PUBLIKACJA BEZPŁATNA WSPÓŁFINANSOWANA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO

Transkrypt

1 PUBLIKACJA BEZPŁATNA WSPÓŁFINANSOWANA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno - promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego- edycja 2

2 LEPIEJ JEST PATRZEĆ W PRZYSZŁOŚĆ I PRZYGOTOWYWAĆ SIĘ, NIŻ OGLĄDAĆ SIĘ ZA SIEBIE I ŻAŁOWAĆ JACKIE JOYNER - KERSEE opracowała dr Dorota Strzelczyk

3 Spis treści Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Rola i cele doradztwa zawodowego w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej Doradca zawodowy ogólna charakterystyka Rola i funkcje doradcy zawodowego Typy doradców Podstawowe umiejętności doradcze Miejsca pracy doradców zawodowych poradnie psychologiczno-pedagogiczne, urzędy pracy, szkoły Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Charakterystyka placówki Zadania doradcy zawodowego w PPP

4 Spis treści Urzędy pracy System urzędów pracy Regulacje prawne poradnictwa zawodowego w urzędach pracy Zadania doradcy zawodowego w urzędzie pracy Narzędzia pracy doradcy zawodowego Szkoły Akty prawne regulujące pracę doradcy zawodowego w szkole Zadania szkolnego doradcy zawodowego Wymagania psychologiczne szkolnego doradcy zawodowego Szkolne Ośrodki Kariery Poradnictwo zawodowe w szkołach specjalnych Szkolny doradca zawodowy w wybranych krajach Unii Europejskiej

5 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Rola i cele doradztwa zawodowego w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej Poradnictwo zawodowe to system długotrwałych i wieloetapowych działań wychowawczych towarzyszących jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono całokształt działań związanych z udzielaniem pomocy zarówno uczniom, jak i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej przynoszącej jednostce satysfakcję i sukces zawodowy Podstawowym celem poradnictwa zawodowego jest stymulacja rozwoju zawodowego młodzieży i dorosłych prowadząca do umożliwienia aktywnego i samodzielnego wyboru własnej drogi zawodowej. Cel ten może być spełniony poprzez zapewnienie odpowiednich warunków i środków a także opracowanie specjalnych, zróżnicowanych odpowiednio do wieku danych osób, programów i metod.

6 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Stymulacja rozwoju zawodowego może dokonywać się poprzez: Poznanie siebie, swoich mocnych i słabych stron; Poznanie zawodów: zadań i czynności, wymagań psychofizycznych stawianych kandydatom do zawodów; Poznanie dróg prowadzących do określonego zawodu: szkół lub kursów, które pozwalają uzyskać kwalifikacje zawodowe; Wykształcenie umiejętności podejmowania decyzji; Opanowanie zasad i technik relaksacyjnych, radzenia sobie ze stresem; Poznanie zasad komunikowania niewerbalnego; Pisanie podań, ofert, listów motywacyjnych, życiorysów zawodowych.

7 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Idea poradnictwa zawodowego wyraża się w następujących założeniach: jednostka jest odpowiedzialna za swój los, musi wprawdzie liczyć się z warunkami obiektywnymi, w których żyje, lecz może jednocześnie wykorzystać wszystkie zawarte w nich możliwości do rozwoju własnej osobowości; ważną cechą człowieka jest jego aktywność, zwłaszcza intelektualna wyrażająca się w podejmowaniu działań zmierzających do ciągłego samokształcenia, co umożliwia dostosowanie się do częstych zmian, jakie niesie gospodarka i rozwój społeczny;

8 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Idea poradnictwa zawodowego wyraża się w następujących założeniach: jeśli decyzje jednostki mają być racjonalne i prawidłowe, muszą być oparte na znajomości samego siebie, swoich mocnych i słabych stron, pogląd jednostki na temat własnych zalet i wad jest subiektywny, nie jest ostateczny i trzeba go weryfikować, podczas podejmowania decyzji należy bardziej niż dotychczas uwzględniać warunki społeczne na rynku edukacji i pracy, m.in. konkurencję na rynku pracy w ubieganiu się o pracę, czy o miejsce nauki w szkole zawodowej itp.

9 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Obecnie za poradnictwo zawodowe w Polsce odpowiadają dwa ministerstwa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (odpowiada za całość zadań z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego w stosunku do dzieci i młodzieży. Zadania te realizuje przy pomocy poradni psychologiczno-pedagogicznych i szkół Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (odpowiada za poradnictwo zawodowe dla osób dorosłych i wykorzystuje w tym celu jednostki publicznej służby zatrudnienia urzędy pracy itp.) Typowe miejsca pracy doradców zawodowych: urzędy pracy, centra informacji i planowania kariery zawodowej, szkoły, szkolne ośrodki kariery, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, akademickie biura karier, gminne centra informacji, stowarzyszenia itp.

10 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Ponadto z usług doradców zawodowych mogą korzystać przedsiębiorstwa decydujące się na udzielanie pomocy osobom zwalnianym. Działania te mają na celu zwiększenie szans poszukującego pracy na zatrudnienie oraz podniesienie jego atrakcyjności dla potencjalnego pracodawcy. Zakres usługi obejmuje: 1. zapewnienie pracownikowi niezbędnego wsparcia emocjonalnego, 2. przekazanie wiedzy oraz wykształcenie umiejętności w zakresie poszukiwania pracy, 3. zdiagnozowanie potencjału zawodowego pracownika i pomoc w stworzeniu dalszej kariery zawodowej, 4. monitorowanie i koordynacja procesu poszukiwania pracy, 5. wprowadzenie danych pracownika do banku osób poszukujących pracy, 6. wskazanie możliwości zatrudnienia w sytuacji, kiedy biuro prowadzić będzie rekrutację pracowników do innej firmy.

11 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Z usług doradców zawodowych korzystają także instytucje działające na rynku pracy - urzędy publiczne, media, banki. Doradcy pomocni są tu w procesie rekrutacji, bądź w działach personalnych. Poradnictwo zawodowe w zakładach pracy jest elementem całego systemu nazywanego rozwojem kariery zawodowej. Jest to zaplanowany i zorganizowany, wysiłek mający doprowadzić do osiągnięcia równowagi między potrzebami jednostki w zakresie rozwoju zawodowego a wymaganiami organizacji uwzględniającymi jej potencjał kadrowy Zadaniem doradcy jest także gromadzenie, przechowywanie i popularyzacja wiedzy o tych aspektach kariery zawodowej, które mogą przynieść pracownikom wymierne korzyści będące konsekwencją ich udziału w kursach i programach wewnątrzzakładowych itp.

12 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Niemcy Sprawy związane z poradnictwem zawodowym i pośrednictwem pracy leżą w gestii Federalnego Urzędu Pracy /BA/, który kieruje pracą sieci urzędów pracy. Usługi w zakresie poradnictwa i informacji zawodowej świadczone są przez doradców w Centrach Informacji Zawodowej /BIZ/. Obok informacji krajowych w każdym Centrum można uzyskać informacje dotyczące możliwości kształcenia i szkolenia w innych krajach europejskich. Instytucjami odpowiedzialnymi za gromadzenie i udostępnianie informacji związanych z możliwością kształcenia i szkolenia za granicą są w Niemczech Europejskie Centra Poradnictwa Zawodowego. We wszystkich krajach Unii Europejskiej istnieją tzw. Narodowe Centra Zasobów Poradnictwa Zawodowego. W wybranych urzędach pracy powołano tzw. bliźniacze centra (aktualnie jest ich 25), które specjalizują się w wymianie informacji z jednym lub kilkoma państwami. Na przykład współpracą z Polską zajmuje się centrum we Frankfurcie nad Menem.

13 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Niemcy Federalny Urząd Pracy (BA) jest również odpowiedzialny za: rozwój kształcenia zawodowego; rozwój usług związanych z rehabilitacją zawodową; usługi związane z utrzymaniem i tworzeniem miejsc pracy; wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych wypłacanie świadczeń na dzieci. Urzędy pracy zakładają specjalne Centra Informacji Zawodowej (BIZ). Aktualnie na terenie Niemiec istnieje około 180 takich Centrów. Obok nich, usługi w zakresie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy są świadczone w około 160 urzędach pracy na terenie Niemiec. Narzędziami pomocnymi są: foldery informacyjne zawierające informacje o zawodach, książki, filmy o zawodach, programy komputerowe związane z wyborem zawodu i dostosowaniem do pracy.

14 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Niemcy Indywidualne poradnictwo zawodowe jest realizowane w lokalnych biurach pracy. Zatrudnieni w nich doradcy zawodowi udzielają informacji z zakresu: szkolenia zawodowego i zatrudnienia; informacji dotyczących prac specjalnych; dobrych i złych stron różnych opcji szkoleniowych; możliwości wsparcia finansowego; edukacji ustawicznej i promocji możliwości; dostępnych alternatyw pożądanych kursów. Natomiast Federalny Urząd Pracy jest odpowiedzialny za wspieranie i finansowanie instytucji zajmujących się edukacją i szkoleniem zawodowym osób zajmujących się poradnictwem zawodowym.

15 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Francja Francja posiada podwójną sieć Narodowych Centrów Zasobów Orientacji Zawodowej. pierwsza jest administrowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, druga przez Ministerstwo Zatrudnienia i Solidarności. W skład sieci podlegającej Ministerstwu Edukacji Narodowej wchodzą centra, których zadaniem jest udzielanie obywatelom francuskim i cudzoziemcom informacji dotyczącej ponadnarodowej mobilności w dziedzinie studiów, szkoleń oraz praktyk zawodowych. Informacje dotyczące innych krajów europejskich są przekazywane przez Centra Informacji i Orientacji (CIO). Utrzymują one kontakty z odpowiednim partnerem w danej grupie państw członkowskich i odpowiadają przede wszystkim na pytania szczególnie związane z tym krajem. We Francji istnieją cztery Narodowe Centra Zasobów Poradnictwa Zawodowego działające w ramach Ministerstwa Edukacji Narodowej.

16 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Francja We Francji istnieje szereg instytucji centralnych stanowiących źródło informacji dla praktyków poradnictwa zawodowego. Należą do nich: Krajowe Biuro Informacji o Kształceniu i Zawodach, które podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej i wydaje publikacje z zakresu poradnictwa zawodowego, Krajowa Agencja ds. Zatrudnienia, Centrum Informacji i Dokumentacji Młodzieży, które podlega Ministerstwu Młodzieży i Sportu, udzielając informacji o możliwościach spędzania wolnego czasu, sporcie, kulturze, nauce i szkoleniach, Centrum Studiów i Badań nad Kwalifikacjami, Centrum Informacji specjalizujące się w udzielaniu informacji dla osób pracujących i kontynuujących naukę.

17 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Francja Na poziomie regionalnym również istnieje szereg instytucji wspierających działania w zakresie poradnictwa zawodowego. Należą do nich: Regionalne Centra Informacji, Lokalne Agencje Zatrudnienia, Regionalne Biura Ministerstwa Zatrudnienia i Solidarności, Centralne Biura Służb Poradnictwa, Lokalne Serwisy Informacji Akademickiej i Poradnictwa.

18 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Francja Usługi w zakresie poradnictwa zawodowego są we Francji świadczone przez: Centra Informacji i Poradnictwa, jest ich ponad 500, zatrudniają około 5000 doradców zawodowych - główny zakres ich działań to udzielanie indywidualnych informacji i porad uczniom szkół średnich, prowadzenie porad grupowych, współpraca z personelem pedagogicznym szkół, udzielanie porad rodzicom uczniów, studentom, dorosłym, Centrum Informacji i Dokumentacji Młodzieży główny zakres jego działania, to dokumentowanie, szybka informacja na różne tematy, w tym kursy szkoleniowe i zawodowe, Centra Ogólnych Informacji Uniwersyteckich i Poradnictwa Zawodowego - główny zakres ich działania to dokumentacja, informacja, doradztwo, Lokalne Misje prowadzące poradnictwo i pomoc w zawodowej i społecznej integracji młodzieży w wieku lat, która opuściła system edukacyjny bez kwalifikacji zawodowych,

19 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE - Francja Usługi w zakresie poradnictwa zawodowego są we Francji świadczone przez: Krajową Agencję ds. Zatrudnienia posiadającą około 800 lokalnych agencji główny zakres jej działania to pośrednictwo pracy, zbieranie informacji, dokumentowanie, poradnictwo dla dorosłych, którzy poszukują pracy lub planują awans zawodowy, Stowarzyszenie ds. Szkolnictwa Zawodowego Dorosłych, posiadające około 160 punktów przyjęć w całym kraju główny zakres jego działania to pośrednictwo w zakresie szkoleń, poradnictwo, zbieranie informacji, dokumentowanie, Interinstytucjonalne Centrum Bilansu Kompetencji, które służy osobom aktywnym zawodowo oraz poszukującym pracy główny zakres jego działania to udzielanie informacji, poradnictwo, przygotowywanie pogłębionego bilansu kompetencji dla tych osób, Stowarzyszenie ds. Zawodowej Integracji Absolwentów Szkół Wyższych ułatwiające zawodową integrację młodych absolwentów po uzyskaniu przez nich dyplomów. Stowarzyszenie posiada kilka filii na terenie Francji

20 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE W. Brytania Funkcje Narodowego Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego pełni w Wielkiej Brytanii instytucja Kariery Europejskie będąca częścią organizacji Kariery Bradford. Jest ona brytyjskim centrum międzynarodowego doradztwa zawodowego. Kolejnym źródłem informacji dla doradców zawodowych jest Edukacyjne Centrum Doradcze (ACE). Oferuje ono porady w zakresie szkolnictwa publicznego, telefoniczny serwis informacyjny, publikuje poradniki i broszury dla rodziców, dzieci, nauczycieli oraz pracowników usług edukacyjnych. W Wielkiej Brytanii Ministerstwo Edukacji oraz Ministerstwo Pracy zostały połączone w Departament Edukacji i Zatrudnienia, którego częścią jest Wydział Szkoleń, Przedsiębiorczości i Edukacji. W ramach tego Departamentu placówkami odpowiedzialnymi za rozwój poradnictwa zawodowego są Wydział Informacji i Poradnictwa Zawodowego oraz Wydział Wyboru Kariery zajmujący się doradztwem edukacyjnym dla młodzieży.

21 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE W. Brytania Inne pomocne instytucje, to: Centrum Informacyjne Kariery i Zawodu (COIC), które gromadzi i dystrybuuje informacje dotyczące zawodów i metod poszukiwania pracy, odpowiednich zarówno dla osób dorosłych, jak i młodzieży zgodnie z poziomem ich zdolności, British Council Londyn instytucja zapewniająca serwis informacyjny oraz broszury informacyjne dla cudzoziemców zainteresowanych nauką i studiowaniem w Wielkiej Brytanii, Stowarzyszenie Operatorów Bazy Danych Edukacji i Szkolenia (ADSET) - prowadzi w ramach zintegrowanej sieci europejskiej portal dotyczący szkolenia zawodowego.

22 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE W. Brytania Inne pomocne instytucje, to: Krajowa Rada Doradcza ds. Kariery i Poradnictwa Szkolnego (NACCEG) jest niezależną instytucją, w której skład wchodzą przedstawiciele organizacji profesjonalnie zajmujących się poradnictwem zawodowym, resortu edukacji, instytucji szkoleniowych oraz departamentów rządowych. Do jej zadań należy m.in. promocja i zapewnienie wysokiej jakości poradnictwa zawodowego dla nauczania i pracy, a w szczególności ujednolicenie funkcjonujących standardów doradztwa zawodowego i zapewnienie wysokiej jakości poradnictwa zawodowego, dostępnego dla wszystkich przez całe życie

23 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE W. Brytania Inne pomocne instytucje, to: Krajowa Agencja Młodzieży działająca w Anglii, Walijska Agencja Młodzieży działająca w Walii, Rada Edukacyjna Społeczności Szkockiej działająca w Szkocji, Rada Młodzieżowa Irlandii Północnej działająca w Irlandii Północnej wszystkie one dostarczają informacji i wspierają wszystkich mających do czynienia z nieformalną i społeczną edukacją młodych ludzi, zwłaszcza inicjowaną przez organizacje młodzieżowe. Wydają publikacje, wspierają i akredytują szkolenia, zajmują się sprawami doradztwa zawodowego, oraz Krajowe Centrum Informacji Szkoleniowej (NTICS).

24 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE W. Brytania Wśród najważniejszych placówek szkoleniowych i badawczych zajmujących się poradnictwem zawodowym w Wielkiej Brytanii należy wymienić: Centrum Doradztwa i Badań nad Karierą Zawodową (CRAC), Krajowy Instytut Edukacji Ustawicznej dla Dorosłych (NIACE), Narodowy Instytut Edukacji w Zakresie Kariery i Poradnictwa Zawodowego (NICEC), funkcjonujący jako centrum badań w zakresie poradnictwa zawodowego. Osoby poszukujące pracy w Wielkiej Brytanii mogą ponadto korzystać z pomocy: Służb Zatrudnienia, lokalnych firm poradnictwa zawodowego prywatnych agencji zatrudnienia.

25 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE Finlandia Centralną placówką wspierającą i koordynującą działania w obszarze fińskiej edukacji w zakresie: tworzenia strategii mobilności i komunikacji międzykulturowej, wymiany informacji zawodowej, projektowania i wdrażania edukacyjnych programów wymiany i szkoleń kształcenia kadr dla systemu informacji i poradnictwa zawodowego jest CIMO Centre for International Mobility. Nadzór nad placówką sprawuje fińskie Ministerstwo Edukacji. CIMO jest placówką uczestniczącą w programie Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego.

26 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE Finlandia Fiński system edukacji wspiera ucznia w dokonywaniu wyborów edukacyjno-zawodowych. Pomocy w tym zakresie udziela najczęściej osoba pełniąca funkcję pedagoga szkolnego - doradcy (Student's Counsellor) lub nauczyciel - doradca ze specjalizacją poradnictwo zawodowe. Intensywną opieką doradczo-edukacyjną, na poziomie 9-letniej szerokiej edukacji podstawowej, objęte są najczęściej 3 ostatnie lata. Każdy uczeń ma prawo do 2 godzin pracy grupowej i indywidualnej z doradcą w tygodniu w trakcie trwania roku szkolnego poświęconej: problemowi samowiedzy, dalszej nauki, rynkowi pracy i tendencjom na nim panującym wiedzy o zawodach. Szkoła uczy fińskiego nastolatka, jak i gdzie ma docierać do informacji, jakich narzędzi powinien używać, żeby ją zdobyć.

27 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE Finlandia W szkole średniej nauczanie i poradnictwo zawodowe ma swoją kontynuację w postaci: monitorowania przebiegu, postępów i potknięć ucznia w nauce; przekazywania wiedzy na temat potencjalnych możliwości dalszej edukacji zgodnych z predyspozycjami i preferencjami; przekazywania wiedzy na temat perspektyw pracy zawodowej opartej na zdobywaniu konkretnych kwalifikacji; stymulowania do poszukiwania informacji i odkrywania różnych źródeł informacji; prezentowania oferty doradczej instytucji pozaszkolnych powołanych dla celów poradnictwa zawodowego.

28 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE Finlandia Wszystkie typy aktywności doradczej skoncentrowane są wokół pracy nad planami na przyszłość, czyli projektowaniem ścieżki kariery. Doradztwo na tym etapie zazwyczaj integruje działania z obszaru: pracy z małą i dużą grupą oraz pracy indywidualnej z uczniem, otwartego i powszechnie dostępnego serwisu informacyjno-doradczego pracy z nauczycielem, instytucjami zewnętrznymi, np. ośrodkami akademickimi. Szkolny doradca zawodowy ma obowiązek prowadzenia dla nauczycieli szkoleń i treningów, będących uzupełnieniem wiedzy i umiejętności z zakresu problematyki poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej. Serwis doradczy na uczelniach wyższych koncentruje się wokół programów międzynarodowej wymiany studentów i możliwości studiowania za granicą głównie w ramach edukacyjnych programów unijnych: Leonardo Da Vinci, Sokrates; współpracy z pracodawcami, kreowaniu planu i programu studiów, możliwości szkoleniowych, pomocy finansowej - stypendiów socjalnych.

29 Doradztwo zawodowe zarys zjawiska Poradnictwo zawodowe w wybranych krajach UE Finlandia Europejski serwis doradczy w Employment Office oparty jest na szkoleniach, poradnictwie grupowym i indywidualnym, profesjonalnej pomocy psychologicznej, informacji: jej gromadzeniu, uaktualnianiu i udzielaniu. Jest dostępny dla wszystkich, którzy potrzebują wiedzy i pomocy związanej z: przekwalifikowaniem, zdobyciem nowych kwalifikacji, studiowaniem w kraju i za granicą, zdobyciem i zmianą pracy, oceną własnego potencjału zawodowego i zmianą ścieżki kariery zawodowej Szkolenia prowadzone w Employment Office są podzielone są na 3 grupy tematyczne: poszukiwanie kierunku i miejsca nauki, poszukiwanie pracy. indywidualna ścieżka kariery. profil społeczno-zawodowy, kompetencje społeczne-zawodowe.

30 Doradca zawodowy ogólna charakterystyka Doradztwo zawodowe to pomoc polegająca na udzielaniu indywidualnej porady zawodowej na kolejnych etapach dokonywania wyboru: typu szkoły kierunku kształcenia zatrudnienia przekwalifikowania się ponownego zatrudnienia w przypadku utraty pracy

31 Doradca zawodowy ogólna charakterystyka Porada taka wymaga interakcji zachodzącej między radzącym się uczniem bądź dorosłym a udzielającym porady doradcą zawodowym. Podstawą porady są: informacje na temat osoby, której udziela się pomocy dotyczące np. jej zainteresowań, zdolności, cech charakteru, temperamentu, stanu zdrowia itp.). Uzyskuje się je na podstawie m.in. badań testowych, wyników badań lekarskich, rozmowy itp. możliwości kształcenia, treści pracy w zawodzie oraz wymagań stawianych kandydatom do zawodu, a także możliwości zatrudnienia, przekwalifikowania itp.

32 Doradca zawodowy ogólna charakterystyka Doradca dokonuje przeglądu: Wykształcenia Przebytych szkoleń zawodowych Zainteresowań Umiejętności Cech osobowych Możliwości fizycznych Doradca może: Sugerować klientom określone wybory Udzielać porad w sporządzaniu dokumentów aplikacyjnych Pomagać w przygotowaniu się do rozmów kwalifikacyjnych Stosować testy sprawdzające umiejętności i zdolności klienta

33 Doradca zawodowy ogólna charakterystyka Doradcy pracują w rozmaitych placówkach i zajmują się zarówno dziećmi w różnym wieku, młodzieżą, jak i dorosłymi. Współczesny doradca ma do spełnienia trudne zadanie, ponieważ pomoc w wyborze zawodu nie jest obecnie rozpatrywane jako jednorazowy akt, ale jako ciąg decyzji, który zaczyna się we wczesnym dzieciństwie. Działalność doradcy w wąskim znaczeniu polega głównie na podawaniu informacji zawodowej, natomiast rola doradcy będzie postrzegana jako wychowawcy, który działa świadomie i celowo, stymulując tym samym młodzież do samodzielnego podejmowania decyzji zawodowej.

34 Trzy etapy doradztwa zawodowego 1) pod koniec szkoły podstawowej (gimnazjum), kiedy istnieje konieczność wyboru szkoły zawodowej. 2) pod koniec szkoły średniej, kiedy dokonuje się wyboru kierunku studiów lub szkoły pomaturalnej. 3) kiedy zachodzi konieczność zmiany pracy lub zawodu. Rola poradnictwa zawodowego peryferyjna: wybór zawodu na całe życie; zgodność właściwości jednostki z wymaganiami zawodu (dopasowanie). efekt procesu doradczego porada zawodowa centralna: wielokrotność wyborów (przekwalifikowanie, nabywanie nowych umiejętności); rozwój kariery zawodowej w ciągu całego życia; efekt procesu doradczego Indywidualny Plan Działania

35 Poradnictwo zawodowe - forma indywidualna i grupowa Indywidualne poradnictwo zawodowe polega na rozmowach doradcy zawodowego z klientem. Doradca zawodowy: pomoże określić zainteresowania, uzdolnienia, predyspozycje zawodowe, dostarczy wiedzy na temat: wymaganych umiejętności i cech osobowych na różnych stanowiskach pracy; niezbędnych kwalifikacji do wykonywania różnych zawodów; tendencji na rynku pracy; wskaże instytucje, które pomogą założyć własną firmę; poinformuje o możliwościach kształcenia, przekwalifikowania zawodowego; wyjaśni, jak sporządzić dokumenty zawodowe; przygotuje do samodzielnego i aktywnego poruszania się po rynku pracy; skieruje do innych instytucji świadczących specjalistyczną pomoc.

36 Poradnictwo zawodowe - forma indywidualna i grupowa Grupowe poradnictwo zawodowe to z kolei grupowe spotkania aktywizujące poszczególne grupy osób bezrobotnych. Szczególną formą poradnictwa grupowego są Warsztaty Poszukiwania Pracy. Zapoznają z najnowszymi metodami poszukiwania pracy Uczą technik autoprezentacji pomocnych w rozmowach z potencjalnym pracodawcą Uczą zasad sporządzania dokumentów zawodowych (list motywacyjny, życiorys zawodowy)

37 Rola i funkcje doradcy zawodowego Wymagania psychologiczne stawiane wobec doradcy zawodowego Doradca zawodowy powinien charakteryzować się następującymi wymaganiami psychologicznymi: Szacunkiem do autonomii klienta i umiejętnością nawiązywania dobrego kontaktu z nim Poczuciem odpowiedzialności, samokontrolą, życzliwością i akceptacją, dobrą pamięcią i koncentracją uwagi Radzeniem sobie ze stresem; zdolnością przekonywania; Logicznym myśleniem i wyciąganiem wniosków; Otwartością na zmiany, elastycznością, akceptacją Umiejętnością współpracy, operatywnością, empatią

38 Rola i funkcje doradcy zawodowego Wymagania psychologiczne stawiane wobec doradcy zawodowego Doradca zawodowy powinien posiadać wiedzę: z zakresu psychologii społecznej Doradca zawodowy jest zobowiązany do przestrzegania poniższych zasad: poszanowania godności ludzkiej, intymności, zaufania, i zasad postępowania podczas spotkania indywidualnego z klientem, jak i współpracy grupowej. zachowania tajemnicy doradczej, kompetencji, odpowiedzialności współdziałania.

39 Rola i funkcje doradcy zawodowego Wymagania psychologiczne stawiane wobec doradcy zawodowego Niezbędna jest zdolność do efektywnego słuchania. Składająca się z: Motywacja do słuchania związana z pozytywnym nastawieniem do rozmówcy, adekwatną interpretacją jego wypowiedzi Wnikliwość słuchania odczytywanie sensu całej wypowiedzi, posługiwanie się pytaniami uszczegóławiającymi problem Cierpliwość nie kończenie zdania przez rozmówcę, nie wcinanie się w jego wypowiedzi, pozwalanie na całkowitą szczerość i naturalność Obiektywizm nie krytykowanie poglądów osoby radzącej się mimo niezgadzania się z nimi Dokładność sprawdzanie czy interpretacja wypowiedzi rozmówcy jest zgodna z jego intencją Otwartość możliwość pełnego przedstawienia swych poglądów przez rozmówcę Wsparcie przejawianie aprobaty i zainteresowania co daje klientowi nadzieję i poczucie ważności.

40 Rola i funkcje doradcy zawodowego Doradca zawodowy wymagane umiejętności Umiejętność nawiązywania kontaktu. Umiejętność tworzenia atmosfery i zaufania, nawiązywania bliskiego kontaktu z każdym klientem, właściwe rozumienie odczuć, słów oraz zachowań klienta, okazanie mu tego zrozumienia i informacji lub pomocy. Umiejętność dokonywania indywidualnej lub grupowej oceny. Zdolność dokonywania ocen podczas pracy z grupą lub indywidualnie uwzględniając ocenę potrzeb klienta, jego charakterystyki, możliwości indywidualnych różnic i samooceny. Doradztwo grupowe. Znajomość i umiejętność zastosowania podstawowych zasad zachowania grupy i przewodzenia w grupie Gromadzenie i używanie informacji dotyczących możliwości rozwoju zawodowego. Umiejętność gromadzenia i używania informacji dotyczących kształcenia, zatrudnienia i rynku pracy, aby pomóc klientom w podejmowaniu decyzji i tworzeniu planu zawodowego. Kontakt z instytucjami lokalnymi. Oparta na gruntownej znajomości lokalnych instytucji usługowych, umiejętność pomagania klientowi w uzyskaniu potrzebnej usługi.

41 Rola i funkcje doradcy zawodowego Doradca zawodowy przydatne cechy osobowości Trwałość przekonań niezbędny element właściwości intelektualnych i psychicznych człowieka, posiadanie zdecydowanej orientacji filozoficznej i etycznej, a także zdolność do zajęcia stanowiska wobec ważnych zagadnień stojących przed człowiekiem poszukującym pracy. Charakter i jakość przekonań doradcy zawodowi oceniani są nie tylko według tego, czy mają przekonania, lecz głównie za to jakie to przekonania są oraz jaka jest ich zawartość i trwałość. Odpowiedzialność za własne postępowanie wobec pracodawców oraz i dorosłych poszukujących pracy doradca zawodowy odpowiedzialny kształtuje stosunki z poszukującymi pracy opierające się na wymaganiach i konsekwentnych, określonych precyzyjnie w sposób dla nich taktowny, pełen szacunku i życzliwości. Umiejętność należytego wysławiania się. Doradca zawodowy nie powinien przy tym zatracać swojej roli bycia doradcą widocznej dla ubiegającego się o pracę w sposobie mówienia, nawykach oraz stereotypach zachowania się.

42 Mądrość życiowa Orientacja zawodowa wielospecjalistyczna Plastyczność Rola i funkcje doradcy zawodowego Doradca zawodowy przydatne cechy osobowości Sprawiedliwość Dojrzały sposób stawiania zadań i ich realizowanie W tym celu doradca zawodowy powinien unikać preferencji na rzecz poszczególnych osób lub grup, a także dążyć do eliminowania źródeł wrogich postaw. Należy tu podkreślić, że jednocześnie stawiane zadania powinny być adekwatne do możliwości, tj. warunków fizycznych i psychicznych ubiegających się o pracę. Autorytet doradcy zawodowego Postawa twórcza doradcy zawodowego - inaczej samodzielność w działaniu.

43 Rola i funkcje doradcy zawodowego Współcześnie następują zmiany w roli doradcy. Zawód ten staje się bardziej znaczący ze względu na rosnące potrzeby społeczeństwa związane z odnalezieniem się w dzisiejszych, niepewnych czasach. Podobnie dzieje się z zadaniami doradcy. Oprócz oczywistych zadań takich jak udzielanie pomocy w wyborze zawodu, szkoły, zmiany zawodu w literaturze spotykamy się z ukierunkowaniem zadań na realizację następujących funkcji: profilaktycznej, edukacyjnej, terapeutycznej.

44 Rola i funkcje doradcy zawodowego Funkcja profilaktyczna Polega na otoczeniu klienta właściwym wsparciem. Ma to na celu zapobieżenie negatywnym rezultatom problemów i zagrożeń płynących ze skutków nie radzenia sobie w warunkach otaczającego nas świata. Dlatego działalność doradców polega na informowaniu i przewidywaniu mogących pojawić się trudności, podsuwaniu sposobów ich przezwyciężania, uświadamianiu stałej niepewności i odpowiedzialności za podejmowanie decyzji. Działania doradcy stanowią pewien rodzaj opieki na radzącym się w momencie, gdy nie odczuwa on komplikacji pojawiających się w swoim życiu zawodowym.

45 Rola i funkcje doradcy zawodowego Funkcja edukacyjna W tym zakresie doradca oprócz informowania i wyjaśniania wyposaża radzącego się w nowe umiejętności. Pomoc w poszerzaniu wiadomości na swój własny temat tj. poznanie talentów, zdolności, cech osobowości, predyspozycji zawodowych, pragnień, wartości oraz wiadomości na temat świata zewnętrznego (warunków społeczno gospodarczych i politycznych, rynku pracy, zawodów, możliwości zatrudnienia) wiąże się z ściśle z poprzednią funkcją. Znajomość zawodów, warunków pracy, własnych zainteresowań i predyspozycji zawodowych a także możliwości zdobywania kwalifikacji zawodowych i dostosowywania ich do potrzeb rynku pracy, umożliwia planowanie indywidualnej ścieżki rozwoju zawodowego oraz, co ważniejsze, zwiększa szansę jednostki na znalezienie zatrudnienia

46 Rola i funkcje doradcy zawodowego Funkcja terapeutyczna Funkcja terapeutyczna łączy w sobie częściowo powyższe działania. Celem pomocy osobie radzącej się jest poprawienie samopoczucia, szukanie twórczych rozwiązań problemu, wyposażenie klienta w nowe kompetencje tak, aby mógł sobie radzić w trudnych sytuacjach. Osoba stająca przed wyborem zwykle sama szuka pomocy. Ma ona wtedy do wyboru indywidualną lub grupową formę rozwiązania problemu. Funkcja ta ma więc na celu ułatwić klientowi, z już istniejącymi problemami, znalezienia rozwiązania poprzez pokazywanie ewentualnych przyczyn ich powstawania. Może mieć ona zastosowanie w działaniach interwencyjnych, mediacyjnych. Może być związana ze znalezieniem sensu życia.

47 Wyróżnia się cztery etapy rozmowy doradczej: 1. Przygotowawczy 2. Zachęcanie do badania 3. Zasadniczy 4. Końcowy Rola i funkcje doradcy zawodowego Etapy rozmowy doradczej Etap przygotowawczy to przede wszystkim: Zadbanie o warunki - warunki lokalowe, miejsce i czas rozmowy, nasz wygląd, dobre zachowanie, najlepiej siedząc w odległości optymalnej, około 120 cm od rozmówcy Zebranie informacji o osobie badanej Ustalenie, jakie informacje musimy uzyskać (w zależności od celu) Opracowanie listy tematów do rozmów - w zależności od potrzeb klienta.

48 Rola i funkcje doradcy zawodowego Etapy rozmowy doradczej Etap drugi to zachęcanie do badania i ustalenie celu: Nawiązanie kontaktu z klientem - zasady poprawnej i dobrej komunikacji, klient musi wiedzieć, kim jest doradca, jaka jest jego rola, jak długo potrwa spotkanie, ile będzie spotkań, zainicjowanie rozmowy i informacja o jej poufności należy zawsze do doradcy Zmotywowanie klienta - jeżeli klient przychodzi sam to najczęściej jest zmotywowany, jeżeli przysłany to nie zawsze chce współpracować Zlikwidowanie ewentualnych lęków i oporów - budowanie atmosfery życzliwości i zaufania, poprzez nawiązanie kontaktu, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i poprzez odpowiednie warunki Ustalenie celu porady - opis sytuacji przez klienta, sparafrazowanie i emocjonalne nastawienie do problemu doradcy i klienta, porządkowanie myśli klienta przez doradcę, ustalenie potrzeb informacyjnych Zawarcie umowy doradczej - wyrażenie zgody przez klienta na propozycje doradcy dotyczące celów, ustalamy priorytety celów doradczych oraz określenie ról klienta i doradcy.

49 Etap zasadniczy: Rola i funkcje doradcy zawodowego Etapy rozmowy doradczej Faza diagnostyczna - skupienie się na określeniu celu i potrzeb, nie deficytów! Faza prognostyczna - stworzenie indywidualnego planu działaniaustalenie konkretnych działań, które pozwolą na realizacje celów, krok po kroku przybliżają do celu zawodowego. Etap końcowy: Przybliżenie skutków realizacji celów (wzmocnienia pozytywne) Podsumowanie porady - omówienie wyników Wypełnienie karty usług doradczych - doradca wypełnia kartę usług doradczych bezpośrednio po spotkaniu z klientem, w celu tworzenia rejestru usług doradczych.

50 Typy doradców Doradca zawodowy ukierunkowany jest na pracę typu człowiek człowiek. Wymaga to od osoby udzielającej porady dużego wyczucia i umiejętności prawidłowego odczytywania uzyskiwanej informacji zwrotnej od klienta. Każdy profesjonalny doradca zawodu podczas rozmowy doradczej przyjmuje odpowiednią postawę wobec klienta. Aby móc lepiej zrozumieć osobę radzącą się i udoskonalić własną pracę, doradcy kreują różne postawy, typy zachowania. Wojtasik wyróżnia pięć typów doradców: ekspert, informator, konsultant, spolegliwy opiekun, leferysta.

51 Typy doradców Ekspert wie, co jest dobre, pożądane. Uznaje, że człowiek jest zwykle narzędziem do realizacji celów. Uważa, ze osoba radząca się jest niesamodzielna i trzeba nią sterować. W związku z tym podejmuje działania takie jak: nakłanianie, przekonywanie, trening, udzielanie instrukcji. EKSPERT Doradca często sam podejmuje decyzje za radzącego się, natomiast klientowi pozostaje: zwerbalizowanie problemu, zadawanie pytań, stosowanie się do zaleceń i kontrolowanie wyników. Ekspert ma dużą wiedzę i doświadczenie. Skupia się na samym problemie, a nie na osobie.

52 Typy doradców INFORMATOR Doradca informator skupia się głównie na udzielaniu informacji o zawodach, możliwościach zatrudnienia. Proponuje rozwiązanie radzącemu się w łagodniejszej formie niż ekspert. Celem doradcy jest zmiana postawy klienta wobec zawodów czy zmiana preferencji zawodowych. Doradca informator również skupia się na problemie, jednakże przedmiotem jego działania jest wybór zawodu przez klienta. Doradca ma świadomość, że udzielenie porady zawodowej nie warunkuje automatycznie wyboru właściwego zawodu. Informator gromadzi, selekcjonuje, przetwarza i przekazuje informacje. Podaje je osobie radzącej się, sugeruje jak najlepsze rozwiązanie. Można tutaj przyjąć wniosek, że skoro doradca jest nadawcą informacji i wpływa na radzącego się powinien on również wziąć na siebie część odpowiedzialności za decyzję podjętą przez klienta.

53 Typy doradców KONSULTANT Następnym typem dorady jest konsultant. Jest to typ najbardziej popularny. Konsultant jest partnerem. Analizuje z radzącym się motywy oraz zwraca uwagę na wartości wyznawane przez klienta. Jest to typowy przykład poradnictwa dialogowego. Radzący się analizuje problem, zdobywa nowe informacje, eksperymentuje jednocześnie konsultując swoje wybory z doradcą. Przedmiotem działania w tym typie nie jest tylko problem radzącego się, ale również problem doradcy. Dlatego konsultant w pracy z klientem wykorzystuje nie tylko środki materialne, takie jak: testy, informatory, filmy itd. ale również kieruje się wiedzą życiową, doświadczeniem i intuicją. Konsultant jest z reguły życzliwy, ciepły i empatyczny, inspiruje do stawiania nowych celów. Nie narzuca swojego zdania tylko doradza. Stąd decyzja podejmowana przez osobę jest wspólnym wynikiem działań obojga. Możemy tu mówić o współodpowiedzialności badaczy problemu.

54 Typy doradców SPOLEGLIWY OPIEKUN Spolegliwy opiekun to osoba ciepła, otwarta, akceptująca, stymulująca do aktywności. Oferuje oparcie w trudnych chwilach, jest opiekuńczy. Jest to osoba powściągliwa, prowadzi, wyjaśnia, zachęca do działania. Nie odmawia porady na prośbę radzącego się. Zadaniem doradcy jest łagodne ukierunkowanie aktywności radzącego się by ten uwierzyła we własne siły. Metody, jakimi posługuje się spolegliwy opiekun to: obiektywne rozwiązanie problemu, tolerancja dla mechanizmów obronnych, zaspokojenie potrzeby znalezienia oparcia w czyjeś życzliwości, zmiana okoliczności i przyczyn wyzwalających stres, rozładowanie spiętrzonych uczuć, podsunięcie aktywności pomagającej. To radzący się podejmuje ostateczną decyzję odnośnie rozwiązywania problemu. Doradca tylko przygotowuje klienta do tej decyzji i ją akceptuje.

55 Typy doradców LEFERYSTA Leferysta poświęca osobie radzącej się bardzo dużo czasu. Pobudza do poznania siebie, stwarza możliwości autoanalizy. Naświetla problem, ale odmawia udzielenia rad. Wychodzi z założenia, że każdy jest inny i to co wydaje się dobre dla doradcy nie musi być dobre dla klienta. Leferysta uważa, że wybór zawodu jest traktowany jako proces rozwojowo wychowawczy, jednak nie chce zamykać tego procesu wyborem konkretnego zawodu. Doradca jest tylko osobą wspomagającą, towarzyszącą będącą katalizatorem zmian. Podjęcie decyzji leży tylko i wyłącznie w kompetencji klienta. Doradca leferysta wyznaje zasadę: Pamiętaj, że nie możesz za kogoś rozwiązywać jego problemów niezależnie od tego jak bardzo jesteś pewny, że wiesz, co on powinien zrobić, co jest dla niego dobre a co złe. Druga osoba musi dojść do tego, co powinna zrobić, oraz zrozumieć siebie i sytuację, w której się znajduje.

56 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Charakterystyka placówki, pracownicy PPP W poradniach psychologiczno-pedagogicznych zatrudnieni są psycholodzy, pedagodzy i doradcy zawodowi, będący profesjonalistami w określonym obszarze. Ich usytuowanie wynika z potrzeby realizacji zadań statutowych poradni. W aktualnym Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 2003 r w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych PPP, w tym publicznych poradni specjalistycznych do działań poradni należy Pomoc uczniom w dokonywaniu wyboru zawodu i planowania kariery zawodowej; kierunku kształcenia, Wspieraniu uczniów metodami aktywnymi w dokonywaniu wyboru dalszego kształcenia, zawodu oraz udzielaniu informacji w tym zakresie; Wspieraniu nauczycieli i rodziców w organizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.

57 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Wskazywanie uczniom, rodzicom i nauczycielom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dotyczących: rynku pracy; Zadania doradcy zawodowego w PPP trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia; wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonaniu przyszłych zadań zawodowych; instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów niedostosowanych społ.; programów edukacyjnych Unii Europejskiej;

58 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej Koordynowanie działalności informacyjno-dydaktycznej prowadzonej przez szkołę Współpraca z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki Współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w szczególności z instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom.

59 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Zakres świadczonych usług przez doradcę zawodowego w poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie wyodrębniony jest dział poradnictwa i orientacji zawodowej : Prowadzenie badań diagnostycznych, które pozwalają określić predyspozycje i preferencje zawodowe uczniów oraz prowadzenie czynności postdiagnostycznych (opiniowanie, orzekanie) Szerzenie wiedzy z zakresy poradnictwa zawodowego wśród uczniów, rodziców i nauczycieli Organizowanie narad szkoleniowych dla nauczycieli, pedagogów, psychologów szkolnych i doradców zawodowych pracujących w szkole, które wynikają z Planu Rozwoju Poradni; Doskonalenie własnych umiejętności i własnego warsztatu pracy poprzez uczestnictwo w szkoleniach wewnętrznych i zewnętrznych Prowadzenie zajęć grupowych na terenie poradni oraz w placówkach oświatowych objętych pomocą poradni z zakresu poradnictwa zawodowego

60 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Opracowywanie i rozszerzanie wiedzy i materiałów metodycznych na użytek uczniów, rodziców i nauczycieli oraz pracowników poradnictwa; Utrzymywanie ścisłej współpracy z nauczycielami, psychologami, pedagogami i doradcami szkolnymi placówek będących pod opieką poradni w zakresie pogłębiania diagnozy potrzeb i doradztwa metodycznego; Organizowanie grup wsparcia i innych zajęć edukacyjnych w celu wspierania umiejętności wychowawczych nauczycieli, rodziców; Współdziałanie z placówkami, instytucjami i organizacjami społecznymi, zwłaszcza lokalnymi na rzecz pomocy dziecku, rodzinie i szkole Opracowywanie i wdrażanie programów dotyczących działań edukacyjnych, wychowawczych lub innych związanych z oświatą, pomocą społeczną; Kompletowanie metod i pomocy naukowych do zajęć grupowych z uczniami z zakresu doradztwa zawodowego

61 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Bezpośrednia praca doradcy zawodowego z uczniem polega zwłaszcza na: wydawaniu orzeczeń kwalifikujących do dalszej nauki uczniów z różnymi schorzeniami i problemami zdrowotnymi, działaniach adresowanych do grup uczniów na różnych poziomach kształcenia, a w tym: prelekcje zawodoznawcze, spotkania w specjalistycznych poradniach zawodowych, gabinetach zawodoznawczych lub centrach informacji zawodowej, pracy z uczniami o wieloletnim opóźnieniu w realizacji obowiązku szkolnego, badaniach ankietowych dotyczących wyboru szkoły i zawodu, pracy z uczniami ze środowisk niewydolnych wychowawczo, zajęciach warsztatowych, działaniach adresowanych do rodziców uczniów prelekcje, pogadanki

62 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Na szczególną uwagę zasługują zajęcia warsztatowe z uczniami. Celem tych zajęć jest kształtowanie u uczniów takich umiejętności, jak: poznanie samego siebie aktywne poszukiwanie pracy ocena własnych możliwości prezentowanie siebie w różnych sytuacjach uzyskiwanie właściwej informacji zawodowej podejmowanie decyzji Zajęcia te prowadzone są na każdym poziomie kształcenia z uczniami, którzy kończą szkołę i stają przed kolejnym wyborem szkoły, kierunku kształcenia zawodowego bądź zawodu.

63 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Doradcy zawodowi na terenie PPP są odpowiedzialni także za: spotkania informacyjne prowadzenie we współpracy z kuratoriami i szkołami średnimi punktów informacji szkolnej w okresie rekrutacji do szkół, organizowanie giełd i targów zawodoznawczych z udziałem innych instytucji, takich jak szkoły i placówki szkoleniowe, zakłady pracy, cechy rzemiosł, urzędy pracy, instytucje administracji samorządowej.

64 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP W pracy diagnostycznej doradcy zawodowi stosują głównie testy psychologiczne. Najczęściej stosuje się: 1. testy badające sprawność intelektualną, 2. osobowość, 3. testy zainteresowań, 4. testy badające uzdolnienia specjalne, Ponadto stosowane są także różnego rodzaju testy pedagogiczne. Jednak wyposażenie doradców w tym zakresie wymaga poprawy, zwłaszcza zaś wprowadzenia nowych narzędzi lub przynajmniej opracowania aktualnych norm. Zgodnie z zadaniami statutowymi opieką i pomocą poradni psychologiczno-pedagogicznych objęte są dzieci i młodzież w wieku 0-18 lat.

65 Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Zadania doradcy zawodowego w PPP Poradnictwo zawodowe realizowane jest przez pracowników PPP we współpracy z wieloma różnymi placówkami oświatowymi. kuratorium oświaty szkołami ponadpodstawowymi i wyższymi wojewódzkimi ośrodkami metodycznymi i innymi placówkami doskonalenia nauczycieli szkolnymi ośrodkami kariery w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych akademickimi biurami karier dla absolwentów szkół wyższych zakładami kształcenia zawodowego, OHP, wojewódzkimi sztabami wojskowymi, spółdzielniami inwalidów, instytucjami resortu zdrowia (medycyny szkolnej i medycyny pracy) oraz wspomagającymi przygotowanie młodzieży do podjęcia pracy (wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy)

66 Urzędy pracy System Urzędów Pracy Krajowy Urząd Pracy Centralny koordynator działalności programowej, finansowej i organizacyjnej (Departament Poradnictwa Zawodowego) Wojewódzki Urząd Pracy (Koordynator poradnictwa zawodowego) Rejonowy Urząd Pracy (Doradca zawodowy)

67 Urzędy pracy System Urzędów Pracy Krajowy Urząd Pracy - tworzy warunki do rozwoju poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w skali ogólnopolskiej. Zadania te realizuje Departament Poradnictwa Zawodowego, Szkolenia Bezrobotnych i Wydawnictw. Oddziaływanie informacyjne wobec klientów realizuje, znajdujące się w strukturze Departamentu - Mobilne Centrum Informacji Zawodowej. Funkcję opiniodawczo-doradczą spełnia powołany Zarządzeniem Prezesa Krajowego Urzędu Pracy - Zespół Konsultacyjno- Doradczy przy Departamencie Poradnictwa Zawodowego, Szkolenia Bezrobotnych i Wydawnictw. Problemami informacji zawodowej wykraczającymi poza zakres działania Krajowego Urzędu Pracy zajmuje się Komisja do spraw Informacji Zawodowej Międzyresortowego Zespołu do spraw Zasobów Pracy przy Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej

68 Urzędy pracy System Urzędów Pracy Wojewódzkie Urzędy Pracy - koordynują działania rejonowych Urzędów pracy w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej. Rejonowe Urzędy Pracy - udzielają pomocy w rozwiązywaniu problemów zawodowych osobom bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy oraz ułatwiają pracodawcom pozyskiwanie odpowiednich kandydatów do pracy. Zadania te realizują doradcy zawodowi. Z dniem 1 stycznia 2000 roku system urzędów jako administracja wydzielona przestał istnieć, zostały one podporządkowane administracji samorządowej (wojewódzkie urzędy pracy urzędom marszałka wojewódzkiego, powiatowe urzędy pracy urzędom starosty powiatu).

69 Urzędy pracy Regulacje prawne poradnictwa zawodowego w urzędach pracy Podstawą prawną regulującą działalność urzędów pracy w zakresie poradnictwa zawodowego jest Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128 z późniejszymi zmianami) oraz wynikające z niej Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lutego 2000r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, organizowania szkoleń bezrobotnych, tworzenia zaplecza metodycznego dla potrzeb informacji i poradnictwa zawodowego oraz organizowania i finansowania klubów pracy ( Dz. U. Nr 12, poz. 146, art.36)

70 Urzędy pracy Regulacje prawne poradnictwa zawodowego w urzędach pracy Poradnictwo zawodowe w urzędach pracy w przeciwieństwie do szkół i poradni psychologiczno-pedagogicznych skierowane jest do osób dorosłych, w tym osób bezrobotnych, osób poszukujących pracy. Mogą to być osoby: młode, zamierzające wybrać konkretny zawód z doświadczeniem zawodowym, które pragną się przekwalifikować zagrożone utratą pracy lub mające trudności w jej uzyskaniu (Kreft, Watts, 2003)

71 Urzędy pracy Zadania doradcy zawodowego w urzędzie pracy Mając na względzie regulacje prawne zadania doradcy zawodowego w urzędzie pracy są następujące: Udzielanie informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia z wykorzystaniem zasobów informacji w formie drukowanej, audiowizualnej oraz innych nowoczesnych technik przekazu opartych na technologii komputerowej Organizowanie i prowadzenie grupowych zajęć, umożliwiających udzielanie porad zawodowych dla bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy Udzielanie informacji doradztwa pracodawcom w zakresie doboru kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych Udzielanie porad ułatwiających wybór zawodu, zmianę zatrudnienia, czy zmianę kwalifikacji z wykorzystaniem metod psychologicznych z uwzględnieniem zainteresowań i uzdolnień zawodowych.

72 Urzędy pracy Zadania doradcy zawodowego w urzędzie pracy Doradcy zawodowi zatrudnieni w urzędach dysponują następującymi zbiorami informacji zawodowej: komplet teczek informacji o zawodach nowo powstałych oraz zawodach, na które istnieje zapotrzebowanie wśród pracodawców; zestaw ulotek o zawodach opisanych w teczkach; Klasyfikacja zawodów i specjalności opracowana według Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO-88 oraz jego nowej edycji stworzonej dla potrzeb Unii Europejskiej; zestaw filmów o zawodach; Przewodnik po zawodach publikacja z charakterystykami ponad 500 zawodów; katalogi, przewodniki, czasopisma, informatory zawierające dane o zawodach, rynku pracy, jednostkach edukacyjnych.

73 Szkoły Akty prawne regulujące pracę doradcy zawodowego w szkole Ważnym elementem nowego systemu poradnictwa zawodowego jest koncepcja szkolnego doradcy zawodowego. Wspiera on uczniów w rozwoju zawodowym poprzez: prowadzenie indywidualnych i grupowych spotkań, stwarzanie możliwości zapoznania się z wymogami zawodowymi i warunkami pracy pomaga stworzyć wizję swojej przyszłości i kariery zawodowej przez prowadzenie między innymi treningów podejmowania samodzielnych decyzji. Ważnym elementem w podejmowaniu tych decyzji staje się uwzględnienie społecznych uwarunkowań rynku pracy. Racjonalne i prawidłowe decyzje muszą być oparte na znajomości samego siebie a uczeń od doradcy zawodowego będzie oczekiwał pomocy w realistycznym postrzeganiu własnej osoby.

74 Szkoły Akty prawne regulujące pracę doradcy zawodowego w szkole Szkolnym doradcą zawodowym może być osoba z dyplomem ukończenia: studiów magisterskich na kierunku zgodnym z rodzajem prowadzonych zajęć i przygotowaniem pedagogicznym; studiów magisterskich na kierunku innym niż wymagane w prowadzeniu zajęć i przygotowaniem pedagogicznym, która ukończyła również: studia podyplomowe prowadzone przez wyższą uczelnię z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego; kurs kwalifikacyjny z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego. studiów wyższych zawodowych (zgodnych z rodzajem prowadzonych zajęć) z kursem pedagogicznym studiów wyższych zawodowych nie zgodnych z rodzajem prowadzonych zajęć i przygotowaniem pedagogicznym, która ukończyła ponadto: studia podyplomowe, uzupełniające lub inne prowadzone przez wyższą uczelnię z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego; kurs kwalifikacyjny z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego zgodny z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.

75 Szkoły Zadania szkolnego doradcy zawodowego Potrzeba zatrudnienia szkolnego doradcy zawodowego jest uwarunkowana: Potrzebą profesjonalnej pomocy blisko ucznia co zmniejsza koszty materialne związane z dojazdem do placówek specjalistycznych Udzielaniem uczniom pomocy w wyborze dalszej edukacji zgodnie z planowanym przez nich kierunkiem rozwoju zawodowego Systematycznym oddziaływaniem na uczniów poprzez indywidualny kontakt oraz grupowe warsztaty i zajęcia aktywizujące Obniżeniem kosztów kształcenia poprzez trafny wybór ścieżki edukacyjnej

76 Szkoły Zadania szkolnego doradcy zawodowego Korzyści wynikające z działalności szkolnego doradcy zawodowego są ogromne zarówno dla uczniów, szkoły, jak i rodziców. łatwiejszy jest dostęp do różnych informacji zawodowych, poszerzone są perspektywy edukacyjne i zawodowe uczniów, trafniejsze wybory i decyzje odnośnie dalszej edukacji, świadomość możliwości dokonania zmiany w zaplanowanej karierze zawodowej, zwiększa się świadomość społeczna w planowaniu już od wcześniejszych lat ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej oraz efektywne przeciwdziałanie bezrobociu.

77 Szkoły Zadania szkolnego doradcy zawodowego Zadania szkolnego doradcy zawodowego: Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i rodzicom; Prowadzenie zajęć grupowych, warsztatów i zajęć aktywizujących przygotowujących uczniów do świadomego wyboru kariery zawodowej Wskazanie zainteresowanym osobom (uczniom, rodzicom, nauczycielom) dodatkowych źródeł dalszego rozwoju i dostępu do rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, europejskim i światowym Diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomocy w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej Systematyczne podnoszenie swoich kwalifikacji i nadążanie z wymogami Unii Europejskiej

78 Szkoły Zadania szkolnego doradcy zawodowego Zadania szkolnego doradcy zawodowego: Współpraca z Radą Pedagogiczną; Kierowanie w trudnych sprawach klientów do innych specjalistów: doradców w poradni psychologicznopedagogicznej czy lekarzy; Organizowanie spotkań informacyjnoszkoleniowych, udostępnianie materiałów do pracy z uczniami mających na celu wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych Współpraca z innymi instytucjami: kuratorium oświaty, centrum informacji i planowania kariery, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy; Gromadzenie, aktualizowanie i rozpowszechnianie informacji edukacyjnych i zawodowych;

79 Szkoły Cele działania szkolnego doradcy zawodowego Przygotowanie ucznia do roli pracownika; Przygotowanie rodziców i nauczycieli do wspierania ucznia w podejmowaniu w ważnych dla nich decyzji zawodowych i edukacyjnych; Przygotowanie dzieci i młodzieży do trafnego wyboru ścieżki edukacyjnej i opracowania indywidualnego planu kariery zawodowej; Pomoc nauczycielom w efektywnym prowadzeniu lekcji przedmiotowych związanych z wyborem zawodu;

80 Szkoły Cele działania szkolnego doradcy zawodowego Umożliwienie uczniom i przygotowanie ich do radzenia sobie ze stresem związanym z sytuacją bezrobocia lub adaptacji do nowych i zmiennych warunków; Wspieranie działań szkoły na rzecz rozwoju edukacyjnego i zawodowego ucznia; Pomaganie uczniom mającym określone ograniczenia psychofizyczne i wskazanie im odpowiedniego kształcenia i odpowiedniego dla nich rodzaju zatrudnienia; Zapoznanie uczniów ze sporządzaniem dokumentów aplikacyjnych oraz z przebiegiem rozmowy doradczej i pierwszej rozmowy o pracę;

81 Szkoły Poradnictwo zawodowe w szkołach specjalnych Praca jest szczególnie istotna w życiu osób z upośledzeniem lekkim. Stanowi dla nich nie tylko źródło utrzymania, możliwość usamodzielnienia się, osiągnięcia niezależności, świadomości, że nie jest się ciężarem dla bliskich, ale jest także ściśle związana z rewalidacją i dochodzeniem do zdrowia. Osoby zajmujące się preorientacją zawodową kładą nacisk nie tylko na materialny aspekt pracy zawodowej, ale także na jej społeczny i osobowościowo twórczy aspekt. W ten sposób prawidłowo realizowana orientacja może wzbogacić ogólny rozwój dziecka z niepełnosprawnością intelektualną i przygotować je nie tylko do roli przyszłego pracownika, lecz także przyszłego obywatela.

82 Szkoły Poradnictwo zawodowe w szkołach specjalnych Uczniowie z upośledzeniem w stopniu lekkim wymagają szczególnej pomocy przy wyborze zawodu i szkoły, stąd też poddawani są wielospecjalistycznym badaniom, w wyniku których określa się wskazania i przeciwwskazania zdrowotne do nauki i wykonywania poszczególnych zawodów. Porada zawodowa udzielana w oparciu o szeroką diagnozę na którą składają się m.in.: poziom możliwości intelektualnych, zainteresowania i uzdolnienia, cechy temperamentu i charakteru, stopień opanowania materiału dydaktycznego z poszczególnych przedmiotów ma na celu wskazanie młodemu człowiekowi takiego zawodu, którego wyuczenie i wykonanie nie pogłębi istniejącej niesprawności oraz zgodne będzie z predyspozycjami psychofizycznymi.

83 Szkoły Szkolny doradca zawodowy w krajach Unii Europejskiej Francja Poradnictwo zawodowe w tym kraju w resorcie edukacji skupione jest w Centrach Informacji i Orientacji, których jest 600 w całym kraju. W tych Centrach jest zatrudnionych 5000 szkolnych doradców zawodowych. Na jednego doradcę zawodowego przypada 1000 uczniów (doradca opiekuje się 2 lub 3 szkołami). Szkolny doradca zawodowy z wykształcenia jest psychologiem i posiada specjalizację z poradnictwa zawodowego. Doradca zawodowy pełni dyżury w szkole i obejmują one jeden dzień pracy w ciągu całego tygodnia. Zajęcia indywidualne odbywają się podczas dyżuru, natomiast grupowe realizowane są podczas lekcji wychowawczych. Uczniowie zapraszani są również do CIO.

84 Szkoły Szkolny doradca zawodowy w krajach Unii Europejskiej Niemcy Poradnictwo zawodowe realizowane jest w ramach przedmiotu szkolnego Wirtschaft, Arbeit, Technik WAT (Gospodarka, Praca Technika) i bezpośrednich kontaktów z doradcą zawodowym w BIZ (Centrum Informacji Zawodowej) w Urzędzie Pracy. Nauka tego przedmiotu rozpoczyna się w 13 roku życia w wymiarze godzin w roku szkolnym zależnie od poziomu kształcenia. Zajęcia w ramach przedmiot prowadzi nauczyciel zatrudniony w szkole. W ostatnim roku nauki zagadnienia poradnictwa zawodowego prowadzi doradca zawodowy w Urzędzie Pracy. Oferuje on 2 godziny orientacji zawodowej w semestrze w szkole oraz indywidualne poradnictwo zawodowe w BIZ.

85 Włochy Szkoły Szkolny doradca zawodowy w krajach Unii Europejskiej Doradcą zawodowym w szkole jest nauczyciel z odpowiednimi kwalifikacjami: studia podyplomowe lub kursy kwalifikacyjne z poradnictwa zawodowego. W każdej szkole znajduje się punkt konsultacyjno-doradczy. Poradnictwo zawodowe realizowane jest w ramach przedmiotu szkolnego w wymiarze godzin w semestrze. W krajach Unii Europejskiej niezwykle dużo uwagi poświęca się zagadnieniom poradnictwa zawodowego. W szkołach jest doradztwo zadaniem statutowym włączonym do programu szkolnego. Realizacja zagadnień odbywa się w ramach godzin wychowawczych i przedmiotów szkolnych. Szkolny doradca zawodowy powinien obok psychologa, pedagoga i logopedy stać się kolejną osobą wchodzącą w system pomocy psychologiczno-pedagogicznej oferowanej przez szkołę uczniowi i jego rodzicom.

86 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Studenckie biura karier Kontakt z doradcą na tym etapie życia zawodowego, a właściwie u jego progu, umożliwia klientowi na upewnienie się w swoim wyborze, ewentualne skorygowanie błędów lub zmianę decyzji. Doradca pracujący w biurze karier powinien być bardzo wyczulony na rozmówcę indywidualnego. Szczególną wagę ma tutaj zbudowanie więzi z klientem. Im lepszy kontakt tym rozmówca zachowuję się swobodniej a to z kolei sprawia, że pytania stawiane sobie przez młodzież, dotyczące orientacji, są budowane spontanicznie.

87 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Ochotnicze Hufce Pracy Wykonują one zadania państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży, a także zadania w zakresie jej kształcenia i wychowania. Ochotnicze Hufce Pracy mają bardzo rozbudowaną strukturę. Przedstawia się ona następująco: Wojewódzkie Komendy OHP Centrum Kształcenia i Wychowania Centrum Edukacji Pracy i Młodzieży Młodzieżowe Biura Pracy Kluby Pracy Mobilne Centra Informacji Zawodowej Ośrodki Szkolenia i Wychowania Hufce Pracy

88 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Ochotnicze Hufce Pracy Celem działalności OHP są: gromadzenie i upowszechnianie informacji zawodowej i informacji o rynku pracy, udzielanie pomocy młodzieży wchodzącej na rynek pracy i osobom dorosłym w umiejętnym poszukiwaniu zatrudnienia, adaptacji zawodowej oraz dostosowywaniu się do zmian zachodzących na rynku pracy, kształtowanie nowego podejścia do ustawicznego planowania rozwoju na różnych etapach życia zawodowego człowieka, kształtowanie postaw przedsiębiorczych, wspieranie pracodawców w procesie rekrutacji pracowników.

89 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Młodzieżowe Biura Pracy Zajmują się pośrednictwem pracy, poradnictwem zawodowym oraz krótkoterminowym zatrudnianiem uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów. Poszukują i gromadzą oferty pracy stałej i krótkoterminowej, prowadzą ewidencję osób bezrobotnych, tworzą banki informacji o zawodach, na które jest zapotrzebowanie na miejscowym rynku pracy, udzielają porad na temat możliwości zdobycia zawodu lub dokonania reorientacji zawodowych, kierują na kursy zawodowe lub przekwalifikowania zawodowego. W biurach tych doradcy organizują szkolenia z zakresu efektywnych form i sposobów pozyskiwania pracy. Poprzez zajęcia grupowe i indywidualne kształtują oni w młodzieży zdolność i poczucie pewności siebie. Celowi temu służą różnego rodzaju testy psychologiczne i zawodowe.

90 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Mobilne Centra Informacji Zawodowej (MCIZ) Jest to ogólnopolska sieć centrów informacji i poradnictwa zawodowego. Trzy podstawowe zadania stawiane przed Mobilnymi Centrami Informacji Zawodowej to: prowadzenie zajęć grupowych, porady indywidualne udzielanie informacji zawodowych. Ich działalność skierowana jest przede wszystkim do osób z małych miast i gmin na terenach wiejskich i popegeerowskich. Pozwala to pomóc większej grupie osób i dotarcie do tych, którzy nie mogą skorzystać z profesjonalnej porady. Doradca udziela także informacji zawodowej.

91 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Mobilne Centra Informacji Zawodowej (MCIZ) Podstawową metodą pracy doradców zawodowych MCIZ w pracy z młodzieżą w ramach poradnictwa indywidualnego jest rozmowa doradcza, przebiegająca zgodnie ze ściśle określonymi fazami i z wykorzystaniem specyficznych technik. W poradnictwie grupowym adresowanym do osób poszukujących pracy doradcy wykorzystują Metodę Edukacyjną czy też przygotowanie z zakresu zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej.

92 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Doradztwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych Doradztwo zawodowe w przypadku osób niepełnosprawnych jest swoistą formą rehabilitacji, czyli procesu medyczno - społecznego, którego celem jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym godziwego życia w poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego oraz zawodowego. Za osobę niepełnosprawną uznawana jest osoba, której stan zdrowia fizycznego lub psychicznego powoduje trwałe lub długotrwałe utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie udziału w życiu społecznym i wypełnianie ról wg przyjętych kryteriów i obowiązujących norm. Warunkiem udzielenia prawidłowej porady zawodowej osobie niepełnosprawnej jest znajomość wymagań poszczególnych zawodów i stanowisk pracy. Dokonuje się to na podstawie analizy pracy na reprezentatywnych stanowiskach pracy.

93 Programy rehabilitacji są skierowane do pracowników niepełnosprawnych, a w szczególności do osób, które: 1) posiadają najniższe kwalifikacje, 2) z uwagi na niepełnosprawność mają utrudnione samodzielne wykonywanie pracy, 3) utraciły zdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku, 4) zmieniają kwalifikacje zawodowe Właściwe zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wymaga również spełnienia kilku podstawowych warunków: Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Doradztwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych oceny możliwości psychofizycznych zatrudnionej osoby, oceny środowiska pracy, adaptacji stanowiska pracy, własnej organizacji pracy, nadzoru nad ich bezpieczeństwem.

94 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Rola doradcy zawodowego w Zakładzie Pracy Chronionej Określenie ścieżki zawodowej pracownika niepełnosprawnego w przedsiębiorstwie. Udzielenie porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór zawody, zmianę kwalifikacji, w tym badanie zainteresowań i uzdolnień zawodowych (określenie preferencji i predyspozycji zawodowych testy). Określenie wymagań stanowiska pracy (karta stanowiska pracy). Zapoznanie się z wymaganiami na tych stanowiskach w oparciu o podręcznik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

95 Pozostałe miejsca pracy doradców zawodowych Rola doradcy zawodowego w Zakładzie Pracy Chronionej Ustalenie przeciwwskazań do pracy. Kierowanie na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia niepełnosprawnego pracownika objętego programem rehabilitacji. Określenie zawodów najbardziej odpowiednich dla osoby niepełnosprawnej oraz umożliwienie dokonania wyboru zawodu zgodnie z ich wiedzą i możliwościami oraz uwzględnienie osobistych życzeń.

96 Podsumowanie Doradcą zawodowy jest osobą, która może pomóc w spełnianiu zamierzeń dotyczących znalezienia satysfakcjonującego miejsca pracy. Może tego dokonać dzięki: określeniu poziomu i potencjału jednostki organizowaniu pomocy w taki sposób, aby jednostka wykształciła umiejętności własnego wyboru ścieżki kariery, rozwoju kariery i żeby potrafiła postrzegać swoją pracę zawodową w kontekście całego życia. nauce planowania ukierunkowanego na osiągnięcie satysfakcji zawodowej wynikającej z aktywności zawodowej i pozazawodowej pomocy w określeniu celów życiowych i wynikających z nich celów zawodowe

97 Bibliografia Guichard, J., Hutteau, M. (2005), Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego, Kraków: Impuls. Herr, E.L., Cramer, S.H., (2001), Planowanie kariery zawodowej. [w:] Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego nr 15, Warszawa: Krajowy Urząd Pracy Kargulowa, A., (2004), O teorii i praktyce poradnictwa. Podręcznik akademicki, Warszawa: PWN Kargulowa, A. (1996), Przeciw Bezradności, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskie, Kargulowa, A., (1986), Poradnictwo jako wiedza i system działań. Wstęp do poradoznawstwa, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Klasyfikacja zawodów i specjalności MIPS, (1995), Warszawa: GUS Lelińska K.,(2000). Orientacja i poradnictwo zawodowe. Nowa edukacja zawodowa nr 2. s Lelińska, K. (1985), Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu, metody zajęć praktycznych, Warszawa: WSiP. Łukaszewicz A., Sołtysińska G.,(2003). Szkolny doradca zawodowy. Warszawa KOWEZ. Melibruda, J. (1986), Ja-ty-my. Psychologiczne możliwości ulepszania kontaktów międzyludzkich, Warszawa: Nasza Księgarnia

98 Bibliografia Michalska D., (2002). Rola doradców zawodowych w reformowanym systemie edukacji. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, nr 10, s Nęcki Z., (1996), Negocjacje w biznesie, Kraków Pielok C.,(1998). Rola i funkcje doradcy zawodowego realizowane w systemie urzędów pracy. Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego, nr 2, s Paszkowska Rogacz, A., (2004), Doradztwo zawodowe w systemach szkolnych UE, Nowa Edukacja Zawodowa. Podolska - Filipowicz, E., (1986), Podstawy zawodoznawstwa, orientacji i poradnictwa zawodowego, Bydgoszcz: WSP. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114) Szymańska, B., (1996), Audycje radiowe i telewizyjne a orientacja zawodowa [w:] W. Rachalska (red.) Orientacja i poradnictwo zawodowe w szkole podstawowej Warszawa: WSiP. Wierzchowska-Szymanek A., (2004). Rola poradni psychologiczno-pedagogicznej w okresie transformacji doradztwa zawodowego. W: H., Bednarczyk, J. Figurski, M. Zurek (red.) Pedagogika pracy doradztwo zawodowe. Warszawa Radom: WSiP ZNP, Idee, Wojtasik B., (1997). Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczne-psychologiczne. Warszawa : PWN Żbikowska Z., (2003). Szkolny doradca zawodowy. Nowa Edukacja Zawodowa, nr 2, s. 4-6.

99 Akademickie Biuro Karier Zawodowych Uniwersytetu Łódzkiego ul. Kopcińskiego 8/12, Łódź Tel:(42) , Fax: (42)