BURAKI CUKROWE. Chwościk najgroźniejsza choroba liści buraka cukrowego 102 Charakterystyka produktów 106 Zalecenia stosowania 108

Transkrypt

1 100

2 BURAKI CUKROWE Chwościk najgroźniejsza choroba liści buraka cukrowego 102 Charakterystyka produktów 106 Zalecenia stosowania

3 Chwościk najgroźniejsza choroba liści buraka cukrowego Dr hab. Jacek Piszczek, prof. nadzw. IOR-PIB TSD w Toruniu Wszyscy plantatorzy buraka cukrowego doskonale znają objawy chwościka. Na porażonych przez grzyba liściach początkowo pojawiają się pojedyncze, nekrotyczne plamki, zwykle z antocyjanową obwódką. Objawy porażenia początkowo rozwijają się na pojedynczych roślinach, tworząc na plantacji ogniska chorobowe. Następnie rozprzestrzeniają się na kolejne rośliny. Plamistości powoli, rozpoczynając od liści najstarszych okółków, opanowują całe powierzchnie liści, powodując ich zasychanie. W słoneczne dni zasychające liście srebrzą się. Dzieje się tak z powodu masowego wytwarzania zarodników konidialnych grzyba. Utracone liście są przez rośliny odtwarzane. Dzieje się to kosztem cukru uprzednio zgromadzonego w korzeniu. O ile proces ten trwa długo, w efekcie ciągłego zamierania i wyrastania nowych liści, głowy korzeni przyjmują charakterystyczny, stożkowaty kształt. Następuje także znaczący spadek plonów sięgający nawet 50% masy korzeni oraz redukcja zawartości cukru o 2-3%. Chwościk powoduje znaczący spadek plonów, sięgający nawet 50% Choroba pojawia się w Polsce zwykle na początku lipca (niekiedy od połowy czerwca) na południu i wschodzie kraju, około dwa tygodnie później w rejonach centralnych i nieco później i w mniejszym nasileniu na północy. Jest to spowodowane zróżnicowanymi warunkami klimatycznymi panującymi w poszczególnych regionach. Chwościk najlepiej rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności 102

4 (95% i powyżej), przy temperaturze powietrza C w dzień i powyżej 15 C w nocy. Utrzymywanie się takich warunków przez dłuższy okres czasu powoduje gwałtowne nasilanie się objawów choroby. W około 6 dni po infekcji pojawiają się plamistości, a zarodniki konidialne zdolne do rozprzestrzeniania się na kolejne rośliny pojawiają się na nich nie później niż po kolejnych sześciu dniach. Grzyb przeżywana resztkach porażonych liści nawet do 22 miesięcy. Stąd skracanie płodozmianu, wysiew buraka w miejscach usypywania pryzm korzeni w poprzednim roku czy też uprawa na polach graniczących z polem, na którym buraka uprawiano w roku poprzednim, zawsze skutkuje wcześniejszym pojawieniem się choroby. Przyspieszenie takie może wynieść nawet do trzech tygodni w stosunku do terminu naturalnego wystąpienia choroby. W Polsce zarejestrowanych jest szereg odmian buraka charakteryzujących się podwyższoną odpornością na tę chorobę. Nie ma jednak odmian w pełni odpornych, stąd w sprzyjających warunkach także te odmiany są atakowane przez grzyba. Dzieje się to jednak wolniej niż w przypadku odmian podatnych. Daje to plantatorom większą szansę na prawidłowe wykonanie zabiegów ochronnych fungicydami, bowiem nieco wydłuża czas ich przeprowadzenia. Chwościk najgroźniejsza choroba liści buraka cukrowego 103

5 W przypadku odmian podatnych moment wykonania zabiegu ochronnego decyduje o jego powodzeniu! Zabiegi ochronne należy rozpocząć natychmiast po stwierdzeniu pierwszych plamistości na liściach. Każde opóźnienie skutkować będzie niższą skutecznością ochronną fungicydów, bez względu na ich rodzaj. Pod żadnym pozorem nie wolno czekać na 5% próg na południu kraju, w rejonach centralnych opóźnienie zabiegu do takiego porażenia plantacji jest dopuszczalne, ale niebezpieczne. Gdy warunki sprzyjają rozwojowi choroby, kolejny zabieg musi być wykonany nie później niż po około 21 dniach. W innym przypadku należy obserwować stan roślin i reagować na pojawienie się nowych plamistości. Trzeba pamiętać, że susza lub znaczące spadki temperatury powodują spowolnienie procesów chorobowych lub nawet całkowite ich wstrzymanie. Stąd zabiegi prowadzone w drugiej połowie września są zwykle niepotrzebne (spadki temperatur, szczególnie nocami powodują spowolnienie procesów życiowych grzyba). Chwościk jest organizmem bardzo szybko uodparniającym się na fungicydy. Prowadząc ochronę chemiczną, należy tak ją zaplanować, by w kolejnych zabiegach stosować fungicydy zawierające 104

6 Bardzo dobrą skuteczność wykazują fungicydy łączące triazole ze strobilurynami. Dobre efekty ochronne uzyskiwane są także po zastosowaniu innych preparatów dwuskładnikowych, zawierających oprócz triazolu fenpropimorf lub tiofanat metylu. różne substancje czynne. Jest to podstawowa obrona przed powstawaniem odporności w populacji grzyba. We wszystkich rejonach uprawy notuje się wysoką odporność na tiofanat metylu. Także w stosunku do jak dotąd najskuteczniejszej grupy fungicydów stosowanych w ochronie buraka triazoli, takie odporności są odnotowywane. Stąd ciągłe poszukiwania nowych lepszych rozwiązań. Jako szczególnie przydatne do ochrony buraka przed chwościkiem należy wskazać preparaty dwuskładnikowe. Występowanie odporności na dwie substancje aktywne jest znacznie mniej prawdopodobne, niż ma to miejsce w stosunku do preparatów jednoskładnikowych. Bardzo dobrą skuteczność wykazują fungicydy łączące triazole ze strobilurynami. Te ostatnie są bardzo skuteczne, jednak chwościk na te substancje łatwo się uodparnia. Obecność drugiego składnika (triazolu) dobrze rozwiązuje ten problem. Dobre efekty ochronne uzyskiwane są także po zastosowaniu innych preparatów dwuskładnikowych zawierających oprócz triazolu fenpropimorf lub tiofanat metylu. Zastosowanie takich preparatów na początku infekcji gwarantuje wysoką skuteczność ochronną zabiegów. Jednak nawet najskuteczniejsze fungicydy nie wyleczą roślin buraka, gdy choroba rozwinie się mocniej, niż to opisano powyżej. W przypadku spóźnionego zabiegu ochronnego, jego skuteczność będzie znacząco niższa od oczekiwanej. Chwościk najgroźniejsza choroba liści buraka cukrowego 105

7 Duett Star 334 SE Optan 183 SE Rodzaj preparatu fungicyd fungicyd Substancje czynne fenpropimorf 250 g/l (24,56%), epoksykonazol 84 g/l (8,25%) piraklostrobina (F 500 ) 133 g/l (12,58%), epoksykonazol 50 g/l (4,73%) Sposób działania systemiczny: zapobiegawczy, interwencyjny i wyniszczający systemiczny: zapobiegawczy i interwencyjny Forma użytkowa koncentrat w postaci zawiesinoemulsji do rozcieńczania wodą koncentrat stałych cząstek i małych kapsuł zawieszonych w wodzie Chronione uprawy burak cukrowy burak cukrowy Działanie zwalczanie chorób: chwościk buraka, mączniak buraka, brunatna plamistość liści zwalczanie chorób: chwościk buraka, mączniak prawdziwy, brunatna plamistość liści, rdza buraka Zalecana dawka 1,0 l/ha 0,5 1,0 l/ha Termin stosowania od fazy całkowitego zakrycia międzyrzędzi, gdy liście zakrywają 90% powierzchni gleby, do fazy, w której korzenie osiągają wielkość wymaganą do zbioru (BBCH 39-49) od fazy całkowitego zakrycia międzyrzędzi do końca fazy wzrostu korzeni (BBCH 39-49) Najważniejsze zalety Szerokie spektrum zwalczanych chorób Istotny wzrost plonu korzeni buraków Wzrost zawartości cukru w korzeniach, przekładający się na przyrost cukru z hektara Skuteczna ochrona przed chorobami grzybowymi Dzięki zawartości F 500 pozytywnie wpływa na fizjologię roślin oraz zwiększa polaryzację i plon cukru z hektara *Kemifam Super Koncentrat 320 EC zastrzeżony znak towarowy firmy Bayer CropScience SA. 106

8 Pyramin Turbo 520 SC Kosynier 420 SC Focus Ultra 100 EC herbicyd herbicyd herbicyd chlorydazon 520 g/l (43%) chlorydazon 360 g/l, chinomerak 60 g/l cykloksydym 100 g/l pobierany jest głównie przez korzenie chwastów, w mniejszym stopniu przez liście; najskuteczniej niszczy chwasty od momentu ich skiełkowania do fazy 2 liści koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą pobierany jest głównie przez korzenie chwastów, w mniejszym stopniu przez liście; najskuteczniej niszczy chwasty od momentu ich skiełkowania do fazy 2 liści koncentrat zawiesinowy do rozcieńczania wodą burak cukrowy burak cukrowy burak cukrowy zwalczanie chwastów jednorocznych dwuliściennych: dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, przetacznik perski, rdest plamisty, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne 1-1,5 l/ha w dawkach dzielonych z preparatem Kemifam Super Koncentrat 320 EC* 1 l/ha powschodowo, bez względu na fazę rozwojową roślin buraka cukrowego zwalczanie chwastów jednorocznych dwuliściennych: dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, przetacznik polny, przytulia czepna, rumian polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa, rdest powojowy, fiołek polny, przetacznik perski, kurzyślad polny 1 1,5 l/ha w dawkach dzielonych z preparatem Kemifam Super Koncentrat 320 EC* 1 l/ha powschodowo systemiczny; pobierany jest bardzo szybko przez liście, a następnie przemieszczany do korzeni i rozłogów chwastów, powodując zahamowanie wzrostu i rozwoju roślin koncentrat do sporządzania emulsji wodnej zwalczanie chwastów jednoliściennych: perz właściwy, chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, samosiewy zbóż, włośnica sina, włośnica zielona 1 1,5 l/ha chwasty jednoroczne, 3 l/ha perz właściwy plantacje produkcyjne: od wytworzenia przez rośliny buraka pierwszej pary liści do momentu, gdy rośliny zakryły nie więcej niż 50% międzyrzędzi; plantacje nasienne: po wytworzeniu się pierwszej rozety do czasu osiągnięcia przez pędy nasienne wysokości cm Oferta BASF dla producentów buraków cukrowych Herbicyd najnowszej turbogeneracji Optymalnie zwalcza uciążliwe chwasty w burakach Idealny w systemie mieszanym połączenie zabiegów przed- i powschodowych Herbicyd najnowszej generacji Skutecznie zwalcza uciążliwe chwasty w burakach Elastyczny termin stosowania, niezależny od fazy rozwojowej buraka Działa doglebowo i nalistnie Ultraskutecznie zwalcza perz i chwasty jednoroczne jednoliścienne w buraku cukrowym Do stosowania na plantacjach produkcyjnych i nasiennych 107

9 Ochrona buraków cukrowych preparatami BASF fungicyd herbicyd I zabieg w trakcie wschodów buraka Pyramin 1,5 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC* 1 l/ha Turbo 520 SC II zabieg nalistny, niezależnie od fazy rozwojowej buraków, chwasty w fazie liścieni: Kosynier 420 SC 1,0 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC* 0,7 l/ha + Goltix 700 SC** 1,0 l/ha + Olbras 88 EC*** 1,0 l/ha III zabieg 5-10 dni po II zabiegu: Kosynier 420 SC 1,5 + Kemifam Sup Koncentrat 320 EC* 0, + Goltix 700 SC** 1,0 + Olbras 88 EC*** 1, * Kemifam Super Koncentrat 320 EC zastrzeżony znak towarowy firmy Bayer CropScience SA. ** Goltix 700 SC zastrzeżony znak towarowy firmy ADAMA *** Olbras 88 EC zastrzeżony znak towarowy firmy OBROL Kulczyński Sp.j.

10 standardowy system ochrony l/ha er 8 l/ha l/ha l/ha Duett Star 334 SE 1,0 l/ha pełna ochrona system dwuzabiegowy I zabieg fungicydowy II zabieg fungicydowy Optan 183 SE 0,7 l/ha Duett Star 334 SE 1,0 l/ha Ochrona buraków cukrowych preparatami BASF