KRAKOWSKIE ZESZYTY SĄDOWE

Transkrypt

1 KRAKOWSKIE ZESZYTY SĄDOWE BIULETYN SĄDU APELACYJNEGO W KRAKOWIE W SPRAWACH KARNYCH Rok XXV Styczeń 2015 Nr 1 (289)

2 Numer zamknięto w dniu 30 stycznia 2015 roku Redakcja: Sędziowie Wydziału II Karnego SA Opracowanie: Ryszard Kałwa Rysunek na okładce: Bogdan Bukowski Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział II Karny Kraków, ul. Przy Rondzie 3 tel. (12) , Skład, łamanie: Agata Waksmundzka ISSN Nakład 670 egz. kzs@krakow.sa.gov.pl Zbiór orzecznictwa karnego Sądu Apelacyjnego w Krakowie:

3 Spis treści I. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 5 A. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego 5 B. Sprawy nowo wniesione przed Trybunał 6 II. Z biuletynu 12/14 Sądu Najwyższego 6 A. Uchwały Sądu Najwyższego 6 B. Pytania prawne 6 C. Orzeczenia tezowane 7 III. Inne orzeczenia Sądu Najwyższego 9 A. Konstytucja 9 B. Wyłączenie odpowiedzialności karnej 10 C. Środki karne 11 D. Wymiar kary 12 E. Recydywa 12 F. Probacja 12 G. Zbieg przestępstw; łączenie kar 14 H. Środki zabezpieczające 17 I. Przestępstwa w komunikacji 18 J. Przestępstwa przeciwko instytucjom 19 K. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 20 L. Wstępne przepisy procesowe 20 Ł. Sąd 21 M. Strony 22 N. Postępowanie przed sądem I instancji 22 O. Postępowanie odwoławcze 24 P. Postępowanie szczególne 27 Q. Kasacja 28 R. Wznowienie postępowania 29 S. Wyrok łączny 31 T. Czynności w stosunkach międzynarodowych 32 U. Wykonanie 32 V. Wykroczenia 33 W. Prawo karne skarbowe 34 X. Prawo o adwokaturze 34 Y. Lustracja 35 3

4 IV. Orzeczenia Sądu Apelacyjnego 36 A. Konstytucja 36 B. Zasady odpowiedzialności 36 C. Kary 36 D. Wymiar kary 37 E. Kara łączna 37 F. Przestępstwa przeciwko wolności 38 G. Przestępstwa seksualne 38 H. Wstępne przepisy procesowe 39 I. Sąd 40 J. Czynności procesowe 41 K. Dowody 41 L. Wyrokowanie 44 Ł. Postępowanie odwoławcze 44 M. Wznowienie postępowania 45 N. Koszty procesu 45 O. Dozór elektroniczny 45 P. Prawo o adwokaturze 47 V. Orzeczenia innych sądów 47 A. Przedawnienie 47 B. Wyrażenia ustawowe 47 C. Przestępstwa w obrocie gospodarczym 48 D. Wyrokowanie 48 E. Postępowanie odwoławcze 49 F. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie 49 G. Wykroczenia 50 VI. Bibliografia prawa karnego 51 A. Artykuły 51 B. Reformowanie prawa karnego 52 C. Glosy 54 D. Przeglądy 55 E. Recenzje 55 F. Problematyka wypadków drogowych 55 G. Varia 55 VII. Poczet sędziów krakowskich cz. XXIII 58 VIII. Skorowidz 66 4

5 I. Z ORZECZNICTWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO A. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego 1. I rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 lutego 2013 roku w sprawie sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych (Dz. U. poz. 335) są niezgodne z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ust. 5 i 25 ust. 5 rozporządzenia powołanego w punkcie 1 są niezgodne z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 roku poz. 1182) oraz z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji ust. 2 i 3 rozporządzenia powołanego w punkcie 1 jest zgodny z art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90 poz. 557 ze zm.) oraz z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji ust. 1 i ust. 2 zdanie drugie, 9 ust. 4, 10 ust. 2, 15 ust. 1, 24 ust. 2 oraz 25 ust. 1 i ust. 2 zdanie drugie rozporządzenia powołanego w punkcie 1: a) są niezgodne z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych (Dz. U. z 2014 roku poz. 795), z art. 2 ustawy kodeks karny wykonawczy oraz z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji, b) nie są niezgodne z art ustawy kodeks karny wykonawczy ust. 1 pkt 5 rozporządzenia powołanego w punkcie 1 jest zgodny z art. 9a ust. 12 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180 poz. 1493, z 2009 roku Nr 206 poz. 1589, z 2010 roku Nr 28 poz. 146 i Nr 125 poz. 842 oraz 5

6 z 2011 roku Nr 149 poz. 887) oraz z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji. II. Przepisy wymienione w części I w punktach 1, 2 i 4 tracą moc obowiązującą z upływem 30 czerwca 2015 roku. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2014 roku U 2/14 na skutek wniosku Krajowej Rady Kuratorów, Dz. U. z dnia 23 grudnia 2015 roku poz. 1875; przepisy z ust. I. wyroku TK dotyczą grup ryzyka powrotu do przestępstwa i zawiadamiania policji o niektórych dozorach B. Sprawy nowo wniesione przed Trybunał 2. Rzecznik Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności z art. 31 ust. 3, art. 41 ust. 1, art. 47, 49 i 92 ust. 2 Konstytucji niektórych przepisów regulaminu organizacyjnoporządkowego dla zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających (U 8/14). II. Z BIULETYNU 12/14 SĄDU NAJWYŻSZEGO A. Uchwały Sądu Najwyższego 3. Biuletyn nie zamieszcza uchwał w sprawach karnych B. Pytania prawne Czy w sprawach o przestępstwa skarbowe polegające na narażeniu na uszczuplenie należności publiczno- 6

7 prawnej dopuszczalne jest zarządzenie kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych w celu wykrycia i uzyskania dowodów dla toczącego się postępowania lub zapobieżenia popełnienia nowego przestępstwa skarbowego? 2. W przypadku udzielenia odpowiedzi pozytywnej na pytanie pierwsze jaka wartość (znaczna czy duża) stanowi próg, od której dopuszczalne jest zarządzenie kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych w sprawach o przestępstwa skarbowe? (I KZP 27/14, SA Szczecin) 5. Czy przedmiotem ochrony przepisu art k.k.s. oprócz wiarygodności wymienionych w nim szczególnych dla prawa podatkowego dokumentów, tj. faktur VAT i rachunków oraz rzetelności prowadzenia i dokumentowania zdarzeń gospodarczych jest obowiązek podatkowy i tym samym warunkiem odpowiedzialności za określony w nim występek karno-skarbowy jest ustalenie faktu narażenia na uszczuplenie należności Skarbu Państwa z tytułu podatku? Czy samo wystawienie pustej faktury VAT przez osobę uprawnioną narusza obowiązek podatkowy? Czy wystawienie pustej faktury VAT przez osobę uprawnioną narusza treść przepisu art k.k.s.? (I KZP 28/14, SA Gdańsk) C. Orzeczenia tezowane Subsydiarny akt oskarżenia w zakresie, w jakim nie spełnia określonego w art in princ. k.p.k. wymogu w postaci obowiązku sporządzenia i podpisania tego pisma procesowego przez adwokata lub radcę prawnego, jest obarczony brakiem formalnym, który podlega uzupełnieniu w trybie art k.p.k. 7

8 2. Subsydiarny akt oskarżenia, wniesiony z zachowaniem terminu określonego w art k.p.k. wraz z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, wywołuje skutki procesowe od chwili jego wniesienia, także w wypadku wyznaczenia pełnomocnika oraz uzupełnienia braku formalnego aktu oskarżenia po upływie tego terminu, lecz w terminie 7 dni od doręczenia pełnomocnikowi zarządzenia wzywającego do usunięcia tego braku. Wyrok z dnia 15 maja 2014 roku IV KK 2/14, OSNKW 12/14 poz Dla bytu występku określonego w art k.k. konieczny jest szczególny, pozytywny zamiar kierunkowy, polegający na co najmniej subiektywnym przekonaniu sprawcy, że działa w celu zwrotu realnej i zasługującej na ochronę prawną wierzytelności. Bezprawna windykacja roszczenia pozbawionego elementarnych cech, o których mowa w art k.c., nie może korzystać z uprzywilejowanej formy kwalifikowania czynu, jako zmierzającego do egzekwowania wierzytelności, której po prostu nie ma. Postanowienie z dnia 22 maja 2014 roku II KK 346/13, OSNKW 12/14 poz W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania oraz na karę ograniczenia wolności bez warunkowego zawieszenia wykonania, norma wynikająca z przepisów art k.k. i art. 87 k.k., rekonstruowana po wprowadzeniu do stanu prawnego przepisu art. 89 1a k.k., uprawnia do wymierzenia w wyroku łącznym kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia 8

9 jej wykonania. Wyrok z dnia 27 czerwca 2014 roku IV KK 439/13, OSNKW 12/14 poz Pominięto: wyrok z dnia 7 maja 2014 roku IV KK 364/13 zamieszczony już w Zeszycie 9/14 poz. 15 za OSNPG, wyrok z dnia 5 czerwca 2014 roku II KK 4/14 zamieszczony już w Zeszycie 10/14 poz. 18 za OSNPG i postanowienie z dnia 30 września 2014 zamieszczone już w Zeszycie 10/14 poz. 12 za tekstem ze strony internetowej SN. III. INNE ORZECZENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO A. Konstytucja 10. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia z dnia 8 października 2013 roku, K 30/11 (OTK-A 2013, z. 7, poz. 98, opublikowany w Dz. U. 2013, poz. 1262), stwierdzający, że art k.p.k. w zakresie, w jakim nie przewiduje sądowej kontroli zarządzenia prezesa sądu o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu dla oskarżonego, który złożył wniosek w trybie art ustawy kodeks postępowania karnego, jest niezgodny z art. 42 ust. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 i z art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, nie jest wyrokiem negatywnym, w tym nie jest negatywnym wyrokiem zakresowym. Nie rozstrzygnął bowiem o niekonstytucyjności treści normatywnej wyrażonej w przepisie, ale o niekonstytucyjności pominięcia treści normatywnej. Tego rodzaju wyroki zakresowe nie wywołu- 9

10 ją skutków określonych w art. 190 ust. 1 i 4 Konstytucji RP. Postanowienie z dnia 2 października 2014 roku III KZ 86/14, Biul. PK 11/14 poz s O ile sąd dostrzeże wątpliwość co do zgodności z Konstytucją przepisu ustawy, na podstawie którego ma orzekać, to nie może samodzielnie pominąć tego przepisu, a przed podjęciem rozstrzygnięcia uchybiającego treści tego uregulowania, powinien najpierw wszcząć odpowiednią procedurę zmierzającą do wyjaśnienia tych wątpliwości przez Trybunał Konstytucyjny jako jedyny organ w tej kwestii kompetentny. 2. ( ) Wyrok z dnia 23 października 2014 roku IV KK 172/14, Biul. PK 11/14 poz s. 64; druga teza z tego wyroku pod poz. 18 B. Wyłączenie odpowiedzialności karnej 12. W świetle art k.k. wystarczającym warunkiem uznania, że oskarżony działał w obronie koniecznej byłoby jedynie ustalenie, że świadomy zaistnienia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na siebie lub inne osoby, zamach ten odpierał, stosując sposób obrony współmierny do jego niebezpieczeństwa. Nie byłoby natomiast konieczne ustalenie, że działał pod wpływem obawy o czyjekolwiek bezpieczeństwo, chociaż wypada zgodzić się, że w sytuacji typowej taka obawa u podejmującego obronę występuje. Element obawy, czy strachu może być natomiast istotny w razie ustalenia, że sprawca przekroczył 10

11 granice obrony koniecznej, skoro do tej okoliczności wprost nawiązuje art k.k. Wyrok z dnia 6 listopada 2014 roku IV KK 157/14, Biul. PK 11/14 poz s. 56 C. Środki karne Zawarte w 2 art. 46 k.k. stwierdzenie, wedle którego nawiązkę orzeka się zamiast obowiązku określonego w 1, odnosi się do każdego z dwóch obowiązków wskazanych w przywoływanym przepisie. 2. Jeżeli zarówno szkoda, jak i krzywda wynikały z przestępstwa, polegającego na wywołaniu kolizji drogowej przez skazanych z samochodem prowadzonym przez pokrzywdzonego, to fakt, iż w opisie tego czynu, zakwalifikowanego z art k.k., nie wspomniano o szkodzie materialnej, a jedynie o stworzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa dla pasażerów pojazdu, nie oznacza, iżby tak szkoda materialna, jak i niematerialna, nie wynikały z przestępstwa, za które skazano oskarżonych. Postanowienie z dnia 12 czerwca 2014 roku KK 19/14, LEX Środek karny w postaci nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zgodnie z treścią przepisu art k.k., orzeka się w latach, od roku do lat 10. Nie ulega zatem wątpliwości, iż obowiązkiem sądu było określanie czasu obowiązywania przedmiotowego nakazu, którego nie da się określić, jak trafnie dostrzegał to autor kasacji, wykorzystując możliwość, jaką daje art k.k.w. i wynikająca z art. 5 2 k.p.k. zasada in dubio pro reo. 11

12 Wyrok z dnia 14 października 2014 roku II KK 125/14, OSNPG 1/15 poz. 2 D. Wymiar kary 15. Termin ujawni w rozumieniu art k.k., oznacza przekazanie przez sprawcę organowi powołanemu do ścigania przestępstw określonych tym przepisem wiadomości dotychczas temu organowi nieznanych lub takich, które według wiedzy sprawcy są temu organowi nieznane. Postanowienie z dnia 10 czerwca 2014 roku III KK 159/14, LEX E. Recydywa 16. Warunek odbycia kary pozbawienia wolności w rozumieniu art k.k. spełnia także kara tego rodzaju wykonywana w całości lub w części w systemie dozoru elektronicznego. Wyrok z dnia 23 maja 2014 roku III KK 16/14, LEX F. Probacja 17. Kara grzywny, przewidziana w art k.k., jest integralnie związana z orzeczeniem o warunkowym zawieszeniu kary pozbawienia wolności i nie może bez takiego orzeczenia samodzielnie egzystować. Grzywna na podsta- 12

13 wie art k.k. może być orzeczona tylko wtedy, gdy jej orzeczenie na innej podstawie nie jest możliwe, zarówno jako kary samoistnej (art k.k.), jak i kary kumulatywnej obok kary pozbawienia wolności (art k.k.). W przepisie tym wprowadzona została odrębna od art. 33 k.k. podstawa orzekania grzywny i jej orzeczenie na tej podstawie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy następuje warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności lub kary ograniczenia wolności, z którymi jest ona integralnie związana. Przepis art k.k. normuje wykonanie kary grzywny, którą orzeczono na podstawie art k.k., w przypadku zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności lub kary ograniczenia wolności, obok której ją orzeczono. Zgodnie z treścią tej regulacji, w sytuacji zarządzenia wykonania takiej warunkowo zawieszonej kary grzywna orzeczona na podstawie art k.k. nie podlega już wykonaniu. Wyrok z dnia 16 października 2014 roku III KK 261/14, OSNPG 1/15 poz ( ). 2. Obligatoryjne stosowanie dozoru wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego podyktowane jest przyjętym przez ustawodawcę założeniem, iż w takiej sytuacji zawsze niezbędne jest podjęcie wzmożonej kontroli nad zachowaniem młodocianego w okresie próby, przy czym kontrola ta ma służyć nie tylko co podkreśla sąd odwoławczy readaptacji społecznej sprawcy (której potrzeby w sprawie nie dostrzegł), ale również bieżącemu nadzorowaniu przestrzegania przez niego porządku prawnego oraz, co równie istotne, udzielaniu mu pomocy w sprawach życiowych i pokonywaniu ewentualnych trudności, które mogą przeciwdziałać utrwaleniu właściwej postawy życiowej. Z pola widzenia sądu zniknęła ta 13

14 zasadnicza okoliczność, że omawiany przepis odnosi się do ludzi młodych, najczęściej nie do końca ukształtowanych, podatnych na wpływy zewnętrzne, niemających jeszcze umiejętności radzenia sobie z problemami życiowymi choćby i nie wykazywali dotąd postaw aspołecznych, a ich środowisko nie było dysfunkcjonalne; stanowi on zatem konkretne uzupełnienie dyrektywy wymiaru kary (art k.k.), wskazującej sądowi na potrzebę kierowania się przede wszystkim tym, aby sprawcę młodocianego wychować. Potrzeba oddziaływania wychowawczego przez kuratora w czasie poddania tego sprawcy próbie zachodzi więc w każdym przypadku popełnienia przez niego przestępstwa umyślnego, niezależnie od incydentalnego charakteru popełnionego przestępstwa Wyrok z dnia 23 października 2014 roku IV KK 172/14, Biul. PK 11/14 poz s. 64, pierwsza teza pod poz. 11 G. Zbieg przestępstw; łączenie kar 19. Zgodnie z dyspozycją przepisu art k.k. kara łączna za przestępstwa pozostające w zbiegu realnym, gdy orzeczone nimi kary nadają się do połączenia, nie może być niższa od najwyższej kary orzeczonej za przestępstwo. Wyrok z dnia 1 października 2014 roku II KK 142/14, OSNPG 1/15 poz Wolno jest w odrębnym już postępowaniu w kwestii wyroku łącznego, gdy łączy się jednostkowe kary z warunkowym zawieszeniem ich wykonania prawomocnie orzeczone w trybie konsensualnym, zniweczyć skutki 14

15 tychże poszczególnych uzgodnień, orzekając np. karę o charakterze bezwzględnym. 2. Skazania w trybie konsensualnym z art. 335 k.p.k., art. 387 k.p.k. i art. 474a k.p.k. za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania nie stają na przeszkodzie orzeczeniu w wyroku łącznym kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym (art. 89 1a k.k.); warunkowo zawieszone może być wykonanie jedynie kary łącznej orzeczonej wyrokiem łącznym w wysokości do 2 lat (art k.k.). Postanowienie z dnia 22 października 2014 roku IV KK 92/14, Biul. PK 11/14 poz s Zwrot pierwszy wyrok to chronologicznie najwcześniejszy z wyroków objętych postępowaniem o wydanie wyroku łącznego, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego przestępstwa. 2. Chociaż zwrot zanim zapadł pierwszy wyrok odnosi się do pierwszego chronologicznego wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnych przestępstw, to jednak owym wyrokiem pierwszym może być także wyrok wydany już po tym historycznie rzeczywiście pierwszym (a więc drugi, czy jeszcze dalszy w zależności od zaistniałego układu procesowego). 3. Jeżeli ustawodawca mówi o pierwszym wyroku, to nie ogranicza w ten sposób możliwości łączenia w zbieg realny przestępstw popełnionych do tej tylko chwili, w której sprawca po raz pierwszy zostaje skazany, lecz ma na myśli pierwsze skazanie za przestępstwo należące do grupy czynów nieprzedzielonych żadnym wyrokiem skazującym. Pierwszy wyrok skazujący wyklucza możliwość połączenia kary wymierzonej za przestępstwo po- 15

16 pełnione przed jego wydaniem z karą wymierzoną (innym wyrokiem) za przestępstwo popełnione po jego wydaniu. 4. Nie ma przeszkód procesowych co do tego, by wyrok łączny zawierał orzeczenie kilku kar łącznych, każda obejmująca skazania za przestępstwa z innego zbiegu. Do ustalenia każdego z nich musi dojść odrębnie i też z bezwzględnym respektowaniem kryterium pierwszego, choćby nieprawomocnego, wyroku stanowiącego czasową granicę dla danych przestępstw pozostających w poszczególnym zbiegu. Wyrok z dnia 7 listopada 2014 roku IV KK 124/14, Biul. PK 11/14 poz s Do dnia wejścia w życie przepisu art. 89 1a k.k. norma prawna zawarta w art k.k. była odczytywana jako norma zakazująca orzekania kary bezwzględnej pozbawienia wolności jako kary łącznej w sytuacji, gdy obok kary jednostkowej pozbawienia wolności bezwzględnej istniała także podlegająca łączeniu kara pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono. 2. Dopiero w odniesieniu do przestępstw popełnionych począwszy od dnia 8 czerwca 2010 roku przepisy art. 85 k.k. w zw. z art k.k. w zw. z art. 89 1a k.k. z uwagi na materialno prawny ich charakter i w konsekwencji konieczność stosowania art. 4 1 k.k. stanowią podstawę do orzeczenia w takiej sytuacji łącznej kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia wykonania. 3. Ocena względności ustaw w wyroku łącznym w myśl art. 4 1 k.k. w zw. z art k.k. i w zw. z art. 89 1a k.k. musi być ujmowana w odniesieniu do kategorii zbiegu przestępstw, a więc do wszystkich przestępstw, które objęte poszczególnymi wyrokami spełniają warunki do orzeczenia kary łącznej po myśli art. 85 k.k. 16

17 Wyrok z dnia 7 listopada 2014 roku II KK 284/14, Biul. PK 11/14 poz s. 20 H. Środki zabezpieczające Podstawę orzeczenia wyrokiem środka zabezpieczającego określonego w art. 95a 1 i 1a k.k. stanowi skazanie sprawcy na bezwzględną karę pozbawienia wolności za opisane w tym unormowaniu przestępstwo, nie zaś sam fakt wykonywania orzeczonej tym wyrokiem kary, w tym zwłaszcza kary łącznej. 2. Przy wielości skazań za popełnienie różnych przestępstw przeciwko wolności seksualnej, stanowiących podstawę zastosowania w wyroku środka zabezpieczającego zarówno na mocy art. 95a 1 k.k., jak i art. 95a 1a k.k., niezbędne a zarazem wystarczające jest powiązanie każdego z rozstrzygnięć o zastosowaniu tego środka, opartego na jednej z wymienionych podstaw, z konkretnymi skazaniami za poszczególne czyny pogrupowanymi jednak zbiorczo, z uwzględnieniem odpowiednich podstaw skazania. 3. Podejmując decyzje wymagane przepisami art. 95a 2 k.p.k., sąd wykonawczy za bezprzedmiotowe przecież uzna dokonanie ustalenia, po myśli pkt 1 tego unormowania, co do potrzeby wykonania środka zabezpieczającego, skoro jednocześnie w jego polu widzenia będzie powinność podjęcia rozstrzygnięcia na podstawie pkt 2 tej regulacji ograniczonego do (przewidzianego w obu sytuacjach) ustalenia sposobu wykonywania środka podlegającego bezwzględnemu wykonaniu. Wyrok z dnia 6 listopada 2014 roku IV KK 145/14, Biul. PK 11/14 poz s

18 I. Przestępstwa w komunikacji 24. Sprawcą przestępstwa wypadku komunikacyjnego może być przecież każdy jego uczestnik, a zatem przepis art. 178a 1 k.k. określający podmiot przestępstwa w nim opisanego węziej niż w przypadku przestępstwa z art lub 2 k.k., tj. jako osoby prowadzące pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, nie zostaje wyłączony (skonsumowany) ani przez przepis art lub 2 k.k., który nie określa przecież odrębnego typu czynu zabronionego, a jedynie stanowi okoliczność zaostrzającą odpowiedzialność karną. Wyrok z dnia 1 października 2014 roku II KK 178/14, OSNPG 1/15 poz Ustawodawca w opisie znamion przestępstwa z art. 177 k.k. odwołał się generalnie do zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym i powietrznym, nie ograniczając przy tym wcale ich zakresu do norm skodyfikowanych np. w prawie o ruchu drogowym, kodeksie morskim, czy też prawie lotniczym. 2. Poza regulacjami ustawowymi mogą pozostawać zasady bardziej ogólne, których naruszenie także rodzi odpowiedzialność karną (tamże). Samo zatem zamieszczenie w treści orzeczenia nazwy konkretnej zasady bezpieczeństwa naruszonej przez sprawcę wypadku komunikacyjnego lub wskazanie przepisu, który ją definiuje choć rzeczywiście należy uznać za pożyteczne z punktu widzenia zewnętrznego odbioru rozstrzygnięcia nie jest niezbędne dla określenia znamion czynu zabronionego z art k.k. Taka konkretyzacja powinna natomiast niewątpliwie następować w ramach ustaleń faktycznych prezentowanych w pisemnych motywach wyroku. Sama 18

19 hipotetyczna możliwość braku sporządzenia takiego uzasadnienia nie stanowi przy tym argumentu decydującego o konieczności zwiększenia stopnia szczegółowości opisu zachowania sprawcy zamieszczanego w treści orzeczenia, ponad to, co wynika z potrzeby wykazania, że zostały zrealizowane ustawowe znamiona czynu zabronionego określonego w konkretnym przepisie ustawy karnej. 3. Na gruncie przestępstwa z art. 177 k.k., decydujące znaczenie powinno mieć takie przedstawienie zachowania uczestnika ruchu lądowego, wodnego lub powietrznego, z którego wynika, że w sposób zawiniony naruszył on zasady postępowania z dobrem prawnym podlegającym ochronie karnej w tym wypadku konkretne reguły tego ruchu, a w konsekwencji ich naruszenia spowodował wypadek w wyniku czego inna osoba odniosła obrażenia ciała wymienione w art k.k., doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub poniosła śmierć. 4. Przy innych typach przestępstw polegających np. na zawinionym spowodowaniu obrażeń ciała lub śmierci człowieka, do ich znamion nie należy opis sposobu spowodowania tych obrażeń ani szczegółowe zrelacjonowanie w treści wyroku mechanizmu ich powstawania lub anatomicznych detali odnoszących się do uszkodzeń będących następstwem działania sprawcy, natomiast znamieniem jest skutek, jaki to działanie wywołało. Wyrok z dnia 2 października 2014 roku V KK 77/14, Biul. PK 11/14 poz s. 68 J. Przestępstwa przeciwko instytucjom 26. Nieuprawnione byłoby uznanie występku z art k.k. jako mieszczącego się w katalogu przestępstw określonych w art. 41 1a k.k. wyłącznie z tego powodu, że zachowanie oskarżonej wiązało się z czynnościami sek- 19

20 sualnymi. Tego rodzaju wniosek byłoby przejawem niedopuszczalnej, rozszerzającej na niekorzyść oskarżonej interpretacji tego przepisu i pozostawałby w sprzeczności ze stawianymi wobec ustawodawcy wymaganiami określoności elementów kary. Wyrok z dnia 1 października 2014 roku II KK 129/14, OSNPG 1/15 poz. 1 K. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 27. Czynność sprawcza przestępstwa z art k.k. w postaci zatajenia prawdy polega na świadomym utrzymaniu przez świadka w tajemnicy zarówno w fazie swobodnej relacji, jak i w fazie odpowiedzi na pytania (art k.p.k.) okoliczności mogącej mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, przy czym bez znaczenia pozostaje, że o tę okoliczność świadek nie został zapytany. Wyrok z dnia 2 października 2014 roku IV KK 82/14, OSNPG 1/15 poz. 7 L. Wstępne przepisy procesowe 28. Przewidziany w art. 5 2 k.p.k. nakaz rozstrzygania na korzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości nie ma zastosowania do sytuacji, gdy wątpliwości te są rezultatem niedokładnego i niewyczerpującego postępowania dowodowego. W sytuacji, gdy sąd przeprowadzi to postępowanie w sposób pełny i kompletny, i podda te tak zebrane dowody ocenie spełniającej rygory art. 7 k.p.k., to zastosowanie zasady z art. 5 2 k.p.k. nastąpi dopiero wtedy, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów 20

21 potwierdzi wciąż istnienie niedających się w oparciu o nią usunąć wątpliwość. Dopiero wówczas sąd musi je wytłumaczyć na korzyść oskarżonego. Postanowienie z dnia 17 września 2014 roku V KK 127/14, OSNPG 1/15 poz. 9 Ł. Sąd 29. Jak podkreślono wielokrotnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, instytucja przewidziana w art. 37 k.p.k. ma charakter wyjątkowy. Należy przez to rozumieć możliwość odstąpienia od rozpoznania sprawy przez miejscowo właściwy sąd jedynie w razie zaistniałej sytuacji jednoznacznie świadczącej, iż pozostawienie sprawy w gestii właściwego sądu sprzeciwiało by się dobro wymiaru sprawiedliwości. Bezspornie stwierdzić należy, że Sąd Najwyższy ma uprawnienie do sięgania po tę instytucję w celu usunięcia ewentualnych spekulacji, nawet nieuprawnionych zastrzeżeń co do obiektywnego, bezstronnego rozpoznania sprawy, tym niemniej ocena zawnioskowanych okoliczności winna wynikać z weryfikacji realiów i specyfiki każdej sprawy. Innymi słowy, ocena celowości przekazania sprawy musi uwzględniać przede wszystkim: istnienie związku (podmiotowego oraz przedmiotowego) pomiędzy prowadzonym postępowaniem karnym a właściwym sądem, w szczególności zakres orzekania tego sądu w konkretnej sprawie. Postanowienie z dnia 24 września 2014 roku IV KO 65/14, OSNPG 1/15 poz

22 30. Obowiązek sądu właściwego, występującego o przekazanie sprawy w trybie art. 37 k.p.k., jest wykazanie okoliczności przemawiających za tym, że dobro wymiaru sprawiedliwości wymaga przełamania konstytucyjnej zasady rozpoznania sprawy przez sąd właściwy (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), a więc postąpienia wyjątkowego, ale koniecznego do tego, aby wspomniane dobro nie ucierpiało kosztem nadmiernie rygorystycznego przestrzegania tej zasady. Postanowienie z dnia 24 września 2014 roku IV KO 67/14, OSNPG 1/15 poz. 12 M. Strony Zob. poz. 42 wznawianie postępowania o wyznaczenie adwokata poz. 44 żądanie wyznaczenia kolejnych adwokatów N. Postępowanie przed sądem I instancji 31. Skoro art pkt 1 k.p.k. wymaga dokładnego określenia czynu przypisanego oskarżonemu, a ilość wprowadzonych do obrotu narkotyków w postaci amfetaminy, marihuany oraz tabletek ekstazy stanowi stronę przedmiotową czynu zabronionego polegającego na wprowadzeniu do obrotu znacznej ilości środków odurzających i substancji psychotropowej, to niewątpliwie konieczne jest określenie ich ilości w opisie czynu przypisanego, a nie ograniczenie się tylko do stwierdzenia, iż stanowią one znaczną ilość, zwłaszcza iż ilość wprowadzonych do obrotu środków odurzających oraz substancji psychotro- 22

23 powych ma wpływ nie tylko na kwalifikację prawną czynu, ale także na stopień szkodliwości społecznej czynu, a w konsekwencji również na orzeczoną karę. Wyrok z dnia 3 września 2014 roku III KK 70/14, OSNKW 1/15 poz. 20, OSNPG 1/15 poz Brzmienie 2 tego przepisu (art. 387 k.p.k. dop. KZS) nie pozostawia żadnej wątpliwości co do tego, że z tej instytucji można korzystać wówczas, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości, a strony postępowania nie sprzeciwią się temu wnioskowi. Zauważyć przy tym wypada, że ów brak wątpliwości dotyczy wszystkich istotnych okoliczności w sprawie. Dociekaniu w kontekście sprawdzenia istotnych okoliczności w sprawie podlega nie tylko kwestia sprawstwa czynu przez określoną osobę, ale wszelkie te okoliczności, które są istotne dla ustaleń o odpowiedzialności karnej sprawcy. Niewątpliwie do takich właśnie okoliczności popełnienia przestępstwa należy ustalenie, czy oskarżony popełnił (czy też nie) zarzucany czyn, jaki i kiedy, bądź w jakim przedziale czasowym czyn popełniono. Konieczność dociekania w przedmiocie ewentualnego wystąpienia ujemnych przesłanek procesowych dotyczy wszystkich postępowań, w tym i postępowania prowadzonego w jednym z trybów konsensualnych. Tylko tak szeroko pojmowana dodatnia synteza istotnych okoliczności sprawy może prowadzić do uwzględnienia wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wyrok z dnia 24 września 2014 roku IV KK 278/14, OSNPG 1/15 poz

24 33. Jeśli sąd decyduje się na uwzględnienie wniosku, to orzeczenie skazujące nie może w zakresie kary i ewentualnych środków karnych w jakikolwiek sposób różnić się od wniosku prokuratora uzgodnionego z oskarżonym. Natomiast odstąpienie przez sąd meriti od ustaleń poczynionych przez strony i zamieszczonych we wniosku w zakresie wymiaru kary lub środka karnego wymaga wcześniejszej jednoznacznej akceptacji uprawnionych podmiotów w postaci zgody wyrażonej przez strony obecne na posiedzeniu. Wyrok z dnia 25 września 2014 roku III KK 284/14, OSNPG 1/15 poz Przepis art. 413 k.p.k. określa, co każdy wyrok powinien zawierać. Niezbędnym elementem wyroku jest więc przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej czynu, którego popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu (art pkt 4 k.p.k.), zaś w przypadku wyroku skazującego dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej (art pkt 1 k.p.k.). Wyrok z dnia 1 października 2014 roku V KK 69/14, OSNPG 1/15 poz. 19 O. Postępowanie odwoławcze 35. Treść art k.p.k. nie pozostawia wątpliwości co do tego, że ustawodawca przyznał sądowi odwoławczemu uprawnienie odmiennego orzekania co do istoty sprawy o ile pozwalają na to zebrane dowody. Tym niemniej, odmienna ocena przeprowadzonych przez sąd me- 24

25 riti dowodów w postępowaniu apelacyjnym ma rację bytu tylko wówczas, gdy poszczególne dowody mają rangę kategorycznych i jednoznacznych, a ich ocena dokonana przez sąd I instancji jest bez wątpienia błędna. Przekonanie sądu II instancji o błędności oceny dowodów wymaga uwypuklenia, ale przede wszystkim skrupulatnego i rzeczowego dowodzenia. Nabranie jedynie wątpliwości w zakresie trafności oceny dowodów nie stanowi wystarczającej przesłanki do wykonania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym, ale tylko kasatoryjnym. Dojść należy zatem do wniosku, że wydanie przez sąd odwoławczy reformatoryjnego wyroku, gdzie odmiennie orzeczono co do istoty sprawy, każdorazowo wymaga przeprowadzenia szczegółowej i wnikliwej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego z poszanowaniem wymogów z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. Wyrok z dnia 3 września 2014 roku III KK 87/14, OSNPG 1/15 poz Nie ulega wątpliwości, że odstąpienie od sprowadzenia pozbawionego wolności oskarżonego, który o to wnosi, uprawnione jest jedynie wówczas, gdy w apelacji podnoszone są zagadnienia stricte prawne. W przypadku, gdy przedmiotem apelacji są kwestie natury faktycznej, w tym dotyczące oceny wiarygodności dowodów i ustalenia sprawstwa, sprowadzenie oskarżonego na rozprawę jest konieczne. Dopiero wówczas oskarżony pozbawiony wolności może w pełni realizować przysługujące mu prawo do obrony przed sądem odwoławczym, a toczący się proces można uznać za rzetelny. Wyrok z dnia 7 października 2014 roku V KK 100/14, OSNPG 1/15 poz

26 W świetle art k.p.k. sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, jest związany zapatrywaniami prawnymi oraz wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi przez sąd wyższego rzędu, niezależnie od faktu, czy zapatrywania te i wskazania podziela, czy też nie. Zachowuje natomiast całkowitą autonomię w zakresie oceny dowodów, które weryfikuje w oparciu o własne przekonanie, zgodnie z zasadami określonymi w art. 7 k.p.k. 2. Sens normy określonej w art k.p.k. jest zatem taki, że udzielone przez sąd ad quem w trybie tego przepisu zalecenia nie ukierunkowują sposobu rozstrzygnięcia sądu a quo co wydaje się w świetle zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu oczywiste ale zawierają wskazówki o charakterze metodycznym i polecenia co do sposobu, w jaki należy przeprowadzić postępowanie, aby finalnym jego efektem był wyrok, będący rezultatem prawidłowego i wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy. Celowi temu służą również wiążące zapatrywania prawne sądu odwoławczego, które wszak nie dotyczą procesu subsumcji w rozpatrywanej in concreto sprawie, ale wskazówek wykładniczych w odniesieniu do abstrakcyjnie interpretowanych norm. 3. Właściwe zrealizowanie obowiązków określonych w art k.p.k. świadczy o zachowaniu standardów rzetelnego procesu odwoławczego, w rozumieniu art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. 4. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia sądu odwoławczego musi się znaleźć rzeczowa i autorska argumentacja, która pozwoli stronie poznać motywy odrzucenia forsowanych przez nią racji. Uzasadnienie wyroku jest wprawdzie dokumentem wtórnym w stosunku do wydanego rozstrzygnięcia, ale tylko w oparciu o ten dokument możliwe jest poznanie toku rozumowania sądu, jego wnikliwości 26

27 i rzetelności w zakresie ustosunkowania się do wszystkich kwestii będących podstawą rozstrzygnięcia. Wyrok z dnia 9 października 2014 roku IV KK 144/14, Biul. PK 11/14 poz s W sytuacji, gdy apelacja nie została sporządzona przez podmiot profesjonalny, kontrola instancyjna musi być przeprowadzona szczególnie wnikliwie i każdą okoliczność podnoszoną w takiej skardze należy oceniać przez pryzmat wszystkich ustawowych podstaw zmiany lub uchylenia wyroku, nawet wtedy, gdy sam skarżący nie potrafił należycie wyeksponować takiego właśnie jej znaczenia. Wyrok z dnia 15 października 2014 roku IV KK 109/14, Biul. PK 11/14 poz s. 34 P. Postępowania szczególne 39. Wykładnia funkcjonalna art. 501 pkt 1 k.p.k. wskazuje, że celem zawartej w nim regulacji jest zagwarantowanie oskarżonemu odpowiednich warunków do obrony w związku z rozstrzygnięciem wydanym bez jego udziału (art k.p.k.). Chodzi tu o uprawnienie do wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego. W tym aspekcie art. 501 pkt 1 k.p.k. pełni funkcję gwarancyjną. Zauważyć bowiem należy, że w art. 501 pkt 1 k.p.k. mowa jest nie tylko o pozbawieniu wolności w tej sprawie, ale też w innej sprawie. Jeżeli więc oskarżony był już na wolności, to należałoby przyjąć, że zachodzi negatywna przesłanka do wydania wyroku nakazowego, choć w tym po- 27

28 stępowaniu fakt pozbawienia wolności w innej sprawie w niczym nie ograniczył jego prawa do obrony. Wyrok z dnia 16 października 2014 roku II KK 272/14, OSNPG 1/15 poz. 24 Q. Kasacja 40. Sąd Najwyższy, zgodnie z art. 536 k.p.k., kasację rozpoznaje w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w zakresie szerszym tylko w wypadkach określonych w art. 435 k.p.k., art. 439 k.p.k. i art. 455 k.p.k. Postanowienie z dnia 24 września 2014 roku IV KK 232/14, OSNPG 1/15 poz W postępowaniu kasacyjnym nie jest bowiem możliwe uchylenie orzeczenia wyłącznie w części, której orzeczenie to nie zawiera, a uchylenie powinno nastąpić w zakresie umożliwiającym usunięcie popełnionego uchybienia. Wyrok z dnia 1 października 2014 roku II KK 84/14, OSNPG 1/15 poz. 26 Zob. poz. 53 kasacja w postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów 28

29 R. Wznowienie postępowania 42. Niemożność zaskarżenia decyzji o odmowie wyznaczenia adwokata w postępowaniu wznowieniowym nie wynika z braku stosownego zapisu w treści art k.p.k., ale lokuje się w obszarze postępowania toczącego się po uprawomocnieniu wyroku wydanego w postępowaniu karnym i nie ma żadnych normatywnych racji, aby uznać zaskarżalność tego rodzaju decyzji po tym, jak zapadło już prawomocne orzeczenie rozstrzygające o odpowiedzialności karnej za przestępstwo, czy też odpowiedzialności za wykroczenie. Postanowienie z dnia 10 czerwca 2014 roku III KZ 27/14, LEX Możliwość wznowienia postępowania co do kwestii rozłożenia grzywny na raty i odwołania tego rozłożenia zostaje wykluczona z uwagi na normę art. 24 k.k.w. Postanowienie z dnia 8 października 2014 roku III KZ 62/14, LEX W ramach standardów rzetelnego procesu nie można gwarantować dokonywania przez obrońców tylko takich czynności, które są zgodne z poglądami wnioskodawców. Sąd nie może przy tym wyznaczać kolejnych obrońców z urzędu, aż do uzyskania przez wnioskodawcę oczekiwanego efektu. Postanowienie z dnia 23 października 2014 roku III KZ 72/14, LEX

30 45. Postanowienie o umorzeniu postępowania w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie sądowe w zakresie odnoszącym się do odpowiedzialności karnej, bo takim jest pierwotny w stosunku do niego prawomocny wyrok skazujący, wymierzający karę, której dotyczy to warunkowe przedterminowe zwolnienie. Z tego więc względu nie jest dopuszczalne wznowienie postępowania w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia w oparciu o treść art k.p.k. Postanowienie z dnia 14 listopada 2014 roku III KO 78/14, Biul. PK 11/14 poz s Prawomocnym orzeczeniem kończącym postępowanie karne w rozumieniu art k.p.k. jest takie, które rozstrzyga odnośnie do odpowiedzialności karnej. 2. Za tego rodzaju orzeczenie nie może być uznane postanowienie sądu odwoławczego utrzymujące w mocy zaskarżone zarządzenie upoważnionego sędziego sądu rejonowego o odmowie przyjęcia zażalenia na postanowienie tego sądu o utrzymaniu w mocy postanowienia prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego. 3. Przewidziana w rozdziale 56 kodeksu postępowania karnego instytucja wznowienia postępowania dotyczy tylko postępowania sądowego. Orzeczenie sądu zapadłe w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa czy dochodzenia, jak też o ich umorzeniu, z pewnością nie jest wydane w toku postępowania sądowego w ujęciu art k.p.k., skoro stanowi czynność, którą sąd ten podejmuje nie w toczącym się postępowaniu sądowym, ale tylko w postępowa- 30

31 niu przygotowawczym, na mocy specjalnego (wyrażonego w przywołanym przepisie) ustawowego umocowania. Wyrok z dnia 14 listopada 2014 roku III KZ 87/14, Biul. PK 11/14 poz s S. Wyrok łączny 47. Zgodnie z treścią art. 547 k.p.k. w kwestiach nieuregulowanych przepisami rozdział 60 kodeksu postępowania karnego do postępowania o wydanie wyroku łącznego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu zwyczajnym przed sądem pierwszej instancji. Nie może budzić wątpliwości, że w postępowaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego przewodniczący rozprawy jest zobowiązany do takiego kierowania jej przebiegiem, aby wyjaśnione zostały wszystkie okoliczności sprawy (art. 366 k.p.k.). Zatem, w toku rozprawy powinny być wyjaśnione wszystkie okoliczności, pozwalające na dokładne ustalenie, czy zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego, a jeśli tak, to które z wcześniejszych wyroków zawierających kary podlegające łączeniu powinny być objęte tym wyrokiem łącznym. Konieczne jest w szczególności dokładne ustalenie treści prawomocnych wyroków na podstawie akt poszczególnych spraw, z uwzględnieniem treści rozstrzygnięć sądów odwoławczych oraz ewentualnych decyzji w przedmiocie wykonania kar warunkowo zawieszonych. Wyrok z dnia 16 października 2014 roku II KK 270/14, OSNPG 1/15 poz

32 T. Czynności w stosunkach międzynarodowych 48. Badanie warunku podwójnej karalności polega na porównaniu opisanych we wniosku ekstradycyjnym znamion przestępstwa do przepisów krajowego prawa materialnego określającego typy czynów zabronionych i przewidujące za nie sankcje krajowe. Podwójna przestępczość czynu (karalność w Polsce i państwie domagającym się wydania sprawcy) zachodzi nie tylko wtedy, gdy w prawie polskim przewidziany jest identyczny typ przestępstwa jak w państwie wnioskującym o ekstradycję. Zachodzi także wtedy, gdy przestępstwu przewidzianemu prawem polskim odpowiada choćby część znamion czynu objętego wnioskiem. Warunek podwójnej karalności zostaje spełniony i wtedy, gdy w prawie polskim brak identycznego typu przestępstwa jak w prawie wnioskującego, jednakże czyn opisany we wniosku odpowiada znamionom któregoś z przestępstw przewidzianych w prawie polskim. Z tego wynika, że zbadanie podwójnej przestępczości rozumianej szeroko wymaga odwołania się nie tylko do treści przepisu ustawy karnej polskiej odpowiadającego przepisowi ustawy karnej obcej ale i do obowiązującej wykładni odnoszącej się do zakresu stosowania tego przepisu w systemie prawa polskiego. Postanowienie z dnia 16 października 2014 roku II KK 264/14, LEX U. Wykonanie Zob. poz. 43 i 45 niedopuszczalność wznowienie postępowania o grzywnę bądź przedterminowe zwolnienie 32

33 V. Wykroczenia 49. Przez rozstrzygnięcie co do kary, jak tego wymaga art pkt 2 k.p.s.w., a tym bardziej przez wymóg wskazania wymiaru kar, jak żąda tego stosowany w postępowaniu o wykroczenia odpowiednio (art k.p.w.), przepis art pkt 5 k.p.k., należy rozumieć nie tylko wskazanie na określony rodzaj kary lub środka karnego, jaki sąd orzeka, ale także jasne określenie rozmiaru orzeczonego środka reakcji karnej, a więc okresu, na jaki stosuje się orzeczoną karę aresztu lub zakaz prowadzenia pojazdów, czy przykładowo podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości. Wyrok z dnia 23 maja 2014 roku III KK 53/14, LEX Według art pkt 1 k.p.s.w., wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. A zatem dla przypisania sprawstwa wykroczenia konieczne jest w pierwszej kolejności wykazanie w opisie czynu, jaki konkretnie przepis sankcjonowany został naruszony zarzucalnym działaniem osoby obwinionej. Jest rzeczą oczywistą, że bez takiego wskazania niemożliwe jest dokonanie właściwej subsumcji czynu, a w konsekwencji wydanie prawidłowego orzeczenia. Wyrok z dnia 9 lipca 2014 roku II KK 154/14, LEX

34 W. Prawo karne skarbowe 51. Pojęcie nabywa użyte w art k.k.s. powinno być rozumiane zgodnie z jego znaczeniem w języku ogólnym. Będzie ono obejmować swoim zakresem każde uzyskanie przez sprawcę faktycznego władztwa nad wyrobami akcyzowymi wymienionymi w tym przepisie. Postanowienie z dnia 30 października 2014 roku I KZP 23/14, LEX , OSNKW 1/15 poz Przepis art k.k.s. interpretowany wraz z zapisem z art k.k.s. oznacza, że termin przedawnienia wykroczenia skarbowego należy obliczać w ten sposób, że w sytuacji, w której w ciągu rocznego terminu od czasu popełnienia wykroczenia z 1 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, okres ten wydłuża się o dwa lata od zakończenia okresu rocznego terminu. Innymi słowy jest to okres 3 lat od popełnienia czynu. Taki stan prawny obowiązuje od czasu nowelizacji kodeksu karnego skarbowego z dnia 28 lipca 2005 roku. Wyrok z dnia 19 listopada 2014 roku III KK 249/14, Biul. PK 11/14 poz s. 24 X. Prawo o adwokaturze 53. Kasacja przysługuje jedynie od prawomocnego orzeczenia sądu dyscyplinarnego, a nie od postanowienia. Potwierdzeniem tego stanowiska jest regulacja, zawarta w art u.r.p., z której wynika, że ustawodawca wyraźnie wyodrębnił dwa rodzaje rozstrzygnięć sądu dyscypli- 34

35 narnego, jakie mogą zostać wydane w postępowaniu dyscyplinarnym, prowadzonym wobec adwokatów. Zgodnie z dyspozycją powołanego przepisu, mają one formę postanowień lub orzeczeń. Oznacza to, że orzeczenie jest inną od postanowienia formą rozstrzygnięć. Postanowienie z dnia 9 października 2014 roku VI KZ 8/14, Biul. PK 11/14 poz s. 78 Y. Lustracja Zgodnie z art. 3a ust. 1 ustawy lustracyjnej, współpracą w rozumieniu tej ustawy jest świadoma i tajna współpraca z ogniwami operacyjnymi lub śledczymi organów bezpieczeństwa państwa w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. 2. W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że współpraca winna spełniać pięć warunków: - musi polegać na kontaktach z organami bezpieczeństwa państwa i przekazywaniu informacji tym organom; - musi mieć charakter świadomy, co oznacza, że osoba współpracująca musiała zdawać sobie sprawę, iż osoba, z którą nawiązała kontakt, jest przedstawicielem jednej ze służb wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy lustracyjnej; - współpraca winna być tajna, co oznacza, że fakt nawiązania współpracy, a także jej przebieg, ma pozostać tajemnicą, w szczególności wobec tych osób i środowisk, których miały dotyczyć przekazywane informacje; -współpraca musi wiązać się z operacyjnym zdobywaniem informacji przez służby wymienione w art. 2 ustawy; -nie mogła ograniczać się do samej deklaracji woli, lecz winna była materializować się w świadomie podejmowanych konkretnych działaniach w celu urzeczywistnienia podjętej współpracy. 35

36 3. Ujawnienie przez osobę lustrowaną kontaktów z ogniwami operacyjnymi lub śledczymi organów bezpieczeństwa państwa, dokonane wobec osoby lub środowiska, których przekazywane informacje dotyczyły, powoduje, iż nie jest spełnione kryterium tajności niezbędne dla zakwalifikowania takich kontaktów jako współpracy, w rozumieniu przepisów ustawy lustracyjnej. Wyrok z dnia 30 października 2014 roku II KK 53/14, Biul. PK 11/14 poz s. 12 IV. ORZECZENIA SĄDU APELACYJNEGO A. Konstytucja Zob. poz. 60 konstytucyjne znaczenie właściwości sądów B. Zasady odpowiedzialności Zob. poz. 57 zbieg kumulatywny zgwałcenia i pozbawienia wolności C. Kary 55. Sprzeczne z normą art k.k. jest ustalenie różnych wysokości stawek dziennych jednostkowych kar grzywny (raz na 40 zł, a dalej na 10 zł). Skoro ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe, to o wysokości stawki decyduje 36

37 sytuacja materialna oskarżonego, a charakter czynu wyraża się w ilości stawek. Wyrok z dnia 25 listopada 2014 roku II AKa 210/14 do II K 15/13 SO Tarnów Notka: Przypomniano podobnej treści judykaty SA we Wrocławiu z dnia 15 lutego 2012 roku II AKa 13/12 (KZS 5/12 poz. 60 t. 2) i SA w Szczecinie z dnia 28 czerwca 2012 roku II AKa 111/12 (KZS 2/13 poz. 60). Podobnie wcześniej o tym nasz wyrok z KZS 9/08 poz. 24, zbiór D. Wymiar kary Zob. poz. 55 oznaczenie różnej wysokości stawek grzywny w tym samym wyroku E. Kara łączna Nie ma rażącej niewspółmierności kary łącznej orzeczonej w wymiarze 5 lat, gdy suma kar orzeczonych wynosi pięć lat i dwa miesiące. 2. Wymierzając karę łączną, stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, wyrażane przez związek przedmiotowo-podmiotowy zachodzący między poszczególnymi przestępstwami. Priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być asperacja, a oparcie tej kary na kumulacji lub absorpcji to postąpienia skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia. Wyrok z dnia 16 grudnia 2014 roku II AKa 221/14 do III K 144/13 SO Kielce 37

38 Notka: W naszej praktyce za rażąco niewspółmierne uznawano najczęściej kary różniące się o trzecią-czwartą część kary uznanej za sprawiedliwą. Przy karach powyżej pięciu lat zdarzały się wypadki zmiany wysokości kary o rok-dwa. F. Przestępstwa przeciwko wolności Zob. poz. 57 zbieg kumulatywny zgwałcenia i pozbawienia wolności G. Przestępstwa seksualne 57. Kumulatywna kwalifikacja z art i art. 197 k.k. jest uzasadniona, gdy pozbawienie wolności pokrzywdzonej wykracza poza ramy konieczne do zgwałcenia, np. jest długotrwałe lub zbyt intensywne. Pozbawienie wolności jest konieczne dla dokonania niektórych przestępstw, w tym zgwałcenia. W badanej sprawie krótkie pozbawienie wolności pokrzywdzonej stanowiło środek do popełnienia zgwałcenia, a nie było długotrwałe. Wyrok z dnia 16 października 2014 roku II AKa 45/14 do II K 70/11 SO Tarnów Notka: Kwalifikacja zgwałcenia nie zawsze pochłania (zbieg pozorny, pomijalny) pozbawienie wolności. Gdy sprawca przetrzymuje ofiarę pond czas niezbędny dla dokonania zgwałcenia, może to wyczerpywać znamiona odrębnego występku pozbawienia wolności w zbiegu realnym ze zgwałceniem. 38

39 H. Wstępne przepisy procesowe 58. Z wypracowanych w doktrynie i judykaturze kryteriów zachowania tożsamości czynu zarzuconego i przypisanego wynika, że tożsamość czynu zostaje wyłączona, gdy sprawcą czynu jest inna osoba niż oskarżony albo inny jest przedmiot ochrony niż wskazany w opisie zarzuconego czynu, albo inny jest pokrzywdzony, a przy tym zachodzi choćby jedna różnica co do czasu, miejsca lub sposobu popełnienia czynu, przedmiotu przestępstwa bądź jego ustawowych znamion. Wyrok z dnia 10 grudnia 2014 roku II AKa 186/14 do III K 322/09 SO Kraków Zarzut naruszenia art. 5 2 kpk nie może sprowadzać się do polemiki strony z ustaleniami faktycznymi dokonanymi przez sąd, a wynikającymi z odmiennej oceny zebranego materiału dowodowego. Zdanie obrońcy oskarżonego, iż dowody te powinny być inaczej ocenione i inne powinny być wysnute z nich wnioski, nie mieści się w zakresie zarzutu naruszenia art. 5 2 kpk, dlatego zarzut ten jest chybiony. 2. Ocena dowodów nie jest dowolna, jeżeli: /1/ poprzedzona jest ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.), /2/ stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego, /3/ jest wyczerpująco i logicznie, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, uargumentowana w uzasadnieniu wyroku. Wyrok z dnia 11 grudnia 2014 roku II AKa 222/14 do II K 12/14 SO Tarnów 39