WYBRANYCH MIĘŚNI ORAZ NA PROFIL KWASÓW TŁUSZCZOWYCH SKÓRY Z TŁUSZCZEM PODSKÓRNYM I TŁUSZCZU SADEŁKOWEGO U BROJLERÓW GĘSICH

Transkrypt

1 Acta Sci. Pol., Zootechnica 5(2) 2006, 3 12 ANALIZA WPŁYWU śywienia NA SKŁAD CHEMICZNY WYBRANYCH MIĘŚNI ORAZ NA PROFIL KWASÓW TŁUSZCZOWYCH SKÓRY Z TŁUSZCZEM PODSKÓRNYM I TŁUSZCZU SADEŁKOWEGO U BROJLERÓW GĘSICH Barbara Biesiada-Drzazga Akademia Podlaska w Siedlcach Streszczenie. Celem badań było ustalenie składu chemicznego mięśni piersiowych, ud i podudzi oraz profilu kwasów tłuszczowych w skórze z tłuszczem podskórnym i w tłuszczu sadełkowym u brojlerów gęsich Ŝywionych mieszankami standardowymi oraz mieszankami, w których śrutę poekstrakcyjną sojową częściowo zastąpiono śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00. Materiałem badawczym były wymienione wyŝej tkanki pochodzące od 10 gęsiorów i 10 gęsi białych kołudzkich W31, z dwóch grup doświadczalnych, kaŝda o liczebności 30 samic i 30 samców, odchowywanych do wieku 10 tygodni. Mięśnie piersiowe oraz mięśnie ud i podudzi brojlerów gęsich Ŝywionych w okresie odchowu mieszankami zawierającymi śrutę poekstrakcyjną sojową, odznaczały się nieco mniejszą zawartością suchej masy oraz białka ogólnego i jednocześnie większą tłuszczu surowego, w porównaniu do gęsi otrzymujących mieszanki, w których śrutę poekstrakcyjną sojową zastąpiono częściowo śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00 (róŝnice nie potwierdzone statystycznie). Mięśnie piersiowe wszystkich badanych gęsi charakteryzował zbliŝony udział kwasów tłuszczowych. Podobnie nie stwierdzono zróŝnicowania profilu analizowanych kwasów w skórze i tłuszczu podskórnym brojlerów w zaleŝności od Ŝywienia ptaków w okresie odchowu. Z kolei mięśnie ud i podudzi oraz tłuszcz sadełkowy gęsi Ŝywionych mieszankami ze śrutą poekstrakcyjną sojową i rzepakową, odznaczały się mniejszym udziałem nasyconych, a większym nienasyconych kwasów tłuszczowych w porównaniu z ptakami otrzymującymi mieszanki wyłącznie ze śrutą poekstrakcyjną sojową(róŝnice nie potwierdzone statystycznie). Słowa kluczowe: brojlery gęsie, kwasy tłuszczowe, mięśnie, tłuszcz, Ŝywienie WSTĘP Badania dotyczące oceny jakości mięsa gęsi białych włoskich, a obecnie białych kołudzkich, przeprowadzone w naszym kraju, obejmowały głównie ocenę organoleptyczną mięsa smak, zapach, kruchość, soczystość[bielińska i in. 1979, Rosiński i in. 1999], skład chemiczny[bielińska i in. 1975, Bieliński in. 1983, Rosiński i in. 1999, Rosiński i in. 2000] i właściwości fizykochemiczne ph, wodochłonność, wyciek po obróbce termicznej, jasność barwy[karasiński i in. 1977, Puchajda i Faruga 1980, Rosiński in. 1999, Adres do korespondencji Corresponding author: dr inŝ. Barbara Biesiada-Drzazga, Zakład Hodowli Drobiu, Akademia Podlaska w Siedlcach, ul. Prusa 14, Siedlce, barbaradrzazga@wp.pl

2 4 B. Biesiada-Drzazga Pakulska i in. 2002]. Uzyskane wyniki wskazują, Ŝe na jakość mięsa wpływa, w róŝnym stopniu, wiele czynników. W części badań wykazano, Ŝe jednym z czynników kształtujących jakość mięsa jest Ŝywienie ptaków[bielińska i in. 1975, Faruga 1976, Biesiada- -DrzazgaiGórski1998,Janiszewskaiin.1999,Migdałiin.2000,Rosińskiiin.2000, Osek i in. 2002, Pakulska i in. 2002] oraz ich wiek[bielińska i in. 1978, Biesiada-Drzazga i Górski 1998, Batura i in. 1999]. Analiza tego ostatniego czynnika powinna mieć istotne znaczenie ze względu na rozpowszechnioną opinię, Ŝe mięso gęsi ubijanych w wieku 8 10 tygodni jest niedojrzałe i pod względem smaku nie dorównuje mięsu wyrośniętych gęsi[bielińska i in. 1979]. Skłonność do odkładania znacznych ilości tłuszczu, zwłaszcza podskórnego, jest cechą charakterystyczną drobiu wodnego i powszechnie znaną. Ta właściwość uwzględniana jest przy ocenie surowca rzeźnego i tuszek gęsi oraz decyduje, między innymi, o ich kwalifikacji jakościowej[karpińska i Batura 1998]. Badania dotyczące oceny otłuszczenia tuszek gęsich, składu kwasów tłuszczowych mięśni, skóry i tłuszczu zapasowego tych ptaków a takŝe czynników wpływających na wymienione cechy są stosunkowo nieliczne [Jamroz i in. 1997, Biesiada-Drzazga i Górski 1998, Karpińska i Batura 1998, Rosiński i in. 1999]. Ponadto wpływ czynników na kształtowanie się wymienionych cech nie jest jednoznacznie określony. W cytowanych wyŝej pracach stwierdzono, Ŝe czynnikiem wpływającym na jakość mięsa oraz profil kwasów tłuszczowych jest Ŝywienie ptaków. Stosunkowo mało prac dotyczy jednak określenia wpływu stosowania w Ŝywieniu drobiu pasz zawierających rzepak lub produkty jego przetwarzania na omawiane cechy tkanki mięśniowej i tłuszczowej ptaków. Najszersze zastosowanie ma poekstrakcyjna śruta rzepakowa. Jej stosowanie w Ŝywieniu drobiu ogranicza jednak obecność kwasu erukowego, glukozynolanów, związków fenolowych, kwasu fitynowego i tanin[koreleski i in. 1992, Banaszkiewicz 2000, Smulikowska 2003]. Powszechnie przyjmuje się, Ŝe w powietrznie suchej masie dawki poziom śruty rzepakowej powinien wynosić 10% dla wszystkich gatunków brojlerów, natomiast od 5 do 10% dla kur niosek. Celem badań było ustalenie składu chemicznego mięśni piersiowych, ud i podudzi oraz profilu kwasów tłuszczowych w skórze z tłuszczem podskórnym i w tłuszczu sadełkowym brojlerów gęsich Ŝywionych mieszankami standardowymi oraz mieszankami, w których śrutę poekstrakcyjną sojową częściowo zastąpiono śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00. MATERIAŁ I METODY Materiałem badawczym były mięśnie piersiowe, mięśnie ud i podudzi oraz skóra z tłuszczem podskórnym i tłuszcz sadełkowy 10 gęsiorów i 10 gęsi białych kołudzkich W31, pochodzących z dwóch grup doświadczalnych, kaŝda o liczebności 30 samic i 30 samców. Gęsi odchowywano systemem intensywnym jako brojlery do wieku 10 tygodni. śywiono je ad libitum mieszankami treściwymi. Skład surowcowy mieszanek przedstawiono w tab. 1, a ich skład chemiczny w tab. 2. ZróŜnicowane Ŝywienie polegało na podawaniu ptakom I grupy mieszanek treściwych zawierających śrutę poekstrakcyjną sojową, a ptakom Acta Sci. Pol.

3 Analiza wpływu Ŝywienia na skład chemiczny wybranych mięśni... 5 II grupy mieszanek, w których tę śrutę zastępowano odpowiednio w około 15%(1 3 tyg.), 25%(4 8 tyg.) i w 50% śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00 (9 10 tyg.). Tabela 1. Skład surowcowy mieszanek,% Table 1. Composition of mixtures,% Surowce Raw materials Okresy żywienia, tyg. grupa mieszanka Feeding periods, weeks group mixtures I II I II I II MG-1 MR-1 MG-2 MR-2 MG-3 MR-3 Śruta kukurydziana Ground maize 20,00 20,00 10,00 20,00 20,00 20,00 Śruta pszenna Ground wheat 46,16 45,70 54,57 40,60 39,84 41,49 Pszenmix Wheat mix 10,00 10,00 10,00 10,00 Otręby pszenne Wheat shorts 10,00 3,00 Śruta poekstrakcyjna sojowa Soya bean 29,00 25,50 22,00 17,00 17,50 9,00 extracted meal Olej sojowy Soybean oil 0,20 0,30 0,20 Śruta poekstrakcyjna rzepakowa 00 5,00 9,00 14,00 Rapeseed extracted meal Fosforan dwuwapniowy 2,00 2,00 1,90 1,90 1,00 1,00 Dicalcium phosphate Kreda pastewna Fodder chalk L-lizyna 99% L-lysine 99% Dl-metionina 99% DL-methionine Sól (NaCl) Salt (NaCl) Extra drób wodny 1% Extract water poultry 1% 1,20 0,07 0,20 0,40 0,25 0,08 0,09 0,04 0,04 0,10 0,08 0,07 0,04 0,20 0,20 0,20 0,20 0,20 0,20 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 Ronozyme WX 0,02 0,02 0,02 0,02 RonozymeVP 0,02 0,02 0,02 0,02 Ronozyme P 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 Zootechnica 5(2) 2006

4 6 B. Biesiada-Drzazga Tabela 2. Skład chemiczny mieszanek,% Table 2. Chemical composition of mixtures,% Składniki Components Sucha masa Dry mater Popiół surowy Crude ash Białko ogólne Crude protein Tłuszcz surowy Crude fat Włókno surowe Crude fibre Bez-N wyciągowe N-free extractives Okres stosowania, tyg. grupa rodzaj mieszanki Feeding periods, weeks group mixtures I II I II I II MG-1 MR-1 MG-2 MR-2 MG-3 MR-3 88,81 7,32 88,52 5,66 90,86 6,40 90,35 6,17 89,10 5,17 89,07 4,66 20,16 20,02 19,78 19,72 17,26 16,76 2,45 2,32 2,32 2,68 2,89 2,32 2,34 2,53 2,65 3,05 2,90 4,18 56,54 57,99 59,71 58,73 60,88 61,15 Energia metaboliczna, MJ kg 1 Metabolizable energy, MJ kg 1 11,97 11,98 12,13 11,91 11,75 11,74 PozakończeniuodchowuzkaŜdejgrupywybranodoubojupo5samcówi5samic. Łącznie ubito 20 osobników. Po uboju, wykrwawieniu i oskubaniu przeprowadzono analizę rzeźną według metodyki podanej przez Bielińską[1975]. Tuszki schłodzono i po 24 godzinach dysekowano. Z kaŝdej tuszki wydzielono skórę z tłuszczem podskórnym, tłuszcz sadełkowy, mięśnie piersiowe oraz mięśnie ud i podudzi i pobrano próbki do analiz chemicznych. Obejmowały one: ustalenie składu chemicznego(sucha masa, białko ogólne, tłuszcz surowy, popiół) mięśni piersiowych oraz ud i podudzi metodą klasyczną weendeńską Henneberga-Stohmanna [Skulmowski 1974]; ustalenie rodzaju kwasów tłuszczowych w mięśniach piersiowych, w mięśniach ud i podudzi oraz skórze z tłuszczem podskórnym i w tłuszczu sadełkowym metodą chromatografii gazowej z wykorzystaniem aparatu Chrom 5. Otrzymane wyniki opracowano statystycznie[trętowski i Wójcik 1991]. WYNIKI I DYSKUSJA W tabeli 3 zestawiono skład chemiczny wybranych mięśni brojlerów gęsich. Mięśnie piersiowe oraz mięśnie ud i podudzi ptaków z grupy I, Ŝywionych w okresie odchowu mieszankami treściwymi zawierającymi śrutę poekstrakcyjną sojową, odznaczały się nieco mniejszą zawartością suchej masy oraz białka ogólnego i jednocześnie większą tłuszczu Acta Sci. Pol.

5 Analiza wpływu Ŝywienia na skład chemiczny wybranych mięśni... 7 surowego w porównaniu do gęsi z grupy II, otrzymującej mieszanki treściwe, w których śrutę poekstrakcyjną sojową zastąpiono częściowo śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00 (róŝnice nie potwierdzone statystycznie). Tabela 3. Skład chemiczny mięśni,% Table 3. Chemical composition of muscles,% Wyszczególnienie Item Grupa Group Sucha masa Dry matter Popiół surowy Crude ash Białko ogólne Crude protein Tłuszcz surowy Crude fat Mięśnie piersiowe I 26,61 1,13 21,50 2,99 Breast muscles II 27,22 1,08 21,75 2,95 Mięśnie ud i podudzi I 25,38 1,05 19,94 3,93 High and drumstick muscles II 25,91 1,06 20,43 3,66 Mięśnie piersiowe gęsi z grupy I zawierały 21,50% białka ogólnego i 2,99% tłuszczu surowego,azgrupyiiodpowiednio21,75i2,95%.zkoleiwmięśniachudipodudzigęsi ziiiigrupywartościtewynosiły19,94i3,93%oraz20,43i3,66%.mięśniepiersiowe gęsi z obu badanych grup charakteryzowała większa zawartość suchej masy i białka ogólnego, a jednocześnie wyraźnie mniejsza tłuszczu surowego niŝ mięśnie ud i podudzi tych ptaków(róŝnice nie potwierdzone statystycznie). Podobne rezultaty w składzie chemicznym mięśni gęsi uzyskała Batura i in.[1998]. Mięśnie piersiowe gęsi z grupy I i II wykazywały zbliŝony udział poszczególnych kwasów tłuszczowych(tab. 4). Nienasycone kwasy tłuszczowe stanowiły łącznie 69,05 69,97% sumy wszystkich wydzielonych kwasów, a nasycone 29,99 30,79%. W badaniach Batury i in.(1999) mięśnie piersiowe 10-tygodniowych gęsi W11 zawierały wyraźniewięcejkwasuc 16:0,C 18:0 ic 20:1,amniejC 18:1 niŝwanalizowanychbadaniach. Z kolei mięśnie ud i podudzi gęsi z grupy II wykazywały wyraźnie mniejszy udział nasyconych(26,76%) a większy(73,16%) nienasyconych kwasów tłuszczowych w stosunku do gęsi z grupy I(odpowiednio 28,58 i 71,34%), roŝnice nie potwierdzone statystycznie. NiezaleŜnie od Ŝywienia gęsi w okresie odchowu, mięśnie piersiowe ptaków w porównaniu z ich mięśniami ud i podudzi, zawierały wyraźnie więcej nasyconych i mniej nienasyconych kwasów tłuszczowych(tab. 4). Wśród nienasyconych kwasów tłuszczowych mięśnipiersiowychnajwiększyudziałprzypadłnakwasoleinowyc 18:1 (54,68 55,68%), linolowyc 18:2 (8,81 9,13)ipalmitoleinowyC 16:1 (2,99 3,23%),awśródnasyconych kwaspalmitynowyc 16:0 (23,48 24,22%)istearynowyC 18:0 (6,33 6,40%).Podobnym profilem odznaczały się mięśnie ud i podudzi. Skórę z tłuszczem podskórnym gęsi z obu badanych grup charakteryzował bardzo zbli- Ŝony udział poszczególnych kwasów tłuszczowych. Natomiast tłuszcz sadełkowy gęsi z grupy II, Ŝywionych mieszanką zawierającą śrutę poekstrakcyjną rzepakową, częściowo zastępującą śrutę poekstrakcyjną sojową, odznaczał się mniejszą zawartością nasyconych a większą nienasyconych kwasów tłuszczowych w porównaniu z ptakami grupy I, Ŝywionych mieszankami zawierającymi śrutę poekstrakcyjną sojową. Udział poszczegól- Zootechnica 5(2) 2006

6 8 B. Biesiada-Drzazga Tabela 4. Skład kwasów tłuszczowych wyraŝony w% całkowitej zawartości kwasów tłuszczowych w mięśniach, skórze z tłuszczem podskórnym i w tłuszczu sadełkowym Table 4. Fatty acids content of the total content of fatty acids in muscles, skin with subcutaneous fat and abdominal fat Udział kwasów tłuszczowych,% Grupa Fatty acids content,% Group nasycone kwasy tłuszczowe nienasycone kwasy tłuszczowe saturated fatty acids(sfa) unsaturated fatty acids(ufa) C łącznie łącznie C C C C C C C C C C C C C C 14:0 15:0 16:0 17:0 18:0 total 14:1 15:1 16:1 17:1 18:1 18:2 18:3 20:1 20:2 20:4 total other mięśnie piersiowe breast muscles I 0,14 0,01 24,22 0,02 6,40 30, ,18 2,99 0,11 54,68 8,81 0,60 0,11 0,11 1,44 69,05 0,16 II 0,15 0,01 I23,48 0,02 6,33 29,99 0,01 0,15 3,23 0,08 55,68 9,13 0,38 0,13 0,11 1,07 69,97 0,04 mięśnie ud i podudzi thigh and shank muscles I 0,19 0,03 22,11 0,02 6,23 28,58 0,01 0,27 3,36 0,11 56,37 9,13 0,51 0,17 0,11 1,30 71,34 0,08 II 0,19 0,02 20,30 0,02 6,23 26,76 0,02 0,28 3,42 0,21 56,68 10,00 0,75 0,17 0,12 1,51 73,16 0,08 skóra z tłuszczem podskórnym skin with subcutaneous fat I 0,14 22,67 4,02 26,83 0,02 3,89 60,53 8,16 0,33 0,16 73,09 0,08 II 0,13 21,52 4,68 26,33 0,02 3,21 61,35 8,46 0,32 0,19 73,55 0,12 tłuszcz sadełkowy abdominal fat I 0,14, 23,48 5,60 29,22 0,02 2,80 60,05 7,32 0,34 0,17 70,70 0,08 II 0,15 22,78 5,44 28,37 0,02 2,99 59,77 8,07 0,35 0,21 71,41 0,22 inne Acta Sci. Pol.

7 Analiza wpływu Ŝywienia na skład chemiczny wybranych mięśni... 9 nych kwasów tłuszczowych w tłuszczu sadełkowym był na ogół dość zbliŝony do wyników uzyskanych u gęsi przez Jamroz i in.[1997] oraz Rosińskiego i in.[1999]. Skóra z tłuszczem podskórnym gęsi z obu badanych grup odznaczała się korzystniejszym składem kwasów tłuszczowych w porównaniu z tłuszczem sadełkowym, ze względu na mniejszą zawartość nasyconych a większą nienasyconych kwasów tłuszczowych(tab. 4). Skóra, tłuszcz podskórny i tłuszcz sadełkowy składał się odpowiednio w26,33 26,83%iw28,37 29,22%znasyconychkwasówtłuszczowychiz73,09 (gr.i) 73,55%(gr.II)orazz70,70(gr.I) 71,41%(gr.II)znienasyconychkwasów tłuszczowych. RównieŜ Karpińska i Batura[1998] u gęsi białych włoskich stwierdziły wyŝszą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych w tłuszczu podskórnym niŝ w sadełkowym. Zarówno w skórze z tłuszczem podskórnym, jak i w tłuszczu sadełkowym wszystkich badanych ptaków, największy udział wśród nasyconych kwasów tłuszczowych stanowił kwas palmitynowy oraz stearynowy, a spośród nienasyconych oleinowy i linolowy. ZróŜnicowane Ŝywienie gęsi polegające na stosowaniu mieszanek zawierających śrutę poekstrakcyjną sojową(grupa I) lub śrutę poekstrakcyjną rzepakową zastępującą częściowo śrutę poekstrakcyjną sojową(grupa II), nie wpłynęło w zasadniczy sposób na profil kwasów tłuszczowych w skórze i tłuszczu podskórnym, natomiast moŝna przypuszczać, Ŝe nieco zmieniło zawartość tych kwasów w tłuszczu sadełkowym. Zastosowanie śruty rzepakowej mogło nieznacznie zmniejszyć udział nasyconych a zwiększyć nienasyconych kwasów tłuszczowych w tłuszczu sadełkowym gęsi z grupy II. W tabeli 5 zestawiono zawartość jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w badanych tkankach. Zawartość MUFA w analizowanych tkankach u gęsi z grupy I wahała się od 58,09 w mięśniach piersiowych do 64,6% w skórze z tłuszczem podskórnym, awgrupieiiodpowiedniood59,28do64,75%.zkoleizawartośćpufawynosiłaod 7,66 do 11,05 i od 8,42 do 12,38%. Stosunek kwasów nasyconych(sfa) do wielonienasyconych(pufa)wbadanychtkankachmieściłsięwgranicach2,2:1 3,8:1ibyłnajwyŜszy w tłuszczu sadełkowym i w skórze z tłuszczem podskórnym w obu badanych grupach. Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia(WHO) dotyczących Ŝywieniowych norm dziennego spoŝycia poszczególnych rodzajów kwasów tłuszczowych, stosuneksfa:pufapowinienwynosić1:1[osekiin.2002]. Zootechnica 5(2) 2006

8 10 B. Biesiada-Drzazga Tabela 5. Zawartość jednonienasyconych(mufa) i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) oraz stosunek nasyconych do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w mięśniach, skórze z tłuszczem podskórnym i w tłuszczu sadełkowym brojlerów gęsich Table 5. Monounsaturated(MUFA) and polyunsaturated(pufa) fatty acids contents, proportion of saturated to polyunsaturated fatty acids in muscles, skin with subcutaneous fat and abdominal fat of broiler geese Kwasy tłuszczowe Fatty acids Grupa Wyszczególnienie jednonienasycone wielonienasycone Group Item mono-unsaturated polyunsaturated fatty SFA/PUFA fatty acids (MUFA) acids (PUFA) I mięśnie piersiowe 58,09 10,96 2,8 II breast muscles 59,28 10,69 2,8 I mięśnie ud i podudzi 60,29 11,05 2,6 II thight and drumstick muscles 60,78 12,38 2,2 I skóraztłuszczempodskórnym 64,60 8,49 3,2 II skin with sucutaneous fat 64,75 8,78 3,0 I tłuszcz sadełkowy 63,04 7,66 3,8 II abdominal fat 62,99 8,42 3,4 PODSUMOWANIE Mięśnie piersiowe oraz mięśnie ud i podudzi brojlerów gęsich, Ŝywionych w okresie odchowu mieszankami treściwymi zawierającymi śrutę poekstrakcyjną sojową, odznaczały się nieco mniejszą zawartością suchej masy oraz białka ogólnego i jednocześnie większą tłuszczu surowego w porównaniu do gęsi otrzymujących mieszanki treściwe, w których śrutę poekstrakcyjną sojową zastąpiono częściowo śrutą poekstrakcyjną rzepakową 00 (brak róŝnic potwierdzonych statystycznie). Mięśnie piersiowe wszystkich badanych gęsi charakteryzował zbliŝony udział kwasów tłuszczowych. Podobnie nie stwierdzono zróŝnicowania profilu analizowanych kwasów w skórze i tłuszczu podskórnym brojlerów w zaleŝności od Ŝywienia ptaków w okresie odchowu. Z kolei mięśnie ud i podudzi oraz tłuszcz sadełkowy gęsi Ŝywionych mieszankami ze śrutą poekstrakcyjną sojową i rzepakową, odznaczały się mniejszym udziałem nasyconych, a większym nienasyconych kwasów tłuszczowych w porównaniu z ptakami otrzymującymi mieszanki wyłącznie ze śrutą poekstrakcyjną sojową(róŝnice nie potwierdzone statystycznie). Praca zrealizowana w ramach projektu badawczego KBN, grant nr 3 P06Z PIŚMIENNICTWO Banaszkiewicz T., Ocena wartości pokarmowej nowych odmian rzepaku w testach na kurczętach brojlerach. Wydaw. AP Siedlce, Rozpr. Nauk. 61. Acta Sci. Pol.

9 Analiza wpływu Ŝywienia na skład chemiczny wybranych mięśni Batura J., Karpińska M., Bojarska M., Wartość odŝywcza i technologiczna mięsa czterech rodów doświadczalnych gęsi. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 36, Batura J., Karpińska M., Bojarska U., Skład kwasów tłuszczowych tłuszczu mięśni piersiowych gęsi. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 45, Bielińska K., Metodyka analizy rzeźnej gęsi. Instytut Zootechniki w Polsce. Wyniki prac badawczych Zakładu Hodowli Drobiu za rok 1972/73, 6, Bielińska K., Pujszo K., Bieliński K., Kaszyński J., Wpływ wieku na wydajność, skład chemiczny oraz wartość odŝywczą mięśni piersiowych brojlerów gęsich. Postępy Drobiar. 17(1), Bielińska K., Znaniecka G., Bieliński K., Pakulska E., Kaszyński J., Wartość konsumpcyjna brojlerów gęsich ubijanych w róŝnym wieku. Rocz. Nauk Rol. Ser. B, 2, Bielińska K., Kaszyński J., Bieliński K., Wcisło H., Jeske J., Kołodziej L., Porównanie wyników tuczu i wartości rzeźnej oraz przydatności kulinarnej brojlerów i gęsi 4-miesięcznych. Rocz. Nauk. Zootech. 6(2), Bieliński K., Bielińska K., SkarŜyński Ł., Traczykiewicz T., Wpływ wieku na produktywność, uŝytkowość rzeźną oraz jakość mięsa i tłuszczu gęsi tzw. Owsianych. Rocz. Nauk. Zootech. 10, Biesiada-Drzazga B., Górski J., Wpływ systemu odchowu i wieku na skład chemiczny mięśni gęsi rzeźnych Zesz. Nauk. Prz. Hod. 36, Faruga A., Wyniki odchowu i oceny rzeźnej brojlerów kaczych i gęsich Ŝywionych róŝnymi mieszankami pełnoporcjowymi. Zesz. Nauk. AR-T Olszt., Zootechnika 12, Jamroz D., Krichgner M., Eder K., Pakulska E., Carcass quality and fatty acid composition in growing geese fed with various diets. Proceed. XI European Symposium on Waterfowl, September , Nantes, Janiszewska M., Bochno R., Rymkiewicz J., Wpływ ilościowo ograniczonego Ŝywienia na zmianę masy ciała i wartość rzeźną gęsi białych kołudzkich. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 45, 534. Karasiński D., Trojan M., Pikul J., Zmiany ph, kruchości, wycieku cieplnego i barwy mięśni u 12-tygodniowych gęsi w wyniku krzyŝowania rasy pomorskiej z białą włoską. Rocz. AR Pozn. XCIV, Karpińska M., Batura J., Wpływ wieku, umiejscowienia w organizmie oraz płci na jakość odkładanego tłuszczu u gęsi białych włoskich. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 36, Koreleski J., Kubicz M., Ernest T., Kosmala I., Zegarek Z., Graniczny udział krajowych zbóŝ strączkowych grubonasiennych i poekstrakcyjnej śruty rzepakowej w mieszankach pełnoporcjowych typu grower-finiszer dla kurcząt brojlerów. Rocz. Nauk. Zootech. 19(2), Migdał W., Barteczko J., Borowiec F., Gardzińska A., Stawarz M., Wpływ udziału oleju sojowego w mieszankach treściwych dla tuczników na profil kwasów tłuszczowych tłuszczu schabu i szynki. Rośl. Oleiste XXI(1), Osek M., Janocha A., Wasiłowski Z., Wskaźniki odchowu, wartość rzeźna i jakość mięsa kurcząt brojlerów Ŝywionych mieszankami bez białka zwierzęcego zawierającymi nasiona roślin oleistych. Rośl. Oleiste XXIII, Pakulska E., Badowski J., Bielińska H., Wpływ intensywności Ŝywienia i rodu na masę ciała i wartość rzeźną młodych gęsiorów białych kołudzkich. Rocz. Nauk. Zootech.(Supl.) 16, Puchajda H., Faruga A., Badania jakości mięsa młodych gęsi włoskich, kartuskich, zatorskich, biłgorajskich i suwalskich. Zesz. Nauk. AR-T Olszt., Zootechnika 20, Zootechnica 5(2) 2006

10 12 B. Biesiada-Drzazga Rosiński A., Skrabka-Błotnicka T., Wołoszyn J., PrzysięŜna E., Elminowska-Wenda G., Wpływ genotypu i płci na jakość tłuszczu sadełkowego gęsi białych kołudzkich Rocz. Nauk. Zootech. 26(3), Rosiński A., WęŜyk S., Bielińska H., Elminowksa-Wenda G., Wpływ dodatku mieszanki ziołowej do paszy dla gęsi na przyrosty masy ciała oraz jakość tuszki i mięśni piersiowych. Rocz. Nauk. Zootech.(Supl.) 8, Skulmowski J., Metody określania składu pasz i ich jakości. PWRiL, Warszawa. Smulikowska S., Wartość odŝywcza wytłoków rzepakowych dla drobiu. Pol. Drobiar. 6, Trętowski J., Wójcik A., Metodyka doświadczeń rolniczych. Wydaw. WSR-P, Siedlce. ANALYSIS OF FEEDING INFLUENCE ON CHEMICAL COMPOSITION OFSELECTEDMUSCLESANDONFATTYACIDPROFILEINSKIN WITH SUBCUTANEOUS FAT AND ABDOMINAL FAT OF BROILER GEESE Abstract. The aim of study was to determine the chemical composition of breast, high and shank musclesandtostatethefattyacidprofileinthementionedmusclesaswellasinskinwith subcutaneous fat and abdominal fat of broiler goose fed with standard mixtures and mixtures, in which soybean extracted meal was partly replaced by rapeseed extracted meal 00. Tissues of10malesofw31whitekoludzkabreedwereusedasanexperimentalmaterial.thegeese camefromtwoexperimentalgroups,eachof30malesand30females,reareduptothe10thweek of life. Breast, thigh and shank muscles of broiler geese fed with mixtures containing soybean extracted meal were characterized by slightly lower dry matter and crude protein contents, but larger crude fat comparison with geese fed with mixtures, in which soybean extracted meal was partly substituted by rapeseed extracted meal 00 (the differences not statistically proved). Similar fatty acid contents in breast muscles of tested geese were found. Moreover, during the raising no differentiation in the analysed acid profile in skin subcutaneous fat in relation to feedingwereproved.ontheotherhand,thighandshankmusclesaswellasabdominalfatin geese fed with mixtures containing soybean and rapeseed extracted meals were characterized by lower saturated fatty acid contents, and larger content of unsaturated fatty acids in comparison with birds fed with mixtures containing only soybean extracted meal(the differences not statistically proved). Key words: broiler goose, fat, fatty acids, feeding, muscles Zaakceptowano do druku Accepted for print: Acta Sci. Pol.