PRAWNIK. Biuletyn Okręgowej Izby Radców Prawnych. w Lublinie. Dyżury członków Prezydium Rady. W numerze między innymi:

Transkrypt

1 Spis treści Wydawca: Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie Lublin ul. Konrada Wallenroda 2e tel. (081) , fax (081) poczta@oirp.lublin.pl numer konta: w Banku PeKaO S.A. IV Oddział w Lublinie oraz w ING BANK ŚLĄSKI O/Lublin Redakcja: Redaguje zespół: Arkadiusz Bereza, Anna Fermus-Bobowiec, Iwona Szpringer tel. (081) poczta@oirp.lublin.pl Rada Programowa: Arkadiusz Berezaprzewodniczący, Anna Fermus-Bobowiec, Zofia Filipek-Kraczek, Tadeusz Fita, Mariusz Nowachowicz, Iwona Szpringer Materiałów nie zamówionych Re dak cja nie zwraca i rezerwuje sobie pra wo do skracania, poprawiania oraz uzu peł nia nia otrzymanych tekstów, a także do da wa nia i zmiany tytułów. Prawnik Nr III/19/2009 PRAWNIK Biuletyn Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie Nr 3/ W numerze między innymi: INFORMACJE I KOMUNIKATY Dziekan dla Prawnika...2 Nowy system informatyczny w naszej Izbie...3 Egzamin radcowski w 2009 r...4 Z posiedzeń Rady...6 Szkolenie w Kazimierzu Dolnym...9 Komunikat...10 Egzamin wstępny...10 Szkolenia...11 WARTO WIEDZIEĆ WIĘCEJ Radca prawny jako specjalista z określonej dziedziny prawa...12 Preambuła Kodeksu etyki radcy prawnego...19 Kilka uwag na temat pozycji ustrojowej notariusza i radcy prawnego w Polsce...30 Marketing usług prawniczych w Turcji...38 Druk i łamanie: Drukarnia EMBE Press, Lublin, ul. Tokarska 9A. tel.: (081) , Dyżury członków Prezydium Rady Dziekan Rady - Arkadiusz Bereza wtorek w godz Wicedziekan Rady - Halina Ejsmond-Zając piątek w godz Wicedziekan Rady - Marek Pawłowski wtorek w godz Skarbnik Rady - Hanna Chabros środa w godz Sekretarz Rady - Zbigniew Chmiel poniedziałek w godz Rzecznik Dyscyplinarny - Patrycja Kozłowska- Kalisz II i IV poniedziałek miesiąca w godz. od do Rzecznik Funduszu Seniora - Irena Kopiec I piątek miesiąca w godz do

2 Prawnik Nr III/19/2009 Informacje i komunikaty Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy! W ostatnim miesiącu najważniejszym tematem, który zdominował pracę organów krajowych samorządu radców prawnych stały się założenia do projektu ustawy o zawodzie adwokata. W powszechnym obiegu założenia te funkcjonują jako projekt rządowy, zakładający połączenie zawodu radcy prawnego i adwokata oraz utworzenie jednego samorządu zawodowego skupiającego wszystkich radców prawnych i adwokatów. Przedstawione przez Ministra Sprawiedliwości założenia zostały przesłane w ramach konsultacji społecznych (w trybie art. 60 pkt 2 ustawy o radcach prawnych) do Krajowej Rady Radców Prawnych w celu poznania opinii samorządu. Termin instrukcyjny na udzielenie odpowiedzi wyznaczony został do dnia 27 listopada 2009 r. Krajowa Rada Radców Prawnych nie zajęła stanowiska o charakterze merytorycznym, decydując się na przeprowadzenie szerokiej konsultacji w środowisku radców prawnych poprzez złożenie wniosku o zwołanie nadzwyczajnych zebrań delegatów izb radców prawnych, a następnie zwołanie Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych w dniu 27 lutego 2010 r. (uchwały nr 98/VII/2009 i 99/ VII/2009 z dnia 28 listopada 2009 r.). Przedmiotem obrad zjazdu będą prace legislacyjne dotyczące zawodów prawniczych, w tym założenia do projektu ustawy o zawodzie adwokata, a ich celem będzie wypracowanie jednolitego stanowiska samorządu radcowskiego. Trudno przewidzieć dziś, czy uchwała podjęta przez zwołany Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych będzie odbiegała od pkt 2.7 uchwały nr 4/2007 VIII Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 9 listopada 2007 r. w sprawie zadań samorządu radców prawnych i jego organów w latach W dotychczasowej uchwale postulowano prowadzenie działań na rzecz połączenia samorządów prawniczych, niemniej nie można wykluczyć, że zasady, jakie zostały przedstawione w założeniach do projektu ustawy o zawodzie adwokata nie będą spełniać oczekiwań środowiska radców prawnych. Założenia do projektu, chociaż obszerne (liczą ponad 20 stron) budzą różne reakcje w środowisku radców prawnych: od sprzeciwu, poprzez obojętność, do akceptacji przedstawionej propozycji. Jest to konsekwencja różnego statusu zawodowego radców prawnych, a tym samym różnej perspektywy spojrzenia na przedstawiony projekt. Założenia mają charakter ogólny, zaś brak szczegółowych rozwiązań może budzić różne obawy radców prawnych. Zdając sobie sprawę z takiej sytuacji, a chcąc poznać wszelkie opinie dotyczące założeń do projektu, zwracam się z apelem o przedstawienie swoich uwag do Biura Izby (listownie lub pocztą elektroniczną). Tekst założeń do projektu ustawy o zawodzie adwokata został zamieszczony na stronie internetowej naszej Izby już na początku listopada. Stanowisko samorządu adwokackiego zostanie również zaprezentowane po Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Adwokatury, zwołanym na dzień 6 marca 2010 r. w celu 2

3 Informacje i komunikaty Prawnik Nr III/19/2009 otwarcia debaty o stanie Państwa. Naczelna Rada Adwokacka wydaje się dziś nieprzychylna założeniom do projektu o zawodzie adwokata, z przyczyn które starała się przedstawić w swojej uchwale z dnia 21 listopada 2009 r. Mając na uwadze konieczność przeprowadzenia jak najszerszej konsultacji w środowisku radcowskim naszej Izby, zostanie zwołane nadzwyczajne zebranie delegatów w połowie stycznia 2010 r. W zebraniu będą mogli uczestniczyć również w charakterze obserwatorów (zaproszonych gości) radcowie prawni, którzy nie mają statusu delegata. Informacja o terminie i miejscu zgromadzenia zostanie umieszczona na stronie internetowej naszej izby. Przed zwołaniem zgromadzenia zostanie powołany specjalny kilkuosobowy zespół w celu przygotowania wstępnego projektu stanowiska naszej Izby, które będzie przedmiotem obrad. Podstawą prac zespołu pod kierownictwem kol. Marka Pawłowskiego będą uwagi zgłaszane do Biura Izby. W skład zespołu powinni wchodzić radcowie prawni (także nie będący członkami organów samorządu), którzy wykonują zawód w różnych formach w celu wypracowania z uwagi na rangę problemu - stanowiska lubelskich radców prawnych. Stanowisko zgromadzenia delegatów powinno być przedstawione do dnia 28 stycznia 2010 r. Krajowej Radzie Radców Prawnych. Zapraszam do udziału w pracach zespołu osoby zainteresowane kwestią dotyczącą założeń do projektu ustawy o zawodzie adwokata, zaś terminy podane w tym projekcie, a dotyczące połączenia samorządów, z uwagi na ich nierealność (lub nieracjonalność), proszę traktować z przymrużeniem oka. Arkadiusz Bereza Dziekan Rady OIRP w Lublinie Nowy system informatyczny w naszej Izbie Z przyjemnością informuję, że dobiegają końca prace nad wdrożeniem nowego systemu informatycznego, przeznaczonego do zarządzania Okręgową Izbą Radców Prawnych w Lublinie. SOLVEO OIRP.NET to system informatyczny, przeznaczony do zarządzania Okręgową Izbą Radców Prawnych, którego zadaniem jest usprawnienie administrowania Izbą w zakresie prowadzenia list radców i aplikantów, naliczania składek, ewidencji punktów za szkolenia oraz tworzenia raportów i statystyk. System zostanie zintegrowany z naszym serwisem internetowym i Biuletynem Informacji Publicznej, dzięki czemu znajdujące się na stronie internetowej listy będą zawsze aktualne, a lokalizacje wszystkich kancelarii zostaną zaprezentowane na mapkach cyfrowych "Google Maps". Dodatkowo każdy z radców będzie miał możliwość, po zalogowaniu się w serwisie, przeglądnąć stan swojego salda oraz pełną historię dokonanych wpłat. System powinien osiągnąć swoją pełną funkcjonalność do końca bieżącego roku. Bartosz Gdulewicz 3

4 Prawnik Nr III/19/2009 Informacje i komunikaty Egzamin radcowski w 2009 r. W tym roku do egzaminu końcowego przystąpiło 19 aplikantów. Była to niewielka grupa, spośród której 1 osoba zdawała egzamin wg zasad dotychczasowych (tzw. samorządowych), zaś pozostałych 18 - wg reguł określonych przez Krajową Radę Radców Prawnych trzeciego projekt umowy cywilnoprawnej oraz rozwiązywali casus z prawa administracyjnego. Po raz pierwszy w historii Izby lubelskiej aplikanci sporządzali prace egzaminacyjne na komputerach osobistych (dopuszczonych przez komisję po ich uprzednim sprawdzeniu). w uchwale nr 68/VII/2009 z dnia z 5 czerwca 2009 r. w wykonaniu delegacji zawartej w art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o zmianie ustawy Prawo o adwokaturze ustawy radcach prawnych i ustawy Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 37, poz. 286). Egzamin był dwustopniowy i przeprowadzano go w siedzibie naszej Izby. W dniach października przebiegała część pisemna egzaminu radcowskiego. Pierwszego dnia aplikanci pisali apelację w sprawie cywilnej, drugiego w sprawie gospodarczej, zaś Egazmin odbywał się na podstawie wylosowanych akt sądowych lub tematów egzaminacyjnych. Aby zakwalifikować się do części ustnej należało otrzymać co najmniej trzy oceny pozytywne to stało się udziałem wszystkich aplikantów. W sobotę 7 listopada odbył się egzamin ustny, w czasie którego aplikanci udzielali odpowiedzi na 25 pytań z różnych gałęzi prawa. Zakres egzaminu ustnego determinuje spektrum spraw, jakie radca prawny może prowadzić w przyszłości od spraw cywilnych osób fizycznych, po obsługę jednostek admi- 4

5 Informacje i komunikaty Prawnik Nr III/19/2009 nistracji publicznej. Egzamin był wielkim przeżyciem dla każdego przystępującego i wymagał zaangażowania całej swojej wiedzy, wszystkich sił i umiejętności, a zarazem opanowania stresu, jaki temu towarzyszy. Napięcie był tak duże, gdyż uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych nie przewidywała zdawania egzaminu poprawkowego. Należy stwierdzić, że takiej możliwości Krajowej Radzie Radców Prawnych nie dawały ramy czasowe przeprowadzenia egzaminu końcowego zakreślone w w/w delegacji ustawowej. Inaczej mówiąc, w świetle art. 16 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. zmieniającej ustawę o radcach prawnych, dla grupy aplikantów radcowskich, którzy zdali egzamin na aplikację w dniu 10 grudnia 2005 r. (i rozpoczęli aplikację radcowską przed dniem 1 października 2006 r.) egzamin zawodowy mógł być przeprowadzony tylko w 2009 r., zaś warunkiem ustawowym przeprowadzenia egzaminu radcowskiego i wpisu na listę radców prawnych było ukończenie 3,5 letniej aplikacji. Tym samym termin egzaminu radcowskiego został we wszystkich izbach radców prawnych skorelowany z regulacjami ustawowymi (egzaminy przebiegały od września do grudnia 2009 r.), zaś ustalenie terminu egzaminu poprawkowego było niemożliwe z przyczyn faktycznych, gdyż wymagałoby wskazania (po upływie minimalnego okresu na przygotowanie aplikanta) terminu przypadającego na rok Egzamin radcowski przeprowadzała 7 osobowa komisja egzaminacyjna pod przewodnictwem Dziekana Rady Arkadiusza Berezy. W jej składzie w czasie egzaminu ustnego znajdowało się 2 sędziów i 4 radców prawnych. W komisji zasiadała również sędzia WSA Ewa Ibrom - przedstawiciel delegowany przez Ministra Sprawiedliwości. Egzamin radcowski zakończył się szczęśliwie dla wszystkich zdających. Na wyróżnienie zasługuje aplikantka Monika Wasilewska, która decyzją komisji egzaminacyjnej - jako jedyna - otrzymała ocenę bardzo dobrą z całości egzaminu radcowskiego. A. B. 5

6 Prawnik Nr III/19/2009 Informacje i komunikaty Z posiedzeń Rady W dniu 16 listopada 2009 r. odbyło się XIV posiedzenie Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie VII kadencji. Rada przyjęła do wiadomości zawiadomienia Rzecznika Dyscyplinarnego o 6 przypadkach wszczęcia dochodzenia przeciwko radcy prawnemu, o jednym przypadku odmowy wszczęcia dochodzenia i jednym przypadku umorzenia dochodzenia prowadzonego przeciwko radcy prawnemu. Rada podjęła uchwały w sprawie skreślenia z listy radców prawnych prowadzonej przez tut. Izbę: Kol. Alicji Sawic, Kol. Ryszarda Szepeluka i Kol. Antoniego Tarasiuka, na ich wniosek. Z listy radców prawnych skreślono Kol. Adolfa Gila, z powodu śmierci. Rada uczciła pamięć zmarłego Kol. Adolfa Gila minutą ciszy. W dniach października oraz 7 listopada 2009 r. odbył się egzamin radcowski. Do egzaminu przystąpiło 19 osób po aplikacji radcowskiej i wszystkie zdały egzamin. Do dnia 16 listopada 2009 r. 12 osób złożyło wnioski o wpis na listę radców prawnych, prowadzoną przez tutejszą Radę. Rada podjęła uchwały o wpisie niżej wymienionych osób na listę radców prawnych: Marcina Buczyńskiego, Weroniki Gągały, Andrzeja Koroluka, Tomasza Krupińskiego, Piotra Ogrodnika, Katarzyny Pawlonki-Jurczyk, Adama Pietrasa, Pawła Pawlukiewicza, Agnieszki Szumlak-Szewczyk, Moniki Tarasińskiej, Moniki Wasilewskiej, Tomasza Zielińskiego. Wobec złożenia stosownych wniosków i uzyskania pozytywnych opinii w wyniku przejścia postępowania przed Komisją do spraw wpisów na listę radców prawnych i aplikantów, Rada zadecydowała o dokonaniu wpisu na listę radców prawnych prowadzoną przez tut. Izbę 4 osób na podstawie art. 25 ustawy o radcach prawnych. Na listę radców prawnych wpisani zostali: Joanna Hołda, Marcin Majdan, Joanna Puch, Monika Turska. Jednej osobie Rada odmówiła wpisu, rozpatrując negatywnie jej wniosek. Rada podjęła uchwałę dotyczącą wygaśnięcia uchwały o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego Kol. Tomaszowi Kwiatkowskiemu i Kol. Piotrowi Słowikowi z powodu ustania przyczyn powodujących zawieszenie. Rozpatrzone zostały pozytywnie wnioski 8 radców prawnych o zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego: w związku z podjęciem zatrudnienia w organach wymiaru sprawiedliwości 3 osoby, w związku z wykonywaniem zawodu adwokata 4 osoby i 1 osoba w związku z podjęciem zatrudnienia w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Stosowne uchwały dotyczą Koleżanek i Kolegów: Małgorzaty Janowskiej, Katarzyny Kowalczyk-Kukawskiej, Magdaleny Kusik-Lewkowicz, Anny Lorenc-Chorębały, Rafała Poździka, Krzysztofa Słabka, Anny Wypych-Knieć i Mateusza Zawadzkiego. Rada wyraziła zgodę na przeniesienie wpisu aplikanta Łukasza Fałkowskiego z listy aplikantów radcowskich prowadzonej przez Radę OIRP w Warszawie na listę aplikantów radcowskich prowadzoną przez tut. Izbę, wpisując ww. na listę aplikantów III roku. W wyniku przeprowadzonego w 2009 r. egzaminu na aplikację radcowską, wynik pozytywny, tj. otrzymanie wymaganej ilości punktów, uprawniającej do złożenia wniosku o wpis, 6

7 Informacje i komunikaty Prawnik Nr III/19/2009 uzyskało 287 osób. Wnioski o wpis na listę aplikantów radcowskich złożyło dotychczas 267 osób. Rada podjęła uchwały w sprawie wpisania na listę aplikantów radcowskich następujących osób: Abram Anna, Agres Paweł, Babij Katarzyna, Babkiewicz Adam, Babulska Sylwia, Bakalik Pełka Jadwiga, Bałuch Magdalena, Banderska Ewa, Bartnik Marcin, Bartosz Agnieszka, Batalia Jakub, Batorski Maciej, Batyra Mariusz, Bernat Aneta, Bielak Łukasz, Bielińska Ewa, Bigos Robert, Bijata Łukasz, Bijata Michał, Blicharz Anna, Błaszczak Marek, Błaszczak Tomasz, Błaszko Adam, Bołoz Małgorzata, Borsukiewicz Jacek, Brodowska Wrona Ewelina, Cąkała Anna, Chmiel Anna, Chodkowska Paulina, Chojnacki Piotr, Chomoncik Sławomir, Chustecka Ewa, Ciechańska Magdalena, Ciesielski Radosław, Czaińska Anna, Czaja Jan, Czajka Andrzej, Dąbrowska Dorota, Delekta Michał, Demczuk Maria, Derewiecka Dagny Agata, Domańska Agnieszka, Drzazga Dorota, Dudzińska Maria, Dworzycka Gołębiowska Kaja, Dziewiela Aneta, Dziobal Michał, Efir Monika, Falkiewicz Kamila, Figas Karolina, Filant Krzysztof, Flis Andrzej, Frankowski Łukasz, Gabrylewicz Anna, Gardynik Przemysław, Gawęda Tomasz, Gieroba Joanna, Głowacka Agnieszka, Głowacka Michalak Alicja, Gołąb Marek, Gołębiowski Damian, Gołofit Kłudka Aneta, Gołoś Beata, Gorajska Beata, Górna Małgorzata, Górniak Tomasz, Górski Daniel, Gregorowicz Miłosz, Grzechnik Dariusz, Gumieniak Przemysław, Guściora Anna, Hałasa Michał, Hys Agnieszka, Ignatiuk Zofia, Iracka Kalina, Jakubas Sławomir, Jałowiec Arkadiusz, Jaremek Łukasz, Jargiełło Michał, Jaśkowska Iwona, Jaślar Damian, Jencz Bartosz, Jurko Katarzyna, Just Rabiniak Małgorzata, Kaniowski Piotr, Kapłan Marcin, Karasek Dominika, Karczmarczyk Anna, Karczmarczyk Dominika, Kasprzak Małgorzata, Kempa Ewa, Kędracka Małgorzata, Kędziora Krzysztof, Kinach Artur, Kłodziński Przemysław, Kłos Joanna, Kmita Joanna, Knap Anna, Kopyś Katarzyna, Korczak Monika, Kornas Wojciech, Korneluk Anna, Kosakowski Mariusz, Kowalczyk Kamila, Kowalczyk Łukasz, Kowalewski Piotr, Kozyra Małgorzata, Kozyrski Bartłomiej, Kożuch Karol, Kraczek Magdalena, Kret Piotr, Kręt Andrzej, Krzeszowiec Marcin, Krzewiński Konrad, Krzewska Marlena, Krzyżak Mędykowska Beata, Kubiak Magdalena, Kucharczyk Małgorzata, Kuchno Grzegorz, Kujawa Grzegorz, Kukawska Marta, Kurczuk Anna, Kurek Marcin, Kuzioła Konrad, Kwieciński Maciej, Lasocka Agata, Legieć Anna, Lewandowska Stojek Ewa, Lipianin Michał, Ludwiczak Aleksandra, Łataś Dęga Justyna, Łubkowski Grzegorz, Łukasiewicz Piotr, Madej Hubert, Madejski Paweł, Majerowska Renata, Makarewicz Piotr, Maliszewski Piotr, Malon Agnieszka, Marecka Kinga, Markowski Michał, Marzec Małgorzata, Matras Michał, Skraińska Honorata, Maziarczyk Marta, Mazur Justyna, Mączka Paulina, Michałek Monika, Misiejuk Ireneusz, Molas Anna, Mosek Robert, Musiatowicz Emilia, Muszyńska Aleksandra, Muszyńska Elżbieta, Muszyńska Katarzyna, Narolski Grzegorz, Nastaj Katarzyna, Nikoniuk Mariusz, Nowak Wojciech, Nowosad Krzysztof, Nucińska Marta, Obszańska Łucja, Ogórek Michał, Olejniczak Michał, Olejniczek Paweł, Orzeł Adam, Osipowski Andrzej, Parol Agnieszka, Patoła Agata, Pawlak Rafał, Pawłowicz Karolina, Pawłowska Aldona, Pawłowska Jachura Sylwia, Pelczarski Łukasz, Pigan Elżbieta, Pik Maciej, Piłasiewicz Łukasz, Piwowarski Andrzej, Poleszak Agnieszka, Połaniecki Michał, Postawski Andrzej, Postawski Bogumił, Prasek Magdalena, Pyda Przemysław, Pydyś Remigiusz, Pysiewicz Przemysław, Pyt Zbigniew, Radoniewicz Filip, Rek Wojciech, Repelewicz Małgorzata, Rogóż Gąsiorowska Dagmara, Rokosz Dominika, Romańczuk Bodzak Justyna, Rosiak Magdalena, Rozyn Cezary, Rusek Marcin, Rutkowski Kamil, Rybak 7

8 Prawnik Nr III/19/2009 Informacje i komunikaty Agnieszka, Rybińska Patrycja, Ryszkiewicz Małgorzata, Saj Adam, Sala Jakub, Samsik Anna, Semplińska Agata, Sendłak Leszek, Siedlec Jacek, Siwek Magdalena, Skarbek Mucha Małgorzata, Skiba Artur, Skiba Rafał, Skitał Grzegorz, Skop Piotr, Skrzeczkowska Magdalena, Skwira Andrzej, Sobczuk Marcin, Solak Anna, Solak Katarzyna, Stalęga Jarosław, Stanek Krystian, Stasiak Anna, Sternal Olga, Sugier Piotr, Suleiman Dominika, Szablowski Paweł, Szereda Kamil, Szewczyk Agnieszka, Szewczyk Tomasz, Szkutnik Artur, Szreniawska Małgorzata, Szymańska Chmiel Magdalena, Szymczyk Jarosław, Szynal Anna, Sliwka Małgorzata, Świstak Marzena, Tomasiak Andrzej, Tomaszewska Katarzyna, Tracz Agnieszka, Trubalski Artur, Tryka Mateusz, Turski Tomasz, Ulanowski Radosław, Urban Agnieszka, Urbanowicz Ewa, Urbaś Julita, Walczak Waldemar, Wasilewska Alicja, Wasilewska Joanna, Wawron Mariusz, Wawrzkiewicz Michał, Wereszczak Magdalena, Widomski Łukasz, Wieliczko Magdalena, Wilkowska Kołodziej Małgorzata, Wiśniewska Anna, Wojtak Dariusz, Woś Michał, Wrona Aneta, Wydrych Mirosław, Zapała Grzegorz, Zarębski Piotr, Zawadzka Maria, Zawiślak Michał, Zdolski Tomasz, Zychowicz Anna, Żurawski Michał. W związku ze złożonymi wnioskami Rada dokonała zmiany patrona dla 9 aplikantów radcowskich oraz wyraziła zgodę na objęcie patronatem aplikantów radcowskich z innego okręgu 3 radcom prawnym tut. Izby. Rada ustaliła, że opłata roczna za III rok aplikacji radcowskiej w roku szkoleniowym 2009/2010 płatna będzie w dwu ratach po 2.233,00 zł w terminach: pierwsza rata do dnia 30 listopada 2009 r. i druga rata do 31 stycznia 2010 r. oraz na wniosek Wicedziekana Marka Pawłowskiego, zatwierdziła przedłożoną listę wykładowców na aplikacji radcowskiej w roku 2009/2010 oraz przedstawiony plan szkolenia dla III i IV roku aplikacji radcowskiej w roku szkoleniowym 2009/2010. Na wniosek Skarbnika Rady Hanny Chabros, po zreferowaniu stanów faktycznych Rada podjęła 2 uchwały w sprawie umorzenia składek członkowskich radcy prawnemu i aplikantowi radcowskiemu, 2 uchwały w sprawie rozłożenia na raty rocznej opłaty za aplikację radcowską i uchwałę o rozłożeniu na raty zaległych składek członkowskich. Rada zadecydowała o dofinansowaniu szkolenia radców prawnych zorganizowanego przez naszą Izbę, które odbyło się w dniach października 2009 r. w Kazimierzu Dolnym. Szkolenie zostanie dofinansowane z Centrum Szkolenia Ustawicznego Radców Prawnych, jednakże warunkiem tego jest dofinansowanie szkolenia także przez naszą Izbę. Na wniosek Dziekana Rady skład Komisji Wydawniczej został poszerzony o Kol. Iwonę Szpringer. Znaczącą pozycją obrad była dyskusja w sprawie organizacji zajęć dla aplikantów pierwszego roku, którzy rozpoczną się w styczniu 2010 r. W związku z tak liczną grupą aplikantów konieczne będzie podzielenie pierwszego roku na kilka grup szkoleniowych i prowadzenie zajęć w systemie zmianowym. Ta sytuacja wymusza potrzebę zaangażowania nowych wykładowców, zmiany systemu czasu pracy Izby i wzmocnienia sekretariatu, jak również poszukiwania nowych rozwiązań, dotyczących organizacji szkolenia aplikantów. Na zakończenie Rada wyznaczyła termin kolejnego posiedzenia na dzień 17 grudnia 2009 r., zaś Dziekan Rady zamykając obrady podziękował wszystkim obecnym za przybycie. 8 Sekretarz Rady Zbigniew Chmiel

9 Informacje i komunikaty Prawnik Nr III/19/2009 Szkolenie w Kazimierzu Dolnym W dniach października 2009 r. w Zajeździe Piastowskim w Kazimierzu Dolnym odbyło się szkolenie z udziałem 137 radców prawnych. Szkolenie organizowała lubelska Okręgowa Izba Radców Prawnych w porozumieniu z Izbą w Rzeszowie, reprezentowaną przez Dziekana Rady Marka Skierczyńskiego i Wicedziekana Jerzego Hędrzaka oraz Izbą w Kielcach, którą reprezentował Wicedziekan Rady Tadeusz Czyż. Wsparcia udzieliło Centrum Szkolenia Ustawicznego Radców Prawnych w Warszawie. Wykładowcami byli: sędzia Sądu Najwyższego Krzysztof Strzel- czyk, który omawiał wybrane zagadnienia z prawa handlowego i odpowiedzialność cywilnoprawną członków zarządów w spółkach handlowych oraz znany wszystkim radcom, jako świetny wykładowca, Wiceprezes Sądu Rejonowego w Lublinie - Artur Żuk, który przybliżył zawiłości postępowania w sprawach gospodarczych. Wykłady cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników szkolenia, mimo iż urokliwy Kazimierz Dolny kusił innymi atrakcjami. Uczestnicy spotkania mieli również okazję zapoznania się z aktualnym stanem prac legislacyjnych Mi- Były Prezes KRRP Andrzej Kalwas, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedlliwości Zbigniew Wrona i Dziekan Rady OIRP w Lublinie Arkadiusz Bereza w czasie debaty na temat założeń o połączeniu zawodu radcy prawnego i adwokata 9

10 Prawnik Nr III/19/2009 Informacje i komunikaty nisterstwa Sprawiedliwości. Na zaproszenie Dziekana Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie Arkadiusza Berezy w spotkaniu wzięli udział: Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zbigniew Wrona i były Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Andrzej Kalwas, którzy przedstawili swoje stanowisko w sprawie przyszłości samorządów zawodów zaufania publicznego, w tym kwestii połączenia samorządu radców prawnych i adwokatury, a także kierunków rozwoju usług prawniczych na rynku krajowym. Zarówno prezentowane stanowiska, jak również ożywiona dyskusja uczestników spotkania, pozwoliły przedstawicielowi resortu sprawiedliwości zapoznać się z opinią środowiska radcowskiego, która była zbliżona do stanowiska Krajowej Rady Radców Prawnych w poruszanych kwestiach. Szkolenie umiliła wystawa oraz sprzedaż publikacji wydawnictwa Wolters Kluwer Polska sp. z o.o. Jolanta Piekarczyk Komunikat Uprzejmie proszę o zgłaszanie się radców prawnych zainteresowanych sprawowaniem patronatu nad aplikantami I roku. Marek Pawłowski Wicedziekan Rady OIRP w Lublinie W dniu 19 września 2009 r. odbył się egzamin wstępny dla kandydatów na aplikację radcowską. W Lublinie egzamin ten odbywał się w Hali Widowisko Sportowej Globus przy ul. Kazimierza Wielkiego. Do egzaminu przystąpiło 392 osoby. Miał on formę testu jednokrotnego wyboru, składał się ze 150 pytań. Uzyskanie 100 punktów zapewniało pozytywny wynik testu - egzaminu. Kandydaci na rozwiązanie testu mieli 150 minut. Osoba, która najlepiej rozwiązała test, otrzymała 145 punktów, najgorzej zaś rozwiązanym testem była praca z 63 prawidłowymi odpowiedziami. Wynik pozytywny z egzaminu uzyskało 280 kandydatów. Dotychczas wnioski o wpis na listę aplikantów radcowskich złożyło 267 osób. Sławomir Bartnik 10 Egzamin wstępny

11 Informacje i komunikaty Prawnik Nr III/19/2009 Koleżanki i Koledzy W ramach ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego, uprzejmie zapraszam do udziału w jednodniowych konferencjach szkoleniowych, realizowanych w I kwartale 2010 r. I szkolenie: Postępowanie z zakresu prawa pracy w praktyce radcy prawnego Wykładowca: Jacek Chaciński sędzia Sądu Okręgowego w Lublinie Termin: 25 stycznia 2010 r. godz II szkolenie: Wykładnia a stosowanie prawa Wykładowca: prof. Leszek Leszczyński sędzia NSA, Kierownik Katedry Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie Termin: 1 lutego 2010 r. godz III szkolenie: Źródła dowodowe w praktyce procesu gospodarczego Dokumenty prywatne, urzędowe, przesłuchanie świadka i stron Wykładowca: Artur Żuk Wiceprezes Sądu Rejonowego w Lublinie Termin: 8 lutego 2010 r. godz IV szkolenie: Organizacja, właściwość i cechy charakterystyczne występowania stron i pełnomocników przed sądem prowadzącym elektroniczne postępowanie upominawcze Wykładowca: Mariusz Tchórzewski Prezes Sądu Rejonowego w Lublinie Termin: 15 lutego 2010 r. godz V szkolenie: Proces inwestycyjno-budowlany Wykładowca: prof. Zygmunt Niewiadomski Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie Termin: 1 marca 2010 r. godz VI szkolenie: Postępowanie wieczystoksięgowe. Wybrane zagadnienia Wykładowca: dr Elżbieta Żak sędzia Sądu Okręgowego w Lublinie Termin: 8 marca 2010 r. godz Wykładowca prosi o ewentualne pisemne zgłaszanie zagadnień problemowych do 15 lutego 2010 r. w Biurze OIRP VII szkolenie: Skarga kasacyjna w sprawach cywilnych w praktyce radcy prawnego Wykładowca: Marek Jaślikowski - radca prawny Termin: 15 marca 2010 r. godz Szkolenia odbywać się będą w sali konferencyjnej OIRP Lublin przy ul. Wallenroda 2e. Zgłoszenia telefoniczne na poszczególne szkolenia prosimy kierować do Biura OIRP najpóźniej na 7 dni przed wykładem.. Z koleżeńskim pozdrowieniem Dziekan Rady Arkadiusz Bereza 11

12 Prawnik Nr III/19/2009 Warto wiedzieć więcej Radca prawny jako specjalista z określonej dziedziny prawa (stan obecny i postulaty de lege ferenda) Kształcenie radcy prawnego w świetle obowiązującego dziś programu aplikacji obejmuje bardzo szeroki zakres szkolenia, poczynając od prawa cywilnego i karnego, poprzez prawo spółek handlowych, prawo pracy, prawo administracyjne po prawo bankowe czy zasady legislacji. Zdając egzamin radcowski osoba taka jest gotowa świadczyć pomoc prawną w pełnym zakresie określonym przez ustawę o radcach prawnych. Niestety nie można być bardzo dobrym prawnikiem we wszystkich dziedzinach prawa, zwłaszcza w dobie coraz bardziej zawiłych przepisów prawnych oraz wymagań jakie stawia przed profesjonalnymi prawnikami rynek usług prawniczych. Stąd postulat wprowadzenia tytułu specjalisty, którym radca prawny będzie mógł się posługiwać w relacjach z potencjalnym klientem. Prezentowany problem delikatnie dotyka marketingu usług prawniczych, gdyż obywatel poszukujący pomocy prawnej z zakresu prawa pracy w sprawie szczególnie skomplikowanej, uda się raczej do profesjonalnego prawnika z tytułem specjalisty z zakresu prawa pracy, a nie prawnika ze specjalizacją z zakresu prawa upadłościowego i naprawczego. Przed takim wyborem nie stanie, jeżeli nie będzie systemu identyfikacji spe- cjalizacji radców prawnych. Uzyskanie tytułu specjalisty w trybie przewidzianym przez przepisy dawałoby prawo (nie obowiązek) do posługiwania się nim wobec osób trzecich, co stanowi wartość dodaną w procesie pozyskiwania klientów określonej kategorii. W raporcie CCBE zauważono, że pozycja rynkowa prawnika specjalisty jest zawsze lepsza od pozostałych, gdyż taki tytuł stanowi narzędzie marketingowe. Doświadczenia niemieckie wskazują, iż w dużych aglomeracjach miejskich klienci zwykli powierzać swoje sprawy adwokatom specjalistom z określonych dziedzin prawa. Częściową odpowiedzią na to wyzwanie rynku była współpraca grupy prawników o zróżnicowanych specjalnościach, gwarantujących kompleksową obsługę prawną dużych podmiotów prawa. Wśród radców prawnych, zwłaszcza tych z dłuższym stażem zawodowym, można zauważyć wyraźnie ukształtowany profil ich działalności. Niektóre kancelarie radców prawnych zajmują się np. obsługą jednostek samorządu terytorialnego, inne zaś specjalizują się w przekształceniach spółek prawa handlowego. Niekiedy kancelarie wskazują na swoich stronach internetowych dziedziny w których świadczą pomoc prawną na najwyższym pozio- 12

13 Warto wiedzieć więcej Prawnik Nr III/19/2009 mie, co stanowi przesłanie do potencjalnego klienta, ale również wymaga odpowiedniej w zależności od kategorii klientów - organizacji pracy kancelarii. Obecnie w naszym kraju nie istnieją regulacje dotyczące specjalizacji radców prawnych. Brak takich postanowień w ustawie o radcach prawnych, jak i w prawie wewnętrznym samorządu radcowskiego. Wydaje się, że ten stan będzie musiał z czasem ulec zmianie. W projekcie ustawy o zawodzie radcy prawnego przygotowanym w Ośrodku Badań, Studiów i Legislacji na polecenie KRRP znajduje się propozycja dotyczące rozwiązania tej kwestii. Zmierza ona do wydania na podstawie delegacji ustawowej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości (wydanego w porozumieniu z Krajową Radą Radców Prawnych), które powinno określić szczegółowe zasady i tryb uzyskiwania specjalizacji, a w szczególności wykaz specjalności, ramowe programy szkolenia specjalizacyjnego, sposób prowadzenia szkolenia, a także warunki jakie muszą spełniać inne niż okręgowe rady radców prawnych podmioty prowadzące szkolenie. 1 Podobne rozwiązanie pojawia się również w założeniach do projektu ustawy o zawodzie adwokata, co ma nadać rangę państwową pojęciu specjalizacji opartą na akcie powszechnie obowiązującym. 2 Wskazane rozwiązania są jedynie propozycją. Zakres delegacji może być podzielony w taki sposób, że Minister Sprawiedliwości określa dziedziny specjalizacji, zaś samorząd zawodowy zakres szkolenia i tryb uzyskania tytułu specjalisty w określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości dziedzinie. Nie należy również odrzucać koncepcji delegacji ustawowej do wydania aktów wewnętrznych samorządu radcowskiego. Jednakże w takim przypadku - wobec istnienia dwóch samorządów prawniczych - rzeczą wskazaną byłoby ustalenie jednolitych zasad dla prawników obu grup zawodowych, oczywiście z zastrzeżeniem ustawowego zakresu świadczonej pomocy prawnej. Proponowane rozwiązania zakładają interwencję ustawodawcy, gdyż podjęcie obecnie uchwały w omawianym zakresie przez organy szczebla krajowego samorządu radcowskiego wydaje się dyskusyjne (chociaż nie niemożliwe) wobec braku wyraźnej podstawy kompetencyjnej w obecnym stanie prawnym. Problem specjalizacji pojawia się coraz częściej w czasie obrad Komitetu Szkoleniowego CCBE (Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy). W celu pozyskania informacji na temat istnienia, prawnego uregulowania oraz funkcjonowania specjalizacji prawników w poszczególnych państwach europejskich przeprowadzono ankietę w kwietniu 2008 r. Spośród 33 członków, odpowiedzi udzieliły orga- 1 Art projektu ustawy o radcach prawnych (OBSiL KRRP) 2 Rozdział II, pkt.16 i Rozdział III pkt. 5 ppkt. 11 założeń do projektu ustawy o zawodzie adwokata (Ministerstwo Sprawiedliwości). 13

14 Prawnik Nr III/19/2009 Warto wiedzieć więcej nizacje reprezentujące 25 państw. Pozwoliło to na umieszczenie organizacji prawniczych 9 państw w grupie państw z istniejącym indywidualnym systemem specjalizacji. Są to: Anglia, Walia i Szkocja; Belgia; Chorwacja; Francja; Niemcy; Portugalia; Słowenia; Szwajcaria i Polska. W jaki sposób w gronie tym znalazła się Polska. Otóż wynikało to z faktu, iż w niektórych przepisach prawa samorządowego można znaleźć odniesienia do specjalizacji. Zgodnie z art. 24 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (KERP) dotyczącym informowania o wykonywaniu zawodu oraz działalności z nim związanej przez radcę prawnego, określone zostało iż informowanie to może dotyczyć m.in. preferowanego zakresu praktyki zawodowej. Ponadto przesłanka legitymowania się specjalistyczną wiedzą pojawia się wobec radcy prawnego podejmującego się prowadzenia danej sprawy, czy też przy określeniu wysokości jego wynagrodzenia (a contrario art. 27 i art. 29 KERP). Podobnie w 23a Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) adwokat może informować o świadczonej pomocy prawnej w sposób zgodny z regułami Zbioru poprzez umieszczenie danych na temat rodzaju i zakresu świadczonej przez adwokata pomocy prawnej oraz wskazanie preferowanych dziedzin prawa. Te regulacje przesądziły o zaszeregowaniu naszego kraju, do grupy państw w której mamy wprowadzoną specjalizację profesjonalnych prawników. Stanowi to jednak pewne nadużycie wobec braku wyraźnych regulacji prawnych oraz stanowi wyraźny kontrast wobec systemu akredytacji, który istnieje w innych krajach. Sytuacja w Polsce zbliżona jest do stanu prawnego istniejącego w Czechach, na Słowacji, w Danii (w której powstają stowarzyszenia prawników określonych specjalności), w Rumunii, czy we Włoszech. Mimo, że państwa te zaliczono do innej grupy to stan prawny jest analogiczny do naszej sytuacji, w której faktycznie funkcjonuje system specjalizacji, jednak bez formalnej akredytacji prawników następującej według ustandaryzowanych procedur. W krajach anglosaskich specjalizacje dla solicitorów pojawiały się od początku lat 80. Nadzór nad ich przyznawaniem należy do Sekretariatu Państwa ds. Handlu i Przemysłu (Secretary of State for Trade and Industry SRA), który wykonuje swoje czynności w tym zakresie współpracując z Komitetem Edukacji i Szkolenia (Education and Training Committee - ETC). Obecnie istnieje tam 14 specjalizacji, które przyznawane są na czas określony (od 3 do 5 lat). Nieco później, bo w drugiej połowie lat 80. specjalizacje pojawiły się na kontynencie. Nie było to rozwiązanie całkowicie nowe, gdyż nawiązywało do tradycji niemieckiej z okresu międzywojennego. Dla członków palestry niemieckiej i belgijskiej przewidziano dziś specjalizację w zakresie około 20 dziedzin (lub grup dziedzin). Początkowo specjalizacji było niewiele (np. w 1986 r. w Niemczech istniały tylko 14

15 Warto wiedzieć więcej 4 specjalizacje adwokackie z zakresu prawa podatkowego, socjalnego, administracyjnego i prawa pracy), lecz liczba ich - z uwagi na zapotrzebowanie rynku - szybko rosła. 3 W Niemczech system ten jest obecnie bardzo popularny, a tytułem specjalisty (Fachanwalt) legitymuje się około 20 % wszystkich czynnych prawników (tj. około ), najwięcej z prawa pracy, prawa rodzinnego i prawa podatkowego. Szwajcaria jest krajem w którym system specjalizacji dopiero wprowadzono, gdyż nowe przepisy weszły w życie od dnia 1 stycznia 2008 r. Podobnie jak w Niemczach w połowie lat 80. dla palestry szwajcarskiej przewidziano jedynie kilka specjalizacji (dokładnie z 5 dziedzin prawa). Z uwagi na stosunkowo krótko obowiązujące regulacje tytułem specjalisty legitymuje się jedynie około 2 % czynnych adwokatów (tj. około 150). Niemiecki lub szwajcarski adwokat w celu zdobycia specjalizacji musi odbyć odpowiednią ilość godzin szkolenia teoretycznego (np. 120) oraz przeprowadzić określoną ilość spraw (np. 100 z zakresu prawa pracy). W Szwajcarii dochodzi do tego jeszcze egzamin pisemny i ustny. Tytuł specjalisty przyznaje rada izby adwokackiej na terenie której znajduje się siedziba prawnika. Zaznaczyć jednak należy, że adwokat w Niemczech lub Belgii może Prawnik Nr III/19/2009 posiadać dwie specjalizacje. Warunkiem otrzymania tytułu specjalisty jest także odpowiedni staż pracy w zawodzie (w Niemczech 3 lata, w Belgii i Szwajcarii 5 lat). Doświadczenie może być również oparte udokumentowanych stażach, seminariach lub wydanych publikacjach z zakresu specjalizacji. 4 Podobny system funkcjonuje w Chorwacji i Słowenii. Inny system istnieje we Francji, gdzie podstawą przyznania specjalizacji jest co najmniej 4-letni staż w zawodzie adwokata oraz doświadczenie zawodowe w danej dziedzinie (szczegółowe zasady określają przepisy) albo zdany egzamin organizowany przez regionalne centra szkolenia zawodowego. Lista specjalizacji (obecnie 15) jest określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, zgodnie z propozycją Krajowej Rady Adwokatur. Ponadto każda ze specjalizacji dzieli się jeszcze na szczegółowe zakresy kompetencji wyznaczone przez Krajową Radę Adwokatur. Do modelu francuskiego zbliżony jest system wprowadzony w Portugalii. Listę specjalizacji (obecnie 7 dziedzin) i ich zawartość określa samorząd zawodowy. Jednakże zdobycie specjalizacji jest obwarowanie 10 letnią praktyką zawodową z profilem nakierowanym na określoną specjalizację oraz koniecznością zdania publicznego egzaminu państwowego (element modelu francuskiego). 5 3 A. Martin, Prawo zawodowe adwokatów w Republice Federalnej Niemiec, Szczecin - niemcy_.html 4 Regulamin OBFG z dnia 11 czerwca 2007 w sprawie specjalizacji (Ordre des barreaux francophones et germanophone - OBFG samorząd adwokatów francusko- i niemieckojęzycznych); Fachanwaltsordnung z 1991 r. (FAO) opartym na prawie zawodowym prawników niemieckich Bundesrechtsanwaltsordnung (BRAO); Regulamin w sprawie specjalizacji adwokatów przyjęty przez Szwajcarską Federację Adwokatów (SFA) 21 stycznia 2003 r. 5 Uchwały Rady Portugalskiej Palestry nr 15/2004; nr 832/2004 i nr 204/2006 z dnia 30 października 2006 r. 15

16 Prawnik Nr III/19/2009 Specjalizacje w wybranychkrajach europejskich. Warto wiedzieć więcej 1. prawo podatkowe, 2. prawo socjalne, 3. prawo administracyjne 4. prawo pracy, 5. prawo autorskie i medialne, 6. prawo informatyczne, 7. prawo budowlane i architektoniczne, 8. prawo spadkowe, 9. prawo rodzinne, 10. przemysłowe prawo ochronne, 11. prawo handlowe, 12. prawo spółek, 13. prawo upadłościowe, 14. prawo medyczne, 15. prawo najmu i własności mieszkaniowej, 16. prawo karne, 17. prawo transportowe i spedycyjne, 18. prawo komunikacyjne 19. prawo ubezpieczeniowe. 1. prawo konstytucyjne, 2. prawo karne, 3. prawo cywilne i rodzinne, 4. prawo administracyjne, 5. prawo pracy, 6. prawo transportu kolejowego, 7. prawo celne, 8. prawo upadłościowe, 9. prawo własności przemysłowej. 1. prawo osobowe, 2. prawo karne, 3. prawo nieruchomości, 4. prawo rolne, 5. prawo ochrony środowiska, 6. prawo publiczne, 7. prawo własności intelektualnej, 8. prawo handlowe, 9. prawo spółek, 10. prawo podatkowe, 11. prawo socjalne, 12. prawo gospodarcze, 13. prawo środków wykonawczych, 14. prawo wspólnotowe, 15. prawo stosunków międzynarodowych prawo administracyjne, 2. prawo podatkowe, 3. prawo pracy, 4. prawo finansowe, 5. prawo europejskie i konkurencji, 6. prawo własności intelektualnej, 7. prawo konstytucyjne. 1. prawo pracy, 2. prawo budowlane i nieruchomości, 3. prawo spadkowe, 4. prawo rodzinne, 5. odpowiedzialność cywilna i prawo ubezpieczeń.

17 Warto wiedzieć więcej Zwraca uwagę pojawiający się często obowiązek zdobywania wiedzy w zakresie swojej specjalizacji w ramach kształcenia ustawicznego prawników (Belgia, Francja, Niemcy). Oprócz wskazanych wyżej państw, planuje się wprowadzenie sformalizowanego system specjalizacji prawników także w innych krajach. Do grupy tej wg raportu CCBE należą Polska i Włochy, a więc kraje w których system specjalizacji w praktyce występuje oraz Irlandia Północna i Holandia. Problem specjalizacji, istotny z punktu wykonywania zawodu sprowokował pytanie (z inicjatywy adwokatury niemieckiej) dotyczące konieczności zawarcia porozumienia lub wypracowania standardów CCBE międzynarodowego uznawania specjalizacji. 6 Zalecenie takie pozwoliłoby na wskazanie na poziomie narodowym organu właściwego do przyznawania tytułu prawnika-specjalisty, okresu ważności takich decyzji, trybu przyznawania specjalizacji, ich klasyfikacji oraz ochrony tytułu prawnika-specjalisty. 7 Problem ten pojawił także w czasie prac nad wyszukiwarką internetową prawników europejskich, które prowadzi CCBE. Zaznaczenia wymaga, że poszczególne organizacje członkowskie stosują różne kryteria dla wyodrębnienia specjalizacji, czy Prawnik Nr III/19/2009 nawet dla nazewnictwa tożsamych dziedzin prawa. Na podstawie propozycji przedstawicieli grupy roboczej ds. e-sprawiedliwości CCBE została wypracowana wstępna lista specjalizacji, która niezbyt pasuje do realiów wykonywania zawodu przez radców prawnych i polskiej systematyki prawa. Niemniej nie sposób brać tej propozycji pod uwagę, zwłaszcza iż dotyczy ona standaryzacji na płaszczyźnie europejskiej. Dziedziny prawa jako specjalizacje prawnicze proponowane przez CCBE to: 1. Upadłości i bankructwo 2. Prawo prowadzenia działalności gospodarczej 3. Prawo handlowe 4. Ochrona konsumenta 5. Prawo umów 6. Prawo karne 7. Prawo pracy 8. Prawo ochrony środowiska 9. Prawo europejskie 10. Prawo rodzinne i dziedziczenia 11. Prawa człowieka/ wolności obywatelskie 12. Prawo imigracyjne i azylowe 13. Ochrona własności intelektualnej 14. Prawo nowych technologii 15. Szkody osobiste i uszkodzenie rzeczy 16. Nieruchomości 17. Prawo publiczne 6 CCBE Training Committee: Specialisation Working Group DRAFT 17 March 2009; Komitet Szkoleniowy CCBE - Grupa Robocza ds. Specjalizacji sprawozdanie z 17 marca 2009 r. 7 Szerzej na ten temat w Zaproponowanym zakresie regulacji zawartej w zaleceniu CCBE dot. specjalizacji prawników (opracowanie J. Klatki). 17

18 Prawnik Nr III/19/ Prawo społeczne (ubezpieczenie i zabezpieczenie społeczne) 19. Prawo podatkowe 20. Prawo drogowe i transportowe Specyfika polskiego rynku usług prawniczych oraz profil potencjalnego klienta żądającego wysoce wyspecjalizowanej wiedzy prawniczej w konkretnych dziedzinach wskazuje na wyodrębnienie zaledwie kilku specjalizacji, których katalog powinien być (podobnie jak w Niemczach, czy Portugalii) systematycznie poszerzany. Należy to czynić z dużym rozmysłem, tak aby zastosować jednolitą metodologię podziału, a jednocześnie nie dążyć do stworzenia zupełnego podziału systemu prawa wg specjalizacji. Specjalizacje - w moim odczuciu - powinny dotyczyć tylko pewnego wycinka rynku usług prawniczych, który pozostaje w zainteresowaniu ściśle określonej kategorii klientów, a jego najwyższy stopień profesjonalizacji jest ukierunkowany wyzwaniami rynku usług prawniczych. Propozycja wyodrębnienia specjalizacji powinna jednocześnie nawiązywać do doktrynalnych podziałów systemu prawnego, chociaż odejście od niego nie stanowi w moim odczuciu - błędu. Na dzień dzisiejszy wydzielenie co najmniej 10 specjalizacji radców prawnych wydaje się jak najbardziej uzasadnione tj: 1) prawo pracy i ubezpieczeń społecznych 2) doradztwo na rzecz administracji publicznej Warto wiedzieć więcej 3) nieruchomości 4) prawo korporacyjne (spółki i inne osoby prawne) 5) prawo podatkowe 6) obrót gospodarczy (łącznie z prawem konkurencji) 7) prawo własności intelektualnej 8) prawo rodzinne i spadkowe 9) ochrona konsumenta 10) ochrona praw i wolności obywatelskich Wstępna propozycja została oparta na rozpoznaniu rynku polskiego (porównaj strony internetowe dużych kancelarii prawniczych), strukturze zatrudnienia i wyspecjalizowaniu radców prawnych oraz wzorcowych konstrukcji specjalizacji z innych krajów. W mojej ocenie specjalizacje powinny być nadawane w drodze uchwały przez rady okręgowych izb radców prawnych po spełnieniu warunków ściśle określonych w uchwale Krajowej Rady Radców Prawnych, zaś wskazanie listy specjalizacji powinno nastąpić z udziałem organu nadzoru nad samorządem zawodowym ( a więc zgodnie z w/w projektami opracowanymi w łonie samorządu radców prawnych). Niestety takie rozwiązanie wymaga ingerencji ustawodawcy, na którą nie można liczyć, chyba że dojdzie do dużej zmiany systemowej. Wtedy jednak biorą często górę emocje i gra polityczna, wchodzące w miejsce racjonalnego myślenia w procesie prawotwórczym. Dr Arkadiusz Bereza 18

19 Warto wiedzieć więcej Prawnik Nr III/19/2009 Preambuła Kodeksu etyki radcy prawnego W dniu 10 listopada 2007 roku VIII Krajowy Zjazd Radców Prawnych przyjął Uchwałę Nr 5, której Załącznik stanowi Kodeks etyki radcy prawnego. 1 Jest to kolejna regulacja etyki tej grupy zawodowej, uchwalona po upływie ośmiu lat od poprzedniej. 2 Spisane zasady etyki zawodowej odpowiadają na zapotrzebowanie nie tylko samego środowiska radców prawnych, ale również społeczeństwa zainteresowanego prawidłowym funkcjonowaniem jednego z klasycznych zawodów prawniczych. Pomimo, iż część wymogów etycznych można byłoby uznać za wspólne dla wszystkich zawodów prawniczych, to jednak każdy z nich charakteryzuje się pewnymi specyficznymi właściwościami, co uzasadnia odrębne regulacje. Spisane zasady etyki zawodowej mają zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników, 3 jednak wiele profesji je posiada. Nie są one jednak tworzone raz na zawsze. Należy mieć świadomość potrzeby dokonywania zmian w dotychczasowych lub uchwalenia nowych, co wynika z konieczności przystosowywania się do szybko zmieniającej się rzeczywistości. W przypadku etyki radcowskiej władze korporacyjne przygotowujące nowy kodeks zdawały sobie z tego sprawę. 4 Przedmiotem niniejszych rozważań będzie zawarta w Kodeksie etyki radcy prawnego Preambuła, poprzedzająca osiem zawartych w nim rozdziałów. Preambuła (inaczej wstęp) aktu normatywnego w klasycznym (tradycyjnym) znaczeniu jest elementem testu, który znajduje się po jego tytule, a przed częścią ujętą w postaci artykułów czy paragrafów. Jest to tzw. preambuła zewnętrzna, w odróżnieniu od preambuły wewnętrznej, która zawarta jest w części artykułowanej, ale zawiera treści, które zwykle zamieszczane są w preambułach, zwłaszcza cele regulacji. Preambuła w polskim systemie prawa 1 Tekst za: Kodeks etyki radcy prawnego, Wydane przez Krajową Radę Radców Prawnych we współpracy z WOLTERS KLUWER POLSKA Sp. z o.o. wydawcą Systemu Informacji Prawnych LEX, s Zasady etyki radcy prawnego uchwalone zostały przez VI Krajowy Zjazd Radców Prawnych w dniu 6 listopada 1999 r. 3 Argumenty za i przeciwko kodeksom etyki patrz bliżej: J. Filek: Rola etyki w działalności samorządowej, [w:] Etyczne aspekty działalności samorządu terytorialnego, J. Filek (red.), Kraków 2004, s Rozmowa K. Meringa z Maciejem Bobrowiczem, wiceprezesem Krajowej Rady Radców Prawnych pt. Czas na Zjazd, Radca Prawny 2007, nr 5, s

20 Prawnik Nr III/19/2009 Warto wiedzieć więcej nie jest koniecznym (obowiązkowym) elementem aktu normatywnego. 5 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie Zasad techniki prawodawczej nie wypowiada się wprost na temat wstępów, co nie należy jednak interpretować jako bezwzględny zakaz ich zamieszczania. 6 Chociaż Zasady nie zachęcają do preambuł, to praktyka prawodawcza daje szereg dowodów, iż w dalszym ciągu uchwalane są ustawy zawierające preambuły. 7 Nie ma też wątpliwości, iż parlamentarzyści formalnie nie są związani jakimikolwiek przepisami powyższego rozporządzenia nawet gdyby był w nim zawarty zakaz zaopatrywania ustaw we wstępy. Zasady techniki prawodawczej formalnie nie obejmują również regulacji etyki zawodowej, stąd ewentualny zakaz zamieszczania preambuł nie dotyczyłby tego rodzaju aktów. Preambuły najczęściej zawierają treści wskazujące na: społeczno polityczną genezę aktu normatywnego, jego adresatów i podmiot uchwalający, charakterystykę zasadniczej treści regulacji, motywy i cele regulacji (w tym też wartości, jakie przyświecały prawodawcy i tym samym, jakim dany akt ma służyć), czasami również podstawy prawne jego wydania czy apel o jego stosowanie. Nie wszystkie wyżej wymienione elementy znajdują się w Kodeksie etyki radcy prawnego. Należy uznać zamieszczenie wstępu poprzedzającego część artykułową Kodeksu... za zasadne. Nie jest to wśród regulacji etycznych wyjątek. 8 Wiele z nich posiada preambuły, niektóre bardzo obszerne, świadczące o potrzebie wyciągnięcia przed nawias najistotniejszych kwestii, które zda- 5 Inaczej w prawie Wspólnot Europejskich, gdzie jest ona stałym elementem zarówno prawa pierwotnego, jak też prawa wtórnego. Posługiwanie się preambułami jest nawet postrzegane, jako jeden z elementów stanowiących o specyfice prawa wspólnotowego w porównaniu do krajowego. Patrz: J. Niesiołowski, A. Mikołajczyk: Z zagadnień wykładni prawa europejskiego, [w:] Polska kultura prawa a proces integracji europejskiej, S. Wronkowska (red.), Zakamycze 2005, s Dz. U. Nr 100, poz. 908 z późn. zm. Powyższe rozporządzenie weszło w życie dnia 1 sierpnia 2002 r. 7 Świadomość społeczna odnośnie aktów prawnych zawierających preambuły jest bardzo niska. Jeżeli uzyskuje się odpowiedź na pytanie o zawierające preambuły regulacje, to najczęściej wymieniana jest Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), a przecież jest jeszcze szereg ustaw zawierających wstępy. Oto niektóre z nich: ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (T. j. Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.); ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (T. j. Dz. U. z 2007 r., Nr 70, poz. 473 z późn. zm.); ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (T. j. Dz. U. z 2002 r., Nr 11, poz. 109 z późn. zm.); ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (T. j. Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.); ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (T.j. Dz. U. z 2002 r., Nr 42, poz. 371 z późn. zm.); ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (T.j. Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz z późn. zm.); ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.); ustawa z dnia 2 września 1994 r. o dodatkach i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu (T.j. Dz. U. z 2001 r., Nr 60, poz. 622 z późn. zm.); ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. nr 10, poz. 55 z późn. zm.); ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (T. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 z późn. zm.); ustawa z dnia 7 października 1999 roku o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 z późn. zm.); ustawa z dnia 9 listopada o repatriacji (T.j. Dz. U. z 2004 r., Nr 53, poz. 532); ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493); ustawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z latach oraz treści tych dokumentów. (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 z późn. zm.); ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.). 8 Przykłady kodeksów etycznych, z których wiele zawiera preambuły można znaleźć w zbiorze: Kodeksy etyczne w Polsce, Wyboru dokonał i wstępem opatrzył G. Sołtysiak, Warszawa 2006, passim. 20