25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem

Transkrypt

1 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem Warszawa, 23 czerwca 2014 Broszura 2.indd :32:54

2 Program Rejestracja uczestników. Kawa na powitanie 9.30 Konferencja prasowa (według odrębnej listy) Uroczyste otwarcie konferencji: Ewa Dudek, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Senator Barbara Borys-Damięcka, Przedstawiciel Marszałka Senatu RP, Andrzej Janota, Dyrektor Biura Obywatelstw i Prawa Łaski Kancelarii Prezydenta RP Wykład wprowadzający: Kierowanie nauczycieli misja czy powinność? Idea a unikalny moment w historii. Prof. Andrzej Janowski, b. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Wręczenie wyróżnień osobom zasłużonym dla kierowania nauczycieli oraz nagród laureatom konkursu Przerwa kawowa Krótka historia kierowania. 25 lat doświadczeń i wniosków. Krystyna Staroń, ekspert, b. koordynator akcji kierowania nauczycieli w CODN Panel dyskusyjny: 25 lat pracy nauczycieli za granicą. Skąd przychodzimy, gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy? Moderator: Mirosław Sielatycki, Zastępca Dyrektora Biura Edukacji Miasta St. Warszawy Lunch Przedstawienie wyników Ankiety oczekiwań punkty ciężkości działań wspierających. Dr Joanna Wójtowicz, Wicedyrektor ORPEG Polonijne Centrum Nauczycielskie Exempla docent przykłady dobrej praktyki przedstawiane przez skierowanych nauczycieli, uczniów, studentów, osób pracujących. Dyskusja moderowana. Anna Atłas, Dyrektor ORPEG Rekomendacje dla wspierania oświaty polonijnej. Prof. dr hab. Władysław Miodunka, Uniwersytet Jagielloński Program artystyczny Podsumowanie konferencji. Anna Atłas, Dyrektor ORPEG Koktajl z udziałem ekspertów i zaproszonych gości (według odrębnej listy) Konferencja została objęta patronatem przez: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Pana Bronisława Komorowskiego, Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Pana Bogdana Borusewicza, Minister Edukacji Narodowej, Panią Joannę Kluzik-Rostkowską oraz Ministra Spraw Zagranicznych, Pana Radosława Sikorskiego. Patronat Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Patronat Marszałka Senatu RP Patronat Ministra Edukacji Narodowej Patronat Ministra Spraw Zagranicznych Broszura 2.indd :32:54

3 3 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem Szanowni Państwo! Pragnę serdecznie powitać Państwa na konferencji podsumowującej 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą 25 lat nauczania języka polskiego za granicą i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem zorganizowanej przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą w ramach obchodów jubileuszu 25 lat wolności. Jesteśmy zaszczyceni, że naszą konferencję objęły patronatami najważniejsze osoby w Kraju: Pan Bronisław Komorowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Pan Bogdan Borusewicz, Marszałek Senatu RP, Pani Joanna Kluzik-Rostkowska, Minister Edukacji Narodowej, Pan Radosław Sikorski, Minister Spraw Zagranicznych. Podczas dzisiejszej konferencji pragniemy pochwalić się unikatowym działaniem, jakie Rząd Polski realizuje od pierwszych chwil nowo odzyskanej w 1989 roku wolności kierowaniem polskich nauczycieli do krajów, w których mieszkają Polacy, głównie na Wschód, w celu upowszechniania języka i kultury polskiej wśród osób o polskich korzeniach. Zapoczątkowanie tego działania było możliwe w szczególnym momencie historii Europy Środkowowschodniej, a w chwili obecnej z satysfakcją możemy stwierdzić, że ten moment został dostrzeżony i wykorzystany. O fascynującej historii przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, o zmiennym kontekście geopolitycznym opowiedzą autorzy i pierwsi realizatorzy pomysłu, a historia ta z pewnością będzie porywająca i wzruszająca. Jest mi tym bardziej miło witać Państwa w imieniu Organizatorów, gdyż ORPEG kontynuuje działanie rozpoczęte pierwotnie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, potem realizowane przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i przejęte przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą w roku Dzisiejsza konferencja może być dowodem na to, że ważne idee mogą i powinny być realizowane we współpracy między kolejnymi instytucjami wykonawczymi, a zapewnienie ciągłości zwiększa pozytywny efekt wśród odbiorców. Cieszymy się, że chociaż w ten skromny sposób możemy podziękować wszystkim osobom, bez których zaangażowania realizacja tego pomysłu przez tyle lat nie byłaby możliwa: Państwu Ministrom edukacji i spraw zagranicznych, Senatowi RP, dyrekcji dawnego CODN, byłym dyrektorom Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą i wszystkim nauczycielom, którzy przez 25 lat pracy w niezwykle trudnych warunkach dawali i dają przepiękne świadectwa szacunku dla polskości. Historia kierowania nauczycieli nierozłącznie wiąże się z historią polskiej transformacji. Kierowanie nauczycieli rozpoczęte w określonym momencie historii rozwijało się w kolejnych latach jako ważny element polityki polskiego rządu wobec Polonii. Dzisiaj, po 25 latach, możemy dokonać oceny, podsumować dorobek i zastanowić się, w jaki sposób ten sprawdzony instrument powinien być wykorzystywany w sytuacji obecnej, w szerszym kontekście polityki państwa wobec osób o polskich korzeniach, które z różnych powodów podjęły decyzję o życiu poza Krajem. Nie bez znaczenia są unikatowe doświadczenia nauczycieli kierowanych na Wschód jako grupy o szczególnych kompetencjach i wyjątkowej znajomości realiów krajów, w których pracują. Ten potencjał i wiedza powinny być wykorzystane przy konstruowaniu polityki wspierania powrotów, ze szczególnym uwzględnieniem przyjazdów do Polski na studia, do tworzenia ram systemowych do wspierania współpracy partnerskiej między szkołami w Polsce i szkołami w krajach kierowania oraz wymian nauczycieli i uczniów. Mam nadzieję, że dzisiejsze wykłady oraz dyskusje z różnymi ekspertami zaangażowanymi w realizację działań na rzecz Polonii i organizacji polonijnych pozwolą na sformułowanie ważnych wniosków i rekomendacji. A przy okazji nasza konferencja będzie dowodem na to, że edukacja łączy instytucje, ludzi, pomysły wszędzie tam, gdzie pada na podatny grunt otwartości i współpracy, i gdzie znajdują się osoby gotowe dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi. Życzę Państwu wielu okazji do inspirujących spotkań i rozmów, zarówno o historii, jak i o przyszłości, zaś Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą zbierze i przedstawi te wszystkie ważne refleksje i rekomendacje w formie publikacji, którą Państwu już wkrótce udostępnimy. Anna Atłas Dyrektor ORPEG Broszura 2.indd :32:55

4 4 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą O historii kierowania Rok 1989 stał się swoistym symbolem, który pozwala na dzielenie najnowszej historii Polski na czas przed 1989 rokiem i czas po 1989 roku. Polska jako pierwszy kraj w obozie socjalistycznym wkroczyła na drogę transformacji polityczno- -gospodarczej, poprzez budowę wolnego rynku, tworzenie społeczeństwa obywatelskiego, demokratyzacji, budowania Polski samorządnej i w rezultacie tworzenie warunków umożliwiających awans do światowego centrum postępu i rozwoju. Po 25 latach możemy stwierdzić, że transformacja polityczno-gospodarcza to ogromny sukces naszego kraju. To jednocześnie bardzo ważny okres dla rozwoju edukacji, w tym oświaty polonijnej, tj. oświaty mającej na celu podtrzymywanie oraz rozwój znajomości języka i kultury polskiej, jako tworzywa w procesie przywracania narodowej tożsamości, a w konsekwencji wyrównywania zachwianych na Wschodzie proporcji w konstruowaniu wielokulturowej tożsamości, otwartej zarówno na kraj zamieszkania, jak i na Macierz. Ze względów politycznych przez wiele lat nie mówiono nam, że za wschodnią granicą naszego kraju mieszka tak wielu Polaków. Proces demokratyzacji życia w Polsce, odkłamywania historii i próby ułożenia poprawnych stosunków z najbliższymi sąsiadami spowodowały wzrost zainteresowania w naszym społeczeństwie diasporą polską na Wschodzie. Świadczy o tym choćby powstanie wielu organizacji pozarządowych tak istotnie wspierających działania Polaków na tych terenach, jak też samoorganizacji Polaków zamieszkałych w poszczególnych krajach na Wschodzie. Ich głównym celem była odbudowa tożsamości narodowej Polaków tam zamieszkałych. Wszak przynależność jest jedną z elementarnych potrzeb człowieka, a brak możliwości identyfikowania się rodzi poczucie rozdarcia, które rzutuje na efektywność funkcjonowania jednostki. Dlatego tak ważne jest, by Polakom żyjącym poza krajem pomagać w przywracaniu właściwych relacji z Macierzą. W sposób jednoznaczny określać swoją narodową przynależność, swoją narodową tożsamość. Na terenach oddziaływania różnych kultur narodowych człowiek ciągle staje wobec konieczności odpowiedzi na pytanie: kim jestem? Świadomość identyfikacji kulturowej jest również wynikiem kontaktu z inną grupą, jak też sposobem na określanie samego siebie poprzez przynależność do różnego typu grup społecznych. Poznanie własnej osoby daje szansę zrozumienia innych, daje szansę na integrację międzykulturową. Jednak, żeby przynależność nie była tylko etykietą, musi być zakorzeniona w kulturze narodu, do którego osoba czuje się przynależna. Te uwarunkowania towarzyszyły przy pracach mających na celu przygotowanie założeń do programu rozwoju oświaty polonijnej na Wschodzie. Równolegle rozpoczęły się działania organizacyjne służące realizacji tych założeń. W MEN utworzony został Samodzielny Wydział ds. Oświaty Polonijnej, rozpoczęto prace nad powołaniem Nauczycielskiego Centrum Polonijnego. Utworzono nauczycielskie kolegia językowe dla nauczycieli języka polskiego, kształcące młodych nauczycieli rekrutowanych spośród młodzieży polonijnej, uruchomiono wakacyjne kursy języka i kultury polskiej dla nauczycieli ze Wschodu, ogłoszono rekrutację dla nauczycieli języka polskiego kierowanych do pracy w szkołach i punktach nauczania na Wschodzie, rozpoczęto przyjmowanie młodzieży polonijnej na studia do polskich uczelni, a ponadto uruchomiono akcję kolonii polonijnych. O rozmiarach podjętych wówczas działań może świadczyć fakt, że np. z Kazachstanu przyjmowano latem ok. 360 dzieci. Na początku należało wyrównać zaległości w znajomości języka polskiego wśród Polaków na Wschodzie. Nośnikami języka było starsze pokolenie, a orędownikami, a raczej orędowniczkami babcie. Na pierwszych zjazdach organizacji polskich np. na Białorusi czy Ukrainie podkreślano ich olbrzymią rolę w zachowaniu polskości, polskich tradycji, obyczaju i języka. Jakże często, to im proponowano stawiać symboliczne pomniki. Niewątpliwie okres 25 lat rozwoju oświaty polonijnej na Wschodzie pobudza do refleksji, ocen i wspomnień. Zainteresowanie polskim językiem, polską historią i kulturą, odradzanie się świadomości narodowej i przyznawanie się do polskiego pochodzenia, stały się faktem. Powstające stowarzyszenia Polaków zaczęły domagać się możliwości uczenia się języka polskiego i poznawania polskiej kultury. Jednocześnie w Polsce zgłaszało się spontanicznie wielu ochotników do pracy wśród naszych rodaków na kresach i w Kazachstanie. Stało się to realne po zawarciu przez Polskę umów o współpracy kulturalnej i naukowej z krajami powstałymi po rozpadzie ZSRR i podpisaniu przez Ministerstwo Edukacji Narodowej porozumień edukacyjnych z resortami oświaty Łotwy, Kazachstanu, Białorusi, Litwy, Rosji Broszura 2.indd :32:55

5 5 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem i Ukrainy. Nawiązano współpracę oświatową i wprowadzono język polski do miejscowych szkół, a także skierowano polskich nauczycieli do pracy w tych szkołach. Przez pierwsze dwa lata do pracy za granicą kierowało Ministerstwo Edukacji Narodowej, a od 1991 r. zadanie to Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało Centralnemu Ośrodkowi Doskonalenia Nauczycieli. Jednocześnie Ministerstwo Edukacji Narodowej tworzyło podstawy prawne rozporządzenia nt. wspomagania nauczania języka polskiego, historii i geografii Polski wśród rodaków na Wschodzie i w Rumunii, w oparciu o które można było formalnie kierować nauczycieli, wypłacać im ryczałt na wyżywienie i zakwaterowanie, zwracać koszty podróży itp. Zadanie polskich nauczycieli to uczenie języka i kultury polskiej naszych rodaków i wspomaganie nauczania języka polskiego, prowadzonego przez miejscowych nauczycieli. Pionierską grupę 19 polskich nauczycieli Ministerstwo Edukacji Narodowej skierowało w roku szkolnym 1989/1990 na Łotwę (9 osób) do Rygi, Jełgawy, Dyneburga, Krasławy i Iłukszty oraz do Kazachstanu (10 osób) do wiosek leżących na północy i na południu kraju. W roku szkolnym 1990/1991 zwiększono liczbę nauczycieli kierowanych na Łotwę (17) i do Kazachstanu (19) i skierowano pierwszych nauczycieli do Rosji do Tomska i Wierszyny, na Ukrainę do Gródka Podolskiego oraz do Rumunii, na Bukowinę do Kaczyki. W roku szkolnym 1991/1992 kierowanie nauczycieli do pracy za granicą rozpoczął CODN. Kontynuował kierowanie nauczycieli na Łotwę, do Kazachstanu, na Ukrainę, do Rumunii, a także po raz pierwszy skierował nauczycieli do Białorusi, do Grodna i Borysewa, na Litwę do Wilna, do Mołdawii do Kiszyniowa oraz Uzbekistanu do Taszkentu. W 2001 roku skierowano nauczyciela do Armenii, do Erywania, a w 2002 r. do Kirgistanu, do Biszkeku. W roku szkolnym 2003/2004, nauczanie języka polskiego na Wschodzie wspomagało 151 polskich nauczycieli, w tym 110 polonistów, 35 nauczycieli nauczania początkowego, 4 nauczycieli historii, jeden nauczyciel fizyki i jeden nauczyciel matematyki. Początki pracy nie były łatwe, zarówno dla nauczycieli, jak i dla organizatorów wyjazdów. Należało przygotować kadrę pedagogiczną do pracy w nowych warunkach. Brakowało odpowiednich podręczników i doświadczeń metodycznych w nauczaniu języka polskiego jako ojczystego i obcego na Wschodzie. Warunki pracy, szczególnie w Kazachstanie i na Syberii, były trudne: ostry klimat, niedogrzane szkoły i mieszkania, nierzadko brak łączności telefonicznej, uciążliwe dojazdy do pracy, do ośrodków bardzo oddalonych od miejsca zamieszkania. Nie było polskich konsulatów, poza Moskwą. Nieocenioną pomoc okazywali wdzięczni rodacy. W tym czasie w kraju opracowywano podręczniki, poradniki metodyczne, programy nauczania. Pomagał Senat RP, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Powstały organizacje pozarządowe Stowarzyszenie Wspólnota Polska i fundacje wspierające rodaków i oświatę polską poza granicami. Na Wschód wysyłano książki, czasopisma, telewizory, magnetofony, tablice szkolne. Nauczyciele w miejscach swojej pracy tworzyli pracownie języka polskiego, wyposażone w sprzęt audiowizualny, pomoce dydaktyczne, podręczniki i literaturę. Polskie placówki konsularne w niepodległych krajach, dawnych republikach ZSRR, ułatwiały przejazdy, pośredniczyły w przekazywaniu podręczników i pomocy dydaktycznych. Władze oświatowe w miejscach pracy nauczycieli przychylnie odnosiły się do rozpoczętego przedsięwzięcia. Nauczyciele czuli się potrzebni, mieli satysfakcję z pracy. Przez kolejne lata rozszerzali doświadczenia edukacyjne, wzrastał ich profesjonalizm. Partnerski styl pracy zjednywał im sympatię dzieci i młodzieży, środowiska, co sprzyjało nauczaniu. Nauczanie języka polskiego odbywało się w różnych placówkach oświatowych: w szkołach z polskim językiem wykładowym (taki model dominował na Łotwie i w Białorusi), w szkołach dwujęzycznych ( klasy polskie ), w 11-letnich szkołach średnich w formie przedmiotu obowiązkowego (np. w niektórych szkołach na Ukrainie), w 11-letnich szkołach średnich w formie przedmiotu fakultatywnego (np. w Kazachstanie, Rosji, na Ukrainie), w przedszkolach, w domach twórczości dziecięcej w formie kółek zainteresowań, w szkołach i szkółkach sobotnio-niedzielnych, do których uczęszczały dzieci, młodzież i dorośli, w szkółkach przyparafialnych. W szkołach z polskim językiem wykładowym większość przedmiotów nauczanych była po polsku. Takie szkoły były np. w Rydze, w Daugavpils (Dyneburgu), Rezekne, Grodnie, Wołkowysku. W szkołach dwujęzycznych po polsku prowadzono lekcje w klasach początkowych, natomiast od klasy piątej nauczano po polsku już tylko języka polskiego, historii i geografii Polski. Tak było w wybranych szkołach w Mińsku, Brześciu, Stanisławowie, Kiszyniowie. Broszura 2.indd :32:56

6 6 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą Nauczyciele nie ograniczali się do nauczania języka, lecz także przygotowywali uczniów do uczestnictwa w różnych konkursach i festiwalach, do Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, do egzaminów na studia w Polsce. Współpracowali z miejscowym środowiskiem. Włączali się w działalność oświatową stowarzyszeń Polaków i wspólnot parafialnych, prowadzili kursy języka polskiego, uczyli narodowych pieśni i tańców, zaznajamiali się z polską tradycją. Pomagali w redagowaniu gazet, audycji radiowych i telewizyjnych w języku polskim, w organizowaniu uroczystości patriotycznych. Prezentowali na spotkaniach ciekawe książki, filmy, sylwetki sławnych Polaków. Niektórzy tworzyli drużyny harcerskie, zuchowe, zespoły folklorystyczne. Organizowali wyjazdy dzieci do polskich rodzin i szkół. Poznawali warunki życia w Polsce, polską rzeczywistość. Wychowywali uczniów w dwukulturowości i w dwujęzyczności, w duchu społecznej tolerancji i szacunku w stosunku do innych narodowości. Praca na Wschodzie nie kończyła się wraz z powrotem pedagogów do kraju. Nauczyciele powracający do szkół w Polsce w dalszym ciągu utrzymywali kontakty z uczniami, angażowali się w repatriację i różnego rodzaju pomoc. Efektem pracy nauczycieli było rozbudzenie zainteresowania polską kulturą, tradycją i współczesnością, wzrost poczucia tożsamości językowej, kulturowej i etnicznej oraz opanowanie w różnym stopniu języka polskiego przez uczniów. Poza granicami Polski przebywa około 20 milionów osób narodowości polskiej lub polskiego pochodzenia nieposiadających polskiego obywatelstwa, w tym liczna grupa obywateli polskich. Osoby te lub ich przodkowie opuszczały kraj z powodów ekonomicznych oraz w wyniku prześladowań politycznych lub religijnych. Liczna grupa została deportowana wbrew swej woli, część zaś znalazła się poza granicami Polski po rozbiorach I Rzeczypospolitej oraz wyniku utraty Kresów Wschodnich po II wojnie światowej. Podtrzymywanie i wspieranie kontaktu Diaspory z Macierzą jest obowiązkiem państwa zapisanym w art. 6. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zapewnienie możliwości kultywowania tradycji, rozwijania ojczystej kultury oraz nauki języka polskiego to zadania najważniejsze. Jedną z podstaw utrzymania świadomości narodowej jest znajomość języka polskiego. Dzięki Centralnemu Ośrodkowi Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie i Ośrodkowi Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą do pracy dydaktycznej na Wschodzie kierowani byli i są nauczyciele z Polski. To tam potrzeba ich najwięcej. Nauczyciele z Polski wykonują bardzo ważną pracę i misję. To m.in. dzięki nim dokonuje się promocja Polski poza jej granicami, podnoszona jest godność i duma z bycia Polakiem wśród osób polskiego pochodzenia. Są oni dla nich także źródłem polskości. Zachęcają do kontaktów z krajem i zainteresowania Polską. Nauczyciele oprócz zajęć dydaktycznych prowadzą szeroką działalność kulturalno-oświatową. Upowszechniają wiedzę na temat polskiej historii, kultury, dziedzictwa kulturowego, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz osiągnięć gospodarczych. Współuczestniczą w pielęgnowaniu polskich tradycji i są organizatorami życia kulturalnego. Praca na Wschodzie daje dużo satysfakcji. Polacy i osoby polskiego pochodzenia potrzebują wsparcia, niejednokrotnie pomocy i wszelkich kontaktów, bo to rozwija i umacnia więzi z ojczyzną. Wiele osób nadal odnajduje swoje korzenie i odkrywa pochodzenie. Przebywając w Kazachstanie i w Rosji, zastanawiałem się często, czym jest Polska, kim są Polacy i jak spojrzeć na Polskę stamtąd, będąc od niej tak daleko. Okazało się to bardzo proste Polska jest tam, gdzie biją polskie serca. A jak wygląda, to już zależy od nas samych. Od tego, ile wkładamy zaangażowania w to, co dla niej czynimy, by kwitła, rozwijała się i trwała. Dużą rolę odgrywają tutaj nauczyciele, którzy jednoczą swoich uczniów (w każdym wieku) w imię polskości. By do nich dotrzeć, pokonują setki kilometrów, dojeżdżają różnymi środkami transportu, docierają przez step i tajgę, borykają się z różnymi przeciwnościami losu. Pracują na wsi, w mieście, dojeżdżają do szkół, spotykają się w domach i podczas kontaktów indywidualnych. To wielkie wyzwanie i poświęcenie. Osoby polskiego pochodzenia są rozrzucone po całym świecie i oczekują kontaktów z krajem w różnej postaci. Cieszą się z każdego spotkania, z każdego gestu wykonanego w ich kierunku. Polscy nauczyciele ubogacają środowiska polonijne. Przyczyniają się do duchowego odradzania się Polaków na obczyźnie. Bez nauczycieli z Polski obraz ten byłby niepełny. Nosiciel języka ojczystego i przekazujący ten język innym jest dla nich największym autorytetem i skarbem w podtrzymywaniu świadomości narodowej. Nauczyciele stwarzają możliwość nauki języka i poznania dziejów ojczystych. Wyjeżdżają też po to, żeby nie zatarły się ślady przeszłości, tak ważnej dla Polonii, by wskrzeszać na nowo pamięć i pielęgnować miejsca ważne dla Polaków. Nauczyciele z Polski przyczyniają się Broszura 2.indd :32:56

7 7 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem do tworzenia współczesnej historii Polonii. Są też potwierdzeniem tego, że Polska nie zapomina o rodakach na Wschodzie. Żeby zrozumieć sens słowa patriotyzm trzeba wyjechać do środowisk polonijnych na Wschodzie. Tak było w moim przypadku. Trzeba zobaczyć, z jaką pieczołowitością tamtejsi Polacy przechowują pamiątki z przeszłości i o nie dbają, jak pielęgnują mowę ojczystą, jak ją szanują, jak bardzo są związani z polskimi symbolami narodowymi i jak o tym wszystkim mówią oraz w jaki sposób pielęgnują swoją tożsamość. Tam pomyślałem o Polsce inaczej, z innej perspektywy, dogłębniej i wznioślej. Tam wtedy miało to niebywały sens. Rozpierała mnie duma, że oni tak daleko od kraju zachowali język, czytają po polsku, posiadają polskie książki i skrawki historii w postaci zapisków. Doświadczyłem wielu wzruszeń. Dla Polaków stamtąd Polska, to świętość. Wyidealizowany obraz Polski był dla mnie trochę szokujący, bo przecież w kraju są różne trudności. Jednak tam na Polskę spojrzałem inaczej. Patriotyzm Mickiewicza i Sienkiewicza był prawie idealny. Patriotyzm Polaków ze Wschodu jest bardzo idealny. Chyba dopiero tam stałem się prawdziwym patriotą. Kiedy rozmawiałem z kobietami, które pamiętały deportację z 1936 r. byłem dumny, że jestem Polakiem. Takiego poczucia polskości nie da się nauczyć w Polsce. Nigdy nie byłem samotny na Wschodzie! Tamtejsi Polacy na to nie pozwolili. Jestem dumny, że ich znam. Nauczyciele otrzymują dużą dawkę optymizmu. Nagrodą dla nich jest obecność uczniów na zajęciach, zwyczajne rozmowy, nawiązywanie kontaktów. Z drugiej strony nagrody nie oczekują, bo praca na Wschodzie to pewien rodzaj misji, coś bardzo ważnego do wypełnienia i spełnienia. Często są to wewnętrzne potrzeby trudne do określenia. Bo ktoś z rodziny był zesłany na Wschód, bo znajomy już tam pracował, bo chęć przeżycia przygody. To też wypróbowanie siebie, swoich sił w innym środowisku i spełnienie marzeń. Środowiska polonijne na Wschodzie działają prężnie. Działalność Polaków jest zauważalna i widoczna. Polonia podawana jest jako przykład i wzór do naśladowania wszystkim innym organizacjom. Szczególnym miejscem dla Polaków jest kościół. Ten kazachstański jest żywy i autentyczny. Przychodzi się do niego, aby wspólnie się modlić, prosić o łaski i dziękować za ich otrzymanie. Przychodzi się też po nadzieję i wskazówki do dalszego życia i postępowania. Kościół w Kazachstanie przeżywał trudne chwile. W okresie zesłańczym praktycznie nie istniał. Modlitwy prowadziły miejscowe kobiety, w katolickich rodzinach obchodzono jednak Boże Narodzenie i Wielkanoc. Potajemnie przyjeżdżali księża, by móc odprawiać msze święte i udzielać sakramentów. Pomimo trudów i przeciwności losu, ograniczeń, a także kar więzienia przetrwała wiara i wola ludzi chcących żyć zgodnie ze swoim sumieniem i tradycjami. Dzisiaj kościół w Kazachstanie to również miejsce, w którym odbywają się spotkania, koncerty i akademie. Jest ludziom bliski, bo oni sami go budują. Nauczanie języka polskiego na Wschodzie odbywa się najczęściej na zasadzie uczenia go jako obcego. Osób, które na co dzień się nim posługują czy rozmawiają w domu jest niewiele. Efektywne nauczanie przynosi skutek wtedy, gdy uczniowie dodatkowo, oprócz pracy z nauczycielem sami podejmują wyzwania i pogłębiają swoją wiedzę i umiejętności; kiedy rozumieją potrzebę uczenia się i widzą jego sens. Uczniowie mają też swoje oczekiwania chcą pochwalić się znajomością języka przed znajomymi czy kolegami, dobrze poznać kolejny język obcy, być pewniejszym w komunikowaniu się podczas przyjazdów i pobytu w Polsce, lepiej rozumieć polską mentalność i odnaleźć się w polskiej kulturze. U osób dorosłych to też tęsknota za krajem przodków. Nauczyciel powinien być tego świadomy. Metody pracy, które stosowałem podczas zajęć nie różniły się od tych w Polsce. Wybierałem je odpowiednio do wieku uczących się. Najczęściej były to: wykład, pogadanka, opowiadanie, opis, wyjaśnianie, inscenizacja, dyskusja, film, praca z mapą, praca z podręcznikiem, pokaz, ćwiczenia praktyczne. Oczywiście ogromne znaczenie miała też praca metodami aktywizującymi: burza mózgów, drama czy gry dydaktyczne. Stosowanie wybranych metod zależało również od dostępności środków dydaktycznych. Część z nich, tak jak i w Polsce, nauczyciel wykonuje samodzielnie, przygotowując się do zajęć. Popularna i dostępna stawała się też praca z komputerem, szczególnie w ośrodkach miejskich. Bardzo ważne było inicjowanie dyskusji i rozmowy na tematy bliskie uczniom lepiej się wtedy uczą i zapamiętują. Wszyscy uczniowie lubili śpiewać piosenki i deklamować wiersze. Do każdego ucznia podchodziłem indywidualnie. Niektórzy przychodzili na zajęcia codziennie, inni raz lub dwa razy w tygodniu. Jeżeli była to praca w szkole, kontakt z uczniami był systematyczny. Część osób, ale niewielka, rezygnowała z nauki po pierwszych dwóch, trzech tygodniach. Byli to najczęściej dorośli, którzy na co dzień pracowali zawodowo. Broszura 2.indd :32:56

8 8 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą Rola Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą kieruje nauczycieli do pracy dydaktycznej za granicą od 2010 r., kiedy przejął to zadanie z Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. ORPEG na podstawie upoważnienia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2009 r., zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 września 2009 r. w sprawie warunków i sposobu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących (Dz. U. Nr 164, poz. 1306), z dniem 1 stycznia 2010 r.: 1. Kieruje nauczycieli (polonistów, historyków, nauczania wczesnoszkolnego) do pracy za granicą w celu wspomagania wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw lub nauczanych w innych formach przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą, w tym zawiera z nauczycielami umowy cywilnoprawne o skierowanie do pracy za granicą. 2. Przekazuje za granicę, na wnioski organizacji społecznych zarejestrowanych za granicą albo na wnioski innych podmiotów organizujących za granicą nauczanie języka polskiego lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim, podręczniki i pomoce dydaktyczne służące temu nauczaniu. W strukturze organizacyjnej Ośrodka zadania te realizuje Wydział ds. Wspomagania Oświaty Polonijnej i Polskojęzycznej, który zajmuje się: 1. rekrutacją, przygotowaniem i kierowaniem nauczycieli do pracy dydaktycznej za granicą, 2. wspomaganiem i monitorowaniem pracy skierowanych nauczycieli, 3. współpracą z krajowymi i zagranicznymi instytucjami oraz organizacjami wspierającymi oświatę polonijną, 4. wyposażaniem polonijnych placówek nauczania języka polskiego w podręczniki i pomoce dydaktyczne. Mariusz Wychódzki Koordynator Wydziału, ORPEG Broszura 2.indd :32:56

9 9 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem Kierowanie nauczycieli Nauczyciele kierowani do pracy za granicą, oprócz zajęć dydaktycznych, zobowiązani są do współpracy z lokalnym środowiskiem, prowadzenia kursów języka polskiego dla dorosłych, pomocy w redagowaniu artykułów do polskojęzycznej prasy, organizowania uroczystości patriotycznych i okolicznościowych dla ludności polskiego pochodzenia. Nauczyciele powinni promować szeroko pojętą polską kulturę i pomagać w kultywowaniu polskich tradycji oraz przybliżać obraz współczesnej Polski. Wymagania stawiane nauczycielom Nauczycielom ubiegającym się o skierowanie stawiane są bardzo wysokie wymagania: dotyczące doświadczenia zawodowego, stopnia awansu i oceny pracy zawodowej. Praca w niezwykle wymagających warunkach w krajach kierowania sprawia, że nauczyciele rekrutowani są w kilkuetapowym postępowaniu, które sprawdza ich predyspozycje do pracy w szczególnych warunkach. Muszą się charakteryzować nie tylko wysokimi umiejętnościami merytorycznymi ale również niezwykle dobrze ugruntowanymi kompetencjami społecznymi i międzykulturowymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami o skierowanie do pracy za granicą mogą ubiegać się nauczyciele posiadający: 1. kwalifikacje wymagane w Polsce do zajmowania stanowiska nauczyciela przedmiotu, którego będą uczyć za granicą, 2. znajomość języka danego kraju lub jednego z następujących języków: rosyjskiego, hiszpańskiego, angielskiego, francuskiego i niemieckiego, w przypadku, gdy jest on powszechnie stosowany w kraju, o skierowanie do którego nauczyciel się ubiega, 3. co najmniej dobrą ocenę pracy uzyskaną w okresie 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku o skierowanie do pracy za granicą, zgodnie z 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 31 grudnia 2012 r., poz. 1538), 4. stan zdrowia umożliwiający podjęcie pracy w charakterze nauczyciela w określonym kraju. Warunki kierowania Podstawą prawną kierowania nauczycieli jest rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 września 2009 r. w sprawie warunków i sposobu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących (Dz. U. Nr 164, poz. 1306). Zgodnie z 1 ust. 2 oraz 4 ust. 1 i ust. 2 pkt. 1 ww. rozporządzenia Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą kieruje nauczyciela do zagranicznego pracodawcy, który zatrudnia go według przepisów obowiązujących w danym państwie. Nauczyciele skierowani do pracy dydaktycznej za granicą zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zakresu i warunków przyznawania świadczeń przysługujących nauczycielom polskim skierowanym lub delegowanym do pracy za granicą (Dz. U. Nr 164, poz. 1307) otrzymują od Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą: 1. ryczałt miesięczny, z którego pokrywają swoje koszty utrzymania, zakwaterowania i opłacają składki na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, zdrowotne i Fundusz Pracy, 2. jednorazowy zasiłek adaptacyjny, 3. dietę dojazdową, 4. bilet lub zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do miejsca zatrudnienia i z powrotem (raz w roku), 5. zwrot kosztów ubezpieczenia od nagłych zachorowań, następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych. Broszura 2.indd :32:57

10 10 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą Dane o nauczycielach i krajach kierowania NAUCZYCIELE KIEROWANI DO PRACY DYDAKTYCZNEJ ZA GRANICĄ W ROKU SZKOLNYM 2012/13 I W ROKU SZKOLNYM 2013/14. Lp. Kraj 2012/13 r. 2013/14 r. Liczba nauczycieli Liczba nauczycieli Nauczyciele skierowani pierwszy raz 1. Argentyna Armenia Białoruś Gruzja Kazachstan Kirgistan Litwa Łotwa Mołdawia Rosja Rumunia Ukraina Uzbekistan Turcja Razem LICZBA NAUCZYCIELI I UCZNIÓW W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH W LATACH Lp. Kraj Liczba nauczycieli 2010/ / /2013 Liczba uczniów Liczba nauczycieli Liczba uczniów Liczba nauczycieli Liczba uczniów 1. Argentyna Armenia Białoruś Gruzja Kazachstan Kirgistan Litwa Łotwa Mołdawia Rosja Rumunia Ukraina Uzbekistan Razem Broszura 2.indd :32:57

11 11 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem LICZBA NAUCZYCIELI SKIEROWANYCH DO PRACY DYDAKTYCZNEJ W LATACH Lp Kraj ARGENTYNA* ARMENIA BIAŁORUŚ GRUZJA KAZACHSTAN KIRGISTAN LITWA ŁOTWA MOŁDAWIA ROSJA RUMUNIA UKRAINA UZBEKISTAN TURCJA RAZEM 1989/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Lata kierowania przez MEN: Lata kierowania przez CODN: Lata kierowania przez ORPEG: Broszura 2.indd :32:57

12 12 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą 2013/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /1990 Argentyna Armenia Białoruś Gruzja Kazachstan Kirgistan Litwa Łotwa Mołdawia Rosja Rumunia Turcja Ukraina Uzbekistan LICZBA UCZNIÓW PRZYGOTOWANYCH PRZEZ NAUCZYCIELI Z POLSKI, KTÓRZY PO ZAKOŃCZENIU ROKU SZKOLNEGO 2012/2013 DOSTALI SIĘ NA STUDIA W POLSCE Armenia 2 Białoruś 52 Gruzja 3 Kazachstan 35 Kirgistan 1 Litwa 10 Łotwa 11 Mołdawia 11 Rosja 7 Rumunia 1 Ukraina 149 Uzbekistan 11 Lp. Kraj Liczba studentów 1. Argentyna 0 2. Armenia 2 3. Białoruś Gruzja 3 5. Kazachstan Kirgistan 1 7. Litwa Łotwa Mołdawia Rosja Rumunia Ukraina Uzbekistan 11 Razem 293 Broszura 2.indd :32:58

13 13 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem Noty biograficzne prelegentów Ewa Dudek, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jest absolwentką filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim oraz studium dla nauczycieli języka angielskiego. W latach była nauczycielką w Zespole Szkół w Nowej Wsi Warszawskiej. Od 2007 r. związana z Ministerstwem Edukacji Narodowej, gdzie pracowała w Departamencie Funduszy Strukturalnych; zajmowała się kontrolą edukacyjnych projektów konkursowych finansowanych z EFS oraz pełniła funkcję menadżera projektów systemowych. Od września 2010 r. zatrudniona w Ośrodku Rozwoju Edukacji, najpierw jako koordynatorka projektu dotyczącego nadzoru pedagogicznego, a od stycznia 2013 r. do 5 lutego 2014 r. na stanowisku wicedyrektora ORE, gdzie była odpowiedzialna za realizację projektów systemowych Ministerstwa Edukacji Narodowej finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, w tym projektów dotyczących wdrażania podstawy programowej, nadzoru pedagogicznego, doskonalenia nauczycieli oraz e-podręczników i portalu zasobów edukacyjnych Scholaris. Koordynuje działania związane z funduszami na następną perspektywę finansową, sprawy międzynarodowe oraz prace nad przygotowaniem darmowego podręcznika dla pierwszoklasistów. Dr Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Absolwentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach pracowała w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, gdzie w 1999 r. obroniła pracę doktorską na temat: Aktywność polityczna Polaków W latach oraz pracowała w Ośrodku Studiów Wschodnich, m.in. jako kierownik działu rosyjskiego i wicedyrektor. W 2011 r. przebywała w Brukseli jako stały przedstawiciel OSW oraz koordynator wspólnego projektu badawczego realizowanego przez OSW z Francuskim Instytutem Spraw Międzynarodowych. W latach członek Komitetu Sterującego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego, członek Polsko-Rosyjskiej grupy ds. Trudnych, uczestniczka wielu polskich i międzynarodowych projektów badawczych oraz autorka kilkudziesięciu publikacji poświęconych transformacji w Rosji i krajach Europy Wschodniej, polskiej polityce wschodniej oraz stosunkom polsko-rosyjskim. W styczniu 2012 roku została powołana na urząd Podsekretarza Stanu w MSZ. Barbara Borys-Damięcka, Senator VII kadencji W 1958 r. ukończyła studia na Wydziale Organizacji Produkcji i Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Uzyskała tytuły kierownika produkcji filmowej i reżysera. Współpracowała jako asystentka przy realizacji kilku filmów reżyserowanych przez Andrzeja Munka. W latach pracowała w Telewizji Polskiej. Była asystentką reżysera, reżyserem, dyrektorem Działu Realizacji Telewizyjnej, wiceprezesem TVP, szefem Zespołu TVP oraz doradcą Zarządu TVP. W latach była dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Syrena w Warszawie. Wyreżyserowała i zrealizowała ponad 200 spektakli Teatru Telewizji. Współpracowała z najwybitniejszymi aktorami, scenografami i kompozytorami. Była pomysłodawczynią uruchomienia i wprowadzenia do satelitarnej sieci nadawczej Telewizji Polonia. Otrzymała wiele nagród, wyróżnień i odznaczeń. Jest prezesem Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów w Polsce. Współpracuje z Polską Akcją Humanitarną i Fundacją Zdążyć z pomocą. W Senacie VII kadencji była zastępczynią przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz członkinią Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. Prof. dr hab. Andrzej Janowski Pedagog, profesor nauk humanistycznych, wykładowca akademicki, działacz społeczny i harcerski, wiceminister edukacji narodowej w Rządzie Tadeusza Mazowieckiego. W 1955 został absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Od tego samego roku pracował w Bibliotece Narodowej. Później był zatrudniony w Warszawskim Okręgu Wojskowym jako sekretarz generała Józefa Kuropieski. Był pracownikiem Ośrodka Badań Psychopedagogicznych przy Głównej Kwaterze ZHP oraz sekretarzem redakcji wydawnictwa Harcerstwo. W 1970 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu obronił doktorat, w późniejszym czasie uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1989 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. W pracy naukowej specjalizuje się w polityce edukacyjnej i teorii wychowania. Jako wykładowca akademicki był związany z Akademią Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, kierował Katedrą Polityki Edukacyjnej. Wykładał również na Uniwersytecie w Białymstoku. Objął stanowisko profesora zwyczajnego Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Został też wykładowcą Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Społeczno-Ekonomicznej w Warszawie. Broszura 2.indd :32:58

14 14 Konferencja podsumowująca 25 lat pracy polskich nauczycieli za granicą Był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Przez wiele lat działał w harcerstwie. Jest przewodniczącym rady Muzeum Harcerstwa w Warszawie. W okresie PRL współpracował z opozycją demokratyczną, w latach był ekspertem Solidarności w zakresie edukacji, był w grupie inicjatorów Zespołu Oświaty Niezależnej. Brał udział w przygotowywaniu materiałów dla tzw. stolika edukacyjnego w trakcie obrad Okrągłego Stołu. Pełnił urząd wiceministra edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Związany z Fundacją Edukacja dla Demokracji, objął funkcję przewodniczącego rady nadzorczej tej organizacji. W marcu 2008 powołany w skład Rady Edukacji Narodowej. W 2011 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Krystyna Staroń Magister pedagogiki, absolwentka Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, nauczyciel dyplomowany. Od początku pracy zawodowej związana z nauczaniem, najpierw na UMCS, od 1986 r. w Oddziale Doskonalenia Nauczycieli Instytutu Kształcenia Nauczycieli w Warszawie. W latach pracowała w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli jako kierownik Zespołu ds. Polonii i zajmowała się kierowaniem nauczycieli do pracy za granicą. Mariusz Wychódzki Nauczyciel mianowany. Ukończył studia w zakresie filologii polskiej na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Wieloletni nauczyciel, wychowawca, społecznik, harcerz. W latach pracował w Szkole Podstawowej w Raciążu. Nauczyciel języka polskiego za granicą: w latach w Kazachstanie, w latach w Rosji. W latach pracował w charakterze wizytatora w Wydziale Wychowania i Kształcenia Specjalnego Kuratorium Oświaty w Warszawie. Od 2010 r. koordynuje prace w Wydziale ds. Wspomagania Oświaty Polonijnej i Polskojęzycznej ORPEG. Mirosław Sielatycki Nauczyciel, autor pomocy dydaktycznych, dyrektor Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, od 2010 do 2012 wiceminister edukacji. Ukończył studia z zakresu geografii ekonomicznej na Uniwersytecie Wrocławskim. Kształcił się na studiach podyplomowych na Uniwersytecie Warszawskim i w Akademii Leona Koźmińskiego (z zarządzania w administracji publicznej). W latach pracował jako nauczyciel geografii w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie. W latach przez dwie kadencje zasiadał w radzie gminy Piastów (początkowo jako przedstawiciel Komitetu Obywatelskiego). Był m.in. członkiem zarządu miasta. W 1998 r. został wicedyrektorem, a w 1999 r. dyrektorem CODN. Uczestniczył w radach wielu programów edukacyjnych. Współtworzył podstawy programowe do liceum profilowanego, programy nauki przedsiębiorczości, edukacji ekologicznej i europejskiej. Samodzielnie lub we współpracy z innymi osobami wydał ponad 20 książek. W 2007 r. Mirosław Sielatycki objął stanowisko zastępcy dyrektora Biura Edukacji Urzędu m.st. Warszawy. 21 kwietnia 2010 r. został powołany na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Z dniem 31 października 2012 r. odszedł z resortu i wrócił do Biura Edukacji. Beata Pietrzyk Nauczyciel na Łotwie i Białorusi. Nauczyciel konsultant w Zespole ds. Polonii Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, a później kierownik Zespołu. Obecnie Naczelnik Wydziału w Departamencie Strategii i Współpracy Międzynarodowej MEN. Dariusz Piotr Bonisławski Historyk, pedagog, wieloletni dyrektor szkoły. Od 2010 r. pełni funkcję wiceprezesa Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Pomysłodawca oraz współtwórca przedsięwzięć służących edukacji: Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej, Salezjańskiego Liceum Ogólnokształcącego, Domu Polonii w Ostródzie oraz Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli SWP. Organizator i współautor programów Światowych Zjazdów Nauczycieli Polonijnych, Akademii Polskości oraz licznych projektów edukacyjnych skierowanych do pedagogów, rodziców oraz młodzieży polskiej z zagranicy. Michał Greczyło Ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach pracował jako nauczyciel języka polskiego w Kazachstanie. W latach był konsulem RP w Kazachstanie, a w latach na Białorusi. Od 2007 r. do 2012 r. pełnił funkcję Kierownika Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Moskwie. Od 22 grudnia 2012 r. jest kierownikiem Agencji Konsularnej w Smoleńsku. Broszura 2.indd :32:58

15 15 25 lat nauczania języka polskiego i jego wpływ na proces podtrzymywania więzi Polonii z Krajem Bożena Pająk Nauczyciel mianowany. Ukończyła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, następnie Studium Podyplomowe na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Pracowała w charakterze nauczyciela w Zespole Szkół nr 19 w Bydgoszczy. Realizowała autorskie programy edukacyjne. Działała w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. W latach pracowała na Białorusi, Ukrainie i w Kazachstanie. Od 2010 r. pracuje w stolicy Kazachstanu, Astanie. Joanna Wójtowicz Dr nauk humanistycznych (KUL), absolwentka studiów podyplomowych z logopedii (UMCS), nauczania języka polskiego jako obcego (UAM), prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość (UW i UMCS), edukator. Ma szerokie doświadczenie zawodowe jako: nauczyciel języka polskiego (szkoła podstawowa, liceum ogólnokształcące, liceum pedagogiczne, studium nauczycielskie), wykładowca filologii polskiej (KUL), lektor języka polskiego jako obcego (Centrum Języka Polskiego dla Cudzoziemców KUL), od 1991 r. nauczyciel konsultant i dyrektor w Polonijnym Centrum Nauczycielskim w Lublinie, od 2011 r. wicedyrektor w Ośrodku Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. Przez wiele lat była przewodniczącą i/lub członkiem oświatowych komisji dwustronnych: polsko-białoruskiej, polsko-łotewskiej, polsko-ukraińskiej, członkiem zespołu roboczego w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą, Międzyresortowego Zespołu ds. Polonii i Polaków za Granicą MSZ, członkiem Rady Oświaty Polonijnej, Komisji kwalifikującej nauczycieli do pracy dydaktycznej na Wschodzie (CODN). Ma doświadczenie pracy jako ekspert MEN w komisjach egzaminacyjnych dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy. Współpracowała z Komitetem Głównym Olimpiady Literatury i Języka Polskiego jako egzaminator oraz współautor testów dla uczestników spoza Polski. Jest współautorką i recenzentką (na zlecenie MEN) programów oraz podręczników do nauczania języka polskiego i literatury dla dzieci i młodzieży spoza Polski. Jest autorką artykułów w czasopismach naukowych z zakresu językoznawstwa oraz metodyki nauczania języka polskiego. Uczestniczyła w wielu w zjazdach, spotkaniach, sympozjach polonijnych w kraju i za granicą, przygotowując referaty i wystąpienia. Anna Atłas Absolwentka historii i filologii germańskiej Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomowych w SWPS, PISM i SGH. Stypendystka DAAD i Fundacji im. Roberta Boscha. W latach pracowała w Krajowej Szkole Administracji Publicznej, od 1998 r. na stanowisku szefowej Działu Języków Obcych i Komunikacji KSAP, współtworząc m.in. egzaminy potwierdzające znajomość języków obcych w służbie cywilnej. W latach pracowała w polskiej Agencji Narodowej dla europejskich programów edukacyjnych (Fundusz Współpracy, FRSE), od 2007 r. jako zastępca dyrektora ds. programu Leonardo da Vinci (kształcenie zawodowe). Od 2009 r. do 2013 r. pełniła funkcję dyrektora LLP dla programów Erasmus, Mundus, Tempus oraz Comenius, Wizyty Studyjne i European Language Label, nadzorując wdrażanie projektów europejskich w obszarach edukacji ogólnej, szkolnictwa wyższego i wielojęzyczności. W latach przewodniczyła Radzie Programowej czasopisma Języki Obce w Szkole. Od października 2013 sprawuje funkcję dyrektora Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. Piotr Boroń Historyk, filozof. Doktor nauk humanistycznych. Ukończył historię i filozofię na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, a następnie ukończył tam studia doktoranckie. W latach prowadził zajęcia dydaktyczne na UMCS oraz był wykładowcą w Wyższej Szkole Społeczno-Przyrodniczej im. Wincentego Pola w Lublinie. W latach pracował jako nauczyciel na Białorusi, Ukrainie i Łotwie. Prof. dr hab. Władysław Miodunka Przewodniczący Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, dyrektor Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie oraz profesor lingwistyki stosowanej UJ. Wieloletni przewodniczący Komitetu Badania Polonii PAN. Od 1973 r. naucza polskiego jako języka obcego. Pierwszy prezes Stowarzyszenia Bristol Polskich i Zagranicznych Nauczycieli Kultury Polskiej i Języka Polskiego. Wykładał na wielu uniwersytetach na całym świecie, autor i redaktor publikacji: Język polski dla cudzoziemców, Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego, Studia latynoamerykańskie UJ, Polszczyzna w dobie globalizacji. Broszura 2.indd :32:59

16 ul. Rolna 175, Warszawa tel.: ; fax: ; Patronat Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Patronat Marszałka Senatu RP Patronat Ministra Edukacji Narodowej Patronat Ministra Spraw Zagranicznych Broszura 2.indd :32:59