ZAŁOŻENIA DO UCHWAŁY WYNIKAJĄCEJ Z REGULACJI ART. 96 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

Transkrypt

1 ZAŁOŻENIA DO UCHWAŁY WYNIKAJĄCEJ Z REGULACJI ART. 96 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Zespół ds. jakości powietrza w województwie dolnośląskim Anna Klimkiewicz Wydział Środowiska UMWD 1

2 Nowelizacja art. 96 ustawy POŚ elementy uchwały Obowiązkowe (art. 96 ust. 6 ustawy POŚ) Fakultatywne (art. 96 ust. 7 ustawy POŚ Granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy Sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale Rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy Okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku Rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane, lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze Obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały 2

3 Normy unijne jeszcze nie implementowane w polskie prawo Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dn. 21 października 2009 r. nakłada na Komisję obowiązek określenia wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią, których wielkość sprzedaży i handlu jest znacząca i które mają wpływ na środowisko bez powodowania nadmiernych kosztów. W prawie europejskim wymagania dotyczące instalacji pozaprzemysłowych tj. instalacji spalania małej mocy do 1 MW określają: rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwa stałe (0,05 MW), rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe (0,5 MW). Wynikające z ww. przepisów, zapisy obowiązywać będą odpowiednio od 2022 i 2020 roku. Przepisy jeszcze nie implementowane w polskie prawo. Szczegółowe wymogi dotyczące ekoprojektu są odpowiednikiem Klasy 5 kotłów grzewczych na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kw (0,5 MW) wg normy PN-EN 303-5:2012) 3

4 Normy unijne jeszcze nie implementowane w polskie prawo Szczegółowe wymogi dotyczące ekoprojektu: od dnia 1 stycznia 2020 r. kotły na paliwo stałe o mocy do 0,5 MW wprowadzane do obrotu i do użytkowania muszą spełniać wymogi określone w załączniku II do rozporządzenia - odpowiednik Klasy 5 wg. normy PN-EN 303-5:2012. Od r. Sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń Kotły z automatycznym podawaniem paliwa 75-77% Kotły z ręcznym podawaniem paliwa Emisja cząstek stałych 40 mg/m 3 60 mg/m 3 Emisja organicznych związków gazowych 20 mg/m 3 30 mg/m 3 Emisja tlenku węgla 500 mg/m mg/m 3 Emisja tlenków azotu 200 mg/m 3 kotły na biomasę 350 mg/m 3 kotły na paliwa stałe Norma PN EN 303-5:2012 dotycząca kotłów grzewczych na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kw wyróżnia trzy klasy (3, 4, 5) pod względem sprawności cieplnej i granicznych wartości emisji zanieczyszczeń. Istotne w klasyfikacji kotła do jednej z klas jest konieczność spełnienia wszystkich wymagań dotyczących zarówno sprawności cieplnej jak i granicznych wartości emisji zanieczyszczeń dla tej klasy. 4

5 Norma PN EN 303-5:2012 Paliwo Nominalna moc cieplna Graniczne wielkości emisji (GWE) mg/m 3 przy 10% 0 2 CO OGC pył Klasa Klasa Klasa Załadunek ręczny Biopaliwo < >50 do Paliwo kopalne >150 do < >50 do >150 do Załadunek automatyczny Biopaliwo < >50 do Paliwo kopalne >150 do < >50 do >150 do

6 W zależności od obszaru objętego uchwałą istnieje możliwość: implementowania przepisów rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe określenia standardów zgodnie z normą PN EN 303-5:2012 dotycząca kotłów grzewczych na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kw co pozostaje do dalszej oceny i prac Zespołu ds. jakości powietrza. 6

7 Wymagania jakościowe dla paliw stałych jeszcze nie określone! Z nową regulacją art. 96 ustawy POŚ, koresponduje znowelizowana ustawa o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw z dnia 25 sierpnia 2006 r., która określa zasady kontrolowania jakości paliw stałych. Ustawa stanowi, że paliwa stałe wprowadzane do obrotu powinny spełniać wymagania jakościowe określone dla danego rodzaju paliwa ze względu na: ochronę środowiska, wpływ na zdrowie ludzi i interesy konsumentów. Zgodnie z ww. ustawą o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw, Minister właściwy do spraw gospodarki, określa w drodze rozporządzenia wymagania jakościowe dla paliw stałych (dla węgla kamiennego, brykietów, peletów zawierających co najmniej 90% węgla kamiennego, mułów węglowych oraz flotokoncentratów o różnym uziarnieniu obejmując: orzech, groszek, ekogroszek, ekomiał, miał). Obecnie zakończone zostały prace nad przedmiotowym rozporządzeniem i podlega ono jedynie procedurze notyfikacji 7

8 Elementy obowiązkowe uchwały Granice obszaru granice mogą być wyznaczane wedle granic jednostek samorządu terytorialnego, najmniejszym możliwym obszarem, jaki może być wzięty pod uwagę jest gmina (wniosek z wykładni systemowej z art. 96 ust. 2 ustawy POŚ - który stanowi, że projekt uchwały podlega opiniowaniu przez właściwych miejscowo wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów). Wydaje się najbardziej słusznym podejmowanie uchwały dla obszarów o względnie małej powierzchni np.: jedna gmina lub kilka sąsiednich gmin o podobnych cechach geograficznych lub uwarunkowaniach społecznych lub podobnym stanie jakości powietrza lub na wniosek gminy co pozostaje do dalszej oceny i prac Zespołu ds. jakości powietrza. PROJEKT KLAUZULI: Zakazy/ograniczenia o których mowa w niniejszej uchwały wprowadza się na obszarze gminy/powiatu 8

9 Elementy obowiązkowe uchwały Rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy zalecane jest określenie w uchwale obu kwestii, bez wskazania celu lub funkcji instalacji (ważniejsza jest charakterystyka emisji). Z definicji uchwała nie ma zastosowania do instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie stosownego pozwolenia lub zgłoszenia (art. 96 ust. 8 ustawy POŚ). lub PROJEKT KLAUZULI: Zakazy/ograniczenia określone w niniejszej uchwały dotyczą każdego podmiotu, który instalację eksploatuje Zakazy/ograniczenia określone w niniejszej uchwały dotyczą osób fizycznych lub prawnych będących właścicielami lub posiadaczami samoistnych instalacji 9

10 Elementy obowiązkowe uchwały lub Zakazy/ograniczenia określone w niniejszej uchwały dotyczą każdego podmiotu, który instalację eksploatuje Zakazy/ograniczenia określone w niniejszej uchwały dotyczą osób fizycznych lub prawnych będących właścicielami lub posiadaczami samoistnych instalacji taki zapis jest zgodny z: art. 3 pkt 3 (eksploatacja instalacji oznacza użytkowanie instalacji lub urządzenia ), art. 3 pkt 31 (prowadzący instalacje = podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania instalcją) art. 3 pkt 41 (tytuł prawny = prawo własności, użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, ograniczone prawo rzeczowe albo stosunek zobowiązany oraz art. 138 ustawy POS (eksploatacja instalacji oraz urządzenia zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska jest obowiązkiem ich właściciela ) 10

11 Elementy obowiązkowe uchwały Rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane na obszarze lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na obszarze. Zalecane/konieczne jest odrębne uregulowanie zagadnień związanych z instalacjami istniejącymi w dacie ogłoszenia uchwały oraz instalacjami nowymi, tzn. które zostaną uruchomione po dniu ogłoszenia uchwały. Prawie wszystkie gminy, które do dnia dzisiejszego wystąpiły o podjęcie uchwały wnioskują o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji. PROJEKT KLAUZULI: Od dnia eksploatacja instalacji. jest dopuszczana tylko jeżeli podczas spalania używanych w nich paliw nie dochodzi do przekroczenia następujących parametrów emisji. Wprowadzenie ograniczenia poprzez określenie w uchwale parametrów technicznych lub parametrów emisyjnych instalacji w której następuje spalanie paliw- czyli czynnikiem determinującym jest to, aby proces spalania paliw miał miejsce w instalacji w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy POŚ (stacjonarne urządzenie techniczne którego eksploatacja powoduje emisję) 11

12 Propozycja uchwały cz.1 Na podstawie art. 18 pkt 1 i art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa (Dz.U.z 2016r. poz. 486) oraz art. 96 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016r. poz. 672 z późn. zm.), uchwala się, co następuje: 1. W celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i na środowisko, wprowadza się w granicach administracyjnych gminy/powiatu/województwa, ograniczenia określone niniejszą uchwałą. 2. Ograniczenia określone w 3 niniejszej uchwały dotyczą osób fizycznych lub prawnych będących właścicielami lub posiadaczami samoistnych instalacji wytwarzających energię cieplną na potrzeby zapewnienia ogrzewania w lokalu. 3. Eksploatacja instalacji, o której mowa w 2 uchwały jest dopuszczalna tylko jeżeli podczas spalania używanych w niej paliw nie dochodzi do przekroczenia następujących parametrów emisji: 1). Emisja pyłu zawieszonego PM10 (cząstek stałych) nie może przekraczać... mg/m 3 - co odpowiada klasie nr. wg normy PN-EN 303-5:2012 zastanowić się nad rodzajami substancji (klasy kotłów, przepisy unijne stanowią o pyle, tlenku węgla i organicznych związkach gazowych LZO NIE DOTYCZY BENZO(A)PIRENU). B(a)p jest poziomem docelowym (tj. nie jest standardem jakości środowiska) zgodnie z art. 3 pkt 28 ustawy POS poziom, który musi być osiągnięty w określonym czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych 12

13 Propozycja uchwały cz Określa się obowiązek dla posiadania odpowiedniego certyfikatu dokumentującego spełnienie warunku określonego w 3, celem kontroli realizacji uchwały przez odpowiednie służby. Organy kontrolne do realizacji uchwały podjętej w trybie art. 96 ustawy POŚ są określone w art. 379 ustawy POŚ 5. Parametry określone w 3 obowiązują: 1. Dla instalacji nowych tj. tych, które zostaną uruchomione po wejściu w życie uchwały od... roku (?) rozporządzenie ws. wymagań jakościowych dla paliw stałych podlega procedurze notyfikacji regulacje dot. nowych kotłów (ekoprojekt) muszą być implementowane do 2020 r. pamiętać należy że dotyczy ona nowych kotłów, a problem stanowią stare/obecnie użytkowane kotły 2. Dla instalacji istniejących od roku (?) Zgodnie z orzecznictwem Sądów Administracyjnych wprowadzenie praw i obowiązków dla obywateli jest dopuszczalne, jeżeli obywatel ma czas wystarczający na przygotowanie się do nowych obciążeń. Zatem, im dłuższy termin wejścia w życie uchwały, tym łatwiej obronić wprowadzenie ograniczeń praw obywateli. 13

14 Propozycja uchwały cz. 2 - warianty 5. Parametry określone w 3 obowiązują: WARIANT 1 (obszar całego województwa) WARIANT 1.2 (gminy zgłaszające wolę objęcia uchwałą antysmogową) Od czerwca 2017 r. nowo instalowane kotły muszą spełniać wymagania klasy 3, a nowo instalowane kominki sprawność co najmniej 70% Od 2023 roku wszystkie istniejące kotły muszą spełniać wymagania klasy 3 i wszystkie kominki sprawność co najmniej 70% WARIANT 2 (obszar całego województwa) WARIANT 2.1 (gminy zgłaszające wolę objęcia uchwałą antysmogową) Od czerwca 2017 r. nowo instalowane kotły muszą spełniać wymagania klasy 4, a nowo instalowane kominki sprawność co najmniej 70% Od 2023 roku wszystkie istniejące kotły muszą spełniać wymagania klasy 4 i wszystkie kominki sprawność co najmniej 70% 14

15 Propozycja uchwały cz. 2 - warianty 5. Parametry określone w 3 obowiązują: WARIANT 3 (obszar całego województwa) WARIANT 3.1 (gminy zgłaszające wolę objęcia uchwałą antysmogową) Od czerwca 2017 r. nowo instalowane kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu (klasa 5), Od 2023 roku wszystkie istniejące kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu oraz wszystkie istniejące kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu lub być wyposażone w elektrofiltr o sprawności co najmniej 80% (klasa 5) WARIANT 4 (obszar całego województwa) WARIANT 4.1 (gminy zgłaszające wolę objęcia uchwałą antysmogową) Od czerwca 2017 r. nowo instalowane kotły muszą spełniać wymagania klasy 5, a nowo instalowane kominki sprawność co najmniej 70% Od 2023 roku zakaz stosowania paliw stałych we wszystkich istniejących kotłach i kominkach 15

16 Propozycja uchwały cz Uchwała nie ma zastosowania dla instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, albo dokonanie zgłoszenia w sposób określony w odrębnych przepisach (zgodnie z wykładnią prawa nie cytujemy przepisów). 7. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Województwa Dolnośląskiego. 9. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego. 16

17 Pytania i wątpliwości Należy wypracować takie rozwiązania, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonego rezultatu przy jednoczesnej jak najmniejszej ingerencji w prawa jednostek. Jeżeli wprowadzone rozwiązania będą nieadekwatne do sytuacji, wprowadzonym przepisom prawa miejscowego będzie można stawiać zarzut naruszenia art. 31 Konstytucji RP. 1. Zakres terytorialny obowiązywania uchwały (równość traktowania obszarów z analogicznymi przekroczeniami stężeń)? 2. Czy wniosek od gminy jest wiążący we wnioskowanym zakresie (określenie standardów/zakaz paliw )? 3. Jak ocenić efekt ekologiczny wprowadzenia uchwały tj. czy wprowadzane rozwiązania są adekwatne do występujących okoliczności faktycznych? (ekspertyza/analiza wprowadzenia odpowiedniego wariantu - tj. jak ocenić jakie parametry techniczne kotła lub jakie parametry emisji instalacji lub zakaz paliwa, wprowadzone uchwałą będą wystarczająco skuteczne, aby osiągnąć na danym obszarze stężenia poniżej poziomu dopuszczalnego.) 4. Czy uchwała musi zagwarantować obniżenie stężenia substancji poniżej poziomu dopuszczalnego? Czy każda uchwała jest zasadna, bo poprawi stan jakości powietrza? 5. Czy wniosek od gminy o podjęcie uchwały wymaga uzasadnienia i oceny efektu ekologicznego w uchwale? 6. Można wprowadzić uchwałę dla całego województwa jako implementację rozp. Komisji (UE) 2015/1189 w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe (0,5 MW) ale. 17

18 Wnioski od gmin dotyczące wprowadzenia regulacji z art. 96 POŚ Do dnia dzisiejszego do Marszałka Województwa Dolnośląskiego złożyli wnioski o podjęcie uchwały: Prezydent Wrocławia (z dn r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Aglomeracji Wrocławskiej. Polanica-Zdrój (z dn r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Gminy Polanica Zdrój. Siechnice (z dn r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych na terenie Gminy Siechnice. 18 gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej (z dn r.) o określenie ograniczenia lub zakazu w zakresie eksploatacji instalacji gdzie następuje spalanie paliw na terenie gmin: Jeżów Sudecki, Janowice Wielkie, Jelenia Góra, Karpacz, Kowary, Mysłakowice, Piechowice, Stara Kamienica, Mirsk, Pielgrzymka, Wojcieszów, Złotoryja, Świerzawa, Wleń, Lubomierz, Szklarska Poręba, Podgórzyn, Gryfów Śląski. Burmistrz Dusznik-Zdrój (z dn r.) o określenie wymagań emisyjnych dla instalacji domowych w gm. Duszniki-Zdrój. Burmistrz Szczawna-Zdrój (z dn r.) brak doprecyzowania treści wniosku Burmistrz Wąsosza (z dn r.) - o określenie parametrów technicznych instalacji, w których następuje spalanie paliw. Nowa Ruda (z dn r.) o objęcie Gminy Nowa Ruda uchwałą antysmogową 18