Polska. i jej fundusze Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Transkrypt

1 Polska i jej fundusze Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

2 Wstęp Nie trzeba przypominać ogromnego wysiłku, jakiego dokonały Grecja, Hiszpania, Portugalia i Irlandia w latach Weźmy choćby przykład Irlandii, w której dzięki polityce spójności i polityce makroekonomicznej PKB na mieszkańca w ciągu 10 lat wzrósł ze 102 do 145% średniej unijnej. Dzisiaj dynamiczne zmiany zachodzą w nowych krajach członkowskich, które szybko nadrabiają dzielący je od reszty dystans. Żeby się o tym przekonać, wystarczy popatrzeć na rozwój takich państw jak Polska. José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej. Unia Europejska, skupiająca obecnie w swoich granicach 27 państw, należy do najbogatszych obszarów świata, nie jest jednak jednolita społecznie i gospodarczo. Przyjęcie w ostatnich latach nowych państw z Europy Środkowej i Wschodniej znacznie zaostrzyło różnice pomiędzy jej 271 regionami. Od początku integracji europejskiej dostrzegano problemy w zróżnicowaniu tempa rozwoju regionalnego i negatywnych konsekwencjach politycznych, społecznych i kulturowych tego zjawiska. Od lat 60. ubiegłego wieku próbowano temu przeciwdziałać poprzez tworzenie funduszy na wyrównywanie dysproporcji. Podpisane w 1957 r. Traktaty Rzymskie dały podstawę do utworzenia Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. W 1975 r. powstał Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, a po wejściu w życie Traktatu z Maastricht na początku lat 90. fundusze zostały skoordynowane i rozbudowane. Obecnie stanowią podstawę realizacji polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, których celem jest wzrost konkurencyjności europejskiej gospodarki oraz rozwój społeczno-ekonomiczny biedniejszych członków Unii. Jeszcze przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej nasz kraj mógł korzystać z pomocy w ramach programów Phare, ISPA czy SAPARD, ale dopiero przystępując w 2004 roku do struktur unijnych, Polska stała się pełnoprawnym uczestnikiem rynku europejskiego i odbiorcą unijnych funduszy. Na lata Unia Europejska przeznaczyła dla nas 12,8 mld euro, co stanowiło ponad połowę puli środków zarezerwowanych dla 10 nowych państw członkowskich. W perspektywie finansowej Polska, uzyskując kwotę 67,3 mld euro, stała się największym beneficjentem polityki spójności spośród wszystkich członków UE. Łącznie ze środkami krajowymi, prywatnymi oraz dotacjami na rolnictwo i rybołówstwo inwestycje w naszym kraju zostaną zrealizowane za kwotę około 108 mld euro. Nie ma wątpliwości, że Fundusze Europejskie wpływają korzystnie na rozwój, wzrost gospodarczy oraz sytuację na rynku pracy. Przyjrzyjmy się zatem Polsce, która dzięki członkostwu w Unii Europejskiej z roku na rok staje się nowocześniejsza, podnosząc swoją rangę na arenie międzynarodowej. Polska i jej fundusze 1

3 Bogaci i biedniejsi Do głównych celów polityki Unii Europejskiej należy zrównoważony rozwój i dążenie do wyrównywania poziomu życia we wszystkich krajach członkowskich. Miernikiem poziomu zamożności regionów jest wielkość PKB na mieszkańca, mierzona w stosunku do średniej unijnej. Najzamożniejsze regiony Europy notują ponad 200% unijnej pomocy. Co czwarty nie osiąga granicy 75%. Do tej grupy należy 15 polskich województw. Biedniejsze od polskich są jedynie niektóre obszary Rumunii i Bułgarii. Poziom PKB na mieszkańca w najbogatszym regionie jest 13 razy większy niż poziom PKB w regionie najbiedniejszym. Na niwelowanie tych różnic Unia poświęca najwięcej środków finansowych. Do 68 regionów, w których PKB na mieszkańca nie przekracza 75% średniej unijnej, należy 15 regionów z Polski, po 7 z Rumunii i Czech, po 6 z Bułgarii, Grecji i Węgier, 5 z Włoch, po 4 z Portugalii i Francji (regiony zamorskie), 3 ze Słowacji, oraz po 1 z Hiszpanii, Słowenii, Estonii, Łotwy i Litwy. Najbogatsze regiony (PKB na mieszkańca UE27=100) Inner London (Wielka Brytania) 336 Luxemburg (Luksemburg) 267 Bruxelles-Capitale (Belgia) 233 Hamburg (Niemcy) 200 Groningen (Holandia) 174 Ile de France (Francja) 170 Oberbayern (Niemcy) 168 Wien (Austria) 166 Stockholm (Szwecja) 166 Berkshire, Buckinghamshire & Oxfordshire (W. Brytania) 164 Southern & Eastern (Irlandia) 163 Praha (Czechy) 162 Najbiedniejsze regiony (PKB na mieszkańca UE27=100) Nord-Est (Rumunia) 25 Severozapaden (Bułgaria) 25 Severen tsentralen (Bułgaria) 27 Yuzhen tsentralen (Bułgaria) 28 Sud-Vest Oltenia (Rumunia) 30 Yugoiztochen (Bułgaria) 31 Severoiztochen (Bułgaria) 32 Sud-Muntenia (Rumunia) 32 Sud-Est (Rumunia) 33 Lubelskie (Polska) 36 Podkarpackie (Polska) 36 Nord-Vest (Rumunia) 36 2 Polska i jej fundusze Źródło: Eurostat, dane z 2009 r.

4 Europa regionów PKB na mieszkańca w stosunku do średniej UE (w %) Polskie regiony w UE 47,7-0,8 46,5 55,1 lubuskie wielkopolskie 2,6 4,2 51,5 2,3 45,7 kujawsko-pomorskie 3,0 48,0 39,5 1,6 83,6 mazowieckie 8,6 38,4 podlaskie 2,5 W Polsce od lat najwyższy poziom rozwoju osiąga województwo mazowieckie 83,6% PKB średniej unijnej. Na podobnym poziomie są najbiedniejsze regiony państw Europy Zachodniej. Niewiele ponad połowę unijnej średniej osiągają województwa wielkopolskie i dolnośląskie. Województwa wschodnie naszego kraju należą do najbiedniejszych w całej Unii Lubelszczyzna i Podkarpacie mają PKB stanowiące zaledwie 35% unijnej średniej. Z uwagi na niski poziom rozwoju wszystkie polskie województwa otrzymują z Unii pokaźne fundusze na ożywienie wzrostu gospodarczego i zatrudnienie. 56,0 dolnośląskie 42,1 4,0 39,8 35,3 5,5 55,5 0,8 Zmiany w PKB per capita w latach (UE27=100) 5,5 4 do 9 2 do 4 0 do 2-1 do 0 56,0 1,5 PKB w 2006 r. (UE27=100) 3,7 45,4 3,1 35,8 podkarpackie 0,8 POLITYKA SPÓJNOŚCI to jedna z polityk UE, której celem jest wyrównywanie dysproporcji rozwojowych między regionami i wzmacnianie ich konkurencyjności oraz zapewnienie harmonijnego rozwoju całego terytorium Wspólnoty. Na realizację polityki spójności przeznaczone są olbrzymie środki z unijnego budżetu. Polityka spójności jest silnie ukierunkowana na realizację strategicznych celów Unii. Źródło: Eurostat, dane z 2009 r. Polska i jej fundusze 3

5 Komisja Europejska w związku z nowymi wyzwaniami stojącymi przed Europą postanowiła przeznaczyć na politykę regionalną w latach prawie 350 mld euro. Te ogromne środki mają przyczynić się do znacznego podniesienia jakości życia mieszkańców Unii Europejskiej oraz zwiększenia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej między poszczególnymi regionami Unii. Między innymi ze względu na cele, jakie stoją przed polityką regionalną jest ona nazywana polityką spójności. Środki na rozwój państw europejskich, w tym na realizację polityki spójności, planowane są w ramach siedmioletnich okresów budżetowych. Polska, wkraczając do UE w 2004 r., skorzystała z funduszy zaplanowanych w budżecie na lata Dziś otrzymywane środki są zaprogramowane na lata Kolejny okres będzie obejmował lata W obecnym okresie programowania Polska ma do dyspozycji 67,3 mld euro, a po uzupełnieniu o środki krajowe wartość nakładów na rozwój wynosi 85 mld euro (w tym środki publiczne to ponad 11 mld euro, a prywatne 6,5 mld euro). Efektywne wykorzystanie tak dużego wsparcia wymaga dobrej strategii. Polską strategię wydatkowania Funduszy Europejskich określa Narodowa Strategia Spójności (oficjalna nazwa dokumentu to Europa nigdy jeszcze nie przeznaczyła tak dużych pieniędzy na rozwój regionów. Wśród wszystkich państw najwięcej zyskuje Polska. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia ). NSS jest wdrażana za pomocą programów operacyjnych. Oprócz polityki regionalnej Unia Europejska realizuje także, Wspólną Politykę Rolną oraz Wspólną Politykę Rybacką. Choć działania na rzecz rolnictwa i rybołówstwa zostały wyłączone z obszaru polityki spójności, pozostają z nią w ścisłym związku. Ich najważniejszym celem jest w wyrównywanie szans rozwojowych oraz wspomaganie zmian strukturalnych na wsi, takich jak przekwalifikowanie rolników czy promocja samozatrudnienia na obszarach wiejskich. Polska korzysta więc także ze środków finansowanych na rozwój rolnictwa i rybołówstwa. Na wsparcie tych dwóch obszarów mamy do dyspozycji prawie 14 mld euro. Podstawą ich wydatkowania są odpowiednio: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz programu Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich Wartość wszystkich środków przeznaczonych na rozwój Polski i jej regionów w okresie , łącznie z wkładem krajowym (publicznym i prywatnym), to ponad 100 mln euro. Wydatkowanie tej kwoty to wielka szansa dla Polski. 4 Polska i jej fundusze

6 Fundusze Cele polityki spójności Podział środków w ramach polityki spójności według celów Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach 12,6% 2,5% Europejska Współpraca Terytorialna 81,5% Konwergencja Nowa polityka spójności wychodzi naprzeciw głównym problemom Unii. Środki podzielono na 3 priorytetowe cele: Konwergencja pomoc dla obszarów najbiedniejszych w zmniejszaniu dysproporcji między regionami; zadania realizowane są za pomocą Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie wsparcie dla obszarów przechodzących gospodarcze i społeczne przekształcenia; zadania realizowane są z EFRR i EFS. Europejska Współpraca Terytorialna umacnianie współpracy na poziomie transgranicznym (między obszarami przygranicznymi), transnarodowym (wszystkie regiony w ustalonych przez Komisję 13 obszarach współpracy) i międzyregionalnym (tworzenie sieci i wymiany doświadczeń). Działania finansowane są z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Źródło: Komisja Europejska, dane z 2007 r. Polska i jej fundusze 5

7 Fundusze dla Europy 27 państw o zróżnicowanym poziomie gospodarczym to duże wyzwanie dla Unii Europejskiej. Potrzeba wielu starań i środków finansowych, aby ujednolicić wspólny rynek i zbliżyć państwa do siebie. Nowa polityka spójności stara się niwelować różnice w poziomie rozwoju, kształtując budżet tak, by najwięcej środków trafiło do krajów najbardziej potrzebujących wsparcia. Silne regiony stają się motorem napędowym regionów słabszych. Polska w nowym okresie programowania jest największym odbiorcą unijnej pomocy co piąte euro zasili polskie inwestycje. Wielkość unijnej pomocy dla państw członkowskich UE w latach (w mln euro) Pomoc przejściowa Phasing in Pomoc przejściowa Phasing out Europejska Współpraca Terytorialna Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Konwergencja Fundusz Spójności Polska Hiszpania Włochy Rep. Czeska Niemcy Węgry Rumunia Francja Słowacja Wlk. Litwa Bułgaria Łotwa Słowenia Estonia Belgia Holan- Finlandia Austria Irlandia Malta Cypr Dania Brytania dia Szwecja Portugalia Grecja Luksemburg 6 Polska i jej fundusze Źródło: Komisja Europejska, dane ze stycznia 2007 r.

8 Fundusze Środki na realizację Narodowej Strategii Spójności na lata Fundusz Spójności EUR Europejski Fundusz Społeczny EUR Trzy fundusze wkład podmiotów prywatnych EUR rezerwa wykonania EUR środki krajowe EUR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EUR Źródło: NSS , maj 2007 r. Realizacja celów Narodowej Strategii Spójności odbywa się nie tylko przy wsparciu Funduszy Europejskich, lecz także środków krajowych i prywatnych. Polska otrzymuje pieniądze unijne z trzech funduszy: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na realizację projektów twardych inwestycyjnych, Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na działania miękkie szkolenia i doradztwo, oraz Funduszu Spójności (FS) na duże projekty komunikacyjne i środowiskowe. 33 programy W latach pieniądze z Unii będą wydawane w ramach 16 programów regionalnych, 5 programów krajowych oraz 12 programów operacyjnych Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Parterstwa. Każdy program składa się z priorytetów, które dzielą się na działania i poddziałania. Wszystkie zostały skonstruowane tak, by wzajemnie się uzupełniać. Dzięki temu dostępne fundusze dotrą do wszystkich obszarów wymagających wsparcia. Najwięcej pieniędzy, bo ponad 40%, przeznaczono na realizację przedsięwzięć z zakresu infrastruktury transportowej i środowiskowej. Prawie jedna czwarta budżetu płynie na inwestycje w regionach, rozwój innowacyjności i przedsiębiorczości. DWA razy WIęKSzE fundusze Biorąc pod uwagę długość okresów programowania, Polska otrzymuje prawie dwa razy więcej pieniędzy niż w poprzednim okresie. Alokacja na lata Alokacja na lata ,85 mld euro 67,3 mld euro Polska i jej fundusze 7

9 Programy dla Polski Na realizację polityki spójności w latach zaplanowano następujące programy: Podział środków pomiędzy programy operacyjne Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT) 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) 12 Programów Operacyjnych Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EWT) Program Operacyjny Pomoc Techniczna 0,5 mld euro (1%) 16 Regionalnych Programów Operacyjnych 16,6 mld euro (25%) 12 programów operacyjnych współpracy terytorialnej 0,7 mld euro (1%) rezerwa wykonania 1,3 mld euro (2%) Program Operacyjny Kapitał Ludzki 9,7 mld e uro (14%) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 8,3 mld euro (12%) PO I PrOGrAMY OPErACYJNE narzędzia do realizacji NSS, zarządzane na poziomie centralnym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, na poziomie regionalnym przez zarządy województw, a w przypadku programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa wspólnie z partnerami zagranicznymi. Część obowiązków może być przekazywana innym organom, tzw. Instytucjom Pośredniczącym i Pośredniczącym II stopnia. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2,3 mld euro (3%) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 27,9 mld euro (42%) Źródło: NSS , maj 2007 r. Reg 8 Polska i jej fundusze

10 Ile zyskują regiony? Unijne pieniądze to także duże wyzwanie dla samorządów. Wielość środków, jakie otrzymaliśmy z Unii wymaga odpowiedniego zarządzania. W nowym okresie programowania, inaczej niż w poprzednim, dużą częścią funduszy unijnych dysponują Urzędy Marszałkowskie (poprzez Zarządy Województw). Instytucje Zarządzające ogólnopolskimi programami operacyjnymi są ulokowane w ramach Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, ale często to Instytucje Pośredniczące i Pośredniczące II stopnia na poziomie regionalnym decydują o konkretnym wykorzystaniu alokacji, wyłaniają projekty do realizacji. Dzięki temu każde euro dotrze tam, gdzie jest naprawdę potrzebne, a przeniesienie poziomu decyzyjnego na samorządy pozwoli na ich efektywniejsze wydatkowanie. rozwój regionalny W rękach SAMOrząDÓW Na lata w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Unia przekazała 4 mld euro. Program zarządzany był centralnie. Dziś regiony dysponują prawie 25 mld euro w ramach programów regionalnych (RPO), programu Kapitał Ludzki (PO KL) i programu Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW). Fundusze Podział środków z NSS pod względem dostępnych funduszy dla każdego województwa (w mld zł)* dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie 0,6 0,6 * 16 programów regionalnych, kompotent regionalny PO KL, PO Rozwój Polski Wschodniej. Źródło: NSS , maj 2007 r. 1,1 1,3 1,2 1,2 1,4 1,4 1,6 1,8 1,7 1,8 1,9 2,1 2,3 2,6 wartość dostępnych funduszy Polska i jej fundusze 9

11 Program Infrastruktura i Środowisko To największy program Narodowej Strategii Spójności Na jego realizację przeznaczono ponad 40% wszystkich pieniędzy z UE. Wdrażane projekty mają przyczynić się do podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej, ochronę i poprawę stanu środowiska oraz zdrowia, zachowanie tożsamości kulturowej i rozwijanie spójności terytorialnej. Infrastruktura i Środowisko jest jedynym programem finansowanym z dwóch źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności. Umożliwia finasowanie zazwyczaj dużych przedsięwzięć o znaczeniu ogólnopolskim i ponadregionalnym. Wnioski o dofinansowanie mogą składać m.in. jednostki samorządowe i administracja rządowa, a także przedsiębiorcy, szkoły wyższe, policja czy straż pożarna. INSTYTUCJA zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Koordynacji Programów Infrastrukturalnych ul. Wspólna 2/4, Warszawa tel , Dostępne środki w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Priorytet wkład wspólnotowy (w mln euro) I Gospodarka wodno-ściekowa 2783,9 II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi 1215,7 III IV Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Przedsięwzięcia dostowosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska 556,8 200 V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych 89,9 VI Drogowa i lotnicza sieć TEN-T 8802,4 VII Transport przyjazny środowisku 7676 VIII Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe 2945,5 IX X Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii ,3 XI Kultura i dziedzictwo kulturowe 490 XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia 350 XIII Infrastruktura szkolnictwa wyższego 500 XIV Pomoc techniczna EFRR 187,8 XV Pomoc techniczna Fundusz Spójności 393,5 RAZEM ,7 Źródło: MRR 10 Polska i jej fundusze

12 Regionalne Programy Operacyjne Fundusze W myśl zasady decentralizacji unijnych funduszy utworzono 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. Na ich finansowanie przeznaczono 25% wszystkich środków. Każde województwo zyskało możliwość wzmocnienia swojego potencjału i samodzielnie kształtuje priorytetowe kierunki rozwoju. Średnio na jednego mieszkańca przypada 436 euro, najwięcej w województwach wschodnich, najmniej w bogatszych regionach Wielkopolsce i na Mazowszu. Beneficjenci otrzymują dotacje na wiele typów inwestycji z zakresu edukacji, ochrony zdrowia, infrastruktury drogowej i ochrony środowiska, społeczeństwa informacyjnego, kultury, turystyki, sportu, a także na takie działania, które przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiortstw. Dostępne środki w ramach rpo (w mln euro) 439,17 835, , ,79 427,14 885, , ,5 1712, , ,27 725, ,3 636,21 podlaskie 1156 INSTYTUCJA zarządzająca: zarządy poszczególnych województw środki wsparcia per capita (w euro) podkarpackie Polska i jej fundusze 11

13 Program Kapitał Ludzki Bez zaangażowania człowieka żadne przedsięwzięcie by się nie powiodło, dlatego dużą wagę przykłada się do inwestowania w kapitał ludzki. W bieżącym okresie programowania Polska przeznaczyła na ten cel 9,7 mld euro. Jest to największe przedsięwzięcie w historii Unii współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Główne cele Programu Kapitał Ludzki to zwiększenie zatrudnienia i wykształcenia oraz zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego. Program obejmuje 10 priorytetów, część z nich zarządzana jest centralnie za pośrednictwem Ministerstwa, część regionalnie poprzez Urzędy Marszałkowskie, Wojewódzkie Urzędy Pracy i inne powołane do tego instytucje. Wnioski w ramach programu mogą składać organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje rynku pracy, ośrodki szkoleniowe, szkoły i uczelnie, a także przedsiębiorcy i instytucje otoczenia biznesu. Dostępne środki w ramach Programu Kapitał Ludzki Priorytet wkład wspólnotowy (w mln euro) I Zatrudnienie i integracja społeczna 430,3 II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących 661,3 III Wysoka jakość systemu oświaty 855,3 IV Szkolnictwo wyższe i nauka 816,3 V Dobre rządzenie 519,3 VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich 1918,4 VII Promocja integracji społecznej 1320 VIII Regionalne kadry gospodarki 1350 IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 1447,9 INSTYTUCJA zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym ul. Chałubińskiego 8, Warszawa tel , X Pomoc techniczna 388,3 razem 9707,1 Źródło: MRR 12 Polska i jej fundusze

14 Program Innowacyjna Gospodarka Gospodarka jest konkurencyjna, jeśli przedsiębiorcy mają zdolność do tworzenia i wdrażania nowoczesnych produktów, procesów, rozwiązań marketingowych i organizacyjnych. Dlatego za główny cel Programu obrano rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Aby go osiągnąć, trzeba wzmocnić polską naukę oraz wspierać współpracę między sektorem badawczo-rozwojowym a biznesem, po to aby efekty pracy naukowców częściej kończyły się wdrożeniami w przedsiębiorstwach. Na realizację Programu przeznaczono ponad 8,2 mld euro z Funduszy Europejskich. Środki te umożliwiają finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć oraz projektów związaznych z badaniami i rozwojem, nowoczesnymi technologiami oraz wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Fundusze Dostępne fundusze w ramach priorytetów PO IG Priorytet wkład wspólnotowy (w mln euro) I Badania i rozwój nowoczesnych technologii 1104,4 II Infrastruktura sfery B+R 1104,4 III Kapitał dla innowacji 289 IV Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia 2915,3 V Dyfuzja innowacji 339,1 VI Polska gopsodarka na rynku międzynarodowym 349 VII Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji 670 VIII Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki 1203,5 Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności ul. Chałubińskiego 8, Warszawa tel , IX Pomoc techniczna 280,2 RAZEM 8254,9 Źródło: MRR Polska i jej fundusze 13

15 Program Rozwój Polski Wschodniej 5 województw lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie otrzymuje wsparcie z Programu Rozwój Polski Wschodniej na przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego. Najważniejsze przedsięwzięcia to: usprawnienie sieci drogowej, przygotowanie te- renów pod inwestycje, rozwój uczelni, parków technologicznych, powszechny dostęp do internetu i sieci transportowych. Unijne pieniądze mają m.in. zwiększyć atrakcyjność turystyczną tych regionów i zachęcić mieszkańców do większej aktywności gospodarczej. Priorytet alokacja (w mln euro) I Nowoczesna gospodarka 789,96 II Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 255,12 III Wojewódzkie ośrodki wzrostu 452,62 IV Infrastruktura transportowa 660,38 V Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne 47,50 VI Pomoc techniczna 68,21 Podział środków na województwa (w mln euro) lubelskie podkarpackie podlaskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie pomoc techniczna 68,21 razem 2273,79 447,37 508,57 INSTYTUCJA zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Koordynacji Programów Ponadregionalnych ul. Chałubińskiego 8, Warszawa tel , 375,30 386,86 487,48 Źródło: MRR, dane na r. 14 Polska i jej fundusze

16 Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej Fundusze Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) służy realizacji inicjatyw na poziomie lokalnym i regionalnym we współpracy z partnerami z innych krajów. EWT jest realizowana w ramach trzech typów programów: współpraca transgraniczna współpraca transnarodowa współpraca międzyregionalna Polscy partnerzy mogą również realizować projekty z partnerami spoza UE w ramach programów Współpracy Transgranicznej Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP). Projekty finansowane ze środków programów współpracy terytorialnej powinny sprzyjać budowie wzajemnych powiązań ponad granicami pomiędzy samorządami terytorialnymi, in- INSTYTUCJE: Ogłaszaniem konkursów, naborem oraz oceną projektów zajmują się Wspólne Sekretariaty Techniczne (WST). Informacje na temat poszczególnych programów z udziałem Polski (w tym adresy Instytucji Zarządzających i WST) można znaleźć pod adresem Krajowym koordynatorem programów realizowanych w Polsce jest: Ministerststwo Rozwoju Regionalnego Departament Współpracy Terytorialnej ul. Wspólna 2/4, Warszawa stytucjami edukacyjnymi, organizacjami pozarządowymi czy też instytucjami kulturalnymi. Głównym celem tego typu programów jest promowanie współpracy i bezpośrednich kontaktów wspierających rozwój gospodarczy i społeczny oraz ochronę środowiska jak również szeroko pojętą wymianę doświadczeń. Polska ze środków UE przeznaczyła na ten cel ponad 700 mln euro, które zostały włączone do wspólnych międzynarodowych budżetów poszczególnych programów. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej Programy Współpracy Transgranicznej w ramach EWT Polska Meklemburgia Pomorze Przednie / Brandenburgia (województwo zachodniopomorskie) Polska Brandenburgia (województwo lubuskie) Polska Saksonia Polska Republika Czeska Polska Słowacja Polska Litwa Południowy Bałtyk (Polska Dania Litwa Niemcy Szwecja) Programy Współpracy Transgranicznej w ramach EISP Polska Białoruś Ukraina Litwa Polska Rosja Programy Współpracy Transnarodowej Region Morza Bałtyckiego Program dla Europy Środkowej Program Współpracy Międzyregionalnej INTErrEG IV C Polska i jej fundusze 15

17 Po dwóch latach realizacji Realizacja programów operacyjnych nabiera rozmachu. Według danych na koniec czerwca 2009 r., z beneficjentami podpisano już 14,5 tys. umów na realizację projektów o łącznej wartości 48,6 mld zł, w tym środki unijne to prawie 31 mld zł. Najwięcej przedsięwzięć jest wdrażanych w ramach Programu Kapitał Ludzki. Największe pod względem wartości projekty są realizowane z Programu Infrastruktura i Środowisko. BENEfICJENT to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, korzystająca z pomocy finansowej na podstawie umowy o dofinansowanie projektu. Poziom wykorzystania dostępnych środków według programów operacyjnych (liczba i wartość podpisanych umów) PO Innowacyjna Gospodarka Regionalne Programy Operacyjne PO Kapitał Ludzki PO Infrastruktura i Środowisko PO Rozwój Polski Wschodniej PO Pomoc techniczna , , , , , , , , , , ,06 XXX liczba podpisanych umów o dofinansowanie wartość podpisanych umów o dofinansowanie (w zł) dofinansowanie UE w podpisanych umowach (w zł) Źródło: MRR, dane na r. 16 Polska i jej fundusze

18 Fundusze Mając doświadczenie z poprzedniego okresu programowania, chcemy jak najlepiej wykorzystać każde przyznane nam euro. W ramach wszystkich programów krajowych i regionalnych przez pierwsze dwa lata złożono prawie 80 tys. wniosków o dofinansowanie o łącznej wartości 220 mld zł. W wielu konkursach wartość złożonych projektów znacznie przekracza dostępną alokację. Pieniądze dostają najlepsi, co gwarantuje wysoką jakość realizacji zamierzonych celów. Projektodawcy najliczniej ubiegają się o unijne pieniądze z Programu Kapitał Ludzki oraz Regionalnych Programów Operacyjnych. Wartość złożonych wniosków o dofinansowanie wg województw po dwóch latach realizacji (w mld zł) 24,6 Program operacyjny Liczba podpisanych umów PO IG PO KL PO IŚ PO RPW RPO dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie ,5 11,7 12,3 4,7 8,1 4,6 7,6 4,3 7,4 4,3 7,5 4,0 5,2 8,6 4,4 dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Źródło: MRR, dane na r. Polska i jej fundusze 17

19 Bilans za lata Unia Europejska na lata dla nowych krajów członkowskich przeznaczyła 23 mld euro, z tej sumy Polska otrzymała prawie 13 mld euro. Zasady wykorzystania dotacji unijnych w tym okresie programowania określał Narodowy Plan Rozwoju , który był realizowany za pomocą 7 programów operacyjnych oraz 2 inicjatyw wspólnotowych INTERREG III oraz EQUAL. INTERREG koncentrował się na współpracy regionów, a EQUAL na zwalczaniu dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz na integracji społecznej i zawodowej imigrantów. Okres programowania już za nami. Ostatnie projekty finansowane z Funduszu Spójności zakończą się w 2010 r., ale już dziś możemy powiedzieć, że odnieśliśmy sukces. Według danych Komisji Europejskiej, Polska należy do liderów wśród państw członkowskich na koniec czerwca 2009 r. przyznane nam środki wydaliśmy w 100%, kolejny etap to rozliczenie z Komisją Europejską. Wartość złożonych wniosków o dofinansowanie była ponaddwukrotnie wyższa niż dostępna alokacja. Wysoka liczba i wartość zrealizowanych projektów wpłynęły pozytywnie na wzrost gospodarczy i poprawę jakości życia, a efekty widoczne są w każdym regionie Polski. Wartość i liczba projektów w ramach poszczególnych programów operacyjnych Fundusz Spójności (130) ,37 zł INTERREG (1034) ,88 zł Pomoc techniczna (155) ,85 zł EQUAL (117) ,50 zł Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (50 017) ,50 zł Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (4104) ,51 zł Rozwój Zasobów Ludzkich (4015) ,00 zł Transport (150) ,37 zł Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (15 386) ,25 zł Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (13 185) ,79 zł Źródło: MRR, dane na r. W nawiasie podano liczbę projektów. 18 Polska i jej fundusze

20 Wsparcie dla regionów W ramach programów unijnych podpisano ponad 88 tys. umów o wartości dofinansowania UE przekraczającej 57 mld zł (dane na koniec maja 2009 r.). Najwięcej projektów powstało w województwie mazowieckim, a na ich realizację wykorzystano 16% całego dofinansowania dla Polski. Na kolejnych miej- Fundusze scach pod względem wysokości dotacji znalazły się projekty ze Śląska, Dolnego Śląska, Wielkopolski i Łódzkiego. Nawet regiony biedniejsze i mniej zaludnione w pełni wykorzystują dostępne fundusze. Na Opolszczyźnie i w Lubuskim na jednego mieszkańca przypadło więcej niż 1000 zł unijnej pomocy. Liczba i wartość podpisanych umów (bezwzględna oraz per capita) w części dofinansowania UE* Źródło: MRR, dane na r. * dotyczy programów operacyjnych, inicjatyw wspólnotowych i Funduszu Spójności 1 681,10 zł ,8 mld zł 1 156,60 zł ,4 mld zł 1 044,20 zł ,3 mld zł 1 389,90 zł ,4 mld zł 1 311,40 zł ,4 mld zł ,60 zł zł 3,0 mld zł 1 722,50 zł 8,9 mld zł ,80 zł 1,0 mld zł 955,30 zł 2,0 mld zł ,10 zł 1,2 mld zł 1 459,20 zł 3,2 mld zł 1 514,00 zł 7,1 mld zł ,90 zł 1,3 mld zł 1 460,20 zł 2,1 mld zł 1 288,10 zł ,4 mld zł 1 902,60 zł ,2 mld zł dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie Liczba podpisanych umów o dofinansowanie łódzkie małopolskie małopolskie mazowieckie Wartość wsparcia wspólnotowego na region opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie Wykorzystanie unijnych funduszy w przeliczeniu na 1 mieszkańca śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska i jej fundusze 19

21 Na co wydajemy pieniądze z UE? Najwięcej, bo ponad 50 tys. projektów zrealizowano w sektorze rolnym, dużym zainteresowaniem cieszyło się także wsparcie dla przedsiębiorstw. Jednakże największe znaczenie społeczne i gospodarcze mają inwestycje w dziedzinie transportu i ochrony środowiska. Te projekty miały największą wartość łącznie na ich cele wykorzystano 65% wszystkich środków unijnych. Znaczny odestek funduszy przenaczono na rozwój zasobów ludzkich i społeczeństwa informacyjnego. Wartości zrealizowanych projektów wg obszarów wsparcia Inne (4589) ,13 zł Infrastruktura społeczna (3141) ,40 zł Rolnictwo (50 281) ,61 zł Społeczeństwo informacyjne (1123) ,55 zł Przedsiębiorstwa (18 586) ,77 zł Zasoby ludzkie (7760) ,20 zł Źródło: MRR, dane na r. W nawiasie podano liczbę projektów. Infrastruktura transportowa (1564) ,38 zł Infrastruktura środowiskowa (1249) ,98 zł Wartości zrealizowanych projektów wg beneficjentów przedsiębiorstwo jednostka samorządu terytorialnego jednostka budżetowa 2235 rolnik NGO 1961 rybak 1891 placówka oświatowa 1152 placówki ochrony zdrowia 485 jednostka naukowo-badawcza 295 instytucje kultury 119 kościoły, związki wyznaniowe 56 państwowa jednostka organizacyjna 39 inne , , , , , , , , , , , , ,74 Wartość dofinansowania UE (zł) XXX Liczba projektów Źródło: MRR, dane na r. Kto korzysta z unijnego wsparcia? Największym odbiorcą funduszy w Polsce okazały się jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności gminy. Według danych na koniec maja 2009 r., na realizację swoich przedsięwzięć pozyskały ponad 44% całości środków z Unii, co oznacza, że nawet do najmniejszych wsi i miasteczek w Polsce trafiło euro. Dużym zainteresowaniem unijnymi dotacjami wykazali się rolnicy i przedsiębiorcy. Najmniejszy odsetek funduszy trafił do administracji państwowej i kościołów. 20 Polska i jej fundusze

22 Nowe miejsca pracy Fundusze Wartość projektów w przeliczeniu na bezrobotnego (w zł) Wdrażanie programów unijnych przyczyniło się do powstania nowych miejsc pracy. W okresie zatrudnienie w Polsce wzrosło o 853 tys. osób, prawie połowa z nich dostała miejsca pracy dzięki projektom unijnym. Bezpośrednio dzięki projektom każdy badany beneficjent utworzył średnio 2,4 miejsca pracy. 1071,0 952,5 1054,0 1002,4 917,7 Wpływ realizowanych programów na zatrudnienie SPO RZL 7,68 4,33 SPO WKP 14,66 3,82 ZPORR 5,99 17,89 2,43 2,63 SPO Transport SPO ROL miejsca pracy utworzone ogółem (w tys.) 2,65 1,49 1,25 PO Pomoc Techniczna miejsca pracy utworzone dzięki projektom (w tys.) 10,63 10,19 IW EQUAL Źrodło: PAG Uniconsult i Pentor Research International na podstawie badania CAWI Wpływ interwencji z funduszy strukturalnych UE na zatrudnienie. 4,91 6,51 1,18 7,88 2,40 IW średnia liczba INTERREG utworzonych III miejsc pracy 853,2 wsparcie UE 112,5 powyżej 1000 zł poniżej 800 zł wartość wsparcia 1201,2 918,2 1006,4 914,1 942,1 1104,5 podlaskie Źródło: MRR, Departament Koordynacji i Zarządzania PWW; GUS, Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województw z września 2007 r. 846,7 753,4 904,5 Polska i jej fundusze 21

23 Ochrona środowiska Poprawia komfortu życia ludności nie jest możliwa bez odpowiedniej troski o środowisko. W ramach programów na inicjatywy w tym obszarze przeznaczono 13,5 mld zł, w tym 60% kwoty na infrastrukturę środowiskową. Największym zainteresowaniem projektodawców cieszyły się inwestycje związane z budową i modernizacją oczyszczalni ścieków oraz tworzeniem sieci wodociągowej i systemów zaopatrywania w wodę łącznie w tym zakresie podpisano prawie tysiąc umów na kwotę ponad 4 mld zł. Liczba i wartość dofinansowania zrealizowanych projektów z zakresu infrastruktury środowiska ze względu na rodzaj realizowanych projektów Ochrona, poprawa i odtworzenie środowiska naturalnego (56) ,34 zł Utylizacja i zagospodarowanie odpadów (37) ,69 zł Technologie przyjazne środowisku (244) ,62 zł Woda pitna (394) ,90 zł Oczyszczanie ścieków (574) ,79 zł Odnawialne źródła energii (9) ,85 zł Infrastruktura energetyczna (11) ,10 zł Infrastruktura środowiskowa (150) ,21 zł Źrodło: MRR, dane na r. W nawiasie podano liczbę projektów. Długości zbudowanych lub zmodernizowanych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w ramach zporr długość sieci wodociągowej w km dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Do maja 2009 r. w ramach ZPORR oddano do użytku 3557 km sieci wodociągowej i 4959 km sieci kanalizacyjnej. Razem z wybudowanymi i zmodernizowanymi oczyszczalniami ścieków utworzone systemy wodociągowe i kanalizacyjne są najbardziej widocznym efektem realizacji działań w zakresie rozbudowy infrastruktury ochrony środowiska długość sieci kanalizacyjnej w km Źrodło: MRR, dane na r Polska i jej fundusze

24 Regiony a środowisko Pod względem wartości środków przeznaczonych na ochronę środowiska w czołówce znajdują się województwa śląskie i mazowieckie. Wykorzystały na ten cel odpowiednio 2,5 mld zł oraz 2,3 mld zł z funduszy UE. Dużą część środków wykorzystały też województwa zachodniopomorskie, dolnośląskie i mało- Fundusze polskie. Średnio na jednego mieszkańca Polski przypadło ponad 300 zł w zakresie ochrony środowiska. Niewielkie inwestycje poczyniono na Podlasiu i Lubelszczyźnie, województwach najmniej zurbanizowanych. Liczba i wartość zrealizowanych projektów z zakresu infrastruktury środowiska w regionach (w mln zł) ,54 zł dolnośląskie kujawsko-pomorskie Źrodło: MRR, dane na r. lubelskie 64 lubuskie lubuskie 88 łódzkie łódzkie 111 małopolskie małopolskie 154 mazowieckie 54 opolskie opolskie 115 podkarpackie 78 podlaskie 38 pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska i jej fundusze 23

25 Unia stawia na przedsiębiorczość Społeczeństwo przedsiębiorcze, dobrze wykształcone i elastyczne tak o swoich obywatelach chciałaby mówić Unia Europejska. Czy jesteśmy przedsiębiorczy? Firmy podpisały ponad 23 tys. umów o dofinansowanie projektów z Funduszy Europejskich na kwotę prawie 13 mld zł. Najwięcej projektów zrealizowali przedsiębiorcy z Mazowsza, Wielkopolski i Śląska, najmniej z województwa świętokrzyskiego. Największych inwestycji dokonały duże przedsiębiorstwa, ale najwięcej dotacji wpłynęło do sektora małych i średnich firm (MSP). Finansowanie firm Przedsiębiorcy byli beneficjentami prawie wszystkich programów. Najwięcej, bo 14,5 tys. umów podpisano w ramach programu Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Dużym zainteresowaniem cieszył się także Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego oraz Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, z odpowiednio 3771 i 1704 podpisanymi umowami. Przedsiębiorcy średnia wartość podpisanych umów dofinansowania na przedsiębiorstwo dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie ,70 zł ,21 zł ,39 zł ,59 zł ,44 zł ,99 zł ,60 zł ,02 zł ,22 zł ,91 zł ,96 zł ,79 zł 2,030, zł ,72 zł ,66 zł ,57 zł średnia wartość ,31 zł projektu na przedsiębiorstwo ,78 zł ,89 zł średnia wartość dofinansowania ,30 zł na przedsiębiorstwo ,25 zł ,64 zł ,85 zł ,77 zł ,69 zł ,90 zł ,71 zł ,77 zł ,56 zł ,98 zł ,23 zł ,05 zł Źrodło: MRR, dane na r. 24 Polska i jej fundusze

26 Fundusze Największe pod względem wartości inwestycje zrealizowane przez przedsiębiorców były finansowane z Funduszu Spójności oraz Programu Transport średnia wartość projektu realizowanego przez przedsiębiorstwa i współfinasowanego z tych dwóch źródeł wynosiła prawie 300 mln zł. Najliczniejsze inwestycje w przedsiębiorczość to małe projekty od wartości kilku tysięcy złotych na realizację szkoleń i targów. finansowanie projektów dla przedsiębiorstw EQUAL (8) ,68 zł Rybołówstwo i przetwórstwo ryb (1992) ,78 zł rozwój zasobów ludzkich (909) ,92 zł Transport (10) ,65 zł ZPORR (3771) ,08 zł Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (1704) ,76 zł INTERREG (6) ,05 zł Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (14 786) ,40 zł Fundusz Spójności (18) ,47 zł Źrodło: MRR, dane na r. rozwój zasobów Ludzkich w przedsiębiorstwach wg województw dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie ,44 zł ,85 zł ,78 zł ,87 zł ,37 zł ,10 zł ,44 zł ,21 zł ,70 zł ,68 zł ,29 zł Rozwój zasobów ludzkich ,20 zł ,94 zł ,70 zł ,42 zł ,98 zł wartość projektów dofinansowanie Źrodło: MRR, dane na r. Celem Programu Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) było budowanie nowoczesnego społeczeństwa, opartego na wiedzy i kreowanie aktywnej polityki rynku pracy. W ramach programu zrealizowano ponad 900 projektów szkoleń ogólnych i specjalistycznych dla przedsiębiorców i ich kadr na łączną wartość 990 mln zł. Polska i jej fundusze 25

27 Liczba i wartość realizowanych projektów w ramach SPO rol 69,60 dolnośląskie ,69 158,16 209,01 112,51 124,47 81,12 135,63 kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie , , , , , ,73 123,47 opolskie ,51 87,03 podkarpackie ,79 Wsparcie dla rolnictwa Rolnictwo było dofinansowane w ramach Programu Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich. Na realizację projektów przeznaczono 4,5 mld zł. Do maja 2009 r. podpisano łącznie ponad 50 tys. umów o dofinansowanie, w ramach których poprawiono konkurencyjność gospodarki rolno-żywnościowej oraz przyczyniono się do zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich. Najwięcej zyskali rolnicy z Mazowsza i Wielkopolski otrzymali łącznie 28% wszystkich środków przeznaczonych dla Polski. Średnio w każdym województwie zrealizowano inwestycje na ponad 200 mln zł. 279,68 podlaskie ,09 89,39 pomorskie ,56 28,44 śląskie ,61 155,30 świętokrzyskie ,99 203,80 warmińsko-mazurskie ,79 174,93 wielkopolskie ,78 83,04 zachodniopomorskie ,00 wartość (w zł) per capita liczba projektów wartość (w zł) Źrodło: MRR, dane na r. 26 Polska i jej fundusze

28 Społeczeństwo informacyjne i B+R Warunkiem trwałego wzrostu gospodarczego jest inwestowanie w rozwój społeczeństwa informacyjnego. Realizacja projektów w tym obszarze pochłonęła ponad 2,3 mld zł z Funduszy Europejskich. Projekty realizowały głównie ośrodki badawczo-rozwojowe, uczelnie wyższe oraz jednostki samorządowe łącznie podpisano 607 umów o dofinansowanie. Trzy województwa: mazowieckie, śląskie i małopolskie skupiły na swoim terenie ok. 56% wartości inwestycji przeznaczonych na badania i rozwój. Fundusze SPOłECzEńSTWO INfOrMACYJNE to termin określający społeczeństwo, w którym informacja stała się szczególnym towarem i które wykorzystuje technologie informacyjne w gospodarce, edukacji i życiu codziennym. Już w latach 60. zastosowali go w tym w znaczeniu Japończycy. W 2005 r. UE przyjęła inicjatywę i2010 Europejskie społeczeństwo informacyjne dla wzrostu i zatrudnienia. Wartość realizowanych projektów z podziałem na wsparcie dla projektów sektora badawczo-rozwojowego i technologii informacyjno-komunikacyjnych (w mln zł) 734 badania i rozwój technologie informacyjno-komunikacyjne dolnośląskie kujawsko-pomorskie Źrodło: MRR, dane na r. lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska i jej fundusze 27

29 Długość wybudowanych i zmodernizowanych dróg (w km) dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Długość (w km) zmodernizowanych dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych o znaczeniu regionalnym w ramach ZPORR Długość (w km) dróg powiatowych i gminnych o znaczeniu lokalnym w ramach ZPORR Szybciej i bezpieczniej Na rozwój infrastruktury komunikacyjnej i transportowej Polska przeznaczyła znaczny odsetek unijnych funduszy na lata Do połowy 2009 r. wydano wszystkie pieniądze w ramach Programu Transport. W latach kluczowe projekty komunikacyjne finansowane były w ramach Funduszu Spójności i Programu ISPA, do 2010 roku zrealizowanych będzie 38 projektów na kwotę prawie 4 mld euro. DO KOńCA MAJA 2009 r. ODDANO DO UżYTKU: 264 km autostrad 2506 km dróg krajowych i regionalnych 2074 km dróg lokalnych 565 km torów kolejowych 317 obiektów mostowych 14 skrzyżowań wielopoziomowych Źródło: MRR, dane na koniec 2008 r. 28 Polska i jej fundusze

30 Fundusze W trosce o bezpieczeństwo Policja i Państwowa Straż Pożarna pozyskiwały dofinansowanie na swoje projekty z Sektorowego Programu Operacyjnego Transport, INTERREG oraz ZPORR. Celem dofinansowania było przede wszystkim doposażenie jednostek w nowoczesny sprzęt usprawniający funkcjonowanie policji i straży pożarnej. Unijne pieniądze pomogły także we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań, w ramach realizowanych projektów tworzono m.in. centra powiadamiania ratunkowego i kupowano wyposażenie dla jednostek straży i policji. DO KOńCA MAJA 2009 r. ODDANO DO UżYTKU: 10 radiowozów oznakowanych i nieoznakowanych 10 wideorejestratorów narkotestów i 1000 alkotestów 2313 mobilnych terminali noszonych PO Transport INTERREG Z Wartość zrealizowanych projektów na rzecz Państwowej Straży Pożarnej i Policji wartość projektów (w tys. zł) wartość wsparcia (w tys. zł) Straż Pożarna ilość projektów Policja PO Transport INTERREG ZPORR PO Transport INTERREG ZPORR Źródło: MRR, dane na r. Polska i jej fundusze 29

31 Sport i edukacja Do końca marca 2009 r. na rozbudowę i modernizację infrastruktury edukacyjnej przeznaczono prawie 2 mld zł. Najwięcej środków unijnych w tym zakresie wykorzystało województwo mazowieckie ponad 200 mln zł. Największa pod względem wartości inwestycja powstała w Katowicach za 57 mln zł zbudowano tam Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej Symfonia. Wartość i liczba dofinansowanych projektów w ramach infrastruktury edukacyjnej mazowieckie 120 małopolskie 126 śląskie 93 dolnośląskie 76 lubelskie 112 wielkopolskie 67 zachodniopomorskie 127 świętokrzyskie 57 podkarpackie 113 pomorskie 63 warmińsko-mazurskie 68 podlaskie 90 kujawsko-pomorskie 95 łódzkie 52 lubuskie 80 opolskie ,71 zł ,92 zł ,44 zł ,10 zł ,08 zł ,00 zł ,68 zł ,52 zł ,84 zł ,33 zł ,68 zł ,11 zł ,81 zł ,45 zł ,27 zł ,87 zł wartość dofinansowania XX liczba projektów Źródło: MRR, dane na r. Analiza regionalna wartości projektów z zakresu ochrony zdrowia mazowieckie małopolskie śląskie podkarpackie lubelskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie dolnośląskie zachodniopomorskie łódzkie podlaskie kujawsko-pomorskie świętokrzyskie pomorskie opolskie , , , , , , , , ,52 lubuskie ,31 / ,65 Ochrona zdrowia , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,43 wartość projektów ogółem (w zł) wysokość wkładu UE (w zł) Źródło: MRR, dane na r. W zakresie ochrony zdrowia podpisano 600 umów o wartości ponad 889 mln zł. Pieniądze zostały przeznaczone na podniesienie standardu świadczonych usług medycznych. Szpitale i ośrodki zdrowia kupowały specjalistyczny sprzęt operacyjny i diagnostyczny, nowe samochody ratownicze, a także modernizowały infrastrukturę swych placówek. Średnio szpitale w każdym województwie otrzymały ponad 50 mln zł na unowocześnienie swoich obiektów. 30 Polska i jej fundusze