Targi, jarmarki i odpusty

Transkrypt

1 Targi, jarmarki i odpusty X Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie 31 maja-1 czerwca 2014 r. Informator o wybranych punktach programu (wykłady, wystawy, edukacja, koncerty i spektakle)

2 WYKŁADY POPULARNO-NAUKOWE sobota, 31 maja 2014 roku, godz (sala opacka klasztoru pocysterskiego w Lądzie) Program wykładów: Początki i funkcjonowanie targów i jarmarków w średniowieczu prof. Zbyszko Górczak Zajęcie gospodarcze? Wiking. Działalność ekonomiczna Skandynawów we wczesnym średniowieczu prof. Władysław Duczko Słowiańskie święto wiosenne stado w relacji Łukasza z Wielkiego Koźmina (zm. 1412)" - prof. Krzysztof Bracha niedziela, 1 czerwca 2014 roku, godz (sala konferencyjna w Ośrodku Edukacji Przyrodniczej w Lądzie) Program wykładów: Co zamiast srebra? Pieniądz pozakruszcowy na rynkach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny prof. Piotr Boroń Dlaczego każde znalezisko dawnej monety jest ważnym źródłem historycznym? prof. Borys Paszkiewicz SYLWETKI WYKŁADOWCÓW: Boroń Piotr historyk, pracownik naukowy Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Interesuje się problematyką wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny. Jest autorem wielu prac naukowych, w tym książek: Słowiańskie wiece plemienne (Katowice 1999) oraz Kniaziowie, królowie, carowie... Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu (Katowice 2010). Bracha Krzysztof historyk, zatrudniony w Instytucie Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Interesuje się religijnością popularną polskiego i europejskiego średniowiecza, szczególnie zaś zagadnieniami kultów, zwyczajów pątniczych, a także zjawiskami ówczesnej magii, czarów, zabobonów i demonologii ludowej. Jest autorem wielu prac naukowych, w tym książki pt. Teolog, diabeł i zabobony. Świadectwo traktatu Mikołaja Magni z Jawora De superstitionibus (1405 r.), Warszawa 1999.

3 Duczko Władysław - archeolog; zatrudniony w Instytucie Archeologii Uniwersytetu w Uppsali (Szwecja) oraz Instytucie Antropologii i Archeologii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Przez wiele lat prowadził badania wykopaliskowe w Starej Uppsali. Jest wybitnym znawcą kultury wczesnośredniowiecznej Skandynawii oraz wikingów. Opublikował wiele prac naukowych, w tym m.in. książki pt. Ruś Wikingów. Historia obecności Skandynawów we wczesnośredniowiecznej Europie Wschodniej (2006). Górczak Zbyszko historyk; zatrudniony w Zakładzie Historii Średniowiecza Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w dziedzinie historii społeczno-gospodarczej i materialnej Polski w średniowieczu. W swoich publikacjach skupia się także na zagadnieniach związanych z lokacjami miast oraz badaniem kwestii narodowościowych w ośrodkach powstałych na prawie niemieckim. Jest autorem kilkudziesięciu prac naukowych, w tym książek: Podstawy gospodarcze działalności Zbigniewa Oleśnickiego biskupa krakowskiego (Kraków 1999), Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce do 1314 r. (Poznań 2002) i Rozwój majątków możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XV i początkach XVI wieku: studium z dziejów wielkiej własności ziemskiej (Poznań 2007). Paszkiewicz Borys historyk, numizmatyk, zatrudniony w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się numizmatyką średniowieczną i nowożytną. Jest autorem wielu prac naukowych, w tym książek pt. Brakteaty pieniądz średniowiecznych Prus (Wrocław 2009) oraz Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego (Warszawa 2012). WYSTAWY Targi, kupcy i płacidła sobota-niedziela, 31 maja-1 czerwca 2014 r. ( Sala Organowa-Galeria klasztoru pocysterskiego w Lądzie) Autorzy wystawy: mgr Kateriny Zisopulu-Bleja, mgr Magdalena Poklewska-Koziełł W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Poznaniu znajduje się wiele zabytków, stanowiących świadectwa handlu, wymiany i działalności kupców na ziemiach polskich w okresie średniowiecza. Dzięki ekspozycji zapoznamy się z różnymi środkami płatniczymi,

4 używanymi w trakcie zawieranych wówczas transakcji, a także przedmiotami, które dotarły do nas dzięki kontaktom handlowym. Zaprezentujemy również wagę i odważniki, niezbędne narzędzia pracy ówczesnych kupców. Odpusty i pielgrzymki sobota-niedziela, 31 maja-1 czerwca 2014 r. (krużganki klasztoru) Autorzy prezentacji: mgr Magdalena Poklewska-Koziełł, mgr Magdalena Sprenger Głównym tematem prezentacji są uroczystości odpustowe urządzane ku czci patronów parafii. Kult świętych był szeroko rozpowszechniony w średniowieczu, a wiele kościołów zabiegało o posiadanie ich relikwii. Pielgrzymowanie do takich miejsc było jedną z form uzyskania odpuszczenia grzechów. W naszej prezentacji przedstawimy najpopularniejsze w tym czasie cele wypraw ówczesnych pątników, a także najstarsze sanktuaria w Europie i Polsce oraz różne formy relikwiarzy, w których przechowywano szczątki lub przedmioty związane z osobami wyniesionymi na ołtarze. Zatrzymane w kadrze. Festiwale w Lądzie wystawa posterowa sobota-niedziela, 31 maja-1 czerwca 2014 r. (Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Lądzie) Autor wystawy: mgr Kateriny Zisopulu-Bleja Na wystawie zaprezentujemy fotografie, prezentacje multimedialne oraz filmy z poprzednich edycji Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie. Niezwykłe chwile, malownicze otoczenie, wizerunki uczestników i organizatorów, a także gości przybywających do nas z różnych stron kraju wyzwolą wiele wspomnień i wzruszeń. Pretekstem dla utworzenia tej retrospektywnej ekspozycji jest dziesiąta realizacja popularnej imprezy historycznej.

5 EDUKACJA Przeszłość zaklęta w znakach i przedmiotach piknik naukowy sobota-niedziela, 31 maja-1 czerwca 2014 r. (krużganki klasztoru) Koordynacja: mgr Małgorzata Żukowska-Gieżek, mgr Kateriny Zisopulu-Bleja Czy średniowiecze to czas pozbawiony rozrywek, skoro nieznane były telewizja, komputer i kino? Czy moneta może mieć swoją legendę? Skąd wiemy jak rozpoznać świętych przedstawionych na obrazach lub w rzeźbach? Czy słowa kawa, cyfra, algebra i wiele innych, których używamy na co dzień rzeczywiście są polskie? Wszystkich zainteresowanych przeszłością zapraszamy na Piknik Naukowy, podczas którego specjaliści różnych dziedzin wprowadzą w świat swoich zagadnień. Zaproszeni naukowcy stworzą możliwość zapoznania się z przedmiotami obcego pochodzenia, tzw. importami, które trafiły na ziemie polskie m.in. dzięki wymianie handlowej, zgłębienia tajników czytania monet, kryjących niekiedy ogrom informacji oraz zawiłości języka arabskiego, którym posługiwali się kupcy i przewodnicy karawan, dowiedzenia się jakie gry pasjonowały wikingów, mieszkańców Orientu i naszych ziem, jak też zaznajomienia się z wynalazkami sprzed kilkuset lat, dzięki którym rozwinęło się wiele dziedzin nauki. Opowiedzą ponadto o dziedzictwie kulturowym cystersów, do których niegdyś należał klasztor w Lądzie oraz wyjaśnią na jakiej podstawie można wnioskować czyje wizerunki widnieją na przedstawieniach i ku czci, których świętych odbywały się odpusty parafialne. Turniej gier średniowiecznych sobota, 31 maja 2014 r., godz (krużganki klasztoru) Prowadzenie zajęć: mgr Magdalena Poklewska-Koziełł, mgr Magdalena Sprenger Młynek, warcaby i szlachetne szachy czy hnefatafl, sija i tryktrak? Znane i nieznane, jednak równie pasjonujące. Gry od wieków fascynowały, pozwalały sprawdzać się w rywalizacji z innymi i odkrywać w sobie pokłady emocji. Średniowiecze, mimo iż bez komputerów i konsoli play station, nie było pozbawione rozrywek. Wszystkich gotowych podjąć wyzwanie

6 i zmierzyć się z grami średniowiecznymi z różnych części świata zapraszamy do uczestnictwa w turnieju. Nauczymy zasad i pokażemy niezwykłą magię gier, gwarantując dobrą zabawę i niezapomniane wrażenia. Na jarmarku, w dzień targowy - zabawy edukacyjne dla dzieci sobota, 8 czerwca 2013 r., godz niedziela, 9 czerwca 2013 r., godz (teren podgrodzia) Prowadzenie zajęć: Drużyna Radzimscy Wojowie Grupa Radzimscy Wojowie zaprasza wszystkie dzieci na kolorowe i pełne dobrej zabawy zajęcia plastyczne. Wśród atrakcji m.in. kwieciste wianki dla urodziwych panien oraz figlarne czapki dla skorych do żartów wesołków. Ponadto średniowieczny teatrzyk z aktorami własnej roboty oraz koniki, koguciki, smoki i inne jarmarczne zabawki. Kupcy z czterech stron świata zabawy edukacyjne dla dzieci sobota, 31 maja 2014 r., godz niedziela, 1 czerwca 2014 r., godz (klasztor pocysterski, punkt informacyjny Muzeum Archeologicznego w Poznaniu) Prowadzenie zajęć: mgr Małgorzata Żukowska-Gieżek Węgiel, sukno, ziarno, wełna i produkty metalowe z Wysp Brytyjskich; luksusowe towary takie jak biżuteria, przedmiotu wyrabiane ze szkła, przetykane złotem brokaty oraz zbroje z Włoch; jedwabie, dywany i bajecznie pachnące przyprawy ze Wschodu, a także futra, liny, sól, gęsie pierze i bursztyn ze Skandynawii. Poznaj z nami kupców, którzy przybyli z czterech stron świata. Dotknij, przymierz, powąchaj i spróbuj ich towarów. Weź udział w naszych warsztatach, a pomożemy Ci zdobyć sakiewkę pełną monet, byś mógł rozpocząć zakupy na jarmarku pełnym niezwykłych produktów z najdalszych zakątków.

7 Szczypta świata na jarmarku festiwalowa gra edukacyjna dla dzieci i młodzieży sobota, 8 czerwca 2013 r., godz niedziela, 9 czerwca 2013 r., godz (klasztor pocysterski, podgrodzie) Prowadzenie zajęć: mgr Małgorzata Żukowska-Gieżek Zapraszamy do udziału w grze, która poprowadzi Cię przez ważne punkty naszego Festiwalu. Rozszyfruj podpowiedzi jak dotrzeć do następnego miejsca, wykonaj zadania i odpowiedz na pytania, a niewątpliwie będzie czekać na Ciebie nagroda. Nie tylko poznasz orientalne słowa i smakołyki, dowiesz się czym płacono zanim pojawiły się monety, odkryjesz tajemnice przedmiotów z odległych regionów, ale także zdobędziesz doświadczenie i być może odkryjesz w sobie duszę poszukiwacza skarbów i przygód. Wyprawa archeologiczno-przyrodnicza na grodzisko wczesnośredniowieczne na Rydlowej Górze sobota, 31 maja 2014 r., godz niedziela, 1 czerwca 2013, godz (zbiórka przy Ośrodku Edukacji Przyrodniczej) Prowadzący: mgr Radosław Zywert Na tzw. Rydlowej Górze znajdują się pozostałości grodu wczesnośredniowiecznego w Lądzie. Najprawdopodobniej powstał w IX/X wieku i przetrwał do XIII wieku. To właśnie z tym obiektem wiążemy początki miejscowości, w której od 2005 roku odbywa się Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej. Wycieczka na grodzisko prowadzi przez urokliwą pradolinę Warty, objętą Nadwarciańskim Parkiem Krajobrazowym. W trakcie tej wyprawy poznamy niezwykłe dzieje grodu i kasztelani lądzkiej, a także będziemy się zachwycać wspaniałą przyrodą i malowniczym otoczeniem. Uwaga: w przypadku wysokiego stanu wody w pradolinie, wycieczka może być odwołana.

8 Spotkanie z muzyką dawną niedziela, 1 czerwca 2013 r., godz (klasztor pocysterski, kapitularz) Prowadzący: prof. Henryk Kasperczak W gotyckim kapitularzu klasztoru pocysterskiego w Lądzie odbędzie się niezwykłe spotkanie z muzyką dawną. Prelegent, znakomity instrumentalista i wykładowca Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu, założyciel i lider zespołu Galakticus, opowie nie tylko o muzyce, ale również o instrumentach, na których była ona wykonywana. Narracji będzie towarzyszyło również wykonanie dawnych utworów średniowiecznych i renesansowych. KONCERTY Koncert zespołu Góra Trolla sobota, 31 maja 2013 r., godz (scena na podgrodziu) Zespół Góra Trolla powstał w 2008 roku. W repertuarze tej grupy znajdują się utwory z okresu średniowiecza oraz renesansu, głównie z rejonów zachodniej Europy. Muzycy grają tańce i pieśni w ich oryginalnych, historycznych formach, śpiewają w języku łacińskim, staronorweskim, staroszwedzkim, starooksytańskim, średnio-wysoko-niemieckim oraz polskim. Skład grupy tworzą: Maciej Wróblewski (mandola, śpiew), Ariel Kuźmiński (rauschpfeife), Jędrzej Jakubowski (instrumenty perkusyjne) oraz Rafał Wyszomirski (buzuki irlandzkie, szałamaja). Oficjalna strona zespołu: Koncert zespołu Ars Nova sobota, 31 maja 2014 r., godz (kościół Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja w Lądzie) Zespół instrumentów dawnych Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego Ars Nowa istnieje od 1981 roku. Kieruje nim Jacek Urbaniak, a drugim kierownikiem zespołu jest

9 Krzysztof Owczynik. Grupa specjalizuje się w muzyce europejskiej XIII-XVI wieku i należy do czołowych wykonawców tego gatunku w Polsce. Zespół występował w najważniejszych salach koncertowych w kraju i za granicą. W ciągu 30 lat działalności Ars Nova zagrała 700 koncertów oraz nagrała 24 płyty CD. Wydawcami płyt zespołu były firmy: DUX, ZPR- Records, ACCORD, Polskie Radio, Tonpress, Czas Kultury, Travers, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. Zespół otrzymał ośmiokrotnie nominacje oraz prestiżową polską nagrodę fonograficzną FRYDERYK '96 za płytę z muzyką polskiego renesansu Melodie na psałterz polski Mikołaja Gomółki. Zespół współpracował z wybitnymi polskimi śpiewakami: Andrzejem Hiolskim, Jerzym Artyszem, Łucją Prus i Jadwigą Rappe sięgając wówczas po utwory nowszej muzyki polskiej. Członkami zespołu byli znani muzycy: Agata Sapiecha, Michał Straszewski, Tadeusz Czechak, Ryszard Borowski, Paweł Iwaszkiewicz, Lesław Szyszko, którzy założyli i z powodzeniem prowadzą własne zespoły. Aktualny skład zespołu tworzą: Joanna Nogal (fidel), Marcin Zalewski (lutnia, viola da gamba), Paweł Zalewski (viola da gamba), Krzysztof Owczynik (flety, cornamuse, kornet, śpiew) oraz Jacek Urbaniak (flety, cornamuse, pomort). Oficjalna strona zespołu: Koncerty zespołu Effascinato niedziela, 1 czerwca 2014 r., godz (scena na podgrodziu) i godz (kościół Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja w Lądzie) Zespół Muzyki Dawnej Effascinato powstał w październiku 2009 r. przy Miejsko- Gminnym Ośrodku Kultury w Raszkowie koło Ostrowa Wielkopolskiego. Założył go Łukasz Naczke w ramach projektu Bliżej muzyki bliżej świata, współfinansowanego przez Fundację Wspomagania Wsi z programu Kultura Bliska. Mimo stosunkowo krótkiej historii, zespół złożony z młodych muzyków w wieku od 9 do 16 lat, zagrał wiele koncertów w Polsce, a także we Włoszech. W 2012 roku grupa uczestniczyła w prestiżowym Festiwalu Muzyki Dawnej Schola Cantorum w Kaliszu, gdzie zdobyła Brązową Harfę Eola oraz wyróżnienie za Udany Debiut. W tym samym roku uczestniczyła w telewizyjnych programach Must be the music oraz Mam talent, natomiast występ zespołu na scenie Opery Wrocławskiej został wyemitowany 8 września 2012 r. w telewizji TVN. Zespół Effascinato wykonuje muzykę dawną z czasów średniowiecza, renesansu i baroku, wzbogacając swoje utwory elementami współczesnymi oraz prezentując transkrypcje nowych

10 brzmień. Koncert zespołu Pospolite Ruszenie niedziela, 1 czerwca 2014 r., godz (scena na podgrodziu) Pospolite Ruszenie stanowi projekt łączący muzyków z dwóch na pozór różnych światów: muzyki dawnej i rocka. Grupa od kilku lat z powodzeniem łączy oba te gatunki, aranżując muzyczne skarby polskiego średniowiecza i renesansu na tradycyjne rockowe instrumentarium, elektryczne skrzypce oraz instrumenty historyczne i ludowe. Zarówno strona muzyczna jak i tekstowa (którą stanowi oryginalna poezja staropolska) współgrają ze sobą, tworząc zupełnie nową jakość na współczesnym polskim rynku muzycznym - sarmackie granie z pazurem. Grupa powstała z inicjatywy Jana Trębacza (wokalisty i autora koncepcji muzyki, lidera metalowego zespołu "Illuminandi" z Dębicy) oraz Krzysztofa Kramarza (gitarzysty, aranżera i kompozytora otoczki rockowej utworów z Krakowa). Przez pierwsze dwa lata zespół tworzył Paweł Iwaszkiewicz (multi-instrumentalista, muzyk doskonale znany w kręgach muzyki dawnej i folkowej, lider formacji Open Folk), który czuwał nad jak najwierniejszym odwzorowaniem tkanki historycznej; Tomasz Pyzia (perkusja) i Bartosz Tulik (bas), od lat współpracujący ze sobą m. in. w alternatywnych projektach Rumor i Direction. Jako ostatnia do zespołu dołączyła do składu Regina Szlachta (skrzypaczka, absolwentka Krakowskiej Akademii Muzycznej), wzbogacając grupę swoją niezwykłą wrażliwością. Obecnie Pospolite Ruszenie współpracuje z renomowanymi muzykami, m.in. Tomaszem Dobrzańskim (dudy, flety, bombardy), Aleksandrem Tomczykiem (rauschpfeife, rogi, flety) czy Henrykiem Kasperczakiem (lutnia, chitarrone, saz), grającym z Jackiem Kowalskim i w grupie "Amaryllis". Obecnie "Pospolite Ruszenie" tworzą: Jan Trębacz wokal, lira korbowa, Krzysztof Kramarz gitary elektryczna i akustyczna, Regina Szlachta skrzypce, Bartosz Tulik gitara basowa, Tomasz Pyzia perkusja. Oficjalna strona zespołu:

11 SPEKTAKLE Dawno, dawno temu spektakl historyczno-fantastyczny Teatru Rozrywki Trójkąt sobota, 31 maja 2014 r., godz (dziedziniec przed kościołem Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja) W sztuce wykorzystano wątki historyczne m.in. z okresu wczesnej historii Polski (np. historie Piasta Kołodzieja czy Popiela, postać Zawiszy Czarnego), mieszając je w dowcipny sposób z elementami baśniowymi i fantastycznymi. Całość została zainscenizowana w konwencji bardzo zabawnego spektaklu jarmarcznego, z użyciem form plastycznych lalek (marionetki sycylijskie), bardzo efektownych kostiumów, większych form animowanych (np. postaci smoków). Zawiera dowcipne piosenki, elementy kuglarstwa (szczudła, żonglerka) i interakcji z widzem. Muzyka stylizowana na średniowieczną, w całości autorska, grana na żywo (z wykorzystaniem np. instrumentu z epoki liry korbowej, a także mandoli, drumli, fletu). W sztuce biorą udział trzy osoby (Beata Beling, Artur Beling, Mariusz Wasiewski). Aktorzy wcielają się w role takich postaci, jak: rybałt, giermek, karczmarka, rycerz, księżniczka, smok, Piast, Popiel, Zawisza Czarny, Św. Jerzy, Ziemowit, Gniewko, Syrena, Rzepicha itd. Spektakl złożony jest z odrębnych scen, co daje widzowi możliwość przyłączenia się do przedstawienia w dowolnej chwili. Ze względu na swoją formę, treść, a także tzw. podwójne poczucie humoru, adresowany jest do zróżnicowanej wiekowo publiczności. Aktorzy wyrażają przekonanie, że zarówno dzieci, młodzież, jak i dorośli będą się znakomicie bawić uczestnicząc w tym fantastyczno-historycznym, interaktywnym, przezabawnym wydarzeniu. Teatr Rozrywki Trójkąt istnieje od 2010 roku. Ulubionym sposobem wypowiedzi zespołu są formy komiczne, choć zdarzają się również poważniejsze realizacje. Repertuar Teatru obejmuje zarówno spektakle dla dorosłych, jak i dla dzieci. Cechą charakterystyczną ich przedstawień jest interaktywność, dzięki czemu są świetnie odbierane przez widownię. Oficjalna strona zespołu: