KARTA ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP REJONOWY Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi

Transkrypt

1 Nr zad. Max punktów 1. 3 pkt. A. wiroidy B. wirusy C. priony 2. 5 pkt. KULISTE KARTA ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP REJONOWY Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi WYDŁUŻONE BAKTERIE SPIRALNIE SKRĘCONE FORMY ROZGAŁĘZIONE Za poprawne przyporządkowanie nazwy tworu do jego opisu - po Za wpisanie 9 nazw form bakterii w pustych miejscach schematu 5 pkt. 8-7 nazw 4 pkt. 6-5 nazw 3 pkt. 4 nazwy 2 pkt. 3-2 nazwy 1-0 nazw 0 pkt. PAŁECZKI LASECZKI PROMIENIOWCE DWOINKI ZIARNIAKI PRĄTKI ŚRUBOWCE KRĘTKI PACIORKOWCE GRONKOWCE 3. 2 pkt. nazwa mitochondrium funkcja przeprowadza proces oddychania wewnątrzkomórkowego / zachodzi w nim proces uwalniania energii w komórce Za podanie j nazwy składnika komórki i funkcji po przyznajemy punkt Strona 1 z 8

2 4. 5 pkt. ameba podział komórki drożdże pączkowanie chlorella podział komórki kropidlak zarodniki skrętnica fragmentacja Za podanie go sposobu rozmnażania bezpłciowego każdego z organizmów po 5. Prawidłowa odpowiedź: A Za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 6. 3 pkt. I rak rzeczny II pomrów wielki III bielinek kapustnik Za przyporządkowanie nazw gatunków do wykresów po 7. rodzaj termoregulacji ( zwierzęta zmiennocieplne i stałocieplne) Za podanie go kryterium 8. 4 pkt. A. Temperatura otoczenia Skórne naczynia krwionośne Ilość krwi przepływająca przez skórne naczynia krwionośne Utrata ciepła 10 0 C obkurczone zmniejsza się maleje Za wykreślenie 6 nieprawidłowych słów - 3 pkt. 5-4 słów 2 pkt. 3-2 słów 1-0 słów 0 pkt. przyznajemy punkt. Odpowiedź w poleceniu B może przyznajemy punkt C rozszerzone zwiększa się rośnie Za podanie innego, poprawnego sposobu termoregulacji B. gruczoły potowe/ wydzielanie potu/ pocenie się Strona 2 z 8

3 9. 5 pkt. A. 1. tętnice odprowadzają krew od serca, żyły doprowadzają krew do serca 2. żyły posiadają zastawki, tętnice ich nie mają B. żyła główna górna i dolna, tętnica płucna C. Przez płuca przepływa również 5 litrów krwi., ponieważ tyle samo krwi, ile wraca z ciała do prawej części serca i płynie do płuc, wraca z płuc i wypływa z lewej części serca do ciała, gdyż układ krwionośny człowieka jest zamknięty pkt. Chrząstki w kształcie podkowy umożliwiają rozciąganie przełyku podczas połykania pokarmu/ chrząstki w kształcie obręczy uniemożliwiałyby połykanie pokarmu, gdyż przełyk musi się rozszerzyć pkt. Probówki nr 1 i 2. W tych probówkach zarówno ślina jak i sok żołądkowy nie zawierają lipazy, dlatego tłuszcz nie zostanie rozłożony i zabarwi się na kolor czerwony. W probówce 3 sok trzustkowy zawiera lipazę/ enzymy rozkładające tłuszcze, stąd brak czerwonego zabarwienia. Za podanie 2 różnic między tętnicami a żyłami po Za wypisanie wszystkich naczyń z krwią odtlenowaną Za właściwą odpowiedź Za poprawne uzasadnienie Za udzielenie poprawnej odpowiedzi na pytanie 2 pkt. Za podanie właściwych numerów probówek Za poprawne uzasadnienie 2 pkt. W poleceniu A punkty przyznajemy za podanie różnic, ale tylko tych, które są widoczne na rysunku. Odpowiedzi w poleceniu A i C mogą być sformułowane poprawne przyznajemy punkt/ przyznajemy punkt. W uzasadnieniu musi pojawić się słowo lipaza lub enzym rozkładający tłuszcze, tylko w takim przypadku przyznajemy 2 pkt. Strona 3 z 8

4 12. 3 pkt. Należy podkreślić następujące słowa: a) tętnica z krwią tętniczą z produktami przemiany materii b) żyła z krwią żylną oczyszczoną z produktów przemiany materii c) moczowód z moczem ostatecznym Za podkreślenie wszystkich właściwych słów w zdaniu a, b i c po pkt. 1. MELATONINA 2. TYROKSYNA 3. PARATHORMON 4. GLUKAGON 5. PROGESTERON pkt. Polecenie 1. A. ciało neuronu/ perykarion B. dendryt C. akson/neuryt D. osłonka mielinowa Polecenie 2. B. - przewodzi impuls nerwowy do ciała neuronu D. zwiększa tempo przewodzenia impulsów nerwowych we włóknie nerwowym / jest doskonałym izolatorem elektryczności/ zapobiega rozpraszaniu się impulsu nerwowego/ chroni akson Za zakreślenie prawidłowych nazw hormonów w punktach 1-5 po Za wpisanie 4 nazw elementów neuronu 2 pkt. 3-2 nazw 1-0 nazw 0 pkt. Za podanie funkcji struktury B Za podanie funkcji struktury D 15. Prawidłowa odpowiedź: C Za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi Odpowiedzi w poleceniu 2 mogą pkt. choroby wirusowe AIDS, choroba wywoływana przez wirusa HPV wirusa brodawczaka ludzkiego (wywołuje raka szyjki macicy), wirusowe zapalenie wątroby typu B Za podanie przykładów chorób bakteryjnych i wirusowych po choroby bakteryjne kiła, rzeżączka Strona 4 z 8

5 17. 2 pkt. Złamana kość została oznaczona cyfrą 5. Warunkiem unieruchomienia jest zablokowanie dwóch sąsiadujących z miejscem złamania stawów/ usztywnienie ręki wraz ze stawem nadgarstkowym i łokciowym. Za wpisanie poprawnej cyfry wskazującej złamaną kość Za podanie sposobu unieruchomienia kości przyznajemy punkt pkt. Cechy budowy DNA RNA Za prawidłowe uzupełnienie Aby przyznać Ilość nici budujących 2 1 każdego wiersza po punkt, wszystkie cząsteczkę. Rodzaje nukleotydów. adeninowy, guaninowy, tyminowy, cytozynowy adeninowy, guaninowy, uracylowy, cytozynowy informacje w danym wierszu muszą być Zasady azotowe. adenina, guanina, tymina, adenina, guanina, uracyl, poprawne. cytozyna cytozyna Cukier deoksyryboza ryboza pkt Za przyporządkowanie 4 opisów do właściwych rysunków 3 pkt. 3 opisów 2 pkt. 2 opisów 1-0 opisów 0 pkt pkt. Genom, allel, fenotyp, zmienność genetyczna, gen, kariotyp, genotyp Za wpisanie 7 poprawnych pojęć 5 pkt. 6 pojęć 4 pkt. 5 pojęć 3 pkt. 4 pojęć 2 pkt. 3-2 pojęć 1-0 pojęć 0 pkt pkt nukleotydów Za udzielenie poprawnych Odpowiedzi mogą Strona 5 z 8

6 22. 3 pkt. A. transkrypcja B. replikacja 2. 8 aminokwasów 3. Nie każdy kodon koduje aminokwas. Są 3 kodony STOP, które warunkują zakończenie biosyntezy białka. 4. Większość aminokwasów jest kodowana przez więcej niż jeden kodon / ten sam aminokwas może być kodowany przez kilka różnych kodonów, gdyż kodonów (64) jest znacznie więcej niż aminokwasów (20). Transkrypcja to proces przepisania informacji dotyczącej budowy białka z DNA na odpowiednią kolejność nukleotydów w mrna/ na mrna. Replikacja DNA to proces syntezy DNA prowadzący do powstania dwóch cząsteczek DNA z jednej. odpowiedzi na każde z pytań, wraz z uzasadnieniem (pytanie 3 i 4) po Za nazwanie obu procesów Za wyjaśnienie każdego z procesów po Odpowiedzi mogą 23. TACGCACCTAAAGAACGTTGGCGCATT Za podanie poprawnej sekwencji pkt. 6. Odłączanie się od rybosomu cząsteczek trna pozbawionych aminokwasów. 3. Połączenie w cytoplazmie mrna z rybosomem. 5. Łączenie aminokwasów dostarczonych przez trna. 1. Przepisanie informacji z nici DNA na mrna. 4. Transport do rybosomu aminokwasów przez cząsteczki trna. 2. Transport cząsteczki mrna z jądra do cytoplazmy. 7. Zwijanie się łańcucha aminokwasów w celu wytworzenia j struktury przestrzennej. Za prawidłowe ponumerowanie 7 zdań - 6 pkt. 6 zdań 5 pkt. 5 zdań 4 pkt. 4 zdań 3 pkt. 3 zdań 2 pkt. 2 zdań 1-0 zdań 0 pkt. Strona 6 z 8

7 25. 4 pkt. 1. Króliki będą miały tłuszcz biały, gdyż w pokarmie nie ma ksantofilu, który mógłby nadać mu barwę żółtą. 2. Króliki będą miały tłuszcz żółty, gdyż w pokarmie znajduje się ksantofil, nadający żółty kolor, a króliki będące homozygotami recesywnymi nie są zdolne do wytwarzania enzymu rozkładającego ten barwnik pkt. A. c) B. c) pkt. A. Kobieta X D X d Mężczyzna - X D Y Syn X d Y Za właściwą odpowiedź na pytanie 1 i 2 po Za poprawne uzasadnienia po Za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi w pytaniu A i B po Za poprawne ustalenie genotypów 3 osób po Za prawidłowe wypełnienie szachownicy genetycznej Odpowiedzi mogą B. X D X d X D X D X D X D X d Y X D Y X d Y Za udzielenie poprawnej odpowiedzi dotyczącej męskich potomków Odpowiedź: 100% dziewczynek zdrowych ( połowa to nosicielki genu na daltonizm). 50% chłopców zdrowych i 50% chłopców chorych na daltonizm / Możemy się spodziewać zdrowych dziewczynek, a w przypadku chłopców takie samo prawdopodobieństwo przyjścia na świat chorego lub zdrowego dziecka. Za udzielenie poprawnej odpowiedzi dotyczącej żeńskich potomków Odpowiedzi mogą Strona 7 z 8

8 28. 4 pkt. A. Rośliny transgeniczne otrzymuje się przez wprowadzenie do chromosomu roślinnego obcego DNA, które jest przekazywane następnym pokoleniom. B. zwiększona odporność na choroby, szkodniki, niekorzystne warunki atmosferyczne, podwyższenie trwałości przechowywanych owoców zwiększona zawartość pożądanych składników odżywczych C. Techniki inżynierii genetycznej/inżynieria genetyczna. Za udzielenie prawidłowych odpowiedzi na pytania A i C po W pytaniu B za wypisanie 2 celów modyfikacji genetycznych po Odpowiedzi mogą być sformułowane inaczej. Jeśli są poprawne przyznajemy punkt / Strona 8 z 8