 5,1 6,0 6,8 7,7 8,5 6 1,0 2,0 3,1 4,1 5,1 6,1 7,1 8,2 9,2 10,2 7 1,2 2,4 3,6 4,8 6,0 7,1 8,3 9,5 10,7 11,9 8 1,4 2,7 4,1 5,4 6,8 8,2 9,5 10,9 12,2 13,6 9 1,5 3,1 4,6 6,1 7,7 9,2 10,7 12,2 13,8 15,3 10 1,7 3,4 5,1 6,8 8,5 10,2 11,9 13,6 15,3 17,0 12 2,0 4,1 6,1 8,2 10,2 12,2 14,3 16,3 18,4 20,4 14 2,4 4,8 7,1 9,5 11,9 14,3 16,7 19,0 21,4 23,8 16 2,7 5,4 8,2 10,9 13,6 16,3 19,0 21,8 24,5 27,2 18 3,1 6,1 9,2 12,2 15,3 18,4 21,4 24,5 27,5 30,6 20 3,4 6,8 10,2 13,6 17,0 20,4 23,8 27,2 30,6 34,0 Przyrost długości przewodu jest obliczany ze wzoru: ΔL = L x α x Δt α ΔL = przyrost długości przewodu [mm] L = długości przewodu [m] α = współczynnik rozszerzalności liniowej inoxpres α = 0,0165 mm / (m x K) steelpres α = 0,0120 mm / (m x K) aespres / marinepres α = 0,017 mm / (m x K) Δt = różnica temperatur K

32 32 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie Ilustracja 42a: Tworzenie punktów kompensacji rozszerzalności instalacji powleczonej elastyczną izolacją w betonie. Ilustracja 42b: Tworzenie punktów kompensacji rozszerzalności instalacji powleczonej elastyczną izolacją w betonie stropowym. Ilustracja 42c: Tworzenie punktów kompensacji rozszerzalności ΔL ΔL ΔL ΔL/2 30d ΔL/2 stały punkt Bd Bd punkt ślizgowy BdΩ BdΩ/2 punkt ślizgowy Ilustracja 43 - Kompensowanie rozszerzalności liniowej (Bd) poprzez przeniesienie prostopadłe Ilustracja 44 - Kompensowanie rozszerzalności liniowej (Bd) poprzez trójnik Ilustracja 45 - Kompensowanie rozszerzalności liniowej poprzez przjście U - kształtowe (BdΩ = Bd / 1,8) Kalkulacja ramienia kompensacyjnego rozszerzalności liniowej prostopadłej i przez tròjnik (rysunek 43 i 44). Bd = k x (da x ΔL) [mm] k = stała materiału inoxpres / steelpres = 45 aespres / marinepres = 62 da = średnica zewnętrzna rury mm ΔL = wydłużenie cieplne mm Kalkulacja ramienia kompensacyjnego rozszerzalności liniowej poprzez przejście U- Kształtowe (rysunek 45). BdΩ = k x (da x ΔL) [mm] albo BdΩ = Bd / 1,8 k = stała materiału inoxpres / steelpres = 25 aespres / marinepres = 34 da = średnica zewnętrzna rury mm ΔL = wydłużenie cieplne mm

33 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie 33 TABELA 19: USTALENIE KĄTA GIĘCIA (Bd) INOXPRES / STEELPRES TABELA 20: USTALENIE KĄTA GIĘCIA (Bd) AESPRES / MARINEPRES Minimalna długość rozszerzenia Bd (cm) Minimalna długość rozszerzenia Bd (cm) Kompensowana zmiana długości (ΔL) Bd w mm Kompensowana zmiana długości (ΔL) Bd w mm TABELA 21: ELEMENT KOMPENSUJĄCY ROZSZERZALNOŚĆ DO PĘTLI KOMPENSACYJNEJ W KSZTAŁCIE LITERY U (BdΩ) INOXPRES / STEELPRES TABELA 22: ELEMENT KOMPENSUJĄCY ROZSZERZALNOŚĆ DO PĘTLI KOMPENSACYJNEJ W KSZTAŁCIE LITERY U (BdΩ) AESPRES / MARINEPRES Minimalna długość rozszerzenia BdΩ (cm) Minimalna długość rozszerzenia BdΩ (cm) Kompensowana zmiana długości (ΔL) BdΩ w mm Kompensowana zmiana długości (ΔL) BdΩ w mm

34 34 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie 5.3 Emisja ciepła Rozgrzane przewody rurowe emitują ciepło do otoczenia. Intensywność tego procesu jest wprost proporcjonalna do różnicy temperatur. Wartości emisji ciepła z rur inoxpres / steelpres / marinepres przedstawiono w Tabelach d x s (mm) TABELA 23: EMISJA CIEPŁA SYSTEMU INOXPRES/STEELPRES Z NIEZAIZOLOWANEJ I NIEOSŁONIĘTEJ RURY (W/m) RÓŻNICA TEMPERATUR Δt ( K) I S x 1,2 3,7 7,5 11,2 14,9 18,6 22,4 26,1 29,8 33,5 37,3 15 x 1 15 x 1,2 4,7 9,3 14,0 18,6 23,3 28,0 32,6 37,3 41,9 46,6 18 x 1 18 x 1,2 5,6 11,2 16,8 22,4 28,0 33,6 39,2 44,8 50,4 55,9 22 x 1,2 22 x 1,5 6,8 13,7 20,5 27,4 34,2 41,0 47,9 54,7 61,5 68,4 28 x 1,2 28 x 1,5 8,7 17,4 26,1 34,8 43,5 52,2 60,9 69,6 78,3 87,1 35 x 1,5 10,9 21,8 32,7 43,5 54,4 65,3 76,2 87,1 98,0 108,8 42 x 1,5 13,1 26,1 39,2 52,3 65,3 78,4 91,4 104,5 117,6 130,6 54 x 1,5 16,8 33,6 50,4 67,2 84,0 100,8 117,6 134,4 151,2 168,0 76,1 x 2 23,7 47,3 71,0 94,7 118,4 142,0 165,7 189,4 213,1 236,7 88,9 x 2 27,7 55,3 83,0 110,6 138,3 165,9 193,6 221,2 248,9 276,6 108 x 2 33,6 67,2 100,8 134,4 168,0 201,6 235,2 268,8 302,4 336,0 Współczynnik przenikania ciepła po stronie zewnętrznej przewodu αe = 10 W/(m2 x 0K) S d x s (mm) TABELA 24: EMISJA CIEPŁA Z NIEZAIZOLOWANEJ RURY STEELPRES POWLECZONEJ PP (W/m) RÓŻNICA TEMPERATUR Δt ( K) x 1,2 3,7 7,5 11,2 15,0 18,7 22,5 26,2 30,0 33,7 37,5 15 x 1,2 4,6 9,1 13,7 18,2 22,8 27,3 31,9 36,5 41,0 45,6 18 x 1,2 5,4 10,7 16,1 21,5 26,8 32,2 37,6 42,9 48,3 53,7 22 x 1,5 6,4 12,9 19,3 25,8 32,2 38,7 45,1 51,5 58,0 64,4 28 x 1,5 8,1 16,1 24,2 32,2 40,3 48,4 56,4 64,5 72,5 80,6 35 x 1,5 9,9 19,9 29,8 39,8 49,7 59,7 69,6 79,6 89,5 99,5 42 x 1,5 11,8 23,7 35,5 47,3 59,2 71,0 82,8 94,7 106,5 118,3 54 x 1,5 15,1 30,1 45,2 60,3 75,3 90,4 105,5 120,5 135,6 150,7 76,1 x 2 21,0 42,0 63,1 84,1 105,1 126,1 147,1 168,1 189,2 210,2 88,9 x 2 24,5 48,9 73,4 97,9 122,3 146,8 171,3 195,7 220,2 244,7 108 x 2 29,6 59,2 88,8 118,5 148,1 177,7 207,3 236,9 266,5 296,1 Współczynnik przenikania ciepła po stronie zewnętrznej przewodu αe = 9 W/(m2 x 0K)

35 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie 35 Die thermischen Emissionswerte der Rohrleitung marinepres sind in der folgenden Tabelle aufgeführt. TABELA 25: EMISJA CIEPŁA SYSTEMU MARINEPRES Z NIEZAIZOLOWANEJ I NIEOSŁONIĘTEJ RURY (W/m) M d x s (mm) RÓŻNICA TEMPERATUR Δt ( K) x1 5,1 10,2 15,4 20,5 25,6 30,7 35,9 41,0 46,1 51,2 18x1 6,1 12,3 18,4 24,6 30,7 36,9 43,0 49,2 55,3 61,5 22x1 7,5 15,0 22,6 30,1 37,6 45,1 52,6 60,1 67,7 75,2 28x1,5 9,6 19,1 28,7 38,3 47,8 57,4 67,0 76,5 86,1 95,7 35x1,5 12,0 23,9 35,9 47,8 59,8 71,8 83,7 95,7 107,6 119,6 42x1,5 14,4 28,7 43,1 57,4 71,8 86,1 100,5 114,8 129,2 143,5 54x1,5 18,5 36,9 55,4 73,8 92,3 110,8 129,2 147,7 166,1 184,6 76,1x2 26,0 52,0 78,0 104,0 130,1 156,1 182,1 208,1 234,1 260,1 88,9x2 30,4 60,8 91,2 121,6 151,9 182,3 212,7 243,1 273,5 303,9 108x2,5 36,9 73,8 110,7 147,6 184,6 221,5 258,4 295,3 332,2 369,1 Współczynnik przenikania ciepła po stronie zewnętrznej przewodu αe = 11 W/(m2 x 0K) 5.4 Izolacja Aby zminimalizować niechcianą emisję cieplną z rurociągu, powinny zostać utrzymane minimalne grubości izolacji. Należy przestrzegać następujących zasad: DIN 4108 Izolacja cieplna w budynkach; rozporządzenie o Energooszczędności (EnEV); rozporządzenie o izolacji termicznej (WSchutzV). Ponadto powinny być przestrzegane przepisy krajowe, w razie potrzeby. Zaizolowanie rur może ponadto zapobiec skraplaniu się wody na rurach, korozji zewnętrznej, niepożądanemu ogrzewaniu przepływającej substancji oraz powstawaniu i przenoszeniu się hałasu. Rury wody zimnej muszą zostać zaizolowane - zapobiega to pogarszaniu się jakości wody pitnej. Do izolowania rur inoxpres należy stosować wyłącznie materiały zawierające mniej niż 0,05% jonów chloru rozpuszczalnych w wodzie. Materiały izolacyjne o jakości AS zgodne z normą AGI-Q135 spełniają ten warunek z dużą rezerwą, przez co nadają się do stosowania w połączeniu z rurami inoxpres. Wskaźnikowe wartości minimalnej grubości izolacji przedstawiono w Tabeli 26.

36 36 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie TABELA 26: MINIMALNA GRUBOŚĆ IZOLACJI PRZEWODÓW RUROWYCH Przewody rurowe wody zimnej Przewody rurowe wody gorącej Typ instalacji Grubość izolacji w mm λ = 0,040 W/ (m x 0K) Średnica zewnętrzna w mm Grubość izolacji w mm λ = 0,040 W/ (m x 0K) Rury nieosłonięte, nieogrzewane (np. w piwnicy) Rury nie osłonięte bez linii wody gorącej Przewody rurowe w kanale bez linii wody gorącej Przewody rurowe w kanale z linią wody gorącej Przewody rurowe w wycięciu w ścianie, przewody pionowe Przewody rurowe w przestrzeni wewnątrz muru z linią wody gorącej Przewody rurowe na betonowej posadzce , , Izolacja akustyczna (DIN 4109) Źródłem hałasu w instalacjach wody pitnej i grzewczych są głównie zawory i armatura sanitarna. Rury mogą przenosić takie dźwięki na konstrukcję budynku. Dźwięk może być następnie przewodzony przez powietrze. Zastosowanie izolowanych akustycznie uchwytów i zaizolowanie akustyczne rur umożliwia znaczne obniżenie poziomu przewodzenia hałasu. TAK Obejma wulkanizowana doskonale zapobiega poślizgowi ZGODNE Z DIN 4109 NIE Obejma z okładziną gumową nie zapobiega poślizgowi Ilustracja 46 - Systemy zamocowań PRATIKO zgodnie z DIN 4109 (Artykuł RM Seria 355/G - 351/G - 555/G - 156/G) 5.6 Zapobieganie pożarom Rury inoxpres / steelpres / aespres / marinepres zaklasyfikowane są jako materiał niepalny klasy A zgodnie z normą DIN Rury steelpres z powłoką polipropylenową zaklasyfikowane są jako materiał klasy B2 nie roniący płonących kropel zgodnie z normą DIN Spełnienie dodatkowych krajowych wymogów przeciwpożarowych ułatwia najefektywniej zastosowanie uszczelnień ognioodpornych.

37 PODRĘCZNIK TECHNICZNY Projektowanie Uziemienie Zgodnie z normą DIN VDE 0100, wszystkie części metalowe instalacji wodnych i gazowych mogące przewodzić elektryczność muszą zostać uwzględnione w głównym planie uziemienia budynku. TABELA 27: WARTOŚCI SPADKU CIŚNIENIA W RURACH INOXPRES / STEELPRES / AESPRES / MARINEPRES POD WPŁYWEM TARCIA Systemy inoxpres, steelpres, aespres i marine- PRES przewodzą elektryczność i muszą zostać ujęte w takim planie. ø108x2,0 ø108x2,5 Odpowiedzialność za zaprojektowanie uziemienia spoczywa na wykonawcach instalacji elektrycznej. 5.8 Wymiarowanie ø28x1 Celem wyliczenia wymiarów instalacji jest uzyskanie optymalnego działania przy ekonomicznych średnicach rur. Należy przestrzegać w szczególności następujących przepisów: Instalacje wody pitnej: norma DIN 1988, Część 300 EN :2012, arkusze DVGW , zalecenia VDI 6023 ø12x1 ø12x1,2 Instalacje grzewcze: norma DIN 4751 Instalacje gazowe: TRGI / TRF Wartości spadku ciśnienia w rurach inoxpres / steelpres / aespres / marinepres pod wpływem tarcia przedstawia Tabela Ogrzewanie śladowe W przypadku zastosowania ogrzewania śladowego, temperatura wewnętrznej ściany rury nie może przekroczyć 60 C. Dla potrzeb dezynfekcji termicznej dozwolone jest czasowe zwiększanie temperatury do 70 C (na 1 godzinę dziennie). Rury wyposażone w zawory spustowe lub zawory jednokierunkowe zabezpieczyć należy przed nadmiernym wzrostem ciśnienia wynikającym z ogrzania. Należy ściśle przestrzegać instrukcji montażu wydanych przez producentów instalacji ogrzewania śladowego.