włamanie a następnie kradzież mienia ruchomego znajdującego się w naszym domu czy mieszkaniu;

Transkrypt

1 Na jakie codzienne ryzyka narażony jest należący do nas majątek tzn. nieruchomości (dom, mieszkanie) i ruchomości (rzeczy i przedmioty znajdujące się w domu / mieszkaniu), o czym musimy pamiętać przy jego ubezpieczaniu? Ubezpieczając należący do nas majątek nieruchomy (nieruchomości) i ruchomy (rzeczy ruchome ruchomości) przed zniszczeniem, uszkodzeniem czy innym uszczerbkiem majątkowym musimy zdawać sobie sprawę z szeregu potencjalnych zagrożeń, jakie mogą powstać po naszej stronie. Będą to takie zagrożenia jak: wystąpienie rozmaitych zdarzeń losowych takich jak pożar, gradobicie, ulewny deszcz, trzęsienie ziemi, uderzenie pioruna, powódź, lawina, zapadanie się ziemi i szereg innych niespodziewanych zdarzeń; włamanie a następnie kradzież mienia ruchomego znajdującego się w naszym domu czy mieszkaniu; rabunku czyli kradzieży mienia ruchomego z zastosowaniem przemocy fizycznej, groźby jej użycia lub za pomocą podstępnego działania sprawcy; dewastacji należącego do nas domu, mieszkania i innego należącego do nas mienia; uszczuplenia naszego majątku (środków finansowych) z uwagi na konieczność zapłaty odszkodowania będącego wynikiem naszej odpowiedzialności cywilnej wobec innych osób związane z nieroztropnym zachowaniem naszych dzieci, użytkowaniem domu czy mieszkania, czy też pogryzieniem innej osoby przez należącego do nas psa. Zagrożeń związanych z posiadanym majątkiem, a także naszą odpowiedzialnością cywilną jest wiele i każde z nich może nas dotknąć każdego dnia. Ubezpieczając się trzeba o tych ryzykach pamiętać i poszukiwać takiego ubezpieczenia, które zapewni nam ochronę na wszystkie w/w zagrożenia. Trzeba jednakże podkreślić, że wzorce umowne, stosowane przy ubezpieczeniach domów i mieszkań tzw. ogólne warunki ubezpieczenia w bardzo różny sposób kształtują swój zakres i nie wszystkie ukazane wyżej zagrożenia są w ramach oferowanych na polskim rynku produktów (ofert zakładów ubezpieczeń) standardowo obejmowane ochroną ubezpieczeniową. Z tych

2 też względów, aby dokładnie wiedzieć jaki jest zakres ochrony co zostało objęte ubezpieczeniem należy dokładnie przeanalizować treść oferowanych warunków ubezpieczenia upewniając się jakie zdarzenia podlegają konkretnemu ubezpieczeniu. Tym samym należy sprawdzić za co firma odpowiada i czy przykładowo nie istnieje konieczność dodatkowego ubezpieczenia ryzyka zagrożenia, które bezpośrednio nas dotyczy np. zagrożenia powodzi dla osób mieszkających nad rzekami, czy huraganu dla mieszkających na terenach górskich. Z naszego doświadczenia wynika, że generalnie towarzystwa w ramach szeregu wariantów ubezpieczeń domów i mieszkań oferują zbliżony zakres ochrony ubezpieczeniowej, tym niemniej można spotkać znaczące różnice. Zwykle różnice te ukazują się podczas dokładnej lektury warunków ubezpieczenia lub, co gorsze w praktyce (tzn. procesie likwidacji szkód) prowadząc często do odmowy lub redukcji w wypłacie odszkodowania. Ponadto trzeba zwrócić uwagę na zakres oferowanej ochrony w ramach tzw. wariantów ubezpieczenia, nazywanych zwykle podstawowym, rozszerzonym i pełnym. W zależności od konkretnej oferty zakres ten jest określany w zróżnicowany sposób - co również uzasadnia konieczność dokładnej analizy treści umowy - ogólnych warunków ubezpieczenia. W tym miejscu namawiamy do szczegółowego wyjaśnienia wszelkich wątpliwości pojawiających się podczas czytania umowy z pracownikami zakładów ubezpieczeń, jak i pośrednikami ubezpieczeniowymi (agentami, brokerami) oferującymi nam ubezpieczenia. Przy analizie warunków ubezpieczenia majątkowego (domu czy mieszkania) szczególną uwagę należy zwrócić na definicje zdarzeń, za które odpowiada towarzystwo, gdyż maja one nieco inne znaczenie niż w języku potocznym. Oznacza to, iż rozumienie poszczególnych zdarzeń skutkujących uruchomieniem ubezpieczenia może być odmienne od naszych wyobrażeń (naszego przeświadczenia) w świetle pojęć użytych w warunkach umowy. Przykładem tutaj może tutaj być definicja huraganu, czy powodzi, które w świetle warunków ubezpieczenia oznaczają w pierwszym wypadku wiatr o prędkości nie mniejszej niż 24,5 metra na sekundę i którego działanie wywołuje masowe szkody, w drugim - zalanie terenów w następstwie podniesienia się wody w korytach wód płynących lub stojących, działanie deszczu nawalnego (opady o współczynniku minimum 4) oraz spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich. Zarówno siłę wiatru jak i wskaźniki opadów deszczu ustala się w oparciu o dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW). Powoduje to, że nie każdy, w naszej ocenie, silny wiatr będzie uznany za huragan,

3 również nie wszystkie opady deszczu będą kwalifikowane jako nawalne. Sytuacja ta powoduje, że realizacja świadczenia odszkodowawczego uzależniona jest oceny zjawiska atmosferycznego pod kątem ich definicji zawartej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, a nie od naszego osobistego przekonania o wystąpieniu wskazanych w umowie zjawisk. Jakie są ubezpieczenia chroniące majątek (dom, mieszkanie) na polskim rynku ubezpieczeniowym? Na polskim rynku ubezpieczeniowym spotykamy oferty zróżnicowane pod względem zakresu udzielonej ochrony (określenia za co, do jakiej wysokości i w jakich sytuacjach odpowiada zakład ubezpieczeń), katalogu wyłączeń ochrony (katalogu przypadków, w których ubezpieczyciel nie odpowiada), a także wysokości składki. Niektóre z rozwiązań ubezpieczeniowych ograniczają zakres udzielanej ochrony do podstawowych zagrożeń, inne zaś są rozszerzone o szereg dodatkowych i wariantowych możliwości ubezpieczenia innych mogących nas dotknąć nieprzyjemnych zdarzeń. Najczęściej oferty dla posiadaczy domów i mieszkań konstruowane są w formie pakietowej tzn. różne ubezpieczenia powiązane z posiadanym majątkiem zamieszczane są w ramach jednego nazwanego adekwatnie do udzielanej ochrony produktu ubezpieczeniowego np. bezpieczny dom, posesja dom i ogród, bezpieczne mieszkanie. Zwykle obejmują one ryzyka kradzieży, rabunku, dewastacji, wystąpienia określonych zdarzeń losowych i odpowiedzialności cywilnej. Ponadto do pakietowych ofert standardowo wprowadzane są usługi pomocowe związane z zamieszkiwaniem zwane inaczej ubezpieczeniami assistance oraz ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków domowników. Co nam daje i jaki jest zakres ubezpieczenia mieszkania, domu? Ubezpieczenie to ma za zadanie zabezpieczyć należący do nas dom lub mieszkanie i znajdujące się w nich przedmioty przed uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą na

4 skutek kradzieży z włamaniem, rabunku lub określonych w umowie zdarzeń losowych. W zależności od konkretnych ofert na naszym rynku w pierwszym przypadku ochroną ubezpieczeniową objęta jest jego utrata na skutek dokonanej na naszą szkodę kradzieży z włamaniem lub rabunku a w drugim zniszczenie, uszkodzenie lub utrata powstała przeważnie na skutek takich zdarzeń losowych jak ogień, zalanie, powódź, huragan, uderzenie piorunu, eksplozja, grad, lawina, obsuwanie się ziemi, trzęsienie ziemi, zapadanie się ziemi i innych mniej prawdopodobnych jak np. uderzenie w nasz dom statku powietrznego. W ramach tego rodzaju ubezpieczeń standardowo ochroną ubezpieczeniową obejmuje się dwie wyodrębnione przedmiotowo kategorie mienia: rzeczy nieruchome wraz z elementami stałymi i rzeczy ruchome zwane także ruchomościami domowymi. Podział ten uzasadniają zagrożenia (ryzyka) z jakimi wskazane kategorie majątku są związane. Nieruchomości wraz z elementami stałymi związane są przede wszystkim z ryzykiem uszkodzenia lub zniszczenia w następstwie zdarzeń losowych takich jak pożar, powódź, gradobicie, deszcz nawalny czy huragan natomiast rzeczy ruchome prócz wskazanych ryzyk narażone są także na utratę w następstwie kradzieży z włamaniem, rabunku i dewastacji. Czy przedmioty o szczególnej wartości (np. kolekcjonerskiej) mogą być ubezpieczone i jeżeli tak to na jakich warunkach? Oczywiście tego typu przedmioty, kolekcje mogą być również ubezpieczane z tym, że zwykle na odrębnych od standardowych warunkach - tzw. warunkach szczególnych lub w ponad standardowych wariantach ubezpieczenia. Tak więc przedmioty o szczególnej wartości w tym także kolekcjonerskiej, biżuteria i inne cenne wyroby, środki płatnicze w większej wartości, dokumenty i papiery wartościowe w większości mieszkaniowych warunków ubezpieczenia wymagają ponad standartowych warunków lub rozszerzonego ich wariantu, które trzeba dokładnie ustalić i określić w umowie z zakładem ubezpieczeń. Zwykle w przypadku ubezpieczeń tego typu przedmiotów do ich zawarcia będzie potrzebna uprzednio wykonana specjalistyczna wycena rzeczoznawców, często również dodatkowe zabezpieczenie tego typu mienia (dodatkowe alarmy, systemy monitorowania obiektu, systemy zabezpieczenia

5 przeciwpożarowego, czujniki temperatury, dymu, sejfy, skrytki, szafy pancerne etc.) Wymogi w tym zakresie określane są zwykle w aneksie do umowy ubezpieczenia poprzedzonym specjalistyczną analizą ryzyka ubezpieczeniowego związanego z ubezpieczanym mieniem i jego wartością. Tego typu ubezpieczenia potrzebne są zwykle dla przedmiotów o szczególnej wartości kolekcjonerskiej (zbiory numizmatyczne, filatelistyczne, kolekcje broni i innych przedmiotów, cenne obrazy, kamienie szlachetne, rzeźby, świeczniki, cenne zbiory bibliofilskie etc.), stara biżuteria i inne cenne wyroby (srebrne zastawy, sztućce, markowa porcelana). Oczywistym jest, że za takie ponad standardowe ubezpieczenia trzeba zapłacić podwyższoną, czasami wyjątkowo wysoką składkę. Czy istnieje możliwość ubezpieczenia przedmiotów znajdujących się w piwnicach, na strychach albo przedmiotów utraconych lub uszkodzonych podczas przeprowadzki? W ramach niektórych ofert dostępnych na polskim rynku prócz ochrony rzeczy znajdujących się w domu lub mieszkaniu ochroną można objąć również przedmioty znajdujące się w piwnicach, garażach, komórkach, suszarniach, pralniach czy też na strychach jednakże na zmodyfikowanych od standardowych zasadach. Modyfikacje te wynikają przede wszystkim z uwagi na ograniczone możliwości zabezpieczenia przechowywanych w tego typu miejscach rzeczy, a tym samym większe prawdopodobieństwo wystąpienia szkody. Podobnie na rynku występują oferty, które w zakresie ochrony oferują pokrycie szkód wyrządzonych w ruchomościach powstałych podczas przeprowadzki. Są one podobnie do powyższych ukształtowane na odmiennych warunkach i oferują tego typu ochronę po opłaceniu dodatkowej składki.

6 Czym się różni ubezpieczenie na wartość odtworzeniową od ubezpieczenia na wartość rzeczywistą, a czym jest ubezpieczenie na pierwsze ryzyko? W ofertach występujących na naszym rynku ubezpieczeniowym zasadniczo można spotkać dwie formuły ubezpieczeń majątkowych. Pierwsze z nich to ubezpieczenie na tzw. wartość odtworzeniową (inaczej zwaną nową) a drugie na tzw. wartość rzeczywistą (inaczej zwaną amortyzowaną). Pierwsze z nich polega na tym, że w razie szkody zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie, które pozwoli nam naprawić lub zakupić utracony przedmiot tego samego lub podobnego rodzaju np. w przypadku kradzieży telewizora za otrzymane odszkodowanie będziemy w stanie odkupić taki sam nowy odbiornik telewizyjny lub odpowiadający parametrami technicznymi utraconemu. Natomiast w drugim przypadku tzw. ubezpieczenia na wartość rzeczywistą zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie pomniejszone o stopień zużycia technicznego utraconej rzeczy np. w przypadku kradzieży 5 letniego telewizora otrzymamy odszkodowanie pomniejszone o stopień 5 letniego jego zużycia (z uwzględnieniem stopnia jego amortyzacji). Szczególne znaczenie przy określaniu rodzaju ubezpieczenia, na które się decydujemy ma w przypadku objęcia ochroną sprzętu RTV i elektronicznego, który amortyzuje się w "błyskawicznym tempie" i po dwóch latach wart jest mniej niż połowę ceny zakupu. To z kolei upraszczając oznacza, iż wybierając opcje ubezpieczenia na wartość rzeczywistą otrzymamy mniej środków, które będą nam potrzebne do pełnego odbudowania naszego stanu majątkowego poprzedzającego zdarzenie szkodowe. Dlatego też w naszej ocenie wybierając ubezpieczenie mieszkaniowe warto decydować się na ubezpieczenie na wartość odtworzeniową (nową), które pozwoli na odbudowanie stanu majątkowego z przed szkody. Czasami, co jednakże jest wyjątkiem w ubezpieczeniach domu i mieszkania spotyka się tzw. ubezpieczenie na pierwsze ryzyko. Przy tego typu ubezpieczeniu wskazuje się sumę na pierwsze ryzyko, która stanowi maksymalny limit odpowiedzialności z jednorazowej pierwszej szkody tzn. będzie ona maksymalnym limitem odpowiedzialności zakładu za tą pierwszą szkodę. Prawdopodobieństwo, że w wyniku jednej szkody utracimy wszystko jest niewielkie dlatego ubezpieczając majątek z sumą na pierwsze ryzyko trzeba dokonać analizy na jaką wartość maksymalnie możemy doznać jednostkowej szkody i taką wartość przyjąć jako sumę ubezpieczenia na pierwsze ryzyko.

7 Co to jest suma ubezpieczenia (suma gwarancyjna czy limit odpowiedzialności) i jak określić prawidłowo jej wartość? Suma ubezpieczenia jest górną granicę, do której odpowiada zakład ubezpieczeń. Inaczej mówiąc jest maksymalną wysokością odszkodowania, które może być wypłacone z konkretnego ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia w zależności od konkretnych warunków zwana bywa inaczej limitem odpowiedzialności lub sumą gwarancyjną. Standardowo wysokość sumy ubezpieczenia określa ubezpieczający biorąc przede wszystkim pod uwagę wartość ubezpieczanego majątku - mieszkania, domu i znajdujących się w nim przedmiotów. Wartość nieruchomości (domu, mieszkania) ustala się w oparciu o ceny rynkowe domów, mieszkań w danym mieście, miejscu czy regionie. Natomiast przy określaniu sumy ubezpieczenia na rzeczy ruchome warto pomyśleć o wszystkich przedmiotach znajdujących się w naszym domu czy mieszkaniu orientacyjnie sumując ich wartość. Trzeba też pamiętać, iż zakłady ubezpieczeń wprowadzają różny poziom maksymalnej sumy do których można się ubezpieczyć bez przeprowadzenia oględzin ubezpieczanego mienia i sprawdzenia sposobu jego zabezpieczenia. Oznacza to w praktyce, że jeżeli wnioskowana suma ubezpieczenia przekracza określoną przez zakład jako maksymalną dla ubezpieczenia standardowego, przed ubezpieczeniem wymagane są dodatkowe czynności takie jak sprawdzenie przez przedstawiciela zakładu wartości ubezpieczanego mienia zwykle wraz z dokładną oceną sposobu jego zabezpieczenia (liczba i jakość zamków, jakość drzwi, zabezpieczenie otworów okiennych - kraty, rolety, żaluzje i folie antywłamaniowe, zabezpieczenie okiennic, włazów dachowych i piwnicznych, otworów wentylacyjnych, stan i jakość instalacji i urządzeń przeciwpożarowych). Warto także pamiętać, że przy zmianie wartości ubezpieczanego majątku (np. gwałtownych wzrostach cen nieruchomości) trzeba pomyśleć o ich odpowiednim do rzeczywistej (rynkowej) wartości doubezpieczeniu. W innym przypadku będziemy posiadać niepełne ubezpieczenie (zjawisko, które nauka ubezpieczeń określa pojęciem niedoubezpieczenia ) które wywołuje w przypadku szkody szereg niekorzystnych dla ubezpieczonej osoby skutków np. redukcję odszkodowania proporcjonalną do wartości niedoubezpieczonego majątku.

8 Czym są podlimity sumy ubezpieczenia, sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniach mieszkaniowych? Podlimity są to obliczane procentowo od zasadniczej sumy ubezpieczenia (gwarancyjnej) maksymalne wartości w ramach których kompensowane są poszczególne kategorie szkód np. strat w gotówce i innych środkach płatniczych, papierach wartościowych na okaziciela czy w sprzęcie RTV. Przykładowo w standardowej umowie ubezpieczenia majątkowego wprowadzony jest podlimit w wysokości 5% na szkody w gotówce co oznacza, iż posiadając polisę z zasadniczą sumą ubezpieczenia w wysokości zł zakład ubezpieczeń za szkody w gotówce będzie odpowiadał do wysokości zł - 5% sumy ubezpieczenia. Z tego względu bardzo istotnym jest przeanalizowanie wysokości sumy ubezpieczenia i określonych w umowie wysokości podlimitów na określone kategorie szkód. Podlimity zwykle wprowadzane są przy kategoriach szkód gdzie ryzyko ich wystąpienia jest podwyższone tj. szkody w gotówce i innych środkach płatniczych, papierach wartościowych, dziełach sztuki, wyrobach jubilerskich, przedmiotach znajdujących się w budynkach gospodarczych, garażach, komórkach, piwnicach, suszarniach lub na strychu oraz sprzęcie RTV i komputerowym. Mówiąc o podlimitach warto także zaznaczyć, iż w ramach oferowanej ochrony ubezpieczeniowej, stosując je zakłady ubezpieczeń oferują również usługi pomocowe np. pokrycie kosztów akcji ratowniczej związanej ze zdarzeniem ubezpieczeniowym, zaginięcie lub zniszczenie przedmiotu ubezpieczenia związane z prowadzonymi czynnościami ratowniczymi, koszt usunięcia pozostałości po szkodzie i koszt zabezpieczenia przed szkodą pozostałego zagrożonego mienia. Jak wyżej zaznaczono wysokość odpowiedzialności za tego typu zdarzenia jest ograniczana procentowymi podlimitami (sublimitami) w ramach ogólnej sumy gwarancyjnej np. do wysokości 10% sumy ubezpieczenia.

9 Czym są franszyzy i udziały własne, czy mają wpływ na wysokość odszkodowania? Franszyzy i udziały własne to umownie określane kwotowe lub procentowe ograniczenia w wypłacanych odszkodowaniach. Zasadniczo są ich dwa rodzaje tj. franszyzy integralne i udziały własne w szkodzie zwane także franszyzami redukcyjnymi. Franszyzy integralne charakteryzują się tym, że zakład ubezpieczeń nie uruchamia ubezpieczenia przy szkodach do określonej wysokości. Zwykle franszyzy integralne określane są kwotowo na dosyć niskim poziomie np. równowartości 100 euro, 50 USD czy 100 zł w każdej szkodzie. Franszyza integralna ma na celu wyeliminować z obsługi likwidacyjnej drobne szkody, gdzie koszt związany z prowadzeniem postępowania likwidacyjnego (czas pracy reprezentanta zakładu ubezpieczeń - likwidatora, koszt jego dojazdu, koszt przygotowania dokumentacji także fotograficznej) przekroczyłby wartość samej szkody. Udziały własne (franszyzy redukcyjne) zwykle są określone procentowo np. 10% w każdej szkodzie albo rzadziej kwotowo np. 500 euro czy 5000 zł w każdej szkodzie rzeczowej. W ofertach spotyka się także przypadki mieszane określenia franszyz np. 10% w każdej szkodzie rzeczowej ale nie mniej niż 2000 zł. Franszyza redukcyjna ogranicza wypłacane odszkodowanie na określonych w niej zasadach i głównie ma za zadanie stanowić czynnik motywujący poszkodowanego do podwyższonej staranności i dbałości o swój majątek, gdyż w sytuacji jego utraty zakład ubezpieczeń nie będzie kompensował szkody w całości a pomniejszy odszkodowanie o wartość określonej umową franszyzy, która to obciąży poszkodowanego. Przeciwnie do franszyz integralnych zwykle udziały własne (franszyzy redukcyjne) można wykupić tzn. zakład będzie odpowiadał za całość szkody ale jest to związane z koniecznością opłacenia dodatkowej składki tzw. wykupu udziału własnego. Czym się różni ubezpieczenie na sumy stałe od ubezpieczenia z sumą na pierwsze ryzyko? Na rynku można spotkać ubezpieczenia na stałe sumy ubezpieczenia oraz co prawda rzadziej na sumy na pierwsze ryzyko. Pierwsze z nich ubezpieczenie na

10 sumy stałe polega na tym, że określając sumę ubezpieczenia tzn. maksymalną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń orientacyjnie sumuje się wartość wszystkich zgłoszonych do ubezpieczenia przedmiotów będących własnością ubezpieczającego. Inaczej mówiąc suma ubezpieczenia tzn. całkowity limit do którego będzie odpowiadał zakład ubezpieczeń będzie sumą wartości wszystkich ubezpieczanych przedmiotów lub sumą wartości ich poszczególnych kategorii (np. meble czy sprzęt RTV i AGD). Natomiast przy ubezpieczeniu z sumą na pierwsze ryzyko wskazuje się maksymalną wartości jednorazowej pierwszej szkody, która to będzie określała wartość sumy ubezpieczenia na pierwsze ryzyko tzn. maksymalnego limitu odpowiedzialności zakładu za tą pierwszą szkodę. Prawdopodobieństwo, że w wyniku jednej szkody utracimy wszystko jest niewielkie dlatego ubezpieczając majątek z sumą na pierwsze ryzyko trzeba dokonać analizy na jaką wartość maksymalnie możemy doznać jednostkowej szkody i taką wartość przyjąć jako sumę ubezpieczenia na pierwsze ryzyko. Czym jest doubezpieczenie, czy trzeba się doubezpieczyć po każdej szkodzie? Jeżeli zakład ubezpieczeń wypłaci nam odszkodowanie zwykle pomniejszeniu ulega suma naszego ubezpieczenia o wypłacone świadczenie (zrealizowane kwoty wypłat) tzn. maksymalny limit do którego będzie dopowiadał zakład ubezpieczeń jest pomniejszony o wypłaconą kwotę odszkodowania. W takiej sytuacji przy kolejnej szkodzie może się okazać, że nie wystarczy nam uszczuplonej na skutek pierwszej szkody sumy na zaspokojenie naszej kolejnej szkody gdyż wypłacone odszkodowanie pomniejszyło o wypłaconą kwotę wartość pierwotnie określonej sumy ubezpieczenia. Oznacza to w praktyce, że po szkodzie należy doubezpieczyć się przez zapłatę dodatkowej składki, co pozwoli nam przywrócić poprzedni limit odpowiedzialności zakładu. Trzeba zaznaczyć, że z tego tytułu przeważnie zostanie naliczona podwyższona składka z uwagi na powstałą szkodę tzw. dotychczasowy (szkodowy) przebieg ubezpieczenia.

11 Czym są wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej i jakie wyłączenia można spotkać w ubezpieczeniach domów i mieszkań? Wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej są to przypadki zdarzeń za które zakład ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia (ogólnych warunków ubezpieczenia) nie odpowiada. W ubezpieczeniach majątkowych katalog wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej jest określony przez zakłady ubezpieczeń podobnie, tym nie mniej można spotkać istotne różnice, które możemy uchwycić tylko poprzez dokładną analizę treści umowy wzorca umownego jakim są ogólne warunki ubezpieczenia. Katalog wyłączeń zróżnicowany jest również w zależności od wariantu ubezpieczenia, który wybieramy. Poniżej prezentujemy katalog wyłączeń, który możemy spotkać w większości ogólnych warunków ubezpieczenia mieszkań/ domów. Z ochrony ubezpieczeniowej standardowo wyłączane są szkody : powstałe na skutek działań wojennych, rozruchów wewnętrznych i aktów terrorystycznych, stanu wyjątkowego, zamieszek, strajków, etc; powstałe na skutek skażenia materiałami radioaktywnymi; w przedmiotach znajdujących się na balkonach; powstałe na skutek uszkodzenia, zniszczenia lub utraty przedmiotów przyjętych przez ubezpieczającego do używania przechowania lub naprawy; powstałe wskutek czynności wynikających z wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej; powstałe w przedmiotach ze srebra, złota i platyny, biżuterii, w dziełach sztuki, pieniądzach i innych środkach płatniczych Ponadto zwykle z ochrony wyłącza się zdarzenia będące następstwem:

12 przepięć elektrycznych tzn. gwałtownych zmian poziomu napięcia w instalacji elektrycznej; prac górniczych tzn. tąpnięcia, osunięcie itp., których przyczyn pozostają w związku z pracami górniczymi; przemarzania ścian i przenikania wód gruntowych; pleśni i zagrzybienia; zawilgocenia z powodu nieszczelności instalacji wodno - kanalizacyjnych lub zalania przez nieszczelne lub niedomknięte okna, przeciekający dach; działań umyślnych lub powstałych w wyniku rażącego niedbalstwa; Kto może ubezpieczyć mieszkanie, dom kto jest uprawnionym do jego ubezpieczenia a tym samym skorzystania z dobrodziejstwa takiego ubezpieczenia? Generalnie ubezpieczenie domu lub mieszkania może zawrzeć jego właściciel tzn. osoba, która posiada tytuł prawny do danego domu czy lokalu mieszkalnego. Tytuł prawny to prawo własności domu, mieszkania, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu czasami także decyzja administracyjna np. o przydziale lokalu kwaterunkowego. Trzeba zaznaczyć, że niektóre oferty wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klientów oferując również możliwość ubezpieczenia mieszkania przez jego najemców, użytkowników, którzy korzystają z domów czy mieszkań na podstawie innych tytułów prawnych jak umowy najmu, użyczenia. Ubezpieczenie dla takich osób ograniczone jest zwykle do ubezpieczenia elementów ruchomych

13 stanowiących własność takiej osoby. Natomiast w pozostałym zakresie ubezpieczyć dom lub mieszkanie może, realizując swoje prawo do rozporządzania własnością, jedynie właściciel - podmiot uprawniony do rozporządzania domem lub mieszkaniem. Musi on jednak pamiętać, że powinien poinformować zakład ubezpieczeń, że mieszkanie jest wynajmowane, użyczone, gdyż zwykle wiąże się to ze zwyżką w składce z uwagi na podwyższone ryzyko wystąpienia szkody. Ponadto przy ubezpieczeniu własnościowego prawa spółdzielczego do lokalu warto zwrócić uwagę kto w przypadku szkody będzie uprawniony do odbioru odszkodowania - w świetle niektórych warunków umowy będzie to spółdzielnia, która zgodnie z przepisami prawa spółdzielczego jest właścicielem lokalu, uzyskującym prawo do świadczenia ubezpieczeniowego. W innych ofertach zakłady ubezpieczeń, dostrzegając ten problem - wprowadzają ochronę nie samego lokalu a prawa do niego co skutkuje tym, że uprawnionym do świadczenia jest osoba fizyczna - członek spółdzielni posiadająca prawo do spółdzielczego lokalu. Podobny problem występuje w przypadku gdy korzystamy z kredytu bankowego - jeżeli polisa jest jednym z jego zabezpieczeń może sę okazać, że bank w ramach cesji z polisy zaspokoi w pierwszej kolejności swoje roszczenia z tytułu udzielonego kredytu. O czym trzeba pamiętać przed ubezpieczeniem mieszkania, domu a następnie w trakcie jego trwania - pytam o praktyczne i krótkie porady aby uniknąć kłopotów w kontaktach z zakładem ubezpieczeń? Przy ubezpieczeniu domu, mieszkania koniecznie trzeba pamiętać o następujących kwestiach: większość z zakładów ubezpieczeń wymaga w ramach standardowych warunków aby mieszkanie lub dom należy zaopatrzyć w co najmniej dwa zamki wielozapadkowe. Bardzo często w praktyce zdarza się, że ubezpieczamy dom lub mieszkanie a następnie po szkodzie okazuje się że w domu, mieszkaniu jest zbyt mało zamków lub zamki nie spełniające odpowiednich wymogów (nieodpowiedniej jakości lub bez wymaganych atestów technicznych). Z tych względów przed zawarciem umowy koniecznie trzeba sprawdzić wymogi odnośnie liczby i jakości

14 zamków w warunkach ubezpieczenia gdyż mogą być odmiennie wskazane od powyższych standardów; okna, drzwi balkonowe, otwory dachowe, wejścia na strych powinny być zabezpieczone w taki sposób aby nie można było ich otworzyć bez użycia siły. Z zasady zakłady ubezpieczeń nie przyjmują odpowiedzialności za powstałą szkodę gdy brak jest śladów wskazujących na włamanie (tzn. musi występować kradzież wraz ze sforsowaniem zabezpieczeń przy jednoczesnym użyciem siły fizycznej); Szczególnie w tym zakresie należy uważać w okresie prowadzenia prac remontowych - docieplenia, tynkowania, malowania, innego odnawiania elewacji gdy budynek otoczony jest rusztowaniami, stanowiącymi udogodnienia dla potencjalnych przestępców dokonujących kradzieży; jeżeli mieszkanie, które ubezpieczamy znajduje się na parterze lub ostatnim piętrze trzeba ustalić czy towarzystwo ubezpieczeniowe nie wymaga dodatkowych zabezpieczeń w postaci dodatkowych urządzeń antywłamaniowych np. krat, okiennic, żaluzji antywłamaniowych, alarmów etc.; klucze do mieszkania, domu trzeba zabezpieczyć z tzw. dochowaniem należytej staranności, co oznacza w praktyce, że nie można ich przekazywać, udostępniać czy pozostawiać przypadkowym lub nieznanym nam osobom; Co trzeba zrobić po szkodzie, żeby nie stracić odszkodowania i szybko je uzyskać? W zależności od tego jakie spotkało nas zdarzenie koniecznie powinniśmy: a) po włamaniu (kradzieży z włamaniem):

15 natychmiast po stwierdzeniu włamania trzeba zawiadomić policję i towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym posiadamy polisę mieszkaniową; nie powinno się niczego dotykać, przesuwać czy sprzątać do czasu przybycia policji i przygotowania dokumentacji kryminalistycznej, która ma na celu odpowiednie zabezpieczenie dowodów dokonanego przestępstwa; od policji należy uzyskać pisemne potwierdzenie zgłoszenia kradzieży (włamania); należy przygotować rachunek strat poprzez spisanie wszystkich przedmiotów, które zostały skradzione ale także uszkodzone lub zniszczone. Do takiego spisu w miarę możliwości należy dołączyć dokumenty potwierdzające fakt posiadania przez nas wymienionych w spisie (rachunku strat) przedmiotów. Mogą to być faktury, paragony na uszkodzone, zniszczone przedmioty, karty gwarancyjne, zdjęcia wnętrz, zdjęcia poszczególnych przedmiotów ale także oświadczenia innych członków rodziny, sąsiadów i inne środki dowodowe np. zdjęcia czy film z pierwszej komunii gdzie są widoczne przedmioty, które przed włamaniem były w naszym posiadaniu. Jeżeli mamy taką możliwość warto niezależnie od zakładu ubezpieczeń samodzielnie udokumentować straty poprzez wykonanie własnej dokumentacji fotograficznej; b) po zalaniu, pożarze, innym wypadku związanym z wystąpieniem zdarzenia losowego: niezwłocznie po stwierdzeniu szkody należy zawiadomić towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym zostało zawarte ubezpieczenie; od służb ratowniczych, porządkowych należy uzyskać protokół ze zdarzenia (straży pożarnej, policji, pogotowia gazowego);

16 do czasu przybycia reprezentanta zakładu ubezpieczeń i sporządzeniu przez niego protokołu i zdjęć nie należy podejmować czynności naprawczych. Można a nawet trzeba dokonać niezbędnych czynności ograniczających rozmiary szkody np. zebrać wodę czy dogasić tlące się przedmioty, ale nie należy usuwać skutków szkody - aż do czasu wykonania przez zakład ubezpieczeń pełnej dokumentacji szkody - zdjęć, oględzin i spisania protokołu z miejsca zdarzenia; w przypadku zalania mieszkania przez sąsiada zamieszkującego nad nami trzeba także zażądać od niego oświadczenia w tej sprawie, w którym poświadczy fakt zalania, jego przyczynę, a także jeżeli to możliwe swoją winę; podobnie jak przy szkodach kradzieżowych (włamaniowych) należy przygotować rachunek strat poprzez spisanie wszystkie przedmiotów, które zostały uszkodzone lub zniszczone. Do takiego spisu należy dołączyć dokumenty potwierdzające fakt posiadania przez nas wymienionych rzeczy. Mogą to być faktury, paragony na uszkodzone, zniszczone przedmioty, karty gwarancyjne, zdjęcia wnętrza, zdjęcia poszczególnych przedmiotów ale także oświadczenia innych członków rodziny, sąsiadów i inne środki dowodowe np. zdjęcia z imienin, urodzin innych uroczystości rodzinnych gdzie są widoczne przedmioty, które były w naszym posiadaniu. Jeżeli mamy taką możliwość niezależnie od zakładu ubezpieczeń warto również samodzielnie udokumentować straty poprzez wykonanie własnej dokumentacji fotograficznej. Czy na polskim rynku istnieje możliwość ubezpieczenia domków letniskowych i na jakich warunkach? Oczywiście w ramach ofert rynkowych istnieje możliwość ubezpieczenia domków letniskowych. Ten rodzaj ubezpieczenia z uwagi na powszechnie znaną plagę włamań i kradzieży stał się w ostatniej dekadzie ubezpieczeniem wyjątkowo

17 popularnym pośród coraz liczniejszej grupy właścicieli zabudowanych działek letniskowych. Podobnie jak w przypadku domów czy mieszkań ubezpieczenie to w swoim zakresie oferuje ochronę na ryzyka kradzieży z włamaniem oraz wystąpienia zdarzeń losowych takich jak ogień, zalanie, powódź, huragan, uderzenie pioruna, eksplozja, grad, lawina, obsuwanie się ziemi, trzęsienie ziemi, zapadanie się ziemi. W przypadku ubezpieczenia ryzyka kradzieży z włamaniem standardowo towarzystwa wymagają minimum dwóch zamków tzw. wielozastawkowych lub jednego atestowanego. W niektórych ofertach wystarczające jest zabezpieczenie domku co najmniej dwoma kłódkami. Poza zabezpieczeniem otworów drzwiowych zwykle zakłady wymagają zabezpieczenia otworów okiennych poprzez zamontowanie krat, okiennic lub żaluzji antywłamaniowych. Ponadto analizując treść umowy ubezpieczenia warto zwrócić uwagę na objęcie ochroną wszystkich interesujących nas zdarzeń losowych np. powódź, którą w niektórych miejscach przykładowo w bliskim sąsiedztwie rzek zakłady ubezpieczeń nie chcą oferować. Trzeba także wspomnieć, iż ubezpieczenie domków letniskowych z uwagi na wysoką szkodowość wynikającą z kradzieży w niektórych regionach jest ubezpieczeniem dosyć drogim i stanowi znaczne obciążenie finansowe. Zwykle w ramach tego ubezpieczenia można zrezygnować z ochrony na ryzyko kradzieży pozostawiając w jej ramach wyłącznie zdarzenia losowe co zdecydowanie wpłynie na wysokość składki ubezpieczeniowej. Czy istnieje możliwość ubezpieczenia domu w budowie i na jakich warunkach? W ramach oferty występującej na polskim rynku istnieje możliwość ubezpieczenia domu w trakcie jego wznoszenia (budowy). W ramach standardowych warunków ubezpieczenia domów w budowie zwykle w odrębny sposób ukształtowany jest zakres oferowanej ochrony. Przy tego typu ubezpieczenia zakłady ubezpieczeń oferują ochronę na ryzyka wystąpienia zdarzeń losowych takich jak ogień, zalanie, powódź, huragan, uderzenie piorunu, eksplozja, grad, lawina, obsuwanie się ziemi, trzęsienie ziemi, zapadanie się ziemi natomiast nie oferują standardowo ochrony na ryzyko związane z kradzieżą materiałów budowlanych, elementów składowych nieruchomości. Warto zaznaczyć, iż wyjątkowo niektóre zakłady oferują ochronę

18 ubezpieczeniową na ryzyko kradzieży, jednakże wiąże się to ze znaczną zwyżką składki ubezpieczeniowej. W ramach omawianego ubezpieczenia ubezpieczyć można zarówno budowę domu jednorodzinnego, wielorodzinnego, domku letniskowego, budynku gospodarczego, garażu, ogrodzenia i innej budowli. Zasadniczo zakład ubezpieczeń odpowiada do wysokości kosztów, które zostały poniesione na budowę - na podstawie faktur na roboty budowlane i materiały a w przypadku gospodarczej metody budowania na podstawie wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę budowlanego. Wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej są analogiczne do standardowych warunków ubezpieczenia domów i mieszkań z tym, że pojawiają się dodatkowe wyłączenia powstałe w wyniku błędu w sztuce budowlanej, niedbałego wykonania robót budowlanych ze strony wykonawców, podwykonawców a także przemarzania budynku. Ceny za ubezpieczenie domu w budowie są umiarkowane, natomiast ze zwyżką za tego typu ubezpieczenie trzeba się liczyć w przypadku domów drewnianych, drewnianych domków letniskowych z uwagi na podwyższone ryzyko pożaru. Warto na koniec też wspomnieć, że polisa ubezpieczenia domu w trakcie budowy coraz częściej jest wymaganym zabezpieczeniem kredytu bankowego udzielanego na budowę domu. Co to jest ubezpieczenie assistance domowe i na czym ono polega? Ubezpieczenia assistance domowe jest pomocowym ubezpieczeniem w różnego rodzaju przykrych sytuacjach. W ramach ubezpieczenia assistance, które zazwyczaj jest częścią tzw. pakietów domowych, mieszkaniowych ubezpieczającemu oraz osobom bliskim z nim zamieszkującym standardowo oferowane są następujące świadczenia: zorganizowania interwencji w domu, gdy z przyczyn losowych określonych w umowie ubezpieczenia (np. zalanie, kradzież, dewastacja, pożar, wybuch, powódź, huragan, śnieg, grad, uderzenie pioruna) został uszkodzony i nie nadaje się do zamieszkania (świadczenie to może obejmować organizację pobytu w hotelu, transport ubezpieczonego oraz jego mienia do wskazanego miejsca czasowego

19 pobytu, dozór pozostawionego bez opieki domu, dokonanie wycen, specjalistycznych napraw, interwencję i opiekę medyczną (lekarską, pielęgniarską, opiekuńczą), jeżeli na skutek nieszczęśliwego wypadku w domu ubezpieczający doznał trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zorganizowania pomocy w przypadku hospitalizacji ubezpieczającego na skutek nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania; chodzi tutaj m. in. opiekę nad dziećmi, osobami wymagającymi opieki oraz opiekę nad zwierzętami domowymi, w postaci usług informacyjnych dotyczących m.in. najbliższych dostępnych placówek medycznych, aptek, numerów telefonów służb użyteczności publicznej i usługodawców technicznych. Umowę assistance zawiera się przeważnie wraz z umową ubezpieczenia mieszkania lub domu. Z usług assistance korzysta się najczęściej za pośrednictwem działającej w ramach zakładu ubezpieczeń wyspecjalizowanej jednostki lub firmy świadczącej usługi assistance na zlecenie zakładu ubezpieczeń. W celu skorzystania ze świadczeń objętych ubezpieczeniem assistance konieczny jest (przed podjęciem jakichkolwiek działań we własnym zakresie), telefoniczny kontakt się ze wskazaną w polisie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia jednostką oraz podanie wstępnych informacji o zaistniałym zdarzeniu. Zwykle numer telefonu, pod który należy dzwonić znajduje się na polisie lub dodatkowym do niej dokumencie. Odpowiedź na pytanie przygotowali Anna Dąbrowska i r.pr Aleksander Daszewski Jakie są korzyści z ubezpieczenia asisstance w przypadku uszkodzenia domu lub mieszkania? W przypadku, gdy wskutek takich zdarzeń losowych jak przykładowo ogień, zalanie, huragan, grad, eksplozja, obsunięcie się ziemi, upadek statku powietrznego, lawina,

20 uderzenie pioruna, czy kradzież z włamaniem dom został uszkodzony i nie nadaje się do zamieszkania, zakłady ubezpieczeń standardowo oferują w ramach ubezpieczenia assistance pomoc polegającą na : zorganizowaniu pobytu w hotelu (lokalu zastępczym) przez okres i do limitu kwotowego wskazanego w umowie, zorganizowaniu transportu ubezpieczającego i osób bliskich wraz z bagażem do miejsca wskazanego przez ubezpieczającego, oraz pokrycie w określonym w umowie czasie i limicie kwotowym kosztów powrotu do domu, zorganizowaniu transportu i pokryciu kosztów transportu mienia ubezpieczającego do miejsca wskazanego przez ubezpieczającego do limitu wyznaczonego w umowie, zorganizowaniu i pokryciu kosztów dozoru domu oraz pozostawionego mienia przez okres wskazany w umowie, jeżeli zachodzi taka konieczność. Ponadto zakłady ubezpieczeń oferują również pomoc w dokonaniu podstawowych prac naprawczych w zniszczonym mieszkaniu, domu lub budynku, w szczególności poprzez zorganizowanie wykonania usług przez specjalistów takich jak: ślusarz, elektryk, szklarz, hydraulik itp. oraz pokrycia kosztów dojazdu i robocizny tych specjalistów do kwoty określonej w umowie. Odpowiedź na pytanie przygotowali Anna Dąbrowska i r.pr Aleksander Daszewski Czy w ramach ubezpieczenia asisstance można liczyć na pomoc medyczną? Standardowo w ramach umowy ubezpieczenia assistance w sytuacji, gdy wskutek zaistnienia nieszczęśliwego wypadku, który zdarzył się w domu, ubezpieczający

21 doznał uszkodzenia ciała lub w razie nagłego zachorowania może zostać udzielona pomoc medyczna. Pomoc taka może przybierać następujące formy : udzielenie przez lekarza zakładu ubezpieczeń wstępnej telefonicznej porady dotyczącej sposobu postępowania, organizacji pierwszej pomocy i planowania leczenia, zorganizowanie oraz pokrycie kosztów pierwszej wizyty lekarskiej, zorganizowanie i pokrycie kosztów wizyty pielęgniarki, zorganizowanie i pokrycie kosztów transportu medycznego z jego do najbliższego szpitala o odpowiedniej specjalizacji. Natomiast, jeśli wskutek nieszczęśliwego wypadku w domu lub nagłego zachorowania w domu ubezpieczony zostanie poddany hospitalizacji, trwającej co najmniej okres wskazany w umowie, zakłady ubezpieczeń standardowo oferują w czasie pobytu w szpitalu: zorganizowanie i pokrycie kosztów przewozu dzieci wraz z osobą towarzyszącą do miejsca zamieszkania osoby upoważnionej przez ubezpieczającego do opieki nad tymi dziećmi, zorganizowanie i pokrycie kosztów przewozu osoby upoważnionej do opieki nad dziećmi do miejsca, w którym znajdują się dzieci, zorganizowanie i pokrycie kosztów przewozu osoby wyznaczonej do domu, w którym znajdują się osoby wymagające stałej opieki,

22 zorganizowanie opieki nad zwierzętami domowymi ubezpieczającego znajdującymi się w jego domu, jeżeli nie ma osoby, która mogłaby taką opiekę sprawować, zorganizowanie transportu medycznego ze szpitala do domu, zorganizowanie wizyty pielęgniarki w domu ubezpieczającego oraz pokrycia kosztów honorarium i dojazdu pielęgniarki, zorganizowanie dostarczenia ubezpieczającemu do domu podstawowych artykułów żywnościowych i higienicznych, leków oraz pokrycia kosztów tych artykułów. Oczywiście wydatki związane z wskazywanymi czynnościami pomocowymi są przez zakłady limitowane do określonych w umowie kwot. Odpowiedź na pytanie przygotowali Anna Dąbrowska i r.pr Aleksander Daszewski Czy w trudnych sytuacjach zakład ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia asisstance pomoże mi w znalezieniu fachowców, którzy mi pomogą? Standardowo w ramach oferowanych usług assistance możemy liczyć także na pomoc informacyjną. Dzwoniąc pod wskazany przez zakład ubezpieczeń numer telefonu standardowo możemy liczyć na uzyskanie następujących informacji o najbliższych placówkach medycznych oraz aptekach, o numerach telefonów służb użyteczności publicznej oraz usługodawców technicznych, znajdujących się w pobliżu miejsca zamieszkania ubezpieczającego jak: ślusarz, elektryk, szklarz, hydraulik itp. W przypadku hospitalizacji niektóre zakłady ubezpieczeń zobowiązują się do powiadomienia o fakcie hospitalizacji rodziny, a nawet udzielenie wstępnych informacji o stanie zdrowia.

23 Odpowiedź na pytanie przygotowali Anna Dąbrowska i r.pr Aleksander Daszewski Z jakimi wyłączeniami ochrony ubezpieczeniowej można się spotkać w ubezpieczeniach asisstance? Przede wszystkim zakłady ubezpieczeń zazwyczaj zastrzegają w ogólnych warunkach ubezpieczenia, że nie odpowiadają za szkody zaistniałe w związku ze świadczonymi usługami assistance. Nie pokrywają także, co jest istotne kosztów poniesionych przez ubezpieczającego przed powiadomieniem zakładu ubezpieczeń, nawet jeśli są objęte ochroną ubezpieczeniową. Ponadto w przypadku ubezpieczenia assistance, jak i w innych ubezpieczeniach standardowo spotykamy wyłączenia ochrony za zdarzenia, które zaszły w związku: z zamieszkami, rozruchami, aktami terroru, wojną domową lub międzynarodową oraz ze strajkami, ze szkodami powstałymi wskutek długotrwałego zawilgocenia domu powstałego wskutek zaniedbań ze strony ubezpieczającego, ze szkodami powstałymi wskutek przenikania wód gruntowych, ze szkodami górniczymi w rozumieniu prawa górniczego, ze spożyciem przez ubezpieczającego alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, z samobójstwem lub próbą samobójstwa,

24 z uczestnictwem ubezpieczającego w bójce, z wyłączeniem przypadku obrony koniecznej, z umyślnym lub rażąco niedbałym działaniem ubezpieczającego lub osoby wspólnie z nim zamieszkującej, z prowadzeniem przez ubezpieczającego działalności gospodarczej w domu. Podobnie odpowiedzialność zakładów ubezpieczeń polegająca na organizacji pomocy medycznej jest ograniczana, jeżeli konieczność pomocy medycznej lub hospitalizacji jest związana z: chorobami przewlekłymi (uprzednimi schorzeniami), rekonwalescencją ubezpieczającego lub schorzeniami występującymi w trakcie leczenia, nagłym pogorszeniem stanu zdrowia ubezpieczającego lub komplikacjami w przypadku chorób, które wymagają stałego leczenia lub opieki medycznej, ciążą (niektóre zakłady ubezpieczeń ograniczają swoją odpowiedzialność od określonego czasokresu ciąży), rozstrojem zdrowia wynikającym ze spożycia przez ubezpieczającego niewłaściwych dla niego pokarmów. Ponadto z zakresu odpowiedzialności polegającej na świadczeniu usług naprawczych w uszkodzonym mieszkaniu lub domu wyłączone są zazwyczaj:

25 usługi związane z naprawą takich uszkodzeń jak uszkodzenie żarówek, bezpieczników, baterii wodnych, zatkaniem zlewu, umywalki lub wanny, usługi związane z uszkodzeniami podziemnych instalacji kanalizacyjnych, gazowych i wodociągowych oraz linii energetycznych oraz innych instalacji, za konserwację których odpowiadają inne podmioty, usługi związane z uszkodzeniami urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego, usługi związane z uszkodzeniami, o istnieniu których ubezpieczający wiedział przed zawarciem umowy ubezpieczenia. Odpowiedź na pytanie przygotowali Anna Dąbrowska i r.pr Aleksander Daszewski Czy ubezpieczenia mieszkaniowe są kosztowne, jaką trzeba dysponować kwotą aby ubezpieczyć dom a jaką żeby ubezpieczyć mieszkanie? Żeby ubezpieczyć dom czy mieszkanie nie trzeba dysponować znaczną kwotą pieniędzy. Ceny za ubezpieczenia majątkowe są zdecydowanie niższe od tych, które płacimy za np. ubezpieczenia komunikacyjne czy ubezpieczenia życiowe. Ubezpieczenie średniego mieszkania (45-80 m) w pełnym zakresie to w zależności od jego wartości, regionu i powierzchni - wydatek około zł, domu biorąc pod uwagę w/w czynniki zł w skali rocznej, co analizując zagrożenia, które związane są z posiadaniem mieszkania, domu wydaje się być opłacalnym wydatkiem.