OPIS DOBREJ PRAKTYKI. w radach i komitetach utworzonych przez władze publiczne. w radach i komitetach zorganizowanych z inicjatywy mieszkańców

Transkrypt

1 OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu ubiegającego się o wpis nazwa inicjatywy Od pacjenta do obywatela podnoszenie świadomości społecznej o niepełnosprawności jako kwestii praw człowieka nazwa podmiotu Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Krok za krokiem w Zamościu dokładny adres gmina powiat województwo ul. Peowiaków 6a, Zamość m. Zamość m. Zamość Lubelskie telefon (84) adres strony internetowej faks adres biuro@spdn.pl 2. Charakter podmiotu Obywatele zorganizowani (zaznacz): w radach i komitetach utworzonych przez władze publiczne w radach i komitetach zorganizowanych z inicjatywy mieszkańców zebraniach wiejskich i sołectwach X w organizacjach pozarządowych nieformalnych grupach obywatelskich indywidualne osoby 3. Rodzaj(e) podjętych działań na rzecz realizacji potrzeb społeczności lokalnej (zaznacz): X X X realizacja zadań publicznych na zlecenie władz lokalnych działalność charytatywna i opiekuńcza działalność edukacyjna i wychowawcza działalność wspierająca rozwój społeczności lokalnej działalność na rzecz podniesienia warunków życia działalność na rzecz zachowania i rozwoju lokalnych wartości kultury i tradycji 1

2 4. Przedmiot działalności Prowadzone działania miały na celu zwiększenie aktywności obywatelskiej osób niepełnosprawnych oraz ich otoczenia z woj. lubelskiego i dolnośląskiego oraz wyrównywanie szans w dostępie do infrastruktury społecznej i publicznej przez osoby z niepełnosprawnością poprzez dialog obywatelski z organami samorządu terytorialnego odpowiedzialnymi za realizację polityki społecznej wobec osób z niepełnosprawnością jako grupy dyskryminowanej. 5. Opis działań Podstawową przyczyną podjęcia działań była niska świadomość społeczna dotycząca problematyki niepełnosprawności rozumianej jako kwestia praw zgodnie z Konwencją ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, bierność i bezradność osób niepełnosprawnych i ich otoczenia oraz ograniczony dostęp osób z niepełnosprawnością do dóbr publicznych w porównaniu z innymi obywatelami. Niska świadomość społeczna dotyczy wszystkich adresatów działań: osób z niepełnosprawnością i członków ich rodzin, przedstawicieli administracji publicznej, nauczycieli, uczniów i innych. Ratyfikowana przez Prezydenta RP w dniu 6 września 2012r. Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych definiuje niepełnosprawność jako ( ) wynik interakcji między osobami z dysfunkcjami a barierami wynikającymi środowiskowymi, w tym wynikającymi z postaw ludzkich, które utrudniają tym osobom pełny i skuteczny udział w życiu społeczeństwa, na zasadzie równości z innymi osobami (Preambuła Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych) oraz m.in. zjawisko dyskryminacji. W związku z powyższym Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Krok za krokiem w Zamościu jako LIDER Projektu wspólnie z partnerami: Dolnośląskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży z MPDz Ostoja Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych Sejmik Wojewódzki Percy Hedley Foundation,Newcastle, Wielka Brytania zainicjowało szereg działań, których celem była zmiana świadomości społecznej dotyczącej niepełnosprawności, w tym przede wszystkim odejście od myślenia o niej jako medycznym problemie jednostki na rzecz myślenia o niepełnosprawności jako problemie społecznym i wymagającym modyfikacji pełnego barier środowiska przez odpowiedzialne społeczeństwo. Odejście od modelu medycznego do modelu biopsychospołecznego od pacjenta, klienta pomocy społecznej do pełnoprawnego, aktywnego obywatela. W tym celu podjęto następujące działania: 2

3 a) Kampanie społeczne przeprowadzono cykl debat, seminariów, imprez plenerowych z okazji Europejskiego Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych (5 maja 2013) oraz z okazji Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych (3 grudnia 2013). Odbyła się między innymi akcja: Zamalowujemy stereotypy w ramach której w Zamościu, Lublinie i Wrocławiu powstały murale ukazujące aktywność osób z niepełnosprawnością a także odbyły się debaty publiczne nt barier środowiskowych w dostępie do edukacji, pracy, niezależnego życia, prezentacje Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, Seminarium Trzeba rozmawiać, podczas którego przedstawiany i promowany był Kodeks Konsultacji Społecznych opracowany przez grupę ekspertów przy Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji, seminarium uzyskało patronat honorowy Ministra Administracji i Cyfryzacji. b) Warsztaty dla uczestników projektu. Warsztaty aktywności obywatelskiej dla rodzin/opiekunów osób niepełnosprawnych i dorosłych osób niepełnosprawnych. Po dwa sześciogodzinne warsztaty przeprowadzone zostały dla opiekunów i pełnoletnich osób z niepełnosprawnością w dziesięciu gminach województwa lubelskiego i jedenastu gminach województwa dolnośląskiego. Podczas warsztatów promowana i omawiana była Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych ze wskazaniem praw osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów. Uczestnicy wypełniali anonimową ankietę dotyczącą barier dla osób z niepełnosprawnością swojej gminie oraz analizowali jej wyniki przygotowując się do ich prezentacji na posiedzeniach swego samorządu terytorialnego. Opracowano wyniki ponad 200 ankiet inwentaryzacyjnych z woj. lubelskiego i podobnej ilości z woj. dolnośląskiego, otrzymując interesujący materiał obrazujący sytuację osób niepełnosprawnych w kontekście zagadnień zawartych w Konwencji ONZ i Agendzie 22. Warsztaty edukacji obywatelskiej dla młodzieży niepełnosprawnej. W roku 2013 przeprowadzono pięćset godzin warsztatów dla dorosłych osób z niepełnosprawnością, których celem była aktywizacja obywatelska poprzez poznanie własnych praw ale także obowiązków. Celem warsztatów było również opracowanie przez uczestników wniosków w zakresie poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnością, które były prezentowane przez uczestników podczas Sesji lub Komisji Polityki Społecznej Sejmiku Województwa Lubelskiego oraz Sejmiku Województwa Dolnośląskiego. Warsztaty organizowane były w Białobrzegach, Zamościu i we Wrocławiu. c) Prezentacja problematyki osób niepełnosprawnych przez uczestników warsztatówrodziców/opiekunów osób niepełnosprawnych i przez osoby z niepełnosprawnością, w tym inwentaryzacji barier i propozycji rozwiązań problemów społecznych na: 3

4 Posiedzeniach Sesji Rad Gmin (po 8 prezentacji na Sesjach Rad Gmin w województwie lubelskim i dolnośląskim) Posiedzeniach Sejmików Wojewódzkich (po 2 posiedzenia Sejmików Wojewódzkich w województwie lubelskim i dolnośląskim) d) Prezentacja rozwiązań systemowych (placówek, działań) utworzonych przez organizacje pozarządowe (Krok za krokiem, Ostoja, Percy Hedley Foundation) przedstawicielom administracji publicznej i radnym oraz przedstawicielom innych ngo jako przykładów dobrej praktyki zgodnej z duchem Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Promowanie środowiskowego wsparcia (dzienne ośrodki, asystent osoby niepełnosprawnej, wspierane zatrudnienie, w tym trener pracy, wspierane mieszkalnictwo, w tym mieszkania chronione)jako lepszej alternatywy niż stały pobyt w domu pomocy społecznej izolujący od środowiska. Promowanie deinstytucjonalizacji. Promowanie prawa do niezależności i decydowania o sobie przez osoby niepełnosprawne. W tym celu powstał film o Konwencji ONZ, film o alternatywnej i wspomaganej komunikacji oraz reportaż Pogranicze Równych Szans dostępny w serwisie youtube. 6. Ocena efektów wdrożenia projektu dla zaangażowania mieszkańców w realizację zadań publicznych Efekty realizacji działań: Podniesienie świadomości osób z niepełnosprawnością, odnośnie ich praw i obowiązków obywatelskich oraz podniesienie świadomości społecznej przedstawicieli administracji publicznej. Dzięki przeniesieniu komisji Rady Miasta Zamościa z niedostępnego architektonicznie Ratusza do udostępnionego budynku przy zamojskim Ogrodzie Zoologicznym, po raz pierwszy w kilku posiedzeniach komisji mogły wziąć udział osoby z niepełnosprawnością ruchową i innymi dysfunkcjami. Łącznie na tych komisjach pojawiło się ok. 50 osób z różnymi formami niepełnosprawności. Kilkanaście z nich złożyło wnioski do samorządu. Przez wielomiesięczną prezentację poprzez sztukę murali pokazujących normalny wizerunek osób z niepełnosprawnością mieszkańcy Zamościa, Lublina i Wrocławia mieli szansę zmienić swoje myślenie o osobach niepełnosprawnych. Na wniosek zgłoszony podczas debaty o braku dostępu niepełnosprawnych mieszkańców do posiedzeń Rady Miasta Zamościa powstał Telemost w Biurze Obsługi Interesanta na parterze Ratusza- Urzędu Miasta Zamość, dzięki któremu osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą brać czynny udział w sesjach Rady Miasta pomimo braku windy w budynku Ratusza. Dzięki warsztatom, w których uczestniczyli rodzice i opiekunowie osób z niepełnosprawnością zwiększyła się ich świadomość ich praw i praw przysługujących ich dzieciom/członkom rodziny. Osoby te miały dzięki tym warsztatom możliwość 4

5 zapoznania się z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, dokumentu i wynikającymi z niego prawami. rangą tego Prezentacja wyników ankiety inwentaryzacyjnej na posiedzeniach samorządu terytorialnego, udział jego przedstawicieli w debatach o niepełnosprawności i Konwencji ONZ, spotkania podczas posiedzeń komisji samorządu z osobami niepełnosprawnymi podniosły poziom wiedzy w tej dziedzinie, co poskutkowało nowym spojrzeniem na problem niepełnosprawności podczas opracowywania strategii rozwiązywania problemów społecznych w Zamościu. Rozpowszechnianie wyników ankiety inwentaryzacyjnej i Konwencji ONZ wśród mediów zmieniło język opisywania niepełnosprawności jako kwestii praw człowieka zgodnie z założeniami Konwencji ONZ (TVP Lublin, Katolickie Radio Zamość, In.) Dzięki wizycie grupy niepełnosprawnych podopiecznych Fundacji Percy Hedley z Newcastle możliwa była wymiana doświadczeń i poznanie form dostosowania infrastruktury miejskiej dla potrzeb osób z niepełnosprawnością. Podczas debaty o barierach Starosta Zamojski zobowiązał się do instalacji windy w budynku Starostwa Powiatowego. Z końcem roku winda została oddana do użytku. Powstała ulotka ABC Obywatela. Jej rozpowszechnienie poprzez edukację obywatelską podniosło wiedzę u uczestników spotkań i debat. Powstały konspekty zajęć o niepełnosprawności dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Jej rozpowszechnienie poprzez edukację obywatelską podniosło wiedzę u uczniów zamojskich szkół. Dzięki filmom rozpowszechnianym w Internecie oraz podczas debat i spotkań podniosła się wiedza o niepełnosprawności rozumianej w świetle Konwencji ONZ. 7. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Działania realizowane przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. W kwocie ,01 zł. Działania realizowane były głównie w placówkach pobytu dziennego dla osób z niepełnosprawnością na terenie województw: lubelskiego i dolnośląskiego. Do realizacji działań zaangażowano również wolontariuszy w wymiarze średnio 25 godzin miesięcznie. 8. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Głównym problemem jest utrwalona bezradność i bierność osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Przez wiele lat traktowano ich jako klientów pomocy społecznej czy służby zdrowia, 5

6 a nie jako podmioty posiadające równe prawa w dostępie do dóbr publicznych. Wielu z powodu dyskryminacji straciło wiarę, że może być inaczej. Kolejnym problemem jest niechęć przedstawicieli administracji publicznej do uznania praw osób niepełnosprawnych jako takich samych obywateli jak inni i podjęcia działań na rzecz uznania tych praw, w tym modyfikacji środowiska poprzez likwidację barier i tworzenie ułatwień. Kolejnym było przygotowanie animatorów i terapeutów w zakresie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz myślenia o niepełnosprawności jako kwestii praw człowieka. 9. Zalecenia dla innych podmiotów zainteresowanych wdrożeniem projektu Projekt wpisuje się w obszar pracy u podstaw. Bez oddolnej pracy nad zmianą świadomości społecznej (dot. niepełnosprawności jako kwestii praw człowieka) wszystkich uczestników życia społecznego zapisy Konwencji ONZ nie zostaną wdrożone. Projekt można implementować bez modyfikacji lub zmodyfikować np. ankietę inwentaryzacyjną. Najpierw należy jednak bardzo dobrze przygotować dostatecznie dużą grupę animatorów i terapeutów. 6