Rachunek kosztów normalnych

Transkrypt

1 Rachunek kosztów normalnych

2 Rachunek kosztów normalnych uzasadnionych Rachunek kosztów normalnych: zniwelowanie wpływu różnic w wykorzystaniu zdolności produkcyjnych w wyniku zmian w rozmiarach produkcji na jednostkowy koszt wytworzenia zniwelowanie wpływu zmian stałych pośrednich kosztów produkcyjnych na jednostkowy koszt wytworzenia szybsze uzyskanie informacji o wielkości kosztów obiektów kalkulacji Rachunek kosztów rzeczywistych: koszty pośrednie produkcyjne ponoszone w sposób równomierny wielkość produkcji stabilna (nie zmienia się z okresu na okres) Rachunek kosztów rzeczywistych Rachunek kosztów normalnych Rachunek kosztów standardowych Koszty bezpośrednie rzeczywiste zużycie rzeczywiste zużycie planowane zużycie Koszty pośrednie rzeczywiste zużycie planowane zużycie planowane zużycie

3 Rachunek kosztów normalnych - normatywy dla pośrednich kosztów stałych i zmiennych postulaty kosztowe (planowane koszty) - koszty normalne wartość kosztów normalnych - ustalana na podstawie danych o ponoszonych kosztach w poprzednich okresach planowana stawka jednostkowych stałych kosztów pośrednich (normalnych) = planowane stałe koszty pośrednie produkcyjne normalne zdolności produkcyjne planowana stawka jednostkowych zmiennych kosztów pośrednich (normalnych) = planowane zmienne koszty pośrednie produkcyjne normalne zdolności produkcyjne

4 Algorytm stosowania rachunku kosztów normalnych (niewykorzystane zdolności produkcyjne) Na podstawie informacji o normalnych zdolnościach produkcyjnych ustalenie: planowanych (normalnych) stawek kosztów pośrednich zmiennych planowanych (normalnych) stawek kosztów pośrednich stałych Ustalenie normalnych kosztów obciążających wykonaną produkcję Ustalenie planowanych kosztów dla wykonanej produkcji: koszty zmienne pośrednie odpowiadające wykonanej produkcji koszty stałe pośrednie odpowiadające kosztom dla produkcji na normalnym poziomie Ustalenie niewykorzystanych zdolności produkcyjnych jako różnicy pomiędzy kosztami planowanymi a normalnymi dla wykonanej produkcji

5 Algorytm stosowania rachunku kosztów normalnych Ustalenie rzeczywistych KjWG ustalenie odchylenia budżetowego jako różnicy pomiędzy rzeczywistymi kosztami pośrednimi w danym okresie a kosztami pośrednimi planowanymi odchylenia budżetowe korygują: koszty wytworzenia wyprodukowanych produktów (sprzedanych produktów i zapasów) nieuzasadnioną część kosztów wytworzenia rozliczenie odchyleń budżetowych na produkty sprzedane i zapasy proporcjonalnie w stosunku do planowanych kosztów pośrednich jeśli odchylenie budżetowe jest nieznaczne może w całości wypływać na koszt wytworzenia sprzedanych produktów

6 Przykład_1 Przedsiębiorstwo produkuje wiertarki. Normalne miesięczne zdolności produkcyjne wynoszą 300 szt. W ostatnim miesiącu, z powodu nieplanowanych kłopotów z dostawcami, wyprodukowano tylko 200 szt. wiertarek, z czego sprzedano 150 szt. Informacje o kosztach: Ustal jednostkowe koszty wytworzenia dla sprawozdania finansowego

7 Koszt wytworzenia w rachunku kosztów normalnych rachunek kosztów normalnych spełnia wymagania sprawozdawczości finansowej KjWG - koszt jednostkowy nie zawiera nieuzasadnionej części kosztów pośrednich

8 Odchylenia z tytułu niewykorzystanych zdolności i budżetowe odchylenie budżetowe dotyczy tylko pośrednich kosztów zmiennych pośrednie koszty stałe planowane i rzeczywiste są równe

9 Ustalenie kosztu rzeczywistego KjWG w rachunku kosztów normalnych (inny sposób) Rozliczenie odchylenia budżetowego na produkty sprzedane i zapasy w stosunku do łącznych planowanych kosztów pośrednich

10 Przykład_2 Przedsiębiorstwo wytwarza dwa produkty A i B. Dane o wielkości produkcji i kosztach bezpośrednich i pośrednich zawarte są w tabelach. Koszty pośrednie rozliczane są proporcjonalnie do liczby maszynogodzin. Ustal koszty wytworzenia zgodnie z koncepcją rachunku kosztów normalnych i postulowana cenę (20% marży)

11 Przykład_2 Ustalenie: KjWG zgodnie z koncepcją rachunku kosztów normalnych postulowanej ceny rozliczenie kosztów pośrednich stałych: kalkulacja doliczeniowa klucz ilość maszynogodzin K Wn L p KC

12 Przykład_3 W kolejnym okresie przedsiębiorstwo wytworzyło 1000 produktów A i sprzedało je w cenie 138 zł za sztukę wytworzyło 2000 produktów B, z tego 1500 sprzedało w cenie 102 zł/szt i pozostał zapas 500 sztuk niesprzedanych Koszty rzeczywiste wyniosły zł w tym: koszty bezpośrednie zł równe planowanym koszty pośrednie zł Wyznacz rzeczywisty koszt wytworzenia i wynik brutto ze sprzedaży w dwóch wariantach: A. bez uwzględniania kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych B. z uwzględnieniem zasad rachunku kosztów normalnych i kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

13 Przykład_3A_Wyznaczenie kosztów wytworzenia bez uwzględnienia kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych rozliczenie kosztów pośrednich stałych: kalkulacja doliczeniowa klucz ilość maszynogodzin Wn K L p KC

14 Przykład_3A_Ustalenie kosztu rzeczywistego KjWG odchylenie kosztów pośrednich: = zł rozliczenie odchylenia budżetowego na produkty A i B w stosunku do łącznych kosztów pośrednich

15 Przykład_3A_ Ustalenie wyniku ze sprzedaży wynik ze sprzedaży w analizowanym okresie to: strata zł oba produkty A i B nierentowne

16 Przykład_3B_ Wyznaczenie odchylenia budżetowego

17 Przykład_3B_Ustalenie kosztu rzeczywistego KjWG rozliczenie odchylenia budżetowego na produkty A i B w stosunku do łącznych kosztów pośrednich

18 Przykład_3B_ Ustalenie wyniku ze sprzedaży wynik ze sprzedaży w analizowanym okresie to: strata zł, w tym planowany zysk ze sprzedaży (oba produkty rentowne) zł koszt niewykorzystanych zdolności produkcyjnych zł

19 Przykład_3 przyczyna niekorzystnego wyniku - koszty niewykorzystanych zasobów problem przedsiębiorstwa nie mało rentowne, czy nierentowne produkty, wysokie koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych możliwości wykorzystania informacji: podniesienia cen przez skalkulowanie wyższej marży zysku w celu pokrycia kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych zwiększenia wykorzystania dostępnych zdolności w krótkim czasie (np. szybkie wprowadzenie nowych asortymentów, świadczenie usług przerobu) likwidacja zbędnych zdolności produkcyjnych, gdy nie ma szans na zwiększenie popytu, godzenia się na krótkookresowe straty z tytułu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

20 Konsekwencje zaniechania uwzględnienia kosztów niewykorzystanych zdolności aktywowanie na zapasach produktów kosztów niewykorzystania zdolności produkcyjnych (nie spełniają one definicji aktywów jako przyszłych korzyści ekonomicznych jednostki), brak porównywalności jednostkowego kosztu wytworzenia (podleganie fluktuacjom w kolejnych okresach z powodu różnego stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych) dostarczanie zarządzającym mylnych informacji do oceny rentowności produktów (wysokie jednostkowe koszty wytworzenia w okresie spadku popytu oraz relatywnie niskie koszty wytworzenia w okresie dużego popytu) Niepoprawna kalkulacja z punktu widzenia: wyceny bilansowej potrzeb informacyjnych zarządzania

21 Przykład_4 Przedsiębiorstwo wytwarza jednorodne produkty. Analiza zdolności produkcyjnych wykazała, że normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych to sztuk, a koszty pośrednie stałe dla tego poziomu zł. Jednostka wytworzyła w analizowanym okresie sztuk, a koszty stałe pośrednie (rzeczywiste) wyniosły zł. Ustal koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i odchylenie budżetowe.

22 Przykład_4 planowana stawka Kjpo średnie stałe = =4 zł/szt 50000

23 Zadanie_kalkulacja podziałowa W analizowanym przedsiębiorstwie Zakłady Chemiczne: materiały są wydawane do produkcji z chwila rozpoczęcia procesu produkcyjnego, a wycena produkcji niezakończonej prowadzona jest w koszcie bezpośrednim. Zakłady Chemiczne miały na początku miesiąca produkcję w toku: litrów płynu do prania o przeciętnym stopnia zaawansowania w procesie technologicznym 40% z punktu widzenia kosztów przerobu. Koszty remanentu początkowego wynosiły: materiały bezpośrednie zł, płace bezpośrednie zł. W ciągu miesiąca poniesiono następujące koszty: materiały bezpośrednie zł, płace bezpośrednie zł, koszty pośrednie produkcyjne stałe zł. Kosztów pośrednich produkcyjnych zmiennych nie zanotowano. W ciągu miesiąca wytworzono i przekazano do magazynu litrów płynu do prania. Na koniec miesiąca produkcja w toku wynosiła : litrów a stopień zaawansowania z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu oszacowano na 80%. W rozważanym okresie przedsiębiorstwo nie w pełni wykorzystało swoje moce produkcyjne, normalne zdolności produkcyjne wynoszą l płynu do prania. Oblicz: Jaki jest jednostkowy koszt wytworzenia litra płynu do prania w bieżącym okresie oraz z przełomu okresów? Jaki jest koszt produkcji w toku na koniec okresu?

24 Zadanie_kalkulacja podziałowa

25 Zadanie_fazowa półfabrykatowa Produkcja masła orzechowego przebiega w dwóch fazach: mielenia orzechów przygotowania miazgi orzechowej. W I fazie, w której wytworzono kg zmielonych orzechów. Koszty w analizowanym miesiącu wynosiły: materiały bezpośrednie zł, robocizna bezpośrednia zł, koszty pośrednie zł. Z I fazy do II fazy przekazano kg zmielonych orzechów. Całkowite koszty II fazy, podczas której z przekazanych orzechów wytworzono kg masła orzechowego wyniosły zł. Wyznacz: Koszt jednostkowy wytworzenia 1 kg masła orzechowego Koszt wytworzenia półfabrykatu 1 kg zmielonych orzechów.

26 26

27 Zadanie_fazowa bezpółfabrykatowa Produkcja cementu przebiega w dwóch fazach: mielenia i pakowania. W I fazie mielenia, w której wytworzono kg cementu koszty w analizowanym okresie jednego miesiąca wynosiły : Całkowite koszty II fazy pakowania wyniosły zł. Cement został zapakowany w 1500 worków 50 kg i 2500 kg worków 10 kg. Koszty tej fazy rozliczane są proporcjonalnie do kosztu worków, który dla worków 50 kg jest 2 razy większy niż dla worków 10 kg. Wyznacz: Koszt jednostkowy wytworzenia 1 kg cementu Koszt pakowania worka 10 kg, Koszt pakowania worka 50 kg Koszt jednostkowy wytworzenia worka 50 kg. Koszt jednostkowy wytworzenia worka 10 kg. Jaką metodę kalkulacji zastosowałaś/eś do kalkulacji produkcji fazowej, jaką do kalkulacji kosztów w ramach każdej z faz?

28 28