PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ. Nawojowa- moja mała ojczyzna

Transkrypt

1 GMINNE PRZEDSZKOLE PUBLICZNE W NAWOJOWEJ PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ Nawojowa- moja mała ojczyzna Opracowała : Krystyna Skowron 1

2 Wstęp. Realizując treści regionalne przybliżamy dziecku środowisko z którym jest emocjonalnie związane. Edukacja regionalna w niniejszym programie jest punktem wyjścia do rozwijania zainteresowań historycznych, związanych z regionem i tradycją rejonu Nawojowa, zgodnie z zasadą od bliskiego do dalekiego. Region Nawojowej jest bogaty w historię, zabytki, małą architekturę ( kaplice, kapliczki ), tradycje i zwyczaje, instytucje i miejsca użyteczności publicznej. Najpierw dziecko poznaje to co jest mu najbliższe, stopniowo przechodząc do tego co nowe, obce, odległe. Najbliższe otoczenie jest dla dziecka jego małą ojczyzną, światem który jest ważny i stanowi podstawę systemu wartości. Dziecko w wieku przedszkolnym uczy się przywiązania do własnej rodziny, miejscowości i tradycji. Później te uczucia przekształcą się w dojrzałą postawę patriotyczną. Podczas realizacji treści edukacji regionalnej dziecko ma możliwość samodzielnego odkrywania, doświadczania i badania. Tak zdobyta wiedza ma wartość największą, jest pełniejsza i trwalsza, stanowi zachętę do dalszych działań. Edukacja regionalna powinna być realizowana od najmłodszych lat aby zapewnić systematyczny ciąg działań, zaspakajających naturalną ciekawość dziecka. Dzieci mogą być pełnowartościowymi partnerami dorosłych w walce o zachowanie tradycji. Są przecież dobrymi obserwatorami tego co się wokół nich dzieje. Trzeba dać im możliwość, a wyrośnie pokolenie dbające o swoją małą ojczyznę i region. Inspiracją do napisania programu edukacji regionalnej jest moje przeświadczenie o konieczności zapoznania dzieci z bogatą historią, kulturą i tradycjami regionu Nawojowa, oraz zachęcenie ich do kultywowania tych tradycji. W dobie europeizacji nie możemy dopuścić do zaprzepaszczenia naszego dziedzictwa narodowego, w skład którego wchodzi dorobek kulturowy każdego regionu Polski. Opracowany przeze mnie program przeznaczony jest dla dzieci 5-6 letnich. Realizacja go może stać się pomostem między pokoleniami, przyczynić się do zintegrowania życia rodzinnego, skłonić do zadumy nad tym co było, a także umocni więzi z regionem w którym dzieci mieszkają. Program ten zawiera dodatkowe treści spójne z tymi, które zostały określone w podstawie programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. 2

3 Cele ogólne : - Wspomaganie indywidualnego rozwoju każdego dziecka w oparciu o współpracę ze środowiskiem lokalnym. - Uświadamianie wartości rodzinnych, poznanie tradycji związanych ze świętami rodzinnymi i narodowymi. - Interesowanie się historią i tradycjami swojej rodziny i wsi. - Poznanie własnej miejscowości. Cele szczegółowe : Dziecko : - Identyfikuje się z własną rodziną, jej tradycjami, osiągnięciami, zainteresowaniami i życiem. - Aktywnie uczestniczy w życiu rodziny poprzez dostrzeganie potrzeby udzielania pomocy członkom rodziny, oraz udział w kultywowaniu tradycji rodzinnej. - Zna zabytki, charakterystyczne budowle, ważniejsze miejsca użyteczności publicznej i instytucje znajdujące się w Nawojowej. - Angażuje się w życie swojej miejscowości i społeczności lokalnej poprzez kultywowanie tradycji i zwyczajów regionu Nawojowej. - Interesuje się pracą i obyczajami przodków. - Jest wrażliwe na piękno swojej miejscowości, potrafi ją nazwać, wskazać jej walory, opowiedzieć o wybranych wydarzeniach historycznych i ludziach tu żyjących w przeszłości (w formie legend). Formy pracy : - organizacyjne : indywidualna, zespołowa, grupowa, - aktywności dziecka : zabawa, wycieczki po okolicy, spotkania z członkami zespołów ludowych, inscenizacje w oparciu o tradycje. Metody : czynne samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych do wykonania, ćwiczeń słowne opowiadanie, legenda, wyjaśnienia, rozmowa, wypowiedzi, oglądowe oglądanie fotografii i albumów prezentujących zabytki i charakterystyczne budowle, ciekawe miejsca, pokaz, obserwacje, 3

4 Treści zawarte w programie skupione są wokół następującej tematyki : - RODZINA - MOJA WIEŚ- NAWOJOWA I. RODZINA. Tematyka zajęć : 1. Dom rodzinny, jego mieszkańcy, urządzenia znajdujące się w domu. 2. Członkowie rodziny, ich praca zawodowa, zainteresowania, obowiązki. 3. Tradycje rodzinne : święta, zwyczaje, ważne wydarzenia w życiu rodziny. 4. Pamiątki rodzinne. Przewidywane osiągnięcia : Dziecko : - zna strukturę swojej rodziny, nazywa członków rodziny, - zna ważniejsze wydarzenia w historii swojej rodziny. - zna elementy wyposażenia domu dawnego i dzisiejsze odpowiedniki, - interesuje się pracą zawodową członków rodziny, potrafi o niej opowiedzieć, -dostrzega potrzeby członków rodziny, zna ich zainteresowania, ulubione zajęcia, - rozumie pojęcia związane z rodziną np. rodzice, rodzeństwo, wnuki, - potrafi podać imiona i nazwiska babć i dziadków, - nazywa rodzinne uroczystości : imieniny, urodziny, rocznice, chrzest, komunia, ślub, - opowiada o zwyczajach świątecznych własnej rodziny, - zna adres zamieszkania, - potrafi opisać pamiątkę rodzinną, Treści rozszerzające : 1. Próby wykonania drzewa genealogicznego dotyczącego najbliższej rodziny. 4

5 II. MOJA WIEŚ. Tematyka zajęć : 1. Nawojowa na mapie Polski. 2. Legenda związana z powstaniem Nawojowej. Herb Nawojowej. 3. Zapoznanie ze strojem regionalnym. 4. Obiekty użyteczności publicznej, urzędy. 5. Zabytki Nawojowej. 6. Park zabytek kultury ogrodniczej. 7. Charakterystyczne budowle :kaplica Trzech Krzyży, kaplica z napisem Piotr Nawojowski 1593 r. i stare niegrzebalne cmentarze. 8.Tradycje obchodzone na wsi i obrzędy regionalne 9. Regionalne piosenki ludowe. Przewidywane osiągnięcia : Dziecko : - zna nazwę swojej miejscowości, - potrafi zaznaczyć swoją miejscowość na mapie Polski, - zna legendę związaną z powstaniem Nawojowej, - potrafi wyjaśnić pochodzenie nazwy rodzinnej miejscowości, - potrafi rozpoznać herb Nawojowej, - zna ważniejsze miejsca użyteczności publicznej znajdujące się w Nawojowej : Urząd Gminy, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Zespół Szkół Rolniczych, Ośrodek Zdrowia, Poczta, Policja, Bank Spółdzielczy, Biblioteka Publiczna, Apteka, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu, Przedszkole - zna zabytki Nawojowej : Pałac Stadnickich, Kościół pw.nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, - rozpoznaje i nazywa charakterystyczne budowle : kaplica Trzech Krzyży, kaplica z napisem Piotr Nawojowski 1593 r. i stare niegrzebalne cmentarze, - rozumie pojęcie pomnik przyrody, - wie jak należy zachować się w parku, - zna tradycje regionalne, - rozpoznaje strój regionalny, 5

6 Rozkład materiału edukacyjnego Miesiąc Treści programowe Wrzesień Zapoznanie z legendą związaną z powstaniem Nawojowej, wyjaśnienie nazwy miejscowości. Zapoznanie z umiejscowieniem na mapie, z herbem. Dom rodzinny, jego mieszkańcy, urządzenia znajdujące się w domu. Październik Członkowie rodziny, ich praca zawodowa, zainteresowania, obowiązki. Wycieczki po najbliższej okolicy zapoznanie z ważniejszymi miejscami użyteczności publicznej : Poczta, Policja, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu poznanie zawodów związanych z tymi miejscami. Zaduszki zapoznanie z tradycjami związanymi ze Świętem Zmarłych. Wycieczka na cmentarz zapalenie zniczy na grobie poległych Partyzantów. Zapoznanie ze starymi niegrzebalnymi cmentarzami, ich historią. Listopad Zabytki Nawojowej. Wycieczki do : - Pałacu Stadnickich, - Kościoła pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Zapoznanie z różnymi sposobami przygotowania się ludzi do zimy ( dawniej i dziś ) kiszenie kapusty, suszenie owoców Wróżby Andrzejkowe zapoznanie ze zwyczajami i tradycjami andrzejkowymi. Grudzień Tradycje rodzinne : święta, zwyczaje, ważne wydarzenia w życiu rodziny ( urodziny, chrzest, komunia, itp.) Mikołajki zwyczaj obdarowywania prezentami. Tradycje związane ze świętami Bożego Narodzenia dawniej i dziś, - przygotowania do świąt porządki, - strojenie choinki wykonywanie ozdób, - łamanie się opłatkiem, - wieczerza wigilijna, - śpiewanie kolęd, - Pasterka, 6

7 - dzień Świętego Szczepana - święcenie owsa, Grudzień cd. - kolędnicy Wspólna wigilia w przedszkolu, śpiew kolęd, strojenie choinki. Kolędowanie. Styczeń Nowy Rok zwyczaje i tradycje związane z powitaniem Nowego Roku. Jasełka zapoznanie z tematyką bożonarodzeniową przedstawioną w formie jasełek. Pamiątki rodzinne wypowiedzi dzieci. Luty Babski comber - zapoznanie z tradycją związaną z zakończeniem karnawału. Wycieczki po okolicy ciąg dalszy zapoznanie z ważniejszymi miejscami użyteczności publicznej i instytucjami w Nawojowej : Ośrodek Zdrowia, Urząd Gminy zapoznanie z poszczególnymi pomieszczeniami, ich przeznaczeniem, spotkanie z Wójtem Gminy Nawojowa. Marzec Park w Nawojowej zabytek kultury ogrodniczej. Wycieczka. Zapoznanie z charakterystycznymi budowlami w Nawojowej : kaplica Trzech Krzyży, kaplica z napisem Piotr Nawojowski 1593 r. Topienie Marzanny zapoznanie z tradycjami tradycjami zwyczajami związanymi z pożegnaniem zimy i powitaniem wiosny, -wspólne wykonanie kukły, -pochód nad rzekę. Spotkanie z dziecięcym zespołem tanecznym Piecuchy z Nawojowej, - zapoznanie z wyglądem stroju regionalnego, - nauka piosenek ludowych. Praca rolnika dawniej i dziś. Kwiecień Tradycje związane ze Świętami Wielkanocnymi dawniej i dziś : - strojenie palm wielkanocnych i ich święcenie, - malowanie pisanek, - święcenie pokarmów, - śniadanie wielkanocne, - śmigus dyngus, - palenie Judasza 7

8 - święcenie pól. Kwiecień Spotkanie - cd. przy wielkanocnym stole dzielenie się jajkiem. Wycieczka do apteki, Gimnazjum, Technikum Rolniczego przybliżenia znaczenia i funkcjonowania instytucji na terenie wsi. Maj Piekarnia - wycieczka. Zapoznanie z cyklem produkcyjnym związanym z pieczeniem chleba. Wycieczki do Szkoły Podstawowej w Nawojowej, Biblioteki Publicznej, Nadleśnictwa, Banku Spółdzielczego cd. przybliżanie znaczenia i funkcjonowania instytucji na terenie wsi. Zielone Świątki - tradycje i zwyczaje związane z tymi świętami: - majenie domów, - Sobótki rozmowa z dziećmi na temat zwyczaju ich palenia. Czerwiec Boże Ciało tradycje i zwyczaje : -procesje -święcenie wianków w oktawę Bożego Ciała. Literatura : Studia z kultury ludowej Beskidu Sądeckiego Polska Akademia Nauk oddział w Krakowie. Regionalizm w nauczaniu początkowym Strój Lachów sądeckich Zdzisław Szewczyk, Maria Brylak Załuska. Rodzina, młodzież, regionalizm - Aleksander Kociszewski, Anatol Jan Omelaniuk, ks. Władysław Pisarczyk. Pieśni ludowe z Sądeczyzny Jan Szabla. W Gminie Nawojowa - Izabela Wojna. Folklor Lachów Sądeckich - Lidia Michalikowa, Zofia i Stanisław Chrząstkowscy. Ewaluacja. - Ankieta - Analiza wytworów pracy dzieci : rysunki, malunki, twórczość dziecięca. - Rozmowa z dziećmi. 8