ZAK AD UBEZPIECZE SPO ECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU WYDANE W 2003 ROKU

Transkrypt

1 ZAK AD UBEZPIECZE SPO ECZNYCH DEPARTAMENT STATYSTYKI ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU WYDANE W 2003 ROKU Warszawa 2004

2 SPIS TRE CI str. Wprowadzenie... 3 I. Orzeczenia powypadkowe ogó em... 6 II. Orzeczenia ustalaj ce uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy III. Orzeczenia ustalaj ce uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych Spis tablic Spis rysunków... 63

3 WPROWADZENIE *) Na mocy przepisów ustawy z 30 pa dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spo ecznym z tytu u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz z pó n. zm.), która wesz a w ycie z dniem 1 stycznia 2003 r., jednym ze wiadcze przys uguj cych poszkodowanemu jest jednorazowe odszkodowanie z tytu u doznania sta ego lub d ugotrwa ego uszczerbku na zdrowiu. W odró nieniu od przepisów ustawy wypadkowej obowi zuj cej przed 1 stycznia 2003 r., ustawodawca nie przewiduje jednorazowego odszkodowania dla poszkodowanych w wyniku wypadków w drodze do pracy lub z pracy, gwarantuje natomiast prawo do renty z tytu u niezdolno ci do pracy bez wymogu posiadania odpowiedniego sta u pracy. Regulacje dotycz ce tego zagadnienia zosta y przeniesione do ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spo ecznych (Dz. U. nr 162, poz z pó n. zm.). Nowym uregulowaniem (art. 47 ust.1 i ust.2) jest równie to, i przepisy ustawy wypadkowej stosuje si do wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytu u wypadku przy prowadzeniu dzia alno ci pozarolniczej lub wspó pracy przy jej prowadzeniu, który mia miejsce po dniu 31 grudnia 1998r., a przed dniem 1 stycznia 2003r., (tj. dniem wej cia w ycie ustawy); o ile wniosek zosta z o ony w okresie 6 miesi cy od dnia wej cia ustawy i osoba zg aszaj ca ten e wniosek w dniu jego z o enia nie by a zad u ona z tytu u sk adek na ubezpieczenia spo eczne. Przedmiotem niniejszej analizy s orzeczenia stwierdzaj ce powstanie uszczerbku na zdrowiu wydane przez lekarzy orzeczników ZUS stanowi ce podstaw przyznania jednorazowych odszkodowa powypadkowych. W orzeczeniu tym lekarz orzecznik, na podstawie badania poszkodowanego, ustala sta y lub d ugotrwa y uszczerbek na zdrowiu, jego zwi zek z wypadkiem przy pracy lub chorob zawodow oraz ocenia stopie uszczerbku na zdrowiu. Ustale tych dokonuje si po zako czeniu leczenia i rehabilitacji. Ocena stopnia uszczerbku na zdrowiu wyra ana jest w procentach wg tabeli norm uszczerbku na zdrowiu stanowi cej za cznik do rozporz dzenia Ministra Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 18 grudnia 2002r. (Dz.U. Nr 234, poz. 1974). Tabela ta okre la doln i górn granic stopnia uszczerbku na zdrowiu. Lekarz orzecznik bior c pod uwag obraz *) przytoczone w niniejszym opracowaniu przepisy prawne obowi zywa y w 2003 r., tj. roku, którego dotyczy badanie. 3

4 kliniczny, stopie uszkodzenia czynno ci organu, narz du lub uk adu oraz towarzysz ce powik ania ocenia stopie uszczerbku, zale nie od rodzaju upo ledzenia poszczególnych narz dów, w granicach przewidzianych w tabeli norm uszczerbku. Je eli w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej uszkodzeniu uleg o kilka narz dów lub uk adów, ogólny stopie sta ego lub d ugotrwa ego uszczerbku równa si sumie procentów uszczerbku za poszczególne uszkodzenia, z ograniczeniem do 100%. Za ka dy procent uszczerbku stwierdzonego przez lekarza orzecznika przys uguje jednorazowe odszkodowanie pieni ne. W odniesieniu do wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytu u wypadków w drodze do lub z pracy powsta ych w 2002r. z o onych po 1 stycznia 2003r. stosowane by y stawki na podstawie przepisów obowi zuj cych w grudniu 2002r. i wynosi y 445,20 z za ka dy procent uszczerbku, przy gwarantowanej minimalnej kwocie odszkodowawczej wynosz cej 1664,40 z. Od 1 kwietnia 2003r. za ka dy procent sta ego lub d ugotrwa ego uszczerbku na zdrowiu stawka jednorazowego odszkodowania ustalana jest raz w roku jako odpowiedni procent przeci tnego wynagrodzenia obowi zuj cego w momencie wydania decyzji. Stawka ta stosowana jest poczynaj c od 1 kwietnia danego roku do 31 marca nast pnego roku i og aszana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Spo ecznej w Dzienniku Urz dowym Monitor Polski. W okresie od 1 kwietnia 2003r. do 31 marca 2004r. kwota jednorazowego odszkodowania z tytu u wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynosi a 341 z za ka dy procent sta ego lub d ugotrwa ego uszczerbku na zdrowiu i by a ustalona jako 16% przeci tnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku og aszanego dla celów emerytalnych w Dzienniku Urz dowym RP Monitor Polski przez Prezesa GUS. Zgodnie z art.12.1 i art.55.1 ustawy wypadkowej procentowy wymiar b dzie co roku podnoszony, a do 1 kwietnia 2008r. kiedy to stawka jednorazowego odszkodowania za ka dy procent uszczerbku wyniesie 20% przeci tnego wynagrodzenia. Ponadto, zgodnie z art ust.2 je eli wskutek pogorszenia stanu zdrowia sta y lub d ugotrwa y uszczerbek na zdrowiu b d cy nast pstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ulegnie zwi kszeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwi ksza si o 20% przeci tnego wynagrodzenia za ka dy procent uszczerbku na zdrowiu przewy szaj cy procent, wed ug którego by o ustalone to odszkodowanie. 4

5 Jednorazowe odszkodowanie ulega równie zwi kszeniu (art.12.1 ust.3) o kwot stanowi c 3,5-krotno przeci tnego wynagrodzenia, je eli w stosunku do ubezpieczonego zosta a orzeczona ca kowita niezdolno do pracy oraz niezdolno do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Niniejsze opracowanie stanowi analiz wydanych w 2003r. orzecze stwierdzaj cych sta y lub d ugotrwa y uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy lub chorób zawodowych. Analizie poddano struktury osób badanych w sprawach powypadkowych wed ug wieku, p ci, okoliczno ci powstania uszczerbku, wysoko ci orzeczonego uszczerbku w powi zaniu z wykonywanym zawodem, sekcj gospodarki narodowej, rodzajem nast pstw chorobowych oraz przestrzennym zró nicowaniem tego zjawiska. 5

6 I. ORZECZENIA POWYPADKOWE OGÓ EM

7 Orzeczenia powypadkowe ogó em Okoliczno ci powstania uszczerbku TABL. 1 ORZECZENIA POWYPADKOWE WYDANE W 2003R. Orzeczenia powypadkowe ustalaj ce: Okoliczno ci Ogó em uszczerbek brak uszczerbku powstania na zdrowiu na zdrowiu uszczerbku liczba w liczba w liczba w odsetkach odsetkach odsetkach OGÓ EM OGÓ EM , , ,0 z tego: wypadki - razem , , ,5 wypadek przy pracy , , ,1 wypadek w drodze do lub z pracy* , , ,4 choroba zawodowa , , ,5 M CZY NI OGÓ EM , , ,0 z tego: wypadki - razem , , ,5 wypadek przy pracy , , ,9 wypadek w drodze do lub z pracy* , , ,6 choroba zawodowa , , ,5 KOBIETY OGÓ EM , , ,0 z tego: wypadki - razem , , ,5 wypadek przy pracy , , ,7 wypadek w drodze do lub z pracy* , , ,8 choroba zawodowa , ,2 72 0,5 * tylko orzeczenia stwierdzaj ce uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków w drodze do lub z pracy, które mia y miejsce w 2002r. a wniosek o jednorazowe odszkodowanie zosta zg oszony po dacie wej cia w ycie nowej ustawy wypadkowej, tj. po 1 stycznia 2003r. 7

8 65,9% 29,2% 4,9% Orzeczenia powypadkowe ogó em Okoliczno ci powstania uszczerbku Rys. 1 Struktura orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu wed ug okoliczno ci powstania uszczerbku oraz p ci osób poszkodowanych m czy ni kobiety 80,6% 14,7% 4,7% 64,7% 6,2% 29,1,% wypadki przy pracy wypadki w drodze do/z pracy choroby zawodowe 8

9 Orzeczenia powypadkowe ogó em w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa TABL. 2 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU W PRZELICZENIU NA 100 TYS. PRACUJ CYCH* WED UG WOJEWÓDZTW Województwo Ogó em Liczba orzecze na 100 tys. pracuj cych* OGÓ EM Dolno l skie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie Ma opolskie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie l skie wi tokrzyskie Warmi sko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie *poza rolnictwem indywidualnym 9

10 Orzeczenia powypadkowe ogó em Struktura wed ug województw Rys. 2 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu wed ug województw dolno l skie kujawsko-pomorskie 5,8% 8,8% lubelskie lubuskie 2,7% 4,7% ódzkie ma opolskie 7,3% 7,3% mazowieckie 10,5% opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie 2,4% 2,4% 4,9% 7,8% l skie 12,4% wi tokrzyskie 3,2% warmi sko-mazurskie 4,7% wielkopolskie 9,7% zachodniopomorskie 5,4% 10

11 Orzeczenia powypadkowe ogó em w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa Rys.3 Orzeczenia ustalaj ce procentowy uszczerbek na zdrowiu w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych * wed ug województw pomorskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie warmi sko-mazurskie podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie Wojew_16_2 po Pole4 poni ej 600 (1) (5) (8) i wi cej (2) * poza rolnictwem indywidualnym ** liczba województw 11

12 Orzeczenia powypadkowe ogó em Województwa TABL. 3 LICZBA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU ORAZ PRZECI TNY PROCENT USZCZERBKU WED UG WOJEWÓDZTW Województwo Ogó em Przeci tny procent uszczerbku OGÓ EM ,1 Dolno l skie ,5 Kujawsko-pomorskie ,9 Lubelskie ,7 Lubuskie ,0 ódzkie ,6 Ma opolskie ,6 Mazowieckie ,9 Opolskie ,9 Podkarpackie ,6 Podlaskie ,6 Pomorskie ,7 l skie ,1 wi tokrzyskie ,7 Warmi sko-mazurskie ,3 Wielkopolskie ,2 Zachodniopomorskie ,5 12

13 Orzeczenia powypadkowe ogó em Wiek poszkodowanych TABL. 4 ORZECZENIA POWYPADKOWE USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG P CI I WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH Wiek poszkodowanych Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM z tego: 19 lat i mniej lat i wi cej redni wiek 41,4 40,2 43,8 Rys. 4 Struktura wed ug wieku osób z ustalonym uszczerbkiem na zdrowiu % lat i mniej lat i wi cej m czy ni kobiety 13

14 Orzeczenia powypadkowe ogó em Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 5 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG P CI I REDNIEGO WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYSOKO CI TEGO USZCZERBKU redni wiek Procent Orzeczenia ogó em osób uszczerbku poszkodowanych na zdrowiu liczba - w odsetkach - - w latach - OGÓ EM OGÓ EM ,0 41,4 do ,4 38, ,3 42, ,9 45, ,8 48, ,8 45, ,3 46, ,2 42, ,1 44, ,1 47, ,0 37, ,1 43,3 M CZY NI OGÓ EM ,0 40,2 do ,5 37, ,3 40, ,1 44, ,9 48, ,0 44, ,4 45, ,3 42, ,2 44, ,1 48, ,0 39, ,2 43,4 KOBIETY OGÓ EM ,0 43,8 do ,1 41, ,4 44, ,4 48, ,4 51, ,4 47, ,1 47, ,1 46, ,0 42, ,0 43, ,0 31, ,1 42,9 14

15 Orzeczenia powypadkowe ogó em Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 6 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG OKOLICZNO CI POWSTANIA USZCZERBKU ORAZ JEGO WYSOKO CI uszczerbek na zdrowiu powsta y wskutek: Procent wypadków uszczerbku Ogó em w drodze chorób na zdrowiu razem przy pracy do pracy lub zawodowych z pracy OGÓ EM do Przeci tny procent uszczerbku 7,1 6,4 6,2 7,1 19,7 Rys. 5 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu wed ug wysoko ci uszczerbku i okoliczno ci jego powstania % % uszczerbku do wypadki przy pracy wypadki w drodze do pracy lub z pracy choroby zawodowe 15

16 Orzeczenia powypadkowe ogó em Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 7 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI I WYSOKO CI USZCZERBKU Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em górnictwo i kopalnictwo przetwórstwo przemys owe w tym wybrane sekcje gospodarki: budownictwo handel edukacja i naprawy ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 5,6 28,1 9,5 10,4 6,2 9,9 do 4 100,0 5,1 34,5 9,1 10,6 4,7 8, ,0 5,2 23,9 9,2 10,8 6,3 11, ,0 8,0 25,3 10,9 8,5 10,6 8, ,0 7,7 27,3 11,4 7,3 13,3 7, ,0 10,2 32,1 16,9 9,3 1,7 5, ,0 9,8 32,9 16,1 9,1 1,4 2, ,0 13,0 40,0 6,0 13,0 1,0 3, ,0 5,9 19,6 23,5 7,8 3,9 2, ,0 5,4 24,3 10,8 18,9-5, ,0 10,0 20,0 10,0 40, ,0 5,7 20,0 18,6 12,9 2,9 4,3 TABL. 8 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG JEGO WYSOKO CI I WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em górnictwo i kopalnictwo przetwórstwo przemys owe w tym wybrane sekcje gospodarki: budownictwo handel edukacja i naprawy ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 do 4 37,4 33,1 44,7 34,9 37,0 27,5 31, ,3 46,5 42,1 48,1 51,5 50,1 57, ,9 13,1 8,2 10,4 7,4 15,5 8, ,8 4,1 2,9 3,6 2,1 6,4 2, ,8 1,7 1,1 1,7 0,8 0,2 0, ,3 0,6 0,4 0,5 0,3 0,1 0, ,2 0,5 0,3 0,1 0,3 0,0 0, ,1 0,1 0,1 0,3 0,1 0,1 0, ,1 0,1 0,1 0,1 0,2-0, ,0 0,0 0,0 0,0 0, ,1 0,2 0,1 0,3 0,2 0,1 0,1 Przeci tny procent 7,1 8,8 6,9 8,2 7,0 8,7 6,8 uszczerbku 16

17 Orzeczenia powypadkowe ogó em Zawody TABL. 9 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWI WED UG WYBRANYCH ZAWODÓW I P CI OSÓB POSZKODOWANYCH Zawody i specjalno ci Odsetek orzecze Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 w tym: specjali ci nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 1,8 1,3 2,8 specjali ci szkolnictwa 5,0 2,2 10,9 redni personel techniczny 2,1 2,2 2,1 redni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 4,2 0,8 11,3 pracownicy pozosta ych specjalno ci - w tym redni personel biurowy 3,2 1,6 6,6 pracownicy obs ugi biurowej 4,3 2,9 7,0 pracownicy us ug osobistych i ochrony 3,6 2,7 5,6 sprzedawcy i demonstratorzy 3,6 2,0 7,1 górnicy i robotnicy budowlani 10,2 14,4 1,5 robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urz dze 15,0 20,4 3,7 pozostali robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 6,8 7,6 4,9 operatorzy i monterzy maszyn 3,5 4,0 2,5 kierowcy i operatorzy pojazdów 7,1 10,2 0,8 pracownicy przy pracach prostych w handlu i us ugach 7,8 5,3 12,9 robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemy le, budownictwie i transporcie 5,2 5,8 4,0 17

18 Orzeczenia powypadkowe ogó em Zawody - przeci tny procent uszczerbku TABL. 10 PRZECI TNY PROCENT USZCZERBKU NA ZDROWIU WED UG P CI I WYBRANYCH ZAWODÓW OSÓB POSZKODOWANYCH Przeci tny procent uszczerbku Zawody i specjalno ci Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 7,1 7,3 6,8 specjali ci nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 8,5 8,8 8,1 specjali ci szkolnictwa 9,5 7,9 10,1 redni personel techniczny 7,3 8,2 6,6 redni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 6,5 8,4 6,2 pracownicy pozosta ych specjalno ci - w tym redni personel biurowy 6,5 7,3 6,2 pracownicy obs ugi biurowej 6,1 6,2 5,9 pracownicy us ug osobistych i ochrony 6,2 6,3 6,1 sprzedawcy i demonstratorzy 6,5 7,3 6,0 górnicy i robotnicy budowlani 8,1 8,2 7,5 robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urz dze 6,9 6,9 7,1 pozostali robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 6,1 6,2 5,7 operatorzy i monterzy maszyn 7,3 7,2 7,8 kierowcy i operatorzy pojazdów 7,4 7,4 7,2 pracownicy przy pracach prostych w handlu i us ugach 6,5 6,9 6,1 robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemy le, budownictwie i transporcie 7,6 7,8 6,9 18

19 Orzeczenia powypadkowe ogó em Nast pstwa chorobowe TABL. 11 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU WED UG RODZAJU NAST PSTW CHOROBOWYCH ORAZ P CI OSÓB POSZKODOWANYCH Nast pstwa chorobowe Odsetek orzecze Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 w tym: uszkodzenia g owy 4,1 3,5 5,3 uszkodzenia twarzy 4,1 4,5 3,4 uszkodzenia narz du wzroku 1,1 1,5 0,3 uszkodzenia narz du s uchu 0,6 0,9 0,2 uszkodzenia klatki piersiowej 1,1 1,3 0,6 uszkodzenia kr gos upa 4,7 4,2 5,5 uszkodzenia ko czyny górnej 15,8 13,6 20,3 urazy ródr cza i palców 23,1 27,6 14,0 uszkodzenia ko czyny dolnej 37,8 36,4 40,8 19

20 Orzeczenia powypadkowe ogó em Przeci tny procent uszczerbku TABL. 12 PRZECI TNY PROCENT USZCZERBKU NA ZDROWIU WED UG P CI OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYBRANYCH NAST PSTW CHOROBOWYCH Nast pstwa chorobowe Przeci tny procent uszczerbku Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 7,1 7,3 6,8 uszkodzenia g owy 11,8 13,8 9,1 uszkodzenia twarzy 5,1 5,2 4,7 uszkodzenia narz du wzroku 15,9 16,4 11,5 uszkodzenia narz du s uchu 19,3 19,2 20,7 uszkodzenia klatki piersiowej 14,3 14,6 12,7 uszkodzenia kr gos upa 10,4 11,5 8,7 uszkodzenia ko czyny górnej 7,3 7,6 6,9 urazy ródr cza i palców 4,0 4,2 3,3 uszkodzenia ko czyny dolnej 5,8 6,1 5,3 20

21 Orzeczenia powypadkowe ogó em Sekcje gospodarki - przeci tny procent uszczerbku TABL. 13 PRZECI TNY PROCENT USZCZERBKU NA ZDROWIU WED UG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI I WYBRANYCH NAST PSTW CHOROBOWYCH przeci tny procent uszczerbku w wybranych sekcjach gospodarki Nast pstwa chorobowe Ogó em górnictwo i kopalnictwo przetwórstwo przemys owe budownictwo handel i naprawy edukacja ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 7,1 8,8 6,9 8,2 7,0 8,7 6,8 uszkodzenia g owy 11,8 13,1 11,9 16,9 12,3 10,7 8,9 uszkodzenia twarzy 5,1 4,5 4,8 5,5 5,8 4,7 4,9 uszkodzenia narz du wzroku 15,9 20,7 13,9 19,7 21,8 6,9 12,0 uszkodzenia narz du s uchu 19,3 19,8 20,4 23,0 21,0 14,3 6,3 uszkodzenia klatki piersiowej 14,3 14,8 13,6 15,1 14,9 10,7 14,8 uszkodzenia kr gos upa 10,4 11,9 10,5 13,9 10,0 9,3 8,8 uszkodzenia ko czyny górnej 7,3 7,7 7,8 7,9 7,5 6,7 6,8 urazy ródr cza i palców 4,0 4,1 4,4 4,2 3,7 2,8 3,1 uszkodzenia ko czyny dolnej 5,8 6,5 5,6 7,0 6,0 5,4 5,2 21

22 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ORZECZE POWYPADKOWYCH USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU Z TYTU U WYPADKÓW PRZY PRACY I CHORÓB ZAWODOWYCH W 2003 r. lekarze orzecznicy wydali ogó em 123,3 tys. orzecze powypadkowych. Bior c pod uwag okoliczno ci powstania uszczerbku odnotowano 95,8 tys. orzecze wydanych poszkodowanym w wypadku przy pracy (wzrost o 9,4 tys. w stosunku do 2002r.) i 4,4 tys. orzecze wydanych poszkodowanym na skutek chorób zawodowych (spadek o 0,2 tys. orzecze ). Ponadto 23,0 tys. orzecze zosta o wydanych w sprawach o ustalenie uszczerbku na zdrowiu powsta ego w wyniku wypadków w drodze do lub z pracy, które zaistnia y przed 1 stycznia 2003r., a wniosek zosta zg oszony po dacie wej cia w ycie przepisów nowej ustawy wypadkowej. W orzeczeniach powypadkowych ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu przewa a y orzeczenia zwi zane z wypadkami przy pracy, których to wydano 60,5 tys. czyli 75,4% ogólnej liczby ustalaj cej uszczerbek na zdrowiu. W wyniku chorób zawodowych takich orzecze wydano 4,2 tys. poszkodowanym, czyli 5,2% ogólnej liczby. Z tytu u wypadków w drodze do lub z pracy odnotowano 15,6 tys. orzecze 19,4% ogólnej liczby orzecze powypadkowych. W ród osób, które uzyska y orzeczenie o uszczerbku na zdrowiu przewa ali m czy ni stanowi c 67,3% badanej populacji. redni wiek badanych wyniós 41,4 lat; dla m czyzn wyniós 40,2 lat, za dla kobiet 43,8 lat. W 2003r. liczba orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych wynios a 774 orzecze. Najwi cej orzecze wydano mieszka com województw: warmi sko-mazurskiego (1155 orzecze ), pomorskiego (1041 orzecze ) i zachodniopomorskiego (964 orzecze ), najmniej natomiast mieszka com województw: mazowieckiego (501 orzecze ), l skiego (691 orzecze ) i ma opolskiego (709 orzecze ). Okoliczno ci powstania uszczerbku wp yn y na wysoko procentowego uszczerbku na zdrowiu, który przeci tnie wynosi 7,1% (przy czym najwy szy by w woj. l skim 8,1%, najni szy za w woj. warm sko-mazurskim 6,3%). O ile w sprawach, w których naruszenie sprawno ci organizmu nast pi o w wyniku wypadków przy pracy uszczerbek kszta towa si przeci tnie na poziomie 6,2%, w nast pstwie wypadków w drodze do pracy lub z pracy 7,1%, o tyle w przypadku chorób zawodowych oceniono go rednio na 19,7%. 22

23 W ród poszkodowanych przewa a y osoby, którym orzeczono uszczerbek na poziomie poni ej 10%. Dotyczy o to 86,7% badanej populacji. Najcz ciej wypadki lub choroby zawodowe powodowa y uszczerbek na zdrowiu w ród osób zatrudnionych w zak adach przetwórstwa przemys owego, którym wydano 28,1% ogó u orzecze, handlu 10,4%, placówkach ochrony zdrowia i opieki spo ecznej 9,9%, budownictwie 9,5%, edukacji 6,2% oraz górnictwie i kopalnictwie 5,6%. Najliczniejsz grup osób poszkodowanych byli robotnicy obróbki metali, którzy stanowili 15,0% badanych osób, górnicy i robotnicy budowlani 10,2% badanych, pracownicy zatrudnieni przy pracach prostych w handlu i us ugach 7,8% oraz kierowcy i operatorzy pojazdów 7,1%. Najwy szy przeci tny uszczerbek na zdrowiu odnotowano w górnictwie, tj. 8,8%, w edukacji 8,7% i w budownictwie 8,2%, co ma zwi zek z du cz stotliwo ci wyst powania chorób zawodowych w tych sekcjach gospodarki. Najcz stsz przyczyn wydawanych orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu by y urazy ko czyn dolnych w 37,8% przypadków, urazy ródr cza i palców u 23,1% poszkodowanych, uszkodzenia ko czyn górnych u 15,8% osób. Natomiast najwy szy przeci tny procent uszczerbku na zdrowiu by orzekany w przypadkach uszkodze narz du s uchu 19,3%, uszkodze narz du wzroku 15,9% oraz uszkodze klatki piersiowej 14,3%. 23

24 II. ORZECZENIA USTALAJ CE USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY

25 Wypadki przy pracy Orzeczenia ogó em TABL. 14 ORZECZENIA WYDANE W 2003R. W ZWI ZKU Z WYPADKAMI PRZY PRACY Orzeczenia ustalaj ce: Wyszczególnienie Ogó em uszczerbek na zdrowiu brak uszczerbku na zdrowiu liczba w odsetkach liczba w odsetkach liczba w odsetkach OGÓ EM , , ,0 M czy ni , , ,0 Kobiety , , ,0 Rys. 6 Struktura orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy m czy ni kobiety 64,1% 60,7% 35,9% 39,3% Orzeczenia ustalaj ce: uszczerbek brak uszczerbku 25

26 Wypadki przy pracy - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych w latach TABL. 15 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY W PRZELICZENIU NA 100 TYS. PRACUJ CYCH* W LATACH Województwo a - rok poprzedni = 100 Liczba orzecze na 100 tys. pracuj cych* OGÓ EM a 112,5 Dolno l skie a 100,9 Kujawsko-pomorskie a 128,3 Lubelskie a 104,1 Lubuskie a 107,1 ódzkie a 107,9 Ma opolskie a 119,6 Mazowieckie a 119,4 Opolskie a 104,2 Podkarpackie a 126,6 Podlaskie a 120,4 Pomorskie a 120,4 l skie a 110,4 wi tokrzyskie a 116,4 Warmi sko-mazurskie a 111,8 Wielkopolskie a 112,5 Zachodniopomorskie a 96,1 *poza rolnictwem indywidualnym 26

27 Wypadki przy pracy - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa TABL. 16 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY W PRZELICZENIU NA 100 TYS. PRACUJ CYCH* WED UG WOJEWÓDZTW Województwo Ogó em Liczba orzecze na 100 tys. pracuj cych* OGÓ EM Dolno l skie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie Ma opolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie l skie wi tokrzyskie Warmi sko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie *poza rolnictwem indywidualnym 27

28 Wypadki przy pracy - orzeczenia Struktura wed ug województw Rys. 7 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy wed ug województw dolno l skie kujawsko-pomorskie 9,1% 6,0% lubelskie lubuskie 4,1% 2,9% ódzkie ma opolskie 7,3% 6,9% mazowieckie 10,4% opolskie 2,6% podkarpackie 4,7% podlaskie 2,4% pomorskie 8,0% l skie 11,4% wi tokrzyskie 2,9% warmi sko-mazurskie 5,1% wielkopolskie 10,4% zachodniopomorskie 5,8%

29 Wypadki przy pracy - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa Rys.8 Orzeczenia ustalaj ce procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych * wed ug województw pomorskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie warmi sko-mazurskie podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie Wojew_16_2 po Pole1 poni ej 400 (1) (1) (4) (7) 700 i wi cej (3) * poza rolnictwem indywidualnym ** liczba województw 29

30

31 Wypadki przy pracy Wiek poszkodowanych TABL. 18 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG P CI I WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH Wiek poszkodowanych Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM z tego: 19 lat i mniej lat i wi cej redni wiek 40,3 39,4 42,7 Rys. 9 Struktura wed ug wieku osób z ustalonym uszczerbkiem na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy % lat i mniej m czy ni kobiety lat i wi cej 31

32 Wypadki przy pracy Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 19 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG JEGO WYSOKO CI W LATACH Procent uszczerbku na zdrowiu a - rok poprzedni = 100 Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM a 113,7 111,9 118,5 do a 113,7 112,0 117, a 113,3 111,2 122, a 115,4 109,1 177, a 111,5 109,6 133, a 105,8 107,3 92, a 156,5 150,0 300, a 87,3 88,7 75, a 110,5 118,8 66, a 40,0 31,8 100, a 179,1 184,2 140,0 32

33 Wypadki przy pracy Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 20 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG P CI I REDNIEGO WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYSOKO CI TEGO USZCZERBKU Procent uszczerbku na zdrowiu Orzeczenia ogó em liczba - w odsetkach - OGÓ EM redni wiek osób poszkodowanych - w latach - OGÓ EM ,0 40,3 do ,7 38, ,6 41, ,7 42, ,5 43, ,8 42, ,2 40, ,2 39, ,1 43, ,1 43, ,0 36, ,1 42,6 M CZY NI OGÓ EM ,0 39,4 do ,4 37, ,5 40, ,4 41, ,8 43, ,0 42, ,3 40, ,2 39, ,1 42, ,1 44, ,0 38, ,2 42,8 KOBIETY OGÓ EM ,0 42,7 do ,0 41, ,8 43, ,9 45, ,8 45, ,3 44, ,1 37, ,1 41, ,0 48, ,0 39, ,0 32, ,0 41,3 33

34 Wypadki przy pracy Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 21 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI I WYSOKO CI USZCZERBKU Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em górnictwo i kopalnictwo przetwórstwo przemys owe w tym wybrane sekcje gospodarki: budownictwo handel i naprawy edukacja ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 4,3 29,5 10,5 11,2 4,8 9,1 do ,0 4,4 35,5 9,5 10,9 4,5 8,1 100,0 4,0 24,6 10,3 11,3 5,4 10,7 100,0 5,3 26,4 14,2 11,3 3,6 7,5 100,0 3,9 29,7 17,7 12,3 1,6 4,3 100,0 7,2 31,7 20,1 11,3 0,7 3,1 100,0 4,9 25,6 20,7 11,0 1,2-100,0 11,4 38,6 8,6 15,7 1,4 2,9 100,0 5,6 19,4 19,4 8,3 5,6-100,0-11,5 15,4 26, ,0 20, , ,0 6,4 14,9 23,4 12,8 2,1 2,1 TABL. 22 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG JEGO WYSOKO CI I WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em w tym wybrane sekcje gospodarki: górnictwo przetwórstwo budownictwo handel edukacja i kopalnictwo przemys owe i naprawy ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 do Przeci tny procent uszczerbku 43,7 43,7 51,1 38,5 41,5 39,7 37,8 46,6 43,9 39,6 46,6 47,9 54,1 55,5 6,7 8,2 6,0 9,1 6,8 5,1 5,5 1,5 1,5 1,7 2,8 1,8 0,6 0,8 0,8 1,4 0,9 1,7 0,9 0,1 0,3 0,2 0,3 0,2 0,5 0,2 0,1-0,2 0,6 0,3 0,2 0,3 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1-0,1-0,0 0,1 0, ,0 0, , ,1 0,2 0,1 0,3 0,2 0,1 0,0 6,2 6,9 5,9 7,6 6,6 5,5 5,6 34

35 Wypadki przy pracy Zawody - procent uszczerbku TABL. 23 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG WYBRANYCH ZAWODÓW OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYSOKO CI USZCZERBKU w tym wybrane zawody: Procent robotnicy górnicy kierowcy pozostali pracownicy przy uszczerbku Ogó em obróbki i robotnicy i operatorzy robotnicy pracach prostych na zdrowiu metali budowlani pojazdów przemys owi w handlu i rzemie lnicy i us ugach OGÓ EM 100,0 15,7 10,0 8,1 7,3 7,8 do 4 100,0 18,0 9,9 7,0 9,4 7, ,0 13,8 9,5 8,5 5,4 8, ,0 14,6 12,2 10,0 6,4 6, ,0 14,7 12,0 12,6 9,3 4, ,0 18,0 16,3 9,6 6,5 5, ,0 12,8 17,6 10,4 5,6 2, ,0 13,1 15,2 11,1 6,1 6, ,0 16,4 21,3 16,4 4,9 3, ,0 22,2 16,7 22,2 2,8 11, ,0-25, , ,0 11,8 11,8 7,4-2,9 TABL. 24 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG JEGO WYSOKO CI I WYBRANYCH ZAWODÓW OSÓB POSZKODOWANYCH w tym wybrane zawody: Procent robotnicy górnicy kierowcy pozostali pracownicy przy uszczerbku Ogó em obróbki i robotnicy i operatorzy robotnicy pracach prostych na zdrowiu metali budowlani pojazdów przemys owi w handlu i rzemie lnicy i us ugach OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 do 4 43,7 50,0 43,3 38,1 56,6 41, ,7 40,9 44,3 49,4 34,5 51, ,6 6,1 8,0 8,1 5,8 5, ,5 1,4 1,9 2,4 1,9 0, ,8 0,9 1,3 0,9 0,7 0, ,2 0,2 0,4 0,3 0,2 0, ,2 0,2 0,3 0,3 0,2 0, ,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0, ,1 0,1 0,1 0,2 0,0 0, ,0-0, , ,1 0,1 0,2 0,1-0,0 Przeci tny procent uszczerbku 6,2 5,9 6,9 7,1 5,4 5,8 35

36 Wypadki przy pracy Nast pstwa chorobowe TABL. 25 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKU PRZY PRACY WED UG NAST PSTW CHOROBOWYCH W LATACH Nast pstwa chorobowe wypadków Odsetek orzecze OGÓ EM 100,0 100,0 w tym: uszkodzenia g owy 4,6 3,9 uszkodzenia twarzy 4,2 4,4 uszkodzenia narz du wzroku 1,7 1,4 uszkodzenia narz du s uchu 0,3 0,3 uszkodzenia klatki piersiowej 1,2 1,2 uszkodzenia kr gos upa 5,3 5,4 uszkodzenia ko czyny górnej 14,4 14,9 urazy ródr cza i palców 31,0 29,2 uszkodzenia ko czyny dolnej 35,5 37,3 36

37 Wypadki przy pracy Nast pstwa chorobowe TABL. 26 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG NAST PSTW CHOROBOWYCH ORAZ P CI OSÓB POSZKODOWANYCH Odsetek orzecze Nast pstwa chorobowe wypadków Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 w tym: uszkodzenia g owy 3,9 3,4 5,0 uszkodzenia twarzy 4,4 4,7 3,7 uszkodzenia narz du wzroku 1,4 1,7 0,4 uszkodzenia narz du s uchu 0,3 0,3 0,1 uszkodzenia klatki piersiowej 1,2 1,3 0,7 uszkodzenia kr gos upa 5,4 4,8 7,0 uszkodzenia ko czyny górnej 14,9 13,1 19,6 urazy ródr cza i palców 29,2 32,8 20,0 uszkodzenia ko czyny dolnej 37,3 35,7 41,7 Rys. 10 Struktura poszkodowanych w wyniku wypadków przy pracy wed ug p ci osób badanych i nast pstw chorobowych uszkodzenia g owy uszkodzenia twarzy uszkodzenia narz du wzroku uszkodzenia narz du s uchu uszkodzenia klatki piersiowej uszkodzenia kr gos upa uszkodzenia ko czyny górnej urazy ródr cza i palców uszkodzenia ko czyny dolnej 63,9% 36,1% 76,2% 23,8% 91,0% 9,0% 88,3% 11,7% 83,3% 16,7% 63,5% 36,5% 63,1% 36,9% 80,8% 19,2% 68,7% 31,3% m czy ni kobiety 37

38 Wypadki przy pracy Nast pstwa chorobowe Rys.11 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy wed ug województw i wybranych rodzajów urazów pomorskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie warmi sko-mazurskie podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie Kartodiagram dla Wojew_16_2 Odsetek orzecze z tytu u: uszkodze ko czyny górnej urazów ródr cza i palców uszkodze ko czyny dolnej 3

39 Wypadki przy pracy Przeci tny procent uszczerbku TABL. 27 PRZECI TNA WYSOKO USZCZERBKU POWSTA EGO W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY WED UG P CI OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYBRANYCH NAST PSTW CHOROBOWYCH Nast pstwa chorobowe wypadków Przeci tny procent uszczerbku Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 6,2 6,5 5,4 uszkodzenia g owy 11,9 13,9 8,3 uszkodzenia twarzy 4,7 4,9 4,2 uszkodzenia narz du wzroku 15,3 15,8 10,2 uszkodzenia narz du s uchu 15,8 15,7 16,8 uszkodzenia klatki piersiowej 14,2 14,6 12,3 uszkodzenia kr gos upa 10,3 11,4 8,3 uszkodzenia ko czyny górnej 7,2 7,6 6,6 urazy ródr cza i palców 4,0 4,2 3,2 uszkodzenia ko czyny dolnej 5,6 6,0 4,9 39

40 ORZECZENIA USTALAJ CE USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU WYPADKÓW PRZY PRACY Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30 pa dziernika 2002r. o ubezpieczeniu spo ecznym z tytu u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz z 2002 r.) obowi zuj cej od 1 stycznia 2003r. za wypadek przy pracy uwa a si nag e zdarzenie wywo ane przyczyn zewn trzn powoduj ce uraz lub mier, które nast pi o w zwi zku z prac : - podczas lub w zwi zku z wykonywaniem przez pracownika zwyk ych czynno ci albo polece prze o onych, - podczas lub w zwi zku z wykonywaniem przez pracownika czynno ci na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, - w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze mi dzy siedzib pracodawcy a miejscem wykonywania obowi zku wynikaj cego ze stosunku pracy. Na równi z wypadkiem przy pracy (art.3 ust.2 w/w ustawy) traktuje si wypadek w zakresie uprawnie do wiadcze okre lonych w ustawie, któremu pracownik uleg w czasie trwania podró y s u bowej, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, lub przy wykonywaniu zada zleconych przez dzia aj ce u pracodawcy organizacje zwi zkowe. W 2003 r. lekarze orzecznicy wydali 60,5 tys. orzecze stwierdzaj cych powstanie uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadków przy pracy, czyli o 7,3 tys. orzecze wi cej ni w 2002 r. W ród poszkodowanych, którzy otrzymali takie orzeczenie udzia m czyzn wyniós 71,9%, i w stosunku do 2002 r. zmniejszy si o 1,2 punktu procentowego. W 2003r. liczba orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadków przy pracy w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych wynios a 584 orzecze. W porównaniu do roku 2002 liczba ta wzros a o 12,5%. Najwi cej orzecze zarejestrowano w województwach: warmi sko-mazurskim (937 orzecze ), pomorskim (807 orzecze ) i zachodniopomorskim (783 orzecze ), najmniej w województwach: mazowieckim (375 orzecze ), l skim (478 orzecze ) i ma opolskim (506 orzecze ). redni wiek poszkodowanych w wypadkach przy pracy by ni szy od redniego wieku ca ej populacji osób badanych w celach odszkodowawczych (tj. 41,4 lat) i wyniós 40,3 lat; dla m czyzn 39,4 lat, dla kobiet 42,7 lat. Przewa a y osoby w wieku lat. 40

41 Najwi kszy odsetek, tj. 46,6% spo ród poszkodowanych otrzyma o orzeczenia ustalaj ce przeci tny uszczerbek w granicach od 5 10%. Najwi cej poszkodowanych w wyniku wypadków przy pracy odnotowano w ród osób zatrudnionych w przetwórstwie przemys owym (29,5% ogólnej liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy), handlu i naprawach (11,2%), budownictwie (10,5%), ochronie zdrowia i opiece spo ecznej (9,1%) oraz edukacji (4,8%). Przeci tny procent uszczerbku by najwy szy w budownictwie - wyniós 7,6%, za najni szy w edukacji 5,5%. Najwi kszy stopie zagro enia nast pstwami wypadków przy pracy zaobserwowano w ród: robotników obróbki metali, tj. 15,7% przypadków, górników i robotników budowlanych 10,0% oraz kierowców i operatorów pojazdów 8,1%. Podobnie jak w roku 2002 naruszenie sprawno ci organizmu w wyniku nast pstw chorobowych wypadków przy pracy u 37,3% osób badanych by o skutkiem uszkodzenia ko czyny dolnej, 29,2% urazu ródr cza i palców, a 14,9% uszkodzenia ko czyny górnej. Przeci tny procent uszczerbku przy powy szych nast pstwach chorobowych wyniós odpowiednio: 5,6%; 4,0% i 7,2%. Przeci tny procent uszczerbku powsta ego w wyniku wypadków przy pracy obni y si nieznacznie w porównaniu z 2002r., z 6,5% do 6,2% w 2003r. Najwy szy procent uszczerbku by przyznawany w wyniku wypadków powoduj cych uszkodzenia narz du s uchu 15,8% oraz uszkodzenia narz du wzroku 15,3%. 41

42 III. ORZECZENIA USTALAJ CE USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH 42

43 Choroby zawodowe Orzeczenia ogó em TABL. 28 ORZECZENIA WYDANE W 2003R. W ZWI ZKU Z CHOROBAMI ZAWODOWYMI Orzeczenia ustalaj ce: Wyszczególnienie Ogó em uszczerbek na zdrowiu brak uszczerbku na zdrowiu liczba w odsetkach liczba w odsetkach liczba w odsetkach OGÓ EM , , ,0 M czy ni , , ,1 Kobiety , , ,9 Rys. 12 Struktura orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych m czy ni kobiety 94,5% 95,8% 5,5% 4,2% Orzeczenia ustalaj ce: 96 7%uszczerbek brak uszczerbku 43

44 Choroby zawodowe - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych w latach TABL. 29 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH W PRZELICZENIU NA 100 TYS. PRACUJ CYCH* W LATACH Województwo a - rok poprzedni = 100 Liczba orzecze na 100 tys. pracuj cych* OGÓ EM a 93,0 Dolno l skie a 74,4 Kujawsko-pomorskie a 90,3 Lubelskie a 110,4 Lubuskie a 94,7 ódzkie a 61,3 Ma opolskie a 76,1 Mazowieckie a 120,0 Opolskie a 73,5 Podkarpackie a 90,9 Podlaskie a 54,5 Pomorskie a 108,1 l skie a 126,1 wi tokrzyskie a 86,6 Warmi sko-mazurskie a 93,1 Wielkopolskie a 86,5 Zachodniopomorskie a 79,1 *poza rolnictwem indywidualnym 44

45 Choroby zawodowe - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa TABL. 30 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH W PRZELICZENIU NA 100 TYS. PRACUJ CYCH* WED UG WOJEWÓDZTW Województwo Ogó em Liczba orzecze na 100 tys. pracuj cych* OGÓ EM Dolno l skie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie Ma opolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie l skie wi tokrzyskie Warmi sko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie *poza rolnictwem indywidualnym 45

46 Choroby zawodowe - orzeczenia Struktura wed ug województw Rys. 13 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych wed ug województw dolno l skie 6,3% kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie 3,5% 8,0% 2,2% 3,2% 10,6% mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie 4,7% 1,5% 2,3% 1,5% 5,8% l skie 29,8% wi tokrzyskie warmi sko-mazurskie 4,0% 2,1% wielkopolskie 10,8% zachodniopomorskie 3,7% 46

47 Choroby zawodowe - orzeczenia w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych Województwa Rys.14 Orzeczenia ustalaj ce procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych * wed ug województw pomorskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie warmi sko-mazurskie podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie ** Wojew_16_2 po Pole2 poni ej 30 (7) (3) (2) (2) 60 i wi cej (2) * poza rolnictwem indywidualnym ** liczba województw 47

48 Choroby zawodowe Województwa TABL. 31 LICZBA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH ORAZ PRZECI TNY PROCENT USZCZERBKU WED UG WOJEWÓDZTW Województwo Ogó em Przeci tny procent uszczerbku OGÓ EM ,7 Dolno l skie ,6 Kujawsko-pomorskie ,0 Lubelskie ,7 Lubuskie 94 19,9 ódzkie ,8 Ma opolskie ,5 Opolskie 63 17,3 Podkarpackie 95 20,7 Podlaskie 63 17,2 Pomorskie ,6 l skie ,7 wi tokrzyskie ,3 Warmi sko-mazurskie 89 19,4 Wielkopolskie ,4 Zachodniopomorskie ,8 48

49 TABL. 32 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG P CI I WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH Choroby zawodowe Wiek poszkodowanych Wiek poszkodowanych Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM z tego: 19 lat i mniej lat i wi cej redni wiek 53,4 53,7 52,9 Rys. 15 Struktura wed ug wieku osób z ustalonym uszczerbkiem na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych % lat i mniej lat i wi cej m czy ni kobiety 49

50 Choroby zawodowe Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 33 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG JEGO WYSOKO CI W LATACH Procent uszczerbku na zdrowiu a - rok poprzedni = 100 Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM a 95,8 100,0 89,9 do a 180,2 208,8 146, a 86,8 81,3 95, a 78,0 93,4 61, a 87,1 100,0 65, a 49,3 43,2 107, a 104,3 100,0 133, a 142,9 142, a 46,4 52, a 75,0 75, a 100,0 100,0 100,0 50

51 Choroby zawodowe Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 34 ORZECZENIA USTALAJ CE PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG P CI I REDNIEGO WIEKU OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYSOKO CI TEGO USZCZERBKU redni wiek Procent Orzeczenia ogó em osób uszczerbku poszkodowanych na zdrowiu liczba - w odsetkach - - w latach - OGÓ EM OGÓ EM ,0 53,4 do ,4 48, ,8 50, ,0 53, ,3 54, ,6 57, ,6 61, ,6 59, ,2 60, ,3 62, ,1 45, ,1 63,8 M CZY NI OGÓ EM ,0 53,7 do 4 7 0,3 47, ,8 50, ,8 53, ,9 54, ,1 56, ,1 61, ,8 59, ,4 60, ,5 62, ,1 45, ,2 63,8 KOBIETY OGÓ EM ,0 52,9 do 4 8 0,5 50, ,2 49, ,9 53, ,5 54, ,8 59, ,8 61, ,2 60, ,1 64,0 51

52 Choroby zawodowe Procent uszczerbku na zdrowiu TABL. 35 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI I WYSOKO CI USZCZERBKU Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em górnictwo i kopalnictwo w tym wybrane sekcje gospodarki: przetwórstwo przemys owe edukacja ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 18,4 22,9 22,6 11,3 do 4 100,0-66,7-16, ,0 29,6 16,5 16,6 12, ,0 15,4 22,5 27,2 10, ,0 11,6 25,2 25,3 6, ,0 26,4 31,9 4,2 15, ,0 22,0 48,8-4, ,0 26,3 47, ,0 20,0 40,0-20, ,0 14,3 57,1-14, ,0-50, ,0-50,0-25,0 TABL. 36 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG JEGO WYSOKO CI ORAZ WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI Procent uszczerbku na zdrowiu Ogó em górnictwo i kopalnictwo w tym wybrane sekcje gospodarki: przetwórstwo przemys owe edukacja ochrona zdrowia i opieka spo eczna OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 do 4 0,2-0,7-0, ,6 39,5 17,7 18,1 28, ,7 36,7 43,0 52,7 41, ,5 16,2 28,1 28,7 24, ,9 4,1 4,0 0,5 3, ,6 2,0 3,5-0, ,7 1,1 1, ,2 0,2 0,3-0, ,3 0,2 0,7-0, ,1-0, ,2-0,3-0,4 Przeci tny procent uszczerbku 19,7 17,8 22,4 19,5 19,4 52

53 Choroby zawodowe Zawody - procent uszczerbku TABL. 37 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG WYBRANYCH ZAWODÓW OSÓB POSZKODOWANYCH I WYSOKO CI USZCZERBKU w tym wybrane zawody: Procent Ogó em górnicy robotnicy uszczerbku specjali ci i robotnicy obróbki na zdrowiu szkolnictwa budowlani metali OGÓ EM 100,0 24,2 20,3 14,8 do 4 100, ,0 17,0 29,2 9, ,0 30,4 17,9 14, ,0 26,5 13,3 20, ,0 2,0 29,3 10, ,0 1,7 27,6 12, ,0-25,0 30, ,0-55,6 22, ,0-27,3 27, ,0-33,3 33, , ,0 TABL. 38 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH PROCENTOWY USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG WYSOKO CI USZCZERBKU I WYBRANYCH ZAWODÓW OSÓB POSZKODOWANYCH w tym wybrane zawody: Procent Ogó em górnicy robotnicy uszczerbku specjali ci i robotnicy obróbki na zdrowiu szkolnictwa budowlani metali OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 100,0 do 4 0, ,2 18,5 37,8 17, ,5 53,4 37,6 41, ,4 27,8 16,6 35, ,7 0,2 3,9 1, ,6 0,1 2,2 1, ,6-0,7 1, ,2-0,7 0, ,3-0,4 0, ,1-0,1 0, , ,2 Przeci tny procent uszczerbku 19,7 16,5 18,4 21,9 53

54 Choroby zawodowe Nast pstwa chorobowe TABL. 39 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWIU POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG NAST PSTW CHOROBOWYCH W LATACH Nast pstwa chorób zawodowych Odsetek orzecze OGÓ EM 100,0 100,0 w tym: pylice p uc 15,0 21,6 przewlek e schorzenia narz du oddechowego 5,1 6,0 choroby narz du g osu 32,3 29,3 choroby skóry 8,1 7,9 uszkodzenia narz du s uchu wskutek sta ego nara enia na nadmierny ha as 13,6 11,2 choroby zaka ne lub paso ytnicze 13,3 8,1 54

55 Choroby zawodowe Nast pstwa chorobowe TABL. 40 STRUKTURA ORZECZE USTALAJ CYCH USZCZERBEK NA ZDROWI POWSTA Y W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG NAST PSTW CHOROBOWYCH ORAZ P CI OSÓB POSZKODOWANYCH Nast pstwa chorób zawodowych Odsetek orzecze Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 100,0 100,0 100,0 w tym: pylice p uc 21,6 34,6 4,1 przewlek e schorzenia narz du oddechowego 6,0 7,7 3,7 choroby narz du g osu 29,3 8,4 57,4 choroby skóry 7,9 5,4 11,4 uszkodzenia narz du s uchu wskutek sta ego nara enia na nadmierny ha as 11,2 18,7 1,2 choroby zaka ne lub paso ytnicze 8,1 6,2 10,5 Rys. 16 Struktura poszkodowanych w wyniku chorób zawodowych wed ug p ci osób badanych i nast pstw chorobowych pylice p uc przewlek e schorzenia narz du oddech. choroby narz du g osu choroby skóry uszkodzenia narz du s uchu choroby zaka ne lub paso ytnicze 92,0% 8,0% 73,5% 26,5% 16,5% 83,5% 38,8% 61,2% 95,6% 4,4% 44,4% 55,6% m czy ni kobiety 55

56 Choroby zawodowe Nast pstwa chorobowe Rys.17 Struktura orzecze ustalaj cych procentowy uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych wed ug województw i wybranych rodzajów schorze zachodniopomorskie pomorskie kujawsko-pomorskie warmi sko-mazurskie podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie Kartodiagram dla Wojew_16_2 Odsetek orzecze z tytu u: chorób narz du g osu uszkodze narz du s uchu pylic p uc 56

57 Choroby zawodowe Przeci tny procent uszczerbku TABL. 41 PRZECI TNA WYSOKO USZCZERBKU POWSTA EGO W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH WED UG P CI OSÓB POSZKODOWANYCH ORAZ WYBRANYCH NAST PSTW CHOROBOWYCH Nast pstwa chorób zawodowych Przeci tny procent uszczerbku Ogó em M czy ni Kobiety OGÓ EM 19,7 20,1 19,1 pylice p uc 18,6 18,3 21,4 przewlek e schorzenia narz du oddechowego 21,6 22,6 19,0 choroby narz du g osu 19,5 19,7 19,5 choroby skóry 16,3 15,6 16,7 uszkodzenia narz du s uchu wskutek sta ego nara enia na nadmierny ha as 20,0 20,0 20,3 choroby zaka ne lub paso ytnicze 17,5 16,3 18,5 57

58 ORZECZENIA USTALAJ CE USZCZERBEK NA ZDROWIU W WYNIKU CHORÓB ZAWODOWYCH Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 30 pa dziernika 2002r. o ubezpieczeniu spo ecznym z tytu u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz z 2002r.) choroby zawodowe s to choroby spowodowane dzia aniem czynników szkodliwych dla zdrowia, wyst puj cych w rodowisku pracy lub w zwi zku ze sposobem wykonywania pracy. S one okre lone w zawieraj cym 26 pozycji wykazie chorób zawodowych stanowi cym za cznik do rozporz dzenia Rady Ministrów z 30 lipca 2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó owych zasad post powania w sprawach zg aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w a ciwych w tych sprawach (Dz.U. nr 132, poz. 1115). Choroby nie obj te tym wykazem nie s uznawane za choroby zawodowe. W 2003r. lekarze orzecznicy wydali 4,2 tys. orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w nast pstwie chorób zawodowych, tj. o 4,2% mniej ni w 2002 r. Uszczerbek z tego tytu u orzeczono u 95,0% osób badanych. W grupie tej przewa ali m czy ni, stanowi cy 60,9% zbiorowo ci, ze rednim wiekiem 53,7 lat (w 2002r. stanowili oni 58,4% zbiorowo ci ze rednim wiekiem 52,5 lat). Liczba orzecze ustalaj cych uszczerbek na zdrowiu w wyniku chorób zawodowych w przeliczeniu na 100 tys. pracuj cych w 2003r. w porównaniu z 2002r. spad a o 7% i wynosi a 40 orzecze. Najwi cej tych orzecze wydano mieszka com województw: l skiego (87 orzecze ), lubelskiego (74 orzeczenia) i wi tokrzyskiego (58 orzecze ), najmniej w województwach: mazowieckim (12 orzecze ), ódzkim (19 orzecze ) i podkarpackim (20 orzecze ). Przeci tny procent uszczerbku powsta ego w wyniku chorób zawodowych w 2003 r. wyniós 19,7% i w porównaniu z rokiem 2002 r. by ni szy o 2,7 punktu procentowego. Przy czym najwy szy przeci tny procent uszczerbku odnotowano w woj. zachodniopomorskim, tj. 24,8%, najni szy za w woj. podlaskim 17,2%. W ród poszkodowanych najbardziej liczn grup, tj. 43,0% badanej zbiorowo ci, stanowi y osoby, u których stopie uszczerbku z tytu u chorób zawodowych okre lony zosta w przedziale 11-20%. Najcz ciej choroby zawodowe powodowa y uszczerbek na zdrowiu w ród osób zatrudnionych w przetwórstwie przemys owym, którzy stanowili 22,9% badanych i edukacji 58