WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII NA POSZCZEGÓŁNE OCENY DLA KLASY II

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII NA POSZCZEGÓŁNE OCENY DLA KLASY II 1. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który ma lekceważący stosunek do przedmiotu, nie przygotowuje się do zajęć, nie przystępuje mimo zachęt do poprawy ocen niedostatecznych ze sprawdzianów, uzyskuje także oceny niedostateczne za inne zadania, nie prowadzi zeszytu, ma zaległości spowodowane opuszczaniem zajęć. 2.Wymagania Konieczne (K) na ocenę dopuszczającą Rozdział I Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Unia personalna, Andegawenowie, bitwa pod Grunwaldem, I i II pokój toruński, wojna trzynastoletnia, bitwa pod Warną, Turcy Osmańscy, Wielkie Księstwo Litewskie Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Jadwiga Andegaweńska, Jagiełło, Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen, Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht, Mikołaj Kopernik, Wit Stwosz, Jan Długosz, Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów: wymienia przykłady polskiej sztuki Średniowiecznej/ wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego/ Wymienia najważniejsze przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: Wielkiej wojny z Krzyżakami / wojny trzynastoletniej/ wystąpienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji/ unii polskolitewskiej / polityki Władysława Warneńczyka / chrystianizacji Litwy / Rozdział II Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Cywilizacje Ameryki przed Kolumbem, kolonia, karawela, busola, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, druk, sobór trydencki, schizma zachodnia, konkwistador, kapitalizm, Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Krzysztof Kolumb, Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Jan Kalwin, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Galileusz, Jan Gutenberg, Henryk VIII, Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów: charakteryzuje działalność M. Lutra i J. Kalwina,/ opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, wymienia przykłady sztuki renesansowej / lokuje w czasie i przestrzeni odkrycia geograficzne/ Wymienia najważniejsze przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: odkryć geograficznych, / rozwoju kapitalizmu/ rozłamu w Kościele katolickim / upowszechnienia druku/ soboru trydenckiego / Rozdział III Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: szlachta, sejmiki, demokracja szlachecka, sejm walny, wolna elekcja, konfederacja warszawska, unia lubelska, artykuły henrykowskie, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Zna najważniejsze nazwiska, wie kim są: Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Stefan Batory, Henryk Walezy,

2 Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów: opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, wymienia przykłady sztuki renesansowej polskiej / Wymienia najważniejsze przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: wolnej elekcji/ unii lubelskiej / ostatniej wojny z Krzyżakami; wojny o Inflanty / omawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego. Rozdział IV Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Dynastia Wazów, rokosz, Kozacy, Dzikie Pola, potop szwedzki, sarmatyzm, Wilanów, liberum veto, barok, unia brzeska, Ugoda hadziacka, odsiecz wiedeńska Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Ludwik XIV, Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jan Karol Chodkiewicz, St. Żółkiewski, Michał Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki, Jan III Sobieski, S. Czarniecki, Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów: charakteryzuje polski sarmatyzm,/ wyjaśnia społeczno- gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w./ Wymienia najważniejsze przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: wojen polsko- szwedzkich/ wojen z Turcją/ wojen z Rosją/ powstania Chmielnickiego/ odsieczy wiedeńskiej,/ kryzysu Rzeczypospolitej w XVII wieku, Rozdział V Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata. Zna podstawowe pojęcia :oświecenie, klasycyzm, zasada trójpodziału władzy, zasadę umowy społecznej, absolutyzm oświecony, Stany Zjednoczone, rewolucja francuska, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, dyktatura jakobinów, konstytucja, rewolucja przemysłowa.. Zna najważniejsze nazwiska: L. Monteskiusz, J.J. Rousseau, J. Watt, Piotr I, Fryderyk II Wielki, Maria Teresa, Józef II, Katarzyna II Wielka, Ludwik, XVI, Maksymilian Robespierre, Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko, Jerzy Waszyngton. Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów wyjaśnia znaczenie elementarnych pojęć i terminów historycznych: porównuje reformy oświeceniowe przeprowadzone w Prusach, Rosji, Austrii/ wymienia idee oświeceniowe / wymienia podstawowe przyczyny i skutki wybranych zagadnień: powstania nowych potęg europejskich/ / maszyna parowa / / opisuje główne zasady rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela/ rozpoznaje charakterystyczne cechy stylu- klasycyzm. / wymienia podstawowe przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych / rewolucji francuskiej/ dyktatury jakobinów / Rozdział VI Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata.

3 Zna podstawowe pojęcia :oświecenie, klasycyzm, Wettini, Czasy saskie, Komisja Edukacji Narodowej, I rozbiór, konfederacja barska, Sejm Wielki, konstytucja 3 maja, konfederacja targowicka, powstanie kościuszkowskie, II i III rozbiór Polski, konstytucja, Zna najważniejsze nazwiska: Stanisław Konarski, Stanisław Leszczyński, Stanisław August Poniatowski, Tadeusz Rejtan, Piotr I, Fryderyk II Wielki, Maria Teresa, Józef II, Katarzyna II Wielka, August II, August III, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Stanisław Małachowski, Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów wyjaśnia znaczenie elementarnych pojęć i terminów historycznych: dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego Polski / przedstawia okoliczności powstania KEN/ wymienia podstawowe przyczyny i skutki wybranych zagadnień: unii polsko- saskiej/ ożywienia w gospodarce i kulturze w czasach saskich,/ konfederacji barskiej / I rozbioru Polski / kryzysu państwa w czasach saskich./ rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia/ stylu klasycyzm. / wymienia podstawowe przyczyny i skutki wybranych wydarzeń: II i III rozbioru/ konfederacji targowickiej/ powstania kościuszkowskiego/ Umiejętności- dotyczą wydarzeń, pojęć i postaci występujących we wszystkich rozdziałach. Uczeń: Potrafi określić kolejność wydarzeń, przyporządkować pojęcia i nazwiska danemu okresowi historycznemu. Nanosi daty i wydarzenia na oś czasu przy pomocy nauczyciela Lokuje wydarzenia w czasie i przestrzeni przy pomocy nauczyciela Wskazuje na mapie pod kierunkiem nauczyciela miejsca najważniejszych wydarzeń Odróżnia tekst źródłowy od narracji historyka Redaguje notatkę z danej lekcji w prostej formie- uzupełnienie tabeli,stworzenie podpunktów 3. Wymagania Podstawowe (P) na ocenę dostateczną Rozdział I Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Unia personalna w Krewie, Andegawenowie, bitwa pod Grunwaldem, I i II pokój toruński, wojna trzynastoletnia, bitwa pod Warną, Turcy Osmańscy, sułtan, Wielkie Księstwo Litewskie, unia w Horodle, Związek Pruski, sobór w Konstancji Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Ludwik Węgierski, Jadwiga Andegaweńska, Jagiełło, Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen, Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk, Mikołaj Kopernik, Jan Długosz, Zawisz Czarny, Jan Hunyadi, Jan Bażyński, Piotr Dunin Zna daty: 1385 r., 1409, 1410 r., 1411 r., 1413 r., 1444r.,1453 r., , Zna podstawowe przyczyny i skutki wydarzeń: Wielkiej wojny z Krzyżakami / wojny trzynastoletniej/ wystąpienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji/ unii polskolitewskiej / polityki Władysława Warneńczyka / chrystianizacji Litwy / podboju Konstantynopola przez Turków/ Uczeń ponadto: wymienia przykłady polskiej sztuki Średniowiecznej/ wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego/ omawia postanowienia unii Krewie i Horodle/ omawia znaczenie armii zaciężnej w wojnie trzynastoletniej/ zna okoliczności upadku Konstantynopola

4 Rozdział II Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Cywilizacje Ameryki przed Kolumbem, kolonia, karawela, busola, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, druk, sobór trydencki, schizma zachodnia, konkwistador, złoty trójkąt, kompania handlowa, mecenas, jezuici, inkwizycja, Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Krzysztof Kolumb, Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Jan Kalwin, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Galileusz, Jan Gutenberg, Henryk VIII, Ignacy Loyola, Zna daty: 1492 r., 1497 r r., 1519 r- 21, Zna podstawowe przyczyny i skutki wydarzeń: odkryć geograficznych dla Europy i dla Cywilizacji Ameryki, / rozwoju kapitalizmu/ rozłamu w Kościele katolickim / upowszechnienia druku/ soboru trydenckiego/ wojny trzydziestoletniej Uczeń ponadto: charakteryzuje działalność M. Lutra i J. Kalwina,/ opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, / lokuje w czasie i przestrzeni odkrycia geograficzne/ omawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji Ameryki/ wskazuje na mapie szlaki wypraw dalekomorskich/ wymienia najważniejsze zmiany gospodarcze spowodowane odkryciami,/ prezentuje główne nurty reformacji/ omawia zasady działalności jezuitów,/ omawia reformy soboru trydenckiego Rozdział III Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: Sejm walny, sejmiki, demokracja szlachecka, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota, magnaci, kanclerz, hetman, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane, przywileje szlacheckie, renesans, barok, wolna elekcja, konfederacja warszawska, artykuły henrykowskie, unia realna- lubelska, hołd pruski, układ Jagiellońsko- Habsburski, folwark, pańszczyzna, Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wojsko kwarciane, piechota wybraniecka, konstytucja Nihil novi, ugoda w Sandomierzu, unia brzeska- grekokatolicy Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Henryk Walezy, Stefan Batory, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Skarga, Stanisław Hozjusz, Jan Zamoyski Zna daty: 1493 r., 1505 r., 1515 r., 1525 r., 1569 r., 1570 r., 1572 r., 1573 r., 1596 r., Zna podstawowe przyczyny i skutki wydarzeń: unii polsko- litewskiej (realnej),/ ostatniej wojny z Krzyżakami,/ wyprawy na Moskwę- Zygmunta I, wojny o Inflanty Zygmunta Augusta oraz Stefana Batorego,/ ruchu egzekucyjnego/ demokracji szlacheckiej,/ wolnej elekcji/ reformacji i kontrreformacji w Polsce Uczeń ponadto: omawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego,/ rozpoznaje charakterystyczne przykłady sztuki renesansowej i barokowej/ przedstawia zasady wolnej elekcji/ wyjaśnia znaczenie Gdańska dla wymiany handlowej, / omawia najważniejsze przywileje szlacheckie,/ Rozdział IV Uczeń: Zna podstawowe pojęcia:

5 Monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Dynastia Wazów, rokosz, Kozacy, Dzikie Pola, potop szwedzki, sarmatyzm, Wilanów, liberum veto, rojaliści, purytanie, Kircholm, Kłuszyn, Cecora, Chocim, odsiecz Wiednia, Święta Liga, ataman, Perejasław, Andruszów, dymitriady, Zna najważniejsze nazwiska- wie kim są: Ludwik XIV, Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jan Karol Chodkiewicz, St. Żółkiewski, Michał Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki, Jan III Sobieski, S. Czarniecki, A. Richelieu, Janusz Radziwiłł, Zna daty: 1649 r., 1679 r., 1605r., 1610 r., 1620 r., 1621 r., 1654 r., 1648 r., 1667 r., 1673 r., 1683 r., Zna podstawowe przyczyny i skutki wydarzeń: wojen polsko- szwedzkich/ wojen z Turcją/ wojen z Rosją/ powstania Chmielnickiego/ odsieczy wiedeńskiej,/ kryzysu Rzeczypospolitej w XVII wieku, Uczeń ponadto: charakteryzuje polski sarmatyzm,/ wyjaśnia społeczno- gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w./ omawia pozycję społeczną i polityczną Kozaków / wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego baroku i przykłady ich dzieł,/ wymienia jedną cechę merkantylizmu/ Rozdział V Uczeń: Zna podstawowe pojęcia: oświecenie, klasycyzm, zasada trójpodziału władzy, zasadę umowy społecznej, absolutyzm oświecony, rewolucja przemysłowa, Stany Zjednoczone, ustawa stemplowa, bostońskie picie herbaty, Deklaracja Niepodległości USA, rewolucja francuska, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Konwent Narodowy, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, dyktatura jakobinów, konstytucja, monarchia konstytucyjna, republika. Zna najważniejsze nazwiska i ich dokonania: L. Monteskiusz, J.J. Rousseau, J. Watt, Piotr I, Fryderyk II Wielki, Maria Teresa, Józef II, Katarzyna II Wielka, Ludwik, XVI, Maksymilian Robespierre, Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko, Jerzy Waszyngton., Iwan Groźny Zna podstawowe przyczyny i skutki podanych wydarzeń: wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych / rewolucji francuskiej/ dyktatury jakobinów / Zna daty: 1776, 1787, 1789,1788, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, Uczeń ponadto opisuje główne zasady rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela/ rozpoznaje charakterystyczne cechy stylu klasycyzm/ wyjaśnia zasady funkcjonowania federacji/ ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość USA/ charakteryzuje problemy społeczne we Francji/ opisuje zasady ideowe rewolucji francuskiej/ omawia i porównuje reformy przeprowadzone W Rosji, Austrii i Prusach/ wskazuje omawiane zagadnienia na mapie. Rozdział VI Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata, podaje wyróżniające cechy epoki nowożytność. Niepełna wiedza, którą dysponuje uczeń pozwala mu na ogólną orientację w problemach omawianych epok i wydarzeń historycznych. Zna podstawowe pojęcia :oświecenie, klasycyzm, Czasy saskie, Komisja Edukacji Narodowej, Szkoła Rycerska, Collegium Nobilium, Sejm Wielki, konfederacja barska, konfederacja targowicka, Uniwersał Połaniecki Zna najważniejsze nazwiska i wie jaką rolę odgrywały w omawianych wydarzeniach:

6 Stanisław Konarski, Stanisław Leszczyński, Stanisław August Poniatowski, Tadeusz Rejtan, car Piotr I, Fryderyk II, August II Mocny, August III,, Mikołaj Repnin, Bernardo Bellotto zwany Canaletto, Jakub Jasiński, Jan Kiliński Zna podstawowe przyczyny i skutki podanych wydarzeń: unii polsko- saskiej/ wojny północnej / ożywienia w gospodarce i kulturze w czasach saskich,/ konfederacji barskiej i targowickiej/ I, II, III rozbioru Polski / kryzysu państwa w czasach saskich./ powstania kościuszkowskiego/zna reformy Sejmu Wielkiego Zna daty: 1699, 1717, 1764,1765, 1772, 1773, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795 Ponadto uczeń: porównuje reformy oświeceniowe przeprowadzone w Prusach, Rosji, Austrii/ dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego Polski w czasach saskich/ / przedstawia okoliczności powstania KEN/ wyjaśnia okoliczności zmian położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. / wymienia reformy Sejmy Wielkiego i ocenia ich znaczenie/ podaje przykłady sztuki klasycyzmu z uwzględnieniem regionu./ omawia wkład St. A. Poniatowskiego w rozwój polskiego oświecenia/ wskazuje omawiane zagadnienia na mapie. Umiejętności- dotyczą wydarzeń, pojęć i postaci występujących we wszystkich rozdziałach. Uczeń: Potrafi określić kolejność wydarzeń, przyporządkować pojęcia i nazwiska danemu okresowi historycznemu. Nanosi daty i wydarzenia na oś czasu. Lokuje wydarzenia w czasie i przestrzeni. Wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń historycznych. Odróżnia tekst źródłowy od narracji historyka. Potrafi ułożyć chronologiczny ciąg wydarzeń, w stopniu podstawowym wykorzystuje różne rodzaje źródeł historycznych. Wykorzystuje mapę jako źródło informacji, wypowiada własne zdania na konkretny temat. Odróżnia źródło historyczne od źródła aktowego. Redaguje notatkę z lekcji w formie rozbudowanego planu. Pod kierunkiem nauczyciela korzysta z wybranych źródeł informacji historycznej. 4.Wymagania Rozszerzające (R) na ocenę dobrą Uczeń: Dysponuje wiedzą, która pozwala wyjaśnić główne problemy omawianych epok historycznych. Tworzy dłuższe ciągi chronologiczne wydarzeń. Na wybranych przykładach wyjaśnia związki przyczynowo- skutkowe między wydarzeniami, zjawiskami, procesami. Na wybranych przykładach określa związki między dziejami powszechnymi, dziejami ojczystymi Polski oraz innych państw. Sprawnie chociaż nie zawsze precyzyjnie posługuje się terminologią historyczną i mapą. Rozdział I Unia personalna w Krewie, Andegawenowie, bitwa pod Grunwaldem, I i II pokój toruński, wojna trzynastoletnia, bitwa pod Warną, Turcy Osmańscy, sułtan, janczarzy, Wielkie Księstwo Litewskie, Księstwo Moskiewskie, unia w Horodle, Związek Pruski Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik Węgierski, Jadwiga Andegaweńska, Jagiełło, Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen, Władysław Warneńczyk,

7 Kazimierz Jagiellończyk, Mikołaj Kopernik, Jan Ostroróg, Jan Długosz, Zawisz Czarny, Jan Hunyadi, Iwan IV Groźny, Wit Stwosz, Jan Bażyński, Piotr Dunin, Zna daty: 1385 r., 1410 r., 1411 r., 1413 r., 1444r.,1453 r., , Zna przyczyny i skutki wydarzeń: Wielkiej wojny z Krzyżakami / wojny trzynastoletniej/ wystąpienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji/ unii polskolitewskiej / polityki Władysława Warneńczyka / chrystianizacji Litwy / podboju Konstantynopola przez Turków/ Uczeń ponadto: wymienia przykłady polskiej sztuki Średniowiecznej/ wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego/ omawia postanowienia unii Krewie i Horodle,/ wie dlaczego czasy Kazimierz Jagiellończyka nazywamy Jesienią polskiego średniowiecza, / omawia znaczenie armii zaciężnej w wojnie trzynastoletniej Rozdział II Cywilizacje Ameryki przed Kolumbem, kolonia, karawela, busola, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, druk, sobór trydencki, schizma zachodnia, konkwistador, złoty trójkąt, kompania handlowa, mecenas, jezuici, inkwizycja, nepotyzm, symonia, kościół anglikański, kalwini, luteranie, indeks ksiąg zakazanych, nuncjusz, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Krzysztof Kolumb, Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Jan Kalwin, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Galileusz, Jan Gutenberg, Henryk VIII, Ignacy Loyola, Ferdynand Cortez, Francisco Pizarro, Zna daty: 1492 r., 1497 r r., 1519 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: odkryć geograficznych dla Europy i dla Cywilizacji Ameryki, / rozwoju kapitalizmu/ rozłamu w Kościele katolickim / upowszechnienia druku/ soboru trydenckiego/ wojny trzydziestoletniej Uczeń ponadto: charakteryzuje działalność M. Lutra i J. Kalwina,/ opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, / omawia działalność humanistów / lokuje w czasie i przestrzeni odkrycia geograficzne/ omawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji Ameryki/ wskazuje na mapie szlaki wypraw dalekomorskich/ wymienia najważniejsze zmiany gospodarcze spowodowane odkryciami,/ prezentuje główne nurty reformacji/ omawia zasady działalności jezuitów,/ Rozdział III Sejm walny, sejmiki, demokracja szlachecka, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołata, magnaci, kanclerz, hetman, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane, przywileje szlacheckie, renesans, barok, wolna elekcja, konfederacja warszawska, artykuły henrykowskie, unia realna- lubelska, hołd pruski, układ Jagiellońsko- Habsburski, folwark, pańszczyzna, Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wojsko kwarciane, piechota wybraniecka, konstytucja Nihil novi, ugoda w Sandomierzu, unia brzeska- grekokatolicy, arianie, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania : Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Henryk Walezy, Stefan Batory, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Skarga, Stanisław Hozjusz, Jan Zamoyski Zna daty: 1493 r., 1505 r., 1515 r., 1525 r., 1569 r., 1570 r., 1572 r., 1573 r., 1596 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: unii polsko- litewskiej (realnej),/ wojny z Krzyżakami,/ wyprawy na Moskwę- Zygmunta I, wojny o Inflanty Zygmunta Augusta oraz Stefana

8 Batorego,/ ruchu egzekucyjnego/ demokracji szlacheckiej,/ wolnej elekcji/ reformacji i kontrreformacji w Polsce Uczeń ponadto: omawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego,/ rozpoznaje charakterystyczne przykłady sztuki renesansowej i barokowej/ przedstawia zasady wolnej elekcji/ wyjaśnia znaczenie Gdańska dla wymiany handlowej, / omawia najważniejsze przywileje szlacheckie,/ Uzasadnia dlaczego wiek XVI nazywamy złotym wiekiem/ omawia rozwój polskiego szkolnictwa w renesansie/ omawia funkcjonowanie folwarku pańszczyźnianego,/ przedstawia etapy kształtowania się demokracji szlacheckiej / wymienia postanowienia unii lubelskiej/ Rozdział IV Monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Dynastia Wazów, rokosz, Kozacy, Dzikie Pola, potop szwedzki, sarmatyzm, Wilanów, liberum veto, rojaliści, purytanie, Kircholm, Kłuszyn, Cecora, Chocim, odsiecz Wiednia, Święta Liga, ataman, Perejasław, Andruszów, dymitriady, śluby lwowskie, abdykacja, Hadziacz Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik XIV, Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jan Karol Chodkiewicz, St. Żółkiewski, Jarema Wiśniowiecki, Michał Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki, Jan III Sobieski, S. Czarniecki, A. Richelieu, Janusz Radziwiłł, Mikołaj Zebrzydowski, Karol Gustaw, Jerzy Lubomirski Zna daty: 1649 r., 1679 r., 1605r., 1610 r., 1620 r., 1621 r.,1632 r., 1654 r., 1648 r., 1649 r r., 1672 r., 1673 r.,167 r., 1683 r., 1699 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: wojen polsko- szwedzkich/ wojen z Turcją/ wojen z Rosją/ powstania Chmielnickiego/ odsieczy wiedeńskiej,/ kryzysu Rzeczypospolitej w XVII wieku, / rokoszu Zebrzydowskiego/ abdykacji Jana Kazimierza / Uczeń ponadto: charakteryzuje polski sarmatyzm,/ wyjaśnia społeczno- gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w./ omawia pozycję społeczną i polityczną Kozaków / wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego baroki i przykłady ich dzieł,/ wymienia cechy merkantylizmu/ Rozdział V Stany Zjednoczone, ustawa stemplowa, bostońskie picie herbaty, Deklaracja Niepodległości USA, absolutyzm oświecony, rewolucja francuska, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Konwent Narodowy, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, dyktatura jakobinów, konstytucja, monarchia konstytucyjna, republika, racjonalizm, empiryzm, deizm, ateizm, oświecenie, klasycyzm, zasada trójpodziału władzy, zasadę umowy społecznej,. Zna najważniejsze postaci i zna ich dokonania: Tadeusz Kościuszko, Ludwik, XVI, Maksymilian Robespierre, Kazimierz Pułaski, Jerzy Waszyngton, L. Monteskiusz, J.J. Rousseau, J. Watt, I. Newton, Wolter, car Piotr I, Fryderyk II, Iwan IV Groźny Zna podstawowe przyczyny i skutki podanych wydarzeń: wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych / rewolucji francuskiej/ dyktatury jakobinów / rewolucji przemysłowej i agrarnej Zna daty: 1776, 1787, 1789,1788, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, Uczeń ponadto: wymienia idee oświeceniowe i rozpoznaje je w nauce, literaturze i sztuce/ opisuje główne zasady rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela/ wyjaśnia zasady funkcjonowania federacji/ uzasadnia oświeceniowy charakter Deklaracji niepodległości USA/ ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość USA/

9 charakteryzuje problemy społeczne we Francji/ opisuje zasady ideowe rewolucji francuskiej/ omawia i porównuje reformy przeprowadzone u naszych sąsiadów / wskazuje omawiane zagadnienia na mapie. Rozdział VI Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata, podaje wyróżniające cechy epoki nowożytność. Zna pojęcia : Czasy saskie, Komisja Edukacji Narodowej, Szkoła Rycerska, Collegium Nobilium, Sejm Wielki, konstytucja 3 maja, konfederacja targowicka, powstanie kościuszkowskie, insurekcja, naczelnik, Uniwersał Połaniecki, Zna najważniejsze postaci i zna ich dokonania. Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Stanisław Małachowski, Tadeusz Kościuszko, Ludwik, XVI, Stanisław August Poniatowski, Kazimierz Pułaski, Jerzy Waszyngton, Jan Kiliński, Jakub Jasiński, August II Mocny, August III,, Mikołaj Repnin, Bernardo Bellotto zwany Canaletto Zna przyczyny i skutki podanych zagadnień: unii polsko- saskiej/ wojny północnej / ożywienia w gospodarce i kulturze w czasach saskich,/ konfederacji barskiej / I rozbioru Polski / kryzysu państwa w czasach saskich. Zna daty: 1701, 1697, 1699, 1717, 1764,1765, 1772, 1773, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795 Ponadto uczeń: dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego Polski w czasach saskich/ wymienia idee oświeceniowe i rozpoznaje je w nauce, literaturze i sztuce / przedstawia okoliczności powstania KEN/ wyjaśnia okoliczności zmian położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. / wymienia reformy Sejmy Wielkiego i je ocenia/ podaje przykłady sztuki klasycyzmu z uwzględnieniem regionu./ omawia i ocenia wkład St. A. Poniatowskiego w rozwój polskiego oświecenia/ wskazuje omawiane zagadnienia na mapie. Umiejętności- dotyczą wydarzeń, pojęć i postaci występujących we wszystkich rozdziałach. Uczeń: Potrafi określić kolejność wydarzeń, przyporządkować pojęcia i nazwiska danemu okresowi historycznemu. Nanosi daty i wydarzenia na oś czasu. Lokuje wydarzenia w czasie i przestrzeni. Wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń historycznych. Odróżnia tekst źródłowy od narracji historyka. Potrafi ułożyć chronologiczny ciąg wydarzeń, w stopniu podstawowym wykorzystuje różne rodzaje źródeł historycznych. Wykorzystuje mapę jako źródło informacji, wypowiada własne zdania na konkretny temat. Odróżnia źródło historyczne od źródła aktowego. Redaguje notatkę z lekcji w formie rozbudowanego planu. Korzysta z wybranych źródeł informacji historycznej. Wykorzystuje różne rodzaje źródeł historycznych. Przedstawia wybrane zagadnienia jako proces historyczny. Dostrzega i wskazuje związki teraźniejszości z przeszłością. Wykorzystuje mapę jako źródło historyczne, porządkuje i klasyfikuje fakty według podanych kryteriów, bierze udział w dyskusji, prezentuje własne zdanie. Podejmuje próbę oceny postaci historycznych oraz hierarchizacji wydarzeń. Korzystając ze wskazówek nauczyciela umie dotrzeć do innych źródeł informacji historyczne niż te, które są wykorzystywane na zajęciach. Pisze rozprawkę oraz inne teksty, wykraczające poza informacje zawarte w jednym temacie podręcznika.

10 . 5.Wymagania Dopełniające (D) na ocenę bardzo dobrą. Uczeń: Na wybranych przykładach wyjaśnia związki przyczynowo- skutkowe między wydarzeniami, zjawiskami, procesami. Zna i rozumie pojęcia związane z poruszaną problematyką, a także pojęcia abstrakcyjne. Na wybranych przykładach określa związki między dziejami powszechnymi, dziejami ojczystymi Polski oraz innych państw. Zna typologię źródeł historycznych oraz pojęcia i terminy dotyczące badania źródeł. Zna przeciwstawne interpretacje wydarzeń, zna i rozumie rolę postaci w poszczególnych wydarzeniach i procesach, pamięta daty faktów i wydarzeń. Formułuje i uzasadnia własne opinie dotyczące przeszłości. Sprawnie posługuje się terminologią historyczną. Rozdział I Unia personalna w Krewie, Andegawenowie, bitwa pod Grunwaldem, I i II pokój toruński, wojna trzynastoletnia, bitwa pod Warną, Turcy Osmańscy, sułtan, janczarzy, Wielkie Księstwo Litewskie, Księstwo Moskiewskie, unia w Horodle, Związek Pruski, Trzeci Rzym, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik Węgierski, Jadwiga Andegaweńska, Jagiełło, Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen, Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk, Mikołaj Kopernik, Jan Ostroróg, Jan Długosz, Zawisz Czarny, Jan Hunyady, Iwan IV Groźny, Wit Stwosz, Jan Bażyński, Piotr Dunin, Jan Hus, Zna daty: 1385 r., 1410 r., 1411 r., 1413 r., 1444r.,1453 r., , Zna przyczyny i skutki wydarzeń: omawia okoliczności wstąpienia na tron Ludwika Węgierskiego,/ Wielkiej wojny z Krzyżakami / wojny trzynastoletniej/ wystąpienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji/ unii polskolitewskiej / polityki Władysława Warneńczyka / chrystianizacji Litwy / podboju Konstantynopola przez Turków/ Uczeń ponadto: wymienia przykłady polskiej sztuki Średniowiecznej/ wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego/ omawia postanowienia unii Krewie i Horodle,/ wie dlaczego czasy Kazimierz Jagiellończyka nazywamy Jesienią polskiego średniowiecza, / omawia znaczenie armii zaciężnej w wojnie trzynastoletniej/ omawia okoliczności wstąpienia na tron Ludwika Węgierskiego/ charakteryzuje sytuację Polski i Litwy w II poł. XIV w., / omawia przebieg działań wojennych z Krzyżakami / ocenia postać Jadwigi, działania Jagiełły, Pawła Włodkowica, / charakteryzuje nowe techniki wojenne w XV w., /omawia rozwój imperium osmańskiego,/ Rozdział II Cywilizacje Ameryki przed Kolumbem, kolonia, karawela, busola, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, druk, sobór trydencki, schizma zachodnia, konkwistador, złoty trójkąt, kompania handlowa, mecenas, jezuici, inkwizycja, nepotyzm, symonia, kościół anglikański, kalwini, luteranie, indeks ksiąg zakazanych, nuncjusz, dualizm gospodarczy Europy, weksle, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Krzysztof Kolumb, Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Jan Kalwin, Leonardo da Vinci, Michał Anioł,

11 Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Galileusz, Jan Gutenberg, Henryk VIII, Ignacy Loyola, Ferdynand Cortez, Francisco Pizarro, Amerigo Vespucci, Zna daty: 1487, 1492 r., 1497 r r., 1519 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: odkryć geograficznych dla Europy i dla Cywilizacji Ameryki, / rozwoju kapitalizmu/ rozłamu w Kościele katolickim / upowszechnienia druku/ soboru trydenckiego/ wojny trzydziestoletniej Uczeń ponadto: charakteryzuje działalność M. Lutra i J. Kalwina,/ opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, / omawia działalność humanistów / lokuje w czasie i przestrzeni odkrycia geograficzne/ omawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji Ameryki/ wskazuje na mapie szlaki wypraw dalekomorskich/ wymienia najważniejsze zmiany gospodarcze spowodowane odkryciami,/ prezentuje główne nurty reformacji/ omawia zasady działalności jezuitów,/ kolonizacji Hiszpanii i Portugalii- traktat w Tordesilas,/ Rozdział III Sejm walny, sejmiki, demokracja szlachecka, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota, magnaci, kanclerz, hetman, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane, przywileje szlacheckie, renesans, barok, wolna elekcja, konfederacja warszawska, artykuły henrykowskie, unia realna- lubelska, hołd pruski, układ Jagiellońsko- Habsburski, folwark, pańszczyzna, Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wojsko kwarciane, piechota wybraniecka, konstytucja Nihil novi, ugoda w Sandomierzu, unia brzeska- grekokatolicy, arianie, pacta conventa, ruch egzekucyjny, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania : Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Henryk Walezy, Stefan Batory, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Skarga, Stanisław Hozjusz, Jan Zamoyski Zna daty: 1493 r., 1505 r., 1515 r., 1525 r., 1569 r., 1570 r., 1572 r., 1573 r., 1596 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: unii polsko- litewskiej (realnej),/ wojny z Krzyżakami,/ wyprawy na Moskwę- Zygmunta I, wojny o Inflanty Zygmunta Augusta oraz Stefana Batorego,/ ruchu egzekucyjnego/ demokracji szlacheckiej,/ wolnej elekcji/ reformacji i kontrreformacji w Polsce/ Uczeń ponadto: omawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego,/ rozpoznaje charakterystyczne przykłady sztuki renesansowej i barokowej/ przedstawia zasady wolnej elekcji/ wyjaśnia znaczenie Gdańska dla wymiany handlowej, / omawia najważniejsze przywileje szlacheckie,/ Uzasadnia dlaczego wiek XVI nazywamy złotym wiekiem/ omawia rozwój polskiego szkolnictwa w renesansie/ omawia funkcjonowanie folwarku pańszczyźnianego,/ przedstawia etapy kształtowania się demokracji szlacheckiej / wymienia postanowienia unii lubelskiej/ omawia pozycję gospodarczą i polityczną szlachty polskiej,/ omawia przebieg sejmu walnego i sejmików,/ omawia działalność królowej Bony,/ przedstawia postanowienia ugody sandomierskiej i konfederacji warszawskiej, / Rozdział IV Monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Dynastia Wazów, rokosz, Kozacy, Dzikie Pola, potop szwedzki, sarmatyzm, Wilanów, liberum veto, rojaliści, purytanie, Kircholm, Kłuszyn, Cecora, Chocim, odsiecz Wiednia, Święta Liga, ataman, Perejasław, Andruszów, dymitriady, śluby lwowskie, abdykacja, Hadziacz

12 Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik XIV, Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jan Karol Chodkiewicz, St. Żółkiewski, Jarema Wiśniowiecki, Michał Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki, Jan III Sobieski, S. Czarniecki, A. Richelieu, Janusz Radziwiłł, Mikołaj Zebrzydowski, Karol Gustaw, Jerzy Lubomirski Zna daty: 1649 r., 1679 r., 1605r., 1610 r., 1620 r., 1621 r.,1632 r., 1654 r., 1648 r., 1649 r r., 1672 r., 1673 r.,167 r., 1683 r., 1699 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: wojen polsko- szwedzkich/ wojen z Turcją/ wojen z Rosją/ powstania Chmielnickiego/ odsieczy wiedeńskiej,/ kryzysu Rzeczypospolitej w XVII wieku, / rokoszu Zebrzydowskiego/ abdykacji Jana Kazimierza / Umowy w Perejasławiu,/ ugody w Hadziaczu / Uczeń ponadto: charakteryzuje polski sarmatyzm,/ wyjaśnia społeczno- gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w./ omawia pozycję społeczną i polityczną Kozaków / wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego baroki i przykłady ich dzieł,/ wymienia cechy merkantylizmu/ charakteryzuje rozwój kultury i sztuki za panowania Ludwika XIV/ ocenia politykę wewnętrzną i zagraniczną Zygmunta III,/ przedstawia sytuację militarną Rzeczypospolitej,/ wyjaśnia znaczenie traktatów welawsko- bydgoskich,/ ocenia znaczenie zastosowania liberum veto w celu zerwania sejmu,/ opisuje strój polskiej szlachty/ omawia przebieg bitew stoczonych w XVII w./ Rozdział V Stany Zjednoczone, ustawa stemplowa, bostońskie picie herbaty, Deklaracja Niepodległości USA, rewolucja francuska, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Konwent Narodowy, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, dyktatura jakobinów, konstytucja, monarchia konstytucyjna, republika, bitwa pod Saratogą, bitwa pod Yorktown, kolonie angielskie, rojaliści, Bastylia, kontrrewolucja, Trybunał Rewolucyjny, racjonalizm, empiryzm, deizm, ateizm, oświecenie, klasycyzm, zasada trójpodziału władzy, umowy społecznej koncert pięciu mocarstw Wie jaką rolę odgrywały w omawianych wydarzeniach podane postaci (ocenia ich działania): Tadeusz Kościuszko, Ludwik, XVI, Maksymilian Robespierre, G. Danton, Kazimierz Pułaski, Jerzy Waszyngton, L. Monteskiusz, J.J. Rousseau, J. Watt, I. Newton, Wolter, car Piotr I, Fryderyk II, Katarzyna II, B. Franklin, T. Jefferson Zna przyczyny i skutki podanych wydarzeń: wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych / rewolucji francuskiej/ dyktatury jakobinów / powstania nowych potęg europejskich/ rewolucji przemysłowej i agrarnej Zna daty: 1776, 1787, 1789,1788, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, Uczeń ponadto: porównuje reformy oświeceniowe przeprowadzone w Prusach, Rosji, Austrii/ opisuje główne zasady rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela/ wyjaśnia zasady funkcjonowania federacji/ uzasadnia oświeceniowy charakter Deklaracji niepodległości USA/ ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość USA/ ocenia zasługi J. Waszyngtona/ analizuje sytuacje kolonii angielskich / charakteryzuje problemy społeczne we Francji/ opisuje zasady ideowe rewolucji francuskiej/ocenia reformy Konstytuanty i postawę Ludwika XIV/ omawia etapy rewolucji/ Uzasadnia oświeceniowy charakter konstytucji amerykańskiej, francuskiej i konstytucji 3 maja / wskazuje omawiane zagadnienia na mapie.

13 Rozdział VI Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata, podaje wyróżniające cechy epoki nowożytność. Zna pojęcia : Czasy saskie, Komisja Edukacji Narodowej, Szkoła Rycerska, Collegium Nobilium, Order Orła Białego, Wettini, wojna północna, sejm pacyfikacyjny, prawa kardynalne, innowierca, Biblioteka Załuskich, Julian Ursyn Niemcewicz. Wie jaką rolę odgrywały w omawianych wydarzeniach podane postaci (ocenia ich działania): Stanisław Konarski, Stanisław Leszczyński, Stanisław August Poniatowski, Tadeusz Rejtan, car Piotr I, Fryderyk II, August II Mocny, August III,, Mikołaj Repnin, Bernardo Bellotto zwany Canaletto, Józef Pułaski, Adam Naruszewicz, Wojciech Bogusławski, M. Bacciarelli, Zna przyczyny i skutki podanych zagadnień: / unii polsko- saskiej/ wojny północnej / ożywienia w gospodarce i kulturze w czasach saskich,/ konfederacji barskiej / I, II i III rozbioru Polski / kryzysu państwa w czasach saskich/ powstania kościuszkowskiego/ Sejmu Wielkiego Zna daty: 1701, 1697, 1699, 1717, 1764,1765, 1772, 1773, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795 Ponadto uczeń: rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia, stylu klasycyzm/ dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego Polski w czasach saskich/ wymienia idee oświeceniowe i rozpoznaje je w nauce, literaturze i sztuce / przedstawia okoliczności powstania KEN/ wyjaśnia okoliczności zmian położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. / wymienia reformy Sejmy Wielkiego i ocenia ich znaczenie/ podaje przykłady sztuki klasycyzmu z uwzględnieniem regionu./ ocenia wkład St. A. Poniatowskiego w rozwój polskiego oświecenia/ porównuje klasycyzm z innymi kierunkami artystycznymi/ analizuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Wettinów/ charakteryzuje przyczyny wzrostu nietolerancji religijnej/ omawia reformy sejmu konwokacyjnego/ omawia reformy w szkolnictwie w Rzeczypospolitej/ charakteryzuje rozwój gospodarczy na ziemiach polskich/ wskazuje omawiane zagadnienia na mapie./ rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Polski/ charakteryzuje stronnictwa Sejmu Wielkiego / omawia rolę tradycji związanej z Orderem Virtuti Militarii Umiejętności- dotyczą wydarzeń, pojęć i postaci występujących we wszystkich rozdziałach. Uczeń: Potrafi określić kolejność wydarzeń, przyporządkować pojęcia i nazwiska danemu okresowi historycznemu. Nanosi daty i wydarzenia na oś czasu. Lokuje wydarzenia w czasie i przestrzeni. Wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń historycznych. Odróżnia tekst źródłowy od narracji historyka. Samodzielnie interpretuje tekst źródłowy, prawidłowo posługuje się pojęciami historycznymi. Potrafi ułożyć chronologiczny ciąg wydarzeń, w stopniu podstawowym wykorzystuje różne rodzaje źródeł historycznych. Wykorzystuje mapę jako źródło informacji, wypowiada własne zdania na konkretny temat. Odróżnia źródło historyczne od źródła aktowego. Redaguje notatkę z lekcji w formie

14 rozbudowanego planu. Korzysta z wybranych źródeł informacji historycznej. Wykorzystuje różne rodzaje źródeł historycznych. Przedstawia wybrane zagadnienia jako proces historyczny. Dostrzega i wskazuje związki teraźniejszości z przeszłością. Wykorzystuje mapę jako źródło historyczne, porządkuje i klasyfikuje fakty według podanych kryteriów, bierze udział w dyskusji, prezentuje własne zdanie. Podejmuje próbę oceny postaci historycznych oraz hierarchizacji wydarzeń. W sposób przemyślany przedstawia zagadnienia historyczne, samodzielnie tworzy definicje i formułuje pojęcia, opinie, sądy, oceny, uzasadniając je. Pisze rozprawkę oraz inne teksty, wykraczające poza informacje zawarte w jednym dziale, tworzy prezentacje, przygotowuje projekty. Samodzielnie zdobywa informacje historyczne z różnych źródeł. Wykorzystuje wiedzę historyczną do interpretacji zjawisk współczesnych. Uczestniczy w konkursach historycznych. 6. Wymagania Wykraczające (W) na ocenę celującą Uczeń: Uczeń spełnia wymagania dopełniające, a ponadto niektóre z poniższych: Umie wykorzystać swą wiedzę faktograficzną by w przemyślany sposób przedstawiać dane zagadnienia jako proces historyczny zarówno w obrębie jednej epoki jak i na przestrzeni kilku epok, analizuje przyczyny i następstwa wydarzeń, krytycznie ocenia źródła historyczne. Przedstawiane przez siebie wydarzenia umieszcza w szerokim kontekście historycznym. Jego wiedza znacznie wykracza poza program. Na wybranych przykładach wyjaśnia związki przyczynowo- skutkowe między wydarzeniami, zjawiskami, procesami. Zna i rozumie pojęcia związane z poruszaną problematyką, a także pojęcia abstrakcyjne. Na wybranych przykładach określa związki między dziejami powszechnymi, dziejami ojczystymi Polski oraz innych państw. Zna typologię źródeł historycznych oraz pojęcia i terminy dotyczące badania źródeł. Zna przeciwstawne interpretacje wydarzeń, zna i rozumie rolę postaci w poszczególnych wydarzeniach i procesach, pamięta daty faktów i wydarzeń. Formułuje i uzasadnia własne opinie dotyczące przeszłości. Sprawnie posługuje się terminologią historyczną. Rozdział I Unia personalna w Krewie, Andegawenowie, bitwa pod Grunwaldem, I i II pokój toruński, wojna trzynastoletnia, bitwa pod Warną, Turcy Osmańscy, sułtan, janczarzy, Wielkie Księstwo Litewskie, Księstwo Moskiewskie, unia w Horodle, Związek Pruski, Trzeci Rzym, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik Węgierski, Jadwiga Andegaweńska, Jagiełło, Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen, Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk, Mikołaj Kopernik, Jan Ostroróg, Jan Długosz, Zawisz Czarny, Jan Hunyady, Iwan IV Groźny, Wit Stwosz, Jan Bażyński, Piotr Dunin, Jan Hus, Zna daty: 1385 r., 1410 r., 1411 r., 1413 r., 1444r.,1453 r., , Zna przyczyny i skutki wydarzeń: omawia okoliczności wstąpienia na tron Ludwika Węgierskiego,/ Wielkiej wojny z Krzyżakami / wojny trzynastoletniej/ wystąpienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji/ unii polskolitewskiej / polityki Władysława Warneńczyka / chrystianizacji Litwy / podboju Konstantynopola przez Turków/ epidemii czarnej śmierci,/ Uczeń ponadto: wymienia przykłady polskiej sztuki Średniowiecznej/ wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego/ omawia postanowienia unii Krewie i Horodle,/ wie dlaczego czasy Kazimierz Jagiellończyka nazywamy Jesienią polskiego średniowiecza, /

15 omawia znaczenie armii zaciężnej w wojnie trzynastoletniej/ omawia okoliczności wstąpienia na tron Ludwika Węgierskiego/ charakteryzuje sytuację Polski i Litwy w II poł. XIV w., / omawia przebieg działań wojennych z Krzyżakami / ocenia postać Jadwigi, działania Jagiełły, Pawła Włodkowica, / charakteryzuje nowe techniki wojenne w XV w., /omawia rozwój imperium osmańskiego,/ analizuje obraz Jana Matejki- Bitwa pod Grunwaldem,/ omawia działania średniowiecznych szpiegów,/ Rozdział II Cywilizacje Ameryki przed Kolumbem, kolonia, karawela, busola, praca nakładcza, manufaktura, kapitalizm, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, druk, sobór trydencki, schizma zachodnia, konkwistador, złoty trójkąt, kompania handlowa, mecenas, jezuici, inkwizycja, nepotyzm, symonia, kościół anglikański, kalwini, luteranie, indeks ksiąg zakazanych, nuncjusz, dualizm gospodarczy Europy, weksle, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Krzysztof Kolumb, Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Jan Kalwin, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Galileusz, Jan Gutenberg, Henryk VIII, Ignacy Loyola, Ferdynand Cortez, Francisco Pizarro, Amerigo Vespucci, Zna daty: 1492 r., 1497 r r., 1519 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: odkryć geograficznych dla Europy i dla Cywilizacji Ameryki, / rozwoju kapitalizmu/ rozłamu w Kościele katolickim / upowszechnienia druku/ soboru trydenckiego/ wojny trzydziestoletniej Uczeń ponadto: charakteryzuje działalność M. Lutra i J. Kalwina,/ opisuje charakterystyczne cechy sztuki renesansowej, / omawia działalność humanistów / lokuje w czasie i przestrzeni odkrycia geograficzne/ omawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji Ameryki/ wskazuje na mapie szlaki wypraw dalekomorskich/ wymienia najważniejsze zmiany gospodarcze spowodowane odkryciami,/ prezentuje główne nurty reformacji/ omawia zasady działalności jezuitów,/ kolonizacji Hiszpanii i Portugali- traktat w Tordesilas,/ Rozdział III Sejm walny, sejmiki, demokracja szlachecka, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołata, magnaci, kanclerz, hetman, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane, przywileje szlacheckie, renesans, barok, wolna elekcja, konfederacja warszawska, artykuły henrykowskie, unia realna- lubelska, hołd pruski, układ Jagiellońsko- Habsburski, folwark, pańszczyzna, Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wojsko kwarciane, piechota wybraniecka, konstytucja Nihil novi, ugoda w Sandomierzu, unia brzeska- grekokatolicy, arianie, pacta conventa, Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania : Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Henryk Walezy, Stefan Batory, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski, Piotr Skarga, Stanisław Hozjusz, Jan Zamoyski Zna daty: 1493 r., 1505 r., 1515 r., 1525 r., 1569 r., 1570 r., 1572 r., 1573 r., 1596 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: unii polsko- litewskiej (realnej),/ wojny z Krzyżakami,/ wyprawy na Moskwę- Zygmunta I, wojny o Inflanty Zygmunta Augusta oraz Stefana Batorego,/ ruchu egzekucyjnego/ demokracji szlacheckiej,/ wolnej elekcji/ reformacji i kontrreformacji w Polsce/ Uczeń ponadto: omawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego,/ rozpoznaje charakterystyczne przykłady sztuki renesansowej i barokowej/ przedstawia zasady wolnej elekcji/ wyjaśnia znaczenie Gdańska dla wymiany handlowej, / omawia najważniejsze przywileje szlacheckie,/

16 Uzasadnia dlaczego wiek XVI nazywamy złotym wiekiem/ omawia rozwój polskiego szkolnictwa w renesansie/ omawia funkcjonowanie folwarku pańszczyźnianego,/ przedstawia etapy kształtowania się demokracji szlacheckiej / wymienia postanowienia unii lubelskiej/ omawia pozycję gospodarczą i polityczną szlachty polskiej,/ omawia przebieg sejmu walnego i sejmików,/ omawia działalność królowej Bony,/ przedstawia postanowienia ugody sandomierskiej i konfederacji warszawskiej, / Rozdział IV Monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Dynastia Wazów, rokosz, Kozacy, Dzikie Pola, potop szwedzki, sarmatyzm, Wilanów, liberum veto, rojaliści, purytanie, Kircholm, Kłuszyn, Cecora, Chocim, odsiecz Wiednia, Święta Liga, ataman, Perejasław, Andruszów, dymitriady, śluby lwowskie, abdykacja, Hadziacz Wie kim są podane postaci i zna ich dokonania: Ludwik XIV, Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jan Karol Chodkiewicz, St. Żółkiewski, Jarema Wiśniowiecki, Michał Wiśniowiecki, Bohdan Chmielnicki, Jan III Sobieski, S. Czarniecki, A. Richelieu, Janusz Radziwiłł, Mikołaj Zebrzydowski, Karol Gustaw, Jerzy Lubomirski Zna daty: 1649 r., 1679 r., 1605r., 1610 r., 1620 r., 1621 r.,1632 r., 1654 r., 1648 r., 1649 r r., 1672 r., 1673 r.,167 r., 1683 r., 1699 r., Zna przyczyny i skutki wydarzeń: wojen polsko- szwedzkich/ wojen z Turcją/ wojen z Rosją/ powstania Chmielnickiego/ odsieczy wiedeńskiej,/ kryzysu Rzeczypospolitej w XVII wieku, / rokoszu Zebrzydowskiego/ abdykacji Jana Kazimierza / Umowy w Perejasławiu,/ ugody w Hadziaczu / Uczeń ponadto: charakteryzuje polski sarmatyzm,/ wyjaśnia społeczno- gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w./ omawia pozycję społeczną i polityczną Kozaków / wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego baroki i przykłady ich dzieł,/ wymienia cechy merkantylizmu/ charakteryzuje rozwój kultury i sztuki za panowania Ludwika XIV/ ocenia politykę wewnętrzną i zagraniczną Zygmunta III,/ przedstawia sytuację militarną Rzeczypospolitej,/ wyjaśnia znaczenie traktatów welawsko- bydgoskich,/ ocenia znaczenie zastosowania liberum veto w celu zerwania sejmu,/ opisuje strój polskiej szlachty/ omawia przebieg bitew stoczonych w XVII w./ omawia przygotowania armii polskiej do wyprawy pod Wiedeń Rozdział V Stany Zjednoczone, ustawa stemplowa, bostońskie picie herbaty, Deklaracja Niepodległości USA, rewolucja francuska, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Konwent Narodowy, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, dyktatura jakobinów, konstytucja, monarchia konstytucyjna, republika, bitwa pod Saratogą, bitwa pod Yorktown, kolonie angielskie, rojaliści, Bastylia, kontrrewolucja, racjonalizm, empiryzm, deizm, ateizm, zasada trójpodziału władzy i umowy społecznej, koncert pięciu mocarstw, Marsylianka Wie jaką rolę odgrywały w omawianych wydarzeniach podane postaci (ocenia ich działania): Tadeusz Kościuszko, Ludwik, XVI, Maksymilian Robespierre, G. Danton, Kazimierz Pułaski, Jerzy Waszyngton, J. Watt, I. Newton, Wolter, car Piotr I, Fryderyk II, B. Franklin, T. Jefferson

17 Zna przyczyny i skutki podanych wydarzeń: powstania i rozwoju nowych potęg europejskich / wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych / rewolucji francuskiej/ dyktatury jakobinów/ rewolucji przemysłowej i agrarnej/ Zna daty: 1776, 1787, 1789,1788, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, Uczeń ponadto: powstania nowych potęg europejskich / opisuje główne zasady rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela/ rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia, stylu klasycyzm/ wyjaśnia zasady funkcjonowania federacji/ uzasadnia oświeceniowy charakter Deklaracji niepodległości USA/ ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość USA/ ocenia zasługi J. Waszyngtona/ analizuje sytuacje kolonii angielskich / charakteryzuje problemy społeczne we Francji/ opisuje zasady ideowe rewolucji francuskiej/ocenia reformy Konstytuanty i postawę Ludwika XIV/ omawia etapy rewolucji/ Uzasadnia oświeceniowy charakter konstytucji amerykańskiej, francuskiej i konstytucji 3 maja / wskazuje omawiane zagadnienia na mapie/ charakteryzuje politykę W. Brytanii wobec kolonii angielskich/ omawia symbolikę Flagi USA oraz Francji Rozdział VI Wiedza Uczeń: Posiada niezbędną wiedzę dotyczącą wydarzeń z dziejów Polski i świata, podaje wyróżniające cechy epoki nowożytność. Zna pojęcia :oświecenie, klasycyzm, Czasy saskie, Komisja Edukacji Narodowej, Szkoła Rycerska, Collegium Nobillium, Order Orła Białego, Wettini, wojna północna, sejm pacyfikacyjny, prawa kardynalne, innowierca, Biblioteka Załuskich, konfederacja barska, konfederacja targowicka, powstanie kościuszkowskie, Sejm Wielki Wie jaką rolę odgrywały w omawianych wydarzeniach podane postaci (ocenia ich działania): Stanisław Konarski, Stanisław Leszczyński, Stanisław August Poniatowski, Tadeusz Rejtan, August II Mocny, August III,, Mikołaj Repnin, Bernardo Bellotto zwany Canaletto, Józef Pułaski, Adam Naruszewicz, Wojciech Bogusławski, M. Bacciarelli, Julian Ursyn Niemcewicz, Zna przyczyny i skutki podanych zagadnień: powstania nowych potęg europejskich/ unii polsko- saskiej/ wojny północnej / ożywienia w gospodarce i kulturze w czasach saskich,/ konfederacji barskiej i targowickiej/ I, II i III rozbioru Polski / kryzysu państwa w czasach saskich/ Zna daty: 1701, 1697, 1699, 1717, 1764,1765, 1772, 1773, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795 Ponadto uczeń: rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Polski/ charakteryzuje stronnictwa Sejmu Wielkiego / omawia rolę tradycji związanej z Orderem Virtuti Militarii/ dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego Polski w czasach saskich/ wymienia idee oświeceniowe i rozpoznaje je w nauce, literaturze i sztuce / przedstawia okoliczności powstania KEN/ wyjaśnia okoliczności zmian położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. / wymienia reformy Sejmy Wielkiego i ocenia ich znaczenie/ podaje przykłady sztuki klasycyzmu z uwzględnieniem regionu./ ocenia wkład St. A. Poniatowskiego w rozwój polskiego oświecenia/ porównuje klasycyzm z innymi kierunkami artystycznymi/ analizuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Wettinów/ charakteryzuje przyczyny wzrostu nietolerancji religijnej/ omawia reformy sejmu konwokacyjnego/ omawia reformy w szkolnictwie w Rzeczypospolitej/ charakteryzuje rozwój gospodarczy na ziemiach polskich/ charakteryzuje stanowisko państw europejskich wobec I rozbioru/ ocenia dzieła Canaletta Umiejętności- dotyczą wydarzeń, pojęć i postaci występujących we wszystkich rozdziałach. Uczeń: Dobiera odpowiedni tekst źródłowy do uzasadnienia swojej wypowiedzi.