Marek Ryglewicz Krynica-Zdrój i Muszyna

Transkrypt

1 Marek Ryglewicz Krynica-Zdrój i Muszyna 25 wycieczek rowerowych Nowy Sącz

2 Tekst i zdjęcia Marek Ryglewicz Przygotowanie do druku Zbigniew Muzyk Publikacja pod honorowym patronatem Starosty Nowosądeckiego Copyright by Marek Ryglewicz Copyright by Wydawnictwo Koliber Wydanie I ISBN Wydawca Wydawnictwo Koliber Nowy Sącz, ul. Prusa 87A tel biuro@wydawnictwo-koliber.pl Druk FLEXERGIS 2

3 SPIS TREŚCI Wstęp... 5 I. Wycieczki rowerowe w najbliższe okolice Krynicy Doliną Szczawicznych Potoków Pętla przez Huzary i Górę Parkową Pętla przez Jakubik i Kopciową Panorama Krynicy z Krzyżowej Jeśli nie Jaworzyna Krynicka to... może Jaworzynka? II. Wycieczki rowerowe z Krynicy zachodnimi rubieżami Beskidu Niskiego Pętla przez Tylicz i Powroźnik Okopy Konfederatów Barskich Z widokami na Tylicz Mała pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego Średnia pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego Duża pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego III. Wycieczki rowerowe z Krynicy w Pasmo Jaworzyny Krynickiej Do źródeł Kamienicy Nawojowskiej Przez Słotwiny na Jaworzynę Krynicką Trzy schroniska, nocleg... i Tatry IV. Wycieczki rowerowe z Muszyny w Pasmo Jaworzyny Krynickiej Pętla przez Szczawnik i Milik Pętla przez Złockie i Jastrzębik Traktem łemkowskim do Żegiestowa Rezerwat Żebracze i doliną potoku Szczawniczek Wielka pętla Bacówka nad Wierchomlą i Pusta Wielka V. Wycieczki rowerowe z Muszyny w Góry Leluchowskie Czarna Młaka Pętla przez Czarną Młakę i Powroźnik Pętla przez Leluchów, Dubne i Wojkową W najdziksze ostępy Gór Leluchowskich VI. Wycieczki rowerowe z Muszyny na słowacką stronę Na zamku w Plavec Wielka pętla popradzka

4 4

5 Krynica-Zdrój i Muszyna Krynica, perła uzdrowisk polskich, oraz Muszyna, jedno z najstarszych miast Sądecczyzny, niezależnie od walorów uzdrowiskowych, stanowią wielkie atrakcje turystyczne, o czym od wielu lat wiedzą turyści z całej Polski. Mało gdzie można znaleźć tak doskonałe warunki do uprawiania turystyki pieszej oraz narciarstwa zjazdowego i torowego. Przewodnik ten ma na celu pokazanie, że miejscowości te oraz ich okolice są także doskonałym miejscem do uprawiania coraz popularniejszego rodzaju turystyki, jakim jest turystyka rowerowa. Przedstawione w nim wycieczki stanowią propozycje zarówno dla początkujących, jak i wytrawnych turystów rowerowych. Ich trasy liczą od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Podczas tych wycieczek będziemy poznawać najbliższe okolice obu miejscowości, wyruszać w piękne i dzikie zakątki zachodniej części Beskidu Niskiego oraz wyjeżdżać na najwyższe szczyty pasma Jaworzyny Krynickiej. Pamiętając, że Muszyna to miasto nadgraniczne, proponuję również dwie wycieczki szlakami pogranicza polsko-słowackiego. Turystykę rowerową można uprawiać właściwie przez cały rok. Przeszkodzić mogą nam jedynie bardzo śnieżne zimy i niskie temperatury. Przygotowując propozycje tras rowerowych do przewodnika, część z nich przejechałem tylko raz, większość dwa, a niektóre więcej razy. A ponieważ odbywałem je w różnych porach roku, to i doznania były bardzo różne. Wczesną wiosną, kiedy drzewa liściaste pozbawione są jeszcze liści, podziwiamy łany zawilców, czy niebiesko kwitnącego barwinka pokrywających poszycie leśne, lub żółtych kaczeńców wzdłuż strumyków i na podmokłych łąkach. Później na stokach szczytów dominuje jasnozielony kolor młodych liści i biel kwitnącej czeremchy. W pełni lata w powietrzu unosi się zapach siana, spadzi i brzęczenie setek tysięcy pszczół i owadów zbierających słodką wydzielinę mszyc i czerwców w lasach jodłowych, którą potem delektujemy się spożywając miody spadziowe. Następnie przychodzi wielobarwna jesień i przyroda powoli przygotowuje się na nadejście zimy. Ale zanim to się stanie możemy usłyszeć basowy ryk byków jeleni, który echem rozlega się ponad lasami, łąkami i dolinami. I na koniec wprowadzenia pewna sugestia. Przy dłuższych wycieczkach, na których trasie znajdują się schroniska turystyczne, zachęcam, do korzystania w nich z noclegów. Czeka nas wówczas jeszcze jedna atrakcja, jaką są wschody i zachody słońca w górach. Niezapomnianych wrażeń z wycieczek rowerowych po Sądecczyźnie życzy Autor 5

6 6

7 I. Wycieczki rowerowe w najbliższe okolice Krynicy 1. Doliną Szczawicznych Potoków Całą trasę wynoszącą 12,4 km, którą pokonaliśmy w ciągu 1,5 godziny, należy zaliczyć do łatwych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej położonym miejscem na trasie wynosi około 60 metrów. Trasa doskonale nadaje się na rodzinną przejażdżkę. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Kraszewskiego w kierunku Muszyny. Na światłach (2,1 km), gdzie w prawo odchodzi droga do dzielnicy Czarny Potok, jedziemy prosto. Dojeżdżamy (2,8 km) do pięknie odnowionej, XIX-wiecznej murowanej cerkwi, wznoszącej się przy drodze. 7

8 Droga przez Szczawiczne Potoki Przy tablicy z napisem oznajmującym, że zaczyna się Powroźnik, skręcamy w lewo (4,7 km) [2] w kierunku na Szczawiczne Potoki. Przejeżdżamy przez tory kolejowe, kończy się asfalt, a zaczynają ażurowe płyty. Wzdłuż drogi gęsta zabudowa. Kilkaset metrów dalej jedziemy już polną drogą, wąską doliną Szczawicznych Potoków przez piękny las iglasty. Przejeżdżamy obok skupiska dorodnych, strzelistych sosen z dużą ilością budek dla ptaków. Mijamy wzdłuż drogi kilka odwiertów wód mineralnych typu szczawy [3]. Zaczyna się łagodny zjazd, mijamy przy drodze źródełko wody mineralnej i dojeżdżamy do szlabanu (9,4 km)[4]. Kończy się las, a przed nami piękna panorama Krynicy i okolicznych szczytów. Zaczynają się pierwsze zabudowania, a my jadąc ostro w dół ulicą Źródlaną dojeżdżamy (11,3 km) do wiaduktu kolejowego [5]. Tuż przed nim skręcamy w prawo w ulicę Słoneczną i jadąc wzdłuż ogrodzonego terenu dworca kolejowego, wjeżdżamy na ulicę Ebersa. Stąd już prosta droga do punktu startu. Widok na Krynicę Wieś 8

9 2. Pętla przez Huzary i Górę Parkową Całą trasę wynoszącą 8,9 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 1,5 godziny, należy zaliczyć do łatwych, mimo dość dużej różnicy wysokości wynoszącej około 220 metrów. Na Górze Parkowej czekają na nas liczne atrakcje, jak np. zjazd na gumowych pontonach, oraz niepowtarzalne widoki z Tatrami włącznie. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza, a następnie kilometr dalej skręcamy w lewo w ulicę Zieleniewskiego. Typowa miejska ulica, wzdłuż której dużo pensjonatów i domów wczasowych, ostro wznosi się do góry. Kilkaset metrów dalej droga wchodzi w las iglasty. Mijamy odejście w lewo do domu wczasowego Cztery Pory Roku. Dwieście metrów dalej z lewej schodzi na drogę żółty szlak pieszy z Kopciowej. Mijamy odejście w lewo do ujeżdżalni koni Jakubik i wyjeżdżamy na grzbiet (3,3 km) [2]. Wokół kilkanaście Kolejka na Górę Parkową 9

10 domów, a przed nami w dole Mochnaczka i ciekawy widok na kolejne wierzchołki Beskidu Niskiego. Skręcamy ze szlakiem żółtym w prawo i wśród zabudowań jedziemy w stronę pobliskiego lasu świerkowo-jodłowego. Mijamy przegradzający drogę szlaban, za którym zaczyna się stromy podjazd. Kilkaset metrów dalej już łagodniej, z prawej strony dołączają szlak zielony i czerwony. Po chwili osiągamy najwyższą wysokość podczas tej wycieczki (Huzary 864 m n.p.m.) (4,5 km) [3]. Tu zbiegają się cztery szlaki, bo dodatkowo dochodzi jeszcze czarny. Zaczyna się zjazd najpierw łagodny, a później dosyć ostry. My cały czas trzymamy się żółtego szlaku, któremu towarzyszy od Huzar szlak czarny. Wraz ze szlakiem żółtym skręcamy w lewo (5,2 km) i po przejechaniu kolejnych kilkuset metrów wyjeżdżamy na drogę z Krynicy do Tylicza (5,6 km) [4]. Trzymając się szlaku żółtego jedziemy drogą w prawo, ale już dwieście metrów dalej przejeżdżamy na Góra Parkowa 10

11 Panorama z Góry Parkowej jej drugą stronę i znowu wjeżdżamy na śródleśną żwirową drogę. Zaczyna się łagodny podjazd, z lewej dołącza niebieski szlak z Powroźnika przez Szalone, a my dojeżdżamy do szałasu Janina. Przejeżdżamy szeroką ścieżką spacerową obok stawu szczytowego, gdzie można podglądać traszki górskie i dwieście metrów dalej wyjeżdżamy na polanę podszczytową na Górze Parkowej (7,1 km) [5]. Roztacza się z niej piękny widok w kierunku południowym, a przy dobrej pogodzie także na Tatry. Jeżeli chcemy popatrzeć na centrum Krynicy i domy wczasowe usytuowane na przeciwległych stokach, warto stanąć na podeście obok górnej stacji kolejki linowej. Góra Parkowa to również miejsce rozrywki, a w restauracji i licznych punktach gastronomicznych można uzupełnić brakujące kalorie. Ruszamy w dalszą drogę, spacerowa ścieżka, którą prowadzi żółty i niebieski szlak, lekko opada w dół. Ostatni odcinek jedziemy wąską ścieżką dość ostro w dół, a następnie po kilku stopniach schodzimy na ulicę Ebersa, którą, jadąc w prawo, kierujemy się na deptak. Żółty szlak na Huzary 11

12 3. Pętla przez Jakubik i Kopciową Całą trasę wynoszącą 10,8 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 1,5 godziny, należy zaliczyć do łatwych, mimo różnicy wysokości wynoszącej około 160 metrów. Podczas wycieczki czeka nas jazda przez piękne lasy jodłowo-świerkowe, widok na Mochnaczkę i trochę adrenaliny podczas zjazdu z Kopciowej. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza, a następnie kilometr dalej skręcamy w lewo w ulicę Zieleniewskiego. Typowa miejska ulica, wzdłuż której dużo pensjonatów i domów wczasowych ostro wznosi się do góry. Kilkaset metrów dalej droga wchodzi w las iglasty. Mijamy odejście w lewo do domu wczasowego Cztery Ulica Pułaskiego 12

13 Widok z Jakubika Pory Roku. Dwieście metrów dalej po lewej widać polanę a za nią ścianę lasu. Tu skręca żółty szlak schodzący drogą z góry od strony Huzar (3,1 km) [2]. Ścieżką ostro w górę dojeżdżamy do lasu, cały czas zwracając uwagę na żółty szlak. Zaczyna się lekki podjazd na grzbiet. Wokół las mieszany, ale na grzbiecie z przewagą jodły i świerka. Krótki zjazd i wyjeżdżamy na śródleśną polanę (4 km) [3]. Droga znacznie już gorsza, bo rozjeżdżona przez ciężki sprzęt. Mijamy ogromne mrowisko i dojeżdżamy do polany w kształcie kwadratu, skręcamy w prawo jadąc jej skrajem, a przy kolejnym narożniku w lewo. Ponownie wjeżdżamy w las, ale już po chwili wyjeżdżamy na rozległą łąkę (5,8 km) [4]. W dole rozpościera się dolina Mochnaczki. Znowu kilkaset metrów jazdy przez las i kolejna polana, na niej nowo budowany dom, za nim szkółka świerków ozdobnych i wyjeżdżamy na asfaltową drogę (6,6 km) [5]. W prawo w dół jedzie się do Mochnaczki, a my skręcamy w lewo i trzysta metrów dalej wyjeżdżamy na drogę krajową Nowy Sącz-Krynica w Kopciowej tuż obok restauracji Cichy Kącik. Oczywiście możemy pojechać do Krynicy tzw. starą drogą (obok restauracji, natomiast osobom lubiącym długie, szybkie zjazdy polecam jazdę główną drogą). Droga jest szeroka, ale z uwagi na duży ruch samochodowy, jedziemy ostrożnie. Szybko mijamy odejście w prawo na Słotwiny i ulicą Piłsudskiego wracamy do punktu Pijalnia i Wiktorówka w Krynicy startu. 13

14 4. Panorama Krynicy z Krzyżowej Całą trasę wynoszącą 13,8 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 2,5 godziny, należy zaliczyć do łatwych, przy różnicy wysokości około 160 metrów. W trakcie wycieczki mamy możliwość oglądania niepowtarzalnych widoków na Słotwiny, Krynicę i okoliczne szczyty. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Piłsudskiego w kierunku Nowego Sącza. Mijamy po prawej Park Słotwiński i skręcamy w lewo w boczną drogę do Słotwin (2,2 km) [2], a następnie kilometr dalej znajdujemy się na parkingu w Słotwinach, obok XIX-wiecznej cerkwi, pięknie położonej nad potokiem. Teraz turystów tu niewielu, ale zimą, stoki po lewej stronie drogi są prawdziwym rajem dla narciarzy. Jedziemy dalej w górę doliny, kilkaset metrów dalej na rozwidleniu dróg Zbiornik wodny w Słotwinach 14

15 Widok na Krynicę skręcamy w prawo i zaczynamy jazdę polną, utwardzoną drogą wzdłuż potoku. Mijamy ostatnie zabudowania, dojeżdżamy do dużego szałasu z grillem wybudowanego przez firmę Fakro. W stojącej naprzeciwko dużej drewnianej wiacie zimą garażują skutery śnieżne. Mijamy po lewej sztuczny mały stawek i dojeżdżamy do większego, zbudowanego na potoku (4,3 km) [3]. Pięknie wkomponowany w otoczenie staw jest dodatkową atrakcją dla wypoczywających w tych okolicach. Przed stawem droga skręca w lewo, ostro w górę, a następnie sto metrów dalej już łagodniej jedziemy w stronę grzbietu, którędy przebiega pieszy żółty szlak z Kopciowej przez Krzyżową do Krynicy (4,7 km) [4]. Z tego miejsca roztacza się bardzo ładny widok na Słotwiny. Skręcamy w lewo i dwieście metrów dalej mijamy odchodzącą w prawo w dół drogę prowadzącą do Roztoki Wielkiej. Skręcamy z drogi w lewo (5,4 km) i jedziemy ścieżką, którą wytycza żółty szlak. Po chwili przecinamy prostopadle biegnącą drogę, a dwieście metrów dalej Widok z Przełęczy Białej 15

16 dołącza z lewej niebieski szlak pieszy. Jedziemy grzbietem na wysokości około 850 m n.p.m. Nie zalesione stoki po lewej zimą pokrywa biały puch, po którym szusują narciarze. Świadczą o tym kolejne wyciągi, których górne stacje znajdują się na grzbiecie. W dole natomiast widać domy i pensjonaty w Słotwinach. Przejeżdżamy obok górnej stacji wyciągu krzesełkowego (6,9 km) [5], droga wchodzi w las, ale już po chwili zjeżdżamy na kolejną otwartą przestrzeń. Poniżej widać kolejne wyciągi, a na wprost duże domy wczasowe i sanatoria położone na stokach nad ulicą Piłsudskiego, w tym charakterystyczne sanatorium Budowlani. Zaczyna się lekki zjazd na Przełęcz Krzyżowa (8,2 km). Tam dołącza z prawej zielony szlak biegnący z Jaworzyny do Krynicy. Kilkaset metrów dalej szlak żółty skręca nieznacznie w prawo i zaczyna się lekki podjazd na szczyt Krzyżowa 812 m n.p.m. (10,4 km) [6]. Na nim charakterystyczny krzyż górujący nad Krynicą mający już ponad 150-letnią historię. Pod krzyżem czeka nas jeden z piękniejszych widoków na Krynicę i otaczające ją góry. Ponieważ na początkowym odcinku z Krzyżowej szlak żółty dosyć gwałtownie schodzi w dół, więc my wracamy do połączenia ze szlakami niebieskim i zielonym. Trawersując stoki Krzyżowej jedziemy teraz ścieżką trzymając się szlaków niebieskiego i zielonego, ale już dwieście metrów dalej szlak zielony skręca w lewo (11,4 km). Szlakiem niebieskim jedziemy około siedmiuset metrów do punktu, gdzie z prawej strony dochodzi, biegnący z Krzyżowej szlak żółty. I znowu jazda grzbietem przez las. Dojeżdżamy do odsłoniętego miejsca (12,8 km) [7] skąd roztacza się widok zarówno na prawo na południowe fragmenty zabudowy Krynicy, jak i na lewo, na centrum uzdrowiska. Dalej zaczynają się pierwsze domy, a my dość wąską ścieżką schodzimy na ulicę Kościuszki w centrum miasta (13,2 km). Stąd ulicą Pocztową, a następnie Zdrojową dojeżdżamy do punktu startu. Widok z Krzyżowej 16

17 5. Jeśli nie Jaworzyna Krynicka to... może Jaworzynka? Całą trasę wynoszącą 15,5 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 2,5 godziny, należy zaliczyć do łatwych, przy różnicy wysokości około 220 metrów. W trakcie wycieczki mamy możliwość oglądania zabytkowej cerkwi oraz niepowtarzalnych widoków na Słotwiny. Polecam na rodzinną przejażdżkę. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Piłsudskiego w kierunku Nowego Sącza. Mijamy po prawej Park Słotwiński i skręcamy w lewo w boczną drogę do Słotwin (2,2 km) [2]. a następnie kilometr dalej znajdujemy się na parkingu w Słotwinach obok XIX-wiecznej cerkwi, pięknie położonej nad potokiem. Teraz turystów tu niewielu, ale zimą, stoki po lewej stronie drogi są prawdziwym rajem dla narciarzy. Jedziemy dalej w górę doliny, kilkaset metrów dalej na rozwidleniu dróg skręcamy w prawo i zaczynamy jazdę polną, utwardzoną drogą wzdłuż potoku. Mijamy ostatnie zabudowania, dojeżdżamy do dużego szałasu z grillem wybudowanego przez firmę Fakro. W stojącej naprzeciwko dużej drew- 17

18 Zabytkowa cerkiew Słotwinach nianej wiacie zimą garażują skutery śnieżne. Mijamy po lewej sztuczny mały stawek i dojeżdżamy do większego stawu, zbudowanego na potoku (4,3 km) [3]. Pięknie wkomponowany w otoczenie staw jest dodatkową atrakcją dla wypoczywających w tych okolicach. Przed stawem droga skręca w lewo, ostro w górę, a następnie sto metrów dalej już łagodniej jedziemy w stronę grzbietu, którędy przebiega pieszy żółty szlak z Kopciowej przez Krzyżową do Krynicy (4,7 km) [4]. Z tego miejsca roztacza się bardzo ładny widok na Słotwiny. To również ostatnie miejsce na podjęcie ostatecznej decyzji. Jeżeli w lewo, to możemy wybrać między Roztoką Wielką, Krzyżową, ewentualnie pokusić się Kapliczka przy szlaku na Jaworzynkę na zdobycie Jaworzyny Kry- 18

19 nickiej. Zaczniemy jednak skromnie od Jaworzynki, która znajduje się na wyciągnięcie ręki. Skręcamy w prawo i dobrą śródleśną drogą wraz ze szlakiem żółtym zaczynamy jazdę pod górę. Przy pojedynczej jodle z kapliczką Matki Boskiej skręcamy w prawo i już łagodniej kontynuujemy jazdę na szczyt Jaworzynki 899 m n.p.m. (5,4 km) [5]. Wokół las iglasty, a my zaczynamy łagodny zjazd w kierunku Kopciowej. Cały czas zwracamy uwagę na szlak żółty, bo liczne odchodzące ścieżki mogłyby nas doprowadzić np. do Roztoki Wielkiej. Wyjeżdżamy na skraj polany, jedziemy wzdłuż ogrodzenia i dwieście metrów dalej znajdujemy się już na drodze krajowej Nowy Sącz-Krynica (6,6 km) [6]. Jesteśmy w Kopciowej, a po drugiej stronie drogi widać restaurację Cichy Kącik. Do Krynicy postanawiamy wracać tzw. starą drogą, wzdłuż której prowadzi niebieski szlak. Przechodzimy na drugą stronę głównej drogi i za restauracją skręcamy w polną kamienistą drogę schodząca w dół przez las. Jedziemy tzw. starą drogą. Zaczyna się asfalt i pierwsze domy oraz pensjonaty (12,5 km). Jedziemy szybko w dół, już widać główną drogę, ale my sto metrów wcześniej skręcamy w kierunku restauracji Koncertowej wybudowanej jeszcze w XIX wieku. Zaraz za nią znajduje się pięknie zagospodarowany Park Słotwiński. Przejeżdżamy obok Pijalni Słotwinka i jadąc przez park wyjeżdżamy na ulicę Piłsudskiego, a nią do punktu startu. Pijalnia Słotwinka 19

20 II. Wycieczki rowerowe z Krynicy zachodnimi rubieżami Beskidu Niskiego 1. Pętla przez Tylicz i Powroźnik Całą trasę wynoszącą 22 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 2 godzin, należy zaliczyć do łatwych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej położonym miejscem na trasie, wynosi około 130 metrów. Podczas tej wycieczki zwiedzamy jeden z piękniejszych na Sądecczyźnie zabytków architektury sakralnej, czyli cerkiew pw. św. Jakuba w Powroźniku. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza. Przed nami długi podjazd. Wzdłuż ulicy liczne hotele, domy wczasowe i pensjonaty. Mijamy (2,8 km) po lewej Dom Pracy Twórczej, z usytuowanym tuż za bramą wjazdową Kopcem Piłsudskiego. Jedziemy przez las, mi- 20

21 jamy, odchodzący w lewo, czarny szlak pieszy, którym przez Huzary można dotrzeć pieszo do Tylicza. Kończy się Krynica-Zdrój. Zaczyna się szybki zjazd do Tylicza. W dole widać już, rozległą, nie zalesioną, kotlinę. Pojawiają się pojedyncze pensjonaty, a my znajdujemy się na oznakowanym rozwidleniu dróg (6,2 km) [2], skąd w lewo dojeżdża się do rynku w Tyliczu. My jedziemy dalej do kolejnego skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo. Droga prowadzi wzdłuż potoku Muszynka do Powroźnika. Mijamy po prawej duży zakład produkcji wody mineralnej, dalej zagospodarowane źródełko wody typu szczawy. Na stokach widać kilka wyciągów narciarskich. Dolina zwęża się a stoki wzdłuż niej pokrywają lasy. Mijamy po prawej dużą polanę (9,3 km), na której urządzono biwak [3]. Dojeżdżamy do rozwidlenia dróg (12,1 km) [4], skąd w lewo odchodzi boczna asfaltowa droga do Wojkowej, małej, nadgranicznej, wioski, gdzie warto obejrzeć ładnie położoną XVIII-wieczną cerkiew. Jedziemy dalej główną drogą w stronę Powroźnika i po kilkuset metrach mijamy niewielki zbiornik na Muszynce oraz zakład uzdatniania wody dla Krynicy. Dolina poszerza się, pojawia się coraz więcej zabudowań, a my już znajdujemy się w Powroźniku. Mijamy (14,7 km) zlokalizowany za rzeką duży zakład wody mineralnej i po chwili skręcamy w lewo, aby zwiedzić zabytkową, XVI-wieczną cerkiew [5]. W Powroźniku opuszczamy dolinę Muszynki i zaczynamy jazdę drogą krajową do Krynicy. Droga prowadzi szeroką doliną potoku Kryniczanka. Coraz gęstsza zabudowa, to kolejne dzielnice należące do Krynicy. Po lewej stronie mijamy murowaną XIX-wieczną cerkiew [6], następnie skrzyżowanie ze światłami, skąd w lewo odchodzi droga w dolinę Czarnego Potoku. Po kilku kilometrach przejechanych ulicą Kraszewskiego wracamy do punktu startu. XVI-wieczna cerkiew w Powroźniku 21

22 2. Okopy Konfederatów Barskich Całą trasę wynoszącą 46 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 6 godzin, należy zaliczyć do trudnych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej (Pusta 867 m n.p.m.) położonym miejscem na trasie, wynosi około 280 metrów. Przepiękna krajobrazowo trasa, prowadząca na Przełęcz Tylicką, następnie śladami konfederatów barskich i bardzo rzadko uczęszczanym żółtym szlakiem granicznym. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza. Na oznakowanym rozwidleniu dróg [2] skręcamy w prawo w ulicę biskupa Tylickiego, kierując się do rynku (6,2 km). Kilkaset metrów dalej wjeżdżamy do ładnie zagospodarowanego centrum miasteczka. Warto tu obejrzeć XVII-wieczny drewniany kościół oraz stojący obok, ładnie wkomponowany w otoczenie, nowy, murowany kościół. Wokół rynku zachowało się wiele zabytkowych, drewnianych, domów. Z rynku jedziemy do głównej drogi, a następnie skręcamy w lewo. Wkrótce znajdujemy się (8,5 km) na rozwidleniu dróg [3]. Prosto do Krzyżówek przez Mochnaczkę, natomiast my skręcamy w prawo w kierunku Muszynki i przejścia granicznego ze Słowacją. Po chwili mijamy położoną tuż nad drogą, pierwszą podczas 22

23 tej wycieczki, XVIII- -wieczną cerkiew. Droga prowadzi teraz w górę potoku Muszynka, a my po przejechaniu 10,6 km wjeżdżamy do miejscowości [4] o tej samej nazwie. Kilkanaście luźno rozrzuconych domów, wokół pastwiska i łąki, a w centrum kolejna XVIII-wieczna cerkiew. Tu zaczyna się żółty szlak pieszy PTTK prowadzący do Muszyny. Kończą się ostatnie zabudowania, a po prawej stronie drogi duża tablica (13 km)[5] informuje o znajdujących się w pobliżu Okopach Konfederatów Barskich, którędy prowadzi żółty szlak, a my podążamy dalej główną drogą w stronę widocznej już ściany lasu. Rozpoczynamy ostatni odcinek wspinaczki na Przełęcz Tylicką (683 m n.p.m.), którą przebiega umowna granica między Beskidem Sądeckim a Niskim. Znajdujemy się także na granicy Polski ze Słowacją (15,3 km)[6]. Ruch na przejściu niewielki, a jedyny sklep słowacki znajduje się po polskiej stronie. Stąd zaczyna się oznakowany na żółto sądecki szlak rowerowy, liczący do Nowego Sącza 66 km. Z Przełęczy Tylickiej wracamy do odejścia żółtego szlaku (17,4 km) [5] i polną drogą rozpoczynamy jazdę w kierunku rezerwatu Okopy Konfederatów Barskich. To ostatnie na terenie Polski tak dobrze zachowane ziemne fortyfikacje z czasów konfederacji. O szczegółach można poczytać na tablicy informacyjnej. Cały czas trzymamy się żółtego szlaku. Najpierw wśród łąk, a wkrótce wjeżdżamy w typowo mieszany las, z dużą ilością buka, jodły i świerka. Wraz z żółtym szlakiem skręcamy (19,1 km) w wąską ścieżkę w prawo i znajdujemy się na terenie rezerwatu. Mijamy obelisk z tablicą upamiętniającą 600-lecie Tylicza wokół widać charakterystyczne okopy i wyjeżdżamy na polanę (19,4 km) [7]. Na jej skraju znajduje się zadaszone miejsce biwakowe A co pozostanie za kilka lat? i kolejna tablica informacyjna. Dalej ścieżka prowadzi wzdłuż młodnika 23

24 świerkowego. Po chwili znajdujemy się na granicy państwa (19,7 km). Tędy też prowadzi graniczny czerwony szlak wytyczony przez Słowaków. Jedziemy teraz grzbietem pokonując kolejne szczyty, aż osiągamy kulminację szczyt Pusta o wysokości 867 m n.p.m. (23,8 km). Trasa graniczna prowadzi przez lasy mieszane z przewagą buka, a ich kształty przybierają najróżnorodniejsze formy. Zaczynają się dłuższe zjazdy, szlak żółty odbija z granicy ( 26,9 km) [8] w prawo i kieruje się do Wojkowej. Na tym fragmencie trzeba bardzo uważnie pilnować trasy, ponieważ na ostatnim odcinku przed Wojkową oznakowanie nie jest najlepsze. Wyjeżdżamy z lasu, zaczynają się łąki i pastwiska, a w dole już widać kilka zabudowań. Wyjeżdżamy na drogę asfaltową w Wojakowej (30,6 km) [9]. Skręcamy w lewo, w kierunku położonej w dolinie XVIII-wiecznej cerkwi. Zaczynamy szybką jazdę w dół, doliną potoku Wojkowskiego. Wokół pastwiska i łąki, później droga prowadzi przez las. Wyjeżdżamy (34,4 km) [10] na główną drogę z Tylicza do Powroźnika. Skręcamy w prawo. Droga prowadzi w górę doliny potoku Muszynka. Stoki po obu stronach pokrywają lasy iglaste. Mijamy po lewej ładnie urządzone miejsce biwakowe. Kończy się las, wokół widać nie zalesione stoki okolicznych szczytów, pośrodku których założony został Tylicz. Przejeżdżamy obok zagospodarowanego źródełka wody mineralnej, dużego, nowoczesnego zakładu produkującego wodę mineralną i znajdujemy się w Tyliczu na skrzyżowaniu z drogą z Krynicy (39,9 km)[11]. Skręcamy w lewo i po chwili już znaną trasą wracamy do punktu startu. Dolina Wojkowskiego Potoku 24

25 3. Z widokami na Tylicz Całą trasę wynoszącą 19,3 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 3 godzin, należy zaliczyć do średnio trudnych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej (Huzary 864 m n.p.m.) położonym miejscem na trasie, wynosi około 280 metrów. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy podobnie jak podczas wcześniejszych wycieczek, w kierunku Tylicza. Mijamy po lewej Dom Pracy Twórczej, z usytuowanym tuż za bramą wjazdową Kopcem Piłsudskiego i dwieście metrów dalej (3 km)[2] skręcamy z drogi w lewo w ścieżkę, którą poprowadzono czarny szlak pieszy, którym przez Huzary można dotrzeć do Tylicza. Nierówna wyboista ścieżka, przez las, ostro wspina się na grzbiet, co zmusza nas niestety ;) do prowadzenia roweru. Z prawej strony dołącza żółty szlak pieszy (3,6 km) i z tego miejsca już znacznie łagodniej jedziemy na szczyt Huzary (864 m n.p.m.) (4,2 km)[3]. Tu pojawiają się kolejne dwa szlaki: zielony i czerwony. Ze szczytu kontynuujemy Dziewięćsił bezłodygowy 25

26 Droga z Mochnaczki na Jakubik jazdę czarnym szlakiem, a towarzyszy nam zielony szlak. Droga lekko opada, a po kilkuset metrach zielony szlak skręca w lewo kierując się w stronę Mochnaczki. Nierówna wymyta przez wodę ścieżka zaczyna ostro opadać (6,2 km), więc decydujemy się na prowadzenie roweru. Wyjeżdżamy na polanę (6,8 km), a po lewej roztacza się piękny widok na Tylicz i otaczające go szczyty. Jest lato, ale po licznych wyciągach widać, że zimą musi odbywać się tu masowe szusowanie w dół. Dojeżdżamy (7,2 km) do ulicy Biskupa Tylickiego, nią w lewo i po kilkuset metrach znajdujemy się na zabytkowym rynku w Tyliczu [4]. O jego urokach i zabytkach wspominaliśmy we wcześniejszych wycieczkach. Z Tylicza jedziemy ulicą Sportową ostro w dół i dojeżdżamy do ulicy Kazimierza Wielkiego (8,8 km) prowadzącej w kierunku Mochnaczki doliną potoku Mochnaczka. Przejeżdżamy (11,4 km) przez betonowy mostek na bocznym dopływie potoku. W tym miejscu drogę przecina zielony szlak, którego fragmentem wcześniej jechaliśmy. Dwieście metrów dalej drogowskaz informuje, że zaczyna się Mochnaczka Niżna. Mijamy odchodzącą w prawo betonową drogę prowadzącą do Izb. Wzdłuż drogi coraz gęstsza zabudowa. Po lewej stronie za potokiem 26

27 warto obejrzeć (13,1 km) miniaturową XVIII-wieczną cerkiew znajdującą się na terenie ośrodka pomocy dla dzieci prowadzonego przez siostry zakonne. Po prawej stronie drogi już widać wieże XIX-wiecznej cerkwi, a my dojeżdżamy do dużego pawilonu handlowego (13,5 km) [5]. Tuż przed nim odchodzi w lewo bita droga, którą zamierzamy jechać. Przed nami długi łagodny podjazd. Wzdłuż drogi wąski szpaler drzew i krzewów, a za nimi pola i łąki. W dole za nami dolina Mochnaczki i doskonale widoczne wieże cerkwi, położonej w centrum wsi. Zaczyna się krótki zjazd, następnie lekki podjazd (15,1 km), przed nami widać ścianę lasu i pojedyncze gospodarstwa. Jesteśmy na grzbiecie (15,7 km) [6], wokół dużo nowych domów. Tu zaczyna się droga asfaltowa prowadząca do Krynicy. Mijamy odejście w prawo do ujeżdżalni koni Jakubik. Droga prowadzi przez las. Jedziemy szybko w dół i po kilkuset metrach zaczyna się zwarta zabudowa. Ulica Zieleniewskiego, którą jedziemy doprowadza nas do głównej drogi prowadzącej na Tylicz (17,6 km), skąd już znaną trasą wracamy do punktu startu. Widok na Tylicz 27

28 4. Mała pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego Całą trasę wynoszącą 39 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 3 godzin, należy zaliczyć do średnio trudnych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej (Jakubik 750 m n.p.m.) położonym miejscem na trasie, wynosi około 200 metrów. W trakcie wycieczki zwiedzamy cerkwie w Tyliczu, Izbach, Banicy, Czyrnej i Mochnaczce. Obecnie znajdują się w nich kościoły. Wyruszamy z centrum Krynicy [1] ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza. Przed nami długi podjazd. Wzdłuż ulicy liczne hotele, domy wczasowe i pensjonaty. Mijamy (2,8 km) po lewej Dom Pracy Twórczej, z usytuowanym tuż za bramą wjazdową Kopcem Piłsudskiego. Droga prowadzi przez las, a my mijamy, odchodzący w lewo, czarny szlak pieszy, którym 28

29 przez Huzary można dotrzeć pieszo do Tylicza. Kończy się Krynica-Zdrój. Zaczyna się szybki zjazd w kierunku Tylicza. W dole już widać, rozległą, nie zalesioną, kotlinę. Pojawiają się pojedyncze pensjonaty, a my znajdujemy się na oznakowanym rozwidleniu dróg (6,2 km), skąd w lewo dojeżdża się do rynku w Tyliczu. Jedziemy dalej prosto. Mijamy kolejne rozwidlenie skąd w prawo jedzie się do Powroźnika i dojeżdżamy do dużego skrzyżowania (7,4 km) [2]. Droga lekko na prawo prowadzi do Muszynki, natomiast my wybieramy kierunek na Krzyżówki. Wcześniej warto obejrzeć położoną kilkadziesiąt metrów dalej, przy drodze do Muszynki XVIII- -wieczną cerkiew. Droga prowadzi doliną potoku Mochnaczka. Łagodnie nachylone stoki po prawej stronie zagospodarowano na łąki i pastwiska, natomiast stromo wznoszące się po lewej stronie potoku pokrywa zwarty las jodłowo świerkowy. Zaczynają się pierwsze zabudowania Mochnaczki Niżnej, a my po chwili skręcamy (11 km) [3] w prawo na wyłożoną płytami betonowymi drogę do Izb. Tędy też poprowadzono niebieski szlak rowerowy. Przed nami blisko dwa kilometry równej drogi przez las. Mały, towarzyszący nam strumyk to Mrokowski Potok. Zaczyna się (12,9 km) ostry podjazd, trochę dalej po prawej mijamy plantację modrzewia europejskiego. Od tego miejsca jedziemy w dół, ale z uwagi na nierówne płyty lepiej się nie rozpędzać. Wyjeżdżamy z lasu (14,2 km), przed nami otwarta przestrzeń, to już dolina rzeki Białej. Wokół łąki i pastwiska, zjeżdżamy niżej i już widać Izby, kilka zabudowań, wieże cerkwi i duży zespół budynków. Znajdujemy się (15,4 km) [4] obok gospodarstwa rolnego 29

30 ASTIR, gdzie znajduje się stadnina koni huculskich i arabskich. W skład gospodarstwa wchodzi duży kompleks hotelowy, stajnie dla koni, tereny jeździeckie, po prostu raj dla kochających konie. Dojeżdżamy do murowanej cerkwi z początków XX wieku w Izbach (16,6 km). Trzysta metrów dalej skręcamy w lewo do gospodarstwa agroturystycznego Dom na Łąkach [5]. Jedziemy wąską drogą wśród łąk i pastwisk. Mijamy (17,8 km) gospodarstwo pięknie położone w niewielkim obniżeniu i zaczynamy jazdę w kierunku Banicy. Dojeżdżamy do rozwidlenia dróg (18,5 km) [6] w Banicy, skąd w lewo odchodzi droga do Czyrnej. Tu będziemy skręcać, ale na razie jedziemy dalej prosto około 1,2 km, żeby zobaczyć XVIII-wieczną cerkiew położoną tuż przy drodze w centrum wsi [7]. Wracamy do skrzyżowania (21 km) i wąską, ale asfaltową drogą jedziemy do Czyrnej. Droga prowadzi wśród pastwisk i łąk. Najpierw równo, później łagodny podjazd. Przejeżdżamy w pobliżu domu, wokół którego właściciel umieścił szereg rzeźb, przedstawiających różne postacie. Tuż za nim, z prawej strony dochodzi asfaltowa droga, którą można dojechać do Banicy w pobliże cerkwi, którą niedawno oglądaliśmy. Zaczyna się zjazd, najpierw łagodnie, a później znacznie szybciej wjeżdżamy na skrzyżowanie w Czyrnej (24,5km) [8], skąd w prawo odchodzi droga do Mochnaczki Wyżnej. Będziemy w nią niedługo skręcać, ale na razie warto podjechać kilkaset metrów do centrum wsi, aby obejrzeć kolejną XIX-wieczną cerkiew [9]. Wracamy do skrzyżowania, tuż za nim ostatni przystanek PKS. Przed nami ostra wspinaczka. Po kilkuset metrach 30

31 wjeżdżamy w las. Jedziemy już łagodniej, kończy się las, pojawia się (26,8 km) tablica Mochnaczka Wyżna. Przed nami ponadkilometrowy zjazd w dolinę małego potoku Fataloszka [10]. Wokół łąki i pastwiska z rzadkimi kępami drzew. I znowu, tym razem krótki podjazd i już końcowy zjazd do Mochnaczki Wyżnej. Wjeżdżamy (28,8 km) na główną drogę z Krzyżówki do Tylicza [11]. Skręcamy w lewo i już jedziemy w dół doliny potoku Mochnaczka. Zaczyna się Mochnaczka Niżna. Znajdujemy się przy położonej po lewej stronie XVIII-wiecznej cerkwi, a około 100 metrów dalej jesteśmy przy pawilonie handlowym (32,9 km) [12]. Tuż przed nim odchodzi w prawo bita droga, którą zamierzamy jechać. Przed nami długi łagodny podjazd. Wzdłuż drogi wąski szpaler drzew i krzewów, a za nimi pola i łąki. W dole za nami dolina Mochnaczki i doskonale widoczne wieże cerkwi, położonej w centrum wsi. Zaczyna się krótki zjazd, następnie lekki podjazd, przed nami widać ścianę lasu i pojedyncze gospodarstwa. Jesteśmy na grzbiecie (35,1 km) [13], wokół dużo nowych domów. Tu zaczyna się droga asfaltowa prowadząca do Krynicy. Mijamy odejście w prawo do ujeżdżalni koni Jakubik. Droga prowadzi przez las. Jedziemy szybko w dół i po kilkuset metrach zaczyna się zwarta zabudowa. Ulica Zieleniewskiego, którą jedziemy doprowadza nas do głównej drogi prowadzącej na Tylicz (37 km), skąd już znaną trasą wracamy do punktu startu. Cerkiew w Mochnaczce 31

32 5. Średnia pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego Całą trasę, wynoszącą 44,7 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 5 godzin, należy zaliczyć do średnio trudnych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej (Przełęcz Krzyżówki 745 m n.p.m.) położonym miejscem na trasie wynosi około 200 metrów. W trakcie wycieczki zwiedzamy cerkwie w Tyliczu, Izbach, Banicy, Czyrnej, Piorunce i Bereście. Obecnie znajdują się w nich kościoły. 32

33 Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza [2], a następnie podobnie jak podczas wycieczki Mała pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego, jedziemy przez Mochnaczkę Niżną [3], Izby [4] i Banice [5], aż do rozwidlenia dróg w Czyrnej (24,5 km)[6]. W lewo jedzie się do Mochnaczki Wyżnej, natomiast my skręcamy w prawo i jedziemy w stronę centrum wsi Czyrna. Droga prowadzi doliną potoku Czyrnianka. W centrum za potokiem oglądamy zabytkową XIX-wieczną cerkiew (25,7 km)[7]. Kilkaset metrów dalej skręcamy ostro w lewo, przejeżdżamy przez betonowy most na potoku i rozpoczynamy podjazd w kierunki Piorunki. Kilkaset metrów dalej krótki zjazd i za zakrętem już widać kolejną podczas naszej wycieczki, cerkiew w Piorunce (27,9 km)[8]. Położony po lewej stronie drogi, XVIII-wieczny zabytek, z racji niewielkiej liczby otaczających go drzew, jest wdzięcznym obiektem do fotografowania. Kilkaset metrów jedziemy przez wieś w górę potoku Piorunka, a następnie skręcamy w prawo, aby rozpocząć kolejną wspinaczkę na dział wodny. Zaczyna się łagodny zjazd w dolinę potoku Bereścianka. Wzdłuż drogi pola uprawne, za którymi w odległości kilkuset metrów ciągnie się zwarta, ciemnozielona, ściana lasu. Zaczynają się pierwsze zabudowania Berestu, przejeżdżamy przez most na potoku Mostrysz i po prawej stronie, lekko w dole mijamy Cerkiew w Piorunce kolejną, XIX-wieczną 33

34 Widok z drogi do Berestu cerkiew w Bereście [9]. Ocynkowana blacha, pokrywająca dach i kopulaste hełmy wież, jak lustro odbija promienie słoneczne. Wyjeżdżamy (31,1 km) na główną drogę z Grybowa przez Florynkę do Krynicy. Skręcamy w lewo i rozpoczynamy jazdę w górę doliny potoku Mostysz. Kończą się ostatnie zabudowania Berestu. Szeroka droga prowadzi przez las świerkowo-jodłowy. Ostatni odcinek poprowadzono serpentynami, unikając dzięki temu zbyt dużego nachylenia. Tuż przed przełęczą mijamy po lewej ładnie położony motel Orle (37,6 km), a trochę dalej po prawej widać drogę prowadzącą z Nowego Sącza. Jesteśmy na Przełęczy Krzyżówka (Huta) (745 m n.p.m.) (38,6 km) [10]. Nam pozostaje tylko pokonanie kilku kilometrów po drodze krajowej. Tym razem cały czas jedziemy w dół, droga szeroka, więc mimo dużego ruchu samochodowego w miarę bezpiecznie wjeżdżamy do Krynicy, mijamy odejście w prawo drogi na Słotwiny i ulicą Piłsudskiego dojeżdżamy do punktu startu. Cerkiew w Bereście 34

35 6. Duża pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego Całą trasę wynoszącą 69 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 6 godzin, należy zaliczyć do trudnych. Różnica wysokości między najniżej położonym miejscem na trasie, a najwyżej (Przełęcz Krzyżówki 745 m n.p.m.), wynosi około 350 metrów. W trakcie wycieczki zwiedzamy cerkwie w Tyliczu, Izbach, Śnietnicy, Brunarach, Florynce, Polanach, Bereście i Mochnaczce. Obecnie służą one wyznaniu rzymsko-katolickiemu. 35

36 Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Pułaskiego w kierunku Tylicza [2], a następnie podobnie jak podczas wycieczki Mała pętla szlakiem cerkwi Beskidu Niskiego, jedziemy przez Mochnaczkę Niżną [3] i Izby. Dojeżdżamy do murowanej cerkwi z początków XX wieku w Izbach (16,6 km) [4]. Trzysta metrów dalej mijamy odejście w lewo drogi do Banicy, znaną z wcześniejszych wycieczek. Kończą się Izby (18 km). Droga prowadzi wąską doliną rzeki Białej, przez las. Przejeżdżamy przez drewniany most. Kilkaset metrów dalej zaczynają łąki i pastwiska. Główna droga skręca prostopadle w prawo, na kolejny drewniany most (20,7 km) [5], a odchodzącą w lewo drogą można dojechać do Banicy. Znowu jedziemy przez las porastający stoki gór wznoszących się na wysokość około 700 metrów n.p.m. Zaczyna się Śnietnica (24,5 km) [6], mijamy odejście drogi do Hańczowej i kilkaset metrów dalej po lewej stronie nad drogą podziwiamy XVIII-wieczną cerkiew [7]. Od Śnietnicy Końska Dolina w Izbach 36

37 dolina już znacznie szersza, nie zalesiona, a wzdłuż drogi stoją liczne zabudowania. Mijamy odejście w prawo na Ujście Gorlickie przez Czarną (27.4 km). Zaczynają się Brunary (27,8 km). Tu w samym centrum (29 km) [8], po lewej stoi kolejna, bardzo okazała, cerkiew, również XVIII- -wieczna. Z Brunar kierujemy się na Florynkę. Mijamy dwa odejścia w prawo do Ropy i po przejechaniu kilku kilometrów znajdujemy się na głównej drodze z Grybowa do Krynicy (34,9 km) [9]. Skręcamy w prawo i jedziemy teraz w górę doliny potoku Mostysz. Ale najpierw kolejna cerkiew (35,5 km) [10] na naszej trasie, murowana, z ładnie odnowioną elewacją, chociaż nieco młodsza niż poprzednie. Florynka to duża wieś położona u zbiegu kilku potoków, otoczona szczytami, z których najbardziej charakterystyczne to Chełm na północy i Jaworze na zachodzie. Jedziemy w kierunku południowym, a potok Mostysz przeciska się wąską doliną. Dojeżdżamy do kolejnej miejscowości o nazwie Polany (39,5 km) [11]. Stąd w prawo można bardzo szybko dojechać do Kamiannej, słynącej z miodów i apiterapii. Za skrzyżowaniem kolejna XIX-wieczna cerkiew [12] położona (40,5 km) na lewo od drogi. I znowu sesja zdjęciowa, by po chwili ruszyć w dalszą drogę. Wkrótce zaczyna się Berest (42,2 km). Tu zwiedzamy przedostatnią cerkiew [13] podczas naszej wycieczki. Świeżo położony blaszany dach lśni w słońcu i już z daleka przykuwa naszą uwagę. Odchodząca w lewo droga prowadzi przez Piorunkę Cerkiew w Brunarach Wyżnych i Czyrną, natomiast my zmierzamy po- 37

38 woli na Przełęcz Krzyżówki, inaczej Huta. Ten fragment znamy z wycieczki Średnia pętla.... Po osiągnięciu Przełęczy Krzyżówki (Huta) (745 m n.p.m.) (49,7 km) [14], wybieramy trasę przez Mochnaczkę. Jedziemy szybko w dół przez las i po kilkuset metrach zaczynają się pierwsze zabudowania Mochnaczki Wyżnej. Za nimi stoki po obu stronach drogi, pokrywa szeroki pas pól i łąk. Jedziemy w dół doliny potoku Mochnaczka. Dojeżdżamy do rozwidlenia dróg (53,4 km) [15]. Stąd w lewo prowadzi droga do Czyrnej (tą trasę poznaliśmy podczas wycieczki Mała pętla... ), a my jedziemy dalej przez Mochnaczkę, ale już Niżną. Znajdujemy się przy położonej po lewej stronie drogi XIX-wiecznej cerkwi (55,8 km) [16]. Sto metrów dalej przy dużym pawilonie handlowym odchodzi droga, którą poznaliśmy podczas wycieczki Z widokami na Tylicz, a my jedziemy przez Mochnaczkę Niżna w kierunku Tylicza, ale w kierunku przeciwnym niż ramach powyższej wycieczki. Kończy się Mochnaczka Niżna, a my znajdujemy się na rozwidleniu (58 km) [3], skąd skręcaliśmy w kierunku na Izby. Ty samym zamknęliśmy naszą pętlę, a do zakończenia wycieczki pozostał nam jeszcze powrót znaną dobrze trasą przez Tylicz do centrum Krynicy. Cerkiew w Polanach 38

39 III. Wycieczki rowerowe z Krynicy w Pasmo Jaworzyny Krynickiej 1. Do źródeł Kamienicy Nawojowskiej Całą trasę wynoszącą 15,4 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 2,5 godziny, należy zaliczyć do średnio trudnych, przy różnicy wysokości około 160 metrów. W trakcie wycieczki mamy możliwość oglądania ładnych widoków i dwóch zabytkowych cerkwi w Słotwinach i Roztoce Wielkiej. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Piłsudskiego w kierunku Nowego Sącza. Mijamy po prawej Park Słotwiński i skręcamy w lewo w boczną drogę do Słotwin (2,2 km) [2] i po przejechaniu 1 km dojeżdżamy do parkingu w Słotwinach, obok zabytkowej XIX-wiecznej cerkwi [3], 39

40 Droga na Przełęcz Białą malowniczo położonej nad potokiem. Teraz turystów tu niewielu, ale zimą, stoki po lewej stronie drogi są prawdziwym rajem dla narciarzy. Jedziemy dalej w górę doliny, kilkaset metrów dalej na rozwidleniu dróg skręcamy w prawo i zaczynamy jazdę polną, utwardzoną drogą wzdłuż potoku. Mijamy ostatnie zabudowania, dojeżdżamy do dużego szałasu z grillem wybudowanego przez firmę Fakro. W stojącej naprzeciwko dużej drewnianej wiacie zimą garażują skutery śnieżne. Mijamy po lewej sztuczny mały stawek i dojeżdżamy do większego stawu, zbudowanego na potoku (4,3 km). Pięknie wkomponowany w otoczenie staw jest dodatkową atrakcją dla wypoczywających w tych okolicach. Przed stawem droga skręca w lewo, ostro w górę, a następnie sto metrów dalej już łagodniej jedziemy w stronę grzbietu, którędy przebiega pieszy żółty szlak z Kopciowej przez Krzyżową do Krynicy (4,7 km) [4]. Z tego miejsca roztacza się bardzo ładny widok na Słotwiny. Skręcamy w lewo i dwieście metrów dalej w odchodząca w prawo w dół drogę prowadzącą do Roztoki Wielkiej. Dojeżdżamy do pro- 40

41 stopadle biegnącej szerokiej, śródleśnej, szutrowej drogi i skręcamy w prawo. Droga łagodnie opada w dół, wokół piękne łasy jodłowo-świerkowe. Towarzyszący nam maleńki strumyk, to początki Kamienicy Nawojowskiej, która stanowi wschodnią granicę Beskidu Sądeckiego, oddzielającą go od Beskidu Niskiego. Przejeżdżamy przez betonowy mostek, z lewej dołącza droga prowadząca z doliny Łosiańskiego Potoku, mijamy szlaban i sto metrów dalej wjeżdżamy na asfaltową drogę (6,1 km) [5]. Zaczynają się pierwsze zabudowania należące do Roztoki Wielkiej. Jedziemy szybko w dół doliny, ale dwa kilometry niżej zwalniamy, aby skręcić w lewo w stronę usytuowanej po lewej nad doliną XIX-wiecznej cerkwi (8,1 km) [6]. I znowu szybka jazda w dół doliny i kilometr dalej znajdujemy się u jej ujścia przy drodze krajowej Krynica- Nowy Sącz [7]. Aby uniknąć dużego ruchu samochodowego, przejeżdżamy przez skrzyżowanie i jedziemy boczną asfaltową drogą przez Krzyżówki. Jedziemy wzdłuż małego potoku dopływu Kamienicy Nawojowskiej. Wokół pojedyncze zabudowania. Zaczyna się ostry podjazd (9,5 km) i kilkaset metrów dalej znajdujemy na Przełęczy Huta zwanej również Krzyżówka (10 km) [8]. Tu krzyżuje się kilka dróg, my do Krynicy moglibyśmy zjechać drogą krajową, ale decydujemy się na jazdę niebieskim szlakiem, którędy prowadziła kiedyś stara droga. Szlak niebieski, który biegnie z Kamiannej przecina w tym miejscu drogę krajową i początkowo prowadzi szeroką wyłożoną betonowymi płytami drogą. Dojeżdżamy do szlabanu, za nim droga prowadzi przez gęsty las świerkowy. Jedziemy lekko w dół, zaczyna się dobra szutrowa droga, mijamy szlaban i znajdujemy się w Kopciowej na drodze krajowej Nowy Sącz-Krynica (11 km) [9]. Przy drodze kilka gospodarstw. Około 0,7 km jedziemy główną drogą w stronę Krynicy (tak też prowadzi niebieski szlak), aż dojeżdżamy do restauracji Cichy Kącik. Tu szlak niebieski przecina główną drogę i skręca za restauracją w polną kamienistą drogę schodząca w dół przez las. Jedziemy tzw. starą drogą. Zaczyna się asfalt, a także pierwsze domy i pensjonaty (12,5 km), a kilometr dalej wyjeżdżamy na główną drogę w miejscu gdzie odchodzi droga do Słotwin. Stąd już szybka jazda ulicą Piłsudskiego do punktu startu. 41

42 2. Przez Słotwiny na Jaworzynę Krynicką Całą trasę wynoszącą 23,1 km, którą z licznymi postojami pokonaliśmy w ciągu 4 godzin, należy zaliczyć do trudnych, przy różnicy wysokości około 550 metrów. W trakcie wycieczki mamy możliwość oglądania zabytkowej cerkwi w Słotwinach oraz zdobywamy najwyższy podczas naszych wycieczek szczyt, a panoramy z Jaworzyny Krynickiej nie mają sobie równych. Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Piłsudskiego w kierunku Nowego Sącza. Mijamy po prawej Park Słotwiński i skręcamy w lewo w boczną drogę do Słotwin (2,2 km) [2]. Ulica Słotwińska lekko wznosi się do góry. Aż do Przełęczy Białej, gdzie przebiega żółty szlak PTTK, jedziemy podobnie jak podczas wycieczki Do źródeł Kamienicy Nawojowskiej. Mijamy pięknie położoną nad potokiem cerkiew, dalej nie zalesione stoki Krzyżowej, po której zimą szusują narciarze, pięknie w komponowany w otoczenie stawek i kilkaset metrów dalej znajdujemy się na grzbiecie (4,7 km) [3], którędy prowadzi żółty szlak z Krynicy na Kopciową. Skręcamy w kierunku na Krynicę. W dole, po lewej, łąki i pola uprawne, natomiast po prawej las iglasty z przewagą sosny, świerka i modrzewia. Sze- 42

43 roka, wygodna droga jest niestety miejscami rozjeżdżona przez ciężki sprzęt do zwózki drewna. Dojeżdżamy do rozwidlenia szlaków (5,8 km) [4]. Żółty szlak po połączeniu się z niebieskim prowadzi w lewo na Przełęcz Krzyżową, natomiast my za szlakiem niebieskim PTTK jedziemy w kierunku na Runek. Rozpoczyna się łagodny podjazd i po kilkuset metrach osiągamy szczyt Przysłop (944 m n.p.m.) oznaczony metalową konstrukcją z tabliczką informacyjną. Spod niego bierze swój początek Kamienica Nawojowska. Na szczycie miejsce na wypoczynek dla zmęczonych turystów i informacja, że pieszo na Runek mamy godzinę drogi. Jadąc warto zwrócić uwagę na stare, często o najdziwaczniejszych kształtach buki, porastające partie grzbietowe. Mijamy dochodzącą z prawej szeroką wysypaną żwirem drogę i kilkaset metrów dalej znajdujemy się na szczycie Czubakowska 1069 m n.p.m. (9,2 km) [5]. Tu z prawej strony dołącza czerwony szlak tzw. Główny Szlak Beskidzki idący z Jaworzyny Krynickiej na Runek i dalej na Łabowską Halę. Naszym celem jest Jaworzyna Krynicka, więc skręcamy w lewo w kamienistą ścieżkę oznakowaną czerwonym szlakiem. Jedziemy lekko w dół, coraz mniej buków, a coraz więcej dorodnych świerków. Zaczyna się łagodny podjazd na szczyt Bukowa (1077 m n.p.m.) i po chwili zjazd. Tu kilkanaście lat temu na dużej powierzchni wichura powaliła drzewa i obecnie trwają nowe nasadzenia. W obniżeniu [6] natrafiamy na początek lokalnego szlaku czar- 43

44 nego prowadzącego przez Kotylniczy Wierch do Szczawnika. Kilkaset metrów dalej mijamy odchodzącą w prawo szeroką wyżwirowaną drogę do Szczawnika, którędy wytyczono oznakowano na niebiesko trasę rowerową. Zaczyna się łagodny podjazd i wyjeżdżamy na halę podszczytową Jaworzyny Krynickiej (11,7 km) [7]. Stąd w lewo odchodzi zielony szlak PTTK do schroniska, natomiast czerwony prowadzi na sam szczyt. Podjazd dosyć ostry, a my mamy do pokonania jeszcze kilkaset metrów. Sam szczyt [8] Jaworzyny Krynickiej (1114 m n.p.m.) to rozległa kopuła, na której po wybudowaniu kolejki gondolowej wystawiono szereg stylowych punktów gastronomicznych dla odwiedzających ją licznie o każdej porze roku turystów, kuracjuszy i wczasowiczów. Tak zagospodarowanego szczytu nie spotka się w Beskidzie Sądeckim, a to wszystko za sprawą kolejki gondolowej i narciarzy, którzy w sezonie zimowym wprost oblegają szczyt. Poza sezonem zimowym też jest tu dużo turystów, a jednym z powodów 44

45 ich obecności są widoki, jakie roztaczają się we wszystkich kierunkach. A kiedy już nasycimy oczy, można wstąpić do jednego z licznych lokali gastronomicznych i uzupełnić brakujące kalorie. Ze szczytu koniecznie musimy podjechać do położonego poniżej od strony północnej schroniska PTTK (13,2 km) [9]. W bardziej kameralnych, turystycznych warunkach możemy tam dłuższą chwilę odpocząć. Za obowiązkowy punkt programu naszej wycieczki proszę również uznać zwiedzanie, znajdującego się poniżej schroniska, ośrodka muzealnego, obrazującego historię turystyki w Beskidach. Od schroniska jedziemy niezłej jakości szutrową drogą. Droga dość szybko opada w dół, a wzdłuż niej szemrze mały strumyk. Ponad dwa kilometry dalej, z lewej dołącza droga schodząca od strony Przysłopu. Płynący wzdłuż niej strumyk to Czarny Potok. Mijamy po prawej zbiornik wodny i dojeżdżamy do pierwszych zabudowań. Zaczyna się asfalt, w lewo odchodzi w górę droga do domu wczasowego Eris, a my już znajdujemy się obok dolnej stacji kolejki gondolowej (17,6 km) [10]. Jedziemy szybko w dół, mijamy odejście w prawo czerwonego szlaku na Jaworzynę Krynicką, a po lewej karczmę regionalną. Przejeżdżamy przez osiedle Czarny Potok i wyjeżdżamy na główną drogę z Krynicy do Muszyny (21,2 km) [11]. Stąd ulicą Kraszewskiego wracamy do punktu startu. 45

46 3. Trzy schroniska, nocleg... i Tatry Całą trasę wynoszącą 47,7 km, można pokonać w ciągu 7 godzin, ale my proponujemy odbyć ją w ciągu dwóch dni, z noclegiem w Bacówce nad Wierchomlą, co daje nam możliwość przebywania w jej niepowtarzalnej atmosferze i podziwiania przepięknego zachodu słońca. Trasę należy zaliczyć do trudnych. Różnica wysokości między najniżej, a najwyżej położonym miejscem na trasie wynosi około 560 metrów. Dzień pierwszy Wyruszamy z centrum [1] Krynicy ulicą Kraszewskiego w kierunku Muszyny. Na skrzyżowaniu ze światłami (2,1 km) [2], skręcamy w prawo. Jedziemy przez osiedle Czarny Potok i zarazem dolinę Czarnego Potoku. Droga na początku szeroka, zwęża się, gdy kończą się zabudowania. Stoki gór nad doliną pokrywają lasy. Po lewej stronie między potokiem a drogą mijamy kolejne domy wczasowe. Pojawia się czerwony szlak pieszy PTTK, który z Krynicy prowadzi na Jaworzynę Krynicką. Na odcinku kilkuset metrów poprowadzono go doliną potoku. Mijamy regionalną karczmę (4,5 km). Około 200 metrów dalej, obok przystanku autobusowego skręcamy w lewo [3] w szutrową drogę wzdłuż bocznego strumyka Izwór. Jedziemy teraz oznakowaną trasą rowerową tzw. drogą stokową. Dojeżdżamy do dużego parkingu samochodowego i dolnej stacji wyciągu krzesełkowego, jednego z wielu na stokach Jaworzyny. Po przejechaniu około 1,8 km 46