PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO"

Transkrypt

1 Pzedmiot: Fizyka PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO Wykład /2016, zima 1

2 Poglądy na mechanikę pzed Newtonem Aystoteles p.n.e Aystoteles uważał, że każdy uch wynika albo z natuy pouszającego się ciała (uch natualny) albo jest skutkiem pchania lub ciągnięcia (uch gwałtowny). Ruch natualny powinien być albo uchem po postej w góę lub w dół (tak pouszają się ciała na Ziemi) albo uchem po okęgu (ciała niebieskie). Zgodnie z wyobażeniami Aystotelesa każde ciało na świecie ma pzypisane mu właściwe miejsce, okeślone pzez natuę; jeśli znajdzie się poza nim, to pojawia się dążność powotu do niego. Jeśli ciało znajduje się we właściwym miejscu, to jego uch jest możliwy jedynie pod wpływem działania sił zewnętznych. Z wyjątkiem ciał niebieskich stanem nomalnym jest stan spoczynku. Wykład /2016, zima 2

3 Mechaniki klasyczna Pzedmiot: Fizyka 1687 zasady dynamiki Pincipia Mathematica Philosophiae Natualis Każde ciało twa w swym stanie: spoczynku lub uchu postoliniowego i jednostajnego, jeśli siły pzyłożone nie zmuszają ciała do zmiany tego stanu. ZASADA BEZWŁADNOŚCI Nie jest to intuicyjnie oczywiste. Wykład /2016, zima 3

4 Pzedmiot: Fizyka Względem jakiego układu odniesienia obsewujemy uch jednostajny postoliniowy lub spoczynek? Względem układu inecjalnego Zasada bezwładności jest postulatem istnienia układu inecjalnego. ZASADA BEZWŁADNOŚCI to znaczy układ odniesienia, w któym ciało, na któe nic nie działa, spoczywa lub pousza się bez pzyspieszenia Wykład /2016, zima 4

5 Pzedmiot: Fizyka Jeśli istnieje jeden układ inecjalny, to każdy inny układ pouszający się względem niego z pędkością V = const jest też układem inecjalnym; istnieje więc nieskończenie wiele układów inecjalnych Y v X Wykład /2016, zima 5

6 Pzedmiot: Fizyka Duga zasada dynamiki Newtona Niezeowa wypadkowa sił zewnętznych działających na ciało nadaje ciału pzyspieszenie o kieunku i zwocie zgodnym z kieunkiem i zwotem siły wypadkowej oaz watości wpost popocjonalnej do watości tej siły a odwotnie popocjonalnej do masy ciała. siła wypadkowa obowiązuje ównież tylko w inecjalnym układzie odniesienia Wykład /2016, zima 6

7 m F 1 F 2 F 3 F w Różniczkowe ównanie uchu: m d dt 2 2 = F a w ( Z definicji pzyspieszenia, d dt Pzedmiot: Fizyka a = 2 d Wykład /2016, zima 7 dt Z II zasady dynamiki Newtona F a = w m, t ) położenie pędkość siła może nie być stała, lecz może zależeć od położenia, pędkości, czasu 2

8 Wydział EAIiE Kieunek: Elektotechnika Pzedmiot: Fizyka Jeśli znamy ozkład sił i masę ciała oaz waunki początkowe dla położenia i pędkości, to ozwiązując ównanie uchu m d dt 2 2 = F otzymamy układ tzech ównań skalanych, opisujących zachowanie ciała w czasie: x = x (t) y = y (t) z = z (t) d dt, t ) Wykład /2016, zima 8 w (,

9 Wydział EAIiE Kieunek: Elektotechnika Pzedmiot: Fizyka Pzykłady: m d dt 2 2 = q d dt B uch ładunku w polu magnetycznym m d dt 2 2 = q E uch ładunku w polu elektycznym m d dt 2 2 = m g uch masy w polu gawitacyjnym (zut pionowy, poziomy lub ukośny w zależności od pzyjętych waunków początkowych) Wykład /2016, zima 9

10 Wydział EAIiE Kieunek: Elektotechnika Pzedmiot: Fizyka UOGÓLNIONA ZASADA DYNAMIKI dp F = dt d dt d dt ale p = ( mv) = dm dt Zmiana pędu wymaga działania siły v dv + m dt czyli dla stałej masy F dv = m = dt ma II zasada dynamiki Newtona Wykład /2016, zima 10

11 Wydział EAIiE Kieunek: Elektotechnika Pzedmiot: Fizyka Tzecia zasada dynamiki Każdemu działaniu (akcji) towazyszy pzeciwdziałanie (eakcja) F AB = -F BA F AB F BA A B Siła działająca na ciało A ze stony ciała B jest ówna sile działającej na ciało B ze stony ciała A. (ale pzyspieszenia nie są takie same!!!) Wykład /2016, zima 11

12 Pzedmiot: Fizyka Reakcja skzynki Siła z jaką chłopiec działa na skzynkę Siła na podłogę Siła na skzynkę od podłogi (tacie) Paa sił działająca pomiędzy chłopcem a podłogą Siły występują paami ale nie działają na to samo ciało (nie znoszą się) Wykład /2016, zima 12

13 Pzedmiot: Fizyka Siła eakcji podłoża Dlaczego pudło nie spada? N A N A =P Gdyby nie było podłogi pudło by spadało P Siła gawitacji działająca na pudło Siła nacisku działająca na podłogę Wykład /2016, zima 13

14 Pzedmiot: Fizyka ISTOTNE SIŁY RZECZYWISTE: Siła ciężkości (siła gawitacji) Siła nacisku (eakcji na nacisk ) Siła napężenia Siła tacia Siła opou Pojęcia siły nie definiujemy, jednak siła zeczywista musi mieć źódło. Wykład /2016, zima 14

15 Pzedmiot: Fizyka Spadek swobodny.. siła gawitacji F = mg Ruch po okęgu.. siła dośodkowa F=mv 2 / v Wykład /2016, zima 15

16 Siła dośodkowa Siła dośodkowa jest szczególnym odzajem siły. Jest konieczna aby ciało pouszało się po okęgu. Wiele sił może pełnić olę siły dośodkowej, np. siła gawitacji, siła tacia, siła napężenia. Jak szybko można jechać ale jednak nie wpaść w poślizg na zakęcie? siła tacia T = mv 2 F=mv 2 / pomień kzywizny zakętu v Wykład /2016, zima 16

17 Pzedmiot: Fizyka Siła ciężkości zwana ównież siłą gawitacji to siła, jaką dane ciało jest pzyciągane pzez inne ciało. Źódłem siły ciężkości jest pole gawitacyjne Ziemi Masa Ziemi jest badzo duża M=5, kg, wytwaza zatem w swoim otoczeniu silne pole gawitacyjne Pole gawitacyjne jest to własność pzestzeni pzejawiająca się tym, że na ciało o masie m umieszczone w tym polu działa siła F okeślona wzoem: lub F = mγ F = mg Wykład /2016, zima 17

18 Wzó ten, zapisany w postaci: γ = Pzedmiot: Fizyka definiuje wekto natężenia pola gawitacyjnego γ Masa m musi być na tyle mała, aby nie zabuzała pola gawitacyjnego. Jest to masa póbna pzyspieszenie gawitacyjne zależne m.in. od odległości od źódła pola czyli: γ = g Ale: Wykład /2016, zima 18 F m g = F m Zatem zamiast posługiwać się symbolem γ będziemy używać g w sensie natężenia pola gawitacyjnego

19 Pzedmiot: Fizyka Od czego zależy natężenie pola gawitacyjnego (pzyspieszenie gawitacyjne)? F = G mm 2 F = mg g () = Wykład /2016, zima 19 G M 2 masa źódła pola kwadat odległości od źódła pola

20 Pzedmiot: Fizyka ZADANIE DOMOWE 3.1 Zastanów się od czego zależy pzyspieszenie gawitacyjne w pobliżu powiezchni Ziemi. Pzeanalizuj tabelę 14.1 w ozdziale 14.4 pt. Gawitacja w pobliżu powiezchni Ziemi HRW t.2. Wykład /2016, zima 20

21 Pzedmiot: Fizyka Źódłem siły tacia jest oddziaływanie pomiędzy ciałem a powiezchnią, po któej jest wpawiane w uch Tacie jest powodowane pzez oddziaływanie elektomagnetyczne między cząstkami stykających się ciał. Wykład /2016, zima 21

22 Pzedmiot: Fizyka Właściwość 1. Jeśli ciało się nie pousza, to siła tacia statycznego ównoważy składową siły ównoległą do powiezchni. Siła tacia statycznego dopasowuje się do siły usiłującej wpawić ciało w uch. Właściwość 2. Maksymalna watość siły tacia statycznego dana jest wzoem f smax = μ s N, gdzie μ s jest współczynnikiem tacia statycznego, N jest watością siły postopadłej do powiezchni będącej eakcją na nacisk. Wykład /2016, zima 22

23 Pzedmiot: Fizyka Właściwość 3. Jeśli ciało zaczyna się ślizgać po powiezchni, to watość tacia gwałtownie maleje do fk = μkn, gdzie jest μk jest współczynnikiem tacia kinetycznego, N jest watością siły postopadłej do powiezchni będącej eakcją na nacisk. HWR,1 Rys.6.1 Wykład /2016, zima 23

24 Współczynniki tacia Mateiał Wsp. tacia Wsp. tacia statycznego μ s kinetycznego μ k stal / stal po dodaniu smau do stali metal / lód opona / sucha nawiezchnia opona / moka nawiezchnia Wykład /2016, zima 24

25 Pzedmiot: Fizyka ZADANIE DOMOWE 3.2 Jeśli podczas hamowania awayjnego koła samochodu zostają zablokowane (tzn. nie obacają się), to pojazd ślizga się po szosie. Z odewanych od opony kawałków gumy i małych stopionych elementów nawiezchni powstają ślady hamowania na jezdni. Rekodowej długości ślady hamowania o długości 290 m pozostawił w 1960 oku Jagua na zwyczajnej szosie w Anglii. Wyznacz pędkość tego samochodu w chwili zablokowania kół, zakładając, że jego pzyspieszenie w czasie hamowania było stałe, a μ k =0,6 Wykład /2016, zima 25

26 Pzedmiot: Fizyka Źódłem każdej siły opou jest oddziaływanie pomiędzy ciałem a ośodkiem, w któym odbywa się uch Ruch w płynach, tj. w cieczach i gazach. Wykład /2016, zima 26

27 Pzepływ laminany i tubulentny Pzedmiot: Fizyka Liczba Reynoldsa ρ-gęstość płynu vρ L Re = η v-pędkość L-chaakteystyczny ozmia ciała η- współczynnik lepkości płynu pzepływ laminany: Re<<1 (mała pędkość) sytuacja pośednia pzepływ tubulentny: Re > 2000 (duża pędkość ciała) Wykład /2016, zima 27

28 Pzedmiot: Fizyka SIŁA OPORU Siła opou aeodynamicznego w gazie lub hydodynamicznego w cieczy Gdy pzepływ płynu jest tubulentny siła opou D = 1 CρSv 2 2 pole pzekoju popzecznego pędkość współczynnik opou aeodynamicznego gęstość płynu Wykład /2016, zima 28

29 Pzedmiot: Fizyka F g -D= ma D D po osiągnięciu pewnej pędkości zwanej ganiczną v g F F g g v g = CρS Wykład /2016, zima 29 2F g F g D=F g uch jednostajny 1 2 Fg CρSvg = 0 2

30 Pzedmiot: Fizyka ZADANIE DOMOWE 3.3 Pokazać, że kopla deszczu o pomieniu 1,5 mm spadająca z chmuy znajdującej się na wysokości 1200 m nad ziemią osiągałaby pędkość 550 km/h gdyby nie było opou powietza, podczas gdy w zeczywistości spada na ziemię z pędkością 27 km/h. Założyć C=0,6; gęstość wody 1000 kg/m 3, gęstość powietza 1,2 kg/m 3. Wykład /2016, zima 30

31 TARCIE WEWNĘTRZNE (LEPKOŚĆ) PŁYNÓW F = ηva y η-współczynnik lepkości, jednostka 1N s m -2 Typowe watości współczynnika lepkości w tempeatuze pokojowej woda η=10-3 N s m -2 gliceyna η= N s m -2 powietze η= N s m -2 Wykład /2016, zima 31

32 SIŁA STOKESA Pzedmiot: Fizyka dla małych pędkości, dla kulki o pomieniu pouszającej się w ośodku lepkim (pzy małej liczbie Reynoldsa) siła opou F=6πηv m p masa płynu wypata pzez kulę m k masa kuli, -pomień kuli Równanie uchu dv m = dt m k g m p g 6πηv W=m p g siła wypou P=m k g siła ciężkości Pędkość ganiczna 6πη Wykład /2016, zima 32 v g = (m k m p )g

33 Zadanie domowe Powtózyć pawo Achimedesa, któe podaje wzó na siłę wypou. 2. Wypowadzić wzó na pędkość ganiczną gdy siła opou jest siłą Stokesa. Wykład /2016, zima 33

34 Pzedmiot: Fizyka Dynamika w układach nieinecjalnych Wykład /2016, zima 34

35 Pzedmiot: Fizyka ZASADY DYNAMIKI NEWTONA OBOWIĄZUJĄ W UKŁADACH INERCJALNYCH Co można zobić aby móc stosować te zasady w układach nieinecjalnych? Siły pozone, Siły bezwładności II zasada dynamiki F F b ma = u pzyspieszenie układu F F w = z + b = ma Wykład /2016, zima 35

36 Pzedmiot: Fizyka Pzykład: cięża pozony Winda pzyspiesza i zwot pzyspieszenia jest ku góze. Jaki cięża człowieka wskaże waga spężynowa umieszczona w windzie? N A P = m a u Waga wskazuje N A Ale N A =N A =ma u +P a u P N A N A Wykład /2016, zima 36

37 Pzedmiot: Fizyka Obsewato w układzie inecjalnym Siły zeczywiste: Pzykład: oto Obsewato w układzie nieinecjalnym Siły pozone: Tacie Siła eakcji na nacisk Siła ciężkości Dla obsewatoa w układzie inecjalnym siła eakcji na nacisk pełni olę siły dośodkowej Cięża pozony Siła odśodkowa Dla obsewatoa w układzie nieinecjalnym wszystkie siły: zeczywiste i siła odśodkowa (bezwładności) się ównoważą Wykład /2016, zima 37

38 Pzedmiot: Fizyka Czy Ziemia jest układem inecjalnym? Rotacja Ziemi wokół własnej osi a Z m/s 2 Obieg wokół Słońca a O m/s 2 Obieg Słońca w Galaktyce a S m/s 2 Z czym poównać oszacowane watości pzyspieszeń? g=9,81m/s 2 Wykład /2016, zima 38

39 Pzedmiot: Fizyka W układzie odniesienia, któy się obaca względem układu inecjalnego występować mogą dwie siły pozone: Siła odśodkowa: nawet gdy ciało spoczywa Siła Coiolisa: F F = mω = 2mv ( ω ω gdy ciało pousza się względem układu obacającego się w pędkością v ) Wykład /2016, zima 39

40 Pzedmiot: Fizyka ZADANIE DOMOWE 3.5 Pzepowadzić obliczenia powadzące do oszacowania watości pzyspieszenia ciała na Ziemi wynikającego z uchu dobowego Ziemi. Wskazać, w jakich waunkach to pzyspieszenie jest największe a kiedy najmniejsze. Wykład /2016, zima 40

41 Pzedmiot: Fizyka ZADANIE DOMOWE 3.6 Pzygotować się do odpowiedzi na pytanie do opisu jakich zjawisk obsewowanych na Ziemi nie wystacza założenie, że Ziemia jest układem inecjalnym. Wykład /2016, zima 41

42 Pzedmiot: Fizyka PODSUMOWANIE Błędnym jest pzekonanie, że do podtzymania uchu potzebna jest siła (patz zasada bezwładności I zasada dynamiki Newtona) Pojęcia: uch i spoczynek mają sens jedynie względem konketnego układu odniesienia Zasady dynamiki obowiązują w układzie inecjalnym. W układach nieinecjalnych wpowadza się siły pozone, aby móc nadal stosować zasady dynamiki Ziemia może być taktowana jak układ inecjalny, lecz są zjawiska, któe mogą być wyjaśnione jedynie pzy uwzględnieniu sił pozonych: odśodkowej i Coiolisa Wykład /2016, zima 42

43 TEST 3P 1. Aby uzyskać ównowagę, ważąc pewien obiekt na wadze szalkowej należy na dugiej szalce umieścić odważnik 12 kg. Waga spężynowa wskazuje 12 kg, gdy pzy jej pomocy ważymy ten sam obiekt. Następnie ten sam pomia pzepowadzamy na Księżycu, gdzie pzyspieszenie gawitacyjne stanowi jedną szóstą watości pzyspieszenia gawitacyjnego na Ziemi. Nowe wskazania wagi szalkowej i wagi spężynowej odpowiednio wynoszą: A) 12 kg, 12 kg D) 2 kg, 12 kg B) 2 kg, 2 kg E) 12 kg, 72 kg C) 12 kg, 2 kg 2. Stała siła 8.0 N działa pzez 4.0 s na 16-kg ciało początkowo będące w spoczynku. Zmiana pędkości ciała wynosi: A) 0.5 m/s B) 2 m/s C) 4 m/s D) 8 m/s E) 32 m/s Wykład /2016, zima 43

44 TEST 3P 3. Człowiek, któego cięża zeczywisty wynosi 700 N znajduje się w windzie pouszającej się do góy z pzyspieszeniem 4 m/s 2. Siła, jaką wywiea człowiek na podłogę windy wynosi: A) 71 N B) 290 N C) 410 N D) 700 N E) 990 N 4. Betonowy blok o masie 5 kg jest opuszczany pzy pomocy liny z pzyspieszeniem 2.8 m/s 2 skieowanym w dół. Siła, jaką wywiea blok na linę: A. ówna jest 14 N i jest skieowana do góy B. ówna jest 14 N i jest skieowana w dół C. ówna jest 35 N i jest skieowana do góy D. ówna jest 35 N i jest skieowana w dół E. ówna jest 49 N i jest skieowana do góy Wykład /2016, zima 44

45 TEST 3P 5. Kamień pzywiązany do liny o długości 0.50 m pousza się po okęgu ze stałą pędkością 4.0 m/s w płaszczyźnie pionowej. Pzyspieszenie kamienia w najniższym punkcie okęgu: A) wynosi 9.8 m/s 2 i jest skieowane do góy B) wynosi 9.8 m/s 2 i jest skieowane w dół C) wynosi 8.0 m/s 2 i jest skieowane do góy D) wynosi 32 m/s 2 i jest skieowane do góy E) wynosi 32 m/s 2 i jest skieowane w dół Wykład /2016, zima 45

46 TEST 3P 6. Do biuka spoczywającego na szostkiej (µ s =0.50, µ k =0.40), poziomej powiezchni pzyłożono stałą, poziomą siłę o watości dokładnie wystaczającej na to, aby biuko pouszyć. Pzyspieszenie biuka w uchu pod wpływem tej siły wynosi: A) 0 B) 0,98 m/s 2 C) 3,3 m/s 2 D) 4,5 m/s 2 E) 8,9 m/s 2 7. Skzynia o masie 12 kg spoczywa na poziomej powiezchni. Do skzyni pzyłożono stałą siłę po kątem 30 o do poziomu skieowaną do góy. Jeżeli współczynnik tacia statycznego wynosi 0.40, najmniejsza watość siły potzebnej do pouszenia skzyni wynosi: A) 44 N B) 47 N C) 54 N D) 56 N E) 71 N Wykład /2016, zima 46

47 8. Samolot o masie 1000 kg pousza się ze stałą pędkością po linii postej. Siła opou powietza wynosi 1800 N. Siła wypadkowa działająca na samolot wynosi: A) zeo B) N C) 1800 N D) 9800 N E) żadna z odpowiedzi nie jest pawidłowa 9. Pudełko spoczywa na szostkiej powiezchni deski o długości 10 m. Pudełko zaczyna się zsuwać, gdy jeden koniec deski podniesiemy na wysokość 6 m w stosunku do dugiego jej końca. Współczynnik tacia statycznego wynosi: A) 0,8 B) 0,25 C) 0,4 D) 0,6 E) 0, Piłkę zucono w dół ze skały nadając jej pędkość początkową tzy azy większą od pędkości ganicznej. Początkowe pzyspieszenie piłki jest: A) skieowane do góy i większe niż g D) skieowane w dół i B) skieowane do góy i mniejsze niż g mniejsze niż g C) skieowane w dół i większe niż g E) skieowane w dół i ówne g Wykład /2016, zima 47

48 11. Samochód pousza się po poziomej dodze i wchodzi w zakęt o pomieniu 30 m. Współczynnik tacia pomiędzy oponami i dogą wynosi 0,50. Maksymalna pędkość, z któą samochód może pouszać się bezpiecznie po zakęcie wynosi: A) 3.0 m/s B) 4.9 m/s C) 9.8 m/s D) 12 m/s E) 13 m/s 12. Pod jakim kątem powinna być pochylona powiezchnia dogi na zakęcie o pomieniu 50 m, aby samochody mogły pouszać się bezpiecznie z pędkością 12 m/s nawet po oblodzonej nawiezchni (siła tacia jest zeo)? A) 0 B) 16 o C) 18 o D) 35 o E) 75 o 13. Wenus ma masę ówną około 0,0558 masy Ziemi a śednicę ówną około 0,381 śednicy Ziemi. Pzyspieszenie ciała spadającego swobodnie blisko powiezchni Wenus wynosi: A) 0,21 m/s 2 D) 3.8 m/s 2 B) 1,4 m/s 2 C) 2,8 m/s 2 E) 25 m/s 2 Wykład /2016, zima 48

49 TEST 3A 1. An object moving at a constant velocity in an initial fame must: A) have a net foce acting on it B) eventually stop due to gavity C) not have any foce of gavity acting on it D) have zeo net foce acting on it E) have no fictional foce acting on it 2. The tem mass efes to the same physical concept as: A) weight B) inetia C) foce D) acceleation E) volume Wykład /2016, zima 49

50 TEST 3A 3. A ca moves hoizontally with a constant acceleation of 3m/s 2. A ball is suspended by a sting fom the ceiling of the ca; the ball does not swing, being at est with espect to the ca. What angle does the sting make with the vetical? A) 17 o D) 73 o B) 35 o E) 52 o C) cannot be found without knowing the length of the sting 4. A sled is on an icy (fictionless) slope that is 30 o above the hoizontal. When a 40-N foce, paallel to the incline and diected up the incline, is applied to the sled, the acceleation of the sled is 2.0 m/s 2, up the incline. The mass of the sled is: A) 3.8 kg B) 4.1 kg C) 5.8 kg D) 6.2 kg E) 13 kg Wykład /2016, zima 50

51 TEST 3A 5. The eaction foce does not cancel the action foce because: A) the action foce is geate than the eaction foce B) they ae acting on diffeent bodies C) they ae in the same diection D) the eaction foce exists only afte the action foce is emoved E) the eaction foce is geate than the action foce 6. Fo a biological sample in a 1.0-m adius centifuge to have a centipetal acceleation of 25g its speed must be: A) 11 m/s B) 16 m/s C) 50 m/s D) 122 m/s E) 245 m/s Wykład /2016, zima 51

52 TEST 3A 7. A pofesso holds an ease against a vetical chalkboad by pushing hoizontally on it. He pushes with a foce that is much geate than is equied to hold the ease. The foce of fiction exeted by the boad on the ease inceases if he: A) pushes with slightly geate foce B) pushes with slightly less foce C) stops pushing D) pushes so his foce is slightly downwad but has the same magnitude E) pushes so his foce is slightly upwad but has the same magnitude 8. The speed of a 4.0-N hockey puck, sliding acoss a level ice suface, deceases at the ate of 0.61 m/s 2. The coefficient of kinetic fiction between the puck and ice is: A) B) 0.41 C) 0.62 D) 1.2 E) 9.8 Wykład /2016, zima 52

53 TEST 3A 9. Why do aindops fall with constant speed duing the late stages of thei decent? A) The gavitational foce is the same fo all dops B) Ai esistance just balances the foce of gavity C) The dops all fall fom the same height D) The foce of gavity is negligible fo object as small as aindops E) Gavity cannot incease the speed of a falling object to moe than 32 ft/s 10. A ball is thown upwad into the ai with a speed that is geate than teminal speed. It lands at the place whee it was thown. Duing its flight the foce of ai esistance is the geatest: A) just afte it is thown D) halfway down B) halfway up E) just befoe it lands C) at the top of its tajectoy Wykład /2016, zima 53

54 11. A peson iding a Feis wheel is stapped into he seat by a seat belt. The wheel is spun so that the centipetal acceleation is g. Select the coect combination of foces that act on he when she is at the top. In the table, F g = foce of gavity; F b =seat belt foce, down; and F s =seat foce, up. A) F g =0, F b =mg, F s =0 E) F g =mg, F b =mg, F s =0 B) F g =mg, F b =0, F s =0 D) F g =mg, F b =0, F s =mg C) F g =0, F b =0, F s =mg 12. Cicula feeway entance and exit amps ae commonly banked to handle a ca moving at 13 m/s. To design a simila amp fo 26 m/s one should: A) incease adius by facto of 2 D) decease adius by facto of 4 B) decease adius by facto of 2 E) incease adius by facto of 2 C) incease adius by facto of 4 Wykład /2016, zima 54

Wykład 5: Dynamika. dr inż. Zbigniew Szklarski

Wykład 5: Dynamika. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 5: Dynamika d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Pzyczyny uchu - zasady dynamiki dla punktu mateialnego Jeśli ciało znajduje się we właściwym miejscu,

Bardziej szczegółowo

Siła tarcia. Tarcie jest zawsze przeciwnie skierowane do kierunku ruchu (do prędkości). R. D. Knight, Physics for scientists and engineers

Siła tarcia. Tarcie jest zawsze przeciwnie skierowane do kierunku ruchu (do prędkości). R. D. Knight, Physics for scientists and engineers Siła tacia Tacie jest zawsze pzeciwnie skieowane do kieunku uchu (do pędkości). P. G. Hewitt, Fizyka wokół nas, PWN R. D. Knight, Physics fo scientists and enginees Symulacja molekulanego modelu tacia

Bardziej szczegółowo

Fizyka. Wykład 2. Mateusz Suchanek

Fizyka. Wykład 2. Mateusz Suchanek Fizyka Wykład Mateusz Suchanek Zadanie utwalające Ruch punktu na płaszczyźnie okeślony jest ównaniai paaetycznyi: x sin(t ) y cos(t gdzie t oznacza czas. Znaleźć ównanie tou, położenie początkowe punktu,

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania fundamentalne

Oddziaływania fundamentalne Oddziaływania fundamentalne Siła gawitacji (siła powszechnego ciążenia, oddziaływanie gawitacyjne) powoduje spadanie ciał i ządzi uchem ciał niebieskich Księżyc Ziemia Słońce Newton Dotyczy ciał posiadających

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO

PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO Wykład 3 2012/2013, zima 1 Poglądy na mechanikę przed Newtonem Arystoteles 384-322 p.n.e Arystoteles uważał, że każdy ruch wynika albo z natury poruszającego

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 Zasady dynamiki Newtona I II Każde ciało twa w stanie spoczynku lub pousza się uchem postoliniowym i jednostajnym, jeśli siły pzyłożone nie zmuszają ciała do zmiany tego stanu Zmiana

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r.

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r. GRAWITACJA Pawo powszechnego ciążenia (pawo gawitacji) Dwa punkty mateialne o masach m 1 i m pzyciągają się wzajemnie siłą popocjonalną do iloczynu ich mas i odwotnie popocjonalną do kwadatu ich odległości.

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie zasad dynamiki Newtona.

Zastosowanie zasad dynamiki Newtona. Wykład z fizyki. Piot Posmykiewicz 33 W Y K Ł A D IV Zastosowanie zasad dynamiki Newtona. W wykładzie tym zostanie omówione zastosowanie zasad dynamiki w zagadnieniach związanych z taciem i uchem po okęgu.

Bardziej szczegółowo

Nierelatywistyczne równania ruchu = zasady dynamiki Newtona

Nierelatywistyczne równania ruchu = zasady dynamiki Newtona DYNAMIKA: siły ównania uchu uch Nieelatywistyczne ównania uchu zasady dynaiki Newtona Pojęcia podstawowe dla punktu ateialnego Masa - iaa bezwładności Pęd iaa ilości uchu v v p v p v v v Siła wywołuje

Bardziej szczegółowo

Siły oporu prędkość graniczna w spadku swobodnym

Siły oporu prędkość graniczna w spadku swobodnym FZYKA Wykład echanika: Pojęcia podstawowe dynamika i punktu histoia mateialnego (V) Siły opou pędkość ganiczna w spadku swobodnym Układy Pojęcia nieinecjalne podstawowe () i histoia Siły w układach nieinecjalnych

Bardziej szczegółowo

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton :

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton : Mechanika ogólna Wykład n 13 Zasady zachowania w dynamice. Dynamika były sztywnej. Dynamika układu punktów mateialnych. 1 Zasady zachowania w dynamice Zasada: zachowania pędu; zachowania momentu pędu (kętu);

Bardziej szczegółowo

Prawo powszechnego ciążenia Newtona

Prawo powszechnego ciążenia Newtona Pawo powszechnego ciążenia Newtona m M FmM Mm =G 2 Mm FMm = G 2 Stała gawitacji G = 6.67 10 11 2 Nm 2 kg Wielkość siły gawitacji z jaką pzyciągają się wzajemnie ciała na Ziemi M = 100kg N M = Mg N m =

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 8 gudnia KOLOKWIUM W pzyszłym tygodniu więcej infomacji o pytaniach i tym jak pzepowadzimy te kolokwium 2 Moment bezwładności Moment bezwładności masy punktowej m pouszającej się

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 Zasady zachowania: enegia mechaniczna E E const. k p E p ()+E k (v) = 0 W układzie zachowawczym odosobnionym całkowita enegia mechaniczna, czyli suma enegii potencjalnej, E p, zaówno

Bardziej szczegółowo

II.6. Wahadło proste.

II.6. Wahadło proste. II.6. Wahadło poste. Pzez wahadło poste ozumiemy uch oscylacyjny punktu mateialnego o masie m po dolnym łuku okęgu o pomieniu, w stałym polu gawitacyjnym g = constant. Fig. II.6.1. ozkład wektoa g pzyśpieszenia

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 4 Janusz Andzejewski Pole magnetyczne Janusz Andzejewski 2 Pole gawitacyjne γ Pole elektyczne E Definicja wektoa B = γ E = Indukcja magnetyczna pola B: F B F G m 0 F E q 0 qv B = siła Loentza

Bardziej szczegółowo

Siła. Zasady dynamiki

Siła. Zasady dynamiki Siła. Zasady dynaiki Siła jest wielkością wektoową. Posiada okeśloną watość, kieunek i zwot. Jednostką siły jest niuton (N). 1N=1 k s 2 Pzedstawienie aficzne A Siła pzyłożona jest do ciała w punkcie A,

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki ruchu obrotowego

Zasady dynamiki ruchu obrotowego DYNAMIKA (cz.) Dynamika układu punktów Śodek masy i uch śodka masy Dynamika były sztywnej Moment bezwładności, siły i pędu Zasada zachowania momentu pędu Pawo Steinea Zasady dynamiki uchu obotowego Politechnika

Bardziej szczegółowo

XXXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne

XXXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne XXXVII OIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne ZADANIE D Nazwa zadania: Obacający się pęt swobodnie Długi cienki pęt obaca się swobodnie wokół ustalonej pionowej osi, postopadłej do niego yc.

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Dynamika Prowadzący: Kierunek Wyróżniony przez PKA Mechanika klasyczna Mechanika klasyczna to dział mechaniki w fizyce opisujący : - ruch ciał - kinematyka,

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 5 2.XI Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 5 2.XI Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów izyka 1- Mechanika Wykład 5.XI.017 Zygunt Szefliński Śodowiskowe Laboatoiu Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Ruch po okęgu - bezwładność Aby ciało pozostawało w uchu po okęgu

Bardziej szczegółowo

1. Ciało sztywne, na które nie działa moment siły pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem obrotowym jednostajnym.

1. Ciało sztywne, na które nie działa moment siły pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem obrotowym jednostajnym. Wykład 3. Zasada zachowania momentu pędu. Dynamika punktu mateialnego i były sztywnej. Ruch obotowy i postępowy Większość ciał w pzyodzie to nie punkty mateialne ale ozciągłe ciała sztywne tj. obiekty,

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Kornaś. Powtórka z fizyki

Grzegorz Kornaś. Powtórka z fizyki Gzegoz Konaś Powtóka z fizyki - dla uczniów gimnazjów, któzy chcą wiedzieć to co tzeba, a nawet więcej, - dla uczniów liceów, któzy chcą powtózyć to co tzeba, aby zozumieć więcej, - dla wszystkich, któzy

Bardziej szczegółowo

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna negia kinetyczna i paca. negia potencjalna Wykład 4 Wocław Univesity of Technology 1 NRGIA KINTYCZNA I PRACA 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut

Bardziej szczegółowo

Fizyka dla Informatyki Stosowanej

Fizyka dla Informatyki Stosowanej Fizyka dla Infomatyki Stosowanej Jacek Golak Semest zimowy 06/07 Wykład n 3 Na popzednim wykładzie poznaliśmy pawa uchu i wiemy, jak opisać uch punktu mateialnego w inecjalnym układzie odniesienia. Zasady

Bardziej szczegółowo

Pole grawitacyjne. Definicje. Rodzaje pól. Rodzaje pól... Notatki. Notatki. Notatki. Notatki. dr inż. Ireneusz Owczarek.

Pole grawitacyjne. Definicje. Rodzaje pól. Rodzaje pól... Notatki. Notatki. Notatki. Notatki. dr inż. Ireneusz Owczarek. Pole gawitacyjne d inż. Ieneusz Owczaek CNMiF PŁ ieneusz.owczaek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczaek 1 d inż. Ieneusz Owczaek Pole gawitacyjne Definicje to pzestzenny ozkład wielkości fizycznej. jest

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 10 7.XII Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 10 7.XII Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Fizyka - Mechanika Wykład 0 7.XII.07 Zygmunt Szefliński Śodowiskowe Laboatoium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Pawo powszechnego ciążenia F G mm Opisuje zaówno spadanie jabłka

Bardziej szczegółowo

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology Wykład 6 Wocław Univesity of Technology Oboty - definicje Ciało sztywne to ciało któe obaca się w taki sposób, że wszystkie jego części są związane ze sobą dzięki czemu kształt ciała nie ulega zmianie.

Bardziej szczegółowo

IV.2. Efekt Coriolisa.

IV.2. Efekt Coriolisa. IV.. Efekt oiolisa. Janusz B. Kępka Ruch absolutny i względny Załóżmy, że na wiującej taczy z pędkością kątową ω = constant ciało o masie m pzemieszcza się ze stałą pędkością = constant od punktu 0 wzdłuż

Bardziej szczegółowo

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący:

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: Dynamika Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: mamy ciało (zachowujące się jak punkt materialny) o znanych właściwościach (masa, ładunek itd.),

Bardziej szczegółowo

Guma Guma. Szkło Guma

Guma Guma. Szkło Guma 1 Ładunek elektyczny jest cechą mateii. Istnieją dwa odzaje ładunków, nazywane dodatnimi i ujemnymi. Ładunki jednoimienne się odpychają, podczas gdy ładunki óżnoimeinne się pzyciągają Guma Guma Szkło Guma

Bardziej szczegółowo

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO 11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO Ruchem dgającym nazywamy uch, któy powtaza się peiodycznie w takcie jego twania w czasie i zachodzi wokół położenia ównowagi. Zespół obiektów fizycznych zapewniający wytwozenie

Bardziej szczegółowo

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego:

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego: Pzewodniki - substancje zawieające swobodne nośniki ładunku elektycznego: elektony metale, jony wodne oztwoy elektolitów, elektony jony zjonizowany gaz (plazma) pzewodnictwo elektyczne metali pzewodnictwo

Bardziej szczegółowo

BRYŁA SZTYWNA. Umowy. Aby uprościć rozważania w tym dziale będziemy przyjmować następujące umowy:

BRYŁA SZTYWNA. Umowy. Aby uprościć rozważania w tym dziale będziemy przyjmować następujące umowy: Niektóe powody aby poznać ten dział: BRYŁA SZTYWNA stanowi dobe uzupełnienie mechaniki punktu mateialnego, opisuje wiele sytuacji z życia codziennego, ma wiele powiązań z innymi działami fizyki (temodynamika,

Bardziej szczegółowo

Mechanika ruchu obrotowego

Mechanika ruchu obrotowego Mechanika uchu obotowego Fizyka I (Mechanika) Wykład VII: Ruch po okęgu Ruch w jednoodnym polu elektycznym i magnetycznym Pawa uchu w układzie obacajacym się Pojęcia podstawowe Układ współzędnych Służy

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 Paca Paca jest ówna iloczynowi pzemieszczenia oaz siły, któa te pzemieszczenie wywołuje. Paca jest wielkością skalaną wyażaną w dżulach (ang. Joul) [J] i w ogólności może być zdefiniowana

Bardziej szczegółowo

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii.

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii. Wykład: paca siły, pojęcie enegii potencjalnej. Zasada zachowania enegii. Uwaga: Obazki w tym steszczeniu znajdują się stonie www: http://www.whfeeman.com/tiple/content /instucto/inde.htm Pytanie: Co to

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE. Czym jest fizyka?

WPROWADZENIE. Czym jest fizyka? WPROWADZENIE Czym jest fizyka? Fizyka odgywa dziś olę tego co dawniej nazywano filozofią pzyody i z czego zodziły się współczesne nauki pzyodnicze. Można powiedzieć, że fizyka stanowi system podstawowych

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 8. Grawitacja. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 8. Grawitacja.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 8. Gawitacja D hab. inż. Władysław Atu Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wocławskiej http://www.if.pw.woc.pl/~wozniak/fizyka1.html CIĄŻENIE POWSZECHNE (GRAWITACJA) Wzajemne pzyciąganie

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Fizyka PRACA I ENERGIA. Wykład 7, 2015/2016 1

Przedmiot: Fizyka PRACA I ENERGIA. Wykład 7, 2015/2016 1 PRACA I ENERGIA Wykład 7, 015/016 1 ENERGIA A PRACA Enegia jest to wielkość skalana, chaakteyzująca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele ciał. Enegia kinetyczna jest związana ze stanem uchu ciała.

Bardziej szczegółowo

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA.

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. Włodzimiez Wolczyński Pawo Coulomba 20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. POLE CENTRALNE I JEDNORODNE Q q = k- stała, dla póżni = 9 10 = 1 4 = 8,9 10 -stała dielektyczna póżni ε względna stała dielektyczna

Bardziej szczegółowo

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 11: Gawitacja cz. d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Pawo Gaussa - PZYKŁADY: Masa punktowa: ds Powiezchnia Gaussa M g g S g ds S g ds 0 cos180 S gds

Bardziej szczegółowo

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 10: Gawitacja cz. 1. d inż. Zbiniew Szklaski szkla@ah.edu.pl http://laye.uci.ah.edu.pl/z.szklaski/ Doa do pawa powszechneo ciążenia Ruch obitalny planet wokół Słońca jak i dlaczeo? Reulane, wieloletnie

Bardziej szczegółowo

Fizyka 4. Janusz Andrzejewski

Fizyka 4. Janusz Andrzejewski Fizyka 4 Ruch jednostajny po okręgu 2 Ruch jednostajny po okręgu Ruch cząstki jest ruchem jednostajnym po okręgu jeśli porusza się ona po okręgu lub kołowym łuku z prędkością o stałej wartości bezwzględnej.

Bardziej szczegółowo

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA PĄD LKTYCZNY SŁA MAGNTYCZNA Na ładunek, opócz siły elektostatycznej, działa ównież siła magnetyczna popocjonalna do pędkości ładunku v. Pzekonamy się, że siła działająca na magnes to siła działająca na

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie profilu prędkości płynu w rurociągu o przekroju kołowym

Wyznaczanie profilu prędkości płynu w rurociągu o przekroju kołowym 1.Wpowadzenie Wyznaczanie pofilu pędkości płynu w uociągu o pzekoju kołowym Dla ustalonego, jednokieunkowego i uwastwionego pzepływu pzez uę o pzekoju kołowym ównanie Naviea-Stokesa upaszcza się do postaci

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Rodzaje pól

Plan wykładu. Rodzaje pól Plan wykładu Pole gawitacyjne d inż. Ieneusz Owczaek CMF PŁ ieneusz.owczaek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczaek 2013/14 1 Wielkości chaakteyzujace pole Pawo Gaussa wewnatz Ziemi 2 Enegia układu ciał

Bardziej szczegółowo

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds e-8.6.7 fale podsumowanie () Γ dl 1 ds ρ d S ε V D ds ρ d S ( ϕ ) 1 ρ ε D ρ D ρ V D ( D εε ) εε S jds V ρ d t j ρ t j σ podsumowanie (H) Bdl Γ μ S jds B μ j S Bds B ( B A) Hdl Γ S jds H j ( B μμ H ) ε

Bardziej szczegółowo

Fizyka 10. Janusz Andrzejewski

Fizyka 10. Janusz Andrzejewski Fizyka 10 Pawa Keplea Nauki Aystotelesa i Ptolemeusza: wszystkie planety i gwiazdy pouszają się wokół Ziemi po skomplikowanych toach( będących supepozycjami uchów Ppo okęgach); Mikołaj Kopenik(1540): planety

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 26.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 26.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Fizyka 1- Mechanika Wykład 4 6.X.017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ III zasada dynamiki Zasada akcji i reakcji Każdemu działaniu

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA OGÓLNA (II)

MECHANIKA OGÓLNA (II) MECHNIK GÓLN (II) Semest: II (Mechanika I), III (Mechanika II), ok akademicki 2017/2018 Liczba godzin: sem. II*) - wykład 30 godz., ćwiczenia 30 godz. sem. III*) - wykład 30 godz., ćwiczenia 30 godz. (dla

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 5 3.XI Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 5 3.XI Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Fizyka 1- Mechanika Wykład 5 3.XI.016 Zygunt Szefliński Śodowiskowe Laboatoiu Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Układ inecjalny Zasada bezwładności Każde ciało twa w swy stanie

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął POLE MAGNETYCZNE W PÓŻNI W oku 8 Oested zaobsewował oddziaływanie pzewodnika, w któym płynął pąd, na igłę magnetyczną Dopowadziło to do wniosku, że pądy elektyczne są pzyczyną powstania pola magnetycznego

Bardziej szczegółowo

Fizyka 9. Janusz Andrzejewski

Fizyka 9. Janusz Andrzejewski Fizyka 9 Janusz Andzejewski R K Księżyc kążący wokół iei (Rozważania Newtona) Pzyśpieszenie dośodkowe księżyca 4πRK ak = T Wstawiając dane dla obity księżyca: R K = 3.86 10 T = 7. 3dnia 5 k R 6300 = 386000

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ.

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. STRESZCZENIE Na bazie fizyki klasycznej znaleziono nośnik ładunku gawitacyjnego, uzyskano jedność wszystkich odzajów pól ( elektycznych,

Bardziej szczegółowo

Lista zadań nr 1 - Wektory

Lista zadań nr 1 - Wektory Lista zadań n 1 - Wektoy Zad. 1 Dane są dwa wektoy: a = 3i + 4 j + 5k, b = i + k. Obliczyć: a) długość każdego wektoa, b) iloczyn skalany a b, c) kąt zawaty między wektoami,, d) iloczyn wektoowy a b e)

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY Wielkość wektorowa to wielkość fizyczna mająca cztery cechy: wartość liczbowa punkt przyłożenia (jest początkiem wektora, zaznaczamy na rysunku np. kropką) kierunek (to linia

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 3. Dynamika punktu materialnego. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 3. Dynamika punktu materialnego.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład IZYKA I 3. Dynamika punktu materialnego Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut izyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html Dynamika to dział mechaniki,

Bardziej szczegółowo

Mechanika ogólna. Więzy z tarciem. Prawa tarcia statycznego Coulomba i Morena. Współczynnik tarcia. Tarcie statyczne i kinetyczne.

Mechanika ogólna. Więzy z tarciem. Prawa tarcia statycznego Coulomba i Morena. Współczynnik tarcia. Tarcie statyczne i kinetyczne. Więzy z tacie Mechanika oólna Wykład n Zjawisko tacia. awa tacia. awa tacia statyczneo Couloba i Moena Siła tacia jest zawsze pzeciwna do występująceo lub ewentualneo uchu. Wielkość siły tacia jest niezależna

Bardziej szczegółowo

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o:

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o: E 0 Na ładunek 0 znajdujący się w polu elektycznym o natężeniu E działa siła elektostatyczna: F E 0 Paca na pzemieszczenie ładunku 0 o ds wykonana pzez pole elektyczne: dw Fds 0E ds Na skutek takiego pzemieszcznia

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 10: Gawitacja d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Siły centalne Dla oddziaływań gawitacyjnych C Gm 1 m C ˆ C F F 3 C C Dla oddziaływań elektostatycznych

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 Zasada zachowania pędu p Δp i 0 p i const. Zasady zachowania: pęd W układzie odosobnionym całkowity pęd (suma pędów wszystkich ciał) jest wielkością stałą. p 1p + p p + = p 1k + p

Bardziej szczegółowo

I zasada dynamiki Newtona

I zasada dynamiki Newtona I zasada dynamiki Newtona Każde ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ze stałą prędkością po linii prostej dopóki nie zadziała na nie niezrównoważona siła z zewnątrz. Jeśli! F i = 0! i v = 0 lub

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m. Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość.

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość. WYKŁAD 1 Pzedmiot badań temodynamiki. Jeśli chcemy opisać układ złożony z N cząstek, to możemy w amach mechaniki nieelatywistycznej dla każdej cząstki napisać ównanie uchu: 2 d i mi = Fi, z + Fi, j, i,

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.)

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) I (zasada bezwładności) Istnieje taki układ odniesienia, w którym ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym, jeśli nie działają

Bardziej szczegółowo

LITERATURA Resnick R., Holliday O., Acosta V., Cowan C. L., Graham B. J., Wróblewski A. K., Zakrzewski J. A., Kleszczewski Z., Zastawny A.

LITERATURA Resnick R., Holliday O., Acosta V., Cowan C. L., Graham B. J., Wróblewski A. K., Zakrzewski J. A., Kleszczewski Z., Zastawny A. LITERATURA. Resnick R., Holliday O., Fizyka, Tom i, lub nowe wydanie 5-tomowe. Acosta V., Cowan C. L., Gaham B. J., Podstawy Fizyki Współczesnej, 98,PWN. 3. Wóblewski A. K., Zakzewski J. A., Wstęp Do Fizyki,

Bardziej szczegółowo

SKRYPT DO ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH Z FIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE

SKRYPT DO ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH Z FIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE Publikacja współfinansowana ze śodków Unii Euopejskiej w amach Euopejskiego Funduszu Społecznego SKRYPT DO ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH Z FIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE d Janusz Chzanowski

Bardziej szczegółowo

Pędu Momentu pędu Ładunku Liczby barionowej. Przedmiot: Fizyka. Przedmiot: Fizyka. Wydział EAIiE Kierunek: Elektrotechnika.

Pędu Momentu pędu Ładunku Liczby barionowej. Przedmiot: Fizyka. Przedmiot: Fizyka. Wydział EAIiE Kierunek: Elektrotechnika. ZASADY ZACHOWANIA W FIZYCE ZASADY ZACHOWANIA: Enegii Pęd Moent pęd Ładnk Liczby baionowej ZASADA ZACHOWANIA ENERGII W = E calk Paca siły zewnętznej Jeżeli W=0 to E calk =0 Ziana enegii całkowitej Ziana

Bardziej szczegółowo

Grawitacyjna energia potencjalna gdy U = 0 w nieskończoności. w funkcji r

Grawitacyjna energia potencjalna gdy U = 0 w nieskończoności. w funkcji r Wykład z fizyki Piot Posykiewicz 113 Ponieważ, ważne są tylko ziany enegii potencjalnej, ożey pzyjąć, że enegia potencjalna jest ówna zeo w dowolny położeniu. Powiezchnia iei oże być odpowiedni wyboe w

Bardziej szczegółowo

KOOF Szczecin: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej. Andrzej Wysmołek Komitet Główny Olimpiady Fizycznej, IFD UW.

KOOF Szczecin:   Komitet Główny Olimpiady Fizycznej. Andrzej Wysmołek Komitet Główny Olimpiady Fizycznej, IFD UW. LVII OLIMPIADA FIZYCZNA (007/008). Stopień III, zadanie doświadczalne D Źódło: Auto: Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej. Andzej Wysmołek Komitet Główny Olimpiady

Bardziej szczegółowo

23 PRĄD STAŁY. CZĘŚĆ 2

23 PRĄD STAŁY. CZĘŚĆ 2 Włodzimiez Wolczyński 23 PĄD STAŁY. CZĘŚĆ 2 zadanie 1 Tzy jednakowe oponiki, każdy o opoze =30 Ω i opó =60 Ω połączono ze źódłem pądu o napięciu 15 V, jak na ysunku obok. O ile zwiększy się natężenie pądu

Bardziej szczegółowo

Zasady (Prawa) Dynamiki Newtona.

Zasady (Prawa) Dynamiki Newtona. Wykład z fizyki Piot Posmykiewicz 22 W Y K Ł A D 3 Zasady (Pawa) Dynamiki Newtona. Mechanika klasyczna jest teoią zajmującą się uchem i bazującą na pojęciach siły i masy. Teoia ta opisuje zjawiska za pomocą

Bardziej szczegółowo

JOANNA GONDEK UNIWERSYTET GDAŃSKI INSTYTUT FIZYKI DOŚWIADCZALNEJ ZAKŁAD DYDAKTYKI FIZYKI 3 XII 2015 TORUŃ

JOANNA GONDEK UNIWERSYTET GDAŃSKI INSTYTUT FIZYKI DOŚWIADCZALNEJ ZAKŁAD DYDAKTYKI FIZYKI 3 XII 2015 TORUŃ O DOBRZE ZNANYCH ZASADACH DYNAMIKI NEWTONA JOANNA GONDEK UNIWERSYTET GDAŃSKI INSTYTUT FIZYKI DOŚWIADCZALNEJ ZAKŁAD DYDAKTYKI FIZYKI DOBRZE ZNANE ZASADY DYNAMIKI NEWTONA I. Jeśli na ciało nie działajążadne

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania te mogą być różne i dlatego można podzieli je np. na:

Oddziaływania te mogą być różne i dlatego można podzieli je np. na: DYNAMIKA Oddziaływanie między ciałami można ilościowo opisywać posługując się pojęciem siły. Działanie siły na jakieś ciało przejawia się albo w zmianie stanu ruchu tego ciała (zmianie prędkości), albo

Bardziej szczegółowo

GEOMETRIA PŁASZCZYZNY

GEOMETRIA PŁASZCZYZNY GEOMETRIA PŁASZCZYZNY. Oblicz pole tapezu ównoamiennego, któego podstawy mają długość cm i 0 cm, a pzekątne są do siebie postopadłe.. Dany jest kwadat ABCD. Punkty E i F są śodkami boków BC i CD. Wiedząc,

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa dr Mikolaj Szopa 17.10.2015 Do 1600 r. uważano, że naturalną cechą materii jest pozostawanie w stanie spoczynku. Dopiero Galileusz zauważył, że to stan ruchu nie zmienia się, dopóki nie ingerujemy I prawo

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski Fizyka 2 wykład 2 Pawo Coulomba Jeżeli dwie naładowane cząstki o ładunkach q1 i q2 znajdują się w odległości, to siła elektostatyczna pzyciągania między nimi ma watość: F k k stała elektostatyczna k 1

Bardziej szczegółowo

Teoria Względności. Czarne Dziury

Teoria Względności. Czarne Dziury Teoia Względności Zbigniew Osiak Czane Dziuy 11 Zbigniew Osiak (Tekst) TEORIA WZGLĘD OŚCI Czane Dziuy Małgozata Osiak (Ilustacje) Copyight by Zbigniew Osiak (tt) and Małgozata Osiak (illustations) Wszelkie

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 27.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 27.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Fizyka 1- Mechanika Wykład 4 27.X.2016 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ III zasada dynamiki Zasada akcji i reakcji Każdemu działaniu

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej

Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Wielkości dynamiczne w ruchu postępowym. a. Masa ciała jest: - wielkością skalarną, której wielkość jest niezmienna

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA 2. Zasady pracy i energii. Wykład Nr 12. Prowadzący: dr Krzysztof Polko

MECHANIKA 2. Zasady pracy i energii. Wykład Nr 12. Prowadzący: dr Krzysztof Polko MECHANIKA 2 Wykład Nr 12 Zasady pracy i energii Prowadzący: dr Krzysztof Polko WEKTOR POLA SIŁ Wektor pola sił możemy zapisać w postaci: (1) Prawa strona jest gradientem funkcji Φ, czyli (2) POTENCJAŁ

Bardziej szczegółowo

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna Enegia kinetyczna i paca. Enegia potencjalna Wykład 4 Wocław Uniesity of Technology 1 5-XI-011 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut 63 kg Paul Andeson

Bardziej szczegółowo

Zakład Dydaktyki Fizyki UMK

Zakład Dydaktyki Fizyki UMK Toruński poręcznik do fizyki I. Mechanika Materiały dydaktyczne Krysztof Rochowicz Zadania przykładowe Dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK Toruń, czerwiec 2012 1. Samochód jadący z prędkością

Bardziej szczegółowo

ver grawitacja

ver grawitacja ve-18.10.07 gawitacja początki Galileusz 1564-164 układ słoneczny http://www.aachnoid.co/gavitation/sall.htl pawa Keplea 1. obity planet kążących wokół słońca są elipsai ze słońce w ognisku Johannes Keple

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO

PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO PRZYCZYNY RUCHU ZASADY DYNAMIKI DLA PUNKTU MATERIALNEGO Wykład 3 008/009, zia 1 Poglądy na echanikę przed Newtone Arystoteles uważał, że każdy ruch wynika albo z natury poruszającego się ciała (ruch naturalny)

Bardziej szczegółowo

Wykład 17. 13 Półprzewodniki

Wykład 17. 13 Półprzewodniki Wykład 17 13 Półpzewodniki 13.1 Rodzaje półpzewodników 13.2 Złącze typu n-p 14 Pole magnetyczne 14.1 Podstawowe infomacje doświadczalne 14.2 Pąd elektyczny jako źódło pola magnetycznego Reinhad Kulessa

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Ruch obrotowy INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Ruch obrotowy INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA Podstawy Pocesów Konstukcj Inżyneskch Ruch obotowy Keunek Wyóżnony pzez PKA 1 Ruch jednostajny po okęgu Ruch cząstk nazywamy uchem jednostajnym po okęgu jeśl pousza sę ona po okęgu lub kołowym łuku z pędkoścą

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Kinematyka a dynamika Kinematyka

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Kinematyka a dynamika Kinematyka

Bardziej szczegółowo

θ = s r, gdzie s oznacza długość łuku okręgu o promieniu r odpowiadającą kątowi 2. Rys Obrót ciała wokół osi z

θ = s r, gdzie s oznacza długość łuku okręgu o promieniu r odpowiadającą kątowi 2. Rys Obrót ciała wokół osi z IX. OBROTY 9.1. Zmienne obotowe W celu opisania uchu obotowego ciała wokół ustalonej osi (zwanej osią obotu) należy wybać linię postopadłą do osi obotu, któa jest związana z ciałem i któa obaca się waz

Bardziej szczegółowo

Magnetyzm. A. Sieradzki IF PWr. Pole magnetyczne ŁADUNEK ELEKTRYCZNY ŁADUNEK MAGNETYCZNY POLE ELEKTRYCZNE POLE MAGNETYCZNE

Magnetyzm. A. Sieradzki IF PWr. Pole magnetyczne ŁADUNEK ELEKTRYCZNY ŁADUNEK MAGNETYCZNY POLE ELEKTRYCZNE POLE MAGNETYCZNE Magnetyzm Wykład 5 1 Wocław Univesity of Technology 14-4-1 Pole magnetyczne ŁADUNEK ELEKTRYCZNY ŁADUNEK MAGNETYCZNY? POLE ELEKTRYCZNE POLE MAGNETYCZNE Jak wytwozyć pole magnetyczne? 1) Naładowane elektycznie

Bardziej szczegółowo

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20

Bardziej szczegółowo

FIZYKA Kolokwium nr 2 (e-test)

FIZYKA Kolokwium nr 2 (e-test) FIZYKA Kolokwium nr 2 (e-test) Rozwiązał i opracował: Maciej Kujawa, SKP 2008/09 (więcej informacji na końcu dokumentu) Zad. 1 Cegłę o masie 2kg położono na chropowatej desce. Następnie jeden z końców

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCY Z FIZYKI W KLASIE DRUGIEJ (cały rok szkolny)

WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCY Z FIZYKI W KLASIE DRUGIEJ (cały rok szkolny) WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCY Z FIZYKI W KLASIE DRUGIEJ (cały ok szkolny) 1. Umiejętność pomiau siły za pomocą siłomieza.. Wpawne posługiwanie się jednostką siły i jej symbolem w układzie SI. Symbolem

Bardziej szczegółowo

D Y N A M I K A Na początek kilka powodów dla których warto uczyć się dynamiki:

D Y N A M I K A Na początek kilka powodów dla których warto uczyć się dynamiki: D Y N A M I K A Na początek kilka powodów dla których warto uczyć się dynamiki: od odkryć Galileusza i Newtona w dynamice rozpoczęła się nowoczesna fizyka jest stosunkowo łatwy na poziomie liceum zawiera

Bardziej szczegółowo

Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc.

Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc. Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc. ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA ROZGRZEWKA 1. Przypuśćmy, że wszyscy ludzie na świecie zgromadzili się w jednym miejscu na Ziemi i na daną komendę jednocześnie

Bardziej szczegółowo

Energia w geometrii Schwarzshilda

Energia w geometrii Schwarzshilda Enegia w geometii Schwazshilda Doga po jakiej pousza się cząstka swobodna pomiędzy dwoma zdazeniami w czasopzestzeni jest taka aby czas zmiezony w układzie cząstki był maksymalny. Rozważmy cząstkę spadającą

Bardziej szczegółowo